ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ

Transcript

1 ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ-ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2004 ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ 1 NATIONAL TECHNICAL UNIVERSITY OF ATHENS ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΣΧΟΛΗ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΚΑΙ & ( ITTC,. ISO 9002) ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ LABORATORY ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ FOR SHIP ΥΨΗΛΩΝ AND MARINE ΤΑΣΕΩΝ HYDRODYNAMICS ΚΑΙ ΗΛΕΚΤΡΙΚΩΝ ΜΕΤΡΗΣΕΩΝ (Member ITTC, HELLAS LAB. ISO 9002) 1 O Μέρος Κρουστική γεννήτρια 1600 kv

2 ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ-ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2004 ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ 2 ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ Απαρτίζεται από: πέντε μέλη Δ.Ε.Π., δύο μέλη Ε.Ε.ΔΙ.Π. ΙΙ, δύο μέλη Ε.ΤΕ.Π., τρία μέλη Ι.Δ.Α.Χ. και τριάντα περίπου ερευνητές-υποψήφιους διδάκτορες και εξωτερικούς συνεργάτες. Μέλη Δ.Ε.Π. του Εργαστηρίου: ΘΕΟΔΩΡΟΥ Ι.ΝΙΚΟΛΑΟΣ, Καθηγητής, Πρόεδρος της Σχολής Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών ΜΠΟΥΡΚΑΣ Δ.ΠΕΡΙΚΛΗΣ, Καθηγητής ΣΤΑΘΟΠΟΥΛΟΣ ΑΘ. ΙΩΑΝΝΗΣ, Καθηγητής ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ, Αναπληρωτής Καθηγητής ΤΟΠΑΛΗΣ Β. ΦΡΑΓΚΙΣΚΟΣ, Αναπληρωτής Καθηγητής Α. ΓΝΩΣΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΧΗ ΥΨΗΛΩΝ ΤΑΣΕΩΝ Α1. ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ Ο διατιθέμενος βασικός εξοπλισμός, ο οποίος έχει αποκτηθεί κατά καιρούς, στόχο έχει να προσεγγίσει κατά τον καλύτερο δυνατό τρόπο τους τρεις κύριους λειτουργικούς σκοπούς του εργαστηρίου υψηλών τάσεων, ήτοι: α. την υποστήριξη και κάλυψη των εκπαιδευτικών αναγκών του Ε.Μ.Π., β. την υποστήριξη και κάλυψη των ερευνητικών ενδιαφερόντων των μελών του εργαστηρίου και γ. την κάλυψη των αναγκών της ελληνικής βιομηχανίας, σε θέματα ελέγχου ποιότητας ηλεκτροτεχνικών υλικών, συσκευών και διατάξεων. Ο εξοπλισμός μεταξύ των άλλων περιλαμβάνει: Μετασχηματιστή δοκιμής 500 kv, 50 kva.

3 ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ-ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2004 ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ 3 Μετασχηματιστή δοκιμής 130 kv, 260 kva. Μετασχηματιστή δοκιμής 30 kv, 60 kva. Τρεις μετασχηματιστές δοκιμής 100 kv, 5 kva, με δυνατότητα σύνδεσης ώστε να προκύψει τριβάθμιος μετασχηματιστής 300 kv. Σειρά μετασχηματιστών δοκιμής μικρότερης τάσης και ισχύος. Πηγή συνεχούς τάσης 200 kv. Γεννήτρια κρουστικών τάσεων 1600 kv, 16 kws. Γεννήτρια κρουστικών τάσεων 420 kv. Δύο γεννήτριες κρουστικών τάσεων 30 και 12 kv αντιστοίχως. Γεννήτρια κρουστικού ρεύματος/κρουστικής τάσης (1,2/50 μs, 0,5...6 kv, 8/20 μs, 0, ka.) Γεννήτρια κρουστικού ρεύματος (8/20 μs, έως 30 ka). Καταμεριστές τάσης (ωμικούς, χωρητικούς, χωρητικούς με απόσβεση). Πλήθος μετασχηματιστών μέτρησης (τάσης και έντασης). Πλήθος πυκνωτών υψηλής τάσης. Τρεις θαλάμους (ο ένας εξ αυτών όγκου 12 m 3 ) ρυθμιζόμενων συνθηκών θερμοκρασίας και υγρασίας. Ανηχοϊκό θάλαμο διαστάσεων 3,5x6,5x3,3 m 3, θωρακισμένο θάλαμο μεταβατικής ατρωσίας διαστάσεων 3,5x2,5x3,3 m 3 και θάλαμο ελέγχου διαστάσεων 3,2x2,5x3,3 m 3, για τη διεξαγωγή ελέγχων ηλεκτρομαγνητικής συμβατότητας, σύμφωνα με τις προδιαγραφές ΕΝ , και έως 1 GHz, εξοπλισμένο με όλο τον απαραίτητο εξοπλισμό μετρήσεων και δοκιμών. Τρεις ηλεκτροστατικές γεννήτριες 25 kv, για διεξαγωγή δοκιμών κατά EΝ Προσομοιωτή ταχέων μεταβατικών φαινομένων (παραγόμενοι παλμοί 5 ns/100 ns), για τη διεξαγωγή δοκιμών κατά EEC 4517/79COM(7-8)776 Final. Γεννήτρια κυματομορφών, για τη διεξαγωγή δοκιμών κατά EΝ Άλλες διατάξεις ελέγχου ηλεκτρομαγνητικής συμβατότητας συσκευών. Θωρακισμένους θαλάμους. Τρεις παλμογράφους κρουστικών τάσεων.

4 ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ-ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2004 ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ 4 Παλμογράφο με μπαταρίες. Παλμογράφους με μνήμη. Μετατροπέα εικόνων. Όργανα μέτρησης ραδιοφωνικών παρεμβολών. Πλήρη διάταξη μέτρησης μερικών εκκενώσεων. Γέφυρες Schering. Διατάξεις ελέγχου διηλεκτρικής αντοχής μονωτικών ελαίων. Συστήματα μέτρησης του σφάλματος μετασχηματιστών μέτρησης. Συστήματα μέτρησης του σφάλματος μετρητών ηλεκτρικής ενέργειας. Αναλογικούς/ψηφιακούς μετατροπείς. Σύστημα καταγραφής ταχέως μεταβαλλόμενων σημάτων. Αυτόματο ψηφιακό σύστημα πολυμετρήσεων. Γέφυρες AC και DC ακριβείας. Καταγραφικά όργανα, ενισχυτές, γεννήτριες συχνοτήτων, τροφοδοτικά τάσης και έντασης. Πρότυπα τάσης, έντασης, χωρητικότητας, αντίστασης, συχνότητας. Συστήματα μέτρησης μη ηλεκτρικών μεγεθών. Ζυγό ακριβείας. Εξοπλισμό πληροφορικής, αποτελούμενο μεταξύ των άλλων, από πλήθος προσωπικών υπολογιστών Pentium III, scanners, μονόχρωμους και έγχρωμους εκτυπωτές laser και plotters. Τέλος, υφίσταται και αξιοποιείται πλήρως η δυνατότητα πρόσβασης στις κεντρικές υπολογιστικές διατάξεις και στο δίκτυο δεδομένων του Ε.Μ.Π. Μεγάλο μέρος του ως άνω εξοπλισμού ανήκει στην κατηγορία των προτύπων και χρησιμοποιείται για τη διακρίβωση οργάνων μέτρησης. Εκτός των ανωτέρω, το εργαστήριο διεθέτει τα αναγκαία για τη διεξαγωγή μετρήσεων μετρητικά όργανα τελευταίας τεχνολογίας (π.χ. όργανα μέτρησης ηλεκτρικών μεγεθών, όπως μετασχηματιστές έντασης, μετασχηματιστές τάσης, βολτόμετρα, αμπερόμετρα, όργανα μέτρησης πραγματικής και αέργου ηλεκτρικής ισχύος, όργανα μέτρησης ηλεκτρικής ενέργειας, μετρητές συνημιτόνου, καταγραφικά όργανα, διάταξη ελέγχου

5 ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ-ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2004 ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ 5 σφάλματος μετασχηματιστών, συχνόμετρα και λοιπές βοηθητικές συσκευές και διατάξεις, όργανα μέτρησης μη ηλεκτρικών μεγεθών, όπως μανόμετρα, θερμόμετρα ευρείας κλίμακας, μετρητές παροχής, διατάξεις μέτρησης αγωγιμότητας υγρών, κ.λπ.), υλικά, εργαλεία και την εν γένει υλικοτεχνική υποδομή (διάταξη αναγέννησης μονωτικών ελαίων, φωτογραφικό εργαστήριο, πλήρες μηχανουργείο, κ.λπ.). Τόσο η οργανική σύνδεση όσο και η άριστη συνεργασία του εργαστηρίου υψηλών τάσεων με όλα τα υπόλοιπα εργαστήρια του τομέα Ηλεκτρικής Ισχύος (Ηλεκτρικών Μηχανών, Συστημάτων Ηλεκτρικής Ενέργειας, κ.λπ.), συμβάλλουν σημαντικά στο έργο του εργαστηρίου, ιδίως σε περίπτωση αντιμετώπισης ανάγκης διεξαγωγής μετρήσεων διαπειθαρχικού χαρακτήρα. Μετασχηματιστής δοκιμών 500 kv Χωρητικός καταμεριστής Γενική άποψη του εργαστηρίου

