Η υιοθέτηση των Ανοικτών Συνδεδεμένων Δεδομένων από τις Εθνικές Βιβλιοθήκες παγκοσμίως

Transcript

1 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ (ΤΕΙ) ΑΘΗΝΑΣ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ KAI ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΟΝΟΜΙΑΣ KAI ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ Η υιοθέτηση των Ανοικτών Συνδεδεμένων Δεδομένων από τις Εθνικές Βιβλιοθήκες παγκοσμίως ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Μαρία-Ναταλία Ευγενίου Επιβλέπων καθηγητής Αλέξανδρος Κουλούρης Αθήνα, Νοέμβριος

2 Περίληψη Στην παρούσα εργασία μελετάται η έννοια των Ανοικτών Συνδεδεμένων Δεδομένων, οι τεχνολογίες που τα υλοποιούν, καθώς και το πώς διαμορφώνουν το Σημασιολογικό Ιστό. Επιπλέον, εξετάζεται κατά πόσο οι Εθνικές Βιβλιοθήκες παγκοσμίως υιοθετούν ή έχουν υιοθετήσει υπηρεσίες Α.Σ.Δ. και τα πλεονεκτήματα ή τις δυσκολίες που προκύπτουν κατά την ενσωμάτωσή τους. Στη συνέχεια, πραγματοποιείται έρευνα με ερωτηματολόγια με τη χρήση του Google Drive, μέσω της οποίας επιχειρείται ο εντοπισμός του βαθμού στον οποίο οι Εθνικές Βιβλιοθήκες παγκοσμίως γνωρίζουν και έχουν ενσωματώσει υπηρεσίες Α.Σ.Δ. και των θετικών τα οποία προσφέρουν, κατά την εμπειρία τους. Ως αποτέλεσμα της έρευνας, προκύπτει πως οι περισσότερες Εθνικές Βιβλιοθήκες γνωρίζουν την έννοια και τις λειτουργίες των Α.Σ.Δ., ενώ ο μεγαλύτερος αριθμός από αυτές έχει υιοθετήσει τις υπηρεσίες τους. Λέξεις κλειδιά: Ανοικτά Συνδεδεμένα Δεδομένα, Συνδεδεμένα Δεδομένα, Εθνικές Βιβλιοθήκες, Παγκόσμια, Τεχνολογίες Ανοικτών Συνδεδεμένων Δεδομένων, Σημασιολογικός Ιστός, RDF 2

3 Abstract The present thesis examines the definition of Linked Open Data, the technologies that compose it and the way it builds the Semantic Web. In Addition it examines the degree to which National Libraries worldwide have adopted (or are adopting) LOD services, as well as the benefits and the difficulties as they emerge after and during their adoption. Furthermore, a survey is conducted with questionnaires, using Google Forms, which aims to assess the degree to which National Libraries worldwide have adopted LOD services and the advantages they provide according to their experience. The result that emerges from the survey is that National Libraries are familiar with LOD and that most of them have already adopted its services. Key words: Linked Open Data, Linked Data, National Libraries, Worldwide, Linked Open Data technologies, Semantic Web, RDF 3

4 Σκοπός της έρευνας Η παρούσα εργασία έχει ως στόχο να ορίσει την έννοια των Ανοικτών Συνδεδεμένων Δεδομένων, όπως αυτά χρησιμοποιούνται από τις Εθνικές Βιβλιοθήκες παγκοσμίως. Ειδικότερα, επιχειρείται η ανάλυση της σημασίας των Συνδεδεμένων Δεδομένων, με την παρουσίαση των τεχνολογιών που τα υλοποιούν (όπως RDF, URI), συστημάτων που τα υποστηρίζουν (όπως λεξιλόγια τιμών, σύνολα στοιχείων μεταδεδομένων), αλλά και του Σημασιολογικού Ιστού τον οποίο διαμορφώνουν. Παράλληλα, παρουσιάζονται τα πλεονεκτήματα και τις δυσκολίες που ενέχει χρήση τους για τις Εθνικές Βιβλιοθήκες, ενώ εντοπίζεται και ο βαθμός στον οποίο πολλές από τις Εθνικές Βιβλιοθήκες έχουν υιοθετήσει τεχνολογίες Α.Σ.Δ. Στη συνέχεια, μέσω της έρευνας, γίνεται μία προσπάθεια να εντοπιστούν τα συγκεκριμένων οφέλη και εμπόδια που αντιμετώπισαν κατά την ενσωμάτωσή τους, αλλά της συχνότητας ή της μεθόδου με την οποία οι Εθνικές Βιβλιοθήκες χρησιμοποιούν τα Α.Σ.Δ. Η διενέργεια της έρευνας, έγινε με αποστολή του ερωτηματολογίου μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, κάτι που δεν εγγυάται πάντα το μέγιστο αριθμό συμμετεχόντων με αποτέλεσμα να συγκεντρώνονται μικρά ποσοστά απαντήσεων. Ωστόσο, θεωρείται ως ο μόνος εφικτός τρόπος υλοποίησης της έρευνας σε παγκόσμιο επίπεδο. Είναι σημαντικό να εντοπιστεί ο βαθμός ικανοποίησης των Εθνικών Βιβλιοθηκών από τις υπηρεσίες Α.Σ.Δ. και το κατά πόσο τα Α.Σ.Δ. τις βοηθούν στον εμπλουτισμό και την προβολή του υλικού τους. Με αυτό τον τρόπο θα αποδειχθεί κατά πόσο χρειάζεται περισσότερες Εθνικές Βιβλιοθήκες να συμμετέχουν σε αυτό το εγχείρημα και να ενσωματώσουν τα Α.Σ.Δ. 4

5 Περιεχόμενα Περίληψη... 2 Abstract... 3 Σκοπός της έρευνας... 4 Ανοιχτά συνδεδεμένα δεδομένα... 7 Συνδεδεμένα Δεδομένα... 7 Τι είναι τα Ανοιχτά Συνδεδεμένα Δεδομένα (Α.Σ.Δ.)... 8 Άδεια CC Ανοιχτά Συνδεδεμένα Δεδομένα στις Εθνικές Βιβλιοθήκες Τεχνολογίες Ανοιχτών Συνδεδεμένων Δεδομένων URIs RDF (Resource Description Framework) RDF/XML RDFa Turtle (Οικογένεια Turtle από RDF γλώσσες) : JSON-LD : Γλώσσα SPARQL (Simple Protocol and RDF Query Language) SPARQL Endpoint Λεξιλόγια τιμών (Value Vocabularies) - Σύνολα στοιχείων μεταδεδομένων (Metadata Element Sets) Σημασιολογικός Ιστός Αρχιτεκτονική του Σημασιολογικού Ιστού Πλεονεκτήματα και προκλήσεις της υιοθέτησης Ανοιχτών Συνδεδεμένων Δεδομένων από τις Εθνικές Βιβλιοθήκες Παγκοσμίως Πλεονεκτήματα : Δυσκολίες : Εθνικές Βιβλιοθήκες και Ανοιχτά Συνδεδεμένα Δεδομένα Εθνική Βιβλιοθήκη Γαλλίας Εθνική Βιβλιοθήκη Ισπανίας Εθνική Βιβλιοθήκη Σουηδίας Εθνική Βιβλιοθήκη Μ. Βρετανίας Εθνική Βιβλιοθήκη Ιαπωνίας Εθνική Βιβλιοθήκη Η.Π.Α Εθνική Βιβλιοθήκη Ουγγαρίας

6 Εθνική Βιβλιοθήκη Ισραήλ Εθνική Βιβλιοθήκη Ολλανδίας Εθνική Βιβλιοθήκη Γερμανίας Εθνική Βιβλιοθήκη Σιγκαπούρης Εθνική Βιβλιοθήκη Φινλανδίας Εθνική Βιβλιοθήκη Κορέας Εθνική Βιβλιοθήκη Πορτογαλίας Εθνική βιβλιοθήκη Λετονίας Εθνική βιβλιοθήκη Ιρλανδίας Εθνική βιβλιοθήκη Αυστραλίας Εθνική βιβλιοθήκη Καναδά Εθνική βιβλιοθήκη Ιράν Εθνική βιβλιοθήκη Ελλάδος Εθνική βιβλιοθήκη Ιταλίας (Φλωρεντία) Έρευνα στις Εθνικές Βιβλιοθήκες Παγκοσμίως Μεθοδολογία έρευνας Δημογραφικά Στοιχεία Κίνητρα και προσδοκίες για όσους δεν τα έχουν υιοθετήσει ακόμα Υιοθέτηση Ανοικτών Συνδεδεμένων Δεδομένων Οφέλη και Εμπόδια Συμπεράσματα Βιβλιογραφία

