Οδηγός προώθησης στην απασχόληση

Transcript

1 Δικαιούχος: Αναπτυξιακή Σύμπραξη (Α.Σ.) «Πράσινη Πολιτεία: Τοπική Πρωτοβουλία απασχόλησης και επιχειρηματικότητας των Ρομά Δυτικής Αττικής» Έργο: «Πράσινη Πολιτεία: Τοπική πρωτοβουλία απασχόλησης και επιχειρηματικότητας των Ρομά Δυτικής Αττικής» Δράση 15 : Παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών στην ομάδα στόχο Υποδράση 6 : Δράσεις επαγγελματικής συμβουλευτικής - Σχεδιασμός σχεδίων απασχόλησης / προώθηση στην απασχόληση Οδηγός προώθησης στην απασχόληση Φορείς Υλοποίησης (Εταίροι): Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό & Ερευνητικό Κέντρο Αθηνών (Ε.Π.Ε.Κ.Α.) Η Πράξη «Πράσινη Πολιτεία: Τοπική πρωτοβουλία απασχόλησης και επιχειρηματικότητας των Ρομά Δυτικής Αττικής» υλοποιείται στο πλαίσιο της δράσης 3:«Τοπικές δράσεις κοινωνικής ένταξης για ευάλωτες ομάδες» της Κατηγορίας Παρέμβασης 1:«Πρόληψη και αντιμετώπιση του κοινωνικού αποκλεισμού ευπαθών ομάδων του πληθυσμού» του Θεματικού Άξονα Προτεραιότητας 4:«Πλήρης ενσωμάτωση του συνόλου του ανθρώπινου δυναμικού σε μια κοινωνία ίσων ευκαιριών», του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού » που συγχρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο (ΕΚΤ).

2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Α/Α ΕΝΟΤΗΤΕΣ ΣΕΛΙΔΑ 1. O σύγχρονος εργαζόμενος - Τα προβλήματα & οι ανάγκες των Ρομά που δρουν ανασταλτικά στην κοινωνική και εργασιακή τους ενσωμάτωση 2. Το σύνθημα είναι η γνώση, το βασικό εφόδιο για την εργασία γενικού πληθυσμού, Ρομά και λοιπών ευπαθών κοινωνικά ομάδων 3. Είσαι νέος; Θα πρέπει να έχεις συγκεκριμένα προσόντα για την εργασία σου 4. Τα εξειδικευμένα επαγγέλματα σε ζήτηση και η σύνδεση με την εμπειρία και τις δεξιότητες των υποψήφιων εργαζομένων 5. Οι δουλειές με τη μεγαλύτερη και τη μικρότερη ζήτηση: Πως επηρεάζουν το χάρτη των επαγγελμάτων; Εργασία... εκτός Ελλάδας (πρόγραμμα EURES) Νέες μορφές εργασίας προσαρμοσμένες στις ανάγκες των επιχειρήσεων και των υποψήφιων εργαζομένων Μερική απασχόληση: Έχει μπει στη ζωή μας Από την ανεργία...γένους θηλυκού πλήττονται διπλά οι γυναίκες Ρομά Τεχνικές Εξεύρεσης Εργασίας Σχέσεις Εργαζόμενου-Εργοδότη Ζητήματα Κοινωνικής Ασφάλισης Κοινωνική Επιχειρηματικότητα: ίδρυση και λειτουργία Κοινωνικών Συνεταιριστικών Επιχειρήσεων Κοιν.Σ.Επ. Ν.4019/2011 προσαρμοσμένων στις ανάγκες ευπαθών κοινωνικά πληθυσμών (Ρομά, Μεταναστών κ.α.)- Γενικά για την επιχείρηση Προγράμματα Επιχορήγησης Νέων Ελευθέρων Επαγγελματιών 73 (ΝΕΕ) και Νέων Θέσεων Εργασίας (ΝΘΕ) ΟΑΕΔ 15. Ηλεκτρονικές διευθύνσεις Φορέων για την προώθηση της απασχόλησης και επιχειρηματικότητας ανέργων και μελών ευπαθών κοινωνικά ομάδων Πηγές 75 2

3 1. Ο σύγχρονος εργαζόμενος Τα προβλήματα & οι ανάγκες των Ρομά που δρουν ανασταλτικά στην κοινωνική και εργασιακή τους ενσωμάτωση Η παγκόσμια οικονομική κρίση έχει επηρεάσει σημαντικά και την αγορά εργασίας της χώρας μας, στην οποία το ποσοστό ανεργίας ανέρχεται περίπου στο 27,2% με τους ανέργους να ανέρχονται σε άτομα (Ιανουάριος 2013). Ειδικότερα, σε ό, τι αφορά τους Έλληνες Ρομά, οι συνέπειες είναι δυσμενέστερες καθώς, ως ευπαθής κοινωνικά ομάδων, βιώνουν διπλά τον κοινωνικό αποκλεισμό. Ένας από τους βασικότερους, τομείς προβλημάτων που αντιμετωπίζουν είναι και ο τομέας της Απασχόλησης. Οι Ρομά στη συντριπτική τους πλειοψηφία ασχολούντο με λεγόμενα «παραδοσιακά επαγγέλματα»: Το επάγγελμα του μουσικού Το επάγγελμα του καλαθοποιού Το επάγγελμα της χειρομάντισσας Το επάγγελμα του σιδεροκαμινά σιδηρουργου σιδερά Το επάγγελμα του γανωτή γανωτζή γανωματή Το επάγγελμα του χαλκουργού χαλκοτέχνη χαλκέα χαλκιά χαλκευτή Από την παραπάνω καταγραφή προκύπτει ότι τα αναφερόμενα ως παραδοσιακά επαγγέλματα των Ρομά έχουν κάποια κοινά χαρακτηριστικά, τα οποία αντανακλούν τον τρόπο ζωής τους και ταυτόχρονα επιδρούν σ αυτή. Βασικό χαρακτηριστικό αποτελεί η εποχικότητα της εργασίας τους. Η απασχόλησή τους διαρκεί πολύ λίγο και κυρίως την περίοδο αγροτικής εργασίας αφού πρώτα κλείνουν συνεργασία κατευθείαν με τους παραγωγούς. Επιπλέον η εμφάνιση των μεταναστών τα τελευταία χρόνια έχει κάνει πιο δυσχερή τη θέση τους, καθώς έχουν ν' αντιμετωπίσουν τα πολύ χαμηλά ημερομίσθια. Οι Ρομά προς αναζήτηση εργασίας μεταναστεύουν περιοδικά για 6 μήνες περίπου το χρόνο. Οι περισσότερες οικογένειες μετακινούνται για διάστημα 6 περίπου μηνών το χρόνο, σε δύο περιόδους : την άνοιξη (Μάρτιο με 3

4 Απρίλιο) και το καλοκαίρι (Μάιο με Σεπτέμβριο) για εποχιακές αγροτικές εργασίες. Ωστόσο, οι νέες οικονομικές συνθήκες και η αστικοποίηση ανάγκασαν τους έλληνες και τις ελληνίδες ΡΟΜΑ να εγκαταλείψουν τα ανωτέρω παραδοσιακά τους επαγγέλματα και να στραφούν κατά το μεγαλύτερο ποσοστό τους στο γυρολογικό εμπόριο, την παροχή υπηρεσιών και την εποχιακή γεωργική απασχόληση, τη συλλογή, αγορά & πώληση μεταχειρισμένων μετάλλων και υλικών, στην προσπάθειά τους να προσαρμοστούν στις νέες ανάγκες της αγοράς εργασίας. Σύμφωνα με διαθέσιμα στοιχεία (Μελέτη ανάλυσης τοπικής αγοράς εργασίας ΤΟΠΕΚΟ ΠΡΑΣΙΝΗ ΠΟΛΙΤΕΙΑ, Μάρτιος 2012), ποσοστό 80% των ανδρών στις περιοχές της Δυτικής Αττικής και του Δυτικού Τομέα Αθηνών ασχολείται με το γυρολογικό εμπόριο, ποσοστό 9,5% είναι τεχνίτες, ποσοστό 87,16% στην περιοχή της Αγίας Βαρβάρας είναι γυρολόγοι (καθώς και παλιατζήδες ρακοσυλλέκτες). Επίσης μεγάλος αριθμός Ρομά (εκτός του 2% που είναι δηλωμένοι μουσικοί) βγάζουν μεροκάματο ως οργανοπαίχτες σε γάμους και πανηγύρια. Στις ποικίλες δε αυτές δραστηριότητες συμμετέχουν και οι γυναίκες και τα παιδιά, κυρίως τα αγόρια, αφού η εκμάθηση των τρόπων και των τεχνικών κάθε επαγγέλματος αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα της εκπαίδευσης του τσιγγανόπουλου. Παρά το γεγονός ότι η αλλαγή των οικονομικών συνθηκών είχε ως συνέπεια την εγκατάλειψη των παραδοσιακών επαγγελμάτων των Ρομά, θα μπορούσαμε να πούμε σε γενικές γραμμές ότι κοινά χαρακτηριστικά ως προς την επιλογή της απασχόλησης αποτέλεσαν και αποτελούν η αυτοαπασχόληση και η κινητικότητα, η οποία αυξάνεται σημαντικά κατά την περίοδο των μηνών από τον Απρίλιο μέχρι το Νοέμβριο. Η εργασία των μελών της ομάδας είναι κατά κύριο λόγο εποχιακή και σε πολλές περιπτώσεις αποκομμένη από την τυπική αγορά εργασίας. Πολλές οικογένειες στηρίζονται στην εποχιακή απασχόληση ενός μόνο μέλους και στα επιδόματα πρόνοιας που δικαιούνται ως πολύτεκνοι και άποροι. Γενικότερα, τα 4

