Αριστεία & Καινοτομία στην Εκπαίδευση Έντυπο Ανάπτυξης Περιεχομένου Καινοτόμου Δράσης

Transcript

1 Αριστεία & Καινοτομία στην Εκπαίδευση Έντυπο Ανάπτυξης Περιεχομένου Καινοτόμου Δράσης 1 Γράψτε μία περίληψη της καινοτόμου δράσης (έως 1 σελίδα). Τίτλος εργασίας: Μαθητές επικοινωνούν και προβάλλουν τον τόπο τους (Περιβαλλοντική εκπαίδευση) Διασύνδεση με τη συμμετοχή μας : Τάξεις 2 ου Γ/σίου Λαγκαδά: Α, Β & Γ τάξη του 2 ου Γυμνασίου Λαγκαδά & 6 (από Γ/σιο Γαζίου) Οι ηλικίες τους: ετών Εκπαιδευτικοί που συμμετέχουν: Σύβακα Τριανταφυλλιά, ΠΕ05 (Γαλλικής), Γκινούδη Αθηνά ΠΕ04(Φυσικός) Σκοπός: Δημιουργία μαθησιακής κοινότητας, όπου μαθητές: συνεργάζονται και οικοδομούν τη γνώση ανταλλάσουν απόψεις μαθαίνουν τοπική γεωγραφία έρχονται σε επαφή με τη φύση αναπτύσσουν περιβαλλοντικά ενδιαφέροντα χειρίζονται τα εργαλεία της νέας τεχνολογίας και τα διαδικτυακά εργαλεία Ενδεικτικά ψηφιακά εργαλεία: pbworks, word, photobucket, google earth, google map, oziexplorer, picasa, internet explorer Η εργασία έγινε στα πλαίσια περιβαλλοντικών δραστηριοτήτων και υπήρξε συνεργασία ανάμεσα στο 2 ο Γυμνάσιο Λαγκαδά και το Γυμνάσιο Γαζίου Ηρακλείου Κρήτης, για τους παιδαγωγικούς σκοπούς της εργασίας, δηλ. για ανταλλαγή απόψεων 1

2 των μαθητών σχετικά με την προβολή του τόπου τους, δεδομένου ότι οι δύο περιοχές (Κρήτη Κεντρική Μακεδονία) εμφανίζουν σημαντικές διαφοροποιήσεις. Η εργασία ανέπτυξε τα περιβαλλοντικά ενδιαφέροντα των μαθητών, τη συμμετοχικότητα και τη συνεργασία. Οι μαθητές έκαναν πεζοπορίες στην περιοχή τους, κατάλαβαν πως το φυσικό περιβάλλον επηρεάζει τη ζωή και τις δραστηριότητες των κατοίκων κάθε περιοχής, προβληματίστηκαν πάνω στα συγκριτικά πλεονεκτήματα της περιοχής τους και την αξιοποίησή τους, έμαθαν για λιμναία, ορεινά και πεδινά οικοσυστήματα και τις απειλές που αυτά δέχονται. Στα πλαίσια της εργασίας επιλέξαμε για την κατασκευή της ιστοσελίδας να χρησιμοποιήσουμε το λογισμικό pbworks, επειδή επιτρέπει τη συμμετοχική κατασκευή, και αφήνει χώρο για ανταλλαγή απόψεων, επίσης οι παρουσιάσεις των δυο σχολείων διαφοροποιούνται μέσα στον ιστοχώρο και είναι διακριτή η συμβολή του κάθε σχολείου και του κάθε μαθητή. Όλες οι παρεμβάσεις στην ιστοσελίδα έγιναν αποκλειστικά από τους μαθητές είτε στο σπίτι, είτε στο σχολείο. Στο υλικό που παρουσιάζεται, περιλαμβάνονται κείμενα των μαθητών, φωτογραφίες, ψηφιακό υλικό από το διαδίκτυο (με αναφορές στους δημιουργούς). Κάποια ιστορικά και πολιτισμικά στοιχεία, που παρατίθενται στις σελίδες των μαθητών, σχετίζονται άμεσα με διδακτικές ενότητες των μαθημάτων της Γεωγραφίας, της τοπικής Ιστορίας και της Νεοελληνικής Γλώσσας και Λογοτεχνίας. Η χλωρίδα και πανίδα της περιοχής, τα λιμναία οικοσυστήματα και τα απειλούμενα είδη είναι μέρος της διδακτέας ύλης της Βιολογίας. Η ίδια η κατασκευή της ιστοσελίδας, τα επιμέρους εργαλεία που χρησιμοποιήθηκαν και η πλοήγηση στο διαδίκτυο είναι προφανώς εξάσκηση στο μάθημα της Πληροφορικής. Η πεζοπορία στη φύση τέλος, είναι δραστηριότητα που εντάσσεται στο μάθημα της Φυσικής Αγωγής. Επίσης, έγιναν επαφές με τοπικούς συνδέσμους όπως με τα λουτρά Λαγκαδά, με τον φορέα διαχείρισης λιμνών Κορώνειας Βόλβης για τη σύνδεση του σχολείου με την τοπική κοινωνία. Ακόμη οι μαθητές αναζήτησαν πληροφορίες και υλικό είτε από προφορικές πηγές, είτε από τη βιβλιοθήκη, είτε από το διαδίκτυο. Ο ρόλος του εκπαιδευτικού ήταν κυρίως συντονιστικός. 2