7 Ανοιχτά συνδεδεμένα δεδομένα Για να κατανοήσουμε την έννοια των Ανοιχτών Συνδεδεμένων Δεδομένων (Α.Σ.Δ) και του τι σημαίνουν για τις Εθνικές Βιβλιοθήκες, είναι απαραίτητη η αντίληψη της σημασίας των Συνδεδεμένων Δεδομένων. Συνδεδεμένα Δεδομένα Τα Συνδεδεμένα Δεδομένα αφορούν τη δημοσίευση δεδομένων από διαφορετικές πηγές, είτε πρόκειται για πηγές οργανισμών που υφίστανται σε διαφορετικές περιοχές, είτε πρόκειται για οργανισμούς που χρησιμοποιούν διαφορετικές τεχνολογίες, σε κατάλληλη μορφή και λαμβάνοντας έναν μονοσήμαντο χαρακτηρισμό, ώστε να συνδέονται μεταξύ τους μέσω του Διαδικτύου.(Bizer et al. 2009) Σύμφωνα με τους Bizer, Heath και Berners-Lee (2009), "τεχνικά, τα Συνδεδεμένα Δεδομένα αφορούν δεδομένα δημοσιευμένα στο Διαδίκτυο με τέτοιο τρόπο, ώστε να είναι μηχαναγνώσημα, η σημασία τους να προσδιορίζεται αναλυτικά, να συνδέονται σε διαφορετικά εξωτερικά σύνολα δεδομένων και αντίστοιχα να συνδέονται από διαφορετικά εξωτερικά σύνολα δεδομένων." Η δημοσίευση των Συνδεδεμένων Δεδομένων και η σύνδεση μεταξύ τους δημιουργούν τον Σημασιολογικό Ιστό. Σε αντίθεση με τον Παγκόσμιο Ιστό, όπου HTML έγγραφα συνδέονται μεταξύ τους μέσω URL συνδέσμων, στο Σημασιολογικό Ιστό γίνεται σύνδεση εννοιών και οντοτήτων, η περιγραφή των οποίων γίνεται με τη χρήση του μοντέλου RDF (Resource Description Framework) και ο χαρακτηρισμός τους με URIs.(Σπανός 2015) Ο σωστός τρόπος δημοσίευσης σύμφωνα με τον Tim Berners-Lee (2009) Συνδεδεμένων Δεδομένων, πραγματοποιείται με βάση 4 αρχές : 1. Τη χρήση URIs ως ονόματα αντικειμένων 2. Τη χρήση URIs με βάση το πρωτόκολλο HTTP, ώστε τα ονόματα αυτά να είναι ορατά και στον άνθρωπο (εκτός από τις μηχανές) 3. Όταν γίνεται αναζήτηση ενός URI, με τη χρήση της γλώσσας SPARQL και του προτύπου RDF, να παρέχονται χρήσιμες πληροφορίες 4. Να υπάρχουν στα δεδομένα σύνδεσμοι προς άλλα URIs για τον εντοπισμό περισσότερων σχετικών δεδομένων. 7

8 Τι είναι τα Ανοιχτά Συνδεδεμένα Δεδομένα (Α.Σ.Δ.) Σύμφωνα με τον ορισμό του Open Knowledge (όπως αναφέρεται στο (Miller 2010), βασικό στοιχείο για τη διάκριση των Ανοιχτών Συνδεδεμένων Δεδομένων από τα Συνδεδεμένα Δεδομένα, είναι η ελεύθερη διάθεσή τους στο Διαδίκτυο και η δυνατότητα επαναχρησιμοποίησης που προσφέρουν. Για το σκοπό αυτό, έχουν δημιουργηθεί ορισμένες άδειες, όπως η CC0, υπό την οποία πολλές Εθνικές Βιβλιοθήκες δημοσιεύουν τα δεδομένα τους. Τα Α.Σ.Δ. επιτρέπουν το διαμοιρασμό, την επεκτασιμότητα και την επαναχρησιμοποίηση των δεδομένων. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν από οποιαδήποτε περιοχή, καθώς διαθέτουν υπηρεσίες που υποστηρίζουν πολλές γλώσσες, ενώ επιτρέπουν και πολλαπλές περιγραφές ενός αντικειμένου, το οποίο διαθέτει μονοσήμαντο χαρακτηρισμό. Προάγουν τη συνεργασία μεταξύ βιβλιοθηκών, κατά την περιγραφή πηγών και τη δημιουργία ενός Παγκόσμιου Ιστού, όπου το υλικό της βιβλιοθήκης θα μπορεί να είναι ορατό και επαναχρησιμοποιήσιμο εκτός των πλαισίων της βιβλιοθήκης. (Baker 2011) Σύμφωνα με τον Berners-Lee (2009), "τα Ανοιχτά Συνδεδεμένα Δεδομένα είναι Συνδεδεμένα Δεδομένα, τα οποία διατηρούνται υπό μια ανοιχτή άδεια που δεν εμποδίζει την ελεύθερη επαναχρησιμοποίσή τους." Η εκτίμηση του κατά πόσο τα Σ.Δ που δημοσιεύονται είναι Ανοιχτά, πραγματοποιείται από το μοντέλο των 5 αστέρων, το οποίο εφηύρε ο Tim Berners- Lee (5stardata.info 2015): Δημοσίευση δεδομένων στο διαδίκτυο, σε οποιαδήποτε μορφή υπό μια ανοιχτή άδεια Δημοσίευση υλικού διαθέσιμο ως δομημένα δεδομένα Δημοσίευση υλικού διαθέσιμο ως μη ιδιωτικό με κάποια ανοιχτή άδεια Χρήση URIs για το χαρακτηρισμό αντικειμένων, ώστε να μπορεί να γίνει αναφορά στο υλικό Σύνδεση των δεδομένων με άλλα σχετικά δεδομένα 8

9 Άδεια CC0 "Παρά το γεγονός ότι είναι σύνηθες για τις μεγάλες δημόσιες βάσεις δεδομένων, να διαθέτουν ελεύθερα τα δεδομένα τους για πρόσβαση και χρήση, θα πρέπει να εναντιώνονται σε οποιοδήποτε περιορισμό στη χρήση και να υποστηρίζουν και να ενθαρρύνουν τον ανοιχτό διαμοιρασμό."(wiki.creativecommons.org 2014) Η άδεια CC0, επιτρέπει το διαμοιρασμό των δεδομένων και καλύπτει όλα τα πνευματικά δικαιώματα και τα δικαιώματα των βάσεων δεδομένων, ενώ μπορεί να χρησιμοποιηθεί παγκοσμίως για οποιοδήποτε υλικό. Τα χαρακτηριστικά της είναι 3 (wiki.creativecommons.org 2014): Χρησιμοποιείται ως νομικός κώδικας Πρόκειται για έγγραφο που μπορεί να αναγνωστεί από ανθρώπους Λειτουργεί ως κώδικας αναγνώσιμος από μηχανές, που βελτιώνει την ορατότητα των έργων Έχουν επινοηθεί πολλών ειδών άδειες από οργανισμούς, όπως η "Creative Commons", προσφέροντας προστασία και προσδίδοντας αξιοπιστία στα δεδομένα. Αν και το "άνοιγμα" των δεδομένων πολλών οργανισμών (όπως οι βιβλιοθήκες) είναι υπό όρους και συγκεκριμένους περιορισμούς, τα πλεονεκτήματα που προσφέρει η επαναχρησιμοποίηση οδηγούν στην υιοθέτηση αδειών για την υιοθέτηση των Συνδεδεμένων Δεδομένων, όπως η Creative Commons Zero (CC0).( n.d.) Εθνικές Βιβλιοθήκες που δημοσιεύουν μεταδεδομένα υπό την άδεια CC0 είναι (pro.europeana.eu 2012): Η Εθνική Βιβλιοθήκη της Αυστρίας Η Εθνική Βιβλιοθήκη της Σερβίας Η Εθνική Βιβλιοθήκη της Πορτογαλίας Η Εθνική Βιβλιοθήκη της Τσεχίας Η Εθνική Βιβλιοθήκη του Λουξεμβούργου Η Εθνική Βιβλιοθήκη της Σλοβενίας 9

10 Η Εθνική Βιβλιοθήκη της Ιρλανδίας και Η Εθνική Βιβλιοθήκη της Βρετανίας Ανοιχτά Συνδεδεμένα Δεδομένα στις Εθνικές Βιβλιοθήκες Παρόλο που ο τρόπος συλλογής δεδομένων και το πρότυπο με το οποίο είναι διαμορφωμένα τα δεδομένα πολλών (εθνικών) βιβλιοθηκών, δεν υποστηρίζει τις λειτουργίες Ανοιχτών Συνδεδεμένων Δεδομένων, οι βιβλιοθήκες σταδιακά αντιλαμβάνονται τα οφέλη που προσφέρει η υιοθέτηση τους, αλλά και τα εμπόδια που υπάρχουν κατά τη διαδικασία ενσωμάτωσης τους.(hannemann & Kett 2010) Υπάρχει πλέον η πεποίθηση, ότι τα Ανοιχτά Συνδεδεμένα Δεδομένα μπορούν να βοηθήσουν τις εθνικές βιβλιοθήκες να βελτιώσουν την ορατότητα των δεδομένων τους και να διευκολύνουν την αναζήτηση και σύνδεσή τους μέσω Διαδικτύου και εκτός των καταλόγων στους οποίους φυλάσσονται. Αυτό όχι μόνο θα βοηθήσει τους χρήστες να εντοπίσουν πληροφορίες Διαδικτυακά, αλλά θα προσελκύσει και νέους στο περιβάλλον της βιβλιοθήκης. Επιπλέον, η χρήση υπηρεσιών Ανοιχτών Συνδεδεμένων Δεδομένων θα βοηθούσε τις βιβλιοθήκες στην ανταλλαγή δεδομένων και πληροφοριών, την κοινή χρήση δεδομένων και τη συνεργασία όχι μόνο μεταξύ τους, αλλά και με άλλους οργανισμούς. (Illien 2012) Οι Armstrong, Stewart και Ward (2013) παραθέτουν 4 λόγους για τους οποίους οι Εθνικές Βιβλιοθήκες χρειάζεται να υιοθετήσουν πρακτικές Ανοιχτών Συνδεδεμένων Δεδομένων : 1. Οι βιβλιοθήκες ως πολιτιστικά ιδρύματα που διαφυλάσσουν την κληρονομιά, είναι σε θέση να παρέχουν στο κοινό πρόσβαση σε πηγές 2. Αν και πολλοί από τους επιστήμονες πληροφόρησης για την ώρα δεν το έχουν αντιληφθεί, το άνοιγμα των (μετα)δεδομένων δίνει τη δυνατότητα επαναχρησιμοποίησης. 3. Η σύνδεση των Ανοιχτών (μετα)δεδομένων δίνει τη δυνατότητα στις Εθνικές Βιβλιοθήκες (αλλά και σε πολλά ιδρύματα) να συνδέσουν τις πηγές τους με τον πιο αποτελεσματικό τρόπο, δίνοντας παράλληλα τη δυνατότητα στο κοινό να γνωρίσει τη σημασιολογική λειτουργία 10

