Ο θεσµός και το νοµικό πλαίσιο της κοινωνικής επιχειρηµατικότητας - Παραδείγµατα κοινωνικών επιχειρήσεων

Transcript

1 ΤΟΠΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΓΙΑΤΗΝΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΤΗΣΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ(ΤΟΠΣΑ) «Ενθαρρύνοντας την επιχειρηματικότητα και την απασχόληση στον τομέα της μεταποίησης, στην Π.Ε. Θεσσαλονίκης» Ο θεσµός και το νοµικό πλαίσιο της κοινωνικής επιχειρηµατικότητας - Παραδείγµατα κοινωνικών επιχειρήσεων ασιλική ηµητρίου τέλεχος της εταιρίας ΓΝΩΣΗ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΑΜΚΕ Τετάρτη, 17 Ιουλίου 2013 Η πράξη εντάσσεται στο πλαίσιο της Δράσης 7: «Τοπικά σχέδια για την απασχόληση προσαρμοσμένα στις ανάγκες των τοπικών αγορών εργασίας» της κατηγορίας παρέμβασης 1: «Ενεργητικές πολιτικές απασχόλησης» του θεματικού Άξονα Προτεραιότητας 8 «Διευκόλυνση της πρόσβασης στην Απασχόληση στις 3 περιφέρειες σταδιακής εξόδου» του ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ «ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ». Η Πράξη συγχρηματοδοτείται από το EKT (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο).

2 Κοινωνική Οικονοµία Ορισµός: το σύνολο των οικονοµικών, επιχειρηµατικών, παραγωγικών και κοινωνικών δραστηριοτήτων, οι οποίες αναλαµβάνονται από εταιρείες ή ενώσεις προσώπων, των οποίων ο σκοπός είναι η επιδίωξη του συλλογικού οφέλους και η εξυπηρέτηση γενικότερων κοινωνικών συµφερόντων. Αποκαλείται ο «Τρίτος Τοµέας» της Οικονοµίας 2

3 Η Κοινωνική Οικονοµία σε αριθµούς Στην Ευρώπη: το 10% των επιχειρήσεων είναι κοινωνικοί συνεταιρισµοί. Απασχολούνται πάνω από 14,5 εκατοµµύρια εργαζόµενοι (6,5% του ενεργού πληθυσµού των χωρών της ΕΕ-27). Στις ΗΠΑ: η κοινωνική οικονοµία παράγει το 15% του ΑΕΠ. Στην Ελλάδα: ήδη έχουν συσταθεί οι πρώτοι συνεταιρισµοί που παρέχουν υπηρεσίες όπως, φύλαξη νηπίων, φροντίδα, ηλικιωµένων, καθαριότητα, τοπικά παραδοσιακά προϊόντα, ανάπτυξη πολιτιστικών και αθλητικών δράσεων. 3

4 Ορισµός της Κοινωνικής Συνεταιριστικής Επιχείρησης (Κοιν.Σ.Επ.) «Η Κοινωνική Συνεταιριστική Επιχείρηση (Κοιν.Σ.Επ.) είναι αστικός συνεταιρισµός κοινωνικού σκοπού, µε περιορισµένη ευθύνη των µελών του και διαθέτει εµπορική ιδιότητα. Η Κοιν.Σ.Επ. είναι επιχείρηση η οποία διοικείται ισότιµα από τα µέλη της και η λειτουργία της βασίζεται στην επιδίωξη συλλογικού οφέλους, ενώ το κέρδος της προκύπτει από δράσεις που εξυπηρετούν αποκλειστικά το κοινωνικό συµφέρον.» Ισχύον νοµικό πλαίσιο: Νόµος 4019/2011 για την Κοινωνική Οικονοµία και την Κοινωνική Επιχειρηµατικότητα 4

5 Βασικές αρχές λειτουργίας της Κοιν.Σ.Επ. έχει ως αποκλειστικό σκοπό την κοινωνική ωφέλεια, µέσω της παραγωγής αγαθών ή της παροχής υπηρεσιών συλλογικού και κοινωνικού χαρακτήρα. δίνεται προτεραιότητα στην αύξηση της απασχόλησης, µε έµφαση στις ευπαθείς οµάδες πληθυσµού και όχι στη συσσώρευση κεφαλαίου. κατά τη διαδικασία λήψης αποφάσεων, εφαρµόζεται η αρχή ένα πρόσωπο - µια ψήφος, ανεξάρτητα από τον αριθµό των µερίδων που κατέχει το κάθε µέλος. 5