6 ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ-ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2004 ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ 6 Μονωτήρες διέλευσης και ανάρτησης Ανηχοϊκός θάλαμος

7 ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ-ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2004 ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ 7 Α2. ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟΥ Α2.1. Εκπαιδευτικές δραστηριότητες Το εργαστήριο υψηλών τάσεων του τμήματος Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών του Ε.Μ.Π. υποστηρίζει τρία μαθήματα της ροής ειδίκευσης Ζ (Ηλεκτρικές Μηχανές, Υψηλές Τάσεις και Βιομηχανικές Διατάξεις) του προγράμματος προπτυχιακών σπουδών του τμήματος: παραγωγή υψηλών τάσεων, υποχρεωτικό μάθημα του 7ου εξαμήνου, μετρήσεις και εφαρμογές υψηλών τάσεων, υποχρεωτικό μάθημα του 8ου εξαμήνου, προστασία ηλεκτρικών εγκαταστάσεων από υπερτάσεις, κατ επιλογή υποχρεωτικό μάθημα του 9ου εξαμήνου. Τα δύο πρώτα, από τα αναφερθέντα τρία μαθήματα, είναι εργαστηριακά, ενώ στο πλαίσιο του τρίτου μαθήματος υπάρχει, αν και μη προβλεπόμενη από το πρόγραμμα, σημαντική εργαστηριακή απασχόληση των φοιτητών. Τα μαθήματα αυτά παρακολουθούνται και κατά μέσον όρο από 50, 50 και 40 σπουδαστές αντίστοιχα. Διεξάγονται, επίσης, πολλές διπλωματικές εργασίες κατ έτος, εκ των οποίων οι μισές περίπου είναι πειραματικές, οι δε υπόλοιπες είναι θεωρητικές ή/και υπολογιστικές. Στην ίδια γνωστική περιοχή εκπονούνται διδακτορικές διατριβές με αντικείμενα εντασσόμενα στις ερευνητικές δραστηριότητες του εργαστηρίου (κεφάλαιο Α.2.2). Το εργαστήριο υποστηρίζει επίσης το μεταπτυχιακό μάθημα του τμήματος «Ανάλυση πεδίων χαμηλής συχνότητας με Η/Υ». Τα μέλη Δ.Ε.Π. του εργαστηρίου υψηλών τάσεων έχουν την επιστημονική ευθύνη διεξαγωγής σεμιναρίων, που διοργανώνονται από το Κέντρο Συνεχιζόμενης Εκπαίδευσης του Ε.Μ.Π. (επιδοτούμενων και μη), στη διάρκεια της τελευταίας πενταετίας, όπως: Τριών μη επιδοτούμενων σεμιναρίων, διάρκειας εκάστου 28 ωρών, με αντικείμενο τον έλεγχο ποιότητας βιομηχανικού ηλεκτρολογικού υλικού και εξοπλισμού. Τεσσάρων επιδοτούμενων - επιχορηγούμενων από το Ε.Κ.Τ. σεμιναρίων, μεγάλης διάρκειας (155, 300, 150 και 300 ωρών, αντιστοίχως), με αντικείμενο τον έλεγχο ποιότητας και τη διασφάλιση βιομηχανικών ηλεκτρολογικών υλικών και εξοπλισμού. Τριών επιδοτούμενων επιχορηγούμενων από το ΥΠ.Ε.Π.Θ. σεμιναρίων μεγάλης διάρ-

8 ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ-ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2004 ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ 8 κειας (50, 210 και 210 ωρών αντιστοίχως) με αντικείμενο θέματα ηλεκτρικής ενεργειακής τεχνολογίας, κ.λπ. Ενός επιδοτούμενου από το Ε.Κ.Τ. σεμιναρίου, διάρκειας 300 ωρών, με αντικείμενο την ενεργειακή διαχείριση σε κτήρια. Α2.2. Ερευνητικές δραστηριότητες Οι ερευνητικές δραστηριότητες του εργαστηρίου καλύπτουν, μεταξύ των άλλων, τα εξής επιμέρους γνωστικά αντικείμενα της περιοχής των υψηλών τάσεων: Αριθμητικό υπολογισμό ηλεκτρικών πεδίων. Διάσπαση μεσαίων και μεγάλων διακένων αέρα. Προεκκενώσεις και διάσπαση στο συνδυασμό αέρα - στερεού διηλεκτρικού. Προεκκενώσεις και διάσπαση του συνδυασμού στερεού - υγρού μονωτικού. Διηλεκτρική συμπεριφορά ρυπασμένων μονωτήρων. Διάτρηση μονωτήρων. Μετρήσεις σε εγκαταστάσεις υψηλών τάσεων. Μελέτη και βελτιστοποίηση συστημάτων μετρήσεων υψηλών τάσεων. Κεραυνό. Αντικεραυνική προστασία ανθρώπων, κτηρίων, τεχνικών εγκαταστάσεων. Ανάστροφη διάσπαση σε γραμμές μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας. Συστήματα γειώσεων. Καταγραφή και εντοπισμό θέσης κεραυνικού πλήγματος. Επίδραση του ηλεκτρικού πεδίου και ρεύματος στον άνθρωπο. Κατασκευή στοιχείων κυκλωμάτων ισχύος. Αλληλεπίδραση μεταξύ δικτύων τηλεπικοινωνιών και ισχύος. Hλεκτρομαγνητική συμβατότητα. Πέραν των ως άνω ερευνητικών δραστηριοτήτων, τα μέλη του εργαστηρίου έχουν συμμετάσχει ή συμμετέχουν ως επιστημονικοί υπεύθυνοι, κύριοι ερευνητές ή ερευνητές σε πλήθος ερευνητικών προγραμμάτων, ορισμένα των οποίων ενδεικτικά είναι: (εντός παρενθέσεως αναφέρονται ο χρηματοδότης και το έτος έναρξης). Βελτίωση υποδομής και προβολή του έργου του τομέα Ηλεκτρικής Ισχύος (Ε.Λ.Ε./

9 ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ-ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2004 ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ 9 Ε.Μ.Π., 1989). Έλεγχος λειτουργίας και βελτιστοποίηση ηλεκτρονικών φορολογικών ταμειακών μηχανών (επτά προγράμματα, ιδιωτικές εταιρείες, 1990). Σχεδίαση, βελτίωση και έλεγχος ποιότητας ηλεκτρολογικού εξοπλισμού μέσης και χαμηλής τάσης (τέσσερα προγράμματα, ιδιωτικές εταιρείες, 1990). Βελτίωση του εξοπλισμού και προβολή του ερευνητικού έργου του εργαστηρίου υψηλών τάσεων (τρία προγράμματα, αυτοχρηματοδότηση, 1990). ΕΠΕΤ/ΣΠΑ-Υποπρόγραμμα δύο: σεμινάριο για μηχανικούς ΔΕΗ και άλλων ιδιωτικών εταιρειών (ΕΚΤ 1990). Εκπαίδευση μηχανικών και ερευνητών σε θέματα πληροφορικής-τηλεπικοινωνιώνσυστημάτων ενέργειας (ιδιωτικές εταιρείες, 1991). Βιομηχανική και κατασκευαστική μετρολογία στο Πολυτεχνείο της Σόφιας, TEMPUS (Ε.Ε., 1991). Μελέτη σκοπιμότητας ίδρυσης τεχνολογικού πάρκου στο Βόλο (Νομαρχία Μαγνησίας, 1992). Διαχείριση εισπράξεων επιμορφωτικών σεμιναρίων (τρία προγράμματα, ιδιωτικές εταιρείες, 1993). Έρευνα αγοράς στο πλαίσιο της μελέτης σκοπιμότητας ίδρυσης τεχνολογικού πάρκου στο Λαύριο (δύο προγράμματα, Γ.Γ.Ε.Τ., 1993). Γενικευμένο μοντέλο για την υπερπήδηση μονωτήρων υπό συνθήκες ρύπανσης με στόχο τη βελτιστοποίηση της μόνωσης εναέριων γραμμών μεταφοράς και διανομής ηλεκτρικής ενέργειας (Γ.Γ.Ε.Τ., 1993). Πρόγραμμα ΕΡΑΣΜΟΣ ICP-93-D-3066/06 (Ε.Ε., 1993). Ενίσχυση εργαστηρίου υψηλών τάσεων (δύο προγράμματα, Ε.Λ.Ε./Ε.Μ.Π., 1994). Αναβάθμιση του εξοπλισμού του εργαστηρίου υψηλών τάσεων (ΕΠΙΣΕΥ / Ε.Μ.Π., 1994). Υποστήριξη του τμήματος Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών για συμμετοχή σε συνέδρια και μετάκληση επισκεπτών καθηγητών (ΕΠΙΣΕΥ / Ε.Μ.Π., 1994).