11 4. Η σύνδεση των Ανοιχτών (μετα)δεδομένων δίνει τη δυνατότητα στη βιβλιοθήκη να ξεπεράσει εμπόδια που αφορούν την οργάνωση και το θέμα του υλικού κατά τη διάθεσή του Οι βιβλιοθηκονόμοι θα μπορούσαν να συμβάλλουν στην προώθηση και ενσωμάτωση τεχνικών Α.Σ.Δ. Για τις Εθνικές Βιβλιοθήκες η μετατροπή των μεταδεδομένων τους, με εξελιγμένες μεθόδους, ώστε να είναι περισσότερο ορατά στο Διαδίκτυο, αποτελεί πρόκληση. Εθνικές Βιβλιοθήκες, όπως αυτή της Γερμανίας, της Γαλλίας, της Βρετανίας κ.α., έχουν ήδη ενσωματώσει τεχνολογίες Α.Σ.Δ. "Μετατρέπουν υπάρχουσες MARC εγγραφές και λεξιλόγια αυθεντιών, σε τριπλέτες RDF, ενσωματώνουν το μοντέλο FRBR, δοκιμάζουν πρότυπα Σημασιολογικού Ιστού και δημιουργούν εφαρμογές και σύνολα δεδομένων σε μια νέα φιλική προς τα Συνδεδεμένα Δεδομένα μορφή."(illien 2012) Πλέον, σύμφωνα με τους Armstrong, Stewart και Ward (2013) οι (εθνικές) βιβλιοθήκες : Προβάλλουν τα (μετα)δεδομένα τους ως σύνολα Α.Σ.Δ. μέσω των καταλόγων και των ελεγχόμενων λεξιλογίων Προωθούν μέσω των Α.Σ.Δ. την καλύτερη μέθοδο για την ανακάλυψη πηγών Συνδέουν τα (μετα)δεδομένα μέσω των Α.Σ.Δ. με πηγές εκτός του περιβάλλοντος της βιβλιοθήκης Έχουν την ευκαιρία μέσω του "έξυπνου" Διαδικτύου να επωφεληθούν Τεχνολογίες Ανοιχτών Συνδεδεμένων Δεδομένων URIs Στον Παγκόσμιο Ιστό, όπου γίνεται σύνδεση εγγράφων, ως αναγνωριστικά των εγγράφων και της τοποθεσίας τους χρησιμοποιούνται τα URLs (Uniform Resource Locator). Στο Σημασιολογικό Ιστό, όπου γίνεται σύνδεση εννοιών και όχι μόνο εγγράφων, το URI (Uniform Resource Identifier) λειτουργεί όπως το URL, 11

12 δηλαδή ως αναγνωριστικό όχι μόνο για τα αντικείμενα, αλλά και για τις οντότητες ή έννοιες.(σπανός 2015) Παράλληλα, χρειάζεται να μη συγχέουμε τα αντικείμενα με τα έγγραφα που τα προσδιορίζουν και οι μορφοποίηση τους να είναι αναγνώσιμη από τον άνθρωπο και τις μηχανές. Επιπλέον, τα URIs θα πρέπει να παρέχουν μια περιγραφή της πηγής που προσδιορίζουν, ώστε να υπάρχει δυνατότητα μετάβασης στην ίδια την πηγή.(heath & Bizer 2011) Σύμφωνα με τους Sauerman και Cyganiak (2008), "είναι σημαντικό να κατανοήσουμε ότι χρησιμοποιώντας URIs, υπάρχει δυνατότητα να ταυτοποιήσουμε τόσο ένα αντικείμενο (το οποίο μπορεί να υπάρχει εκτός Διαδικτύου), όσο και ένα Διαδικτυακό έγγραφο το οποίο περιγράφει το αντικείμενο." Για το διαχωρισμό των εγγράφων που τα περιγράφουν, από τα ίδια τα αντικείμενα του πραγματικού κόσμου, μπορούν να χρησιμοποιηθούν σύμφωνα με τους Sauerman και Cyganiak (2008) δύο μέθοδοι : a) η κατηγορία "303 URI" και b) η χρήση του "hash URI". a) H κατηγορία "303 URI" διακρίνεται σε URIs που οδηγούν στο Γενικό Έγγραφο και URIs που οδηγούν σε διαφορετικά έγγραφα. b) Το "hash URI", χρησιμοποιείται για πηγές που δεν είναι έγγραφα και περιλαμβάνει ένα τμήμα που χωρίζεται από το κύριο URI με το σύμβολο "#". Κατά την ανάκτηση του, το τμήμα μετά το σύμβολο χρειάζεται να αφαιρεθεί. Το γεγονός ότι ανακτάται σε αυτή τη μορφή αποδεικνύει ότι δεν πρόκειται για ένα Διαδικτυακό έγγραφο. Παράλληλα τα δεδομένα θα πρέπει να είναι αναγνώσιμα και από ανθρώπους, αλλά και από μηχανές. Χρήση των URIs κάνει το μοντέλο RDF. 12

13 RDF (Resource Description Framework) Το πρότυπο RDF, είναι ένα μοντέλο για την περιγραφή δομημένης πληροφορίας στο Σημασιολογικό Ιστό. Αποτελεί τεχνολογία και βασικό εργαλείο για τα Α.Σ.Δ. Το πρότυπο RDF αποτελείται από τριπλέτες (triples), δηλαδή το υποκείμενο, το αντικείμενο και το κατηγόρημα. Το υποκείμενο και το αντικείμενο αποτελούνται από URIs και το κατηγόρημα είναι η σχέση μεταξύ τους. Οι συνδέσεις RDF αποτελούν το Σημασιολογικό Ιστό.(Γιατράς 2011) Υπάρχουν διαφορετικοί τρόποι, με τους οποίους μπορεί να συνταχθεί μια RDF τριπλέτα. RDF/XML : Αποτελούσε τη μοναδική μέθοδο σύνταξης του RDF αρχικά. Η συγκεκριμένη περίπτωση είναι πιο φιλική για τις μηχανές, όχι όμως για τους ανθρώπους. (Manola & Miller 2014) RDFa : Το RDFa είναι μια μορφή σύνταξης RDF. Χαρακτηριστικό αυτής της μορφής είναι η δυνατότητα ενσωμάτωσης του RDF σε HTML και XML έγγραφα. Επιπλέον, επιτρέπει στις μηχανές αναζήτησης να συλλέξουν τα δεδομένα RDF από ιστοσελίδες και να εμπλουτίσουν τα αποτελέσματα που επιστρέφουν. (Manola & Miller 2014) Turtle (Οικογένεια Turtle από RDF γλώσσες) : Σε αυτή τη μέθοδο σύνταξης RDF, περιλαμβάνονται 4 γλώσσες (Manola & Miller 2014): η N-Triples : που παρέχει τον κύριο τύπο για τη διαμόρφωση του RDF η Turtle : η οποία επεκτείνει τον κύριο τύπο (N-Triples), ώστε να είναι πιο εύκολα αναγνώσιμος η Trig : που αποτελεί μια επέκταση της Turtle και εμφανίζει ως σύνολα δεδομένων πολλαπλούς γράφους* * Γράφος : Ο γράφος υποδεικνύει τις σχέσεις μεταξύ οντοτήτων μέσω των κατηγορημάτων των τριπλετών.(stefanidakis et al. 2016) 13

14 την N-Quads : που αποτελεί μια επέκταση της N-Triples για την ανταλλαγή RDF συνόλων δεδομένων JSON-LD : Η JSON-LD (JavaScript Object Notation for Linked Data), αποτελεί συντακτική μέθοδο για γράφους και σύνολα δεδομένων RDF. Χρησιμοποιείται για να μετατρέψει έγραφα JSON σε RDF.(Manola & Miller 2014) Έχει δημιουργηθεί κυρίως για να παρουσιάζει πληροφορίες με τη χρήση λεξιλογίων συνδεδεμένων δεδομένων, έχει απλή δομή, ενώ γίνεται κατανοητό και από τις μηχανές αναζήτησης.(linkeddatatools.com n.d.) Γλώσσα SPARQL (Simple Protocol and RDF Query Language) Πρόκειται για μια γλώσσα που δίνει τη δυνατότητα διατύπωσης ερωτημάτων και ανάκτησης RDF δεδομένων.(prud hommeaux & Seaborne 2008) Παρέχει επίσης τη δυνατότητα αναζήτησης δεδομένων στο Σημασιολογικό Ιστό, καθώς είναι συμβατή με τις τεχνολογίες των Α.Σ.Δ. SPARQL Endpoint To SPARQL Endpoint, δίνει τη δυνατότητα σε μηχανές ή σε ανθρώπους να θέτουν ερωτήματα προς μια βάση δεδομένων μέσω της γλώσσας SPARQL. Tα ερωτήματα, γίνονται αυτόματα μέσω μηχανών και παρουσιάζονται σε μορφή αναγνώσιμη για τους ανθρώπους.(semanticweb.org 2017) Λεξιλόγια τιμών (Value Vocabularies) - Σύνολα στοιχείων μεταδεδομένων (Metadata Element Sets) Τα τελευταία χρόνια στα πλαίσια των Εθνικών Βιβλιοθηκών, πολλά λεξιλόγια τιμών, ενώ και αρκετά σύνολα στοιχείων μεταδεδομένων είναι συμβατά με τεχνολογίες Α.Σ.Δ. Η διατήρησή τους είναι σημαντική για το μέλλον των Συνδεδεμένων Δεδομένων, καθώς η λειτουργικότητα των URIs έγκειται στο ότι μπορούν να ανακτήσουν υλικό μέσω των λεξιλογίων τιμών και των συνόλων στοιχείων μεταδεδομένων, ενώ ταυτόχρονα λειτουργούν ως τα μέσα για τη συστηματική ερμηνεία των δεδομένων.(baker 2011) 14

