ΠΑΙΖΟΝΤΑΣ ΜΕ ΤΗ ΦΩΤΙΑ

Transcript

1 Πυροσβεστικά ΠΑΙΖΟΝΤΑΣ ΜΕ ΤΗ ΦΩΤΙΑ Η Ελλάδα κάθε χρόνο καίγεται. Δεκάδες χιλιάδες στρέμματα, πολλές φορές και εκατομμύρια. Ποιος την καίει; Γιατί καίγεται; Στα τηλεοπτικά δελτία ειδήσεων και τα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων, κάποια αόριστα συμφέροντα, αδίστακτοι εμπρηστές ή ακόμη και ξένοι πράκτορες είναι αυτοί που ανάβουν τη φλόγα. Μια χώρα χωρίς κτηματολόγιο, χωρίς καταγραφή των δασών, ελέγχους και τιμωρία, μπορεί να δικαιολογήσει ακόμη και τα πιο ευφάνταστα σενάρια. του Κώστα Βαξεβάνη

2 Στα μάτια της κοινής γνώμης κάποιοι κακοί ευθύνονται για την καταστροφή (είτε ανήκουν στην ομάδα των επιπόλαιων νεοελλήνων είτε στη μετεξέλιξή τους σε νεοέλληνες καταπατητές) και κάποιοι καλοί αναλαμβάνουν να μας προστατέψουν. Τέσσερις δικογραφίες που έχουν σχηματιστεί από τους εισαγγελείς με αντικείμενο την πυρόσβεση δείχνουν πως τα πράγματα δεν είναι έτσι. Οι κακοί είναι αυτοί που είναι, αλλά οι καλοί μπορεί να είναι χειρότεροι. Τουλάχιστον από το 2000,πάνω στα αποκαΐδια της Ελλάδας κάποιοι πλουτίζουν παίζοντας με τη φωτιά. Το 1998, η Δασική Υπηρεσία, η οποία είχε την ευθύνη κατάσβεσης των πυρκαγιών, αντικαθίσταται από την Πυροσβεστική. Και τότε αρχίζει εκτός από τη μάχη με τις φλόγες και αυτή με το χρήμα. Πίσω από τους καπνούς τής κάθε φωτιάς στήνονται φωτογραφικοί διαγωνισμοί για ενοικίαση εναέριων μέσων πυρόσβεσης και σωτηρίας. Η πρόληψη και τα επίγεια μέσα πυρόσβεσης ευνοούνται όλο και λιγότερο, και η Ελλάδα εναποθέτει τη σωτηρία της στην εναέρια πυρόσβεση, την οποία νοικιάζει βέβαια από συγκεκριμένους και μάλιστα πανάκριβα. Ένα σύστημα ανώτατων και ανώτερων υπαλλήλων του Πυροσβεστικού Σώματος σε συνεργασία με τμήμα της πολιτικής ηγεσίας, με διακομματική πάντα διάθεση, στήνει το παιχνίδι. Το κόλπο είναι απλό: Όταν εκδηλώνεται μια φωτιά είναι λογικό να προκαλούνται συναισθήματα ανασφάλειας και τρόμου. Αυτά μεγεθύνονται και αναπαράγονται από τα Μέσα Ενημέρωσης. Τα μέσα πυρόσβεσης πάντα είναι ελλιπή σε σχέση όχι απαραίτητα με τις πραγματικές ανάγκες, αλλά με την αγωνία του κόσμου. Αν η καταστροφή είναι μεγάλη, τότε κανένας δεν θα αποδώσει ευθύνες στρατηγικής πυρόσβεσης, αλλά ελλείψεις. Έτσι την επόμενη χρονιά, ή ακόμη και την ίδια, θα υπογραφούν συμβάσεις για την ενοικίαση εναέριων μέσων σωτηρίας. Κάθε ελικόπτερο από αυτά στοιχίζει έως και 4,5 εκατομμύρια ευρώ. Το πραγματικό κόστος για άλλες χώρες (αλλά και για την Ελλάδα μετά τις εισαγγελικές έρευνες) είναι περίπου το μισό. Οι συμβάσεις που υπογράφονται είναι φωτογραφικές για δύο εταιρίες. Οι υπερτιμολογήσεις είναι διακριτές χωρίς ιδιαίτερη έρευνα, αλλά προτάσσονται διάφορες ανάγκες. Όποιος τολμήσει να μιλήσει βάζει σε κίνδυνο τη χώρα, ή εξυπηρετεί συμφέροντα. Για πάνω από 10 χρόνια το παιχνίδι με τη φωτιά εξελίσσεται σε έναν πραγματικό εθνικό κίνδυνο με το επιχείρημα μιας ακόμη «εθνικής ανάγκης». Την ίδια ώρα, τα ιδιόκτητα ελικόπτερα της πυροσβεστικής ρημάζουν κάτω από υπόστεγα, ενώ ακόμη και η ίδια η συντήρησή τους αποτελεί ένα ακόμη σκάνδαλο. Ακόμη και στις μεγάλες φωτιές του 2007 τα ελικόπτερα του Πυροσβεστικού Σώματος, αν και πλήρως αξιόπλοα, δεν πέταξαν. Η ηγεσία της Πυροσβεστικής δεν έδωσε εντολή για να πετάξουν. Οι συνεντεύξεις που μας δίνουν οι πιλότοι σε αυτή την έρευνα είναι πλέον καταθέσεις στην εισαγγελία. Απαξίωσαν τα ιδιόκτητα μέσα εναέριας πυρόσβεσης για να νοικιάζουν από εταιρίες σε εξωπραγματικές τιμές. Αλλά επιπλέον έδιναν τη δυνατότητα σε αυτές τις εταιρίες να γράφουν υπερωρίες. Πιλότοι καταγγέλλουν πως σηκώθηκαν για να σβήσουν μια φωτιά από μπάρμπεκιου στον Άγιο Στέφανο, ή πως μια φωτιά στην ίδια την περίβολο του αεροδρομίου που φιλοξενούσε τα πυροσβεστικά σβήστηκε με ελικόπτερο που πέταξε από αλλού. Υπάρχουν πιλότοι που έχουν καταθέσει πως έριχναν νερό στα βράχια και σε σβησμένες φωτιές μόνο και μόνο για να γράφει υπερωρίες η εταιρία. Κάπως έτσι κάηκε και η Ηλεία και ολόκληρη η Ελλάδα. Η ομάδα των στελεχών της Πυροσβεστικής που κατήγγειλε όλα αυτά στην εισαγγελία διώχθηκε. Και οι σημερινοί υπόδικοι για τα σκάνδαλα της πυρόσβεσης έχουν όλοι προαχθεί. Όσοι ερευνούν ένα έγκλημα συνήθως λένε πως αν θέλεις να βρεις τον δράστη ψάξε το κίνητρο. Το ερώτημα που πρέπει να ερευνήσει η εισαγγελία είναι αν τα εκατομμύρια της πυρόσβεσης ήταν και κίνητρο για το έγκλημα όχι των υπερτιμολογήσεων, αλλά της ίδιας της φωτιάς.