5 εισοδήματα των Ρομά είναι ιδιαίτερα χαμηλά με αποτέλεσμα η συντριπτική πλειοψηφία να έχει εισόδημα πολύ κάτω από το όριο της φτώχειας. Στο σημείο δε αυτό είναι σκόπιμο να τονιστεί ότι η αύξηση του αριθμού των ξένων μεταναστών στην Ελλάδα και ο προσανατολισμός τους σε επαγγέλματα που ασκούν και οι Ρομά έχουν δημιουργήσει τα τελευταία κυρίως χρόνια μία διαμάχη για τον έλεγχο των επαγγελματικών πηγών. Ειδικότερα η ραγδαία είσοδος μεταναστών στο χώρο του μικροεμπορίου και η προτίμησή τους ως περισσότερο φθηνών εποχιακών εργατών γης εγείρουν δυσχέρειες για την επαγγελματική δράση των Ρομά. Το γεγονός αυτό της ραγδαίας εισροής πληθυσμών στη χώρα, αυξάνει την εικόνα του ανταγωνισμού & απόκτησης πρόσθετων δεξιοτήτων στο περιβάλλον των εργαζομένων. Ωστόσο, για την περίπτωση των Τσιγγάνων τίθεται το ζήτημα του αναλφαβητισμού που είναι ιδιαίτερα υψηλός στον πληθυσμό και μειώνει το εύρος των επαγγελματικών τους επιλογών. Ο πληθυσμός είναι αποκομμένος από την τυπική αγορά εργασίας και η πλειοψηφία είναι περιορισμένη σε μια άτυπη αγορά, χωρίς βιώσιμες οικονομικά προοπτικές. Ωστόσο, μέσα από τις άτυπες αυτές δραστηριότητες απασχόλησης του πληθυσμού, έχει παρατηρηθεί ότι μεγάλο μέρος αυτού εμφανίζει ιδιαίτερα ανεπτυγμένες δεξιότητες στο εμπόριο και τις συναλλαγές αγοράςπώλησης. Η κατάσταση αυτή θα μπορούσε να έχει θετικότερη εξέλιξη μέσα από στοχευμένες δράσεις συμβουλευτικής του πληθυσμού και ειδικότερα μέσα από εξειδικευμένη και συστηματική καθοδήγηση υποστήριξης επιχειρηματικής δραστηριότητας τύπου mentoring, με στόχο την ενίσχυση των επιχειρηματικών δεξιοτήτων του πληθυσμού. Η εξειδίκευση και η εξοικείωση με τις σύγχρονες μορφές τεχνολογίας αποτελούν τα απαραίτητα προσόντα με τα οποία θα πρέπει να είναι εφοδιασμένος ο ένας υποψήφιος εργαζόμενος, για να σταθεί με αξιώσεις στον εργασιακό του στίβο. Οι εποχές που η εξεύρεση εργασίας ήταν αποτέλεσμα γνωριμιών και στοιχειωδών 5

6 γνώσεων ανήκουν πλέον στο παρελθόν, αφού τόσο οι απαιτήσεις των καιρών όσο και των ίδιων των επιχειρήσεων εμφανίζονται αυξημένες. Η ραγδαία είσοδος της αυτοματοποίησης και η αύξηση του ανταγωνισμού οδηγούν αναπόφευκτα σε αυστηρότερα κριτήρια στελέχωσης των σύγχρονων επιχειρήσεων. Στο νέο αυτό μοντέλο καλείται να προσαρμοστεί ο εργαζόμενος του μέλλοντος, που είναι υποχρεωμένος να διαθέτει άρτια κατάρτιση σε επίπεδο τεχνολογικών εφαρμογών αλλά και πλήρη γνώση του αντικειμένου εργασίας του. Οι εκπρόσωποι τω εργοδοτών επισημαίνουν ότι τα επόμενα χρόνια οι αλλαγές που θα γίνουν στο εργασιακό τοπίο θα είναι τέτοιες, που, για να διατηρήσει κάποιος την εργασίας του, θα πρέπει να παρακολουθεί διαρκώς τις εξελίξεις στον τομέα του. Ώσπου να βγουν στη σύνταξη, οι εργαζόμενοι του μέλλοντος θα αναγκασθούν να αλλάξουν αρκετά επαγγέλματα, τονίζουν οι εδικοί. Όσοι δεν έχουν σοβαρό υπόβαθρο γνώσεων, θα αλλάξουν πολλά και διαφορετικά μεταξύ τους επαγγέλματα, σε αντίθεση με όσους διαθέτουν εξειδικευμένες γνώσεις, οι οποίοι αναμένεται να μετακινούνται σε διάφορες ειδικότητες του ίδιου κλάδου απασχόλησης. Τα τελευταία χρόνια, σε χώρες όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες, στις οποίες έχουν γίνει έρευνες για τις επιπτώσεις που προκαλούν οι συχνές αλλαγές του μοντέλου εργασίας, έχουν προκύψει αρκετά περίεργα συμπεράσματα. Σύμφωνα με τελευταία έρευνα, οι εργοδότες προτιμούν να προσλαμβάνουν άτομα νεαρής ηλικίας, καθώς όπως ισχυρίζονται είναι περισσότερο εξοικειωμένα με τις νέες τεχνολογίες, εκπαιδεύονται πιο εύκολα και αποτελούν ένα είδος «μελλοντικής επένδυσης», αφού αργότερα θα «βγάλουν» τα λεφτά που ξόδεψε για αυτά ο εργοδότης τους. Οι εργαζόμενοι που προσλαμβάνονται στην ηλικία των 25 ετών μπορεί να προσαρμόζονται γρηγορότερα στις απαιτήσεις μιας επιχείρησης, αλλά εγκαταλείπουν τη δουλειά ευκολότερα απ ό,τι οι εργαζόμενοι τω 50 ετών, οποίοι δεν είναι ιδιαίτερα δεκτικοί στη συνεχή εκπαίδευση και την απόκτηση νέων προσόντων, αλλά είναι πιο έμπειροι και αφοσιωμένοι στην επιχείρηση. Η αυτοματοποίηση, πάντως, στην καθημερινή μας ζωή αλλάζει γοργά και τα μέχρι τώρα δεδομένα του κάθε επαγγέλματος. 6

7 Για παράδειγμα, με την εγκατάσταση των Αυτόματων Ταμειολογικών Μηχανών (ΑΤΜ), μειώνονται οι απαιτήσεις σε υπαλλήλους που θα κάθονται πίσω από τα ταμεία και αυξάνονται οι ανάγκες για όσους θα θέτουν σε λειτουργία και θα συντηρούν τα νέα συστήματα. Οι αλλαγές αυτές έχουν σημαντικές επιπτώσεις στην οικονομία της χώρας μας, γιατί, όταν χάνονται θέσεις εργασίας από το λεγόμενο «front desk», θα πρέπει να ενισχυθούν οι τομείς που έχουν σχέση με την εξυπηρέτηση των νέων τεχνολογιών. Διαφορετικά, θα αυξηθούν οι εισαγωγές από άλλες χώρες, με αποτέλεσμα να μειώνεται η ανεργία στις χώρες εξαγωγής, να αυξάνεται όμως στις χώρες εισαγωγής τεχνολογίας. 7

8 2. Το σύνθημα είναι η γνώση, το βασικό εφόδιο για την εργασία γενικού πληθυσμού, Ρομά και λοιπών ευπαθών κοινωνικά ομάδων Η γνώση είναι το κλειδί για να «αντιμετωπίσει» ο εργαζόμενος τις νέες μορφές εργασίας που βρίσκονται στο κατώφλι μας, στοιχείο που κρίνεται σήμερα απαραίτητο εφόδιο όχι μόνο για το γενικό πληθυσμό αλλά και τον ειδικότερο πληθυσμό ευπαθών κοινωνικά ομάδων (Ρομά, Μετανάστες, ΑμεΑ κλπ) στο πλαίσιο της κοινωνικής και εργασιακής τους ενσωμάτωσης. έχουν Ειδικότερα για τον πληθυσμό των Ρομά, η εμπειρική γνώση που αποκτήσει σε ορισμένους κλάδους κυρίως του εμπορίου, της γεωργικής παραγωγής, της αγοράς & μεταπώλησης μεταχειρισμένων υλικών (μετάλλων κλπ) είναι ιδιαίτερα υψηλές και θα πρέπει να αξιοποιηθούν και εξειδικευθούν περαιτέρω μέσω συνεχούς επιμόρφωσης ώστε να μπορούν να παραμείνουν ανταγωνιστικοί στο νέο εργασιακό τους περιβάλλον. Το ίδιο παρατηρείται και σε πληθυσμιακές ομάδες που εμφανίζουν 8 άλλες ειδικές αντίστοιχες δεξιότητες σε διάφορα επαγγέλματα (π.χ. μετανάστες στα τεχνικά επαγγέλματα κλπ.) Ανεξαρτήτως ειδικότητας, αυτό που απαιτεί η εκσυγχρονισμένη αγορά εργασίας, κυρίως λόγω των γρήγορων ρυθμών εξέλιξης και της ανταγωνιστικότητας, είναι η συνεχής επιμόρφωση των εργαζομένων. Προς το σκοπό αυτό σήμερα, η Πολιτεία σχεδιάζει και υλοποιεί προγράμματα επαγγελματικής κατάρτισης εργαζομένων τα οποία απευθύνονται τόσο στο γενικό και ειδικό πληθυσμό ΕΚΟ για την προσαρμογή των επαγγελματικών γνώσεων και δεξιοτήτων τους στις σύγχρονες ανάγκες των επιχειρήσεων. Είναι πλέον εμφανής η τάση μεταξύ των σύγχρονων επαγγελμάτων που έχουν ενταχθεί στη διά βίου εκπαίδευση, μέσω της οποίας αποκτούν νέες γνώσεις και αναπτύσσουν καινούργιες ικανότητες. Μέχρι σήμερα ένας εργαζόμενος είχε πολλές πιθανότητες να μείνει στη θέση του για πάρα πολλά χρόνια. Οι νέες συνθήκες δεν διασφαλίζουν μονιμότητα για κανέναν εργαζόμενο από όποιο κοινωνικό περιβάλλον και αν προέρχεται. αρμοδιότητες των εργαζομένων που διευρύνονται. Το ίδιο ισχύει, φυσικά, και για τις