3 2 Περιγράψτε το πώς προέκυψε η καινοτόμος δράση (1 έως 2 σελίδες). Στα πλαίσια των καινοτόμων δράσεων και των Περιβαλλοντικών δραστηριοτήτων σκεφτήκαμε την αναζήτηση σχολείου συνεργάτη για αλληλεπίδραση και συνεργασία για να συνδυάσουμε διαθεματικά την Περιβαλλοντική Εκπαίδευση, όχι μόνο με την τοπική Γεωγραφία και ιστορία, αλλά και τα διαδικτυακά εργαλεία, ώστε οι μαθητές να εξοικειωθούν με το wiki το internet το googlemaps το picassa το photobucket, την ανάρτηση video και μουσικής. Αφού αναζητήσαμε συνεργάτη χρησιμοποιώντας τις προσωπικές μας γνωριμίες και καταλήξαμε, χρησιμοποιήσαμε τη μέθοδος project και αποφασίσαμε τη δημιουργία ιστοσελίδας wiki, που επιτρέπει την συνεργατική κατασκευή και την επικοινωνία και αλληλεπίδραση των μαθητών. Η ιστοσελίδα μας διαμορφώθηκε από κοινού με το άλλο Σχολείο. Με αυτό τον τρόπο δόθηκε η δυνατότητα στους μαθητές των δύο σχολείων να αλληλεπιδράσουν και να διατυπώσουν τα δικά τους ερωτήματα για τα στοιχεία του φυσικού περιβάλλοντος του άλλου τόπου που δεν γνωρίζουν και θα ήθελαν να μάθουν. Έμφαση δόθηκε στα στοιχεία εκείνα που διαφοροποιούν την Κρήτη από την Κεντρική Μακεδονία και που επηρεάζουν διαχρονικά τη ζωή και τις δραστηριότητες των κατοίκων. Τέτοια στοιχεία είναι ο ορεινός όγκος του Ψηλορείτη, τα φαράγγια της περιοχής, η αξιοποίηση της θέσης και των κλιματολογικών συνθηκών για τη δημιουργία αιολικών πάρκων και η ζωή στις θάλασσες, όπως αυτή παρουσιάζεται στο ενυδρείο Κρήτης, οι λίμνες της Μακεδονίας και οι ιαματικές πηγές. 3