3 Πυροσβεστικά Στις μεγάλες φωτιές στην Ελλάδα, όπου οι πυροσβέστες σβήνουν τις φλόγες φορώντας ένα απλό πηλίκιο, οι μάνικες συχνά σπάνε και οι δεξαμενές δεν έχουν νερό, τα πυροσβεστικά ελικόπτερα είναι ο από μηχανής θεός: Φτάνουν παντού, έγκαιρα, και πολλές φορές κάνουν πυρόσβεση live μπροστά στις κάμερες. Τι άλλο θέλει κάποιος για να πειστεί πως είναι το πιο αποτελεσματικό μέσο πυρόσβεσης. Ίσως τις διαβεβαιώσεις υπουργών που σπεύδουν να δηλώσουν «φέτος πήγαμε καλά γιατί είχαμε αρκετά πυροσβεστικά ελικόπτερα». Αρκεί να μην κοιτάξεις τις συμβάσεις που έχουν υπογράψει. Συμβάσεις που καίνε και του Κώστα Βαξεβάνη Στις αρχές της δεκαετίας του '90, μια καναδική εταιρία ειδικευμένη στην αεροπυρόσβεση είχε προτείνει στην ελληνική κυβέρνηση ένα σχέδιο προστασίας και πυρόσβεσης για τα ελληνικά δάση. Το σχέδιο προέβλεπε την ταυτόχρονη επέμβαση στη φωτιά από τον αέρα και το έδαφος. Αεροσκάφη θα έριχναν στη φωτιά νερό και επιβραδυντικό υγρό ώστε να την εγκλωβίσουν, ενώ δυνάμεις με δασοκομάντος θα μεταφέρονταν με ελικόπτερα στα κρίσιμα σημεία για να την ανακόψουν. Η πρόταση δεν έγινε αποδεκτή για δύο λόγους. Ο ένας είναι ο αθώος: Σε πολλούς επιτελείς φαινόταν ως κάτι πολύ νεωτεριστικό και άγνωστο για την ελληνική πραγματικότητα. Ο δεύτερος στηρίζεται μόνο σε μαρτυρίες αλλά όχι σε αποδείξεις: Κάποιοι προσέβλεπαν σε αγορά νέων πυροσβεστικών αεροσκαφών τύπου Canadair για να πάρουν τις μίζες τους. Το σχέδιο δεν υλοποιήθηκε, αλλά κάποιοι είχαν αντιληφθεί για πρώτη φορά πως ενδεχομένως η πυρόσβεση να έχει κέρδη. Τα επόμενα χρόνια, η Ελλάδα οργάνωσε υποτυπωδώς τη δασική πυρόσβεση με ένα μικτό σύστημα από αέρα και ξηρά. Οργανώθηκαν τμήματα δασοκομάντος και δόθηκε βάση σε ένα σύστημα πρόληψης και πυρασφάλειας. Το 1998 αγοράστηκαν και 10 νέα Canadair με καθυστέρηση χρόνων. Η δασοπυρόσβεση πέρασε όμως από τη Δασική Υπηρεσία στο Πυροσβεστικό Σώμα. Άνθρωποι που έσβηναν αστικές φωτιές έπρεπε να γίνουν δασοπυροσβέστες. Μετά το 2000 ο σχεδιασμός άρχισε να αλλάζει. Βασικό μέσο πυρόσβεσης έγιναν τα εναέρια μέσα. Εμφανίζονταν αναγκαία και αποτελεσματικά τόσο από τους σχεδιασμούς του Πυροσβεστικού Σώματος όσο και από τα ρεπορτάζ. Οι δημοσιογράφοι έπαψαν να επισκέπτονται επετειακά την Άνοιξη, τη βάση των πυροσβεστικών αεροσκαφών Canadair στην Ελευσίνα, και στα ρεπορτάζ για τις φωτιές εμφανίστηκαν δύο νέοι πρωταγωνιστές: Τα ελικόπτερα Erickson S-64 E αμερικανικής κατασκευής και 3 τύποι ρωσικών ελικοπτέρων. Οι από μηχανής θεοί μόλις είχαν ανακαλυφθεί ή εφευρεθεί. Μαρκογιαννάκης και συμβάσεις που καίνε Το ελληνικό δημόσιο νοικιάζει συστηματικά ελικόπτερα από τις δύο εταιρίες, έχοντας δαπανήσει δεκάδες εκατομμύρια ευρώ. Όπως αποδεικνύεται πια όχι μόνο από την εισαγγελική και τη δημοσιογραφική έρευνα, αλλά από τις ίδιες τις προσφορές αυτών των εταιριών για να αναλάβουν τη δασοπυρόσβεση το 2012, οι συμβάσεις ήταν υπερτιμολογημένες, με τιμές έως και διπλάσιες από τις πραγματικές. Το 2005, ο υφυπουργός Δημόσιας Τάξης Χρήστος Μαρκογιαννάκης υπέγραψε μια σύμβαση τριετούς διάρκειας για ενοικίαση 3 ελικοπτέρων δασοπυρόσβεσης τύπου S-64 E από την ελληνική εταιρία ICSS, η οποία τα επινοικίαζε από την αμερικανική Erickson. Παρότι σε όλο τον κόσμο υπάρχουν δεκάδες εταιρίες που αναλαμβάνουν δασοπυρόσβεση (φέτος μόνο στον διαγωνισμό για την Ελλάδα εμφανίστηκαν 8), στον διαγωνισμό που προκηρύχθηκε η Ελλάδα απαιτεί τα ελικόπτερα να έχουν δεξαμενή λίτρων νερού. Στην αγορά υπήρχαν και με άλλες χωρητικότητες, μικρότερα ελικόπτερα και πιο ευέλικτα, αλλά 16 HOTDOC. 2 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 2012

