ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΚΑΒΑΛΑΣ

Transcript

1 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΚΑΒΑΛΑΣ Σχολή Διοίκησης και Οικονομίας Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕ ΘΕΜΑ: «ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΚΡΙΣΗΣ ΣΤΗΝ ΑΓΟΡΑ ΚΙΝΗΤΩΝ ΤΗΛΕΦΩΝΩΝ, ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΤΗΣ ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΩΝ ΠΡΟΤΙΜΗΣΕΩΝ ΤΩΝ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΩΝ ΣΤΑ ΚΙΝΗΤΑ ΤΗΛΕΦΩΝΑ» Εποπτεύων καθηγητής: ΚΟΝΤΑΚΟΣ ΣΤΑΥΡΟΣ Ονοματεπώνυμο Φοιτητών: ΙΜΒΡΟΣ ΝΙΚΟΣ Α.Μ.: 5070 ΒΙΕΝΝΑ ΧΡΥΣΑ Α.Μ.: 4480 ΚΑΒΑΛΑ ΣΕΠΕΜΒΡΙΟΣ 2012

2 ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ Αρχικά θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε θερμά τον καθηγητή μας κύριο Σταύρο Κοντάκο για την αμέριστη βοήθειά του και την υπομονή που έδειξε κατά τη διάρκεια της εκπόνησης της παρούσας εργασίας. Θα θέλαμε επίσης να ευχαριστήσουμε πολύ τις οικογένειές μας για την στήριξη που μας προσέφεραν καθ όλη τη διάρκεια των σπουδών μας. Τέλος, θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε όσους συμμετείχαν στην έρευνα για τον πολύτιμο χρόνο που διέθεσαν και την προθυμία τους να συμπληρώσουν το ερωτηματολόγιο της παρούσας εργασίας. 2

3 Πίνακας Περιεχομένων ΕΙΣΑΓΩΓΗ...4 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ι...6 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ Χρηματοοικονομική κρίση Αίτια της χρηματοοικονομικής κρίσης Επιπτώσεις της χρηματοοικονομικής κρίσης Ιστορική αναδρομή χρηματοοικονομικών κρίσεων Χρηματοοικονομική κρίση στην Ελλάδα Αίτια-Συνέπειες-Επιπτώσεις Κινητή Τηλεφωνία Ορισμός κινητής τηλεφωνίας Ιστορική αναδρομή Οι μεγαλύτεροι κατασκευαστές συσκευών κινητής τηλεφωνίας σε όλο τον κόσμο Αγορά κινητής τηλεφωνίας και οικονομική κρίση ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΙΙ...30 ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ...30 ΚΕΦΑΛΑΙΟ III...31 ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ Εισαγωγή Περιγραφή δείγματος Μέθοδος συλλογής δεδομένων Τρόπος μέτρησης των μεταβλητών της έρευνας Ανάπτυξη μεταβλητών-στόχων ΚΕΦΑΛΑΙΟ!V...35 Ανάλυση δεδομένων-αποτελέσματα Εισαγωγή Προφίλ ερωτώμενων Περιγραφική στατιστική δεδομένων Έλεγχος της εγκυρότητας του ερωτηματολογίου Έλεγχος της εγκυρότητας του περιεχομένου (content validity) Έλεγχος της εγκυρότητας της δομής (construct validity) Διερευνητική παραγοντική ανάλυση ΚΕΦΑΛΑΙΟ V ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ-ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ Εισαγωγή Συμπεράσματα της έρευνας Προτάσεις για μελλοντική έρευνα Περιορισμοί έρευνας...50 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ

4 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η οικονομική κρίση έχει αρχίσει να επηρεάζει ολόκληρο τον κόσμο και τα ποσοστά ανεργίας αυξάνονται μέρα με την ημέρα (New York Times, 2010). Λόγω της αύξησης της ανεργίας και των χαμηλότερων εισοδημάτων, οι καταναλωτές έχουν αρχίσει να περιορίζουν σημαντικά τις συνήθειές τους. Η επιδείνωση της οικονομικής κατάστασης και τα αυξανόμενα ποσοστά ανεργίας έχουν μειώσει ραγδαία την καταναλωτική πίστη (World Economic Outlook, 2009). Την τελευταία δεκαετία, τα αμερικανικά αποθέματα είχαν αρχίσει να μειώνονται. Για να αντιμετωπίσουν οι Η.Π.Α. το πρόβλημα, προχώρησαν σε μειώσεις των επιτοκίων για την απόκτηση αγαθών και Υπηρεσιών, γεγονός το οποίο όμως αποτέλεσε την αρχή της παγκόσμιας κρίσης. Το φθηνό χρήμα αύξησε τη ζήτηση, όμως οι τιμές των αγαθών οδηγήθηκαν σε επίπεδα εξωπραγματικά. Οι περισσότεροι Αμερικανοί είχαν αποκτήσει κατοικία μέσω φθηνών δανείων που χορηγούνταν με μεγάλη ευκολία από τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα. Όμως αυτή η «φούσκα» έσκασε κάποια στιγμή. Τα επιτόκια άρχισαν να ανεβαίνουν και οι πολίτες δεν είχαν πλέον τη δυνατότητα να αποπληρώσουν τα δάνειά τους, με αποτέλεσμα να δίνουν πίσω τα σπίτια που είχαν αποκτήσει. Τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα άρχισαν να παρουσιάζουν έλλειψη ρευστότητας και πολύ γρήγορα κάποια από αυτά κατέληξαν σε πτώχευση (Tang, 2008). Αυτή η χρηματοπιστωτική κρίση μετατράπηκε σε παγκόσμια κρίση και επηρέασε όλους τους τομείς των επιχειρήσεων σε ολόκληρο τον κόσμο (Achary, Philippon, Richardson, Roubini, 2009). Σύμφωνα με τους Ang, Leong, και Kotler (2000) και Shama (1978), κατά τη διάρκεια μιας οικονομικής κρίσης, οι άνθρωποι αλλάζουν την αγοραστική τους συνήθεια, επειδή αρχίζουν να ανησυχούν για τις δουλειές τους και δεν επιθυμούν να ξοδεύουν τα χρήματά τους όπως πριν. Οι αλλαγές που συντελούνται από την οικονομική κρίση, βασίζονται κυρίως στο προϊόν, την τιμή και την προβολή σε σχέση με τον καταναλωτή (Ang et al. 2000). 4

5 Η οικονομική κρίση έχει αντίκτυπο τόσο στους καταναλωτές, όσο και στις επιχειρήσεις (Δπς β ΐ θί., 2000). Η κινητή τηλεφωνία είναι ένας κλάδος που έχει επηρεαστεί σημαντικά από την οικονομική κρίση. Ήδη από το 3ο τρίμηνο του 2008, οι εταιρείες κινητών τηλεφώνων κατασκεύασαν συσκευές, μειώνοντας την παραγωγή τους κατά 8% σε σύγκριση με το αντίστοιχο τρίμηνο του προηγούμενου έτους, ως αποτέλεσμα της οικονομικής κρίσης που είχε αρχίσει να επηρεάζει τον κλάδο της κινητής τηλεφωνίας (0ΘΐΙϋΐ8Γnews, 2010). Πέρα όμως από την οικονομική κρίση, ο καταναλωτής είχε να αντιμετωπίσει και τη γρήγορη εξέλιξη της τεχνολογίας των κινητών τηλεφώνων, που οδηγούσε σε αύξηση των τιμών και στη ανάγκη γρήγορης αντικατάστασης της παλιάς συσκευής. Όμως σε περιόδους οικονομικής κρίσης, δεν είναι δυνατόν ο καταναλωτής να αλλάζει το κινητό του τηλέφωνο τόσο γρήγορα. Η αγορά κινητής τηλεφωνίας από την μία αυξάνεται μέρα με την ημέρα, λόγω των απαιτήσεων των καταναλωτών για καινοτομία, νέες τεχνολογίες και προϊόντα, αλλά από την άλλη, η συνεχιζόμενη αυτή αύξηση εγκυμονεί κινδύνους στις εταιρείες λόγω της μείωσης της αγοραστικής δύναμης των καταναλωτών και της διαφοροποίησης των προτιμήσεων τους από την οικονομική κρίση. Από την έναρξη της οικονομικής κρίσης έχουν πραγματοποιηθεί πολλές μελέτες σχετικά με την επίδρασή της στη συμπεριφορά των καταναλωτών. Όμως η οικονομική κρίση και η επίδραση της στην αγορά κινητών τηλεφώνων, αποτελεί ένα θέμα για το οποίο μέχρι σήμερα δεν έχουν δημοσιευτεί σημαντικές μελέτες. Σκοπός λοιπόν της παρούσας μελέτης θα είναι να διερευνήσει (α) τις επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης στην αγορά κινητών τηλεφώνων και (β) τη διαφοροποίηση των προτιμήσεων των καταναλωτών στα κινητά τηλέφωνα, εξαιτίας αυτής της οικονομικής κρίσης. 5