10 ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ-ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2004 ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ 10 Ενίσχυση της ερευνητικής υποδομής και της ερευνητικής δραστηριότητας του εργαστηρίου υψηλών τάσεων Ε.Μ.Π. σε θέματα σχεδίασης, ανάπτυξης και ελέγχου ποιότητας ηλεκτρολογικού υλικού (Ε.Λ.Ε./Ε.Μ.Π., 1995). Βελτίωση των μεθόδων ελέγχου στην τεχνική υψηλών τάσεων και στην τεχνική ελέγχου ηλεκτρομαγνητικής συμβατότητας (διακρατική συνεργασία Ελλάδας - Ρουμανίας, Γ.Γ.Ε.Τ., 1995). Πρόγραμμα ΕΡΑΣΜΟΣ STV-95-G-1073/P (Ε.Ε., 1995). Διαδικασίες εκτίμησης ποιότητας και σχέδιο ανάπτυξης της συνεχιζόμενης εκπαίδευσης στο αγγλόφωνο τμήμα μηχανικών του Πολυτεχνείου της Σόφιας, TEMPUS CME (ΕE, 1995). Έλεγχος ποιότητας και ηλεκτρομαγνητική συμβατότητα ηλεκτροτεχνικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού (τέσσερα προγράμματα, ιδιωτικές εταιρείες, 1996). Τεχνολογική υποστήριξη επιχειρήσεων κατασκευής ηλεκτρολογικού εξοπλισμού μέσης και χαμηλής τάσης (ιδιωτικές εταιρείες, 1996). Βαρίστορες ZnO μεγάλης ισχύος (χρηματοδότηση από την Ε.Ε./ΓΔ ΧΙΙ, 1997). Νέα εκπαίδευση μηχανικών, TEMPUS JEP (διακρατική συνεργασία Ελλάδας και άλλων χωρών της Ε.Ε. με τη Ρουμανία, Ε.Ε., 1998). Βελτίωση του συστήματος διοίκησης των Πανεπιστημίων, TEMPUS JEP (διακρατική συνεργασία Ελλάδας και άλλων χωρών της Ε.Ε. με τη Βουλγαρία, Ε.Ε., 1998). Σύγχρονες μέθοδοι ελέγχου και διάγνωσης ιδιοτήτων ηλεκτρικής μόνωσης σε μετασχηματιστές ισχύος και μετρήσεων (διακρατική συνεργασία Ελλάδας Βουλγαρίας, Γ.Γ.Ε.Τ., 1998). Δίκτυο συνεχιζόμενης εκπαίδευσης σε θέματα ενέργειας και περιβάλλοντος, TEMPUS PHARE JEP (Ε.Ε., 1998). Εκ των ανωτέρω προκύπτει ότι τα ερευνητικά έργα του εργαστηρίου χρηματοδοτούνται κατά ένα μεν, ιδιαίτερα υψηλό, ποσοστό από ιδιωτικές επιχειρήσεις παραγωγής ηλεκτρολογικού και ηλεκτρονικού υλικού, διατάξεων, συσκευών και εξοπλισμού κατά δε το υπόλοιπο από τον Ε.Λ.Ε./Ε.Μ.Π., τη Γ.Γ.Ε.Τ., την Ευρωπαϊκή Ένωση, άλλους δημόσιους

11 ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ-ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2004 ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ 11 φορείς, κ.λπ. Τα μέλη του εργαστηρίου ασχολούνται σε μεγάλη έκταση και σε επίπεδο εφαρμοσμένης τεχνολογικής έρευνας με: Μελέτες ίδρυσης εργαστηρίων δοκιμών. Αξιολόγηση και διαπίστευση εργαστηρίων δοκιμών. Τεχνολογικές εφαρμογές και έλεγχο ποιότητας σε βιομηχανικά συστήματα και εξοπλισμούς. Μελέτες σκοπιμότητας επενδύσεων. Μελέτες πολιτικής περιφερειακής. Αλληλεπίδραση μεταξύ δικτύων ηλεκτρικής ενέργειας και τηλεπικοινωνιών. Επίδραση ηλεκτρικών δικτύων βιομηχανικής συχνότητας στον άνθρωπο, κ.λπ. Α2.3. Δραστηριότητες σε θέματα ελέγχου ποιότητας Το εργαστήριο υψηλών τάσεων έχει θεσπισθεί ως εθνικό εργαστήριο διεξαγωγής τεχνικών ελέγχων, δοκιμών και μετρήσεων και συμμετέχει ενεργά σε ολόκληρο το φάσμα των σχετικών δραστηριοτήτων. Ο διατιθέμενος, μεγάλης επενδεδυμένης αξίας, εξοπλισμός, (κεφάλαιο Α1) μοναδικός στην Ελλάδα, είναι υψηλής ποιότητας και ακριβείας και δυνατοτήτων συγκρίσιμων ή και ανώτερων από τον εξοπλισμό των ομοειδών εργαστηρίων του εξωτερικού. Προσφέρει πολύ μεγάλες δυνατότητες διεξαγωγής τεχνικών ελέγχων, δοκιμών, μετρήσεων και εκτέλεσης ερευνητικών προγραμμάτων. Πρακτικώς, εκτελούνται όλες οι δοκιμές, που προβλέπονται από τα εθνικά ή διεθνή πρότυπα για τον ηλεκτρολογικό εξοπλισμό των δικτύων ηλεκτρικής ενέργειας, για ηλεκτρικές και ηλεκτρονικές συσκευές και διατάξεις, για μονωτικά και αγώγιμα υλικά, για διακρίβωση οργάνων και συσκευών, με τη βοήθεια προτύπων και εκδίδονται τα σχετικά έγκυρα πιστοποιητικά ελέγχων, δοκιμών και μετρήσεων. Ορισμένες εκ των δυνατοτήτων και αντίστοιχων δραστηριοτήτων σε θέματα δοκιμών, μετρήσεων και ελέγχων και πιστοποιήσεων είναι: Διηλεκτρικές δοκιμές στοιχείων δικτύων ηλεκτρικής ενέργειας υπό εναλλασσόμενη, συνεχή και κρουστική τάση. Μέρος των δοκιμών αυτών μπορεί να διεξαχθεί και υπό βροχή, και κάτω από ελεγχόμενες συνθήκες θερμοκρασίας και υγρασίας.

12 ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ-ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2004 ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ 12 Δοκιμές υπό κρουστικό ρεύμα. Ηλεκτρομαγνητική συμβατότητα ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών συσκευών και διατάξεων. Μέτρηση στάθμης ραδιοφωνικών παρασίτων. Μέτρηση μεγεθών μερικών εκκενώσεων. Μέτρηση χωρητικότητας και γωνίας απωλειών χωρητικών δοκιμίων. Έλεγχος διάρκειας ζωής μονωτικών υλικών. Διηλεκτρική αντοχή και υποβάθμιση ποιότητας μονωτικών ελαίων. Μέτρηση αντιστάσεων μόνωσης και προσγείωσης. Μέτρηση σφάλματος μετασχηματιστών τάσης και έντασης. Μέτρηση ηλεκτρικής ισχύος και ενέργειας. Μέτρηση τιμής παθητικών και ενεργητικών στοιχείων ηλεκτρικών κυκλωμάτων. Μέτρηση συχνότητας. Διακρίβωση οργάνων και συσκευών με τη βοήθεια προτύπων. Όλες οι παρεχόμενες από το εργαστήριο υπηρεσίες κοστολογούνται, λαμβάνοντας υπόψη το κόστος εργασίας του προσωπικού (σε χρόνο και ανάλογα με την εξειδίκευση και κατηγορία του προσωπικού), την απόσβεση των κτηρίων- της υποδομής και του εξοπλισμού- το κόστος διακρίβωσης των οργάνων μέτρησης, τα έξοδα προετοιμασίας και διεξαγωγής της δοκιμής σε αναλώσιμα, την ηλεκτρική ενέργεια, τις ώρες λειτουργίας του ηλεκτρονικού υπολογιστή, την έκδοση πιστοποιητικού, τη μαζικότητα ή όχι των δοκιμών, τα διάφορα λοιπά έξοδα, καθώς και τα αναλογούντα εκ των γενικών εξόδων του Ε.Μ.Π. Για ορισμένες συνήθεις και τακτικά επαναλαμβανόμενες δοκιμές, έχει τυποποιηθεί το κόστος, αποτελώντας έτσι, τη βάση για τη διαμόρφωση ενός τιμολογίου παροχής υπηρεσιών από το εργαστήριο. Η δραστηριότητα του εργαστηρίου υψηλών τάσεων σε θέματα ελέγχου ποιότητας ηλεκτρολογικών και ηλεκτρονικών υλικών, συσκευών, μηχανών και διατάξεων απεικονίζεται μέσω του αριθμού των διεξαγόμενων τεχνικών ελέγχων, δοκιμών, μετρήσεων, πιστοποιήσεων και γνωματεύσεων, ανερχομένων, στη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας, σε άνω των εκατόν πενήντα, κατά μέσον όρο, ετησίως. Ο αριθμός των διεξαγόμενων τεχνικών