4 υπόδικοι που προάγονται οι επιτροπές της Πυροσβεστικής και ο υφυπουργός επέμεναν πως οι φωτιές στην Ελλάδα σβήνουν μόνο αν το ελικόπτερο μεταφέρει 7 τόνους νερού, ούτε λιγότερο ούτε περισσότερο. Σύμφωνα με το πόρισμα της εισαγγελέως Πόπης Παπανδρέου, που ερεύνησε τις συμβάσεις για τα πυροσβεστικά ελικόπτερα, ο διαγωνισμός ήταν καθαρά φωτογραφικός, προκειμένου να μπορέσει η ICSS να πάρει τη δουλειά. Είναι χαρακτηριστικό πως η αμερικανική εταιρία Erickson κατασκευάζει ίδια ελικόπτερα μεγαλύτερης χωρητικότητας, τα οποία όμως είναι ναυλωμένα από άλλες χώρες. Έτσι ο ελληνικός διαγωνισμός αποκλείει κάθε άλλη χωρητικότητα ως ακατάλληλη για να φωτογραφίσει τα ελικόπτερα που πρακτορεύει η ICSS. Στην πρώτη σύμβαση που υπογράφει ο Χρήστος Μαρκογιαννάκης, το ελληνικό κράτος δίνει, για το 2005, ευρώ στην ICSS. To 2006 το τίμημα ανεβαίνει στα ευρώ. Το 2007 γίνεται ευρώ. Το 2008, Το 2009 το τίμημα που πληρώνει το ελληνικό δημόσιο με υπογραφή Μαρκογιαννάκη είναι ευρώ. Δηλαδή ευρώ για κάθε ελικόπτερο. Παρότι η εταιρία ICSS δίνει το 2009 προσφορά που υπερβαίνει κατά 1 εκατομμύριο την πρόβλεψη της Πυροσβεστικής και έπρεπε να ματαιωθεί ο διαγωνισμός, ο Χρήστος Μαρκογιαννάκης υπογράφει τη σύμβαση. Την επόμενη χρονιά ο Σπύρος Βούγιας ως αρμόδιος υπουργός θα καταγγείλει στη Βουλή πως το ελληνικό κράτος πλήρωνε υπερτιμολογημένες συμβάσεις. Για το 2011, το ελληνικό δημόσιο παρακάμπτει την εταιρία ICSS και κλείνει απευθείας τα ελικόπτερα από την κατασκευάστρια εταιρία Erickson Air Crane. Η εταιρία ενημερώνει το ελληνικό κράτος πως η ίδια ενοικίαζε τα ελικόπτερα στην ICSS, στην τιμή των ευρώ. Η ICSS τα έδινε ευρώ με την άδεια και τις υπογραφές των αρχηγών του Πυροσβεστικού Σώματος, των επιτροπών και του υπουργού Χρήστου Μαρκογιαννάκη. Η Ελλάδα εμφανίζεται δηλαδή να νοικιάζει ελικόπτερα με ευρώ την ώρα πτήσης. Μια υποτυπώδη έρευνα σήμερα αποκαλύπτει πως την ίδια περίοδο η Κύπρος νοικιάζει τα ελικόπτερα με ευρώ την ώρα, και η υπηρεσία Δασών ΟΙ ΥΠΕΡΟΓΚΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΑ ΕΛΙΚΟΠΤΕΡΑ για κάθε ελικόπτερο των ΗΠΑ με μόλις ευρώ την ώρα. Πληρώναμε δυο φορές Ένας κλειστός κύκλος στελεχών της Πυροσβεστικής δημιουργούσε τις προδιαγραφές που φωτογράφιζαν συγκεκριμένη εταιρία, η οποία προμήθευε ελικόπτερα σε ό,τι τιμές ήθελε. Δεν κέρδιζε όμως μόνο από αυτό, αλλά και από τις έμμεσες επεκτάσεις των συμφωνιών. Για πολλά χρόνια το δημόσιο έκλεινε μικρό αριθμό ωρών πυρόσβεσης που είχαν τον ρόλο πάγιων ωρών πυρόσβεσης. Πέρα από αυτές τις ώρες το δημόσιο πλήρωνε επιπλέον ώρες πτήσης και μάλιστα (ενάντια σε κάθε λογική αντίστοιχης σύμβασης στο εξωτερικό) σε τιμές ακόμη μεγαλύτερες ανά ώρα. Τα νοικιαζόμενα ελικόπτερα έπαψαν να σταθμεύουν με βάση τα σχέδια σε προβλεπόμενες περιοχές όπως τα Ιωάννινα. Έτσι όταν υπήρχε φωτιά στην Ήπειρο πετούσαν ως εκεί γράφοντας ώρες πτήσης. Όπως έχει κατατεθεί στις δύο δικογραφίες των εισαγγελέων Πόπης Παπανδρέου και Αντώνη Ελευθεριάνου, τα ελικόπτερα συχνά έκαναν ρίψεις ενώ είχε σβήσει η φωτιά, γράφοντας ώρες πτήσεις, ή «έριχναν HOTDOC. 2 ΑΥΓΟΎΣΤΟΥ

