ΜΕΤΑ ΟΣΗ ΤΗΣ ΗΠΑΤΙΤΙ ΑΣ Α

Transcript

1 Ηπατίτιδα Το ήπαρ (συκώτι) είναι ένα από τα σπουδαιότερα όργανα του ανθρώπου: µας προστατεύει από πολλές τοξικές ουσίες παράγει πολλά απαραίτητα συστατικό για τη ζωή, όπως λευκώµατα, παράγοντας της πήξης του αίµατος, κ.λπ. παράγει τη χολή, που βοηθάει στην πέψη των τροφών αποθηκεύει ενέργεια Είναι φανερό λοιπόν ότι πρέπει να προστατεύουµε αυτό το πολύτιµο όργανο. Τι είναι η ηπατίτιδα; Ηπατίτιδα είναι η φλεγµονή του ήπατος που προκαλείται συνήθως από ιούς και είναι γνωστή ως ιογενής ηπατίτιδα. Προκαλείται όµως και από άλλους παράγοντες σπανιότερα, όπως µεγάλη κατανάλωση αλκοόλ, φάρµακα κ. ά.η ηπατίτιδα µπορεί να είναι οξεία, να εµφανισθεί δηλαδή ξαφνικά σε λίγες εβδοµάδες µετά τη µετάδοση του ιού και να θεραπευθεί. Χαρακτηριστικό παράδειγµα η ηπατίτιδα Α. Μπορεί επίσης να γίνει χρόνια, οπότε το αίτιο παραµένει περισσότερο από 6 µήνες, που συµβαίνει στην ηπατίτιδα Β και κυρίως στην ηπατίτιδα C. Η ηπατίτιδα Α, αντιθέτως, δεν γίνεται ποτέ χρονία. Η οξεία ηπατίτιδα µπορεί να εκδηλωθεί µε ίκτερο, ανορεξία, µεγάλη καταβολή δυνάµεων και άλλες διαταραχές αλλά πολύ συχνά δεν έχει συµπτώµατα και µπορεί να περάσει απαρατήρητη. Η χρόνια ηπατίτιδα δεν έχει ιδιαίτερα συµπτώµατα στους περισσότερους αρρώστους. Είναι µια ύπουλη αρρώστια που εξελίσσεται προοδευτικά και µερικές φορές καταλήγει σε πολύ σοβαρή ηπατοπάθεια όπως κίρρωση, ηπατική ανεπάρκεια και καρκίνος του ήπατος.η εξέλιξη της λοίµωξης εξαρτάται ιδιαίτερα από την ηλικία µόλυνσης. Όσο νεώτερο είναι το άτοµο, τόσο µεγαλύτερος είναι και ο κίνδυνος να γίνει χρονία η λοίµωξη. Στα νεογνά ο κίνδυνος χρονιότητας είναι µεγαλύτερος από 90%, στα παιδιά 40-50%, ενώ στους ενήλικες µικρότερος από 0%. Βέβαια, στις ανεπτυγµένες χώρες ο κίνδυνος µετάδοσης του ιού είναι µεγαλύτερος σε άτοµα ηλικίας 15-25, τα οποία συνήθως δεν λαµβάνουν συστηµατικά µέτρα προφύλαξης. ΗΠΑΤΙΤΙ Α Α Πώς µεταδίδεται; Ο ιός ηπατίτιδας Α αποβάλλεται στα κόπρανα αυτών που έχουν µολυνθεί 15 µέρες πριν την εµφάνιση του ίκτερου και άλλες τόσες µετά την εµφάνιση αυτού, µε µικρότερο όµως ποσοστό αποβολής στη φάση αυτή και συνεπώς µικρότερο κίνδυνο µετάδοσης. Μέσω λοιπόν αυτής της οδού, µπορούν να µολυνθούν τα χέρια, όταν δεν πλένονται καλά ή µπαίνουν στο στόµα, αντικείµενα, νερό και τρόφιµα και από εκεί µε κατάποση να µπει ο ιός στον οργανισµό. Με το αίµα η µετάδοση είναι σπάνια. Η ηπατίτιδα Α έχει γενικά καλή πρόγνωση. Ουδέποτε χρονίζει και δεν είναι πάντα απαραίτητη η νοσηλεία στο νοσοκοµείο. Αυτό εξαρτάται απ' την βαρύτητα των συµπτωµάτων και βέβαια την κρίση του γιατρού που παρακολουθεί τον πάσχοντα. Ειδική θεραπεία για τους πάσχοντες από ηπατίτιδα Α δεν υπάρχει. Έτσι ο µόνος τρόπος να αντιµετωπίσουµε τον ιό είναι να τον προλάβουµε. Πώς; Η εφαρµογή των κανόνων ατοµικής υγιεινής (πλύσιµο χεριών πριν από το φαγητό και µετά την αφόδευση), µέτρα για την αποφυγή µόλυνσης του περιβάλλοντος (απολύµανση αποχωρητηρίων, κατάλληλη ύδρευση και αποχέτευση), αυστηρός έλεγχος της τήρησης κανόνων υγιεινής σε χώρους παρασκευής φαγητού κ.λπ. µπορούν να εµποδίσουν την κύρια οδό µόλυνσης που είναι "πρωκτός-στόµα". Ιδιαίτερη έµφαση στα παραπάνω πρέπει να δώσουν τα ιδρύµατα για παιδιά µε νοητική καθυστέρηση, ψυχιατρεία, φυλακές κ.λπ. ΜΕΤΑ ΟΣΗ ΤΗΣ ΗΠΑΤΙΤΙ ΑΣ Α Τα ταξίδια σε χώρες υψηλού ή µέσου επιπολασµού (συχνότητας της νόσου) από περιοχές χαµηλού επιπολασµού είναι γνωστός παράγοντας κινδύνου. Τέτοιες χώρες θεωρούνται: Οι χώρες της Αφρικής, της Ασίας πλην της Ιαπωνίας, η Κεντρική και Νότια Αµερική, περιοχές της Καραϊβικής, η Μεσόγειος, η Ανατολική Ευρώπη, η Μέση Ανατολή. Η ηπατίτιδα Α είναι η πιο συχνή µορφή ηπατίτιδας που εισάγεται σε αναπτυγµένες χώρες από χώρες σε ανάπτυξη. Σε µη άνοσους ταξιδιώτες που ταξιδεύουν σε χώρες µε υψηλό επιπολασµό της νόσου, η πιθανότητα να