15 Γι' αυτό το λόγο, οι Βιβλιοθήκες έχουν βασικό ρόλο στην υποστήριξη των ανοιχτών συνδεδεμένων δεδομένων, καθώς μπορούν να τα χρησιμοποιούν για την οργάνωση των δεδομένων τους.(baker 2011) Επιπλέον, οι Βιβλιοθήκες χρησιμοποιούν σε μεγάλο βαθμό λεξιλόγια τιμών και σύνολα στοιχείων μεταδεδομένων για την αναζήτηση και προβολή του υλικού τους, πράγμα που επίσης υποδηλώνει την εξέχουσα θέση τους στην προώθηση και ενσωμάτωση τεχνολογιών ανοιχτών συνδεδεμένων δεδομένων. Ιδίως οι Εθνικές Βιβλιοθήκες με το υλικό που διαθέτουν και την τεράστια πολιτιστική κληρονομιά, θα δυσκόλευαν ιδιαίτερα το έργο ανάπτυξης τεχνολογιών ανοιχτών συνδεδεμένων δεδομένων. Τα λεξιλόγια τιμών και τα σύνολα στοιχείων μεταδεδομένων σύμφωνα με τον Isaac κ.α.(2011), που χρησιμοποιούν οι (εθνικές) βιβλιοθήκες είναι : Λεξιλόγια τιμών 1) Ταξινομικά συστήματα DDC (Dewey Decimal Classification) UDC (Universal Decimal Classification) 2) Θεματικές επικεφαλίδες / θεματικοί όροι LCSH (Library of Congress Subject Headings) RAMEAU (Répertoire d'autorité-matière Encyclopédique et Alphabétique Unifié) SWDC (Schlagwortnormdatei) NDLSH (National Diet Library List of Subject Headings) 3) Καθιερωμένοι όροι (Name Authority Data) VIAF (Virtual International Authority File) LC / NAF (Library of Congress Name Authority File) GeoNames 4) Θησαυροί Thesaurus for Graphic Materials (TGM) 15

16 Eurovoc Σύνολα στοιχείων μεταδεδομένων Δημοσιευμένα ως RDF λεξιλόγια : Simple Knowledge Organization System (SKOS) Functional Requirements for Bibliographic Records (FRBR) Gemeinsame NormDatei (GND) vocabulary Friend of a Friend (FOAF) Bibliographic Ontology (BIBO) Τα σύνολα στοιχείων μεταδεδομένων, τα οποία ονομάζονται και οντολογίες, μπορούν να συνταχθούν με γλώσσες αναπαράστασης όπως (Spanos & Σπανός 2015): RDFS : Η RDFS, είναι μια γλώσσα που αποτελεί επέκταση του RDF. Χρησιμοποιείται για να περιγράψει σύνολα συναφών μεταξύ τους πηγών και της σχέσης μεταξύ τους. Η γλώσσα OWL όμως, αποτελεί μια πιο ολοκληρωμένη γλώσσα οντολογίας.( 2014) OWL : Η πιο σύγχρονη μορφή της OWL είναι η OWL2 (OWL2 Ontology Language). Είναι συμβατή με τις πληροφορίες που είναι γραμμένες σε RDF και διαθέτει κλάσεις, ιδιότητες κ.α. Οι οντολογίες της OWL2 αποθηκεύονται ως δεδομένα του Σημασιολογικού Ιστού.(W3C OWL Working Group 2012) Σημασιολογικός Ιστός Σύμφωνα με τον εφευρέτη του, Tim Berners-Lee (2009), ο Σημασιολογικός Ιστός έχει να κάνει με τη σύνδεση των δεδομένων, ώστε να μπορεί να τα διαβάσει και να τα αναζητήσει όχι μόνο ο άνθρωπος, αλλά και οι μηχανές. Ο όρος σημασιολογικός (semantic), προέρχεται από την ελληνική λέξη "σημαντικός".(yadagiri & Ramesh n.d.) Ο Σημασιολογικός Ιστός, βασίζεται στα Συνδεδεμένα Δεδομένα. Καθώς ο κόσμος αναζητά πληροφορίες μέσω του Διαδικτύου, οι Βιβλιοθήκες μπορούν να επωφεληθούν για να προβάλλουν το υλικό 16

17 τους και να προσελκύσουν το κοινό.(gonzales 2014) Αυτό συμβαίνει επίσης, διότι οι Βιβλιοθήκες έχουν βασικό ρόλο στην πληροφόρηση και συνεπώς είναι απαραίτητο συνεχώς να αναβαθμίζουν τα συστήματά τους όσο η τεχνολογία εξελίσσεται. Ο Σημασιολογικός Ιστός είναι το αποτέλεσμα της σύνδεσης πολλαπλών δεδομένων, τα οποία είναι δομημένα με συγκεκριμένα πρότυπα και συγκεκριμένη μορφή, παρέχοντας πληροφορίες σχετικές μεταξύ τους. Όπως στον Παγκόσμιο Ιστό συνδέονται έγγραφα, στο Σημασιολογικό Ιστό συνδέονται δεδομένα και έννοιες μεταξύ τους. Οι τεχνολογίες Σημασιολογικού Ιστού, όπως το πρότυπο RDF, οι οντολογίες OWL, το SKOS και η γλώσσα SPQRQL, επιτρέπουν την ανάκτηση δεδομένων. Είναι απαραίτητο να υπάρχει μεγάλος όγκος δεδομένων μορφοποιημένα με συγκεκριμένο πρότυπο (RDF) και με μέσα που διαθέτει ο Σημασιολογικός Ιστός να είναι ανιχνεύσιμα και επεξεργάσιμα.(w3.org n.d.) Αρχιτεκτονική του Σημασιολογικού Ιστού Unicode - URI : Το Unicode αφορά έναν κοινό τρόπο συνεννόησης μεταξύ διαφορετικών υποστρωμάτων ή και διαφορετικής γλώσσας. Το URI αποτελεί τον μονοσήμαντο προσδιορισμό των πόρων-πηγών του Διαδικτύου.(Knoblock et al. n.d.) XML-NS-XMLSchema : H XML είναι μια γλώσσα η οποία μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως ένα κατάλληλο μέσο για τη διαμόρφωση και σύνταξη των δεομένων μέσω tags "< >". To NS (Namespace) προσδιορίζει την προέλευση και την ιδιότητα ενός XML tag.(gardašević 2013) Το XMLSchema, είναι ένα πρότυπο για τη δόμηση του περιεχομένου ενός XML. (w3.org 2014) Το συγκεκριμένο επίπεδο, έχει να κάνει με τον τρόπο που τα δεδομένα δομούνται στον Παγκόσμιο Ιστό.(Τσαρτσάλη 2015) RDF-RDFSchema : To RDF δομεί με συγκεκριμένο τρόπο τα δεδομένα. Πρόκειται για ένα πρότυπο βασικό για τη δημιουργία και την υποστήριξη του Σημασιολογικού Ιστού. To RDFSchema αποτελεί επέκταση του RDF και χρησιμοποιείται για την 17

18 περιγραφή (των κλάσεων και ιδιοτήτων) πηγών, που βασίζονται στο πρότυπο RDF.(obitko.com n.d.) Ontology vocabulary : Tα ελεγχόμενα λεξιλόγια που παρέχουν οι οντολογίες στον Σημασιολογικό Ιστό, δίνουν τη δυνατότητα ανάλυσης και προσδιορισμού μιας έννοιας, η οποία είναι αναγνώσιμη από τους ανθρώπους, αλλά και τις μηχανές.(maedche & Staab 2001) Logic : To επίπεδο αυτό αφορά την διεξαγωγή συμπερασμάτων με αυτόματο τρόπο, ανάλογα με τη μέθοδο δόμησης των πληροφοριών. (Σαμοθρακίτου 2015) Proof : Στο σημείο αυτό χρησιμοποιείται η λογική και παρέχονται οι αποδείξεις που υποστηρίζουν την εγκυρότητα των δεδομένων και σχέσεων που προκύπτουν.(knoblock et al. n.d.) Trust : Το τελικό επίπεδο σχετίζεται με το κατά πόσο οι πληροφορίες που παρέχονται είναι έγκυρες, καθώς και με τις μεθόδους για την εξακρίβωση της αξιοπιστίας της πηγής προέλευσής τους.(knoblock et al. n.d.) Πλεονεκτήματα και προκλήσεις της υιοθέτησης Ανοιχτών Συνδεδεμένων Δεδομένων από τις Εθνικές Βιβλιοθήκες Παγκοσμίως Πλεονεκτήματα : Σε έρευνα της Warraich (2016), αποδείχθηκε ότι οι βιβλιοθήκες δείχνουν ενδιαφέρον για τα Συνδεδεμένα Δεδομένα και λαμβάνουν ως θετικό κυρίως το γεγονός ότι αποτελούν βοήθεια για τη διασύνδεση και δημοσίευση των δεδομένων τους. Ωστόσο, στην ίδια ερώτηση δόθηκε και το μεγαλύτερο ποσοστό αρνητικών απαντήσεων σε σύγκριση με όλα τα υπόλοιπα ερωτήματα της έρευνας. Το αμέσως επόμενο που οι βιβλιοθήκες λαμβάνουν ως θετικό της υιοθέτησης των Συνδεδεμένων δεδομένων, είναι το γεγονός ότι το υλικό τους είναι ανιχνεύσιμο μέσω του Διαδικτύου. Η υιοθέτηση των Ανοιχτών Συνδεδεμένων Δεδομένων, προσφέρει περισσότερες ευκαιρίες για επαναχρησιμοποίηση των μεταδεδομένων. Ενισχύει την αξία τους και διευκολύνει την πρόσβαση σε πληροφορίες. Με αυτό τον τρόπο προσελκύονται νέοι χρήστες, ενώ οι πηγές είναι πιο ορατές και εύκολα ανιχνεύσιμες. 18