6 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ι ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ 1. Χρηματοοικονομική κρίση Η κρίση είναι μια εκτροπή από την κατάσταση της κοινωνικότητας και μπορεί να προσβάλει διαβαθμίσεις αντικανονικότητας από μια κατάσταση απλής διαταραχής μέχρι την κατάσταση μη ελεγχόμενων εκρηκτικών γεγονότων και την κατάσταση του χάους και του πανικού. Συνεπώς μια κρίση εμπεριέχει μια απειλή σχετικά με τους πόρους και τους ανθρώπους, την απώλεια του ελέγχου και ορατές ή αόρατες συνέπειες στους ανθρώπους, τους πόρους, και τους οργανισμούς (Πανηγυράκης, 2001). Μια κρίση αποτελείται συνήθως από τέσσερα διαφορετικά στάδια: 1. - Στάδιο διαμόρφωσης της κατάστασης 2. - Στάδιο εκδήλωσης-κορύφωσης της κρίσης Στάδιο των επιπτώσεων Στάδιο επίλυσης-ομαλοποίησης. Γενικότερα, με τον όρο «οικονομική κρίση», περιγράφεται συνήθως μια απρόβλεπτη οικονομική κατάσταση, η οποία χαρακτηρίζεται από ένταση, αιφνιδιασμό και ανασφάλεια και μπορεί να αφορά μια επιχείρηση ή και περισσότερες, ένα ολόκληρο κράτος καθώς επίσης να επηρεάσει τις οικονομικές συνθήκες περισσότερων κρατών ταυτόχρονα και πιθανολογείται ότι θα επιφέρει δυσμενή αποτελέσματα. Οι χρηματοοικονομικές κρίσεις του παρελθόντος έχουν πολλά κοινά χαρακτηριστικά. Πριν την εκδήλωση μιας κρίσης, παρατηρείται συνήθως μια ραγδαία αύξηση των τιμών των περιουσιακών στοιχείων, όπως π.χ. της αγοράς κατοικίας. Παρατηρείται, επίσης, πτώση της οικονομικής δραστηριότητας, αύξηση του χρέους (ιδιωτικού / δημόσιου τομέα) και αύξηση του ελλείμματος τρεχουσών συναλλαγών. Πολλές φορές οι κρίσεις συμβαίνουν και σε εποχές ραγδαίων μεταβολών στον χρηματοοικονομικό τομέα μιας οικονομίας, όπως είναι η απελευθέρωση των αγορών. 6

7 1.1 Αίτια της χρηματοοικονομικής κρίσης Όσον αφορά τα αίτια του όρου οικονομικής κρίσης δεν μπορούν να αποτυπωθούν επ ακριβώς, γιατί στην πραγματικότητα δεν υπάρχουν. Κάθε οικονομική κρίση μεμονωμένα έχει τα δικά της αίτια, τα οποία διαφοροποιούνται ανάλογα με τη χρονική περίοδο που παρατηρείται. Εντούτοις, δεν αποκλείεται το ενδεχόμενο να υπάρξουν και ομοιότητες. Παρ όλ αυτά, πολλοί οικονομολόγοι υποστηρίζουν ότι για να οδηγηθούμε σε μία οικονομική κρίση, απαραίτητη προϋπόθεση είναι κάποιοι παράγοντες. Θα μπορούσαμε να διακρίνουμε τους παράγοντες αυτούς σε εσωτερικούς, που εντοπίζονται στο πλαίσιο των οικονομιών των χωρών, δηλαδή στη λειτουργία των εγχώριων κεφαλαιαγορών και στο θεσμικό τους σύστημα, και σε εξωτερικούς ή διεθνείς που εντοπίζονται στη λειτουργία των θεσμών της διεθνούς κεφαλαιαγοράς και του διεθνούς νομισματικού συστήματος. Οι παράγοντες ανεξάρτητα με το αν είναι εσωτερικοί ή εξωτερικοί επηρεάζονται από κοινούς άξονες. Οι άξονες είναι πολλοί και ποικίλουν. Κάθε εποχή, ανάλογα με τις ιδιαιτερότητες και τα χαρακτηριστικά της εμφανίζει κρίσεις. Άλλοτε άξονας είναι οι χρηματιστηριακές αξίες, άλλοτε η ανεξέλεγκτη δανειοδότηση από μη τραπεζικούς οργανισμούς και η δημιουργία επικίνδυνων παραγωγών που διοχετεύονται στην αγορά, άλλοτε οι κοινωνικές ανισότητες, άλλοτε η παγκόσμια συγκέντρωση του πλούτου (ολιγοπώλια), άλλοτε τοπικοί ή παγκόσμιοι πόλεμοι. Τα αίτια και οι παράγοντες είναι αλληλένδετες έννοιες και πολλές φορές μπορούμε να τις ταυτίσουμε. Εν κατακλείδι, για να φτάσουμε στο σημείο να εμφανιστεί μια οικονομική κρίση θα πρέπει να υπάρχουν ή παράγοντες ή αίτια ή συνδυασμός και των δύο. 1.2 Επιπτώσεις της χρηματοοικονομικής κρίσης Μία οικονομική κρίση έχει καταστροφικές επιπτώσεις τόσο στον ανεπτυγμένο, όσο και στον αναπτυσσόμενο κόσμο. Οι επιπτώσεις μπορούν να: 7

8 Επηρεάσουν το διεθνές εμπόριο. Επηρεάσουν τα προσωπικά εισοδήματα. Δημιουργήσουν μείωση τιμών και κερδών των επιχειρήσεων. Προκαλέσουν μείωση στην αγροτο-κτηνοτροφική παραγωγή και στην βιομηχανία. Προκαλέσουν την αύξηση της ανεργίας. Προκαλέσουν την πτώχευση τραπεζών, εταιρειών και επιχειρήσεων. Προκαλέσουν την μείωση της ρευστότητας των τραπεζών. 1.3 Ιστορική αναδρομή χρηματοοικονομικών κρίσεων Πραγματοποιώντας μια ιστορική αναδρομή θα διαπιστώσουμε ότι η ανθρωπότητα έχει ζήσει αρκετές μεγάλες κρίσεις κατά το παρελθόν. Η μεγάλη κρίση του 1929 είναι το κυριότερο σημείο αναφοράς. Οι αιτίες ήταν από τη μια η ανισορροπία της Αμερικάνικης οικονομίας λόγω της υπερπαραγωγής πρώτων υλών γεωργικών προϊόντων, που οδήγησαν σε μεγάλη μείωση των τιμών και της αγοραστικής δύναμης των αγροτών, μαζί με τις υπεραισιόδοξες βιομηχανικές επενδύσεις σε τομείς όπως η παραγωγή αυτοκινήτων και ηλεκτρικών συσκευών και από την άλλη, η ευάλωτη διεθνής οικονομία, λόγω του παγκοσμίου πολέμου που προηγήθηκε και η εμμονή της Αμερικής για αποπληρωμή του συνόλου των δανείων που έδωσε σε Ευρωπαϊκές χώρες. Αποτέλεσμα αυτής της κρίσης ήταν οι άνεργοι να φτάσουν παγκοσμίως τα (http: // users.hol.gr). Από τις Ηνωμένες Πολιτείες η κρίση επεκτείνεται σε ολόκληρο τον κόσμο. Οι αμερικανικές τράπεζες, που είχαν δανείσει χρήματα στις άλλες χώρες, επιδιώκουν να επαναπατρίσουν τα κεφάλαια τους για να αντιμετωπίσουν τις οικονομικές δυσκολίες τους. Έτσι προκαλούν χρεοκοπία στις γερμανικές και αυστριακές τράπεζες που στηρίζονται κυρίως στον αμερικανικό δανεισμό. Η ευρωπαϊκή ευημερία είχε κλονιστεί. Εκείνη που θίγεται περισσότερο είναι η Γερμανία, η οποία είχε σημειώσει αξιόλογη βιομηχανική ανάπτυξη χάρη στα αμερικανικά κεφάλαια. Στην Αγγλία, της οποίας οι οικονομικές δυσκολίες είναι παλιές, η κατάσταση επιδεινώνεται περισσότερο γιατί η κρίση, παραλύοντας την παγκόσμια οικονομία, αφαιρεί από τη χώρα τους περισσότερους πελάτες. Αντίθετα η Γαλλία θίγεται λιγότερο γιατί σε αυτήν οι μεγάλες βιομηχανικές 8

9 επιχειρήσεις ήταν λίγες και επομένως οι αμερικανικές επενδύσεις ελάχιστες. Αλλά εκτός από τις βιομηχανικές χώρες, η κρίση πλήττει και τις γεωργικές και τις υποανάπτυκτες. Η παράλυση της οικονομίας αφαιρεί από τις πλούσιες χώρες τα χρήματα με τα οποία αγόραζαν τα προϊόντα των αγροτικών χωρών. Έτσι ο Καναδάς δεν μπορεί πια να πουλήσει το σιτάρι του, η Αυστραλία το μαλλί της, η Βραζιλία τον καφέ της. Επειδή δεν υπάρχουν αγοραστές, οι τιμές αυτών των προϊόντων συνεχώς πέφτουν και έτσι οι χώρες αυτές χάνουν την κύρια πηγή εσόδων τους ( Οι συνέπειες της Κρίσης ήταν αισθητές ως το τέλος της δεκαετίας του 1930 και η ανεργία αντιμετωπίστηκε τελικά - σημειώνουν με πίκρα οι μελετητές- με τα έργα πολεμικής προετοιμασίας του Χίτλερ και με την κήρυξη του Παγκόσμιου Πολέμου (1939), όταν εκατομμύρια νέοι στρατεύτηκαν και άλλα εκατομμύρια εργατών απορροφήθηκαν στις πολεμικές βιομηχανίες ( Πιο πρόσφατα, η διεθνής χρηματοπιστωτική κρίση του 2007 αποτελεί την τελευταία μεγάλη κρίση που αντιμετωπίζει η υφήλιος, έχοντας αφετηρία τις ΗΠΑ. Προέκυψε μετά το ξέσπασμα των προβλημάτων στην αγορά στεγαστικών δανείων χαμηλής εξασφάλισης και την αλόγιστη χρήση δομημένων επενδυτικών προϊόντων, που εξαρτώνται άμεσα από τη δυνατότητα αποπληρωμής των δανείων από τα οποία παράγονταν. Λόγω της παγκοσμιοποίησης η κρίση επεκτάθηκε γρήγορα σε όλο τον κόσμο. Μέσα σε μόλις 3 εβδομάδες τα χρηματιστήρια έχασαν περίπου από 20% έως 25% της αξίας τους. Η κρίση ρευστότητας έπληξε άμεσα τις επιχειρήσεις με αποτέλεσμα να μη μπορούν να αντλούν κεφάλαια από τις τράπεζες για επενδύσεις, οδηγώντας πολλές από αυτές σε μείωση της παραγωγής ενώ άλλες σε πτώχευση. Η ανεργία αυξάνεται συνεχώς και το βιοτικό επίπεδο των ανθρώπων μειώνεται σημαντικά (Εφημερίδα Ναυτεμπορική, 2009). Με τις αιτίες της οικονομικής κρίσης, έχει ασχοληθεί και ο Partnoy Frank (2009) συγκρίνοντας την πρόσφατη χρηματοπιστωτική κρίση με την οικονομική κρίση στα τέλη της δεκαετίας του 1920 και του Η προσφυγή 9