2 πάθουν ηπατίτιδα Α είναι 10 µε 100 φορές µεγαλύτερη από τον τυφοειδή πυρετό και φορές µεγαλύτερη από τη χολέρα. Ο κίνδυνος υπάρχει ακόµη και για τους ταξιδιώτες που διαµένουν σε ξενοδοχεία πολυτελείας και τρώνε µόνο σε ακριβά εστιατόρια και αυξάνει, βέβαια, για τα άτοµα που κάνουν πιο περιπετειώδεις διακοπές. Οι οµοφυλόφιλοι θεωρούνται άτοµα υψηλού κινδύνου ενώ ο µεγάλος αριθµός σεξουαλικών συντρόφων συνοδεύεται από αυξηµένο κίνδυνο προσβολής από τη νόσο. Ενα 10-20% των κρουσµάτων στις ΗΠΑ αναφέρει χρήση ναρκωτικών. Η µόλυνση πιθανόν γίνεται µέσω ενός συνδυασµού κακής προσωπικής υγιεινής µε αποτέλεσµα τη µόλυνση του ενδοφλέβιου εξοπλισµού µε κόπρανα, έκθεσης σε µολυσµένο αίµα µέσω χρήσης κοινών βελόνων και µόλυνσης των ναρκωτικών µέσω µεταφοράς τους στο έντερο ύστερα από κατάποση ή τοποθέτηση στο ορθό. Κάθετη µετάδοση από τη µητέρα στο νεογνό δεν έχει επιβεβαιωθεί. Μετάδοση της ηπατίτιδας Α µέσω µετάγγισης θεωρείται σπάνια αλλά όχι απίθανη, καθ' όσον κατά την περίοδο επώασης της νόσου υπάρχει ιαιµία. Εχει, επίσης, παρατηρηθεί νόσηση σε καρκινοπαθείς έπειτα από θεραπεία µε κύτταρα που παρασκευάσθηκαν από ορό πολλών ανθρώπων, όπως και σε αιµορροφιλικούς που έλαβαν παράγωγα µολυσµένου αίµατος. Οι δευτερογενείς λοιµώξεις από µετάδοση από άτοµο σε άτοµο παίζουν σηµαντικό ρόλο στη διατήρηση της επιδηµίας. Ακόµη, η χρησιµοποίηση των ανθρώπινων λυµάτων ως λίπασµα σε καλλιέργειες µπορεί να είναι αιτία επιδηµίας από τον ιό. Το ετήσιο άµεσο ή έµµεσο κόστος από τη θεραπεία των περιστατικών και τον έλεγχο των επιδηµιών από τη νόσο στις ΗΠΑ υπολογίζεται σε 200 εκατοµµύρια δολάρια. Οι διάφορες χώρες του κόσµου χωρίζονται ανάλογα µε την συχνότητα εµφάνισης (ενδηµικότητας) της ηπατίτιδας Α σε τρεις τύπους: υψηλής, ενδιάµεσης και χαµηλής ενδηµικότητας. Στον τύπο υψηλής ενδηµικότητας (σύµφωνα µε το χάρτη του Κέντρου Ελέγχου Νοσηµάτων της Ατλάντα των ΗΠΑ ανήκουν οι αναπτυσσόµενες χώρες της Αφρικής, της Ασίας και της Λατινικής Αµερικής, όπου η νόσος είναι πολύ κοινή κατά την παιδική ηλικία και η συχνότητα πλησιάζει το 100%. Οι περισσότερες προσβολές συµβαίνουν πριν από την ηλικία των 5 ετών και διαδράµουν συνήθως υποκλινικά, ενώ η µετάδοση γίνεται µε το νερό ή την τροφή. Οι περιοχές µε ενδιάµεση ενδηµικότητα, στις οποίες ταξινοµούνται µεταξύ των άλλων και η Ελλάδα, η Ιταλία και η Ισπανία, χαρακτηρίζονται από στροφή προς τα πάνω της ηλικίας στην οποία ανιχνεύονται

3 αντισώµατα κατά του ιού. Αυτό οδηγεί σε αύξηση του αριθµού των µη άνοσων µεγαλύτερων παιδιών και νέων ενηλίκων, που είναι ευάλωτοι στη λοίµωξη από τον ιό. Το γεγονός αυτό οφείλεται στη βελτίωση των συνθηκών υγιεινής στις χώρες αυτές τα τελευταία χρόνια. Η ελάττωση της συχνότητας, όµως, προκαλεί αύξηση της νοσηρότητας, καθώς όσο αυξάνεται η ηλικία νόσησης τόσο πιθανότερο είναι να εκδηλωθεί η νόσος κλινικά και τόσο βαρύτερη να είναι αυτή. Η µετάδοση της νόσου γίνεται κυρίως µε επαφή µε πάσχοντα και προσβάλλονται ως επί το πλείστον µεγάλα παιδιά και νεαροί ενήλικες, µπορεί δε να εµφανισθεί και µε µορφή επιδηµίας. Στην Ελλάδα, τα τελευταία χρόνια υπάρχει µεγάλη µεταβολή της συχνότητας, τόσο ώστε πιστεύεται ότι η χώρα µας πρέπει να καταταγεί στις χώρες χαµηλής και όχι ενδιάµεσης ενδηµικότητας, όπως την κατέτασσε ο παγκόσµιος χάρτης ενδηµικότητας. Μέχρι το 1980 το % του πληθυσµού πάνω από 20 ετών είχε αντισώµατα. Τα τελευταία, όµως, χρόνια υπάρχει µεγάλη µείωση τόσο στα παιδιά (από 30% το 1977 σε 2,5% το 1990) όσο και στους νέους ενήλικες (από 69% το 1977 σε 17,5% το 1990). Κλινική εικόνα Τα παιδιά <2 ετών σπάνια εκδηλώνουν τη νόσο συµπτωµατικά. Κλινικά θα εκδηλωθεί η νόσος στην πλειονότητα των µεγαλύτερων παιδιών και ενηλίκων. Όσο µεγαλύτερη είναι η ηλικία τόσο βαρύτερη είναι η κλινική εικόνα (πίνακας ). Τα συµπτώµατα είναι κοινά µε τις υπόλοιπες οξείες ηπατίτιδες. Το γεγονός αυτό, όπως και η µετακίνηση της νόσησης σε µεγαλύτερες ηλικίες στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια, κάνει αδύνατη τη διάκριση του είδους της ηπατίτιδας πριν από την εργαστηριακή επιβεβαίωση µε τα αντισώµατα. Οι περισσότερες περιπτώσεις οξείας ηπατίτιδας Α στα παιδιά δεν συνοδεύονται από ίκτερο και εκδηλώνονται ως γαστρεντερίτιδα. Μπορεί να υπάρχει πυρετός, κακουχία, ανορεξία, ναυτία και εµετός, κοιλιακό άλγος κυρίως στο δεξιό υποχόνδριο, αρθραλγίες, µυαλγίες και απέχθεια προς το κάπνισµα. Στα παιδιά µπορεί, επίσης, να υπάρχει εικόνα σαν γρίππη. ΠΙΝΑΚΑΣ : ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΗΠΑΤΙΤΙ ΑΣ Α ΣΕ ΠΑΙ ΙΑ ΚΑΙ ΕΝΗΛΙΚΕΣ Σύµπτωµα Παιδιά Ενήλικες Ναυτία/εµετός 6 26% Ικτερος 6 88% ιάρροια 5 18% Υπέρχρωση ούρων 68% Κοιλιακό άλγος 4 37% Καταβολή 4 63% Πυρετός 4 32% Μυαλγίες 6 30% Πονόλαιµος 6 ~0% Τα συχνότερα συµπτώµατα είναι: 1. Αίσθηµα κόπωσης και γενικής κακουχίας 2. Ίκτερος 3. Πόνος στο δεξιό υποχόνδριο 4. Γαστρεντερικές διαταραχές (εµετοί - διάρροιες) 5. Αλλαγή στο χρώµα των ούρων (σαν κονιάκ) 6. Αλλαγή στο χρώµα των κοπράνων (αποχρωµατισµός) 7. Πυρετός 8. Ανορεξία