4 3 Περιγράψτε αναλυτικά την καινοτόμο δράση και τη διαδικασία εφαρμογής στο σχολικό πρόγραμμα ή στη σχολική κοινότητα (5 έως 12 σελίδες). Αρχικά, αναζητήθηκε σχολείο συνεργάτης. Έπειτα χρησιμοποιήθηκε η μέθοδος project και τα παιδιά χωρίστηκαν σε δυάδες και σύμφωνα με τα ενδιαφέροντά τους αναζήτησαν το υλικό σε βιβλιοθήκες, φορείς, ιστοχώρους. Έκαναν περιπάτους για παρατήρηση του φυσικού περιβάλλοντος. Έτσι, αναπτύχθηκε σταδιακά η μαθησιακή κοινότητα (wiki ), στην οποία οι μαθητές μοιράστηκαν τις γνώσεις τους και αντάλλαξαν απόψεις. Εκτός από την αναζήτηση στο διαδίκτυο αντλήθηκαν πληροφορίες και από τοπικούς φορείς και περιβαλλοντικές οργανώσεις. Οργανώθηκαν εξορμήσεις στη φύση. Το υλικό αξιολογήθηκε από την ομάδα και αναρτήθηκε στο wiki. Έτσι οι μαθητές εξοικειώθηκαν με τα διαδικτυακά εργαλεία. Έγινε χρήση των νέων τεχνολογιών (GPS, ψηφιακοί χάρτες, google earth), με τη βοήθεια των οποίων οι μαθητές μελέτησαν την γεωγραφία του τόπου τους, pbworks, word, photobucket, oziexplorer, picasa, internet explorer. Οι μαθητές δεν αντιμετώπισαν κανένα πρόβλημα στη χρήση όλων των παραπάνω εργαλείων.επίσης, έγινε σύγκριση με το εντελώς διαφορετικό περιβάλλον του άλλου σχολείου. Η εργασία ολοκληρώθηκε σε δυο μήνες. Τα παιδιά εργάζονταν τόσο στο χώρο του σχολείου, όσο και έξω από αυτόν. Η διδακτική παρέμβαση που έγινε αποσκοπούσε εκτός των άλλων και στην ορθολογική χρήση των εργαλείων που προσφέρει η σύγχρονη τεχνολογία. Η προσβασιμότητα στον ιστοχώρο είναι απολύτως ελεγχόμενη και ισχύει μόνο για τους μαθητές που συμμετέχουν στη συγκεκριμένη δράση. Το γεγονός ότι απαιτείται από τους χρήστες να έχουν έναν κωδικό πρόσβασης διασφαλίζει την ασφάλεια στη μεταξύ τους επικοινωνία. Τέλος αξιολογήθηκε η όλη διαδικασία και οι εμπειρίες που αποκόμισαν οι μαθητές, αλλά και οι καθηγητές οι οποίοι ανέπτυξαν τις δεξιότητές τους στις νέες τεχνολογίες και αναπτύχθηκαν επαγγελματικά. 4

5 ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ 5

6 6

7 7

8 8

9 4 Περιγράψτε τρόπους δυνατής διεύρυνσης της εφαρμογής και σε άλλους τομείς/αντικείμενα της σχολικής μονάδας (1 έως 2 σελίδες). Η μαθησιακή κοινότητα μπορεί να διευρυνθεί και να εφαρμοστεί σε όλους τους τομείς του αναλυτικού προγράμματος του Γυμνασίου. Ενδεικτικά αναφέρονται, οι φυσικές επιστήμες (γεωγραφία, περιβάλλον, χάρτες, ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, ρύπανση, οικοσυστήματα), οι θεωρητικές επιστήμες (αρχαιότητες, πολιτισμικά στοιχεία, παραδόσεις, χρήση της νεοελληνικής γλώσσας, ξένης γλώσσας), η πληροφορική (χρήση λογισμικών, αναζήτηση στο διαδίκτυο), η φυσική αγωγή (άθληση, εξορμήσεις στη φύση), η τεχνολογία, ο σχολικός επαγγελματικός προσανατολισμός. Μπορούν να συνεργαστούν μαθητές ενδοσχολικά, διασχολικά, το ίδιο ισχύει και για τους εκπαιδευτικούς, αλλά μπορεί και το σχολείο να είναι ανοιχτό στους γονείς, στην τοπική κοινότητα, να συνεργάζεται με φορείς. κ.λ.π. 9

10 5 Γράψτε τις προϋποθέσεις που θεωρούνται απαραίτητες για την καλύτερη ανάπτυξής της στο σχολείο (1 έως 2 σελίδες). Προϋποθέσεις: Επιμορφωμένοι εκπαιδευτικοί στο web 2.0, σε συμμετοχικές τεχνικές, ανοιχτοί στην συνεργασία. Πρόσβαση των μαθητών στο εργαστήριο Πληροφορικής, ευελιξία στο πρόγραμμα. 10