10 σε αξιολογήσεις της πιστοληπτικής ικανότητας άρχισε ως απάντηση στην κρίση του 1929 και έγινε η πρωταρχική αιτία της πρόσφατης κρίσης. Κατά τη διάρκεια του 1930, οι ρυθμιστικές αρχές ανέπτυξαν κανόνες για την αξιολόγηση της πιστοληπτικής ικανότητας: οι κανόνες αυτοί είναι οι πρόγονοι της σημερινής ευρείας εμπιστοσύνης των ρυθμιστικών αρχών στις αξιολογήσεις. Κατά τη γνώμη του, χωρίς τη χρηματοοικονομική καινοτομία και την υπερβολική εμπιστοσύνη στις πιστοληπτικές διαβαθμίσεις, η πρόσφατη κρίση μπορεί να μην είχε συμβεί, και σίγουρα δεν θα ήταν τόσο βαθιά. 1.4 Χρηματοοικονομική κρίση στην Ελλάδα Όπως είναι φυσικό η παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση δεν θα μπορούσε να αφήσει ανεπηρέαστη και την Ελλάδα. Η πιστωτική κρίση βρήκε την Ελληνική οικονομία υπερχρεωμένη. Το δημόσιο χρέος ανήλθε στα 275 περίπου δις ευρώ, το εξωτερικό έλλειμμα ίσο με το 14% του ΑΕΠ, ενώ οι τράπεζες και τα νοικοκυριά υπερδανεισμένα. Παρόλα αυτά, ο τότε Υπουργός Οικονομίας τον Οκτώβριο του 2007, δήλωνε ότι η πορεία της ελληνικής οικονομίας είναι καλή και δεν φαίνεται να επηρεάζεται από τις διεθνείς εξελίξεις, εννοώντας την κρίση που είχε ξεσπάσει στις ΗΠΑ. Για την αντιμετώπιση των πρώτων προβλημάτων που εμφανίστηκαν, η κυβέρνηση έσπευσε να διαθέσει 23 δις ευρώ σε δάνεια και 5 δις ευρώ σε εγγυήσεις μέσω συμμετοχής στο κεφάλαιο των Τραπεζών. Σε ό,τι αφορά την ελληνική οικονομική κρίση, φαίνεται να συνδέεται με πέντε κύριες αιτίες: 1. με τη δημοσιονομική αδυναμία του ελληνικού κράτους, 2. με τον περιορισμό στην άσκηση εθνικής δημοσιονομικής και νομισματικής πολιτικής, "ρίχνοντας" την πίεση της οικονομικής προσαρμογής στην αγορά εργασίας με μη ικανοποιητικά αποτελέσματα σε ό,τι αφορά την ανταγωνιστικότητα, 3. τη σταθερή διαχρονική χειροτέρευση της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας, 4. την παγκόσμια οικονομική κρίση που χειροτέρευσε τα δημοσιονομικά μεγέθη, 10

11 5. τη δραματική αύξηση των επιτοκίων. Η χώρα μας εξαρτώμενη από τα δάνεια διεθνών οργανισμών και την εισαγωγή πετρελαίου και πρώτων υλών, αποτέλεσε μια από τις πρώτες χώρες παγκοσμίως, που επλήγησαν άμεσα από την κρίση. Οι βασικότερες επιπτώσεις της τρέχουσας οικονομικής κρίσης στην ελληνική οικονομία είναι ο περιορισμός της καταναλωτικής πίστης, που έχει οδηγήσει σε μείωση της κατανάλωσης, μείωση των εξαγωγών και αύξηση της ανεργίας. Το ΑΕΠ της χώρας μειώθηκε το β' τρίμηνο του 2009 κατά 0,3%, σε σχέση με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2008, σύμφωνα με την Εθνική Στατιστική Υπηρεσία. Επιπλέον η καταναλωτική δαπάνη παρουσίασε μείωση 0,9% το ίδιο διάστημα. Επίσης η ανεργία τον Ιούνιο του 2009, ανήλθε στο 8,6 %, πάντα με τα στοιχεία της ΕΣΥΕ, έναντι 7,3 % τον Ιούνιο του Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή η ελληνική οικονομία θα παρουσιάσει στασιμότητα στους ρυθμούς ανάπτυξης τουλάχιστον για ακόμη μία διετία, γεγονός που θα οδηγήσει σε περαιτέρω μείωση των εισοδημάτων και αύξηση της ανεργίας (ΕΣΥΕ, 2010) Αίτια-Συνέπειες-Επιπτώσεις Η οικονομική κρίση ξεκίνησε τον Ιούνιο του 2007 με την κρίση στα subprime στεγαστικά δάνεια (δηλαδή τα δάνεια σε πολύ οικονομικά ασθενείς πιστολήπτες) στις ΗΠΑ. Αυτά έχουν προκαλέσει τεράστιες απώλειες σε όσους επένδυσαν σε τέτοια χρεόγραφα και σε όσους δάνεισαν σε επιχειρήσεις, τράπεζες και οργανισμούς που επένδυσαν σε τέτοια χρεόγραφα. Η κρίση αυτή άρχισε να γενικεύεται αφού φάνηκε πως και άλλα μεγάλα τραπεζικά και ασφαλιστικά ιδρύματα είχαν επενδύσει, ή εγγυηθεί επενδύσεις σε αμφιβόλου ποιότητας χρεόγραφα. Παρόμοιες ενέργειες είχε κάνει και η Ελλάδα, με αποτέλεσμα να πληγεί και αυτή από την οικονομική κρίση ( Η ελληνική οικονομία για 13 περίπου χρόνια είχε εντυπωσιακή ανάπτυξη, υψηλότερη του μέσου όρου της ΕΕ-15, και κατά συνέπεια πραγματοποίησε μια σημαντική σύγκλιση του βιοτικού επιπέδου των Ελλήνων πολιτών προς τον μέσο όρο της ΕΕ-15. Η περίπτωση της ελληνικής οικονομίας είναι ιδιάζουσα. Από τη μια πλευρά, η χώρα δοκιμάζεται από τεράστιες 11

12 μακροχρόνιες ανισορροπίες, όπως το έλλειμμα ανταγωνιστικότητας, που απεικονίζεται στον υψηλότερο ελληνικό πληθωρισμό και το τεράστιο έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών. Από την άλλη, η χώρα μπορεί να ξεπεράσει την κρίση με τις λιγότερες δυνατές απώλειες σε σχέση με τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες. Αιτία είναι η ευρωστία του εγχώριου τραπεζικού συστήματος, το οποίο απορρόφησε μέρος των κλυδωνισμών ήδη το Όμως, για να μειωθούν οι αρνητικές παρενέργειες της κρίσης απαιτείται άμεση ενεργοποίηση των ελληνικών Αρχών: Ο ρυθμός αύξησης των δανείων προς τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά δεν πρέπει να μειωθεί δραματικά, οι δημόσιες επενδύσεις πρέπει να πολλαπλασιαστούν, ενώ η κατανάλωση να διατηρηθεί στους ρυθμούς του 2%. Διαφορετικά, η ύφεση είναι πιθανή και μια τέτοια ύφεση στη συνέχεια θα σημαίνει στασιμότητα διαρκείας, αφού η έλλειψη μακροοικονομικών εργαλείων και οι μακροχρόνιες ανισορροπίες δεν επιτρέπουν τη γρήγορη ανάκαμψη (Χαρδούβελης, 2008). Η ελληνική οικονομία ταλανίζεται από μακροχρόνιες ανισορροπίες, οι οποίες γίνονται ιδιαίτερα εμφανείς, στη διάρκεια της διεθνούς κρίσης. Το έλλειμμα ανταγωνιστικότητας είναι ίσως το βαθύτερο πρόβλημα της ελληνικής οικονομίας, αφού είναι διάχυτο παντού, σε ποικίλους τομείς, αγορές, δραστηριότητες και οικονομικές σχέσεις. Σύμφωνα με τα στοιχεία του 2008 της Παγκόσμιας Τράπεζας, η Ελλάδα κατατάσσεται στην καθόλου αξιοζήλευτη 96η θέση σε σύνολο 181 χωρών ως προς την ευκολία άσκησης επιχειρηματικής δραστηριότητας, παρουσιάζοντας μεν μία αύξηση 10 θέσεων σε σχέση με το 2007, αλλά παραμένοντας τελευταία ανάμεσα στις χώρες της ΕΕ-27. Η κατάταξη της ελληνικής οικονομίας και στις επιμέρους κατηγορίες είναι απογοητευτική παρά την μικρή βελτίωση σε κάποιες από αυτές. Μια απλή συσχέτιση του βιοτικού επιπέδου των χωρών με τη διεθνή κατάταξή τους στην ανταγωνιστικότητα δείχνει το μέγεθος του προβλήματος: Η θέση της Ελλάδας θα έπρεπε να ήταν 42η, δηλαδή 54 θέσεις ψηλότερα από εκεί που βρίσκεται σήμερα. Συνεπώς, έχει πολύ δρόμο ακόμα να διανύσει η πολιτική των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων. Η Ελλάδα παραμένει επίσης ακριβότερη σε σχέση με τους κυριότερους εμπορικούς εταίρους της. Η πραγματική σταθμισμένη συναλλαγματική 12