9 3. Είσαι νέος; Θα πρέπει να έχεις συγκεκριμένα προσόντα για την εργασία σου Σήμερα, για όλους τους νέους που εισέρχονται στην αγορά εργασίας, είτε είναι μέρος του γενικού πληθυσμού είτε ανήκουν σε ευπαθείς κοινωνικά ομάδες, είναι απολύτως απαραίτητα συγκεκριμένα προσόντα, όχι μόνο για την εξεύρεση αλλά και για τη διατήρηση της εργασίας τους. Οι ικανότητες επικοινωνίας, η ικανότητα επίλυσης προβλημάτων και η ικανότητα για κριτική σκέψη, προβάλλονται ως οι επικρατέστερες μεταξύ των ικανοτήτων που απαιτούνται για να ανταποκριθεί κανείς με επιτυχία στο μελλοντικό εργασιακό περιβάλλον. Εκτός από τα τυπικά προσόντα με τα οποία πρέπει να είναι εφοδιασμένος κάποιος θεωρητική και πρακτική κατάρτιση θα πρέπει να παρακολουθεί τις εξελίξεις και να εξοικειώνεται με τις νέες αλλαγές του κλάδου του. Με την τακτική αυτή μπορεί κάποιος να καταλάβει πόσο ειλικρινά ενδιαφέρεται για το επάγγελμά του. Συχνά, ιδιαίτερα τα νεαρά άτομα κατά τη διάρκεια επιλογής επαγγέλματος επηρεάζονται από εξωτερικούς παράγοντες για την επιλογή επαγγέλματος, όπως οικονομικές απολαβές, γνώμες οικογενειακού περιβάλλοντος, ζήτηση της αγοράς τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή κ.λ.π. Μέσα σε όλα αυτά, συχνά πολλοί ξεχνούν ότι το σημαντικότερο στοιχείο εξασφάλισης επιτυχίας είναι το πόσο επενδύουν στο επάγγελμά τους. Πόσο, δηλαδή, αποφασιστικοί είναι στη συλλογή πληροφοριών και στην αξιοποίηση των ευκαιριών που τους παρουσιάζονται. Η απόκτηση μιας οποιασδήποτε εργασίας ως αυτοσκοπός δεν εγγυάται επιτυχία για κανέναν. Οι δύσκολες οικονομικές συγκυρίες που αντιμετωπίζει σήμερα η χώρα μας και ο ανταγωνισμός των εργαζομένων στο περιβάλλον των μικρομεσαίων επιχειρήσεων που προβαίνουν σε αναγκαίες μειώσεις του προσωπικού τους ισχύουν για όλους τους νέους, μέλη γενικού και ειδικού πληθυσμού ΕΚΟ και δεν εξασφαλίζουν σε κανέναν σίγουρη απασχόληση χωρίς την απαραίτητη προετοιμασία και παρακολούθηση. 9

10 Αντίθετα, ο προσεκτικός σχεδιασμός με αναγνώριση των βημάτων που πρέπει να ακολουθεί ο κάθε εργαζόμενος (υποψήφιος και μη) τού διασφαλίζει μεγαλύτερη επιτυχία και αυτό γιατί είναι προετοιμασμένος για τις δυσκολίες που πιθανόν να αντιμετωπίσει, επισημαίνουν οι ειδικοί. Επίσης, σημαντικό, ιδιαίτερα για τα άτομα νεαρής ηλικίας, είναι να συνειδητοποιήσουν ότι η αλλαγή είναι μια πραγματικότητα στην αγορά εργασίας και ότι, ανεξαρτήτως ειδικότητας, οι επιτυχημένοι επαγγελματίες είναι εκείνοι που χαρακτηρίζονται από την ικανότητα προσαρμογής τους στις νέες συνθήκες, κάτι το οποίο είναι αλληλένδετο με τη συνεχή μάθηση και την ενημέρωση. 10

11 4. Τα εξειδικευμένα επαγγέλματα σε ζήτηση και η σύνδεση με την εμπειρία και τις δεξιότητες των υποψήφιων εργαζομένων Οι νέες συνθήκες στη διεθνή αγορά, καθώς και η ανάγκη για επέκταση της επιχειρηματικής δραστηριότητας και στη χώρα μας προς το σκοπό καταπολέμησης της ανεργίας, οδηγούν σταδιακά στην ανάγκη διεύρυνσης των επαγγελμάτων. Σήμερα, η πλειοψηφία των νέων προσανατολίζει πλέον τις σπουδές τους σε εξειδικευμένα επαγγέλματα διαφόρων κλάδων της οικονομίας που υπόσχονται βιώσιμες προοπτικές απασχόλησης. Ειδικότερα για τους Ρομά, όπως ήδη αναφέρθηκε, παρατηρείται ότι εμφανίζουν αυξημένη εμπειρική γνώση και δεξιότητες σε επαγγέλματα όπως, το εμπόριο, η γεωργική παραγωγή αλλά και επαγγέλματα που σχετίζονται με το περιβάλλον, όπως η συλλογή, αγορά & πώληση μεταχειρισμένων υλικών (μετάλλων κλπ.). Οι δεξιότητές τους, σε συνδυασμό με τις ιδιαίτερες ανάγκες αλλά και τη γενικότερη κουλτούρα και κοινωνικά χαρακτηριστικά τους, θα πρέπει να αξιοποιηθούν και εξειδικευθούν περαιτέρω μέσω συνεχούς επιμόρφωσης ώστε να μπορούν να παραμείνουν ανταγωνιστικοί στο νέο εργασιακό τους περιβάλλον.) Σύμφωνα με τα στοιχεία μελέτης για τα επαγγέλματα του Εθνικού Παρατηρητηρίου Απασχόλησης, διαπιστώνεται ότι πλέον ξεφεύγουμε από τα παραδοσιακά επαγγέλματα, λόγω των απαιτήσεων της αγοράς για εξειδίκευση που προέκυψαν από την είσοδο της χώρας μας στην ΟΝΕ. Εξάλλου, η εξειδίκευση αυτή μπορεί να διαπιστωθεί και από το γεγονός ότι έχουν δημιουργηθεί στα Ανώτερα και Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα καινούργιοι κλάδοι, στους οποίους, βέβαια, παρατηρείται και αυξημένη ζήτηση. Ειδικά για την Αττική, ιδιαίτερη ζήτηση παρουσιάζουν τα εξειδικευμένα τεχνικά επαγγέλματα που σχετίζονται με το περιβάλλον (πράσινα επαγγέλματα), τα κοινωνικά προβλήματα και τα Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας. Οι σύμβουλοι ανακύκλωσης υλικών, οι σύμβουλοι διαχείρισης 11

12 επεξεργασίας βιομηχανικών αποβλήτων, οι τεχνολόγοι εναλλακτικών μορφών ενέργειας, οι σύμβουλοι οικολογίας και μεθόδων προστασίας του περιβάλλοντος καθώς και οι εξειδικευμένοι τεχνίτες όλων των ανωτέρω κατηγοριών κατατάσσονται στην πρώτη θέση των επαγγελμάτων με αυξημένη ζήτηση. Τα στοιχεία αυτά επιβεβαιώνουν ότι η ενασχόληση των Ρομά με τη μέχρι σήμερα άτυπη δραστηριότητα της συλλογής & πώλησης μεταχειρισμένων μετάλλων και άλλων υλικών θα μπορούσε με τις κατάλληλες παρεμβάσεις να εξελιχθεί σε σημαντικός μοχλός προώθησης στην απασχόληση & ανάπτυξης επιχειρηματικότητας στον τομέα των ελεγχόμενων διαδικασιών ανακύκλωσης για την ομάδα στόχο (λειτουργία Πράσινων Σταθμών κλπ.) Τη δεύτερη θέση κατέχουν τα επαγγέλματα που αφορούν την Υγεία και την Πρόνοια, δηλαδή σύμβουλοι μεθόδων κοινωνικής πρόληψης, θεραπείες και στήριξης εξαρτημένων από τοξικές ουσίες ατόμων, νοσηλευτές, φαρμακοποιοί, τεχνολόγοι και τεχνικοί βοηθοί των επιστημών Βιολογίας και Υγείας. Στη συνέχεια, ακολουθούν οι κλάδοι του πολιτισμού, του αθλητισμού και των Μέσων Μαζικής Επικοινωνίας και Επικοινωνιών όπου περιλαμβάνονται γραφίστες, φωτογράφοι, δημοσιογράφοι, χειριστές ραδιοτηλεοπτικού και τηλεπικοινωνιακού εξοπλισμού και χειριστές εκτυπωτικών μηχανημάτων. Οι εκπαιδευτικοί, οι σύμβουλοι επαγγελματικού προσανατολισμού και οι σύμβουλοι εκπαίδευσης και υποστήριξης ατόμων με ειδικές ανάγκες κατατάσσονται στην τέταρτη θέση των επαγγελμάτων που παρουσιάζουν αυξημένη ζήτηση. Ο επόμενος κλάδος σχετίζεται με την οικογένεια και τη διοίκηση. Στελέχη οργάνωσης και διοίκησης Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων, σύμβουλοι χρηματοπιστωτικών προϊόντων και εργαλείων, σύμβουλοι ηλεκτρονικού εμπορείου, στελέχη μεγάλων δημοσίων και ιδιωτικών επιχειρήσεων και οργανισμών και στελέχη εξυπηρέτησης πελατών. Πτώση εμφανίζουν τα επαγγέλματα των αμιγώς τεχνικών κλάδων και μεταφορών. Στην κατηγορία αυτή εντάσσονται τεχνίτες ανέγερσης και 12