5 Πυροσβεστικά νερό στα βράχια» ενώ καιγόταν η Ελλάδα (δείτε μαρτυρίες πιλότων παρακάτω). Πέρα από τις ληστρικές συμβάσεις και τις υπερωριακές ώρες πτήσης που ανέβαζαν συνεχώς το τίμημα, η εισαγγελική έρευνα έχει εντοπίσει πως από το 2005 έως το 2009 που ήταν αρμόδιος υπουργός ο Χρήστος Μαρκογιαννάκης, το ελληνικό δημόσιο κατέβαλε ευρώ για δαπάνες διατροφής, διαμονής και επικοινωνίας για τους πιλότους. Οι δαπάνες αυτές, σύμφωνα με τις συμβάσεις, δεν βάρυναν το ελληνικό δημόσιο αλλά την εταιρία ενοικίασης των ελικοπτέρων. Παρ' όλα αυτά έχουν καταβληθεί από το ελληνικό κράτος. Ευθύνη για συμβάσεις με την εταιρία επινοικίασης ελικοπτέρων που περιείχαν ζημιογόνους όρους για το ελληνικό δημόσιο φέρονται να υπέγραψαν το 2010 και το 2011 και οι υπουργοί Σπύρος Βούγιας και Μανώλης Όθωνας, παρότι αργότερα προχώρησαν σε διαγωνισμό απ' τον οποίο το δημόσιο κέρδισε. Οι δικογραφίες των εισαγγελέων έχουν διαβιβαστεί στη Βουλή, επειδή εντοπίζουν πιθανή ευθύνη των υπουργών Μαρκογιαννάκη, Βούγια και Όθωνα. Τα αδικήματα που πιθανόν έχει διαπράξει ο Χρήστος Μαρκογιαννάκης έχουν παραγραφεί με βάση τον νόμο περί ευθύνης υπουργών. Ο ίδιος πάντως έχει παραδεχθεί σε συνεντεύξεις του πως αναγκάστηκε να υπογράψει τις συμβάσεις πιεζόμενος από την εταιρία και τους δημοσιογράφους που απέδιδαν ευθύνη γιατί δεν υπήρχαν ελικόπτερα για τις φωτιές. Και ρωσικές υπερτιμολογήσεις Με τον ίδιο τρόπο, οι παράγοντες του Πυροσβεστικού Σώματος και πολιτικά πρόσωπα επιλέγουν τη δεύτερη εταιρία που επινοικιάζει πυροσβεστικά ελικόπτερα. Είναι η εταιρία Scorpions, η οποία πρακτορεύει 3 τύπους ρωσικών ελικοπτέρων. Αντίπαλός της στον διαγωνισμό ήταν η εταιρία MDS Μεσογειακά Αμυντικά Συστήματα. Οι δύο εταιρίες δίνουν τις προσφορές τους για να πάρουν το έργο της πυρόσβεσης. Μειοδότρια είναι η εταιρία Scorpions, η οποία όμως δεν έχει «πιστοποιητικό τύπου» που πρέπει να έχουν όλα τα ελικόπτερα που πραγματοποιούν πυρόσβεση στην Ευρώπη. Η ΥΠΑ αντιδρά σε αυτό, το 2003, και η ηγεσία της κλαδεύεται σε μια νύχτα. Στον διαγωνισμό επαναδιατυπώνεται ο όρος πως «η εταιρία που διενεργεί την πυρόσβεση μπορεί να έχει πιστοποιητικό τύπου ή άλλο αντίστοιχο», αναγνωρίζοντας έτσι την πιστοποίηση που παρέχουν οι Ανατολικές χώρες, αν και δεν αναγνωρίζεται από την ΕΕ. Είναι χαρακτηριστικό πως στους διαγωνισμούς για τα αμερικανικά πυροσβεστικά Erickson δεν διατυπώνεται τέτοιος όρος, ότι μπορούν να έχουν και άλλου είδους πιστοποιητικό. Είναι μια φωτογραφική διατύπωση που δίνει τη δυνατότητα στην εταιρία Scorpions να γίνει προμηθευτής του έργου πυρόσβεσης. Το 2011, η εταιρία Scorpions, σε διαγωνισμό που έγινε μέσω του NAMSA (Νατοϊκού οργανισμού) για την πυρόσβεση στην Ελλάδα, αφού είχε δημιουργηθεί ο θόρυβος για τις υπερτιμολογήσεις, έδωσε προσφορά για 90 ημέρες πυρόσβεσης ευρώ για κάθε ελικόπτερο. Τουρκική εταιρία επινοικίασης με τα ίδια ελικόπτερα έδωσε προσφορά για 120 μέρες μόλις ευρώ Τα ελικόπτερα παραμένουν καθηλωμένα ακόμα και την ώρα που η φωτιά μαίνεται ανεξέλεγκτη στην Ηλεία ανά ελικόπτερο. Για τα μεσαίου τύπου ρωσικά πυροσβεστικά η εταιρία SKYLINE έδωσε προσφορά ευρώ ανά ώρα πτήσης. Η πυρόσβεση μέσω της Scorpions τα τελευταία χρόνια στοίχιζε για τα ίδια ελικόπτερα ευρώ την ώρα. Οι προσφορές και μόνο είναι αποδεικτικές για το πώς είχαν στήσει πάρτι πάνω στις φλόγες. 18 HOTDOC. 2 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 2012