4 Εργαστηριακά ευρήµατα. Το πρωιµότερο και πιο χαρακτηριστικό εύρηµα είναι η αύξηση των τρανσαµινασών που ξεπερνά κατά φορές τη φυσιολογική τιµή, ενώ στις ικτερικές µορφές προηγείται του ίκτερου και διαρκεί 2-4 εβδοµάδες. Στις ικτερικές και χολοστατικές µορφές συνυπάρχει και αύξηση της χολερυθρίνης και της αλκαλικής φωσφατάσης. Η εκδήλωση των συµπτωµάτων δηλαδή η κλινική εικόνα της Ηπατίτιδας Α είναι η ίδια όπως και στις υπόλοιπες ηπατίτιδες, η εξέλιξη τους όµως διαφέρει σηµαντικά σε σχέση µε άλλες και είναι ανάλογη του τύπου του ιού. Στην Ηπατίτιδα Α, η εξέλιξη είναι πολύ καλοήθης. Ποια είναι η πορεία της Ηπατίτιδας Α και πώς µπορούµε να διαπιστώσουµε ότι ένα άτοµο πέρασε Ηπατίτιδα Α; Η Ηπατίτιδα Α έχει πορεία καλοήθη, εν αντιθέσει προς την Ηπατίτιδα Β και C. Μετά την οξεία φάση και την αποβολή του ιού από τον οργανισµό αναπτύσσονται αντισώµατα έναντι του ιού Α, µε τα οποία αποδεικνύεται η επαφή του ατόµου µε τον ιό αφ' ενός και αφ' ετέρου προστατεύουν το άτοµο από νέα λοίµωξη. Ο ιός δεν προκαλεί χρόνια φορεία και η θνητότητα φθάνει µόλις το 0.01% %. Πώς γίνεται η διάγνωση της Ηπατίτιδας Α; Η διάγνωση είναι εύκολη όταν εκδηλωθεί µε τα συµπτώµατα που προαναφέρθηκαν. Τις περισσότερες φορές η ανακάλυψη είναι τυχαία από κάποιο εργαστηριακό έλεγχο κατά τη διάρκεια «check-υρ» ή σε κάποιο σταθµό αιµοδοσίας κατά τη διάρκεια προσφοράς αίµατος. Πώς αντιµετωπίζουµε την Ηπατίτιδα Α; α) Περιορίζοντας την εντερική µετάδοση, β) Με την χρήση του εµβολιασµού. Πώς περιορίζουµε την εντερική µετάδοση; Λαµβάνοντας µέτρα ατοµικής και δηµόσιας υγιεινής όπως: α) Βελτίωση των συστηµάτων ύδρευσης και αποχέτευσης και έλεγχο των τροφίµων. β) Καλή ατοµική υγιεινή Τι γνωρίζουµε για το εµβόλιο κατά της Ηπατίτιδας και συγκεκριµένα κατά της Ηπατίτιδας Α; Πρέπει να γνωρίζουµε ότι µέχρι στιγµή διαθέσιµα εµβόλια υπάρχουν για την προφύλαξη µόνο από την ιό της Ηπατίτιδας Α και τον ιό της Ηπατίτιδας Β. Συζητείται µάλιστα η ταυτόχρονη χορήγηση σ' ένα σκεύασµα για την προστασία και προφύλαξη από τους δύο τύπους ηπατίτιδας. Το µέχρι στιγµής κυκλοφορούν εµβόλιο κατά της Ηπατίτιδας Α προέρχεται από καλλιεργηµένο ιό και φέρει το όνοµα Ηavrix. ΗΠΑΤΙΤΙ Α Η ηπατίτιδα Β είναι λοίµωξη προκαλούµενη από τον ιό Β (ΗΒV), έναν µικρό ιό που προσβάλλει το ήπαρ και προκαλεί φλεγµονή και ηπατοκυτταρική νέκρωση. Η λοίµωξη µε ΗΒV µπορεί να είναι οξεία ή χρόνια, η δε βαρύτητα της µπορεί να κυµαίνεται από ασυµπτωµατική πορεία και πλήρη ανάληψη, µέχρι σοβαρή και συµπτωµατική, που οδηγεί σε θάνατο. Έτσι η ηπατίτιδα Β παραµένει µέχρι σήµερα µία από τις πλέον σοβαρές ασθένειες σε παγκόσµιο επίπεδο.. Η προσπάθεια για την κατανόηση της αιτιοπαθογένειας της ηπατίτιδας Β αρχίζει για πρώτη φορά το 1965 µε την περιγραφή του αυστραλιανού αντιγόνου. Το αντιγόνο αυτό φάνηκε να αντιπροσωπεύει το περίβληµα του ΗΒV και συµφωνήθηκε να ονοµάζεται αντιγόνο επιφανείας ηπατίτιδας Β (ΗΒsΑg). Το αντιγόνο επιφανείας ΗΒsΑg αποτελεί έναν ευαίσθητο και ειδικό ορολογικό δείκτη για την ΗΒV λοίµωξη και επέτρεψε την ταχεία πρόοδο στη γνώση γύρω από τον ιό και τη νόσο του. Η ηπατίτιδα Β µετά την αναγνώριση του ΗBsAg συνδέθηκε ξεκάθαρα µε την ανάπτυξη της κίρρωσης και του ηπατοκυτταρικού καρκινώµατος. Επιδηµιολογία της ηπατίτιδας Β Γενικώς η ενδηµικότητα(συχνότητα) αυξάνεται από τον Βορρά στο Νότο και από τη ύση στην Ανατολή. Παράγοντες που επηρεάζουν την ενδηµικότητα είναι οι αλλαγές στο µέγεθος των οικογενειών, η συµµετοχή σε δραστηριότητες υψηλού κινδύνου και η µετανάστευση πληθυσµών από περιοχές υψηλής σε περιοχές χαµηλής ενδηµικότητας.