13 ισοτιμία επιδεινώνεται διαρκώς από το Τόσο ο υψηλότερος πληθωρισμός όσο και η ταχύτερη αύξηση του μοναδιαίου κόστους εργασίας δείχνουν μια σχετική έλλειψη ανταγωνισμού στις αγορές αγαθών και υπηρεσιών. Το έλλειμμα ανταγωνιστικότητας πιστοποιείται σε μακροοικονομικό επίπεδο και από το μεγάλο και ευρυνόμενο έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών. Το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών ξεπέρασε το 2007 το 14% του ΑΕΠ, σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδος, έχοντας τριπλασιαστεί σε σχέση με την προ ΟΝΕ περίοδο. Το έλλειμμα συνεχίζει να διευρύνεται και το 2008, με τα προσωρινά στοιχεία για το πρώτο μισό του 2008 να το εμφανίζουν στα επίπεδα του 15,9% (Χαρδούβελης, 2008). Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη του ΔΝΤ για την Ελλάδα, το έλλειμμα αυτό δεν μπορεί να εξηγηθεί μόνον από την υψηλή ζήτηση της ελληνικής οικονομίας. Καταδεικνύει σαφώς και πρόβλημα ανταγωνιστικότητας. Εφόσον συνεχιστεί, το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών θα έχει ως αποτέλεσμα είτε τον μεγαλύτερο δανεισμό της χώρας είτε τη σταδιακή εξαγορά του ελληνικού κεφαλαίου από τους ξένους, με αρνητικές επιπτώσεις στο μελλοντικό βιοτικό επίπεδο, αφού στο μέλλον το εισόδημα των κατοίκων της Ελλάδας θα προέρχεται κυρίως από την εργασία και όχι τόσο από την κατοχή κεφαλαίου. Η άποψη λοιπόν ορισμένων αναλυτών ότι το έλλειμμα δεν είναι ανησυχητικό αφού, όντας η χώρα μας μέλος της Ευρωζώνης, χρηματοδοτεί εύκολα το έλλειμμα, δεν δίνει την πρέπουσα προσοχή στις μακροπρόθεσμες συνέπειές του στο βιοτικό επίπεδο. Το έλλειμμα μπορεί να οδηγήσει σε μία απότομη μελλοντική ύφεση (Χαρδούβελης, 2008). Πέραν της ακρίβειας, που παράγει αποτελέσματα ύφεσης διαμέσου της περιστολής της ζήτησης, η σημερινή συγκυρία χαρακτηρίζεται από την ταυτόχρονη παρουσία περισσοτέρων παραγόντων που ευνοούν την επιβράδυνση της οικονομίας. Στη μείωση της ζήτησης συμβάλλουν, η κάμψη των ρυθμών επέκτασης της οικοδομικής δραστηριότητας, η έλλειψη ρευστότητας και η συνακόλουθη άνοδος των επιτοκίων που πλήττει επιχειρήσεις και νοικοκυριά, διογκώνει το χρέος τους και αυξάνει την πιθανότητα καθυστερήσεων στην αποπληρωμή του. 13

14 Σε αυτά θα πρέπει να προσθέσουμε: α) την μεγάλη πτώση του Γενικού Δείκτη του Χρηματιστηρίου Αθηνών στην διάρκεια του Ιουνίου 2008 που περιόρισε στο έπακρο την ικανότητα των εισηγμένων εταιρειών να αντλήσουν κεφάλαια διαμέσου του χρηματιστηρίου, β) την θεαματική αύξηση του αριθμού των ακάλυπτων επιταγών, γ) την δραματική επιμήκυνση του χρόνου εξόφλησης των υποχρεώσεων των επιχειρήσεων, δ) την άντληση κεφαλαίων από τις τράπεζες με σκοπό να χρηματοδοτήσουν την πιστωτική τους επέκταση με αντίτιμο τα υψηλά επιτόκια. ( 1.5 Κινητή Τηλεφωνία Ορισμός κινητής τηλεφωνίας Με τον όρο κινητή τηλεφωνία εννοούμε την επικοινωνιακή διαδικασία η οποία λαμβάνει χώρα μεταξύ συνδρομητών οι οποίοι κινούνται ή είναι σταθεροί αλλά δεν χρησιμοποιούν το σταθερό τηλεφωνικό δίκτυο ( Το κινητό τηλέφωνο ορίζεται ως φορητή τηλεφωνική συσκευή, που δε χρειάζεται επίγειες γραμμές και χρησιμοποιεί συχνότητες οι οποίες μεταδίδονται από κυτταρικούς πύργους και συνδέουν τις κλήσεις μεταξύ δύο κυτταρικών ή ασύρματων συσκευών (Business Dictionary, 2010). Όταν το κινητό τηλέφωνο πρωτοεμφανίστηκε, το χρησιμοποιούσαν σαν ένα πολυτελές προϊόν αλλά όσο περνούσαν τα χρόνια, γινόταν όλο και περισσότερο ένα μαζικό προϊόν όπως τα καθημερινά αγαθά (Turnbull et al., 2000). Το 2002, ο συνολικός αριθμός των χρησιμοποιούμενων κινητών τηλεφώνων παγκοσμίως ξεπερνούσε σε αριθμό τις επίγειες τηλεφωνικές γραμμές. 14

15 Τα κινητά τηλέφωνα, αναμφισβήτητα αλλάζουν το πώς, το πότε, το πού, το πόσο συχνά και για πιο λόγο επικοινωνούμε με τους άλλους. Αυτές οι εξελίξεις γίνονται περισσότερο εμφανείς στις αναπτυσσόμενες χώρες, σε σύγκριση με τις ήδη αναπτυγμένες (ΐ8θθήθθ β ΐ βί. 2003). Με την τεχνολογία των κινητών τηλεφώνων οι πληροφορίες και οι νέες υπηρεσίες γίνονται εύκολα και γρήγορα διαθέσιμες. Μελέτες αναφέρουν ότι οι διαφορετικές πολιτιστικές συνήθειες, οδηγούν σε διαφορετικούς τρόπους χρήσης των κινητών β ΐ βί., 2005, Yan και Guanyi, 2007) και απαιτούνται διαφορετικές προσεγγίσεις για την προώθηση τέτοιων προϊόντων (Wang, 2005) Ιστορική αναδρομή Κάνοντας μια ιστορική αναδρομή όσον αφορά στην διαχρονική εξέλιξη της τηλεφωνίας βλέπουμε ότι μέχρι το 1970 η κινητή τηλεφωνία ανήκε στο χώρο της αναλογικής - συμβατικής ασύρματης επικοινωνίας. Στην περίπτωση αυτή η γεωγραφική περιοχή υπό επικοινωνιακή εξυπηρέτηση, καλυπτόταν από έναν σταθμό βάσης. Το σύστημα αυτό είχε πολλά μειονεκτήματα όπως: μικρή χωρητικότητα δικτύου λόγου των περιορισμών των διαθέσιμων συχνοτήτων και της υποβαθμισμένης οργάνωσης του δικτύου, χαμηλό βαθμό ποιότητας επικοινωνίας, χαμηλό βαθμό επιπέδου φιλικότητας προς τον χρήστη, ευαισθησία στις υφιστάμενες ατμοσφαιρικές συνθήκες, υψηλό κόστος για τον συνδρομητή. Στις αρχές του 1970 το παγκόσμιο συνέδριο διαχείρισης ραδιοσυχνοτήτων παραχώρησε φάσμα συχνοτήτων για την ανάπτυξη της ραδιοτηλεφωνίας που να πληροί τα εξής κριτήρια: Ουσιαστική εκμετάλλευση του προσφερόμενου φάσματος ραδιοσυχνοτήτων. 15

16 Δυνατότητα λειτουργίας συστημάτων υψηλής χωρητικότητας με αποδεκτό για τον συνδρομητή κόστος. Ποιότητα στην επικοινωνία, έλλειψη παρεμβολών και ταυτόχρονη ικανοποίηση υψηλού βαθμού φιλικότητας προς τον χρήστη. Από το 1970 έως το 1990 μελετήθηκαν, υλοποιήθηκαν και λειτούργησαν συστήματα κινητής τηλεφωνίας ΠΡΩΤΗΣ ΓΕΝΙΑΣ, τα οποία βασίστηκαν στην κυτταρική δομή με κύρια χαρακτηριστικά τα αναλογικά ηλεκτρικά χαρακτηριστικά και διαχειρίζονταν την υπηρεσία φωνής με ρυθμούς μετάδοσης έως 2,4 Kbps. Στη δεκαετία του 1990 αναβαθμίστηκε η τεχνολογία πρώτης γενιάς με αποτέλεσμα να λειτουργήσουν τα οργανωμένα πλέον κυτταρικά συστήματα ΔΕΥΤΕΡΗΣ ΓΕΝΙΑΣ με κύρια χαρακτηριστικά: Την πολύ - ιεραρχική λειτουργική δομή. Την υψηλή χωρητικότητα από πλευράς εξυπηρέτησης χρηστών. Την δυναμική διαχείριση του ραδιοφάσματος των συχνοτήτων. Την δυνατότητα επαναχρησιμοποίησης των συχνοτήτων. Τα συστήματα δεύτερης γενιάς διαχειρίζονται τις υπηρεσίες φωνής και δεδομένων με ρυθμούς μετάδοσης που προσεγγίζουν τα 2 Mbps. Τέτοια συστήματα είναι το GSM, HERMES, DECT, IS-95 και DCS Από το 2000 και με έτος τερματισμού το 2010 πρόκειται να λειτουργήσουν τα κυτταρικά συστήματα ΤΡΙΤΗΣ ΓΕΝΙΑΣ. Στόχος των συστημάτων αυτών είναι η δημιουργία κατάλληλων τεχνικών προδιαγραφών ώστε να διαχειρίζονται αξιόπιστα και σε πραγματικό χρόνο υπηρεσίες πολυμέσων και με ρυθμούς μετάδοσης της τάξης των 155 Mbps ( 16