19 Η επαναχρησιμοποίηση των δεδομένων σε παγκόσμιο επίπεδο θα μειώσει τα διπλότυπα και θα οδηγήσει σε αναζήτηση νέας πληροφορίας.( n.d.) Βάση της εμπειρίας της εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας, οι εγγραφές δεν είναι απαραίτητο να ανακτώνται από τον έναν server στον άλλο(μεταξύ της Εθνικής Βιβλιοθήκης και των τοπικών βιβλιοθηκών), αλλά να συνδέονται άμεσα οι τοπικές βιβλιοθήκες στα μεταδεδομένα της Εθνικής Βιβλιοθήκης. Με αυτόν τον τρόπο η καταλογογράφηση που γίνεται τοπικά να μειώνεται στο ελάχιστο και οι εργασίες επικεντρώνονται στη διασύνδεση πηγών και τον εμπλουτισμό των μεταδεδομένων τους.(illien 2012) "Τα Ανοιχτά Συνδεδεμένα Δεδομένα μπορούν να διαμοιραστούν, να επεκταθούν και να επαναχρησιμοποιηθούν εύκολα". Με τα Ανοιχτά Συνδεδεμένα Δεδομένα, τα οποία υποστηρίζουν πολύγλωσσες υπηρεσίες, παρέχεται η ευκαιρία στις βιβλιοθήκες να συνεργαστούν και να περιγράψουν από κοινού πηγές, αλλά και να συνδεθούν με άλλα δεδομένα. Επιπλέον, βοηθούν τις βιβλιοθήκες να είναι ανιχνεύσιμες και περισσότερο ορατές στον Παγκόσμιο Ιστό.(Gardašević 2013) Δυσκολίες : Οι προκλήσεις που προκύπτουν είναι ( n.d.) : Οικονομικές, λόγω μεγαλύτερου κόστους από τις παραδοσιακές υπηρεσίες μεταδεδομένων. Πνευματικών δικαιωμάτων και αδειών Η έννοια "ανοιχτά" μπορεί να διαφέρει για ομάδες χρηστών Σε πολλές περιπτώσεις χρειάζεται μετατροπή των παραδοσιακών δεδομένων σε Συνδεδεμένα Δεδομένα Ίσως να είναι πρόκληση για το προσωπικό της βιβλιοθήκης οι τεχνολογίες Ανοιχτών Συνδεδεμένων Δεδομένων Η ανάγκη δημιουργίας αναγνωριστικών για τα στοιχεία των δεδομένων που θα τα χαρακτηρίζουν μοναδικά σε μόνιμη βάση Οι βιβλιοθήκες χρειάζεται να υιοθετήσουν καινοτόμες μεθόδους, ώστε να μην προβάλλονται τα δεδομένα τους σε παραδοσιακούς καταλόγους και βιβλιογραφίες σε 19

20 άγνωστες τοποθεσίες του Παγκόσμιου Ιστού, όπου δεν θα είναι ορατά και δεν θα υπάρχει δυνατότητα να διασυνδεθούν με άλλα σύνολα δεδομένων.(illien 2012) Εθνικές Βιβλιοθήκες και Ανοιχτά Συνδεδεμένα Δεδομένα Εθνική Βιβλιοθήκη Γαλλίας Το 2014 η βιβλιοθήκη της Γαλλίας δημοσίευσε επίσημα όλα τα μεταδεδομένα της υπό μια άδεια CC0. Πλέον, έχει δομήσει τα δεδομένα της με σταθερά αναγνωριστικά, τα οποία προσδιορίζουν τις πηγές μονοσήμαντα και δημιουργούν συνδέσμους στο Διαδίκτυο. Διαθέτει καθιερωμένα δεδομένα για ανθρώπους, οργανισμούς, εργασίες, θέματα (RAMEAU) και μέρη. Εξωτερικά καθιερωμένα δεδομένα συνδέονται με τις πληροφορίες των καταλόγων της Βιβλιοθήκης. (Simon 2014) Διαθέτει URIs βασισμένα σε αναγνωριστικά ARKs (Archival Resource Key)* και τριπλέτες RDF. To 2013 είχε επισκέπτες μέσω Διαδικτύου το 70% των οποίων προέρχονταν από μηχανές αναζήτησης και το 10% από διασυνδέσεις. (Simon 2014) Τα δεδομένα της Βιβλιοθήκης είναι διαθέσιμα για επαναχρησιμοποίηση σε διαφορετικές μορφές (π.χ.unimarc, Dublin Core) και διαφορετικά πρωτόκολλα ανάκτησης (π.χ. Z39.50, FTP, OAI-PMH). Οι υπηρεσίες ανάκτησης έχουν σχεδιαστεί για καθιερωμένες βιβλιογραφικές εγγραφές από την Εθνική Βιβλιογραφία. (Illien 2012) Η Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας, για τον προσδιορισμό των καθιερωμένων εγγραφών τις, χρησιμοποιεί το RAMEAU (Répertoire d Autorité-Matière Encyclopédique et Alphabétique Unifié) και το πρότυπο UNIMARC για την καταλογογράφηση καθιερωμένων εγγραφών, *ARK : Είναι ένα URL που χρησιμεύει ως μόνιμο αναγνωριστικό πληροφοριών κάθε μορφής. (en.wikipedia.org 2017) 20

21 το οποίο από το 2011 διαθέτει τις καθιερωμένες εγγραφές της Βιβλιοθήκης ως Συνδεδεμένα Δεδομένα.(Papadakis et al. 2015) Η επίσημη Εθνική Βιβλιογραφία ( της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας είναι διαθέσιμη Διαδικτυακά υπό άδειες και παρέχει ελεύθερη πρόσβαση σε βιβλιογραφικές εγγραφές. Σε κάθε εγγραφή υπάρχει η δυνατότητα ανακατεύθυνσης στον Γενικό Κατάλογο μέσω συνδέσμων και δυνατότητες επαναχρησιμοποίησης. Ωστόσο για την επίτευξη της επαναχρησιμοποίησης τα δεδομένα δημοσιευθήκαν υπό τη μορφή RDF. To ένα από τα δύο αποθετήρια (OAI-NUM) της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας, το οποίο περιλαμβάνει όλες τις εγγραφές ψηφιοποιημένων αρχείων της Βιβλιοθήκης, αποδείχθηκε χρήσιμο για τη συνεργασία με βιβλιοθήκες όπως η Europeana.(Illien 2012) Με την δημιουργία της σελίδας "data.bnf.fr", σχεδιασμένο για να χρησιμοποιείται εξίσου από ανθρώπους (με την πρόσβαση σε Ιστοσελίδες του Ιστότοπου), αλλά και μηχανές. Ο συγκεκριμένος Ιστότοπος, δημοσιεύει υπό τη μορφή RDF δεδομένα στον Παγκόσμιο (Σημασιολογικό) Ιστό μέσω URIs, παρέχοντας με αυτό τον τρόπο τη δυνατότητα σε μηχανές αναζήτησης να τα εντοπίσουν και να τα συνδέσουν μεταξύ τους. Αυτή η σύνδεση συμβαίνει είτε στο περιβάλλον της Βιβλιοθήκης, είτε με εξωτερικές πηγές. Για την επίτευξη αυτού του εγχειρήματος είναι απαραίτητες οι τεχνολογίες Σημασιολογικού Ιστού. (Illien 2012) Επιπλέον, η δημιουργία του συγκεκριμένου Ιστότοπου είναι απαραίτητη για να ενταχθούν τα δεδομένα τη Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας στο Σημασιολογικό Ιστό μέσω υπηρεσιών που υποστηρίζουν τα Ανοιχτά Συνδεδεμένα Δεδομένα, όπως το VIAF.(Papadakis et al. 2015) "Η Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας (BnF) είδε τα Ανοιχτά Συνδεδεμένα Δεδομένα ως μια ευκαιρία για να κάνει τα δεδομένα της πιο ορατά και χρήσιμα στο Διαδίκτυο". Στόχος της Εθνικής Βιβλιοθήκης, είναι να αυξήσει τους συνδέσμους προς εξωτερικά σύνολα δεδομένων (Geonames) και να διαθέσει ελεύθερα τη δυνατότητα ανάκτησης δεδομένων μέσω του SPARQL Endpoint.(The European Library 2014d) 21

22 Εθνική Βιβλιοθήκη Ισπανίας Στο τέλος του 2011, η Εθνική Βιβλιοθήκη της Ισπανίας μετέτρεψε τα δεδομένα της σε μορφή RDF και συνέδεσε του Καθιερωμένους και Βιβλιογραφικούς Καταλόγους της με πηγές άλλων συνόλων δεδομένων όπως το VIAF, τη DBpedia, το Sudoc, το LIBRIS και το GND. Στα πλαίσια της ενσωμάτωσης τεχνολογιών Ανοιχτών Συνδεδεμένων Δεδομένων, η Εθνική Βιβλιοθήκη της Ισπανίας σε συνεργασία με το Ontology Engineering Group (OEG) και το Universidad Politécnica de Madrid (UPM) δημιούργησε το "datos.bne.es", υπό την άδεια CC0.(Vila-Suero & Villazón-Terrazas 2013) Η συγκεκριμένη σελίδα λειτουργεί ως σύνολο δεδομένων και παρέχει ως Συνδεδεμένα Δεδομένα τον Κατάλογο Καθιερωμένης Βιβλιογραφίας της Βιβλιοθήκης. Οι εγγραφές που περιέχονται σε αυτόν μετατράπηκαν από MARC21 σε μορφή RDF, με τη χρήση οντολογιών του IFLA (International Federation of Library Associations) ή του προτύπου RDF ή του Dublin Core Metadata Element Set.(Vila- Suero & Villazón-Terrazas 2013) H διαδικασία μετατροπή και σύνδεσης με το DBpedia, αλλά και με άλλες πηγές που υποστηρίζουν Συνδεδεμένα Δεδομένα (όπως το VIAF ή το GND), αυτοματοποιήθηκε μέσω του MARiMba.(Vila-Suero & Villazón-Terrazas 2013) Η εθνική Βιβλιοθήκη της Ισπανίας, αντιμετώπισε δύο δυσκολίες (The European Library 2014b) : 1. Στην μετατροπή MARC21 εγγράφων σε RDF, λόγω της πολυπλοκότητας και των διαφορετικών μεθόδων καταλογογράφησης και 2. Στην προσπάθεια επαναχρησιμοποίησης λεξιλογίων που προϋπήρχαν (όπως IFLA, Dublin Core και RDA) Ωστόσο, με τα Ανοιχτά Συνδεδεμένα Δεδομένα η Βιβλιοθήκη της Ισπανίας προσέλκυσε το κοινό, ενίσχυσε την επαναχρησιμοποίηση και την ποιότητα των δεδομένων της. Μελλοντικός στόχος της Βιβλιοθήκης, είναι να βελτιώσει την 22