5 Στις περισσότερες χώρες η δήλωση προς τις αρµόδιες Υγειονοµικές Υπηρεσίες της οξείας ηπατίτιδας Β είναι υποχρεωτική, αλλά δεν είναι πάντα καλά τεκµηριωµένη. Η µέση ετήσια συχνότητα των αναφερόµενων περιπτώσεων οξείας ηπατίτιδας Β, για την ευρύτερη ευρωπαϊκή περιοχή του Παγκοσµίου Οργανισµού Υγείας (Π.Ο.Υ.), είναι 20 ανά πληθυσµού. Βεβαίως υπάρχουν µεγάλες διακυµάνσεις µεταξύ των επιµέρους χωρών. Ετσι, οι χώρες της Βορειοδυτικής Ευρώπης έχουν ετήσια συχνότητα περιπτώσεων οξείας ηπατίτιδας Β, 1 για κάθε πληθυσµού, ενώ οι νότιες χώρες έχουν περίπου 6 περιπτώσεις οξείας ηπατίτιδας Β για πληθυσµού. Στην Κεντρική Ευρώπη αντίστοιχα ποσοστά είναι περίπου 20 ανά πληθυσµού. Περίπου περιπτώσεις οξείας ΗΒν λοίµωξης αναφέρονται κάθε χρόνο στην ευρύτερη ευρωπαϊκή περιοχή. Με δεδοµένο το γεγονός της µη αναφοράς όλων των περιπτώσεων ετησίως καθώς και του γεγονότος ότι περίπου το 50% των περιπτώσεων οξείας ΗΒV λοίµωξης είναι ασυµπτωµατικές, ο ΠΟΥ εκτιµά ότι στην περιοχή της Ευρώπης κάθε χρόνο µολύνονται περίπου άτοµα από τον ΗΒν. Από αυτούς θα γίνουν χρόνιοι φορείς του ιού και περίπου θα πεθάνουν από κίρρωση ή ηπατοκυτταρικό καρκίνο. Πόσοι άνθρωποι έχουν χρονίως µολυνθεί από τον ιό της ηπατίτιδας Β; Τουλάχιστον 300 εκατοµµύρια άνθρωποι είναι χρόνιοι φορείς της νόσου. Υπάρχει ευρύτατη γεωγραφική διακύµανση ως προς τον επιπολασµό. Περισσότερα από 2 δισεκατοµµύρια ( ) άτοµα έχουν µολυνθεί από τον ΗΒV σε όλο τον κόσµο, αλλά η λοίµωξη δεν γίνεται χρόνια σε όλα. Γεωγραφικά, ο επιπολασµός της ηπατίτιδας Β κυµαίνεται από ιδιαίτερα ενδηµικές περιοχές (Κίνα, Νοτιοανατολική Ασία, Αφρική) έως περιοχές χαµηλού επιπολασµού (Βόρεια Αµερική, υτική Ευρώπη, Αυστραλία). Στην Ευρώπη, κάθε χρόνο µολύνονται από τον ΗΒV έως άνθρωποι, ενώ στις Ηνωµένες Πολιτείες υπολογίζεται ότι κάθε χρόνο εµφανίζονται έως περιπτώσεις οξείας λοίµωξης. Οι περισσότερες από τις περιπτώσεις αυτές υποχωρούν αυτόµατα, χωρίς να οδηγούν σε χρόνια νόσο. Για πολλές χώρες της Ασίας και της Αφρικής, τα δεδοµένα σχετικά µε τη συχνότητα της λοίµωξης δεν είναι διαθέσιµα. Εκτιµάται όµως ότι η συχνότητα είναι µεγάλη, µε βάση τον υψηλό επιπολασµό(συχνότητα) των χρονίων φορέων στις περιοχές αυτές. Επιδηµιολογία του ΗΒV στην Ελλάδα Η χώρα µας, µε βάση τον επιδηµιολογικό χάρτη της ΗΒV λοίµωξης του ΠΟΥ, που αφορά στην ευρύτερη περιοχή της Ευρώπης, ανήκει στις χώρες ενδιάµεσης ενδηµικότητας (1%-5%). Ακριβέστερα, η συχνότητα των ΗΒV φορέων (µε δεδοµένα του 1988) πρέπει να βρίσκεται περίπου στο 2%. Ο ιός της ηπατίτιδας Β εξακολουθεί να αποτελεί την αιτία περίπου των 2/3 των περιπτώσεων οξείας ηπατίτιδας που παραπέµπονται στα νοσοκοµεία λοιµωδών νόσων της Αθήνας και Θεσσαλονίκης. Ο προληπτικός εµβολιασµός των παιδιών είχε ως αποτέλεσµα τη ραγδαία µείωση των περιπτώσεων οξείας ηπατίτιδας Β. Στην Ιταλία, χώρα µέσης ενδηµικότητας, ο επιπολασµός των φορέων ηπατίτιδας Β από 3,4% το 1985 µειώθηκε σε 0,9% το 1997, ενώ η συχνότητα των περιπτώσεων οξείας ηπατίτιδας Β από 10,4/ σε 2,9/ Στην Ελλάδα παρατηρείται µία πτώση στη συχνότητα των καταγραφόµενων περιπτώσεων οξείας ηπατίτιδας, ενώ το ποσοστό φορέων στον παιδικό πληθυσµό υπολογίζεται σε 1 %. Τί σηµαίνει φορέας ηπατίτιδας Β; Είµαι φορέας σηµαίνει ότι φέρω τον ιό της Ηπατίτιδας Β. Αυτό µου το λέει η απάντηση µιας εξέτασης που κάνω (βρίσκεται Αυστραλιανό Αντιγόνο στο αίµα). Από 'κει και πέρα, εφόσον φέρω τον ιό της Ηπατίτιδας Β, µπορεί να είµαι ένας υγιής φορέας δηλαδή ο ιός, αυτό το σωµατίδιο, κυκλοφορεί µέσα στο αίµα µου, αλλά δεν πάει πάνω στο συκώτι να µου κάνει ζηµιά και απλά βρίσκοµαι σε παρακολούθηση, γιατί κάποια στιγµή µπορεί να ξυπνήσει αυτός ο ιός και να κάνει φλεγµονή πάνω στο συκώτι µου, οπότε τότε η κατάσταση