13 αποπεράτωσης κτιρίων και άλλων δομικών έργων, εφαρμοστές, μηχανικοί και συντηρητές ηλεκτρονικού εξοπλισμού, πολιτικοί μηχανισμοί, αρχιτέκτονες, σύμβουλοι διαχείρισης μεγάλων έργων, ηλεκτρολόγοι ηλεκτρονικοί, ταμειολογιστές και συναφείς ειδικότητες. Σταθερή με ελαφρά μείωση εμφανίζεται η ζήτηση σε επαγγέλματα που σχετίζονται με την πληροφορική. Αυτό προκύπτει από το γεγονός ότι πλέον η πληροφορική έχει μπει στη ζωή μας και οι ενδιαφερόμενοι επιθυμούν να στραφούν περισσότερο σε πιο εξειδικευμένα επαγγέλματα. Ομοίως σταθερή με ελαφρά πτωτική τάση εμφανίζονται τα τουριστικά επαγγέλματα, όπως υπάλληλοι ταξιδιωτικών γραφείων, ταξιδιωτικοί συνοδοί, σύμβουλοι εναλλακτικών μορφών τουρισμού, σύμβουλοι προώθησης τουριστικών προϊόντων. Όσον αφορά τον αγροτικό τομέα στην περιφέρεια της Πρωτεύουσας, είναι φυσικό να παρατηρείται μείωση της ζήτησης, καθώς είναι περιορισμένος σήμερα ο αριθμός των νέων που ασχολούνται με τη γεωργία. Ωστόσο, παρατηρείται και εκεί μια ανάπτυξη επέκταση σε πιο εξειδικευμένους τομείς, λόγω των αναγκών και των απαιτήσεων, όπως γεωπόνοι σε οικολογικά και βιολογικά προϊόντα, τεχνολόγοι Γεωπονίας και Δασοπονίας, τυποποίησης αγροτικών προϊόντων, γεωργοί ειδικευμένοι σε σύγχρονες τεχνικές θερμοκηπίων και σε οικολογικές καλλιέργειες. 13

14 5. Οι δουλειές με τη μεγαλύτερη και τη μικρότερη ζήτηση : Πως επηρεάζουν το χάρτη των επαγγελμάτων; Οι συνεχείς εξελίξεις στην οικονομία έχουν επιφέρει μεταβολές στην αγορά εργασίας. Οι ειδικότητες επαγγελμάτων που ασκούνται από το σύνολο του εργατικού δυναμικού παρουσίασαν σημαντικές αυξομειώσεις ή έμειναν σταθερές και περιγράφονται στη συνέχεια. Στο εργατικό δυναμικό συμπεριλαμβάνεται το σύνολο των εργαζομένων που διαβιούν νόμιμα στη χώρα και εντάσσονται πλέον στο μόνιμο εργατικό δυναμικό της εμφανίζοντας αυξημένη εμπειρία και τεχνογνωσία σε ορισμένους κλάδους επαγγελμάτων. Ακολουθεί περιγραφή των ειδικοτήτων επαγγελμάτων με τη μεγαλύτερη και τη μικρότερη ζήτηση ανά γεωργική περιοχή της χώρας (επεξεργασία στοιχείων πηγών μελετών επαγγελμάτων κατά την τελευταία δεκαετία): ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΚΑΙ ΘΡΑΚΗ Επαγγέλματα με αυξημένη ζήτηση: 1. Συναρμολογητές, μονταδόροι και χειριστές μηχανημάτων (419,7%). 2. Χειριστές μηχανών παραγωγής κλωστοϋφαντουργικών, γούνινων και δερμάτινων προϊόντων (119,7%). 3. Νομικοί εν γένει (93,2%). 4. Ανειδίκευτοι αγρεργάτες και αλιεργάτες (90,3%). 5. Χειριστές μηχανών παραγωγής ειδών διατροφής, ποτών και καπνού (62,6%). Επαγγέλματα με μειωμένη ζήτηση: 1. Χειριστές μηχανών παραγωγής ξύλου και χάρτου (- 65,3%). 2. Μαθηματικοί και φυσικοί εκτός των εκπαιδευτικών (- 58,4%). 3. Τεχνίτες επεξεργασίας τροφίμων (- 32,9%). 4. Ειδικευμένων αλιείς (- 32,6%). 5. Επιστημονικά και καλλιτεχνικά επαγγέλματα (- 32,1%). 14

15 Επαγγέλματα των οποίων η ζήτηση δεν παρουσιάζει αυξομειώσεις: Εκπαιδευτικοί (1,4%), χύτες μετάλλων, συγκολλητές, σιδηρουργοί (1,46%), απασχολούμενοι στην παροχή προσωπικών υπηρεσιών (-0,89%), τεχνίτες επεξεργασίας ξύλου, επιπλοποιοί και συναφή επαγγέλματα (-1,7%). ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ Επαγγέλματα με αυξημένη ζήτηση: 1. Διευθυντικά στελέχη δημοσίων και ιδιωτικών επιχειρήσεων με δέκα εργαζόμενους και άνω (93,85). 2. Συναρμολογητές, μονταδόροι και χειριστές μηχανημάτων (87,3%). 3. Λογιστές και άλλα στελέχη επιχειρήσεων (67,4%). 4. Νομικοί εν γένει (67,2%). 5. Μαθηματικοί και φυσικοί εκτός των εκπαιδευτικών (63,5%). Επαγγέλματα με μειωμένη ζήτηση: 1. Ανειδίκευτοι αγρεργάτες και αλιεργάτες (- 44,1%). 2. Χειριστές σταθερών βιομηχανικών εγκαταστάσεων (- 37,9%). 3. Χειριστές μηχανών παραγωγής χημικών προϊόντων (- 33,5%). 4. Χειριστές μηχανών ειδών διατροφής, ποτών και καπνού (- 23%). 5. Μεταλλωρύχο, λατόμοι κ.λ.π. (- 21,9%). Επαγγέλματα των οποίων η ζήτηση δεν παρουσιάζει αυξομειώσεις: Αρχιτέκτονες, μηχανικοί (1.14%), τεχνίτες επεξεργασίας τροφίμων (1,16%), βιολόγοι, γιατροί (0,9%), τυπογράφοι (0,54%). ΔΥΤΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ Επαγγέλματα με αυξημένη ζήτηση: 1. Συναρμολογητές, μονταδόροι και χειριστές μηχανημάτων (1.149%). 2. Βοηθητικό διδακτικό προσωπικό (246%). 3. Χειριστές μηχανών παραγωγής ξύλου και χάρτου (212,3%). 4. Διευθυντικά στελέχη επιχειρήσεων (132%). 5. Επιπλοποιοί και συναφή επαγγέλματα (56,15%). 15

16 Επαγγέλματα με μειωμένη ζήτηση: 1. Χειριστές μηχανών παραγωγής ειδών διατροφής, ποτών και καπνού (-58,15%). 2. Μεταλλωρύχοι (- 55%). 3. Γεωργοί, πολυκαλλιεργητές (- 53,4%). 4. Τυπογράφοι και συναφή επαγγέλματα (- 48%). 5. Αρχιτέκτονες, μηχανικοί (- 33%). Επαγγέλματα των οποίων η ζήτηση δεν παρουσιάζει αυξομειώσεις: Νομικοί (4%), υπάλληλοι γραφείου (1,5%), τεχνολόγοι και τεχνικοί βοηθοί Βιολογίας και Υγείας (0,38%), πτηνοτρόφοι, κτηνοτρόφοι (0,02%). ΗΠΕΙΡΟΣ Επαγγέλματα με αυξημένη ζήτηση: 1. Χειριστές μηχανών παραγωγής κλωστοϋφαντουργικών, γούνινων και δερμάτινων προϊόντων (940,8%). 2. Βοηθητικό διδακτικό προσωπικό (420,4%). 3. Λογιστές (281%). 4. Χειριστές μηχανών παραγωγής ξύλου και χάρτου (107%). 5. Διευθυντικά στελέχη δημοσίων και ιδιωτικών επιχειρήσεων (84,2%). Επαγγέλματα με μειωμένη ζήτηση: 1. Χειριστές σταθερών βιομηχανικών εγκαταστάσεων (- 68,7%). 2. Χειριστές μηχανών παραγωγής χημικών προϊόντων και ελαστικών (- 65,4%). 3. Μεταλλωρύχοι, λατόμοι (- 65,3%). 4. Ανειδίκευτοι αλιεργάτες, αγρεργάτες (- 58,4%). 5. Γεωργοί καλλιεργητές δένδρων και σταφιδαμπέλων (- 46,9%). 16

17 Επαγγέλματα των οποίων η ζήτηση δεν παρουσιάζει αυξομειώσεις: Ανειδίκευτοι εργάτες ορυχείων, κατασκευών, μεταποίησης και μεταφορών (- 0,51%), εκπαιδευτικοί (- 2,37%), μηχανικοί, εφαρμοστές, συντηρητές μηχανών (- 4,16%). ΘΕΣΣΑΛΙΑ Επαγγέλματα με αυξημένη ζήτηση: 1. Νομικοί (101,2%). 2. Διευθυντικά στελέχη (100,7%). 3. Γεωργοί πολυκαλλιεργητές (92,5%). 4. Τεχνολόγοι και τεχνικοί βοηθοί Βιολογίας και Υγείας (66,5%). 5. Χειριστές μηχανών παραγωγής ξύλου και χάρτου (56,3%). Επαγγέλματα με μειωμένη ζήτηση: 1. Χειριστές μηχανών παραγωγής προϊόντων από μέταλλα και ορυκτά (- 72,2%). 2. Δασοκόμοι, υλοτόμοι και συναφή επαγγέλματα (- 65,5%). 3. Χειριστές μηχανών παραγωγής ειδών διατροφής, ποτών και καπνού (- 53,6%). 4. Τυπογράφοι (- 47,9%). 5. Χειριστές μηχανών παραγωγής χημικών προϊόντων και ελαστικών (- 35%). Επαγγέλματα των οποίων η ζήτηση δεν παρουσιάζει αυξομειώσεις: Ανειδίκευτοι εργάτες ορυχείων, κατασκευών, μεταποίησης και μεταφορών (2,44%), αρχιτέκτονες και μηχανικοί (0,03%), εκπαιδευτικοί (0,3%). ΙΟΝΙΑ ΝΗΣΙΑ Επαγγέλματα με αυξημένη ζήτηση: 1. Συναρμολογητές, μονταδόροι και χειριστές μηχανημάτων (213,3%). 2. Αρχιτέκτονες, μηχανικοί (108,2%) 3. Χειριστές μηχανών παραγωγής κλωστοϋφαντουργικών, γούνινων και δερμάτινων προϊόντων (107,3%). 17