17 Στην Ελλάδα η κινητή τηλεφωνία έκανε την εμφάνισή της το 1992, με την προκήρυξη διαγωνισμού από την κυβέρνηση Μητσοτάκη για τη χορήγηση δύο αδειών. Ο αποκλεισμός του ΟΤΕ από τη διαδικασία αδειοδότησης προκάλεσε θύελλα διαμαρτυριών κατά της κυβέρνησης. Η κυβέρνηση αντέτεινε την αφερεγγυότητα του οργανισμού (καθυστερήσεις στις συνδέσεις σταθερών τηλεφώνων που έφθανε και τα 15 χρόνια, Υπόθεση Τόμπρα κ.ά.), αλλά και τα οικονομικά οφέλη, που θα είχε από τη χορήγηση των αδειών σε ιδιωτικές εταιρείες. Τελικά, οι δύο άδειες κατακυρώθηκαν στην Panafon (νυν Vodafone), πολυμετοχική εταιρεία με επικεφαλής την αγγλική Vodafone, και στην ιταλική Telestet (μετέπειτα TIM και νυν WIND). H Telestet ξεκίνησε την εμπορική της εκμετάλλευση στις 29 Ιουνίου 1993 και η Panafon την 1η Ιουλίου του ίδιου χρόνου. Η Cosmote, συμφερόντων ΟΤΕ, ήταν o τρίτος παίκτης της αγοράς (Ιανουάριος 1998) και η Q, εταιρεία του ομίλου Φέσσα, ο τέταρτος (19 Ιουνίου 2002). H Q στη συνέχεια εξαγοράσθηκε από την TIM (Ιανουάριος 2006) κι έτσι σήμερα δραστηριοποιούνται τρεις εταιρείες, WIND, Vodafone και Cosmote, που είναι η ηγέτιδα στο χώρο της κινητής τηλεφωνίας. Τους πρώτους μήνες του 1993 τα κινητά τηλέφωνα λειτουργούσαν μόνο στην Αττική και τα νησιά του Σαρωνικού. Το κόστος ήταν απαγορευτικό για τους πολλούς. Οι συσκευές στοίχιζαν από , το τέλος ενεργοποίησης 85, το μηνιαίο πάγιο 40 και το λεπτό ομιλίας 0,25. Έτσι, μόνο ήταν οι συνδρομητές τις πρώτες ημέρες του Ιουλίου. 17

18 Οι εκτιμήσεις των «ειδικών» έκαναν λόγο για συνδρομητές μέσα σε μια δεκαετία. Απέτυχαν παταγωδώς στις προβλέψεις τους. 13 χρόνια μετά, λειτουργούσαν στη χώρα μας συσκευές (Δεκέμβριος 2006), που καλύπτουν το 120,5% του ελληνικού πληθυσμού, γεγονός που κατατάσσει την Ελλάδα στις πρώτες θέσεις παγκοσμίως σε αναλογία πληθυσμού και κινητών τηλεφώνων ( Οι μεγαλύτεροι κατασκευαστές συσκευών κινητής τηλεφωνίας σε όλο τον κόσμο Οι πέντε μεγαλύτεροι κατασκευαστές κινητών τηλεφώνων σε όλο τον κόσμο είναι οι εξής (Πηγή:IDC): Nokia, Samsung, LG Electronics, ZTE, Apple. Πίνακας 1. Πέντε Κορυφαίοι Κατασκευαστές Κινητών Τηλεφώνων, Μονάδες που διατέθηκαν, και Μερίδια αγοράς, 3ο Τρίμηνο 2011 (Αριθμοί σε εκατομμύρια) Κατασκευαστής 3ο Τρίμηνο 2011 Μονάδες που διατέθηκαν 3ο Τρίμηνο 2011 Μερίδιο αγοράς 3ο Τρίμηνο 2010 Μονάδες που διατέθηκαν 3ο Τρίμηνο 2010 Μερίδιο αγοράς Μεταβολή από χρόνο σε χρόνο Nokia 106,6 27,1% 110,4 31,6% -3,4% Samsung 87,8 22,3% 71,4 20,5% 23,0% LG Electronics 21,1 5,4% 28,4 8,1% -25,7% ZTE 19,1 4,9% 12,1 3,5% 57,9% Apple 17,1 4,3% 14,1 4,0% 21,3% Άλλοι κατασκευαστές ,1% 112,5 32,2% 26,2% Σύνολο 393,7 100,0% 348,9 100,0% 12,8% Πηγή: IDC Worldwide Mobile Phone Tracker, October 27, 2011 Σύμφωνα με την τριμηνιαία έρευνα της IDC, η κινέζικη ZTE πέρασε και πάλι την Apple σε πωλήσεις κινητών κατά το τρίτο τρίμηνο του 2011 καθώς η μη παρουσίαση του διαδόχου του iphone 4 οδήγησε πολλούς από τους φανατικούς της τελευταίας σε στάση αναμονής για την αντικατάσταση των παλαιότερων iphone 3G και 3GS. Έτσι η Apple εμφάνισε μείωση των πωλήσεών της σε σχέση με το αμέσως προηγούμενο τρίμηνο του 2011, αν 18

19 και σε σύγκριση με το τρίτο τρίμηνο του 2010 εμφάνισε μια ιδιαίτερα υγιή άνοδο της τάξης του 21,3%. Για την ZTE είναι η δεύτερη φορά που ανεβαίνει στην 4η θέση σε πωλήσεις κινητών, καθώς την είχε κατακτήσει και στο τέλος του 2010 για να τη χάσει και πάλι αμέσως μετά από την Apple. H εταιρεία είχε την ισχυρότερη άνοδο μεταξύ των κατασκευαστών του top 5, με την IDC να σημειώνει ότι έχει καταφέρει να αυξήσει την παρουσία της και στο χώρο των smartphones, με το στόχο της διάθεσης 12 εκατομμυρίων smartphones για το 2011 να φαίνεται εφικτός. Πιο πάνω στην κατάταξη, η LG παρότι παρέμεινε στην 3η θέση για δωδέκατο συνεχόμενο τρίμηνο αντιμετωπίζει σημαντικές προκλήσεις και είδε τις πωλήσεις της να μειώνονται κατά 25,7% σε σύγκριση με την ίδια περίοδο πέρυσι. Η Nokia παραμένει στην πρώτη θέση καταφέρνοντας για πρώτη φορά εδώ και πολύ καιρό να αυξήσει το μερίδιο αγοράς της σε σύγκριση με το αμέσως προηγούμενο τρίμηνο (κατά σχεδόν 3 ποσοστιαίες μονάδες). Αυτά είναι καλά νέα για την εταιρία, με την IDC να σημειώνει ότι το 2ο τρίμηνο του 2011 ήταν πιθανότατα ο πάτος για τη Nokia καθώς η εταιρεία πούλησε λιγότερες συσκευές σε μια προσπάθεια να καθαρίσει το inventory backlog που είχε συσσωρευτεί στους διανομείς της. Η IDC προβλέπει ότι με την κυκλοφορία των WP7 συσκευών της στις παραδοσιακά δυνατές αγορές της η εταιρεία θα καταφέρει να βελτιώσει την τύχη της στο χώρο των smartphones κατά τα ερχόμενα τρίμηνα. Τέλος όσον αφορά τη Samsung, δεν κατάφερε να κλείσει την ψαλίδα από τη Nokia κατά το 3ο τρίμηνο (σε σύγκριση με το αμέσως προηγούμενο) αλλά παραμένει σε απόσταση βολής. Η εταιρεία αύξησε τις πωλήσεις της ταχύτερα από το μέσο όρο της αγοράς τόσο στα smartphones όσο και στα παραδοσιακά feature phones ( 19