6 Ο Αρχηγός και ο Γενικός βιάζονται Τον Οκτώβριο του 2011, ο υπουργός Προστασίας του Πολίτη Χρήστος Παπουτσής πιέζεται από τον αρχηγό της Πυροσβεστικής Στέλιο Στεφανίδη και τον γενικό γραμματέα του υπουργείου Γρηγόρη Τασούλα να υπογράψει την επέκταση μιας σύμβασης για την πυρόσβεση. Παρότι είναι σχεδόν χειμώνας, αρχηγός και γενικός γραμματέας θεωρούν πως πρέπει να επεκταθεί η πυρόσβεση στην Κρήτη για προληπτικούς λόγους, για ένα ρώσικο ελικόπτερο βαρέους τύπου ΜΙ 26. Το κόστος είναι ευρώ και η διαδικασία και η επιμονή φαίνονται πολύ παράξενες στον υπουργό. Κάποιοι υπηρεσιακοί παράγοντες ενημερώνουν τον υπουργό πως η εισήγηση του αρχηγού της Πυροσβεστικής δεν έχει υπογραφεί από άλλα στελέχη της πυροσβεστικής, τα οποία διαφωνούν. Λίγο αργότερα αποκαλύπτεται πως η σύμβαση της οποίας επιχειρήθηκε η επέκταση ήταν ίδιου ποσού με τη ρήτρα που έπρεπε να πληρώσει η εταιρία Scorpion στο ελληνικό δημόσιο για πτήσεις που δεν είχε κάνει. Δηλαδή φαίνονται οι άνθρωποι που νοιάζονται για την ασφαλή πυρόσβεση να εξυπηρετούν την εταιρία με μια άχρηστη επέκταση σύμβασης για να μην πληρώσει το ελληνικό δημόσιο. Για την υπόθεση αυτή έχουν ασκηθεί διώξεις εναντίον του πρώην αρχηγού του Πυροσβεστικού Σώματος και του γενικού γραμματέα του υπουργείου. Ο Γρηγόρης Τασούλας, μιλώντας στο Hot Doc, απέκλεισε κάθε δική του ευθύνη. «Δεν «προχώρησα σε επέκταση της σύμβασης, αλλά εξέφρασα τη γνώμη μου, ως όφειλα, ως πολιτικό στέλεχος του υπουργείου. Γνώμη που δικαιώθηκε από τα γεγονότα (τη φωτιά στα Χανιά που επακολούθησε). Ακολούθως, η μη υλοποίηση της επέκτασης της σύμβασης δεν χρέωσε τον κρατικό προϋπολογισμό με κανένα ποσό. Κατά τη διετία τα στελέχη του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη σε συνεργασία με δεκάδες καταξιωμένους αξιωματικούς του Πυροσβεστικού Σώματος διαχειριστήκαμε τις δύο αντιπυρικές περιόδους με απόλυτα επιτυχημένο τρόπο. Είναι άδικο να απαξιώνεται η προσπάθεια τόσων ανθρώπων. Είναι όμως και επικίνδυνο να καθηλώνεται η επιχειρησιακή ετοιμότητα και να παραλύει η μαχητικότητα της Πυροσβεστικής, εξαιτίας του φόβου που εμπνέουν όσοι θίγονται επιχειρηματικά. Οι οποίοι, δυστυχώς, βρήκαν ευήκοα ώτα σε πολιτικούς φίλους και διαδικτυακούς Ιαβέρηδες. Τέλος, σας γνωρίζω ότι καθ όλη τη διάρκεια της θητείας μου στο υπουργείο υπηρέτησα το λειτούργημά μου με γνώμονα το δημόσιο συμφέρον, χωρίς να κλονιστώ από τον πόλεμο εταιρικών συμφερόντων ή να υποκύψω σε παντοειδείς πιέσεις ή εκβιασμούς». Οι υπόδικοι απλώς προάγονται Μετά την αποκάλυψη του θέματος από τον Παπουτσή, ο Γρηγόρης Τασούλας παραιτήθηκε και ο αρχηγός της Πυροσβεστικής αποστρατεύτηκε. Το σκάνδαλο της πυρόσβεσης δεν θα είχε αποκαλυφθεί αν μερικοί αξιωματικοί του Πυροσβεστικού Σώματος δεν είχαν ακολουθήσει πρώτα τον υπηρεσιακό και στη συνέχεια τον νομικό δρόμο. Ο αντιστράτηγος της Πυροσβεστικής Ανδριανός ΠΡΟΣΦΟΡΕΣ ΕΤΑΙΡΙΩΝ ΕΠΙΝΟΙ- ΚΙΑΣΗΣ ΕΛΙΚΟ- ΠΤΕΡΩΝ SCORPIONS για 90 ημέρες το 