11 6 Γράψτε γενικότερα συμπεράσματα που εξήχθησαν (1 έως 3 σελίδες). Η μαθησιακή κοινότητα που αναπτύξαμε προσφέρει: Οικοδόμηση της γνώσης Εξατομικευμένη μάθηση Ολιστική προσέγγιση της γνώσης Συνεργατική μάθηση Ενεργό συμμετοχή των μαθητών Ευχάριστο περιβάλλον για μάθηση για όλους τους μαθητές Επιπλέον: Τα θέματα που προσέγγισαν οι μαθητές στη μαθησιακή κοινότητα, σχετίζονται άμεσα με τα αναλυτικά προγράμματα του Γυμνασίου. Ενδεικτικά αναφέρονται, οι φυσικές επιστήμες (γεωγραφία, περιβάλλον, χάρτες, ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, ρύπανση, οικοσυστήματα), οι θεωρητικές επιστήμες (αρχαιότητες, πολιτισμικά στοιχεία, παραδόσεις, χρήση της νεοελληνικής γλώσσας), η πληροφορική (χρήση λογισμικών, αναζήτηση στο διαδίκτυο), η φυσική αγωγή (άθληση, εξορμήσεις στη φύση). Τι καινούργιο μάθαμε ποιες νέες ιδέες σκεφτήκαμε; Μάθαμε τον τόπο μας, που νομίζαμε ότι τον γνωρίζουμε. Μάθαμε έναν άλλο τόπο που γνωρίζαμε ότι δεν τον γνωρίζουμε. Συνεργαστήκαμε με τους συμμαθητές μας, αλλά και με μαθητές της ηλικίας μας που ζουν σε άλλο τόπο. Μάθαμε να χρησιμοποιούμε διάφορα εργαλεία που διατίθενται στο διαδίκτυο, και να αξιολογούμε τις πηγές πληροφόρησης που διατίθενται. Σκεφθήκαμε ότι η σχολική ζωή γίνεται πολύ πιο ενδιαφέρουσα, αν περιλαμβάνει ευχάριστες, δημιουργικές δραστηριότητες όπως η κατασκευή μίας ιστοσελίδας. Σκεφθήκαμε να συνεχίσουμε τη συνεργασία μας με το άλλο σχολείο και στα πλαίσια άλλων μαθημάτων ή δραστηριοτήτων. 11

12 7. Τεκμηριώστε σε ό,τι αφορά: τον καινοτόμο χαρακτήρα του υποβαλλόμενου έργου σε σχέση με την: παραγωγή μιας νέας προσέγγισης στην εκπαιδευτική διαδικασία που στηρίζεται σε θεωρητική τεκμηρίωση εισαγωγή για πρώτη φορά στο σχολείο μιας καθιερωμένης πρακτικής ή παιδαγωγικής προσέγγισης αναμόρφωση/ανασχεδιασμό μιας καθιερωμένης διδακτικής προσέγγισης 7.2 τη συμβολή του έργου στη βελτίωση της διδακτικής πράξης όπως: επιτυχή αποτελέσματα μάθησης, προώθηση της συμμετοχής των εκπαιδευόμενων, εκπόνηση εκπαιδευτικού υλικού προσαρμοσμένου στις τοπικές συνθήκες και στις ανάγκες των μαθητών. 7.3 την παιδαγωγική αξία του έργου όπως: συμβολή στην προσωπική, κοινωνική, πολιτιστική ανάπτυξη των μαθητών, καθώς και στην ανάπτυξη της περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης, κίνητρα για την επίτευξη υψηλότερων προσδοκιών, επικέντρωση στις ανάγκες των μαθητών, καλύτερη κατανόηση/εμβάθυνση στο γνωστικό αντικείμενο/περιοχή, διευκόλυνση στη διαδικασία «μαθαίνω πώς να μαθαίνω». 7.4 τη συμβολή στη λειτουργία της σχολικής τάξης/μονάδας όπως: (1 έως 4 σελίδες) ευκολία εφαρμογής στο σχολείο, διαμόρφωση θετικού κλίματος στις σχέσεις της σχολικής κοινότητας και στις σχέσεις με τους γονείς, ανάπτυξη μιας σχολικής κουλτούρας υποδοχής διαφορετικών μαθητών στις τάξεις και ανταπόκριση στις διαφορετικές εκπαιδευτικές ανάγκες. συνεργασία των εκπαιδευτικών της Σχολικής Μονάδας. Αντίκτυπος της εργασίας μας στην τοπική μας κοινότητα (σχολείογειτονιά-συνοικία). Οι μαθητές συνεργάστηκαν μεταξύ τους αλλά επικοινώνησαν και συνεργάστηκαν με μαθητές ενός άλλου σχολείου μακρινού, που ποτέ δεν είχαν επισκεφτεί και γνώρισαν έναν διαφορετικό και μακρινό τόπο μέσω του Η/Υ. Συνεργάστηκαν οι υπεύθυνοι καθηγητές μεταξύ τους αλλά αυτή η συνεργασία 12