20 Οι πέντε μεγαλύτεροι κατασκευαστές smartphones («έξυπνων τηλεφώνων») ανά τον κόσμο Πίνακας 2. Πέντε Κορυφαίοι Κατασκευαστές Κινητών Τηλεφώνων (Smartphones), Μονάδες που διατέθηκαν, και Μερίδια αγοράς, 1ο τρίμηνο 2012 (αριθμοί σε εκατομμύρια) Πηγή: IDC Worldwide Mobile Phone Tracker, May 1,2012 Κατασκευαστής 1ο τρίμηνο 2012 Μονάδες που διατέθηκαν 1ο τρίμηνο 2012 Μερίδιο αγοράς 1ο τρίμηνο 2011 Μονάδες που διατέθηκαν 1ο τρίμηνο 2011 Μερίδιο αγοράς Μεταβολή από χρόνο σε χρόνο Samsung 42,2 29,1% 11,5 11,3% 267,0% Apple 35,1 24,2% 18,6 18,3% 88,7% Nokia 11,9 8,2% 24,2 23,8% -50,8% Research In Motion 9,7 6,7% 13,8 13,6% -29,7% HTC 6,9 4,8% 9,0 8,9% -23,3% Άλλοι κατασκευαστές 39,1 27,0% 24,5 24,1% 59,6% Σύνολο 144,9 100,0% 101,7 100,0% 42,5% Μικρή μείωση σημειώθηκε στον αριθμό των κινητών τηλεφώνων που διατέθηκαν από τους κατασκευαστές ανά τον κόσμο το πρώτο τρίμηνο του Σύμφωνα με την εταιρεία μελετών IDC, η Samsung αναδεικνύεται στον μεγάλο νικητή του πρώτου τριμήνου, αφού πήρε το νταμπλ: ξεπέρασε όχι μόνο την Ν ο ^ σε πωλήσεις κινητών τηλεφώνων, αλλά και την Apple σε πωλήσεις smartphones. Σύμφωνα με την IDC, οι κατασκευαστές απέστειλαν στις αγορές 398,4 εκατομμύρια συσκευές, αριθμός μειωμένος κατάτι σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2011 (404,3 εκατομμύρια). Η αγορά smartphones παγκοσμίως μεγάλωσε κατά 42,5% από χρόνο σε χρόνο. Κυκλοφόρησαν 144,9 εκατομμύρια smartphones το πρώτο τρίμηνο, από 101,7 εκατομμύρια τους τρεις πρώτους μήνες του

21 To πρώτο τρίμηνο του 2012 είναι το πρώτο τρίμηνο που η Samsung καθαιρεί από τον θρόνο της την Nokia και καθίσταται η ίδια ο μεγαλύτερος κατασκευαστής κινητών τηλεφώνων στον κόσμο. Η Nokia παρέμενε βασιλιάς από το Η άνοδος της Samsung αντικατοπτρίζει την ανοδική πορεία δύο ετών, αναφέρει η εταιρεία ερευνών IDC και την αποδίδει στην αξιοποίηση των σχέσεων που διατηρεί ο κορεάτης κατασκευαστής με δίκτυα κινητής τηλεφωνίας ανά τον κόσμο, αλλά και στο μίγμα των προτάσεών της σε χώρες με διαφορετική αγοραστική δύναμη. Το πρώτο τρίμηνο του 2012 η Samsung πήρε το θρόνο και από την Apple στην αγορά smartphones. Την επίμαχη περίοδο, η Apple διέθεσε το iphone 4S σε νέες αγορές, με σημαντικότερη αυτή της Κίνας. Η Samsung απολάμβανε την επιτυχία από το Galaxy Note και άλλα Galaxy. Ο ανταγωνισμός μεταξύ των δύο αναμένεται με μεγάλο ενδιαφέρον, καθώς άλλοι κατασκευαστές διανύουν περίοδο στρατηγικής αναδιοργάνωσης, αναφέρει o Ramon Llamas, ανώτερος αναλυτής στο τμήμα της IDC, Mobile Phone Technology and Trends. Την επόμενη περίοδο, Nokia, Research In Motion (RIM, Blackberry) και HTC θα επιχειρήσουν να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις: η Νokia βλέπει ήδη να μειώνονται οι πωλήσεις των κινητών με Symbian, αναφέρει η IDC, και μάλιστα σε κρίσιμες αγορές όπως η Κίνα. Η εταιρεία μελετών χαρακτηρίζει κρίσιμη την ταχεία μετάβασής της στην νέα πλατφόρμα, τα Windows Phone. H RIM και συγκεκριμένα το τμήμα για τα Blackberry σημείωσε μείωση το πρώτο τρίμηνο του 2012, σε επίπεδα τόσο χαμηλά όσο το «Η RIM είναι μια εταιρεία σε μεταβατική περίοδο, όπως η Nokia», σημειώνει η IDC, καθώς smartphones με τη νέα έκδοση του λειτουργικού BB 10 να αναμένονται αργότερα το «Ως τότε, αποτελέσματα σαν κι αυτά, ίσως αποδειχτούν δείγμα όσων πρόκειται να επακολουθήσουν». Τέλος, η HTC αναφέρεται ότι παλεύει στην αγορά των Ηνωμένων Πολιτειών, επηρεασμένη αρνητικά από τις γενικότερες επιδόσεις της. Εντούτοις, θεωρείται ότι τα πηγαίνει καλά σε Ασία/Ειρηνικό, αγορές χάρη στις 21

22 οποίες διατηρεί μια θέση στην πεντάδα των μεγαλύτερων κατασκευαστών smartphones στον κόσμο. H επιτυχία της θα εξαρτηθεί από τα One X και One S, αναφέρει η IDC ( 1.6 Αγορά κινητής τηλεφωνίας και οικονομική κρίση Μέσα στο 2008, εξαιτίας της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης «τα φορτία» (αποστολές εμπορευμάτων) μειώθηκαν κατά 5,9 % σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά στη δυτικοευρωπαϊκή αγορά κινητών τηλεφώνων. Σε μια τέτοια ώριμη αγορά, η Nokia έχασε το μερίδιο αγοράς της κατά 6,4 %, όπως αναφέρουν τα στοιχεία τετράμηνων. Επιπλέον, οι αναφορές αυτές έδειξαν ότι οι καταναλωτές, στην περίοδο ύφεσης, στράφηκαν στην αγορά κινητών τηλεφώνων που είχαν χαρακτηριστικά και παρείχαν πλεονεκτήματα στην προσωπική και επαγγελματική τους ζωή. Αυτό έδειξε ότι οι καταναλωτές στράφηκαν προς τα «έξυπνα τηλέφωνα» (smartphones). O αντίκτυπος της κρίσης συνεχίστηκε και στο πρώτο τετράμηνο του 2009, χρονικό διάστημα κατά το οποίο η αποστολή εμπορευμάτων κινητών τηλεφώνων σημείωσε μείωση κατά 6% (IDC, 2010). Στην Ελλάδα, ο κλάδος της κινητής τηλεφωνίας αποτελεί έναν από τους πλέον σημαντικούς παράγοντες της Ελληνικής οικονομίας. Σύμφωνα με σχετική μελέτη του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών και της εταιρείας ICAP GROUP AE, ο κλάδος συνεισφέρει με σχεδόν 1,6% του ΑΕΠ στην Εθνική οικονομία, μερίδιο το οποίο θα διατηρηθεί έως το 2013 στάσιμο λόγω της οικονομικής κρίσης. Ο κλάδος έχει επενδύσει μέχρι σήμερα 5 δις, ενώ οι θέσεις εργασίας ξεπερνούν τις (ICAP, 2011). Σύμφωνα με την ίδια μελέτη, ο κλάδος της κινητής τηλεφωνίας στην Ελλάδα, λόγω της οικονομικής κρίσης, παρουσίασε φθίνουσα πορεία για το έτος 2010 σε σχέση με το προηγούμενο. Για το 2010, ο κύκλος εργασιών ανήλθε σε εκ., καταγράφοντας μείωση 18% σε σχέση με το προηγούμενο έτος και 38% από το υψηλότερο σημείο του. Αντίστοιχα τα κέρδη προ φόρων, τόκων και αποσβέσεων (EBITDA) μειώθηκαν στα εκ., μείωση που αντιστοιχεί σε 18,9% σε σχέση με το 2009 και 35% σε σχέση 22

23 με το Σύμφωνα μάλιστα με εκτιμήσεις, για το 1ο τρίμηνο του 2011 η πτώση συνεχίζεται φτάνοντας το 21,3%. Επιπλέον οι επενδύσεις από τις εταιρείες του κλάδου το 2010, μειώθηκαν κατά 27% σε σχέση με το Τέλος, ο αριθμός των συνδρομητών μειώθηκε κατά περίπου 5 εκ. (-24%) το 2010 σε σχέση με το 2009, φτάνοντας στους συνδρομητές περίπου (ΙΟΔΡ, 2011). Σε ό,τι αφορά τις τηλεφωνικές συνδέσεις, οι Έλληνες φαίνεται ότι διακόπτουν τόσο τις συνδέσεις κινητής όσο και τις συνδέσεις σταθερής τηλεφωνίας. Επίσης φαίνεται να τους απασχολεί ιδιαίτερα το κόστος χρήσης του κινητού τηλεφώνου, δεδομένου ότι το 84% των ερωτηθέντων, ανέφερε ότι περιορίζει τη διάρκεια χρήσης των υπηρεσιών κινητής τηλεφωνίας λόγω κόστους. Το ποσοστό αυτό είναι το υψηλότερο στην Ε.Ε. των 27, έχοντας δεύτερη τη Βουλγαρία (82%). Σύμφωνα με τα στοιχεία του ευρωβαρόμετρου το ποσοστό των ελληνικών νοικοκυριών που χρησιμοποιεί τηλεφωνική σύνδεση τόσο σταθερού όσο και κινητού, διαμορφώθηκε τον Δεκέμβριο του 2011 στο 72% και εμφανίζεται κατά 10 π.μ. μικρότερο απ ό,τι εννέα μήνες πριν. Τα νοικοκυριά που κάνουν χρήση σταθερού τηλεφώνου μειώθηκαν κατά 3 ποσοστιαίες μονάδες (82%), ενώ τα νοικοκυριά που κάνουν χρήση κινητού υποχώρησαν κατά 4 π.μ. (89%). Επίσης, από τα ευρήματα του ευρωβαρόμετρου, είναι ορατή η στροφή των Ελλήνων στις φθηνές λύσεις καρτοκινητής τηλεφωνίας. Τα στοιχεία δείχνουν ότι τα νοικοκυριά που βασίζονται αποκλειστικά σε λύσεις καρτοκινητής αυξήθηκαν κατά 7 π.μ. μέσα στο 2011 φτάνοντας στο 43%. Αντίστροφα το ποσοστό των νοικοκυριών που κάνει χρήση προγραμμάτων συμβολαίων την ίδια περίοδο μειώθηκε κατά 6 π.μ. και διαμορφώθηκε σε 18%. Το μόνο θετικό από την έρευνα αυτή, είναι ότι οι Έλληνες καταναλωτές εμφανίζονται ευχαριστημένοι από τις συνδέσεις κινητής τηλεφωνίας. Η συντριπτική πλειοψηφία παραδέχεται ότι η κάλυψη της κινητής τηλεφωνίας είναι καλή και ότι οι συνομιλίες τους στα κινητά τηλέφωνα δεν διακόπτονται συχνά ( 23