2011 ΤΟΥΡΚΙΚΗ ΕΤΑΙΡΙΑ για 120 ημέρες το 2011 ΥΠΟΔΙΚΑ ΣΤΕΛΕΧΗ 26 στελέχη της πυροσβεστικής 3 πρώην αρχηγοί ανάμεσά τους 3 Υπόδικοι πήραν προαγωγή Κουρμπάτσης ήταν αυτός που με αλλεπάλληλες μηνύσεις του κίνησε το θέμα. Στην Πυροσβεστική δημιουργήθηκε εναντίον του ένα προφίλ δικομανούς που δεν ξέρει τι κάνει, για να πληγεί η αξιοπιστία του. Μαζί με μια ομάδα έντιμων αξιωματικών διώχθηκε και μπήκε στο περιθώριο. Αυτή τη στιγμή 26 στελέχη της Πυροσβεστικής, ανάμεσά τους και 3 πρώην αρχηγοί, είναι υπόδικοι. Τον Μάρτιο του 2011 οι διώξεις είχαν ασκηθεί ήδη εναντίον τους. Τρεις όμως από τους υπόδικους προήχθησαν σε ανώτερους βαθμούς και θέσεις, παρότι είναι αντιμέτωποι με πολύ βαριές κατηγορίες. Ο υπόδικος Παν. Παναγιωτόπουλος έγινε υπαρχηγός της Πυροσβεστικής, ο Σωτ. Γεωργακόπουλος έγινε επιθεωρητής Νοτίου Ελλάδας και ο Κωνστ. Παπαδογιαννάκης διοικητής της Πυροσβεστικής Ακαδημίας. Όπως λέει χαρακτηριστικά ο Νίκος Χανιάς, απόστρατος ανώτατος αξιωματικός της Πυροσβεστικής, «πίσω από τη φωτιά υπάρχουν μεγάλα συμφέροντα. Στο Σώμα υπήρχε πάντα αυτή η εντύπωση. Δείτε, αυτοί που τώρα είναι υπόδικοι πόσες φορές προήχθησαν σε 2-3 χρόνια όταν υπουργός ήταν ο Χρυσοχοΐδης και γραμματέας ο Τασούλας. Είναι λογικό αυτοί που εισηγούνται ζημιογόνες συμβάσεις για το δημόσιο συνεχώς, συνεχώς να προάγονται;» Ένα ενδιαφέρον ερώτημα, που καλό θα ήταν να απαντηθεί. HOTDOC. 2 ΑΥΓΟΎΣΤΟΥ

7 Πυροσβεστικά Η εταιρία ICSS πήρε μέρος στο διαγωνισμό, αλλά έχοντας άδεια μόνο για έναν τύπο ελικο πτέρων. Στο μεσοδιάστημα, όπως αποδεικνύεται από το έγγραφο, εξασφά λισε τις προϋ ποθέσεις που της έλειπαν Η Ελλάδα καιγόταν και είχαν καθηλωμένα τα ελικόπτερα Τα ελικόπτερα θεωρούνται σε όλο τον κόσμο από τα καλύτερα πυροσβεστικά μέσα. Στην Ελλάδα όμως η χρησιμότητά τους υπόκειται σε έναν περίεργο κανόνα. Αν είναι ενοικιαζόμενα, αν πληρώνει δηλαδή το ελληνικό κράτος γι' αυτά συνεχώς, είναι αξιοποιήσιμα επιχειρησιακά. Αν είναι ιδιόκτητα, τότε μένουν καθηλωμένα, σκουριάζουν, καταστρέφονται. Ακόμη και αν καίγεται η χώρα. Η Ελλάδα έχει δύο ειδών εναέρια ιδιόκτητα μέσα πυρόσβεσης: Τα αεροσκάφη Canadair και πέντε ελικόπτερα του Πυροσβεστικού Σώματος, δηλαδή τρία Super Puma με μεγάλη επιχειρησιακή δυνατότητα και στη διάσωση και δύο ΒΚ. Αγοράστηκαν σταδιακά το 2002 και το 2004, ενώ το ένα είναι δωρεά του Ιδρύματος «Σταύρος Νιάρχος».Μέχρι το 2006 τα ελικόπτερα αυτά συντηρούνταν κανονικά, και το 2007 η Πυροσβεστική αποφάσισε να κάνει δική της πτητική υποστήριξη προσλαμβάνοντας 10 χειριστές. Σταδιακά αυτά τα ελικόπτερα εξαφανίστηκαν από το πυροσβεστικό έργο. Το 2007 απέκτησαν διοικητή μη ιπτάμενο, ο οποίος αντικατέστησε τον ιπτάμενο Παναγιώτη Βλαχαντώνη. Στις μεγάλες φωτιές της Ηλείας, τα 5 ελικόπτερα του Πυροσβεστικού Σώματος ήταν σε πλήρη ετοιμότητα, αλλά δεν πήραν μέρος στην πυρόσβεση. Η καταγγελία του πρώην διοικητή για το θέμα αυτό είναι συγκλονιστική, όπως και τα περιστατικά που περιγράφουν το πώς τα 5 ελικόπτερα απαξιώθηκαν κι έμειναν με περίεργο τρόπο εκτός επιχειρήσεων. «Θυμάμαι ήρθε ελικόπτερο από αποστολή και προσγειώθηκε χωρίς καμία βλάβη. Δεν υπήρχε τέτοια ένδειξη από τους χειριστές. Σε 5 μέρες το ελικόπτερο μπήκε, χωρίς να μεσολαβήσει άλλη πτήση, για χρονική επιθεώρηση, όπου