18 4. Ανειδίκευτοι αγρεργάτες και αλιεργάτες (87,4%). 5. Γεωργοί καλλιεργητές δένδρων και σταφιδαμπέλων (75%). Επαγγέλματα με μειωμένη ζήτηση: 1. Χειριστές σταθερών βιομηχανικών εγκαταστάσεων (- 100%). 2. Μεταλλωρύχοι, λατόμοι (- 58,4%). 3. Τυπογράφοι (- 58,4%). 4. Επιπλοποιοί, τεχνίτες επεξεργασίας ξύλου (- 53,7%). 5. Γεωργοί ειδικευμένοι σε μονοκαλλιέργειες (- 47,9%). Επαγγέλματα των οποίων η ζήτηση δεν παρουσιάζει αυξομειώσεις: Υπάλληλοι γραφείου (1,10%), ειδικευμένοι αλιείς (-3,4%). ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΑΤΤΙΚΗΣ Επαγγέλματα με αυξημένη ζήτηση: 1. Χειριστές μηχανών παραγωγής κλωστοϋφαντουργικών, γούνινων και δερμάτινων προϊόντων (64%). 2. Χειριστές μηχανών παραγωγής ειδών διατροφής, ποτών και καπνού (51,7%). 3. Διευθυντικά στελέχη (39,5%). 4. Συναρμολογητές, μονταδόροι και χειριστές μηχανημάτων (34,6%). 5. Ειδικευμένοι πωλητές, χρηματιστές, κτηματομεσίτες (31,9%). Επαγγέλματα με μειωμένη ζήτηση: 1. Δασοκόμοι, υλοτόμοι (- 38,5%). 2. Τεχνίτες επεξεργασίας τροφίμων (- 32,9%). 3. Τεχνίτες υφαντουργίας ειδών ένδυσης (- 32,4%). 4. Μεταλλωρύχοι, λατόμοι (- 29,8%). 5. Επιπλοποιοί (- 18,6%). Επαγγέλματα των οποίων η ζήτηση δεν παρουσιάζει αυξομειώσεις: 18

19 Νομικοί (1,2%), ανειδίκευτοι εργάτες ορυχείων, κατασκευών, και μεταφορών (0,82%), τυπογράφοι (0,40%), διευθυντικά στελέχη (-0,57%), υπάλληλοι γραφείου (- 2,99). ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΣΤΕΡΕΑ ΕΛΛΑΔΑ Επαγγέλματα με αυξημένη ζήτηση: 1. Χειριστές μηχανών παραγωγής ειδών διατροφής, ποτών και καπνού (462%). 2. Βοηθητικό διδακτικό προσωπικό (315,5%). 3. Συναρμολογητές, μονταδόροι και χειριστές μηχανημάτων (142,9%). 4. Χειριστές μηχανών παραγωγής κλωστοϋφαντουργικών, γούνινων και δερμάτινων προϊόντων (139,4%). 5. Μαθηματικοί και φυσικοί εκτός εκπαιδευτών (139,4%). Επαγγέλματα με μειωμένη ζήτηση: 1. Τυπογράφοι (- 65,2%). 2. Γεωργοί ειδικευμένοι σε μονοκαλλιέργειες (- 55,2%). 3. Επιπλοποιοί (- 48%). 4. Αγρεργάτες και αλιεργάτες (- 40%). 5. Σιδηρουργοί, συγκολλητές και χύτες μετάλλων (- 31,1%). Επαγγέλματα των οποίων η ζήτηση δεν παρουσιάζει αυξομειώσεις: Εκπαιδευτικοί (3,17%), οδηγοί μέσων μεταφοράς (0,33%), απασχολούμενοι στην παροχή προσωπικών υπηρεσιών προστασίας (- 0,74%), υπάλληλοι γραφείου (- 0,95%). ΔΥΤΙΚΗ ΕΛΛΑΔΑ Επαγγέλματα με αυξημένη ζήτηση: 1. Χειριστές μηχανών παραγωγής κλωστοϋφαντουργικών, γούνινων και δερμάτινων προϊόντων (1.044,4%). 2. Χειριστές μηχανών παραγωγής ξύλου και χάρτου (420,8%). 3. Μεταλλωρύχοι, λατόμοι (315,9%). 19

20 4. Χειριστές μηχανών παραγωγής ειδών διατροφής, ποτών και καπνού (149,7%). 5. Συναρμολογητές, μονταδόροι και χειριστές μηχανημάτων (108,1%). Επαγγέλματα με μειωμένη ζήτηση: 1. Χειριστές σταθερών βιομηχανικών εγκαταστάσεων (- 70,2%) 2. Ειδικότητες μη δυνάμενες να κατηγοριοποιηθούν (- 34,96%). 3. Διευθυντικά στελέχη (- 34,9%). 4. Τεχνίτες επεξεργασίας τροφίμων (- 26%). 5. Επιστημονικά και καλλιτεχνικά επαγγέλματα (- 23,9%). Επαγγέλματα των οποίων η ζήτηση δεν παρουσιάζει αυξομειώσεις: Γεωργοί (3,13%), εκπαιδευτικοί (- 0,05%), στελέχη επιχειρήσεις (- 2,24%), υπάλληλοι γραφείου (- 4,86%). ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ Επαγγέλματα με αυξημένη ζήτηση: 1. Βοηθητικό διδακτικό προσωπικό (420,6%). 2. Χειριστές σταθερών βιομηχανικών εγκαταστάσεων (143%). 3. Διευθυντικά στελέχη (139,4%). 4. Χειριστές μηχανών παραγωγής προϊόντων από μέταλλα και ορυκτά (83,3%). 5. Τεχνολόγοι και τεχνικοί βοηθοί Φυσικής, Μηχανικής κ.λ.π. (79,7%). Επαγγέλματα με μειωμένη ζήτηση: 1. Χειριστές μηχανών παραγωγής χημικών προϊόντων και ελαστικών (- 74%) 2. Τεχνίτες υφαντουργίας ειδών ένδυσης και συναφών επαγγελμάτων (- 47,9%). 3. Λογιστές (- 47,9%). 4. Μεταλλωρύχοι, λατόμοι (- 43,27%). 5. Χειριστές μηχανών παραγωγής προϊόντων ξύλου και χάρτου (- 30,4%). Επαγγέλματα των οποίων η ζήτηση δεν παρουσιάζει αυξομειώσεις: 20

21 Γεωργοί (2,64%), ανειδίκευτοι εργάτες ορυχείων, κατασκευών, μεταποίησης και μεταφορών (- 2,19). ΝΗΣΙΑ ΒΟΡΕΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ Επαγγέλματα με αυξημένη ζήτηση: 1. Γεωργοί καλλιεργητές δένδρων και σταφιδαμπέλων (332,5%). 2. Τεχνολόγοι και τεχνικοί βοηθοί Βιολογίας και Υγείας (246,7%). 3. Χειριστές μηχανών παραγωγής κλωστοϋφαντουργικών, γούνινων και δερμάτινων προϊόντων (160,4%). 4. Υπάλληλοι εξυπηρέτησης πελατών (ταξιδιωτικά γραφεία) (157,9%). 5. Εξειδικευμένοι πωλητές, χρηματιστές, κτηματομεσίτες (93%). Επαγγέλματα με μειωμένη ζήτηση: 1. Συναρμολογητές, μονταδόροι και χειριστές μηχανημάτων (- 48,5%). 2. Μαθηματικοί και φυσικοί εκτός εκπαιδευτών (- 47,7%). 3. Βιολόγοι, γιατροί (- 46,1%). 4. Επιστημονικά και καλλιτεχνικά επαγγέλματα (- 40,5%). 5. Ειδικευμένοι κτηνοτρόφοι και πτηνοτρόφοι (- 38,9%). Επαγγέλματα των οποίων η ζήτηση δεν παρουσιάζει αυξομειώσεις: Επιπλοποιοί (3,9%), χειριστές μηχανών παραγωγής προϊόντων από μέταλλα και ορυκτά (2,8%), τεχνίτες επεξεργασίας τροφίμων (- 1,03%). ΝΟΤΙΟ ΑΙΓΑΙΟ Επαγγέλματα με αυξημένη ζήτηση: 1. Χειριστές μηχανών παραγωγής χημικών προϊόντων και ελαστικών (385,7). 2. Βοηθητικό διδακτικό προσωπικό (212,5%). 3. Χειριστές μηχανών παραγωγής προϊόντων από μέταλλα και ορυκτά (212%). 4. Τεχνολόγοι και τεχνικοί βοηθοί Βιολογίας και Υγείας (123,2%). 5. Συναρμολογητές, μονταδόροι και χειριστές μηχανημάτων (107,2). Επαγγέλματα με μειωμένη ζήτηση: 21