6 Χαρακτηριστικά της Κοιν.Σ.Επ. Νοµικό Πρόσωπο Ιδιωτικού ικαίου, µε εµπορική ιδιότητα Μέλη: είτε φυσικά πρόσωπα, είτε και νοµικά πρόσωπα (max το 1/3 των µελών) Κάθε µέλος διαθέτει από 1 υποχρεωτική έως 5 προαιρετικές συνεταιριστικές µερίδες Τα µέλη της Κοιν.Σ.Επ. µπορεί να είναι και εργαζόµενοί της, οι οποίοι αµείβονται για την παρεχόµενη εργασία και έχουν τα δικαιώµατα και τις υποχρεώσεις που απορρέουν από την εργατική νοµοθεσία. ιανοµή κερδών: Τα κέρδη της Κοιν.Σ.Επ. δεν διανέµονται στα µέλη της, εκτός αν τα µέλη αυτά είναι και εργαζόµενοι σε αυτήν. Τα κέρδη διατίθενται ετησίως Για το σχηµατισµό αποθεµατικού (5%) Ως κίνητρο παραγωγικότητας στους εργαζόµενους (έως 35%) επανεπένδυση δηµιουργία νέων θέσεων εργασίας δραστηριοτήτων επιχείρησης (τουλάχιστον 60%) 6

7 ιοίκηση της Κοιν.Σ.Επ 1. Γενική Συνέλευση των µελών: ένα µέλος µια ψήφος ανεξάρτητα από τον αριθµό συνεταιριστικών µερίδων 2. ιοικούσα Επιτροπή: κατ ελάχιστον 3 µέλη µε θητεία από 2 έως 5 έτη κάθε µέλος της ιοικούσας Επιτροπής είναι υποχρεωτικά και µέλος της επιχείρησης 7

8 Κατηγορίες Κοιν.Σ.Επ Κοιν.Σ.Επ Ένταξης Κοιν.Σ.Επ Κοινωνικής Φροντίδας Κοιν.Σ.Επ Συλλογικού και Παραγωγικού Σκοπού 8

9 Κοιν.Σ.Επ. Ένταξης Αποσκοπούν στην ένταξη στην οικονοµική και κοινωνική ζωή των ατόµων που ανήκουν στις Ευάλωτες Οµάδες Πληθυσµού (π.χ. άτοµα µε αναπηρίες, εξαρτηµένα ή απεξαρτηµένα από ουσίες άτοµα, κλπ) Σε µια Κοιν.Σ.Επ. Ένταξης, 40% κατ ελάχιστο των εργαζοµένων θα πρέπει να ανήκει στις Ευάλωτες Οµάδες Πληθυσµού. Για τη σύσταση απαιτούνται 7 πρόσωπα τουλάχιστον. 9

10 Κοιν.Σ.Επ. Κοινωνικής Φροντίδας Αποσκοπούν στην παραγωγή και παροχή προϊόντων και υπηρεσιών κοινωνικού προνοιακού χαρακτήρα σε συγκεκριµένες οµάδες του πληθυσµού όπως: οι ηλικιωµένοι, τα βρέφη, τα παιδιά, τα άτοµα µε αναπηρίες και τα άτοµα µε χρόνιες παθήσεις Για τη σύσταση απαιτούνται 5 πρόσωπα τουλάχιστον. 10

11 Κοιν.Σ.Επ. Συλλογικού και Παραγωγικού Σκοπού Αποσκοπούν στην προαγωγή του τοπικού και συλλογικού συµφέροντος, στην απασχόληση, στην ενδυνάµωση της κοινωνικής συνοχής και της τοπικής ή περιφερειακής ανάπτυξης. Αφορούν στην παραγωγή υπηρεσιών σε τοµείς όπως: προϊόντων και παροχή πολιτισµός περιβάλλον οικολογία εκπαίδευση παροχές κοινής ωφέλειας τοπικά προϊόντα διατήρηση παραδοσιακών δραστηριοτήτων και επαγγελµάτων Για τη σύσταση απαιτούνται 5 πρόσωπα τουλάχιστον. 11

12 Η συµβολή των Κοιν.Σ.Επ Επ. Συνενώνουν υνάµεις Ανθρώπων ηµιουργούν Θέσεις Εργασίας Στηρίζουν την Τοπική Ανάπτυξη Υπηρετούν µε συνέπεια τον κοινωνικό σκοπό για τον οποίο δηµιουργήθηκαν 12

13 Κίνητρα για συµµετοχή σε µια Κοιν.Σ.Επ. Η δηµοκρατική συµµετοχή των εργαζοµένων στα θέµατα που αφορούν την επιχείρηση Η συλλογικότητα κατά την εργασία Το γεγονός ότι µέρος των κερδών µοιράζεται στους εργαζοµένους Η ικανοποίηση πως µέσω της εργασίας επιτυγχάνονται κοινωνικοί σκοποί Η διατήρηση χορήγησης επιδοµάτων σε µέλη Ευάλωτων Οµάδων Πληθυσµού που εργάζονται σε Κοιν.Σ.Επ. 13