διαπιστώθηκε, όπως είπαν, πως λόγω ρινισμάτων έπρεπε να πάει στο εξωτερικό για επισκευή. Αν υπήρχε τέτοια βλάβη θα είχε βγάλει ένδειξη. Δεν υπήρχε». Αμέσως μετά την ανάληψη της πυρόσβεσης από ιδιωτικά ελικόπτερα, ένα αόρατο υπηρεσιακό χέρι κρατά τα ιδιόκτητα στο έδαφος. Κάθε ιδιόκτητο ελικόπτερο που είναι στον αέρα αφαιρεί έως και 3 εκατομμύρια από τις εταιρίες πυρόσβεσης. Σκάνδαλο και η συντήρηση Το θέμα της συντήρησης των 5 ιδιόκτητων ελικοπτέρων της Πυροσβεστικής απασχόλησε το Σώμα επί χρόνια. Η υπόθεση περιγράφεται από τα στελέχη που πρωταγωνίστησαν σε αυτή την υπόθεση ως μια γραφειοκρατική υπόθεση που είχε εμπλοκή εξαιτίας της αντιπαράθεσης δύο αντίπαλων εταιριών. Η εισαγγελική έρευνα όμως και η δημοσιογραφική δείχνουν άλλα πράγματα. Το 2003 το ΠΣ ανέθεσε στην Ολυμπιακή Αεροπλοΐα τη συντήρηση των ιδιωτικών ελικοπτέρων. Ενάντια σε αυτή την απόφαση προσέφυγε στο Συμβούλιο της Επικρατείας η εταιρία Αεροπορικές Υπηρεσίες ΕΠΕ, με το επιχείρημα πως έπρεπε να γίνει όχι ανάθεση αλλά διεθνής διαγωνισμός. Το ΣΤΕ δικαίωσε την εταιρία αλλά το ΠΣ ανέθεσε και πάλι τη συντήρηση των ελικοπτέρων στην Ολυμπιακή Αεροπλοΐα χωρίς διαγωνισμό. Ταυτόχρονα άρχισαν να δημιουργούνται από το ΠΣ οι τεχνικές προδιαγραφές για διαγωνισμό. Αυτό κράτησε 3 ολόκληρα χρόνια. Ο λόγος, όπως υποστήριξε στην κατάθεσή του εκπρόσωπος της εταιρίας Αεροπορικές Υπηρεσίες, ήταν για να μπορέσει η εταιρία ICSS, προνομιακός συνεργάτης της Πυροσβεστικής, να ετοιμαστεί για να λάβει μέρος στον διαγωνισμό. Το 2005 προκηρύχθηκε ο διαγωνισμός. Η εταιρία ICSS πήρε μέρος στο διαγωνισμό, αλλά έχοντας άδεια μόνο για έναν τύπο ελικοπτέρων. Η εταιρία Αεροπορικές Υπηρεσίες προσέφυγε στο ΣτΕ, το οποίο έκρινε πως είχε δίκιο. Αντί να κατοχυρωθεί ο διαγωνισμός στην εταιρία που απέμεινε, το Πυροσβεστικό Σώμα καθυστέρησε άλλους δύο μήνες. Η επιτροπή 20 HOTDOC. 2 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 2012

8 αξιολόγησης της Πυροσβεστικής χρειάστηκε 4 συνεδριάσεις για να κάνει αποδεκτή την απόφαση του ΣτΕ. Αντί όμως το ΠΣ να κάνει αποδεκτή την προσφορά της εταιρίας Αεροπορικές Υπηρεσίες, προκήρυξε νέο διαγωνισμό. Στο μεσοδιάστημα η εταιρία ICSS εξασφάλισε τις προϋποθέσεις που της έλειπαν. Η εταιρία Αεροπορικές Υπηρεσίες προσέφυγε στο ΣτΕ, το οποίο απεφάνθη πως το ΠΣ με δική του υπαιτιότητα ματαίωσε τον διαγωνισμό. Ο γενικός γραμματέας του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη υπέγραψε, ωστόσο, να πάρει τη συντήρηση των ελικοπτέρων η εταιρία ICSS. Ο Γρ. Τασούλας αρνείται πως έχει ευθύνη για τη σκανδαλώδη σύμβαση: «Η σύμβαση με την εταιρεία ICSS υπεγράφη στα πλαίσια της διαγωνιστικής διαδικασίας (Φ.Π. 14/2009 από ) που ήταν ήδη σε εξέλιξη, όταν η νέα πολιτική ηγεσία του Υπουργείου ανέλαβε τα καθήκοντά της, τον Οκτώβρη του Ο εν λόγω διαγωνισμός κατακυρώθηκε στην εταιρεία ICSS κατόπιν εκδόσεως αποφάσεως του Συμβουλίου της Επικρατείας, που απέκλειε οριστικά από τη διαγωνιστική διαδικασία την άλλη συμμετέχουσα εταιρεία. Η ανακοίνωση της οριστικής κατακύρωσης των αποτελεσμάτων του διαγωνισμού στην ανάδοχο εταιρεία ICSS έγινε με απόφαση του τότε Υφυπουργού κ. Βούγια, θεωρουμένης -κατά τον τρόπο αυτό- ως συναφθείσας της συμβάσεως. Ακολούθησε η υπογραφή του κειμένου της συμβάσεως