23 εμπειρία των χρηστών της με νέες τεχνολογίες και με προσθήκες όπως εικόνες, βιογραφίες και άλλα στοιχεία από εξωτερικές πηγές (π.χ. DBpedia), να εμπλουτίσει τον κατάλογό της.(the European Library 2014b) Εθνική Βιβλιοθήκη Σουηδίας Η Εθνική Βιβλιοθήκη της Σουηδίας, έχει αναπτύξει το LIBRIS, έναν συλλογικό κατάλογο που επιτρέπει την πρόσβαση του κοινού σε ανοιχτές βιβλιογραφικές εγγραφές. Διαθέτει καθιερωμένες εγγραφές, βιβλιογραφικές εγγραφές και την Εθνική Βιβλιογραφία της Σουηδίας. Χρησιμοποιεί το MARK 21 από το 2001 και τεχνολογίες Ανοιχτών Συνδεδεμένων Δεδομένων από το (Söderbäck n.d.) To LIBRIS προβάλει καθιερωμένα ονόματα και θέματα με το FOAF και βιβλιογραφικές εγγραφές με το ΒΙΒΟ. Ο κατάλογος, παρέχει συνδέσμους προς το DBpedia, το id.loc.gov, το LCSubjects.org, το VIAF και το OpenLibrary. Για τη σωστή υποστήριξη των τεχνολογιών Ανοιχτών Συνδεδεμένων Δεδομένων, χρησιμοποιούνται είτε ήδη υπάρχοντα λεξιλόγια, όπως το DC, το SKOS, το FOAF, το BIBO, το Geo(Names) κ.α., είτε λεξιλόγια που επινοούνται. (Söderbäck n.d.) Στόχος της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Σουηδίας, είναι να βελτιώσει τις οντολογίες της, αλλά και να προσθέσει περισσότερες πληροφορίες στα δεδομένα της.(söderbäck n.d.) Το 2011, υπέγραψε συμφωνία βάσει της οποίας, μπορούσε να δημοσιεύσει την Εθνική Βιβλιογραφία της Σουηδίας και καθιερωμένες εγγραφές σε δημόσια διεύθυνση, υπό την άδεια CC0.(wiki.creativecommons.org 2014) Εθνική Βιβλιοθήκη Μ. Βρετανίας Η εθνική Βιβλιοθήκη της Μ. Βρετανίας, ξεκίνησε να διαθέτει την Εθνική Βιβλιογραφία της ως Ανοιχτά Συνδεδεμένα Δεδομένα το Η Βιβλιοθήκη ξεκινώντας το εγχείρημα αυτό, στόχευε στην προσέλκυση κοινού εκτός του περιβάλλοντος της Βιβλιοθήκης και τον πειραματισμό με νέες τεχνολογίες, που θα 23

24 την ωφελήσουν. Επιπλέον, είχε στόχο να χρησιμοποιήσει όσο το δυνατόν περισσότερο τις τεχνολογίες που ήδη διέθετε, αλλά και νέες όπως τα URIs. Επέλεξε να χρησιμοποιήσει URIs για τις οντότητες που ήδη διέθετε και να μην επιλέξει εξωτερικές όπως του VIAF. (Deliot 2014) Ακόμη, επέλεξε να χρησιμοποιήσει κλάσεις και ιδιότητες από οντολογίες όπως το Dublin Core, The Bibliographic Ontology, FOAF κ.α., οι οποίες υποστήριζαν το RDF. Στη συνέχεια, η Βιβλιοθήκη περιέγραψε τις δικές τις κλάσεις και ιδιότητες με το British Library Term RDF Schema, αλλά και δημιούργησε νέες υποκλάσεις για την υποστήριξη της αναζήτησης θέματος LCSH ή αριθμού DDC, όπως το blt:topiclcsh και το blt:topicddc. (Deliot 2014) H Βιβλιοθήκη της Μ. Βρετανίας δημιούργησε URIs για τις εγγραφές MARC που διέθετε και URIs για τη σύνδεση τους με το VIAF, το LCSH και άλλα εξωτερικά σύνολα δεδομένων. Αυτές οι εγγραφές μετατράπηκαν σε RDF/XML με το XSLT και στη συνέχεια ελέγχονταν με το Jena Eyeball. To σύνολο των αρχείων που προέκυπταν, μετατρέπονταν σε N-Triples και με αυτό τον τρόπο τα δεδομένα ήταν πλέον διαθέσιμα σε πλατφόρμα. (Deliot 2014) είναι: Σύμφωνα με τη Deliot (2014), οι τεχνολογίες που επιπλέον χρησιμοποιήθηκαν Geonames Lexvo (για τις διαφορετικές γλώσσες) Σύνδεση με VIAF, LCSH και Dewey.info Σήμερα, οι αναβαθμίσεις που έχει κάνει η Εθνική Βιβλιοθήκη της Μ. Βρετανίας και οι τεχνολογίες Ανοιχτών Συνδεδεμένων Δεδομένων που χρησιμοποιεί περιλαμβάνουν (Lowery n.d.): 1. Τη δυνατότητα των χρηστών να αναζητούν ευκολότερα πληροφορίες επιλέγοντας την Ελεύθερα διαθέσιμη Εθνική Βιβλιογραφία της Μ. Βρετανίας (BNB- British National Bibliography), όπου η πρόσβαση σε πληροφορίες γίνεται : a. με την υπηρεσία αναζήτησης "bnb.data.bl.uk" 24

25 b. με το SPARQL editor " bnb.data.bl.uk/flint-sparql" ή c. με το SPARQL Endpoint " bnb.data.bl.uk/sparql" Tα λεξιλόγια που χρησιμοποιούνται είναι μεταξύ άλλων το : British Library Terms, το Dublin Core, το FOAF, το OWL, το RDA, το RDF Schema και το SKOS. Επίσης πα ρεχονται σύνδεσμοι προς : το VIAF, το LCSH, το GeoNames, τα MARC codes, το Dewey info κ.α.(lowery n.d.) 2. Το βασικό RDF/XML μέσω του BNB, του British Library Integrated Catalogue-Books κ.α. 3. To πρότυπο CSV για τους ερευνητές 4. Το MARC21 μέσω της υπηρεσίας Z39.50 Οι προκλήσεις που αντιμετώπισε η Εθνική Βιβλιοθήκη της Μ. Βρετανίας στην ενσωμάτωση των Ανοιχτών Συνδεδεμένων Δεδομένων περιλαμβάνουν τη δυσκολία στη μετατροπή των μεταδεδομένων της βιβλιοθήκης από την παραδοσιακή στη νέα μορφή, την ανάγκη ειδίκευσης του προσωπικού της Βιβλιοθήκης για την επίτευξη της διαδικασίας, την προετοιμασία των δεδομένων για τη μετατροπή τους και τη σταδιακή αναβάθμισή των υπηρεσιών Ανοιχτών Συνδεδεμένων Δεδομένων.(The European Library 2014e) Ωστόσο, τα πλεονεκτήματα είναι περισσότερα. Από τα σημαντικότερα είναι η δυνατότητα ανίχνευσης του υλικού της Βιβλιοθήκης από μηχανές αναζήτησης μέσω του Search Engine Optimization (SEO), αυξάνοντας έτσι την ορατότητα της Βιβλιοθήκης. Επιπλέον, σημαντικά οφέλη είναι η ειδίκευση του προσωπικού και οι δυνατότητες επαναχρησιμοποίησης του υλικού.(the European Library 2014e) Μελλοντικά, η Εθνική Βιβλιοθήκη της Μ. Βρετανίας, στοχεύει στη συνεργασία με άλλες βιβλιοθήκες. Συγκεκριμένα, όταν μια βιβλιοθήκη προβάλλει δεδομένα που σχετίζονται με αυτά της Βιβλιοθήκης της Βρετανίας, να υπάρχει δυνατότητα ανακατεύθυνσης προς το υλικό της Βιβλιοθήκης της Μ. Βρετανίας. Τέλος, σκοπεύει να αναβαθμίσει γενικότερα τις υπηρεσίες Ανοιχτών Συνδεδεμένων Δεδομένων που παρέχει.(the European Library 2014e) Η Βρετανική Βιβλιογραφία είναι διαθέσιμη υπό την άδεια CC0.(wiki.creativecommons.org 2014) 25