13 ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ-ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2004 ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ 13 ελέγχων, δοκιμών, μετρήσεων, πιστοποιήσεων, γνωματεύσεων, κ.λπ., σε συνδυασμό με το κόστος της συγκεκριμένης παροχής υπηρεσιών, κατατάσσουν το εργαστήριο υψηλών τάσεων στις κορυφαίες θέσεις μεταξύ των πολυτεχνικών εργαστηρίων παροχής υπηρεσιών. v Το Υπουργείο Οικονομικών έχει, επισήμως, αναθέσει στο εργαστήριο υψηλών τάσεων τους τεχνικούς ελέγχους των ηλεκτρονικών φορολογικών ταμειακών μηχανών (τόσο τον αρχικό προς χορήγηση, όσο και τον περιοδικό έλεγχο προς ανανέωση της άδειας καταλληλότητας). v Αντίστοιχη ανάθεση δόθηκε στο εργαστήριο και από το Υπουργείο Συγκοινωνιών και Έργων της Κυπριακής Δημοκρατίας, για τις διατιθέμενες στην Κύπρο ηλεκτρονικές φορολογικές ταμειακές μηχανές. v Η Εισαγγελία Αθηνών προσφεύγει συχνά στο εργαστήριο για έκδοση γνωμάτευσης, σε περίπτωση ατυχημάτων με ηλεκτρικό ρεύμα. v Ο Ελληνικός Στρατός αποστέλλει τακτικά δείγματα ελαίου από τους χρησιμοποιούμενους μετασχηματιστές για έλεγχο διηλεκτρικής αντοχής. v Δημόσιες υπηρεσίες, οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης, και πολλοί δημόσιοι οργανισμοί αποστέλλουν τακτικά δείγματα ηλεκτρολογικών υλικών, που χρησιμοποιούν για έλεγχο ποιότητας και χορήγηση του σχετικού πιστοποιητικού. v Μεγάλο μέρος, επίσης, ελληνικών βιομηχανιών παραγωγής ηλεκτρολογικού υλικού προσφεύγει στις υπηρεσίες του εργαστηρίου, επειδή είτε δεν διαθέτουν ιδιόκτητα δοκιμαστήρια ελέγχου ποιότητας της παραγωγής τους, είτε διότι τα αποτελέσματα των σχετικών εργαστηριακών ελέγχων δεν καλύπτουν το τεκμήριο της αντικειμενικότητας, ιδίως όταν αυτά δεν προορίζονται για ιδία χρήση από τον κατασκευαστή, αλλά πρόκειται να χρησιμοποιηθούν ως κριτήριο για την αποδοχή του υλικού από τον πελάτη. Τα συνήθως ελεγχόμενα προϊόντα είναι καλώδια (χαμηλής, μέσης και υψηλής τάσης), πίνακες, αποζευκτικά στοιχεία, ασφάλειες, μετασχηματιστές μέσης και υψηλής τάσης, απαγωγείς υπερτάσεων, μονωτήρες δικτύων μεταφοράς και διανομής ηλεκτρικής ενέργειας, μονωτικά έλαια, ελαστικά καλύμματα δαπέδων, συσσωρευτές, ηλεκτρικές οικιακές συσκευές, εξοπλισμός ασφαλούς εργασίας ηλεκτροτεχνιτών, ηλεκτρονικές συσκευές, συσκευές επικοινωνίας, ηλεκτρονικές ταμειακές μηχανές,

14 ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ-ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2004 ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ 14 ηλεκτρονικά ζυγιστικά συστήματα κ.λπ. v Στα επιτεύγματα του εργαστηρίου προσμετράται το γεγονός ότι, όταν το 1994, ελληνική ιδιωτική εταιρεία κατασκευής καλωδίων κατασκεύασε το πρώτο ελληνικό καλώδιο υψηλής τάσης 150 kv, με μόνωση XLPE, ανέθεσε στο εργαστήριο τη διεξαγωγή της δοκιμής κρουστικής τάσης (τάση δοκιμής 750 kv) και σε στέλεχος του εργαστηρίου την εποπτεία όλης της διαδοχής των λοιπών δοκιμών τύπου του ίδιου καλωδίου, οι οποίες έγιναν στο ιδιόκτητο δοκιμαστήριο της εταιρείας. Από τότε, η ίδια δοκιμή διεξάγεται επανειλημμένως και σε τακτά χρονικά διαστήματα σε διάφορα δείγματα της παραγωγής του ίδιου καλωδίου. v Τα πιστοποιητικά ελέγχου ποιότητας ηλεκτρολογικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού, που εκδίδονται από το εργαστήριο υψηλών τάσεων, είναι υψηλού κύρους, τυγχάνουν πανελλήνιας και διεθνούς αναγνώρισης και έχουν χρησιμοποιηθεί για την είσοδο προϊόντων της ελληνικής ηλεκτρολογικής και ηλεκτρονικής βιομηχανίας σε πολλές ξένες αγορές (Μεγάλη Βρετανία, Γερμανία, Νορβηγία, Ουγγαρία, Ουκρανία, Ρουμανία, Βουλγαρία, Κουβέιτ, Ιορδανία, κ.λπ.). v Τα τελευταία δέκα χρόνια, στελέχη του εργαστηρίου είναι επιστημονικοί υπεύθυνοι σε πλήθος ερευνητικών προγραμμάτων, με αντικείμενο τον έλεγχο ποιότητας και τη (βάσει των πορισμάτων του) βελτιστοποίηση ηλεκτρολογικού υλικού χαμηλής, μέσης και υψηλής τάσης, ηλεκτρονικού εξοπλισμού κ.λπ. Το σύνολο των ερευνητικών προγραμμάτων, των σχετικών με το ως άνω αντικείμενο, έχει χρηματοδοτηθεί πλήρως (100%) από ελληνικές ιδιωτικές εταιρείες κατασκευής ηλεκτρολογικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού. v Στελέχη του εργαστηρίου προσφέρουν τις υπηρεσίες τους, από τη θέση του τεχνικού συμβούλου, σε θέματα ελέγχου ποιότητας, σε πρωτοπόρες στον τομέα τους, ελληνικές ιδιωτικές βιομηχανίες παραγωγής ηλεκτρολογικών και ηλεκτρονικών προϊόντων. Αναλαμβάνουν, επίσης, την ευθύνη παρακολούθησης και επίβλεψης δοκιμών ελέγχου ποιότητας ηλεκτρολογικών προϊόντων, που διεξάγονται στα εργαστήρια του κατασκευαστή, είτε ως τρίτη ανεξάρτητη πλευρά, είτε για λογαριασμό του αγοραστή-πελάτη. Συμμετέχουν ενεργά ή προΐστανται σε διάφορες επιτροπές του δημοσίου (υπουργείων,

15 ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ-ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2004 ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ 15 Ε.Λ.Ο.Τ, Τ.Ε.Ε. κ.λπ.), που ασχολούνται με θέματα συναφή προς το γνωστικό αντικείμενο των υψηλών τάσεων και είναι αξιολογητές του Εθνικού Συστήματος Διαπίστευσης (Ε.ΣΥ.Δ.) κ.λπ. v Το εργαστήριο υψηλών τάσεων διαθέτει και άλλο σύγχρονο εξοπλισμό, εκτός του ήδη εγκατεστημένου στους χώρους του, με τον οποίο αναβαθμίζονται σημαντικότατα οι σήμερα υφιστάμενες δυνατότητες προσφοράς υπηρεσιών, σε θέματα ελέγχου ποιότητας ηλεκτρολογικών και ηλεκτρονικών υλικών, συσκευών και διατάξεων και ο οποίος, λόγω στενότητας χώρου, είναι προσωρινά αποθηκευμένος σε διαθέσιμο χώρο της Πολυτεχνειούπολης. Πρόσφατα εγκρίθηκε η εγκατάσταση και αξιοποίηση του αποθηκευμένου εξοπλισμού σε κατάλληλο χώρο του Τεχνολογικού Πάρκου Λαυρίου. v Η Γ.Γ.Ε.Τ., αναγνωρίζοντας τη δραστηριότητα του εργαστηρίου υψηλών τάσεων, όσον αφορά στην παροχή υπηρεσιών, ενέκρινε τη χρηματοδότησή του, με στόχο τη διεύρυνση των προσφερόμενων υπηρεσιών και συνέβαλε στην ίδρυση της Εργαστηριακής Μονάδας Παροχής Υπηρεσιών (Ε.Μ.Π.Υ.) Υψηλών Τάσεων. Α3. ΕΠΙΛΟΓΗ ΑΠΟ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ ΤΟΥ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟΥ ( ) Α3.1. Δημοσιεύσεις σε Βιβλία 1. S. A. Suflis, I. F. Gonos, F. V. Topalis, I. A. Stathopulos: Transient Behaviour of a Horizontal Grounding Rod Under Impulse Current, Recent Advances in Circuits and Systems, pp , Word Scientific, Singapore, I. F. Gonos, M. K. Antoniou, I. A. Stathopulos, F. V. Topalis: Transient Analysis of the Behaviour of Grounding Systems Consisted by Driven Rods, Progress in Simulation, Modelling, Analysis and Synthesis of Modern Electrical and Electronic Devices and Systems, pp , Word Scientific and Engineering Society, Athens, Α3.2. Δημοσιεύσεις σε Επιστημονικά Περιοδικά 1. I. A. Stathopulos: Switching Impulse Strength of the Conductor - Crossarm Arrangement. Int. J. of Energy Systems, Vol. 4, No. 1, pp , P. D. Bourkas, E. A. Kayafas, I. A. Stathopulos: Gleitentladungsunter-suchungen