14 υνατότητες ίδρυσης Κοιν.Σ.Επ. µπορούν να αναδειχθούν πρωτότυπες επιχειρηµατικές ιδέες εκµεταλλευόµενες τα συγκριτικά πλεονεκτήµατα και τις τοπικές δυνατότητες της κάθε περιοχής πρόσβαση στη χρηµατοδότηση από το Ταµείο Κοινωνικής Οικονοµίας και το Εθνικό Ταµείο Επιχειρηµατικότητας και Ανάπτυξης δυνατότητα ένταξης σε προγράµµατα στήριξης της επιχειρηµατικότητας και της απασχόλησης δυνατότητα για σύναψη προγραµµατικών συµβάσεων µε το ηµόσιο, τον ευρύτερο δηµόσιο τοµέα και τους ΟΤΑ α και β βαθµού. Π.χ. αξιοποίηση των υποδοµών που είτε βρίσκονται σε αχρησία, είτε δεν αξιοποιούνται επαρκώς και θα µπορούσαν να παραχωρηθούν δωρεάν µε προγραµµατικές συµβάσεις, (κτίρια, παλιά σχολεία, αγροτικές εκτάσεις, δηµοτικές καφετέριες κλπ 14

15 Καλές πρακτικές και Εµπειρία Κοινωνικών Συνεταιριστικών Επιχειρήσεων Παγκοσµίως Υγεία: Κοινωνικές επιχειρήσεις για τη φροντίδα ηλικιωµένων και οµάδων µε ειδικά προβλήµατα υγείας. Εταιρείες παροχής υπηρεσιών για προσπελάσιµα συστήµατα µεταφορών (π.χ. εταιρείες ταξί και λεωφορείων, τεχνικές εταιρίες µε εξειδίκευση στην κατασκευή προσπελάσιµων χώρων, κυρίως για ΑΜΕΑ). Εταιρείες πληροφορικής - παροχής εξειδικευµένων υπηρεσιών για αναπήρους, ηλικιωµένους, κλπ. Παιδεία και επιµόρφωση: Μη κερδοσκοπικές εταιρείες µελετών ερευνών και σπουδών, τοπικές εφηµερίδες, περιοδικά και βιβλία. Πολιτισµός: ιάφορα µουσεία, βιβλιοθήκες, πολιτιστικά κέντρα, κ.ά. Συµβουλευτικές εταιρείες διατήρησης της πολιτιστικής κληρονοµιάς και της τοπικής πολιτιστικής ανάπτυξης. 15

16 Καλές πρακτικές και Εµπειρία Κοινωνικών Συνεταιριστικών Επιχειρήσεων Παγκοσµίως Κοινωνική αλληλεγγύη: Κοινωνικά παντοπωλεία, κοινωνικά εστιατόρια, κοινωνικά ιατρεία-φαρµακεία Περιβάλλον & πράσινη ανάπτυξη: Επιχειρήσεις δασοπροστασίας, ανάπτυξης και διαχείρισης οικότοπων και οικοσυστηµάτων, οικοτουρισµού και υπαίθριων δραστηριοτήτων, επιχειρήσεις παραγωγής ήπιων µορφών ενέργειας, αγροτικοί/οικοτεχνικοί/αγροτουριστικοί συνεταιρισµοί, διαχείριση αποβλήτων και υδάτων, επιχειρήσεις βιολογικών-οικολογικών προϊόντων, διαχείριση οργανικών αποβλήτων (κλαδέµατα από πάρκα, κήπους, καλλιέργειες) και µετατροπή σε εδαφοβελτιωτικό λίπασµα, κ.ά. Συγκέντρωση & διαχείριση κεφαλαίου: Συνεταιριστικές ή «Ηθικές» τράπεζες (π.χ. η BancaEtica στην Πάντοβα της Ιταλίας για τη χρηµατοδότηση πολιτισµικών και περιβαλλοντικών προγραµµάτων, καθώς και προγραµµάτων κοινωνικής αλληλεγγύης), οικοδοµικοί συνεταιρισµοί, εταιρείες λαϊκής βάσης τοπικής ανάπτυξης κλπ. 16

17 Επιτυχηµένα παραδείγµατα Κοιν.Σ.ΕΠ. 17

18 Κοιν.Σ.Επ. "Πολιτιστική και Αθλητική ράση Αιγάλεω" Ίδρυση: 6/8/2012 Σύστασητηςεταιρείας Μέλη 18 µέλη εργαζόµενοιστιςπαρακάτωειδικότητες: 4 νοσηλευτές, 1 φυσιοθεραπευτής, 1 διοικητικός υπάλληλος, 11 καθηγητές διαφόρων αθληµάτων (π.χ. κολύµβηση, χορός, ποδόσφαιρο, αντισφαίριση, µπάσκετ, κλπ.) Σκοπός Η παραγωγή προϊόντων και η παροχή υπηρεσιών για την ικανοποίηση των αναγκών της συλλογικότητας που προάγουν το τοπικό και συλλογικό συµφέρον την προώθηση της απασχόλησης την ενδυνάµωση της κοινωνικής συνοχής και την ενδυνάµωση της τοπικής ή περιφερειακής ανάπτυξης 18