26 Εθνική Βιβλιοθήκη Ιαπωνίας Η Εθνική Βιβλιοθήκη της Ιαπωνίας διαθέτει συλλογές για τις περισσότερες από τις οποίες μπορεί να πραγματοποιηθεί αναζήτηση μέσω NDL-OPAC και της Αναζήτησης NDL στο Διαδίκτυο. Η Βιβλιοθήκη διαθέτει τα δεδομένα της ως Ανοιχτά Συνδεδεμένα Δεδομένα, ώστε να υπάρχει δυνατότητα να χρησιμοποιηθούν και από μηχανές αναζήτησης πέρα από ανθρώπους.(nagai et al. 2015) Σύμφωνα με την επίσημη Ιστοσελίδα της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ιαπωνίας (ndl.go.jp n.d.), η Βιβλιοθήκη παρέχει 3 υπηρεσίες Ανοιχτών Συνδεδεμένων Δεδομένων : Τα βιβλιογραφικά της δεδομένα [Bibliographic Data (NDL Search)] Tα καθιερωμένα δεδομένα της [Authority Data (Web NDL Authorities)] Τα δεδομένα σχετικά με το Σεισμό [Earthquake related data (NDL Great East Japan Earthquake Archive code name "HINAGIKU")] Επιπλέον, παρέχει τη δοκιμαστική έκδοση του Διεθνούς Προτύπου Αναγνώρισης για Βιβλιοθήκες και Σχετικούς Οργανισμούς [International Standard Identifier for Libraries and Related Organizations - (ISLI) LOD]. H υπηρεσία αυτή ξεκίνησε το 2015 να διαθέτει τα δεδομένα της σε μορφή Ανοιχτών Συνδεδεμένων Δεδομένων. Το ISLI LOD παρέχει URIs καθιερωμένων ονομάτων από το Web NDL Authorities, τα οποία υπάρχει δυνατότητα να "κατέβουν" ως αρχεία σε μορφή RDF.(Nagai et al. 2015) Bibliographic Data (NDL Search) H NDL Αναζήτηση, είναι μια υπηρεσία για την αναζήτηση στο υλικό της Βιβλιοθήκης, στις δημόσιες βιβλιοθήκες, αρχεία, μουσεία και Ακαδημαϊκά Ερευνητικά Ιδρύματα της Ιαπωνίας, που ξεκίνησε τη λειτουργία της το Η συγκεκριμένη υπηρεσία χρησιμοποιεί πηγές όπως τον NDL-Opac, τα Japanese Periodicals Index, τις ψηφιακές συλλογές της Βιβλιοθήκης Diet κ.α., 26

27 ενώ για το "κατέβασμα" δεδομένων παρέχει μία API*.(Nagai et al. 2015) Τα βιβλιογραφικά δεδομένα που διαθέτει για τα βιβλία, τα περιοδικά κ.α. είναι σε μορφή RDF/XML, με το όνομα του συγγραφέα, τον τίτλο, τον εκδότη, το ISBN ή ISSN, πληροφορίες πνευματικών δικαιωμάτων κ.α. Για την περιγραφή των μεταδεδομένων της Εθνικής Βιβλιοθήκης, γίνεται χρήση του "National Diet Library Dublin Core Metadata Description" (DC-NDL).(Nagai et al. 2015) Web NDL Authorities Για την περιγραφή των καθιερωμένων δεδομένων της η Βιβλιοθήκη της Ιαπωνίας σύμφωνα με τη Nagai (2015) χρησιμοποιεί : SKOS-XML DC-NDL Dublin Core SKOS RDFS FOAF Oι Web NDL Authorities, όπως και η NDL Αναζήτηση, για το "κατέβασμα" δεδομένων παρέχουν μία API και δύο πρότυπα που περιέχουν δεδομένα από τη Λίστα Θεματικών Επικεφαλίδων της Εθνικής Βιβλιοθήκης Diet [National Diet Library List of Subject Headings (NDLSH)] και το πρότυπο RDF/XML.(Nagai et al. 2015) HINAGIKU Το "HINAGIKU" περιέχει δεδομένα για το Μεγάλο Σεισμό της Ανατολικής Ιαπωνίας.(Nagai et al. 2015) *API : (Application Programming Interface) Διεπαφή Προγραμματισμού Εφαρμογών (el.wikipedia.org 2017) 27

28 Τα Ανοιχτά Συνδεδεμένα Δεδομένα χρησιμοποιούνται από την Εθνική Βιβλιοθήκη της Ιαπωνίας με τις εξής υπηρεσίες(ndl.go.jp n.d.) : cavo.js calil.jp Link set of GeoNames.jp and the Web Authorities Data of books including spots in Kyoto Επιπλέον, η Εθνική Βιβλιοθήκη από το 2012 συμμετέχει στο VIAF όπου περιλαμβάνονται URIs καθιερωμένων δεδομένων της Βιβλιοθήκης και μέσω αυτής της υπηρεσίας μπορεί να συνδεθεί με άλλες Εθνικές Βιβλιοθήκες και χρήστες σε οποιαδήποτε γλώσσα κι αν αναζητούν πληροφορίες. Τα εμπόδια που χρειάζεται να ξεπεράσει η Εθνική Βιβλιοθήκη της Ιαπωνίας, περιλαμβάνουν (Nagai et al. 2015) : a. Το ότι οι όροι χρήσης των δεδομένων της Εθνικής Βιβλιοθήκης δεν είναι συγκεκριμένοι και αυτό προκαλεί δυσκολίες στην υιοθέτηση των Ανοιχτών Συνδεδεμένων Δεδομένων b. Την ανάγκη για βελτίωση της ποιότητας των Συνδεδεμένων Δεδομένων c. Τη μετατροπή περισσότερων και διαφορετικού τύπου δεδομένων σε Ανοιχτά Συνδεδεμένα Δεδομένα Εθνική Βιβλιοθήκη Η.Π.Α. Η Εθνική Βιβλιοθήκη των Η.Π.Α., σύμφωνα με την Gheen (όπως αναφέρεται στο (όπως αναφέρεται στο Marden et al. 2013), ξεκίνησε το 2009 να παρέχει μερικές υπηρεσίες Ανοιχτών Συνδεδεμένων Δεδομένων, μετατρέποντας λεξιλόγια που διέθετε, όπως τις Θεματικές Επικεφαλίδες ("Library of Congress Subject Headings"), αλλά και (αρχεία) καθιερωμένων ονομάτων (name authority files) σε Ανοιχτά Συνδεδεμένα Δεδομένα. Τα συγκεκριμένα δεδομένα ήταν διαθέσιμα μέσω του Library of Congress Linked Open Data Service. 28

29 Η Βιβλιοθήκη του Κογκρέσου έχει ως στόχο κυρίως, την ανακάλυψη σχέσεων μεταξύ αντικειμένων και την αναπαράσταση αυτών των σχέσεων.(gheen 2012) Οι υπηρεσίες Συνδεδεμένων Δεδομένων που παρέχει η Βιβλιοθήκη, περιλαμβάνουν τιμές δεδομένων (data values) και ελεγχόμενα λεξιλόγια (controlled vocabularies), και τη δυνατότητα χρήσης URIs, τα οποία στην περίπτωση των Η.Π.Α. αποκλειστικά τα καθιερωμένα δεδομένα. (id.loc.gov n.d.) Τα λεξιλόγια, τα πρότυπα και οι κωδικοποιήσεις με τα οποία η Βιβλιοθήκη παρέχει υπηρεσίες Ανοιχτών Συνδεδεμένων Δεδομένων, σύμφωνα με την επίσημη Ιστοσελίδα της Εθνικής Βιβλιοθήκης του Κογκρέσου, (n.d.) είναι : LC Subject Headings LC Name Authority File LC Classification LC Children's Subject Headings LC Genre/Form Terms MARC Relators MARC Countries MARC Geographic Areas MARC Languages MARC Genre Terms ISO639-1 Languages Πρότυπα και Κωδικοποιήσεις : Identifiers BIBFRAME Ontology κ.α. Στα λεξιλόγια που παρέχει δεν υπάρχουν περιορισμοί στη χρήση. Επιπλέον, η Βιβλιοθήκη σκοπεύει να καθιερώσει νέα λεξιλόγια που είναι συμβατά με PREMIS, MARC, MODS κ.α. (id.loc.gov n.d.) 29

30 Το πρότυπο BIBFRAME (Bibliographic Frameworks) To πρότυπο BIBFRAME, δημιουργήθηκε το 2011 και χρησιμεύει για την περιγραφή βιβλιογραφικών δεδομένων και καθιερωμένων δεδομένων, είτε ως πρότυπο, είτε ως οντολογία.(papadakis et al. 2015) Το BIBFRAME, αντικατέστησε το MARC και υποστήριξε τεχνολογίες Ανοιχτών Συνδεδεμένων Δεδομένων. Το συγκεκριμένο πρότυπο είναι διαμορφωμένο σύμφωνα με το πρότυπο RDF.(Godby & Denenberg 2015) Τέλος, πρόκειται για ένα πρότυπο για την κατάλληλη παρουσίαση και μοντελοποίηση των βιβλιογραφικών δεδομένων ως Ανοιχτά Συνδεδεμένα Δεδομένα. Τα πλεονεκτήματα της υιοθέτησης των Ανοιχτών Συνδεδεμένων Δεδομένων, για τη Βιβλιοθήκη του Κογκρέσου περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων τον εντοπισμό της προέλευσης, όταν χρησιμοποιούνται μηχανισμοί επεξεργασίας δεδομένων στο Σημασιολογικό Ιστό. Ακόμη, περιλαμβάνουν τη δυνατότητα να "κατεβαίνει" μεγάλος όγκος δεδομένων και παράλληλα να μην επιβαρύνονται τα συστήματα της Βιβλιοθήκης. (id.loc.gov n.d.) Τα δεδομένα που παρέχει η Βιβλιοθήκη του Κογκρέσου, είναι διαθέσιμα παγκοσμίως για επαναχρησιμοποίηση υπό την άδεια CC0 1.0 Universal.(loc.gov n.d.) Εθνική Βιβλιοθήκη Ουγγαρίας Η Εθνική Βιβλιοθήκη Ουγγαρίας, ξεκίνησε το 2010 να δημοσιεύει υλικό ως Ανοιχτά Συνδεδεμένα Δεδομένα, με το Διαμοιραζόμενο Κατάλογό της (Hungarian National Shared Catalog), μέσω του οποίου συνεργάζεται με την με την Ανοιχτή Ευρωπαϊκή Βιβλιοθήκη (European Open Library). Η Βιβλιοθήκη έχει μετατρέψει σε Ανοιχτά Συνδεδεμένα Δεδομένα τα καθιερωμένα αρχεία της, την ψηφιακή βιβλιοθήκη και τον OPAC της.(edelstein et al. 2013) Η Βιβλιοθήκη διαθέτει (Horvath 2010): το RDFD για βιβλιογραφικά δεδομένα το FOAF για καθιερωμένα ονόματα 30