16 ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ-ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2004 ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ 16 am Modell eines Mehrstoffdielektrikums. Modelling, Simulation & Control, A, Vol. 18, No. 2, pp. 1-12, P. D. Bourkas, E. A. Kayafas, I. A. Stathopulos: Unterscheidung zwischen inneren und aeusseren Teilentladungen an der Isolation Hartpapier in Transformatorenoel unter Stosspannungsbeanspruchung. Elektrotechnik und Informationstechnik, 105. Jg., H. 2, S , F. V. Topalis: Simulation of a High Impulse Voltage Measuring System. Modelling, Simulation and Control, A, Vol. 17, No. 3, pp , I. A. Stathopulos, F. V. Topalis: Sensitivity of Switching Impulse Strength Evaluation to the Application of the Charge Simulation Method. Int. J. of Modelling and Simulation, Vol. 8, No. 4, pp , P. N. Νikolopoulos, F. V. Topalis: An Accurate Method of Representation of High Voltage Measuring Systems and its Application in High Impulse Voltage Measurements. IEE Proc., Part A, Vol. 136, No. 2, pp , P. D. Bourkas, E. A. Kayafas, I. A. Stathopulos: Entwicklung der Teilentladungen an der Isolation Hartpapier in Transformatorenoel unter Stossspannungsbeanspruchung. Elektrotechnik und Informationstechnik, 106. Jg., H. 2, S , G. Atsonios, G. Katsibokis, G. Panos, I. A. Stathopulos: Salt Fog Tests on Pin Type Insulators in the PPC Research Center. Int. J. of Energy Systems, Vol. 9, No. 3, pp , P. D. Bourkas, E. A. Kayafas, C. Dervos, I. A. Stathopulos: Eine moegliche Erklaerung der Glimmentladungen in festen Isolierstoffen. ETZ Archiv, Bd. 11, H. 5, S , I. A. Stathopulos: Experimental and Theoretical Investigations on the Puncture of Porcelain Insulators in Air. Int. J. of Energy Systems, Vol. 10, No. 1, pp , P. D. Bourkas, I. A. Stathopulos, F. V.Topalis: Breakdown of the Pressboard- Oil Insulation Under Repeated Stress by Impulse Voltages. Int. J. of Energy

17 ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ-ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2004 ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ 17 Systems, Vol. 10, No. 1, pp , I. A. Stathopulos, P. D. Bourkas, Th. Katsambekis: Man in a Power Frequency Electric Field. Int. J. of Energy Systems, Vol. 10, No. 2, pp , C. Dervos, P. D. Bourkas, E.A. Kayafas and I. A. Stathopulos: Enhanced Partial Discharges due to Temperature Increase in the Combined System of a Solid-Liquid Dielectric. IEEE Trans. on Electrical Insulation, Vol. 25, No. 3, pp , P. D. Bourkas, A. V. Machias, I. A. Stathopulos, F. V. Topalis: No-Load Medium Voltage Switches Design for Industrial Applications. Int. J. of Energy Systems, Vol.12, No. 1, pp , F. V. Topalis, I. A. Stathopulos: Computer Evaluation of High Voltage Measuring Circuit Response Characteristics. Int. J. of Energy Systems, Vol. 12, No. 2, pp , S. A. Suflis, I. F. Gonos, F. V. Topalis: Computation Methods in Simulation of the Dielectric Behaviour of Non-uniformly Polluted Insulators. J. of System Analysis, Modelling, Simulation, Vol. 38, No. 2, pp , A. A. Kanellias, I. F. Gonos, F. V. Topalis, P. D. Bourkas, I. A. Stathopulos: Emission of Electromagnetic Radiation and Ionisation Phenomena in Inhomogeneous Fields in Air under Lightning Impulse Voltages. Physics Letters A, Vol. 272/1-2, pp , Α3.3. Δημοσιεύσεις σε Πρακτικά Συνεδρίων 1. P. N. Nikolopoulos, I. A. Stathopulos: Some Remarks on the Puncture of Porcelain Insulators. CIGRE meeting (WG03)...IWD, Dijon, I. A. Stathopulos: Corona Inception on Electrodes in Floating Potential. Proc. of 7 th Int. Conf. on Gas Discharges and their Applications, pp , London, I. A. Stathopulos, P. N. Nikolopoulos: Evaluation of Switching Impulse Strength. CIGRE meeting (WG03)...IWD, Pugnochiuso, P. N. Nikolopoulos, F. V. Topalis: «The Correction of Errors in High Impulse

18 ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ-ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2004 ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ 18 Voltage Measuring Systems». CIGRE meeting (WG03) IWD, pp. 1-17, Pugnochiuso, P. N. Nikolopoulos, Th. Stathopoulos: A Computer Breakdown Model of Long Air Gaps under Positive Switching Impulse Voltages. CIGRE meeting (WG03) IWD, pp. 1-14, Pugnochiuso, P. N. Nikolopoulos, Th. Stathopoulos: The Influence of Humidity on the Breakdown of Long Air Gaps under Positive Switching Impulse Voltages. CIGRE meeting (WG03) IWD, pp. 1-5, Pugnochiuso, P. N. Nikolopoulos, F. V. Topalis: A General Method of Correction of Errors in High Impulse Voltage Measuring Systems. Proc. of 5 th Int. Symp. on High Voltage Engineering, Vol. 2, No , Athens, P. N. Nikolopoulos, F. V.β Topalis: Complete Numerical Correction of Errors of High Impulse Voltages. Proc. of 4 th Int. Symp. on High Voltage Engineering, Vol. 2, No , Athens, I. A. Stathopulos: Physiological Effects of the 50 Hz Electric Field and Current to Human Beings. Proc. of Conf. IEEE MELECON 83, Vol. II, No. D2.11, pp. 1-2, Athens, I. A. Stathopulos: Corona Inception Conditions on the Configuration Sphere in a Uniform Electric Field. Proc. of Conf. Energy and Environmental Systems, pp , Athens, I. A. Stathopulos, F. V. Topalis: Sensitivity of Switching Impulse Strength Evaluation to the Application of the Charge Simulation Method. Proc. of Conf. Identification, Modelling and Simulation, pp , Paris, P. D. Bourkas, I. A. Stathopulos: Partial Discharges in the Pressboard-Oil Insulation under Switching Impulse Voltages. Proc. of 5 th Int. Symp. on High Voltage Engineering, Vol. I, No , Braunschweig, K. Ikonomou, G. Katsibokis, A. Kravaritis, I. A. Stathopulos: Cool Fog Tests on Artificially Polluted Suspension Insulators. Proc. of 5 th Int. Symp. on High Voltage Engineering, Vol. II, No , Braunschweig, 1987.