6 είναι πιο σοβαρή. Υπάρχει ειδική θεραπεία να το προλάβουµε, πριν κάνει ο άρρωστος κίρρωση.η κίρρωση και η ανάπτυξη καρκίνου είναι διεργασίες που γίνονται σε διάστηµα ετών. εν σηµαίνει ότι αν πάθω οξεία ηπατίτιδα θα πάθω κίρρωση τώρα. Αυτό αν συµβεί, θα συµβεί µετά από 30 χρόνια. Συνεπώς έχω αυτό τον ιό που όταν πολλαπλασιασθεί πάνω στο συκώτι κάνει φλεγµονή και συνεχώς καταστρέφει τα κύτταρα του και τότε µπορεί να δηµιουργήσει κίρρωση και ίσως µερικά από αυτά τα άτοµα να αναπτύξουν και καρκίνο του ήπατος. Όσον αφορά την έννοια υγιής φορέας, σηµαίνει ότι αυτός δεν έχει ευρήµατα κλινικά ή εργαστηριακά (αιµατολογικά και υπερηχογράφηµα του ήπατος). Από την άλλη πλευρά αυτός ο φορέας µπορεί να κάνει µία χρόνια ήπια ηπατίτιδα, µια χρόνια ενεργό ηπατίτιδα, ένα έντονο πολλαπλασιασµό του ιού στο συκώτι. Ο φορέας του ιού µπορεί να µεταδόσει τον ιό σε άλλα άτοµα. Πως µεταδίδεται η ηπατίτιδα Β Ο ιός της ηπατίτιδας Β, σε αντίθεση µε άλλους ιούς, είναι ένας ισχυρός παθογόνος παράγων. Η λοιµογόνος δράση του ιού είναι σταθερή σε για πολλά χρόνια, η δε ανθεκτικότητα του σε θερ- µοκρασίες 6 C διαρκεί πάνω από 4 ώρες.ο συνήθης τρόπος µετάδοσης της ηπατίτιδας Β είναι η παρεντερική ή η διαδερµική έκθεση, όπως µε µεταγγίσεις αίµατος, χρήση µη παστεριωµένων παραγόντων πλάσµατος, ατυχήµατα από βελόνες και από ενέσεις µε µη αποστειρωµένα εργαλεία. Η τελευταία περίπτωση συναντάται σε τατουάζ ή οδοντιατρικές πράξεις ή βελονισµό. Η µετάδοση, επίσης, της ηπατίτιδας Β µπορεί να γίνει και µε τα προϊόντα αίµατος Έτσι ασθενείς µε αιµοφιλία που λαµβάνουν παράγωγα αίµατος έχουν υψηλή συχνότητα έκθεσης. Στις ανεπτυγµένες χώρες του κόσµου ένας ιδιαίτερα ενδιαφέρων τρόπος µετάδοσης και διασποράς της νόσου είναι η σεξουαλική οδός. Υπολογίζεται σε πολύ υψηλούς ρυθµούς η ηπατίτιδα Β µεταξύ οµοφυλόφιλων ανδρών και σε απρόσεκτους ετεροφυλόφιλους µε περιστασιακούς συντρόφους. Ο τρόπος µετάδοσης του ΗΒV κατά τη σεξουαλική δραστηριότητα δεν είναι ξεκάθαρος. Ο ΗΒV ανιχνεύεται στο σπέρµα, αλλά η διασπορά φαίνεται να απαιτεί τη λύση της συνεχείας του δέρµατος ή των βλεννογόνων του ευάλωτου ξενιστή. Η σεξουαλική µετάδοση της ηπατίτιδας Β µεταξύ των ετεροφυλόφιλων συµβαίνει σε αµφότερα τα φύλα, είτε από θήλυ µε άρρεν είτε από άρρεν µε θήλυ, έτσι κατ' αυτόν τον τρόπο η παρουσία του ΗΒV στο σπέρµα ή στις κολπικές εκκρίσεις συνδυάζεται ακόµη και µε στιγµιαία επαφή ή µε κολπικές ρήξεις για τη µετάδοση του ΗΒV. Πράγµατι, ο ΗΒV φαίνεται να µεταδίδεται ευκολότερα µε τη σεξουαλική επαφή απ' ό,τι ο ιός της ανοσοανεπάρκειας (ΗIV) ή της ηπατίτιδας C (ΗCV). Αυτό αποδεικνύεται από τους υψηλούς τίτλους των αντισωµάτων του ιού της ηπατίτιδας Β σε σχέση µε τα αντισώµατα του HIVκαι του HCV µεταξύ των ατόµων που ήρθαν σε σεξουαλική επαφή και κάνουν χρήση ναρκωτικών. Η ενδο-οικογενειακή µετάδοση περιγράφεται ως "αφανής" παρεντερική µετάδοση, ο δε τρόπος µπορεί να είναι σίελος, υγρά από ανοικτά έλκη, δερµατικές βλάβες ή γρατσουνιές. Η συγκεκριµένη µετάδοση του ΗΒV, ιδιαίτερα στα παιδιά, διαπιστώνεται σε µη ανεπτυγµένες χώρες του κόσµου. Ένας πολύ ενδιαφέρων τρόπος µετάδοσης της ηπατίτιδας Β είναι η περιγεννητική µετάδοση. Νεογέννητα από µητέρες µε θετικό αντιγόνο ΗΒsAg αναπτύσσουν λοίµωξη από ιό ΗΒV. Τα περισσότερα νεογνά δεν είναι ΗΒsΑg θετικά κατά τη γέννηση τους, αφού η εισβολή της νόσου εµφανίζεται τρεις µήνες µετά τη γέννηση. Η οξεία φάση της λοίµωξης είναι ήπιας µορφής και δεν συνοδεύεται από τυπική νόσο παρά µόνον από ελαφρό επηρεασµό των τρανσαµινασών. Όµως, η λοίµωξη κατά τη νεογνική περίοδο σχεδόν πάντοτε οδηγεί σε χρόνια λοίµωξη. Ο ρόλος του θηλασµού στη µετάδοση της ηπατίτιδας Β είναι αβέβαιος, αν και συνήθως το γάλα των θετικών ΗΒsΑg µητέρων είναι θετικό. Τέλος, µητέρες µε οξεία ηπατίτιδα Β µπορούν να µεταδώσουν τη λοίµωξη στα νεογνά τους, µόνον εάν η ηπατίτιδα εµφανισθεί το τελευταίο τρίµηνο της κύησης. Σε κάθε περίπτωση, νεογέννητα από θετικές ΗΒsΑg µητέρες θα πρέπει να προφυλαχθούν µε χορήγηση ανοσοσφαιρίνης και εµβολίου. Επειδή η φύση της πορείας της χρόνιας ΗΒV λοίµωξης είναι αθόρυβη, στον εργαστηριακό έλεγχο της εγκυµονούσας µητέρας πρέπει να περιλαµβάνεται και ο έλεγχος του ΗβsΑg Επιδηµιολογικές µελέτες έδειξαν ότι ο κίνδυνος µόλυνσης είναι µεγαλύτερος για τις ακόλουθες οµάδες:

7 Παιδιά µητέρων θετικών στον ΗΒV. Άτοµα µε διαφορετικούς σεξουαλικούς συντρόφους και ιστορικό άλλου σεξουαλικώς µεταδιδο- µένου νοσήµατος. Άτοµα που µεταγγίσθηκαν µε µολυσµένο αίµα ή παράγωγα αίµατος. Υγειονοµικό προσωπικό που εκτίθεται σε αίµα και βιολογικά υγρά ή άτοµα που τρυπήθηκαν µε µολυσµένες βελόνες. ΟΞΕΙΑ ΗΠΑΤΙΤΙ Α Β - ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΟΡΕΙΑ Η πορεία της νόσου διακρίνεται στην περίοδο επώασης, την προ-ικτερική και ικτερική φάση και στην περίοδο της ανάρρωσης. Ο µέσος χρόνος από την περίοδο επώασης µέχρι την εµφάνιση των συµπτωµάτων είναι 75 ηµέρες (εύρος 40 έως 140 ηµέρες). Η προσβολή της ηπατίτιδας Β είναι τυπικά ύπουλη µε µη ειδικά συµπτώµατα, όπως κακουχία, ανορεξία, ναυτία και πόνους στο δεξιό υποχόνδριο. Η προ-ικτερική φάση χαρακτηρίζεται από ένα κλινικό σύνδροµο που θυµίζει σύνδροµο "ορονοσίας" και χαρακτηρίζεται από πυρετό, αρθραλγίες, εξανθήµατα. Το σύνδροµο αυτό είναι περισσότερο κοινό στην ηπατίτιδα Β συγκριτικά µε τις ιογενείς ηπατίτιδες και το συναντάµε ιδιαίτερα συχνά στις γυναίκες. Τα συ- µπτώµατα αυτά συνήθως υποχωρούν γρήγορα µε την εµφάνιση του ίκτερου και των υπέρχροων ούρων. Ο ίκτερος µπορεί να διαρκέσει από λίγες ηµέρες µέχρι µήνες και η µέση διάρκεια του είναι 2-3 εβδοµάδες. Κνησµός και αποχρωµατισµός των κοπράνων υπάρχει, η δε απώλεια του βάρους είναι από 2 έως 10 κιλά. Η φάση της ανάρρωσης της ηπατίτιδας Β αρχίζει µε την υποχώρηση του ίκτερου. Η επιστροφή στη φυσιολογική διάθεση για φαγητό αποτελεί το πρώτο στάδιο της ανάρρωσης. Όσον αφορά στην κλινική εξέταση, το µόνο εύρηµα είναι η ελαφρά διόγκωση του ήπατος και της σπλήνας. Πυρετός µπορεί να εµφανισθεί κατά την προ-ικτερική φάση, συνήθως είναι διαλείπων και δεν ξεπερνά τους 37 µε 38 C. Και ενώ τα κλινικά συµπτώµατα της οξείας ηπατίτιδας Β δεν είναι ειδικά και σπάνια βοηθούν τη διάγνωση, οι εργαστηριακές εξετάσεις του αίµατος είναι συχνά επιτυχείς και αποδεικνύουν τη διάγνωση. Η προφύλαξη από τον ιό της ηπατίτιδας Β επιτυγχάνεται µε: -παθητική (ανοσοσφαιρίνη) και -ενεργητική (εµβόλια) ανοσοποίηση. Η ανθρώπινη ανοσοσφαιρίνη κατά της ηπατίτιδας Β παρασκευάζεται από πλάσµα που περιέχει υψηλά επίπεδα αντισωµάτων έναντι του αντιγόνου επιφανείας του ιού. Χορηγείται ενδοµυϊκά. Τα πρώτα εµβόλια για την προφύλαξη από τον ιό της ηπατίτιδας Β εµφανίσθηκαν στις αρχές του Επρόκειτο για ιικά σωµάτια αδρανοποιηµένα µε χηµικές ουσίες ή µε θερµότητα. Στις περισσότερες χώρες έχουν αντικατασταθεί από τα ανασυνδυασµένα εµβόλια, τα οποία περιέχουν κεκαθαρµένο αντιγόνο επιφανείας. Στα παιδιά χορηγείται το ήµισυ της δόσης των ενηλίκων. Σε ανοσοκατεσταλµένα άτοµα και ασθενείς υπό αιµοδιύλιση χορηγείται διπλάσια δόση εµβολίου. Τα εµβόλια διεγείρουν την ενδογενή παραγωγή αντισωµάτων κατά του ιού. Σε τρεις δόσεις γίνεται ο εµβολιασµός. Η δεύτερη δόση χορηγείται έναν µήνα και η τρίτη έξι µήνες µετά την αρχική (σχήµα Ο - 1-6). Το εµβόλιο χορηγείται ενδοµυϊκά στο δελτοειδή µυ στους ενήλικες και στην έξω επιφάνεια του µηρού στα παιδιά. Οι δύο πρώτες δόσεις αρκούν για την παραγωγή αντισωµάτων, ενώ ή τρίτη δρα ως αναµνηστική δόση ενεργοποιώντας τη δευτερογενή απάντηση του αµυντικού συστήµατος στο αντιγόνο και έχει ως αποτέλεσµα υψηλότερο τίτλο αντισωµάτων και µεγαλύτερη διάρκεια προστασίας. Το σχήµα εφαρµόζεται στις περιπτώσεις που υπάρχει ανάγκη ταχύτερης ανοσιακής απάντησης, ο τίτλος όµως των αντισωµάτων που επιτυγχάνεται είναι χαµηλότερος.

8 Η ανοσιακή απάντηση µετά τον εµβολιασµό για ηπατίτιδα Β είναι µειωµένη σε άτοµα ηλικίας > 40 χρόνων, σε ανοσοκατεσταλµένα άτοµα (αιµοδιυλιζόµενοι, λοίµωξη ΗΙV), σε καπνιστές, σε παχύσαρκα άτοµα και σε καρδιοαναπνευστική νόσο. Ο τίτλος των αντισωµάτων δεν είναι ανιχνεύσιµος στο 40% των ενηλίκων 10 χρόνια µετά τον εµβολιασµό. ΗΠΑΤΙΤΙ Α C Η ηπατίτιδα C είναι η φλεγµονή του ήπατος (οξεία ή χρονιά) που οφείλεται στη λοίµωξη από τον ίο της ηπατίτιδας C. Ο ιός αυτός ανακαλύφθηκε το Λίγο αργότερα έγινε δυνατός ο προσδιορισµός, στον ορό των µολυσµένων ατόµων, αντισωµάτων κατά του ιού (anti-ηcv). Με τον τρόπο αυτό είναι σήµερα εφικτή η αποκάλυψη των ατόµων που έχουν έρθει σε επαφή µε τον ιό. Με την ευρεία χρήση της εξέτασης αποδείχθηκε ότι ο ιός της ηπατίτιδας C είναι υπεύθυνος για το µεγαλύτερο ποσοστό των περιπτώσεων που παλαιότερα ονοµάζονταν «µη-α µη-β ηπατίτιδα». Πόσο συχνή είναι η ηπατίτιδα C Η αρχική εκτίµηση ότι η ηπατίτιδα C δεν θα αποτελέσει σηµαντικό παράγοντα κινδύνου για την ατοµική και τη δηµόσια υγεία, έχει σήµερα αποδειχθεί εσφαλµένη. Η ηπατίτιδα C συνιστά ένα σηµαντικό πρόβληµα δηµόσιας υγείας. Υπολογίζεται ότι περίπου 170 εκατοµµύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσµο, δηλαδή το 2% - 3% του συνολικού πληθυσµού της υφηλίου, έχει µολυνθεί από τον ιό. Ο επιπολασµός(συχνότητα) της λοίµωξης εµφανίζει ευρεία γεωγραφική διακύµανση και έτσι έχουν αναφερθεί ποσοστά από 0,15% στη