22 1. Μαθηματικοί και φυσικοί εκτός εκπαιδευτών (- 73,6%). 2. Ανειδίκευτοι αγρεργάτες και αλιεργάτες (- 58,5%). 3. Χειριστές σταθερών βιομηχανικών εγκαταστάσεων (- 55,3). 4. Λογιστές (- 50,6%). 5. Απασχολούμενοι στην παροχή υπηρεσιών προστασίας (- 49,1%). Επαγγέλματα των οποίων η ζήτηση δεν παρουσιάζει αυξομειώσεις: Χειριστές μηχανών παραγωγής ειδών διατροφής, ποτών και καπνού (3,62%), πωλητές και συναφή επαγγέλματα (- 1,23), οικιακοί βοηθοί (- 2,14). ΚΡΗΤΗ Επαγγέλματα με αυξημένη ζήτηση: 1. Χειριστές μηχανών παραγωγής ειδών διατροφής, ποτών και καπνού (90,7%). 2. Τεχνολόγοι και τεχνικοί βοηθοί Βιολογίας και Υγείας (83,38%). 3. Επιστημονικά και καλλιτεχνικά επαγγέλματα (73,4%). 4. Διευθυντικά στελέχη (67,9%). 5. Ειδικευμένοι κτηνοτρόφοι, πτηνοτρόφοι (66,7%). Επαγγέλματα με μειωμένη ζήτηση: 1. Χειριστές μηχανών παραγωγής κλωστοϋφαντουργικών, γούνινων και δερμάτινων προϊόντων (- 55,4%). 2. Χειριστές μηχανών παραγωγής χημικών προϊόντων και ελαστικών (- 48%). 3. Μεταλλωρύχοι, λατόμοι (- 48%). 4. Τεχνίτες υφαντουργίας ειδών ένδυσης (- 47,9%). 5. Συναρμολογητές, μονταδόροι και χειριστές μηχανημάτων (- 37,6%). Επαγγέλματα των οποίων η ζήτηση δεν παρουσιάζει αυξομειώσεις: Γεωργοί ειδικευμένοι στην καλλιέργεια δένδρων και σταφιδαμπέλων (2,67%), απασχολούμενοι στην παροχή υπηρεσιών (- 3,24%), υπάλληλοι γραφείου (- 4%). 22

23 6. Εργασία...εκτός Ελλάδας (πρόγραμμα EURES) Γενικά για το πρόγραμμα EURES Οι σύγχρονες ανάγκες της οικονομίας στην Ευρώπη, η έντονη κινητικότητα λόγω της διαρκούς μετανάστευσης των πληθυσμών προς τις χώρες της Ε.Ε., αυξάνουν το φαινόμενο της κυκλοφορίας των εργαζομένων μέσα σε αυτή. Η ελεύθερη κυκλοφορία των εργαζομένων είναι μία από τις θεμελιώδεις ελευθερίες που κατοχυρώνονται με τη συνθήκη της Ρώμης. Από τις απαρχές της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας, τα ιδρυτικά της κράτη μέλη αποφάσισαν ότι για τη δημιουργία της ενιαίας αγοράς, θα έπρεπε να προβλεφθεί και ένας χώρος εντός του οποίου θα ήταν δυνατή η ελεύθερη κυκλοφορία των Ευρωπαίων εργαζομένων. Η αρχή της ίσης μεταχείρισης ερμηνεύθηκε ως το δικαίωμα των διακινούμενων εργαζομένων και των οικογενειών τους να απολαμβάνουν όλα τα πλεονεκτήματα, είτε αυτά σχετίζονται με τη σύμβαση απασχόλησης είτε όχι, τα οποία απολαμβάνουν κανονικά οι υπήκοοι του κράτους μέλους, λόγω του ότι εργάζονται ή απλώς διαβιούν στη χώρα. Έτσι, στο πλαίσιο αυτό, μετά την πολύχρονη συνεισφορά του ΟΑΕΔ στην εύρεση εργασίας και στην προστασία των ανέργων, τώρα πλέων έχει δικτυωθεί και στον τομέα της αναζήτησης εργασίας εκτός των συνόρων της Ελλάδας, με το δίκτυο EURES. Το EURES είναι δίκτυο συνεργασίας που κινητοποιεί τις δημόσιες υπηρεσίες απασχόλησης των χωρών του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (ΕΟΧ) και άλλους συντελεστές, σε περιφερειακό, εθνικό ή διεθνές επίπεδο, που δραστηριοποιούνται στον τομέα της απασχόλησης. Διευκολύνει και παρέχει πληροφορίες, συμβουλές και υπηρεσίες πρόσληψης/τοποθέτησης στον εργαζόμενο και τον αναζητούντα εργασίας σε άλλη Ευρωπαϊκή χώρα, αλλά και στον εργοδότη να αναζητήσει βιογραφικά σημειώματα υποψηφίων για εργασία. Συνεπώς, το δίκτυο EURES μπορεί να αποφαίνεται χρήσιμο και για όλους 23

24 τους νέους που επιθυμούν να αναζητήσουν εργασία ως νομίμως διαμένοντες σε ένα άλλο κράτο μέλος της Ε.Ε. Απαρτίζεται από ανθρώπινο δυναμικό Ευρωσυμβούλων οι οποίοι συμβουλεύουν και διευκολύνουν όσους αναζητούν εργασία ή προσωπικό. Οι Ευρωσύμβουλοι ανήκουν στις Δημόσιες Υπηρεσίες Απασχόλησης των κρατών μελών και στην Ελλάδα συντονίζονται από τον Ο.Α.Ε.Δ. Επιπλέον, το EURES προβλέπει υποδομές αυτοεξυπηρέτησης των ενδιαφερομένων - μέσω της πύλης EURES στο eures.europa.eu με εύκολη αναζήτηση θέσεων εργασίας, όπως αυτές εισάγονται καθημερινά από τα εθνικά συστήματα των Δημόσιων Υπηρεσιών Απασχόλησης. Οι αναζητούντες εργασία μπορούν επίσης να καταχωρούν το βιογραφικό τους σημείωμα on-line σε οποιαδήποτε από τις γλώσσες της επαγγελματικής πύλης, ώστε οι εργοδότες να μπορούν να το αναζητήσουν, βάσει προσόντων και ικανοτήτων. Το δίκτυο EURES διαθέτει επίσης πολλές πληροφορίες για τις συνθήκες διαβίωσης και αγοράς εργασίας σε κάθε χώρα, έτσι ώστε ο υποψήφιος εργαζόμενος να είναι ενημερωμένος σχετικά με τον τόπο προορισμού του. Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν επίσης να αναζητήσουν πληροφορίες για τις δυνατότητες μάθησης στις χώρες του ΕΟΧ, αλλά και τα στοιχεία επικοινωνίας με τους σύμβουλους EURES. Στην Ελλάδα σύμβουλοι EURES είναι έμπειροι γνώστες της αγοράς απασχόλησης, με στόχο την εξυπηρέτηση όσων αναζητούν εργασία στην Ευρώπη ή επιθυμούν να προσλάβουν προσωπικό από μία ή περισσότερες χώρες. Το αναπτυγμένο δίκτυο των Βοηθών Συμβούλων EURES υποστηρίζει το έργο των Συμβούλων EURES και συμβάλλει στην παροχή ενημέρωσης των υπηρεσιών. Η αποτελεσματικότητα του δικτύου EURES συνδέεται άμεσα με την ποιότητα και τον πλούτο των διαθέσιμων πληροφοριών της τράπεζας δεδομένων του δικτύου. Συμβουλευόμενος τη βάση δεδομένων, ο ευρωσύμβουλος μπορεί να ενημερώνει τον εργαζόμενο για: γενικές πρακτικές πληροφορίες για την εγκατάσταση (διατυπώσεις κ.α.) 24

25 συνθήκες διαβίωσης (πολιτικό σύστημα, νομοθεσία, πολιτισμός, κόστος ζωής, μισθολογικές κλίμακες, φόροι, σχολικό σύστημα κ.α.) συνθήκες εργασίας (ωράρια, αποδοχές, άδειες, συμβάσεις, παροχές ασθενείας και μητρότητας, εργασία με μειωμένο ωράριο κ.α.) χρήσιμες διευθύνσεις προσφορές εργασίας (χώρα, είδος εργασίας, απαιτούμενοι τίτλοι σπουδών και εμπειρία, απαιτούμενες γλωσσικές γνώσεις, προτεινόμενος μισθός) πρακτικές κατά τη πρόσληψη (φορείς, ισότητα των ευκαιριών, είδος και μορφή των απαιτούμενων εγγράφων κ.α.) μη μισθωτή εργασία στατιστικά στοιχεία EUROSTAT (πληθυσμός ανεργίας, οικονομική ελκυστικότητα μιας περιοχής, κ.α.) Το σύστημα τεχνολογίας πληροφοριών EURES καθιστά δυνατή στους ευρωσυμβούλους την εύκολη πρόσβαση σε μια βάση δεδομένων κενών θέσεων εργασίας στις Βρυξέλλες, σχετικά με τις συνθήκες διαβίωσης και εργασίας. Η βάση δεδομένων κενών θέσεων εργασίας περιέχει πάντα περίπου θέσεις εργασίας. Ο κενές θέσεις εργασίας εισάγονται στη βάση δεδομένων με διάφορους τρόπους. Σε ορισμένες χώρες, οι κενές θέσεις εργασίας προσδιορίζονται από το εθνικό σύστημα, από τους ευρωσυμβούλους, οι οποίοι εισάγουν άμεσα τις θέσεις αυτές. Σε όλο και περισσότερες χώρες, οι κενές θέσεις εργασίας για το EURES προσδιορίζονται σε επίπεδο τοπικού γραφείου απασχόλησης και διαβιβάζονται στο EURES αυτόματα. Επιπλέον, οι κενές θέσεις εργασίας δεν λαμβάνονται μόνο από τους ευρωσυμβούλους. Στις περισσότερες περιπτώσεις μεταβιβάζονται σε όλα τα τοπικά γραφεία, είτε εγγράφως είτε αυτομάτως. Η βάση δεδομένων, σχετικά με τις συνθήκες διαβίωσης και εργασίας, είναι επίσης διαθέσιμη σε όλους τους ευρωσυμβούλους και μάλιστα σε όλες τις γλώσσες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου. Τα στοιχεία στις βάσεις δεδομένων παρέχονται από έναν εθνικό εμπειρογνώμονα. 25