19 ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ-ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2004 ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ P. N. Nikolopoulos, F. V. Τopalis: «Error Free Registration of High Impulse Voltages». Proc. of 5 th Int. Symp. on High Voltage Engineering, Vol. III, No , Braunschweig, F. V. Topalis, Th. Katsabekis, P. D. Bourkas, I. A. Stathopulos: Corona Inception and Breakdown in Medium Air Gaps under Switching Impulse Voltages. Proc. of 9 th Int. Conf. on Gas Discharges and their Applications, pp , Venice, G. I. Theodorakis, F. V. Topalis, I. A. Stathopulos: Parameter Identification of the Polluted Insulator Model. Proc. of Int. Symp. Simulation and Modelling, pp , Lugano, F. G. Drampalos, F. V. Topalis, P. D. Bourkas, I. A. Stathopulos: Computer Assisted Investigation of Measuring Errors on High Impulse Voltage Test Circuits. Proc. of Int. Symp. Simulation and Modelling, pp , Lugano, P. D. Bourkas, E. A. Kayafas, I. A. Stathopulos: Breakdown in Solid Dielectrics - A Phenomenological Approach through Partial Discharge Measurements. Proc. of Int. Conf. High Technology in the Power Industry, pp , Valencia, F. V. Topalis, I. A. Stathopulos, N. J. Theodorou: Measurement of the Response Characteristics of a Resistive Divider for Steep High Impulse Voltages. Proc. of Int. Conf. High Technology in the Power Industry, pp , Valencia, P. N. Nikolopoulos, F. V. Topalis, F. G. Drampalos: A Computer Model for the Investigation of Errors Related to the Measurement of High Impulse Voltages. Proc. of 6 th Int. Symp. on High Voltage Engineering, Vol. 1, No , New Orleans, F. V. Topalis, I. A. Stathopulos: Impulse Breakdown of Medium Air Gaps. Proc. of 6 th Int. Symp. on High Voltage Engineering, Vol. 2, No , New Orleans, G. I. Theodorakis, F. V. Topalis, I. A. Stathopulos: A Generalized Model for the

20 ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ-ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2004 ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ 20 Dielectric Behaviour of Polluted Insulators. Proc. of 6 th Int. Symp. on High Voltage Engineering, Vol. 2, No , New Orleans, F. V. Topalis, I. A. Stathopulos: Barrier Effect in Small and Medium Air Gaps. Proc. of 7 th Int. Symp. on High Voltage Engineering, No , Dresden, I. A. Stathopulos: Relation between Pollution Flashover Voltage and Maximum Leakage Current. Proc. of 7 th Int. Symp. on High Voltage Engineering, No , Dresden, I. A. Stathopulos, F. V. Topalis: Investigation of the Dielectric Behaviour of Polluted Insulators Using a Stohastic Model. Proc. of 7 th Int. Symp. on High Voltage Engineering, No , Dresden, F. V. Topalis, I. A. Stathopulos: Barrier Effect on Electrical Breakdown in Non Uniform Small and Medium Air Gaps. Proc. of IEE 6 th Int. Conf. on Dielectric Materials, Measurements and Applications, pp , Manchester, F. V. Topalis, N. Leontides, I. A. Stathopulos: Investigation of the Dielectric Behaviour of Non-uniformly Polluted Insulators. Proc. of 10 th Int. Conf. on Gas Discharges and their Applications, Vol. 2, pp , Swansea, F. V. Topalis, I. A. Stathopulos: Barrier Effect on Electrical Breakdown in Air Gaps: A Theoretical Approach. Proc. of 9 th Int. Symp. on High Voltage Engineering, No , Graz, I. A. Stathopulos, F. V. Topalis: A Stochastic Model for the Evaluation of the Surface Flashover on Polluted Insulators. Proc. of 9 th Int. Symp. on High Voltage Engineering, No , Graz, I. F. Gonos, M. K. Antoniou, F. V. Topalis, I. A. Stathopulos: Behaviour of a Grounding System Under Impulse Lightning Current. Proc. of 6 th Int. Conf. and Exhibition on Optimisation of Electrical and Electronic Equipments, pp , Brasov, S. A. Suflis, I. F. Gonos, F. V. Topalis, I. A. Stathopulos: Transient Behaviour of a Horizontal Grounding Rod Under Impulse Current». Proc. of 2 nd IMACS Int. Conf. on Circuits, Systems and Computers, Session 7, Power Systems, vol. 1, pp.

21 ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ-ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2004 ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ , Piraeus, I. F. Gonos, S. A. Suflis, F. V. Topalis, I. A. Stathopulos: Computer Methods for the Determination of the Critical Parameters of Polluted Insulators. Proc. of 1 st Mediterranean Conf. on Power Generation, Transmission and Distribution, Session 7: Insulation Co-ordination and Optimisation, Nicosia, I. F. Gonos, M. K. Antoniou, I. A. Stathopulos, F. V. Topalis: Transient Analysis of the Behaviour of Grounding Systems Consisted by Driven Rods. Proc. of 3 rd IMACS/IEEE Int. Multiconference on Circuits, Systems, Communications and Computers, pp , Athens, I. F. Gonos, I. A. Stathopulos, F. V. Topalis: Development of a Lightning Recording and Location System. Proc. of 11 th Int. Symp. on High Voltage Engineering, Oral Session S9: Lightning, protection against strikes, earthing - (a) Lightning location, Vol.2, pp , London, I. F. Gonos, F. V. Topalis, I. A. Stathopulos: Transient Impedance of Grounding Rods. Proc. of 11 th Int. Symp. on High Voltage Engineering, Oral Session S15: Lightning, protection against strikes, earthing - (d) earthing, Vol.2, pp , London, I. F. Gonos, F. V. Topalis, I. A. Stathopulos: A Model for the Determination of the Dielectric Strength of non-uniformly Polluted Insulators. Proc. of 3 rd IASTED Int. Conf. on Power and Energy Systems, pp , Las Vegas, F. V. Topalis, I. F. Gonos, I. A. Stathopulos: Insulation Properties of Composite Dielectric Arrangements. Proc. of 3 rd IASTED Int. Conf. on Power and Energy Systems, pp , Las Vegas, I. F. Gonos, L. Ekonomou, F. V. Topalis, I. A. Stathopulos: A Simplified Lightning Recording System. Proc. of 25 th Int. Conf. on Lightning Protection, pp , Rhodos, 2000.

22 ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ-ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2004 ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ 22 Β. ΓΝΩΣΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΧΗ ΦΩΤΟΤΕΧΝΙΑΣ Β1. ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ Ο βασικός εξοπλισμός του εργαστηρίου φωτοτεχνίας έχει αποκτηθεί κατά καιρούς με στόχο να καλύψει κατά τον καλύτερο δυνατό τρόπο τις τρεις κύριες λειτουργικές κατευθύνσεις του, που είναι: α. η εκπαίδευση των σπουδαστών του Ε. Μ. Π., β. η διεξαγωγή επιστημονικής έρευνας (χρηματοδοτούμενης ή μη) και γ. η υποστήριξη της ελληνικής βιομηχανίας, σε θέματα ποιοτικού ελέγχου υλικών, συσκευών και διατάξεων ηλεκτροφωτισμού. Οι βασικότερες μονάδες του διατιθέμενου εξοπλισμού είναι: Γωνιοφωτόμετρο, για τη χάραξη διαγραμμάτων πολικής κατανομής φωτεινής έντασης. Σπειροειδές γωνιοφωτόμετρο, για τη χάραξη διαγραμμάτων πολικής κατανομής φωτεινής έντασης μικρών φωτιστικών σωμάτων και τη μέτρηση φωτεινής ροής φωτεινών πηγών. Διάταξη ελέγχου στεγανότητας φωτιστικών σωμάτων υπό τεχνητή βροχή.

23 ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ-ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2004 ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ 23 Διάταξη ελέγχου διηλεκτρικής αντοχής φωτιστικών σωμάτων και συσκευών φωτισμού. Διάταξη μέτρησης μονωτικής ικανότητας φωτιστικών σωμάτων και συσκευών φωτισμού. Διάταξη ελέγχου συμπεριφοράς φωτιστικών σωμάτων και συσκευών φωτισμού υπό ρυθμιζόμενες συνθήκες θερμοκρασίας και υγρασίας. Διάταξη ελέγχου ηλεκτρομαγνητικής συμβατότητας φωτιστικών σωμάτων φθορισμού. Τρεις θάλαμοι ρυθμιζόμενων συνθηκών θερμοκρασίας και υγρασίας. Τρεις σφαίρες τύπου Ulbricht διαμέτρου 2,5 m, 1 m και 0,25 m αντίστοιχα. Φωτομετρική τράπεζα. Φασματοφωτόμετρα με μονοχρωμάτορα ή με φράγμα περίθλασης για μετρήσεις στην περιοχή της υπεριώδους (UV-A, B & C), της ορατής και της υπέρυθρης (IR-A) ακτινοβολίας. Φωτοπολλαπλασιαστές. Ραδιόμετρο. Αισθητήρες μέτρησης φωτεινής ακτινοβολίας. Πληθώρα οργάνων μέτρησης έντασης φωτισμού (luxmeters), εργαστηριακά και φορητά. Όργανα μέτρησης λαμπρότητας (luminance, brightness) εργαστηριακά και φορητά Όργανα μέτρησης λαμπρότητας οθονών (CRTs). Πρότυποι λαμπτήρες φθορισμού, πυράκτωσης και αλογονιδίων βαθμονομημένοι σε τιμές φωτεινής ροής. Φωτεινές πηγές για βαθμονόμηση φασματοφωτομέτρων (Hg-Ar).