19 Κοιν.Σ.Επ. "Πολιτιστική και Αθλητική ράση Αιγάλεω" Παρεχόµενες υπηρεσίες στον πολιτισµό, στον αθλητισµό και στη φύλαξη Μεταξύ άλλων, παρέχουν ή παρείχαν υπηρεσίες στους ήµους Χαϊδαρίου, Αγίας Βαρβάρας, Ζωγράφου και Περιστερίου. 19

20 Κοιν.Σ.ΕΠ. «Ασκληπειάδες», Ρόδος Μέλη Ένα νοµικό πρόσωπο και 13 φυσικά πρόσωπα Σκοπός η δηµιουργία ενός ολοκληρωµένου δικτύου υπηρεσιών προς οµάδες πληθυσµού, που είτε λόγω αναπηρίας είτε λόγω γήρατος, χρειάζονται υπηρεσίες, οι οποίες να παρέχονται στο σπίτι η βελτίωση της ποιότητας ζωής των εξυπηρετουµένων, η κοινωνική και εργασιακή τους ένταξής τους και η άρση του κοινωνικού αποκλεισµού Εργαζόµενοι: φυσικοθεραπευτής, ψυχολόγος, κοινωνική λειτουργός, νοσηλευτές, γιατρός και οδηγός 20

21 Κοιν.Σ.ΕΠ. «Ασκληπειάδες», Ρόδος ραστηριότητες Νοσηλευτική φροντίδα Ψυχοκοινωνική υποστήριξη του ατόµου Φυσιοθεραπεία-Κινησιοθεραπεία Συµβουλευτική οικογένειας Εξωτερικές εργασίες (ψώνια, πληρωµή λογαριασµών κ.α.) Οικιακή βοήθεια (καθαριότητα, προετοιµασία γευµάτων κ.α.) Υπηρεσίες µετακίνησης Ήδη εξυπηρετούνται 25 άτοµα. 21

22 Κοιν.Σ.ΕΠ. «Μυγδονία», Λαγκαδάς Ίδρυση: Αύγουστος 2012, από 5 γυναίκες τριτοβάθµιας εκπαίδευσης Σκοποί ηµιουργία βοτανόκηπου Κέντρο διαφύλαξης και διάδοσης των αυτοφυών αρωµατικών και φαρµακευτικών φυτών Κέντρο ια Βίου Μάθησης της αγροδιατροφικής αλυσίδας Κέντρο περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης Εργαστήριο για παραδοσιακές χειροποίητες βοτανοδηµιουργίες - βοτανολειτουργικά τρόφιµα 22

23 Κοιν.Σ.ΕΠ. «Μυγδονία», Λαγκαδάς ραστηριότητες Παράγει χειροποίητα σαπούνια µε ελαιόλαδο, αλισίβα και βότανα, βοτανόλαδα, κεραλοιφές µε µέλι, µελισσοκέρι, ελαιόλαδο και βότανα και σαπούνια γλυκερίνης µε αιθέρια έλαια βοτάνων. Λειτουργεί παραδοσιακό παντοπωλείο. Εξάγει τα προϊόντα της στο εξωτερικό µέσω της πλατφόρµας λιανικής και χονδρικής πώλησης e-greece. 23

24 Κοιν.Σ.ΕΠ. «Μούσες Πιερίων», Κατερίνη Ίδρυση: το 2011 (η 1 η Κοιν.Σ.ΕΠ. στην Ελλάδα µε τον Ν ), από 30 γυναίκες Σκοποί: Η δηµιουργία θέσεων εργασίας για άνεργες γυναίκες µε την παραγωγή σπιτικών και παραδοσιακών προϊόντων Η ανάδειξη τοπικών γεωργικών καλλιεργειών (ακτινίδιο, φράουλα, κεράσι κλπ.) Η ποιοτική υποστήριξη του τουριστικού πακέτου του Νοµού Πιερίας Η ενίσχυση της τοπικής οικονοµίας 24

25 Κοιν.Σ.ΕΠ. «Μούσες Πιερίων», Κατερίνη ραστηριότητες: Παραγωγή χειροποίητων, παραδοσιακών προϊόντων, από αγνά υλικά της περιοχής, χωρίς τη χρήση συντηρητικών και χρωµάτων, βασισµένα σε παλιές παραδοσιακές συνταγές. ζυµαρικά γλυκά κουταλιού µαρµελάδες 25