26 Κινητικότητα αναζητούντων εργασία Κανείς δεν εγκαταλείπει τη χώρα του, τον επαγγελματικό του χώρο και την οικογένειά του, χωρίς να διαθέτει συγκεκριμένες πληροφορίες για τη χώρα στην οποία επιθυμεί να εγκατασταθεί. Για να αποφασίσει κανείς να φύγει από τη χώρα του και να εγκατασταθεί αλλού, χρειάζεται ένα σύστημα ευρωπαϊκής εμβέλειας που να ανταποκρίνεται στην ανάγκη της πληροφόρησης, απαραίτητης για την επιτυχία της κινητικότητας. Αυτός είναι ο διπλός στόχος του δικτύου EURES. Ωστόσο, η κινητικότητα των ατόμων που αναζητούν εργασία δεν αναμένεται να επιλύσει το μόνιμο πρόβλημα της ανεργίας, ιδίως επειδή τα άτομα αυτά έχουν υψηλά προσόντα και εμπειρία και συχνά γνώση ξένων γλωσσών. Η ανεργία, έχει αρχίσει να αλλάζει τη στάση των εργαζομένων. Η ιδέα της κινητικότητας εντάσσεται σταδιακά στη νοοτροπία του εργαζομένου και η Ευρώπη αρχίζει να αποκτά μια θέση στις επαγγελματικές επιλογές του. Για ορισμένους ιδίως τα στελέχη και τους νέους η ευρωπαϊκή κινητικότητα αποτελεί μια ευκαιρία να επεκτείνουν τις ικανότητές τους, τις εμπειρίες τους βραχυπρόθεσμα και να βελτιώσουν τις προοπτικές της επαγγελματικής τους σταδιοδρομίας μακροπρόθεσμα. Πάντως, η πολυμορφία των καταστάσεων που επικρατούν στις χώρες του ΕΟΧ από νομική, κοινωνική και πολιτιστική άποψη συχνά δημιουργεί εμπόδια για την κινητικότητα. Οι διασυνοριακοί εργαζόμενοι αποτελούν τους πρωτοπόρους. Παράλληλα, οι πολυεθνικές εταιρίες εδώ και πολλά χρόνια εφαρμόζουν των παράγοντα «κινητικότητα» στα στελέχη τους. Συχνά τα στελέχη εκμεταλλεύονται διάφορες ειδικές ρυθμίσεις που διευκολύνουν σε μεγάλο βαθμό την εγκατάστασή τους σε ένα άλλο κράτος. Για τους εργοδότες αυτούς η Ευρώπη αποτελεί μία πραγματική ευκαιρία για προσλήψεις, σε σχέση με τις διαθέσιμες ειδικότητες, αλλά και για την ανάπτυξη της κουλτούρας της επιχείρησης. Για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις που αναζητούν συγκεκριμένη τεχνογνωσία, η Ευρώπη είναι ένα νέο πλεονέκτημα, που μερικές φορές δυσκολεύονται να εκμεταλλευθούν. Το άνοιγμα των συνόρων δημιουργεί μία τεράστια αγορά περισσότερο προσπελάσιμη για τις επιχειρήσεις. Ταυτόχρονα, αποτελεί μία πρόκληση ιδίως για 26

27 τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις που βρίσκονται αντιμέτωπες με την εντατικοποίηση του διεθνούς ανταγωνισμού. Το EURES προσφέρει στις επιχειρήσεις αυτές μια εξατομικευμένη υπηρεσία που οι ίδιοι δεν είναι εύκολο να διαθέτουν πάντα. Ως προς τις μεγάλες επιχειρήσεις το EURES χρησιμεύει ως πηγή χρήσιμων πληροφοριών ή ως μέσο προσλήψεων. Ελεύθερη κυκλοφορία εργαζομένων Η ελεύθερη κυκλοφορία των αγαθών, των υπηρεσιών, των κεφαλαίων και των προσώπων αποτελεί μία από τις θεμελιώδεις αρχές που οδηγούν την Ε.E. και το EURES σε μια ισόρροπη και βιώσιμη ανάπτυξη. Η ευρωπαϊκή ιθαγένεια, μια έννοια που αναφέρεται στη Συνθήκη της Ένωσης, θα γίνει πραγματικότητα μόνο μέσα από την πραγματική ελεύθερη κυκλοφορία των προσώπων στο εσωτερικό του κοινού χώρου, της Μεγάλης Αγοράς. Οι διασυνοριακοί εργαζόμενοι είναι από τους πρώτους που απέκτησαν εμπειρία της επαγγελματικής κινητικότητας και της Ευρώπης των Περιφερειών, αναζητώντας εργασία στο πλησιέστερο κέντρο οικονομικής δραστηριότητας, ανεξαρτήτως χώρας. Η φύση της μετανάστευσης στο εσωτερικό της Ευρώπης δεν είναι πια ίδια. Τα μεταναστευτικά κύματα των εργαζομένων της Ν.Ευρώπης, που άλλοτε αναζητούσαν εργασία στο Βορά, έδωσαν τη θέση τους σε μια κινητικότητα περισσότερο από επιλογή παρά από ανάγκη, που συνδέεται με τις ολοένα αυξανόμενες ανάγκες για νέες και προηγμένες επαγγελματικές ειδικότητες. Η κινητικότητα αυτή συνοδεύεται από την παντελή έλλειψη διακρίσεων ανάμεσα στους εργαζόμενους από τα διάφορα κράτη μέλη. Αυτό σημαίνει ότι οι διακινούμενοι εργαζόμενοι πρέπει να διαθέτουν ορισμένα δικαιώματα για να μπορούν να μετακινούνται ελεύθερα στην επικράτεια του ΕΟΧ, να αναζητήσουν εργασία και να αποδεχθούν μια προσφορά εργασίας σε άλλο κράτος μέλος. Μπορούν φυσικά να εγκατασταθούν στο κράτος μέλος αυτό με την οικογένειά τους και να έχουν ίδια μεταχείριση με τους υπηκόους αυτού του κράτους. Με την έναρξη της διαδικασίας διερεύνησης προς τις χώρες της Αν. Ευρώπης, η ελεύθερη κυκλοφορία έχει μεταβληθεί και πάλι σε ζητήματα ύψιστης προτεραιότητας για την Ευρώπη. Ο φόβος ορισμένων κρατών μελών για 27

28 ενδεχόμενη αναταραχή στην αγορά εργασίας τους, λόγω της ροής εργαζομένων από τις υποψήφιες χώρες, έδωσε το έναυσμα για ζωηρές συζητήσεις. Αυτή η κεκτημένη ταχύτητα πρέπει να διατηρηθεί, προκειμένου να δημιουργηθεί ένας πραγματικός ευρωπαϊκός χώρος επαγγελματικής κινητικότητας, ένας χώρος στον οποίο τα εθνικά σύνορα δεν θα παρεμποδίζουν την πλήρη και αποτελεσματική ενσωμάτωση των εργαζομένων και των οικογενειών τους στο κράτος μέλος της επιλογής τους. 28

29 7. Νέες μορφές εργασίας προσαρμοσμένες στις ανάγκες των επιχειρήσεων και των υποψήφιων εργαζομένων Ένα βήμα μπροστά κάνει η χώρα μας υιοθετώντας πιο ευέλικτες μορφές εργασίας, προκειμένου να εναρμονιστεί με τα άλλα κράτη μέλη, τα οποία εφαρμόζουν ήδη και άλλες μορφές εργασίας, όπως τηλεργασία, εποχική, μερική, εργασία με βάρδιες κ.λ.π. Οι νέες τεχνολογίες και η ευελιξία είναι τα κύρια χαρακτηριστικά αυτής της νέας εποχής που αλλάζουν το εργασιακό τοπίο. Ωστόσο, η μορφή αυτή της ευελιξίας θα πρέπει να αποτελέσει μοχλό ανάπτυξης και αναδιοργάνωσης και όχι μέσο για τον περιορισμό του εργασιακού κόστους. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Ε.Ε., η μεγαλύτερη ευελιξία στα ωράρια, οι δυνατότητες μερικής απασχόλησης, η απασχόληση χωρίς καθημερινή μετάβαση στο χώρο της δουλειάς είναι λύσεις που, αν μελετηθούν και εφαρμοστούν με ευελιξία, μπορούν και την ανεργία να περιορίσουν και την δημιουργία θέσεων εργασίας να ενθαρρύνουν. Οι μορφές αυτές είναι κατάλληλες και προσαρμοσμένες στις ανάγκες και δεξιότητες του συνόλου των υποψήφιων εργαζομένων που διαμένουν νομίμως στη χώρα καθώς, εμφανίζουν τις ίδιες ανάγκες για πιο ευέλικτα ωράρια εργασίας, εξοικονόμηση χρόνου, εποχιακή απασχόληση κλπ. Μία από τις σημαντικότερες μορφές εργασίας, η οποία εξασφαλίζει ευελιξία και αναμένεται να διαδοθεί σε σύντομο χρονικό διάστημα είναι η τηλεργασία, η οποία στη χώρα μας παρουσιάζεται περιορισμένη, καθώς ο αριθμός των τηλεργαζομένων εκτιμάται ότι είναι μόλις ή 0,5% του εργατικού δυναμικού. Όσον αφορά όμως την Ευρώπη συνολικά, πάνω από 4 εκ. Ευρωπαίοι, δηλαδή περίπου το 3% του εργατικού δυναμικού, είναι τηλεργαζόμενοι κάποιας μορφής. Τα πλεονεκτήματα της τηλεργασίας είναι ότι δημιουργεί νέο δεδομένο στον τομέα της απασχόλησης, καθώς αλλάζει τις υπάρχουσες εργασιακές σχέσεις, συμβάλλει στην αύξηση της παραγωγικότητας και στη μείωση του κόστους εργασίας. Για τον εργαζόμενο ο νέος αυτός τρόπος εργασίας προσφέρει νέες δυνατότητες απασχόλησης και μειώνει το χρόνο προς και από τη δουλεία καθώς και τις απαιτούμενες δαπάνες για τη μεταφορά στο χώρο εργασίας. Οι 29