μεταξύ εμού και της αναδόχου, στα πλαίσια της μεταβίβασης του δικαιώματος υπογραφή. Το Ελεγκτικό Συνέδριο, στο οποίο διαβιβάστηκε το σχέδιο της συμβάσεως, είχε επίσης στη διάθεσή του όλο το φάκελο με όλα τα στοιχεία, από τα οποία προέκυπτε το είδος και η φύση της σύμβασης. Το ότι η ανάδοχος εταιρεία δεν πληρούσε τις προϋποθέσεις και κακώς εξ αυτού του λόγου ανέλαβε τη συντήρηση, αποτελεί άποψη της εταιρίας που αποκλείστηκε από την διαγωνιστική διαδικασία. Για το εάν η εταιρεία που τελικά κέρδισε τον πιο πάνω διαγωνισμό συντήρησης των ιδιόκτητων ελικοπτέρων του Πυροσβεστικού Σώματος κατείχε -ή όχι- τις απαιτούμενες άδειες και πιστοποιήσεις, θα πρέπει να υπογραμμισθεί ότι το υπουργείο ήταν και είναι υποχρεωμένο να αποδέχεται τα όσα η Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας και οποιαδήποτε άλλη δημόσια υπηρεσία βεβαιώνει». Το εισαγγελικό πόρισμα αποδίδει ωστόσο στον Γρηγόρη Τασούλα πως εν γνώσει του ζημίωσε το Δημόσιο. Συγκεκριμένα αναφέρει η εισαγγελέας Πόπη Παπανδρέου πως o Γρηγόρης Τασούλας ήταν ενήμερος πως η εταιρία ICSS υπέρ της οποίας υπέγραψε δεν ήταν ικανή να παράσχει υπηρεσίες συντήρησης ελικοπτέρων. Η ίδια η κατασκευάστρια εταιρία EUROCOPTER, με επιστολή της στον ίδιο, ενημέρωνε πως δεν έχει δώσει εξουσιοδότηση παροχής υπηρεσιών. Πραγματικά, όπως φαίνεται από επιστολή που έχουμε στη διάθεσή μας, στις 9 Απριλίου 2010 η EUROCOPTER γράφει προς τον ΓΓ του υπουργείου: «Η εταιρεία ICSS AE δεν έχει κανενός είδους συμφωνία με την EUROCOPTER ή με οποιοδήποτε από τα εξουσιοδοτημένα κέντρα της παροχής Υπηρεσιών, για την εξασφάλιση ανταλλακτικών, εξοπλισμού, εργασίας με εργαλεία ή άλλων τεχνικών υπηρεσιών... Πρόσθετα στα προαναφερθέντα δεν υπάρχει καμία συγκατάθεση από την EUROCOPTER που να περιλαμβάνεται στον Η EUROCOPTER γράφει προς τον ΓΓ του υπουργείου: «Η εταιρεία ICSS AE δεν έχει κανενός είδους συμφωνία με την EUROCOPTER. Πρόσθετα στα προαναφερθέντα δεν υπάρχει καμία συγκατάθεση από την EUROCOPTER που να περιλαμβάνεται στον κατάλογο εγκεκριμένων προμηθευτών EASA PRT 145 MOE» κατάλογο εγκεκριμένων προμηθευτών EASA PRT 145 MOE». Η ICSS είναι μια εταιρία που δεν πληροί τους όρους για να αναλάβει τη συντήρηση των ελικοπτέρων, δεν έχει καν άδεια εισόδου στον αερολιμένα Ελ. Βενιζέλος, αλλά αναλαμβάνει τη συντήρηση. Οι φωνές που ακούγονται στην Πυροσβεστική και περιγράφουν μια ακόμη σκανδαλώδη σύμβαση αποδίδονται σε «συμφέροντα». Τα ιδιόκτητα ελικόπτερα της Πυροσβεστικής αυτή τη στιγμή είναι σχεδόν κατεστραμμένα. Αν υπουργείο αποφάσιζε κάθε χρονιά να μειώνει ένα από τα νοικιασμένα ελικόπτερα, αυτή τη στιγμή η χώρα θα εξοικονομούσε χρήματα για να έχει δικό της στόλο ελικοπτέρων με ευρύτερη μάλιστα επιχειρησιακή δυνατότητα και στη διάσωση. Αντ' αυτού τα νοικιαζόμενα ελικόπτερα γίνονταν κάθε χρόνο όλο και πιο πολλά και βέβαια πιο ακριβά. Είναι σίγουρα εντυπωσιακό το γεγονός πως στις συμβάσεις του 2007 για τα ρωσικά ελικόπτερα υπάρχει ένας όρος που δίνει τη δυνατότητα για εκείνη τη χρονιά να απορροφήσει πολλά περισσότερα ελικόπτερα η Ελλάδα. Σαν κάποιος να ήξερε πως οι φωτιές τη χρονιά που κάηκε η Ηλεία θα ήταν πράγματι πολλές. Άλλο ένα στοιχείο για να ψάξει η εισαγγελία. Το ερώτημα τελικά είναι τι να πρωτοψάξει. HOTDOC. 2 ΑΥΓΟΎΣΤΟΥ