24 ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ-ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2004 ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ 24 Πρότυπη πηγή βαθμονομημένη σε απόλυτες μονάδες ακτινοβολίας. Πρότυποι λαμπτήρες πυράκτωσης βαθμονομημένοι σε τιμές χρωματικής θερμοκρασίας μέλανος σώματος. Πρότυπα στραγγαλιστικά πηνία 20 έως 250 W. Λυχνίες υπεριώδους ακτινοβολίας. Παλμογράφοι με μνήμη (storage oscilloscopes). Data acquisition systems. Εξοπλισμός πληροφορικής, αποτελούμενος μεταξύ των άλλων, από πλήθος προσωπικών υπολογιστών, έγχρωμο plotter Α1, εκτυπωτές lasers και έγχρωμοι εκτυπωτές deskjet. Καταγραφικά όργανα, ενισχυτές, γεννήτριες συχνοτήτων, τροφοδοτικά τάσης και έντασης. Σταθεροποιητές τάσης, υψηλής ακριβείας, για τροφοδότηση προτύπων λαμπτήρων. Μικροσκόπιο ακριβείας. Φωτογραφικός εξοπλισμός. Διατίθεται, επίσης, όλος ο αναγκαίος μηχανουργικός εξοπλισμός και διάφορα βοηθητικά μετρητικά όργανα για τη διεξαγωγή των μετρήσεων όπως βολτόμετρα, αμπερόμετρα, συχνόμετρα, καταγραφικά συνεχούς χρόνου, μετρητές και αναλυτές ισχύος-ενέργειαςαρμονικών-συνημιτόνου, μετασχηματιστές, μανόμετρα, θερμόμετρα κ.λπ. Β2. ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟΥ Οι δραστηριότητες του Εργαστηρίου Φωτοτεχνίας του Ε.Μ.Π. εντάσσονται στους εξής

25 ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ-ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2004 ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ 25 τομείς: Δοκιμές και μετρήσεις ποιοτικού ελέγχου υλικών, συσκευών και διατάξεων φωτισμού και έκδοση πιστοποιητικών ποιότητας. Υποστήριξη της ελληνικής βιομηχανίας/βιοτεχνίας σε θέματα σχεδίασης και ανάπτυξης φωτιστικών σωμάτων και υλικών φωτισμού. Μελέτες φωτισμού εσωτερικών και εξωτερικών χώρων καθώς και ανάπτυξη λογισμικού για τη διεξαγωγή μελετών φωτισμού. Επιστημονική έρευνα χρηματοδοτούμενη από την Ευρωπαϊκή Ένωση και από δημόσιες και ιδιωτικές επιχειρήσεις. Διεξαγωγή σεμιναρίων με αντικείμενο τις μεθόδους και το θεσμικό πλαίσιο της πιστοποίησης και του ελέγχου ποιότητας συσκευών και διατάξεων φωτισμού. Εργαστηριακή εξάσκηση των σπουδαστών του Ε.Μ.Π. στο μάθημα της Φωτοτεχνίας. Οι τεχνικές δυνατότητες του εργαστηρίου, στον τομέα του ποιοτικού ελέγχου υλικών και διατάξεων φωτισμού, είναι οι εξής: Μέτρηση της κατανομής της φωτεινής έντασης φωτιστικών σωμάτων. Μέτρηση βαθμού απόδοσης φωτιστικών σωμάτων. Έλεγχος στεγανότητας φωτιστικών σωμάτων εξωτερικού χώρου υπό τεχνητή βροχή. Έλεγχος ασφαλείας φωτιστικών σωμάτων Μέτρηση ηλεκτροτεχνικών χαρακτηριστικών (διηλεκτρική αντοχή, μόνωση, στεγανότητα κ.λπ.) φωτιστικών σωμάτων και συσκευών φωτισμού. Έλεγχος συμπεριφοράς φωτιστικών σωμάτων και συσκευών φωτισμού υπό ρυθμιζόμενες συνθήκες θερμοκρασίας και υγρασίας Έλεγχος ηλεκτρομαγνητικής συμβατότητας φωτιστικών σωμάτων και συσκευών φωτισμού. Μέτρηση φωτεινής ροής και φωτεινής απόδοσης λαμπτήρων οιουδήποτε τύπου (πυράκτωσης, φθορισμού, αλογονιδίων κ.λπ.) μέσω φωτομετρικών διατάξεων και προτύπων φωτεινών πηγών. Έλεγχος διάρκειας ζωής λαμπτήρων.

26 ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ-ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2004 ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ 26 Έλεγχος αντιθαμβωτικών χαρακτηριστικών φωτιστικών σωμάτων. Μέτρηση διαφάνειας, διαπερατότητας και ανακλαστικότητας υλικών. Μέτρηση ηλιακής ακτινοβολίας (ένταση και φασματική σύνθεση). Μέτρηση ακτινοβολίας φωτεινών πηγών. Μέτρηση ηλεκτροτεχνικών χαρακτηριστικών στραγγαλιστικών διατάξεων (ballasts) με τη βοήθεια των αντίστοιχων πρότυπων. Έλεγχος λυχνιολαβών υπό τάση, θερμοκρασία και υγρασία. Μέτρηση λαμπρότητας επιφανειών (οδοστρωμάτων, οθονών κ.λπ.), φωτεινών πηγών και φωτιστικών σωμάτων. Μέτρηση χρωματικών συντεταγμένων κρυστάλλων φωτιστικών σωμάτων ειδικών χρήσεων. Έλεγχος εμβέλειας και απόδοσης φωτοβολίδων ναυτικού και αλεξιπτωτιστών. Έλεγχος χρώματος βιομηχανικών προϊόντων. Διακρίβωση οργάνων και συσκευών με τη βοήθεια προτύπων φωτεινών πηγών. Διακρίβωση αισθητήρων φωτός με τη βοήθεια προτύπων φωτεινών πηγών. Το εργαστήριο φωτοτεχνίας έχει τη δυνατότητα διεξαγωγής των περισσότερων δοκιμών που προβλέπονται από τα εθνικά ή διεθνή πρότυπα για τον εξοπλισμό εγκαταστάσεων φωτισμού. Στις παρεχόμενες υπηρεσίες προσφεύγει μέρος των ελληνικών βιομηχανιών παραγωγής εξοπλισμού εγκαταστάσεων φωτισμού. Τα συνήθως ελεγχόμενα προϊόντα είναι λαμπτήρες, φωτιστικά σώματα, κρύσταλλα φανών, στραγγαλιστικά πηνία, διατάξεις έναυσης, κ.λπ. καθώς και φωτομετρικά όργανα και αισθητήρες για διακρίβωση με τη βοήθεια προτύπων. Για τις δοκιμές αυτές εκδίδονται τα σχετικά πιστοποιητικά. Στις

27 ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ-ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2004 ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ 27 υπηρεσίες του εργαστηρίου προσφεύγουν επίσης δημόσιες επιχειρήσεις και οργανισμοί. Εκτελούνται έλεγχοι σηματοδοτών οδικής κυκλοφορίας και φωτιστικών σωμάτων οδοφωτισμού για λογαριασμό του Υπουργείου Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων και οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Επίσης, ελέγχονται φανοί ειδικών τύπων (ναυσιπλοΐας, αεροπλοΐας, σωσιβίων ναυαγών κ.λπ.), καθώς και άλλα υλικά (φωτοβολίδες σκαφών, αλεξιπτωτιστών κ.λπ.), για λογαριασμό του Υπουργείου Εμπορικής Ναυτιλίας και φορέων αεροδρομίων της χώρας.

28 ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ-ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2004 ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ 28 Το εργαστήριο φωτοτεχνίας συμμετέχει σε προγράμματα έρευνας και ανάπτυξης με αντικείμενο κυρίως την ανάπτυξη και βελτιστοποίηση εξοπλισμού εγκαταστάσεων φωτισμού. Το μεγαλύτερο μέρος των προγραμμάτων αυτών χρηματοδοτείται από ελληνικές ιδιωτικές εταιρείες. Μεγάλο μέρος των εσόδων χρησιμοποιείται για την αναβάθμιση, εμπλουτισμό και ανανέωση του διατιθέμενου εργαστηριακού εξοπλισμού. Επίσης, διεξάγονται σεμινάρια με θέματα φωτισμού γενικότερα καθώς και ποιοτικού ελέγχου εξοπλισμού εγκαταστάσεων φωτισμού. Β3. ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ 1. Z. Radakovic, F. V. Topalis, M. B. Kostic: The voltage distortion in low voltage networks caused by compact fluorescent lamps with electronic gear, (in press) Electric Power System Research. 2. F. Korovesis, G. A. Vokas, I. F. Gonos, F. V. Topalis: Influence of large scale installation of energy saving lamps on the line voltage distortion of a weak network supplied by photovoltaic station. IEEE Transactions on Power Delivery, Vol. 19, No. 4, October I. Kateri, N. Chondrakis, F. V. Topalis: A pilot study for the determination of the energy saving potential in a typical school building by utilization of daylighting, Word Scientific and Engineering Society Transactions on Circuits and Systems, Issue 5, Volume 3, pp , July N. Bisketzis, G. Polymeropoulos, F. V. Topalis: A mesopic vision approach for a better design of road lighting, Word Scientific and Engineering Society Transactions on Circuits and Systems, Issue 5, Volume 3, pp , July 2004.