Σκανδιναβία έως και 38% στην Αίγυπτο. Στη υτική Ευρώπη φαίνεται ότι περίπου το 1% του πληθυσµού έχει µολυνθεί, ενώ στη Μεσόγειο το ποσοστό είναι υψηλότερο. Ακόµα υψηλότερα είναι τα ποσοστά της λοίµωξης στις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης (µέχρι και 5%). Ο επιπολασµός της ΗCV λοίµωξης στις ΗΠΑ είναι 1,8%, σύµφωνα µε τα στοιχεία πρόσφατης µελέτης. Στην Ελλάδα το ποσοστό της λοίµωξης στον γενικό πληθυσµό βρέθηκε σε πρόσφατη µελέτη 1,9% (διακύµανση 0,6%-7,5% ανάλογα µε τη γεωγραφική περιοχή). Πως µεταδίδεται ο ιός της ηπατίτιδας C 1. Τραυµατισµός από µολυσµένη βελόνα, 2. Μετάγγιση, 3. Αιµοκάθαρση, 4. Χρήση ενδοφλέβιων ναρκωτικών, 5. Σεξουαλική επαφή, 6. Μητέρα παιδί, 7. Μέσω του στόµατος Επιβεβαιωµένη µετάδοση:1,2,3,4 Σπάνια µετάδοση:5,6 Ύποπτη αλλά όχι αποδεδειγµένη µετάδοση:7 Η µετάδοση του ίου ακολουθεί τη λεγόµενη "παρεντερική" οδό (µέσω του αίµατος και των άλλων σωµατικών υγρών). Μέχρι το 1990 ο κυριότερος τρόπος µετάδοσης, ήταν µέσω µετάγγισης αίµατος ή παραγώγων του. Από τη χρονιά αυτή όµως, εισήχθη στην καθηµερινή πρακτική ο έλεγχος όλων των υποψήφιων αιµοδοτών, για την παρουσία των ειδικών αντισωµάτων έναντι του ιού (anti-hcv). Αυτό το µέτρο οδήγησε στη δραµατική µείωση των περιπτώσεων της µετά µετάγγιση ηπατίτιδας C. Σήµερα ο κίνδυνος µόλυνσης από µετάγγιση είναι µικρότερος του 0,5%. Ο πιο συχνός όµως τρόπος διασποράς του ιού της ηπατίτιδας C είναι, σήµερα, µέσω της χρήσης µολυσµένων συριγγών όπως συµβαίνει κύρια σε χρήστες ναρκωτικών. Πράγµατι, η συχνότητα ανίχνευσης anti-ηcv αντισωµάτων σε τοξικοµανείς ανέρχεται στο 70-80% παγκόσµια. Αντίθετα ο κίνδυνος µόλυνσης µετά από τυχαίο (από λάθος) τρύπηµα µε µολυσµένη βελόνα είναι µεταξύ 3-10%. Όσον αφορά την σεξουαλική µετάδοση ή από την µητέρα ο κίνδυνος είναι µικρότερος αλλά υφίσταται. ΤΡΟΠΟΙ ΜΕΤΑ ΟΣΗΣ ΤΗΣ ΛΟΙΜΩΞΗΣ

9 Η µετάγγιση µολυσµένου αίµατος και παραγώγων του και η χρήση παρεντερικών ουσιών είναι σε παγκόσµιο επίπεδο η κυριότερη οδός µετάδοσης της ΗCV λοίµωξης. Τα άτοµα µε ιστορικό πολλών µεταγγίσεων, όπως οι αιµορροφιλικοί, οι ασθενείς µε µεσογειακή αναιµία και οι αιµοκαθαρόµενοι, εµφανίζουν ιδιαίτερα υψηλά ποσοστά λοίµωξης µε τον ιό. Συσχετιζόµενες καταστάσεις ασθενών µε ηπατίτιδα C Μετάγγιση αίµατος ή παραγώγων του Η ηπατίτιδα C αποτελούσε τη συχνότερη µετά από µετάγγιση ηπατίτιδα πριν τα µέσα της δεκαετίας του '80. Ορολογική ένδειξη χρόνιας ΗCV λοίµωξης ανευρίσκεται στο 70-90% των περιπτώσεων µε µετά από µετάγγιση ηπατίτιδα. Το πρόβληµα είναι πολύ µεγαλύτερο σε ασθενείς µε συγγενή ή επίκτητα αιµατολογικά νοσήµατα που έχουν λάβει πολλές µονάδες αίµα στο παρελθόν. Έτσι αντι-ηcv εµφανίζει το 80% των θαλασσαιµικών ασθενών, το 90%-100% των αιµορροφιλικών και το 75% των ασθενών µε ιστορικό µεταγγίσεων λόγω λευχαιµίας. Ο συστηµατικός έλεγχος των αιµοδοτών έχει ουσιαστικά απαλείψει τον κίνδυνο για τη µετάδοση της νόσου µε τις µεταγγίσεις. Πρακτικά ο κίνδυνος µετάδοσης της ΗCV λοίµωξης εστιάζεται στις περιπτώσεις που ο αιµοδότης βρίσκεται στην περίοδο του "παραθύρου" οπότε εµφανίζει ιαιµία από την πρόσφατη µόλυνση, χωρίς όµως αντίστοιχη ανάπτυξη αντισωµάτων κατά του ιού. Ο κίνδυνος αυτός υπολογίζεται σε 1/ µεταγγίσεις στις ΗΠΑ. Ενδοφλέβια χρήση τοξικών ουσιών Η σχεδόν µηδενική µετάδοση του ιού µε τις µεταγγίσεις τροποποίησε την εικόνα της επιδηµιολογίας της λοίµωξης, έτσι ώστε η χρήση τοξικών ουσιών να συνιστά σήµερα την κυριότερη οδό µετάδοσης του ΗCV.H στις ανεπτυγµένες χώρες.h πλειονότητα των τοξικοµανών (70-90%) εµφανίζει ενδείξεις ΗCV λοίµωξης, ενώ η λοίµωξη φαίνεται να συµβαίνει από το πρώτο έτος της χρήσης. Σεξουαλική µετάδοση Σύµφωνα µε τα υπάρχοντα δεδοµένα η λοίµωξη ΗCV µεταδίδεται µε τη σεξουαλική επαφή, αλλά το ποσοστό της µετάδοσης είναι χαµηλό. Σε µελέτες ετεροφυλόφιλων ζευγαριών µε σχέσεις διάρκειας ετών, ο επιπολασµός της λοίµωξης µεταξύ των σεξουαλικών συντρόφων ασθενών µε ΗCV λοίµωξη ήταν 0,5% µε 3% αν και στη