24 Μεγάλες απώλειες λόγω της κρίσης καταγράφουν οι τηλεπικοινωνίες, ενώ οι επιχειρήσεις της Θεσσαλονίκης έχουν επηρεαστεί αρνητικά σε ποσοστό 97% και στην Αθήνα κατά 66%. Αυτό καταδεικνύουν τα αποτελέσματα πανελλαδικής έρευνας της Focus-Bari, η οποία πραγματοποιήθηκε σε δείγμα 101 επιχειρηματιών-διευθυντικών στελεχών στις δύο πόλεις. Το 51% των ερωτώμενων εκτιμά ότι οι τηλεπικοινωνίες έχουν επηρεαστεί αρνητικά λόγω της κρίσης, το 39% ότι δεν παρουσιάζουν καμία μεταβολή και μόλις το 9% βλέπει βελτίωση της κατάστασης, σε σχέση με το παρελθόν ( Σύμφωνα με έρευνα της Focus Βari, το 93% των Ελλήνων διαθέτει τουλάχιστον ένα κινητό τηλέφωνο (ξεπερνώντας σε πληθυσμιακή διείσδυση τη σταθερή τηλεφωνία) παρουσιάζοντας αύξηση την τελευταία δεκαετία σε ποσοστό 82%. Σε ετήσια βάση οι Έλληνες μιλάνε κατά μέσον όρο 153 λεπτά τον μήνα στο κινητό τους. Ωστόσο το μέσο μηνιαίο κόστος ανά πελάτη (ΑRΡU) στο πρώτο εξάμηνο του τρέχοντος έτους έπεσε μεταξύ 15 και 19 ευρώ, όταν το 2008 κατά μέσον όρο ήταν 22,04 ευρώ. Ο ανταγωνισμός των εταιρειών κινητής τηλεφωνίας εντείνεται καθώς πέφτουν τα έσοδα λόγω της κρίσης, της φορολογίας και της ωρίμανσης της αγοράς κινητής τηλεφωνίας, που φθάνει τα 20 εκατ. συνδέσεις σε μια χώρα με πληθυσμό λίγο πάνω από 10 εκατομμύρια. Η μείωση των εσόδων των εταιρειών κινητής τηλεφωνίας οδηγεί σε έναν εμπορικό πόλεμο μεταξύ τους για να αυξήσουν τα μερίδια αγοράς και να «κλειδώσουν» τα μελλοντικά έσοδά τους. Οι εταιρείες κινητής τηλεφωνίας επιδιώκουν να συγκρατήσουν τους συνδρομητές τους με συμβόλαιο, αλλά και να δεσμεύσουν καινούργιους συνδρομητές με συμβόλαιο τουλάχιστον για έναν χρόνο, σε μια αγορά που ο τζίρος της φθάνει τα 5 δισ. ευρώ τον χρόνο. Οι προσφορές πέφτουν πλέον «βροχή» και η μια εταιρεία απαντά στα προγράμματα της άλλης με πιο φθηνά και περισσότερο χρόνο ομιλίας. Οι 24

25 ειδικοί της αγοράς εκτιμούν ότι αν συνεχιστεί ο πόλεμος των τιμών θα επηρεαστούν αρνητικά όλες οι εταιρείες, με περισσότερο τις πιο αδύναμες οικονομικά. Η Cosmote επιδιώκει να κρατηθεί στην πρώτη θέση, ενώ, επειδή βρίσκεται στην καλύτερη οικονομική κατάσταση από τις άλλες δύο εταιρείες, μπορεί παρά τη χασούρα από τις προσφορές να επιφέρει πλήγματα στη Vodafone και στη Wind και να κρατήσει σε αυτήν. Δυνατή οικονομικά θεωρείται και η Vodafone, η οποία με τα αποθέματα που έχει προσπαθεί να σταθεροποιήσει το μέσο μηνιαίο κόστος ανά πελάτη (ΑRΡU). Τέλος, η Wind, η οποία κατάφερε να ολοκληρώσει τη διαδικασία αναδιάρθρωσης της κεφαλαιακής της δομής με μείωση των δανειακών υποχρεώσεων από 3,2 δισ. ευρώ σε 1,8 δισ. ευρώ, προσπαθεί πλέον να ανακτήσει τις δυνάμεις της και να αυξήσει το μερίδιό της στην αγορά, καθώς απέκτησε και ρευστότητα για επενδύσεις και νέα προϊόντα. Σύμφωνα πάντως με μελέτη που εκπόνησε η ^Α Ρ σε συνεργασία με το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, η συνεισφορά του κλάδου της κινητής τηλεφωνίας στην οικονομία φθάνει στο 1,78% του ΑΕΠ από την επίδραση των υπηρεσιών στην παραγωγικότητα των επιχειρήσεων, με 7,5 στις 10 εταιρείες να θεωρούν αδύνατον ή αρκετά δύσκολο να συνεχίσουν τη δραστηριότητά τους χωρίς τη χρήση του κινητού τηλεφώνου. Επιπλέον, το κινητό τηλέφωνο έχει συμβάλει στην αύξηση του κύκλου εργασιών κατά 50% καθώς και στην παραγωγικότητα των επιχειρήσεων κατά 49%, αποτελώντας εργαλείο για την ανάπτυξη της επιχειρηματικής εξωστρέφειας. Όπως προκύπτει από τα συμπεράσματα της μελέτης αυτής, η συμβολή του κλάδου κινητής τηλεφωνίας στην ελληνική οικονομία και κοινωνία είναι στρατηγικής σημασίας, ενώ το θέμα της αδειοδότησης σταθμών βάσης αποτελεί το σημαντικότερο ζήτημα που αντιμετωπίζει σήμερα ο κλάδος και δρα ανασταλτικά στην ανάπτυξη της κινητής τηλεφωνίας. Η συνεισφορά του κλάδου στην οικονομία από τη δημιουργία εισοδημάτων μέσω παραγωγής προϊόντων και υπηρεσιών κινητής τηλεφωνίας ανέρχεται στο 1,88% του ΑΕΠ. Τα δημόσια έσοδα που δημιουργεί ο κλάδος ανέρχονται σε εκατ. ευρώ, ποσό που ισοδυναμεί με τις ανάγκες του προϋπολογισμού του 2009 για 25

26 επενδύσεις στην εκπαίδευση, στην κατάρτιση, στην υγεία-πρόνοια και στον πολιτισμό. Συνυπολογίζοντας και τις ασφαλιστικές εισφορές του κλάδου (368 εκατ. ευρώ) η συνολική συνεισφορά στα δημόσια έσοδα υπολογίζεται στο 0,8% του ΑΕΠ. Ωστόσο επισημαίνεται ότι σήμερα, για πρώτη φορά στην ιστορία του, ο κλάδος της κινητής τηλεφωνίας έχει αρνητικούς ρυθμούς ανάπτυξης ( H παγκόσμια αγορά κινητών τηλεφώνων, σύμφωνα με την εταιρεία αναλύσεων Gartner, παρουσίασε σημάδια κάμψης κατά το δεύτερο εξάμηνο του έτους. «Το γεμάτο προκλήσεις οικονομικό περιβάλλον και η αναβολή χρήσης του δικαιώματος αναβάθμισης από πολλούς καταναλωτές, προκειμένου να επωφεληθούν αργότερα εντός του έτους από το λανσάρισμα υψηλού προφίλ συσκευών, επιβράδυνε τη ζήτηση σε όλες τις αγορές», σημειώνεται σε σχετική αναφορά. Παρόλο αυτά, η αγορά των smartphones συνεχίζει να καταγράφει υψηλές επιδόσεις, σημειώνοντας αύξηση κατά 42,7%, συγκριτικά με το αντίστοιχο περσινό διάστημα. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Gartner, οι παγκόσμιες πωλήσεις κινητών τηλεφώνων μειώθηκαν κατά 2,3%, στα 419 εκατομμύρια μονάδες, με τα smartphones να αντιπροσωπεύουν πλέον το 36,7% του συνόλου. Αναλυτές εκτιμούν ότι η αναμενόμενη -για τα μέσα Σεπτεμβρίουπαρουσίαση του νέου iphone από την Apple και η συνεχής προώθηση 3G συσκευών από τους Κινέζους κατασκευαστές στην τεράστια και εντυπωσιακά αναπτυσσόμενη εγχώρια αγορά, θα οδηγήσει σε νέα ανοδική τροχιά τις πωλήσεις των smartphones, πιέζοντας περαιτέρω το μερίδιο των συμβατικών συσκευών. 26