13 διευρύνθηκε και προς τους συναδέλφους τους των δυο σχολείων και προς τους μαθητές, όχι μόνον τους συμμετέχοντες αλλά και τους άλλου που εντυπωσιάστηκαν με το όλο εγχείρημα. Με τον τρόπο αυτό δημιουργήθηκε ένα πολύ θετικό κλίμα και αναπτύχθηκαν σχέσεις συνεργασίας και επικοινωνίας. Επίσης, οι ίδιοι οι μαθητές εκτίμησαν πολλά πράγματα στο δικό τους περίγυρο. π.χ. Οι μαθητές του άλλου σχολείου έγιναν κοινωνοί της γεωγραφίας, της ιστορίας, της παράδοσης και της οικονομικής και κοινωνικής ζωής του τόπου μας. Επιπλέον, οι μαθητές επικοινώνησαν με τοπικούς φορείς (φορέας διαχείρισης λιμνών Κορώνειας Βόλβης, Λουτρά Λαγκαδά) για πληροφορίες σχετικά με την εργασία τους και ενημέρωσαν για την ιστοσελίδα τους γονείς, συμμαθητές, καθηγητές, φίλους. Η τοπική κοινωνία εντυπωσιάστηκε από την ιστοσελίδα, το θεώρησε ως μία πολύ θετική προσπάθεια, όχι μόνο για την εκπαίδευση των μαθητών, αλλά και γιατί προβάλλει τον τόπο σε μελλοντικούς επισκέπτες. Ο φορέας διαχείρισης λιμνών Κορώνειας Βόλβης και τα Λουτρά Λαγκαδά διέθεσαν πολύτιμο έντυπο και ηλεκτρονικό υλικό για την περιοχή των λιμνών, το ίδιο έκανε και η Δημοτική Επιχείρηση Λουτρών Λαγκαδά. Οι μαθητές του Γ/σίου Γαζίου επικοινώνησαν με το Δήμο Γαζίου για πληροφορίες σχετικά με την εργασία τους και τους ενημέρωσαν για τη δουλειά τους. Ο Δήμος Γαζίου εντυπωσιάστηκε από την ιστοσελίδα, το θεώρησε ως μία πολύ θετική προσπάθεια, όχι μόνο για την εκπαίδευση των μαθητών, αλλά και γιατί προβάλλει και τουριστικά τον τόπο σε μελλοντικούς επισκέπτες. Για την ιστοσελίδα έγιναν επίσης ιδιαίτερα θετικά σχόλια από τους μαθητές, καθηγητές και γονείς του σχολείου Γαζίου. Ο Πεζοπορικός Όμιλος Ηρακλείου οργάνωσε πεζοπορικές εκδρομές (δωρεάν) για τους μαθητές του Σχολείου προκειμένου να γνωρίσουν τα φαράγγια της περιοχής και να εκπαιδευτούν στην πλοήγηση με βάση χάρτες και GPS.Το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Κρήτης, το Ενυδρείο Κρήτης και το Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπ/σης Ρούβα ξενάγησαν τους μαθητές στους χώρους τους. Ανακαλύψεις απρόοπτα εκπλήξεις Η ανακάλυψη της ορνιθοπανίδας της περιοχής Λαγκαδά και του φυσικού κάλους της. Η ανακάλυψη παραλίμνιων διαδρομών. 13

14 Η ανακάλυψη της ιαματικής δράσης των λουτρών σε πολλές παθήσεις. Η χαρά της πεζοπορίας στα φαράγγια και τα δάση της Κρήτης (από τους μαθητές του Γαζίου) και μέσω Η/Υ και από τους μαθητές του Λαγκαδά. 14

15 8 Γράψτε βασικές βιβλιογραφικές αναφορές (μέχρι 1 σελίδα). Forte, A., & Bruckman, Α. (2007). Constructing text: Wiki as a toolkit for (collaborative?) learning. In Proceedings of the 2007 International Symposium on Wikis (WikiSym),31-42, Montreal, Canada. Jonassen, D. H. (2000). Computers as mind tools for schools: engaging critical thinking. NJ: Prentice-Hall. Slotta, J. D., & Peters, V. L. (2008). A blended model for knowledge communities: Embedding scaffolded inquiry. International Perspectives in the Learning Sciences: Creating a learning world. In Proceedings of the Eighth International Conference for the Learning Sciences ICLS, , International Society of the Learning Sciences, Inc. 15