10 συντριπτική τους πλειοψηφία τα ζευγάρια αυτά δεν χρησιµοποιούσαν προφυλακτικά. Από την άλλη πλευρά τα άτοµα µε µεγάλο αριθµό ερωτικών συντρόφων, που δε χρησιµοποιούν προφυλακτικά, που έχουν ιστορικό άλλων σεξουαλικώς µεταδιδοµένων νοσηµάτων ή ιστορικό σεξουαλικής επαφής µε τραυµατισµό είναι πιο συχνά συγκριτικά µε τα άτοµα που δεν αναφέρουν ανάλογη σεξουαλική συµπεριφορά υψηλού κινδύνου. Πως εκδηλώνεται η ηπατίτιδα C Η αρχική επαφή µε τον ιό της ηπατίτιδας C οδηγεί στην ανάπτυξη οξείας ηπατίτιδας C. Αυτή µερικές φορές παίρνει την «τυπική» της εικόνα (ίκτερος - αλλαγή στο χρώµα των ούρων και των κοπράνων - κοιλιακό άλγος) συνήθως όµως µένει απαρατήρητη από τον πάσχοντα. Έτσι εξηγείται το γεγονός ότι οι περισσότεροι ασθενείς µε χρόνια ηπατίτιδα C δεν αναφέρουν ιστορικό ίκτερου κατά το παρελθόν. Με τα µέχρι στιγµής δεδοµένα, το βασικό χαρακτηριστικό της λοίµωξης µε τον ιό C είναι η αυξηµένη µετάπτωση της οξείας ηπατίτιδας σε χρονιότητα. Πράγµατι 7 τουλάχιστον στα 10 άτοµα που έρχονται σε επαφή µε τον ιό δεν κατορθώνουν να απαλλαγούν από αυτόν στην οξεία φάση και οδηγούνται στην χρόνια ηπατίτιδα που χαρακτηρίζεται από τη διαρκή παραµονή του ιού στο ήπαρ και σε άλλους ιστούς. Η χρόνια ηπατίτιδα C στις περισσότερες περιπτώσεις ακολουθεί µια ήπια και µακροχρόνια πορεία. Από τα αποτελέσµατα διαφόρων µελετών φαίνεται πως απαιτείται ένα διάστηµα 20 χρόνων για να οδηγηθεί η χρόνια ΗCV λοίµωξη σε σοβαρές µορφές ηπατικής νόσου, όπως ή κίρρωση και ακόµα περισσότερα χρόνια (περίπου 30) για να εξελιχθεί σε ηπατοκυτταρικό καρκίνο. Παρά την αργή και ήπια αυτή πορεία είναι γεγονός ότι σε έναν τουλάχιστον από τους πέντε ασθενείς µε χρόνια ηπατίτιδα C θα εµφανισθεί κίρρωση. Το γεγονός αυτό σε συνδυασµό µε το µεγάλο ποσοστό ασθενών καθιστά την ηπατίτιδα C σηµαντικό πρόβληµα δηµόσιας υγείας. ιάγνωση της ηπατίτιδας C Η διάγνωση της οξείας ηπατίτιδας C είναι εύκολη όταν εκδηλώνεται µε τον τυπικό τρόπο που αναφέρθηκε προηγούµενα. Αυτό, όµως αποτελεί την εξαίρεση και συνήθως η αρχική επαφή µε τον ιό µένει απαρατήρητη. Η χρόνια ΗCV λοίµωξη διαγιγνώσκεται συνήθως τυχαία. Ενα µέρος των πασχόντων ανακαλύπτεται σε κάποιο κέντρο αιµοδοσίας, ενώ άλλοι ασθενείς αποκαλύπτονται τυχαία όταν κατά τη διάρκεια εργαστηριακού ελέγχου ρουτίνας (check - υp) βρίσκεται αύξηση των τρανσαµινασών. Σε κάθε περίπτωση που θα ανακαλυφθεί η παρουσία αντισωµάτων έναντι του ΗCV θα πρέπει να υπάρξει επικοινωνία µε τον ειδικό γιατρό. Αυτό έχει ιδιαίτερη σηµασία γιατί στη χρόνια ηπατίτιδα C δεν υπάρχουν αρκετοί δείκτες που µπορούν να καθορίσουν τη φάση της λοίµωξης και στις περισσότερες περιπτώσεις µόνο η βιοψία ήπατος µπορεί να αποκαλύψει την έκταση της βλάβης.

11 Υπάρχει θεραπεία για την χρόνια ηπατίτιδα C; Ο ιός της ηπατίτιδας C παρουσιάζεται µε µια σηµαντική ποικιλία µορφών (γονότυπων) γεγονός που καθιστά πολύ δύσκολη την παρασκευή εµβολίου, τουλάχιστον στο άµεσο µέλλον. Εποµένως, προφύλαξη από τη λοίµωξη µπορεί να επιτευχθεί µόνο µε την τήρηση κανόνων ατοµικής και δηµόσιας υγιεινής, θα πρέπει να αποφεύγεται ή κοινή χρήση συριγγών και βελονών και το ιατρικό και παραϊατρικό προσωπικό πρέπει να φορά γάντια κατά την εκτέλεση ιατρικών πράξεων. Μια σηµαντική οδηγία προς τα άτοµα που εµφανίζουν αντισώµατα έναντι του ιού είναι ότι θα πρέπει να αποφεύγεται η λήψη οινοπνεύµατος. ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΗΠΑΤΙΤΙ ΑΣ C Η χρόνια ηπατίτιδα C είναι µία συνήθης λοίµωξη µε επίπτωση 1,8% στον γενικό πληθυσµό. Είναι η πιο συχνή ένδειξη για µεταµόσχευση ήπατος και µία από τις πρωταρχικές αιτίες κίρρωσης και τελικού σταδίου ηπατικής νόσου. Είναι επόµενο, λοιπόν, να απαιτούνται γι' αυτήν τη νόσο αποτελεσµατικές θεραπείες. Η τρέχουσα αρχική θεραπεία εκλογής για τους ασθενείς που πληρούν τα κριτήρια θεραπείας είναι το σχήµα των δύο φαρµάκων ιντερφερόνης και ριµπαβιρίνης, το οποίο οδηγεί σε εκρίζωση του ιού στον ορό και µακροχρόνια ύφεση της νόσου στο περίπου 40% των ασθενών. Η θεραπεία είναι αναγκαία για 24 ή 48 εβδοµάδες και απαιτεί την υποδόρια χορήγηση της ιντερφερόνης και την από του στόµατος λήψη ριµπαβιρίνης. Εχει υψηλό κόστος και συχνές ανεπιθύµητες ενέργειες. Τόσο το όφελος όσο και οι κίνδυνοι θα πρέπει να υπολογίζονται προσεκτικά σε κάθε ασθενή. Η θεραπεία πρέπει να περιορίζεται στους ασθενείς που την έχουν µεγαλύτερη ανάγκη, εξαιτίας της αργής εξέλιξης και φυσικής ιστορίας της ηπατίτιδας Ο. Από τους ασθενείς µε χρόνια ηπατίτιδα Ο µόνον το 20%-25% εξελίσσεται σε κίρρωση σε 20 χρόνια. Επίσης απαιτούνται δοκιµασίες, οι οποίες για την ώρα δεν είναι διαθέσιµες, και θα αναγνωρίζουν ποιοι ασθενείς θα ωφελούνται περισσότερο απότηνθεραπεία.