31 το SKOS για θεματικούς και γεωγραφικούς όρους Cool URIs RDF και HTML μορφές για τις πηγές DBpedia name files Owl:sameAS To RDF, SKOS και FOAF, συνδέονται μεταξύ τους με στόχο την ανιχνευσιμότητα και συνδεσιμότητα των δεδομένων, ενώ όλα είναι διαθέσιμα μέσω SPARQL Endpoint.(Edelstein et al. 2013). Το MARC XML μετατρέπεται μέσω XSLT σε RDF/XML για τα βιβλιογραφικά δεδομένα του OPAC.(Nemeth 2017) Εθνική Βιβλιοθήκη Ισραήλ Η Εθνική Βιβλιοθήκη του Ισραήλ, ξεκίνησε το 2013 να μετατρέπει το υλικό της σε Ανοιχτά Συνδεδεμένα Δεδομένα, μέσω του εγχειρήματος PUBLINC, ξεκινώντας με την Ευρωπαϊκή επέκταση των Θεματικών Επικεφαλίδων της Βιβλιοθήκης του Κογκρέσου που διέθετε, σε Ανοιχτά Συνδεδεμένα Δεδομένα.(Mynarz 2013) Τα δεδομένα των καθιερωμένων εγγράφων είναι σε μορφή MARC 21 και μπορούν να μορφοποιηθούν ως σύνολο δεδομένων σε RDF, με το MARC XML. H Βιβλιοθήκη, στοχεύει στη διαρκή αναβάθμιση των συνόλων δεδομένων της παρά τις εξελιγμένες τεχνολογίες που απαιτούνται και στο να δημοσιεύσει το υλικό της, ώστε να χρησιμοποιηθεί από οποιοδήποτε Ίδρυμα.(LOD2 n.d.) Η εθνική Βιβλιοθήκη του Ισραήλ, συμμετέχει LOD user group (IGELU/ELUNA Special Interest Working Group on Linked Open Data).(Internstional Group of Ex Libris Users n.d.) Σύμφωνα με τους υπαλλήλους της Βιβλιοθήκης, είναι σημαντικό να παρέχουν στους χρήστες τη δυνατότητα να ανακαλύψουν το υλικό της συλλογής της Βιβλιοθήκης σε όλη του την έκταση και αυτό θα πραγματοποιηθεί αν διαθέσουν τα κατάλληλα τεχνολογικά μέσα, ώστε να δίδεται στους χρήστες η δυνατότητα ευκολότερης πρόσβασης. Τα Ανοιχτά Συνδεδεμένα Δεδομένα ωφελούν τους χρήστες στη χρήση του υλικού της Βιβλιοθήκης, προσφέροντάς τους παράλληλα και δυνατότητες επαναχρησιμοποίησης.(mynarz 2013) 31

32 32

33 Εθνική Βιβλιοθήκη Ολλανδίας Η Εθνική Βιβλιοθήκη της Ολλανδίας, έχει αναλάβει πολλά εγχειρήματα, σχετικά με τα Ανοιχτά Συνδεμένα Δεδομένα. Ένα παράδειγμα, είναι η εφαρμογή "Here was the news", για την αναζήτηση των χρηστών στη συλλογή ιστορικών εφημερίδων που διαθέτει, με βάσει την τοποθεσία. Ακόμη, η Βιβλιοθήκη έχει ενσωματώσει συνδέσμου από τη συλλογή περιοδικών της προς τη Συλλογή με Καταγραφές του Ραδιοφώνου και της Τηλεόρασης γνωστού Ιδρύματος της Ολλανδίας.(Neuerberg & Veen 2014) Στόχος της Βιβλιοθήκης, είναι να βελτιώσει την εμπειρία των χρηστών της, αλλά και να υποστηρίξει της εξέλιξη του Σημασιολογικού Ιστού, ώστε να ανιχνεύονται ευκολότερα πηγές σχετικές μεταξύ τους.(neuerberg & Veen 2014) Η Εθνική Βιβλιοθήκη της Ολλανδίας, ενώ μετέτρεψε το βιβλιογραφικό της θησαυρό σε SKOS, δεν περιείχε αρκετά δεδομένα ή συνδέσμους προς τις πηγές της.(the European Library 2014c) Γι' αυτό το λόγο, δημιούργησε ένα εργαλείο με το οποίο οντότητες ονομάτων θα μπορούν να αναγνωρίζονται από όλη την έκταση των συλλογών της και να συνδέονται με σχετικές πηγές και τις περιγραφές των πηγών. Οι πληροφορίες για τις οντότητες και σύνδεσμοι προς εξωτερικές πηγές (DBpedia), συλλέγονται σε μία βάση δεδομένων (Freebase, VIAF).(Neuerberg & Veen 2014) Δυσκολίες για την Εθνική Βιβλιοθήκη της Ολλανδίας κατά την υιοθέτηση τεχνολογιών Ανοιχτών Συνδεδεμένων Δεδομένων Οι δυσκολίες που αντιμετώπισε η Βιβλιοθήκη, περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων : α) το γεγονός ότι δεν υπήρχε πάντα ένα συγκριμένο παγκόσμιο URI αναγνωριστικό για μία πηγή, β) το γεγονός ότι χρειαζόταν ανθρώπινη παρέμβαση λόγο σφαλμάτων στις συνδέσεις που κανονικά δημιουργούνται αυτόματα και γ) σφάλματα στην αναγνώριση του κειμένου.(the European Library 2014c) Η Εθνική Βιβλιοθήκη της Ολλανδίας στοχεύει στο να είναι ανιχνεύσιμα και ενημερωμένα τα δεδομένα της. Μελλοντικά, σκοπεύει να αναλάβει επιπλέον δραστηριότητες σχετικές με τα Ανοιχτά Συνδεδεμένα Δεδομένα. Για παράδειγμα, να 33

34 έχει τη δυνατότητα μέσω ενός API στο σύννεφο LOD (LOD Cloud), να ανιχνεύει πληροφορίες σε μορφή XML, JSON ή κάποια σχετική, από άλλα συστήματα, με τη βοήθεια μηχανών.(the European Library 2014c) Σύμφωνα με τον Jansen (όπως αναφέρεται στο The European Library 2014b), o Σημασιολογικός Ιστός έχει ως αποτέλεσμα τη συνεργασία μεταξύ βιβλιοθηκών, με τη διαφορετικότητα στη γλώσσα κάθε χώρας να μην αποτελεί εμπόδιο. Εθνική Βιβλιοθήκη Γερμανίας Η Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας ξεκίνησε το 2010 να προσδιορίζει μονοσήμαντα τα δεδομένα της με τη χρήση URIs και να τα μορφοποιεί σύμφωνα με το πρότυπο RDF. Πλέον ως Ανοιχτά Συνδεδεμένα Δεδομένα έχει δημοσιεύσει όλα τα δεδομένα καθιερωμένων όρων της και το 70% των βιβλιογραφικών της δεδομένων, στοχεύοντας να διάθεση το σύνολο των δεδομένων της ως Ανοιχτά Συνδεδεμένα Δεδομένα. Στόχος της Βιβλιοθήκης ήταν η σύνδεση με περιοχές όπου οι βιβλιοθήκες δεν έχουν σημαντικό ρόλο στην πληροφόρηση. (The European Library 2014a) Στη Βιβλιοθήκη της Γερμανίας έχουν υιοθετηθεί πρακτικές συνεργασίας και ανταλλαγής δεδομένων, για αρχεία της Βιβλιοθήκης, όπως τα Γερμανικά αρχεία καθιερωμένων όρων για Πρόσωπα (PND), Συλλογικά Όργανα (GUD) και Θεματικές Επικεφαλίδες (SWD).(Hannemann & Kett 2010) Διαθέτει τα δεδομένα της σε μία κεντρική βάση δεδομένων, τμήματα της οποίας μετατρέπονται σε Συνδεδεμένα Δεδομένα, μέσω του RDF Exporter. Αφού το RDF Exporter τα μετατρέψει σε RDF, τα αποθηκεύει σε ένα Jena TDB. Όταν στη συνέχεια, προστεθούν στα δεδομένα αναφορές προς εξωτερικές πηγές, η Υπηρεσία Μετατροπής (Conversion Service), που διαθέτει η Βιβλιοθήκη, παρέχει τα εργαλεία για την μετατροπή. Τέλος, παρέχεται δυνατότητα πρόσβασης στα δεδομένα μέσω του server Joseki, ο οποίος είναι κατάλληλος για τη δημοσίευση RDF δεδομένων.(hannemann & Kett 2010) Όσον αφορά τη σύνδεση με εξωτερικές πηγές, η Βιβλιοθήκη της Γερμανίας παρέχει συνδέσμους προς τη Γερμανική Wikipedia και το DBpedia, το VIAF, το LCSH και το RAMEAU. H παρουσίαση των δεδομένων γίνεται με τη χρήση υπαρχουσών οντολογιών όπως το λεξιλόγιο FOAF και κυρίως με το RDA που υποστηρίζει το FRBR. Για τις Θεματικές Επικεφαλίδες χρησιμοποιείται το SKOS και 34