30 επιχειρήσεις ωφελούνται από την αύξηση της παραγωγικότητας και τη μείωση του λειτουργικού κόστους. Κερδισμένο παρουσιάζεται και το κοινωνικό σύνολο από τη νέα δυνατότητα για προσφορά εργασίας, τη μείωση της ρύπανσης από την ελάττωση των μετακινήσεων και τη στήριξη των απομονωμένων περιοχών. Από την άλλη όμως, ο τηλεργαζόμενος χάνει το δικαίωμα επικοινωνίας με τους συναδέλφους του, οι προδιαγραφές εργασίας δεν είναι εγγυημένες, ενώ μπορεί να υπάρξουν δραματικές αλλαγές, κυρίως ως προς τις αμοιβές την επιχειρησιακή εξέλιξη και τη συνδικαλιστική συμμετοχή. Νέους ορίζοντες τόσο στην απασχόληση όσο και στην επιχειρηματική δραστηριότητα ανοίγει η τηλεκατάρτιση του ανθρώπινου δυναμικού. Μια τέτοια καινοτομία αυτομάτως συμβάλλει στην αύξηση της κερδοφορίας της επιχείρησης, μέσω της αναβάθμισης του εργατικού δυναμικού της. Με τον όρο τηλεκατάριση, δηλαδή εξ αποστάσεως κατάρτιση, εννοούμε τη δυνατότητα κατάρτισης των εργαζομένων στους χώρους εργασίας τους με αξιοποίηση των δυνατοτήτων που προσφέρουν σήμερα οι τεχνολογίες της πληροφορικής και των τηλεπικοινωνιών. Για την εφαρμογή της τηλεκατάρτισης απαιτείται αφενός μεν η δημιουργία δομών παροχής τηλεκατάρτισης στους εργοδοτικούς φορείς και αφετέρου η δημιουργία κατάλληλης υποδομής στις επιχειρήσεις που επιθυμούν να συμμετάσχούν στην υλοποίηση του σχεδίου. Υπάρχουν δύο βασικές μέθοδοι για την παροχή τηλεκατάρισης: Α. Τηλεκατάρτιση με χρήση αλληλεπιδραστικών εφαρμογών πολυμέσων. Στην περίπτωση αυτή διακρίνονται δύο βασικές κατηγορίες: Αυτόνομες εκπαιδευτικές εφαρμογές CD-ROM. On line εκπαιδευτικές εφαρμογές με χρήση του Internet. Η τηλεκατάρτιση μέσωinternet υπερτερεί του CD-ROM, καθώς παρέχεται η δυνατότητα επικοινωνίας των καταρτιζομένων με τον εισηγητή. Η επικοινωνία θεωρείται απαραίτητη για τη διατύπωση αποριών των καταρτιζομένων στον εισηγητή μέσω e mail, την καθοδήγηση των καταρτιζομένων από τον εισηγητή 30

31 για την πορεία της κατάρτισης και αποστολή των αποτελεσμάτων αξιολόγησης των καταρτιζομένων σε κάθε θεματική ενότητα κ.λ.π. Β. Τηλεκατάρτιση με εικονοδιάσκεψη (Video conference) Αποτελεί την πλέον προηγμένη μορφή τηλεκατάρτισης που παρέχει ζωντανή αμφίδρομη επικοινωνία με εικόνα και ήχο μεταξύ του εκπαιδευτή και των εκπαιδευομένων. Παράλληλα παρέχει τη δυνατότητα μεταφοράς ηλεκτρονικών αρχείων, μηνυμάτων, αλληλογραφίας, επίδειξης λειτουργίας προγραμμάτων, συμμετοχική διαδικασία στη λειτουργία προγραμμάτων κ.λ.π. Η εικονοδιάσκεψη είναι δυνατόν να γίνει είτε μέσω του Διαδικτύου είτε μέσω του δικτύου ISDN. Η μέθοδος εξ αποστάσεως κατάρτισης αξίζει να εφαρμοσθεί σε περιπτώσεις που είναι αναγκαία η εξ αποστάσεως παρουσία του εισηγητή και, βέβαια, εφόσον είναι δυνατή η εξασφάλιση σύνδεσης με το δίκτυο ISDN. 31

32 8. Μερική απασχόληση: Έχει μπει στη ζωή μας... Η αλματώδη αύξηση της ανεργίας εξαναγκάζει, ιδίως τους νέους, στην αναζήτηση εργασίας άνευ όρων. Ο εφιάλτης της μερικής απασχόλησης που πλανάται πάνω από την Ευρώπη έκανε δειλά δειλά την εμφάνισή του και την Ελλάδα. Ήδη, οι νέοι δείχνουν να προσανατολίζονται σε ευκαιριακές δουλειές και να αποδέχονται τις συνθήκες εργασίας που καθορίζει η μερική απασχόληση. Η συγκριτικά μεγαλύτερη επέκταση της μερικής απασχόλησης παρατηρείται στον αγροτικό τομέα όπου προσφέρονται εποχιακές θέσεις απασχόλησης σε Ρομά, Μετανάστες κλπ,ενώ ομοίως διαπιστώνεται ότι και για τους γηγενείς, τα υψηλότερα ποσοστά μερικής απασχόλησης εμφανίζονται στην κατηγορία τω γεωργών, κτηνοτρόφων και αλιέων, ανεξάρτητα βαθμού αστικότητας και φύλου. Επιπλέον, ποσοστά μερικής απασχόλησης άνω του μέσου όρου εμφανίζουν, στην περίπτωση των ανδρών, οι ανειδίκευτοι εργάτες και ο μικροεπαγγελματίες. Σύμφωνα με διαθέσιμα στοιχεία, από τις αρχές της δεκαετίας το ποσοστό της μερικής απασχόλησης ανερχόταν στο 4.6% της συνολικής απασχόλησης. Από τους μερικώς απασχολούμενους, το 6% της συνολικής ανδρικής απασχόλησης αντιστοιχούσε σε άνδρες εργαζόμενους, και το 7,9% σε γυναίκες (ΙΝΕ-ΓΣΕΕ κλπ.) Όσον αφορά τους νέους, οι οποίοι απασχολούνται σε θέσεις πλήρους απασχόλησης επί του συνόλου των απασχολούμενων είναι πολύ λιγότεροι με αποτέλεσμα το ποσοστό της μερικής απασχόλησης στους νέους να είναι μεγαλύτερο. Ειδικότερα, τα ποσοστά της μερικής απασχόλησης εμφανίζονται ιδιαίτερα αυξημένη στις ηλικίες ετών. Σύμφωνα με διαθέσιμα στοιχεία, προκύπτει ότι το ποσοστό των μερικών απασχολούμενων νέων που επιθυμούν θέσεις μερικής απασχόλησης ξεπερνούν το 25% αυτών. Οι αναλογίες, όσον αφορά το σύνολο των μερικών απασχολούμενων, για όσους επιθυμούν θέσεις πλήρους απασχόλησης ανέρχεται στο 41% και στο 35% για όσους επιθυμούν θέσεις μερικής απασχόλησης. Τα ποσοστά αυτά διαφοροποιούνται κατά φύλο, με ποσοστά 50% και 23% αντίστοιχα για τους 32

33 άνδρες και 36% και 42% για τις γυναίκες. Οι λόγοι που κάποιοι νέοι επιθυμούν τη μερική απασχόληση είναι επειδή σπουδάζουν και έτσι δεν επιθυμούν πλήρη απασχόληση, αλλά και δεν μπορούν να βρουν πλήρη απασχόληση. Αναλυτικότερα, το 41% επί του συνόλου της απασχόλησης που απασχολούνται μερικώς δεν μπορούν να βρουν εργασία πλήρους απασχόλησης, ενώ στις ηλικίες από 15 ως 24 ετών το ποσοστό ανέρχεται στο 52,8%. Όσον αφορά την αναλογία κατά φύλο, το αντίστοιχο ποσοστό για το σύνολο των ανδρών είναι 50,1% και 47,9% για τους νέους ηλικίας ετών, ενώ για τις γυναίκες είναι 35,9% και 56,9% για τις γυναίκες ηλικίας ετών. Ωστόσο, στο σύνολο των απασχολούμενων, μερικής και πλήρους απασχόλησης, το 35,1% του συνόλου και το 24,3% των νέων ηλικίας ετών δεν επιθυμεί να εργαστεί με συνθήκες πλήρους απασχόλησης, καθώς υποστηρίζουν ότι οι συνθήκες εργασίας μερικής απασχόλησης είναι πιο ελαστικές. Αυτό βρίσκει σύμφωνους κυρίως τις γυναίκες, αφού το 42% του συνόλου και το 28,4% των νέων δεν επιθυμούν την πλήρη απασχόληση, ενώ στους άνδρες τα αντίστοιχα ποσοστά 22,7% του συνόλου και 19,4% των νέων. Παράλληλα, από την ανάλυση των στοιχείων του ΙΝΕ ΓΣΕΕ, προκύπτει ότι το φαινόμενο της μερικής απασχόλησης εντοπίζεται στις νεότερες ηλικίες μόνο στις αστικές περιοχές, ενώ στις ημιαστικές και αγροτικές περιοχές το φαινόμενο είναι διαδεδομένο στο σύνολο σχεδόν των ηλικιών. Τα στοιχεία για την κατανομή της μερικής απασχόληση, δείχνουν ότι οι χιλιάδες μερικώς απασχολούμενοι κατανέμονται περίπου ισομερώς μεταξύ αυτοαπασχολούμενων, μισθωτών και συμβοηθούντων μη αμειβόμενων μελών της οικογένειας. Έτσι, το μεγαλύτερο μέρος των μερικώς απασχολούμενων μισθωτών συγκεντρώνεται στις αστικές περιοχές, ενώ, αντιθέτως, το μεγαλύτερο μέρος των αυτοαπασχολούμενων μερικώς συγκεντρώνεται στις αγροτικές και ημιαστικές περιοχές. 33