29 ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ-ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2004 ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ S. A. Suflis, I. E. Chatzakis, F. V. Topalis, M. B. Kostic: Scenarios for a large scale installation of compact fluorescent lamps: Influence on the power quality, Word Scientific and Engineering Society Transactions on Circuits and Systems, Issue 5, Volume 3, pp , July C. Bouroussis, F. V. Topalis: Optimization of potential and autonomy of a photovoltaic system for street lighting, Word Scientific and Engineering Society Transactions on Circuits and Systems, Issue 5, Volume 3, pp , July F. V. Topalis: Lighting education and research at the National Technical University of Athens. Ingeneria Iluminatului, Vol. 5, No. 12, pp , N. Bisketzis, G. Polymeropoulos, F. V. Topalis: Some remarks on the mesopic vision in comparison with the photopic and scotopic vision, Proceedings of Iluminat 2003, Cluj-Napoca, Romania, 8-9 May C. Bourousis, M. Athanasopoulou, F. V. Topalis: Semi-autonomous photovoltaic system for street lighting, Proceedings of Iluminat 2003, Cluj-Napoca, Romania, 8-9 May I. Kateri, N. Chondrakis, G. A. Vokas, F. V. Topalis: Energy saving by utilization of daylight in school buildings, Proceedings of Iluminat 2003, Cluj-Napoca, Romania, 8-9 May F. V. Topalis, I. F. Gonos: Incadescent or electronic lamps?, Technical magazine The Electrician, Issue No.137, pp , Athens, April F. V. Topalis, M. B. Kostic, Z. R. Radakovic: Advantages and disadvantages of the use of compact fluorescent lamps with electronic control gear. International Journal of Lighting Research and Technology, The Chartered Institution of Building Services Engineers, London, UK, CIBSE Series B, Vol. 34, No. 4, pp , C. Orfanos, I. F. Gonos, F. V. Topalis: Harmonic power measurements on discharge lamps. Proceedings of the 3 rd Mediterranean Conference on Power Generation, Transmission and Distribution, Med Power 2002, Athens, Greece, 4-6

30 ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ-ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2004 ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ 30 November F. Korovesis, G. A. Vokas, I. F. Gonos, F. V. Topalis: Power supply harmonic distortion in weak low-voltage networks due to large scale installation of energy saving lamps. Proceedings of the 3 rd Mediterranean Conference on Power Generation, Transmission and Distribution, Med Power 2002, Athens, Greece, 4-6 November N. Bisketzis, G. Polymeropoulos, M. B. Kostic, F. V. Topalis: Efficiency of road lighting installations from the point of view of mesopic vision. Proceedings of the 3 rd Mediterranean Conference on Power Generation, Transmission and Distribution, Med Power 2002, Athens, Greece, 4-6 November C. Orfanos, F. V. Topalis: A virtual instrumentation system for harmonic power measurements on discharge lamps. Proceedings of the International Power Quality Conference 2002, Singapore, October F. V. Topalis, I. F. Gonos, G. A. Vokas: Arbitrary waveform generator for harmonic distortion tests on compact fluorescent lamps. Measurement, Journal of the International Measurement Confederation, London U.K.,Vol 30(4), pp , December G. A. Vokas, I. F. Gonos, F. Korovesis, F. V. Topalis: Influence of compact fluorescent lamps on the power quality of weak low voltage networks supplied by autonomous photovoltaic stations. PowerTech 2001, Vol. 1, Porto, Portugal, September, A. D. Adamopoulos, H. D. Kambezidis, D. Zevgolis, F. V. Topalis: Estimation of total ozone column over Athens using ground based beam solar irradiance measurements. Fresenius Environmental Bulletin, CTA Publication, Munich, Germany, Vol. 9, No. 3/4, pp , E. K. Triantafilopoulou, I. F. Gonos, F. V. Topalis: Development of a low-cost, fully automated goniophotometer. Proceedings of the 10 th Scientific Symposium on Metrology and Metrology Assurance, Sozopol, pp , September 14-17, 2000.

31 ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ-ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2004 ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ A. D. Adamopoulos, H. D. Kambezidis, D. Zevgolis, F. V. Topalis: Spectral analysis of solar radiation for the investigation of the atmosphere optical thickness. Technologies for the renewable energy sources and the environment, Athens, December 2000, pp F. V. Topalis, I. F. Gonos, M.B. Kostic: Effects of changing line voltage on the harmonic current of compact fluorescent lamps. Proceedings of the International Conference on Power and Energy Systems, Las Vegas, USA, November 8-10, F. V. Topalis, A. A. Kanellias, E. K. Triantafilopoulou, V. D. Petrova, H. D. Kambezidis: Spectral analysis of solar radiation for the determination of the air constituents and pollutants. Proceedings of Balkan Light 99, Varna, October I. F. Gonos, M. B. Kostic, F. V. Topalis: Harmonic distortion in electric power systems introduced by compact fluorescent lamps. Proceedings of IEEE Budapest Power Tech, Paper BPT , Budapest, Aug. 29-Sept. 2, A. D. Adamopoulos, H. D. Kambezidis, D. Zevgolis, F. V. Topalis, V. Djepa: Aerosol optical thickness through modified Langley-plots in the atmosphere of Athens. Proceedings of 2nd ISES-Europe Solar Congress, Vol. 1, pp. I , Portoroz, Slovenia, September 14-17, A. D. Adamopoulos, H. D. Kambezidis, D. Zevgolis, F. V. Topalis, V. Djepa: Variability of total optical thickness in the atmosphere of Athens. Proceedings of 2nd ISES-Europe Solar Congress, Vol. 1, pp. I , Portoroz, Slovenia, September 14-17, H. D. Kambezidis, A. D. Adamopoulos, N. K. Sakellariou, F. V. Topalis, A. A. Kanellias, V. D. Petrova, D. Zevgolis: Atmospheric chemistry and climate changes monitoring by a simple passive system. Fresenius Environmental Bulletin, CTA Publication, Munich, Germany, Vol. 7, No. 1a/2a, pp , M. B. Kostic, F. V. Topalis: Survey of the theoretical methods for the interior lighting calculations. International Journal of Lighting Research and Technology,

32 ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ-ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2004 ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ 32 The Chartered Institution of Building Services Engineers, London, UK, CIBSE Series B, Vol. 30, No. 4, pp , A. D. Adamopoulos, H. D. Kambezidis, D. Zevgolis, F. V. Topalis, V. D. Petrova: Atmospheric optical spectral properties during summer days in Athens. Fresenius Environmental Bulletin, CTA Publication, Munich, Germany, Vol. 7, No. 11/12, pp , E. Fokitis, G. Garipov, B. Khrenov, S. Maltezos, A. G. Kalydas, V. Kytopoulos, K. Manolatou, D. Papadimitriou, E. Papantonopoulos, P. Sommers, F. Topalis, A. Travlos, R. Vlastou, G. Kiriakidis, E. Chatzitheodoridis, K. Moschovis: Status of optical filter development for AUGER fluorescence detector. Workshop of Pierre Auger Collaborate Meeting, Itacarusa, Brazil, May 17-28, E. Fokitis, A. Kanellias, B. Khrenov, V. Kytopoulos, S. Maltezos, K. Manolatou, R. Vlastou A.G. Kalydas, F. Topalis, A. Travlos, D. Andrakakis: Optical filter design R&D for AUGER fluorescence detector. Workshop of Pierre Auger Collaborate Meeting, Utah, USA, June 6, E. Zeinakis, C. Dimakis, F. V. Topalis: «ROADLUX: A software for road lighting in Windows environment». Bulletin of Hellenic Association of Mechanical and Electrical Engineers, Athens, May H. D. Kambezidis, N. K. Sakellariou, F. V. Topalis, A. A. Kanellias, V. D. Petrova: Air pollution monitoring with a passive pyrheliometric scanner. Fresenius Environmental Bulletin, CTA Publication, Munich, Germany, Vol. 5, No. 11/12, pp , November/December H. D. Kampezidis, N. K. Sakellariou, F. V. Topalis, A. A. Kanellias, V. D. Petrova: Passive pyrheliometric scanner space applications. Earth Observation and Monitoring Systems, Proceedings of the 1st Workshop with the support of European Commission, DG XII, Hellenic Committee for Space Research and Technology, Athens, January F. V. Topalis: Energy saving management on lighting installations of buildings. Bulletin of Hellenic Association of Mechanical and Electrical Engineers,