27 Στο δεύτερο τρίμηνο του έτους η Samsung οδήγησε την αγορά των κινητών τηλεφώνων παγκοσμίως, με μερίδιο 21,6%, μπροστά από το 19,9% της Nokia. Και ενώ οι Κορεάτες είδαν τις πωλήσεις τους να αυξάνονται παράλληλα με την εμπορική διάθεση του εντυπωσιακού Galaxy SIM, η Nokia δίνει μάχη με νέους αναδυόμενους κατασκευαστές για να διατηρήσει τη θέση της στην αγορά των συμβατικών συσκευών ( Σύμφωνα με δημοσίευμα της εφημερίδας «Το Βήμα», σημειώνεται αύξηση του μεριδίου των «έξυπνων» συσκευών που απευθύνονται σε απαιτητικούς χρήστες, ενώ μειώθηκε κατά 7% η μέση δαπάνη των καταναλωτών για απόκτηση τηλεφώνου. Η οικονομική ύφεση έχει αρχίσει να κάνει την εμφάνισή της και στο αγαπημένο «χόμπι» του Νεοέλληνα, το κινητό τηλέφωνο, ένα είδος το οποίο είχε μεγάλη ζήτηση. Ο μέσος όρος αντικατάστασης συσκευής αποτελούσε ρεκόρ για τη χώρα μας, αφού σύμφωνα με παλαιότερα στατιστικά των εταιρειών κινητής τηλεφωνίας, δεν υπερέβαινε τους έξι με οκτώ μήνες. Καθώς η οικονομική συγκυρία γίνεται δυσχερέστερη, παρατηρείται ότι οι δαπάνες των καταναλωτών για αγορά συσκευών συρρικνώνονται διαρκώς. Ήδη η μέση δαπάνη των καταναλωτών για αγορά κινητών τηλεφώνων έχει διαμορφωθεί στα 159 ευρώ έναντι 171 ευρώ πέρυσι την ίδια εποχή. Αυτό 27

28 αποδίδεται κυρίως στη στροφή των καταναλωτών σε φθηνές συσκευές, κόστους κάτω των 70 ευρώ, οι οποίες όμως προσφέρουν χαρακτηριστικά που καλύπτουν τις ανάγκες μιας ιδιαίτερα μεγάλης μερίδας χρηστών που ενδιαφέρονται απλώς να λαμβάνουν και να πραγματοποιούν τηλεφωνικές κλήσεις. Κατά τα άλλα, οι πωλήσεις κινητών τηλεφώνων μέσα στο τρέχον έτος παραμένουν στα ίδια επίπεδα με πέρυσι. Σύμφωνα με στοιχεία προερχόμενα από την αγορά, κατά τη διάρκεια του εννεάμηνου Ιανουάριος- Σεπτέμβριος 2010 πωλήθηκαν περίπου 3,3 με 3,5 εκατομμύρια νέες συσκευές, ενώ, όπως εκτιμάται, η αγορά θα κλείσει περίπου στα 4 εκατομμύρια, αριθμός που είναι περίπου ο ίδιος με τα τελευταία δύο χρόνια. Συνολικά εκτιμάται ότι η αξία της συγκεκριμένης αγοράς ξεπέρασε στο 9μηνο τα 500 εκατ. ευρώ. Από την άλλη πλευρά, υπάρχει και μια τάση η οποία άρχισε να κάνει έντονη την εμφάνισή της εδώ και μία διετία με την έλευση στην ελληνική αγορά των «έξυπνων» συσκευών του iρhone της Αpple, των συσκευών της Η Τ^ του γνωστού και πιο «μπίζνες» Βlackberry της RM και άλλων. Σύμφωνα με την τάση αυτή, η αγορά των «έξυπνων» κινητών τηλεφώνων ή smartphones βαίνει αυξανόμενη και σε όγκο και σε αξία, καθώς οι τιμές τους είναι ακριβότερες από εκείνες των απλών κινητών τηλεφώνων. Σε επίπεδο μεριδίων αγοράς, η Νokia προηγείται στα τεμάχια με 35% και ακολουθεί η Sony Εricsson με 22%. Ωστόσο οι δύο εταιρείες έχουν περίπου το ίδιο μερίδιο (29%) με βάση την αξία των πωληθεισών συσκευών τους. Στην τρίτη θέση βρίσκεται η Samsung με 18% σε τεμάχια και 14% σε αξία, με τους Κορεάτες να ενισχύουν διαρκώς τη θέση τους. Τέταρτη είναι η LG με 9,3% σε τεμάχια και 8,3% σε αξία, ενώ η Αpple έχει μεν μόλις το 3,3% σε τεμάχια αλλά το 13% της αγοράς σε αξία λόγω των πολύ υψηλών τιμών των iρhone. Τέλος, η Η ^ ακολουθεί με ένα μερίδιο αγοράς της τάξεως του 3%. Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη της ^ΑΡ, για τον κλάδο των κινητών τηλεφώνων, τα μεγέθη της αγοράς τόσο σε όγκο όσο και σε αξία προβλέπεται ότι τελικά θα κινηθούν πτωτικά το 2010 σε σχέση με το

29 Ακόμη, για τα προσεχή έτη, η ζήτηση και η περαιτέρω ανάπτυξη της αγοράς θα εξαρτηθούν, σε μεγάλο βαθμό, από τις τεχνολογικές εξελίξεις και τα νέα προϊόντα και υπηρεσίες που θα αναπτυχθούν. Η ^Α Ρ επιβεβαιώνει ακόμη την αυξανόμενη ζήτηση για «έξυπνα κινητά», καθώς στο καταναλωτικό κοινό έχουν δημιουργηθεί νέες ανάγκες οι οποίες αφορούν τις υπηρεσίες των εν λόγω κινητών. Αξίζει να σημειωθεί ότι από το 2010 και μετά η πλειονότητα των ξένων κατασκευαστών προβαίνει στην απευθείας εισαγωγή των συσκευών, μέσω των θυγατρικών τους, παύοντας τις όποιες συνεργασίες με τρίτες εταιρείες στην Ελλάδα. Επίσης, σημαντικός είναι ο ρόλος των παρόχων υπηρεσιών κινητής τηλεφωνίας, καθώς παράλληλα με τις υπηρεσίες που παρέχουν, πραγματοποιούν και εισαγωγές συσκευών. Η ^Α Ρ παρατηρεί ότι η αγορά των συσκευών κινητής τηλεφωνίας απαρτίζεται από μικρό αριθμό εταιρειών (αντιπροσώπων- εισαγωγέων). Οι κατασκευαστές συσκευών είτε διαθέτουν τα προϊόντα τους μέσω θυγατρικών εταιρειών είτε μέσω τρίτων εταιρειών οι οποίες λειτουργούν ως αντιπρόσωποί τους. Το δίκτυο λιανικής πώλησης συσκευών κινητής τηλεφωνίας χωρίζεται σε δύο βασικές κατηγορίες: α) Στ3 δίκτυο λιανικής των παρόχων υπηρεσιών κινητής τηλεφωνίας (το οποίο καλύπτει το μεγαλύτερο μέρος της αγοράς) και β) Στο δίκτυο λιανικής των αλυσίδων καταστημάτων ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών συσκευών ( 29

30 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΙΙ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ Η μελέτη την οποία πραγματοποιήσαμε, δε στηρίχθηκε σε κάποιο εννοιολογικό μοντέλο αντίστοιχου άρθρου, διότι η οικονομική κρίση, η οποία έχει πλήξει την ανθρωπότητα, αποτελεί ένα φαινόμενο το οποίο βρίσκεται σε εξέλιξη και οι έρευνες οι οποίες γίνονται για την επίδραση της, σε τομείς όπως η αγορά κινητών τηλεφώνων δεν έχουν ακόμη δημοσιευτεί. Έτσι η μελέτη μας είχε δυο βασικούς ερευνητικούς στόχους. Πρώτος στόχος ήταν να διερευνήσουμε τις επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης στην αγορά κινητών τηλεφώνων και δεύτερος, η διερεύνηση της διαφοροποίησης των προτιμήσεων των καταναλωτών στα κινητά τηλέφωνα, λόγω αυτής της κρίσης. Για την μέτρηση του πρώτου στόχου χρησιμοποιήθηκαν πέντε ερωτήσεις, οι οποίες εξέτασαν το ποσοστό εισοδήματος που ξοδεύει ο χρήστης κινητού τηλεφώνου για την αγορά συσκευής στην περίοδο της οικονομικής κρίσης, τον χρόνο ομιλίας που καταναλώνει μηνιαίως ο χρήστης στην περίοδο της κρίσης, αν έχει περιορίσει τον χρόνο ομιλίας σε σχέση με το παρελθόν και τέλος το βαθμό που έχει επηρεάσει η οικονομική κρίση την αγορά κινητών τηλεφώνων κατά την άποψη των καταναλωτών. Για την μέτρηση του δεύτερου στόχου χρησιμοποιήθηκαν πέντε ερωτήσεις με τις οποίες εξετάσαμε τη διαφοροποίηση των προτιμήσεων των καταναλωτών σχετικά με την τιμή ενός κινητού, το χρόνο ομιλίας, τις προσφορές των εταιρειών κινητής τηλεφωνίας, τα χαρακτηριστικά των κινητών τηλεφώνων και την παλαιότητα της συσκευής πριν και κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης. Μέσα λοιπόν από την έρευνα αυτή, προσπαθήσαμε να βγάλουμε χρήσιμα συμπεράσματα, τόσο για την εν γένει συμπεριφορά των καταναλωτών σε περίοδο οικονομικής κρίσης, όσο και για την έκταση αυτής της κρίσης, στον τομέα των κινητών τηλεφώνων, ενός κλάδου ιδιαίτερα σημαντικού για την Ελληνική οικονομία. 30