ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Η ΣΧΕΣΗ ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΤΟΥΣ ΣΤΟΧΟΥΣ ΕΠΙΤΕΥΞΗΣ, ΤΙΣ ΑΞΙΕΣ ΚΑΙ ΤΟ ΠΑΘΟΣ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΗ ΑΓΩΓΗ

Transcript

1 ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Η ΣΧΕΣΗ ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΤΟΥΣ ΣΤΟΧΟΥΣ ΕΠΙΤΕΥΞΗΣ, ΤΙΣ ΑΞΙΕΣ ΚΑΙ ΤΟ ΠΑΘΟΣ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΜΑΘΑΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ Α.Ε.Μ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

2 ΠΕΡΙΛΗΨΗ Η σχέση ανάμεσα στους στόχους επίτευξης, τις αξίες και το πάθος στη φυσική αγωγή (Με την επίβλεψη του Καθηγητή Χαράλαμπου Τσορμπατζούδη) Η σχέση ανάμεσα στους στόχους επίτευξης και τις αξίες στο περιβάλλον της φυσικής αγωγής έχει μελετηθεί σε μεγάλο αριθμό ερευνών. Αντίθετα, δεν έχουν βρεθεί μελέτες που να εξετάζουν τη σχέση των δύο αυτών παραμέτρων με αυτή του πάθους. Σκοπός της εργασίας ήταν η εξέταση του τρόπου με τον οποίο οι στόχοι επίτευξης επηρεάζουν τις αξίες όπως επίσης και πως οι αξίες επηρεάζουν το πάθος, στο περιβάλλον της φυσικής αγωγής. Το δείγμα αποτέλεσαν 134 έφηβοι μαθητές και μαθήτριες γυμνασίου και λυκείου, ηλικίας 12 έως 16 ετών. Οι ερευνητικές υποθέσεις εξετάστηκαν μέσω ποσοτικών μεθόδων μέτρησης. Για τη μέτρηση των στόχων επίτευξης και των αξιών, χρησιμοποιήθηκε το «Ερωτηματολόγιο Αντίληψης Κλίματος Παρακίνησης στο Μάθημα Φυσικής Αγωγής» και το «Ερωτηματολόγιο Αξιών στη Φυσική Αγωγή» αντίστοιχα. Ενώ, για τη μέτρηση του πάθους χρησιμοποιήθηκε η «Κλίμακα Πάθους». Τα αποτελέσματα της έρευνας έδειξαν το αντιλαμβανόμενο κλίμα παρακίνησης προσανατολισμού στο έργο να προβλέπει θετικά τις ηθικές αξίες και τις αξίες ικανότητας και οι ηθικές αξίες να προβλέπουν θετικά το αρμονικό πάθος. Αντίθετα, οι αξίες κοινωνικής αναγνώρισης να το προβλέπουν αρνητικά. Ακόμη, τα αποτελέσματα έδειξαν το αντιλαμβανόμενο κλίμα παρακίνησης προσανατολισμού στο εγώ να προβλέπει θετικά τις αξίες κοινωνικής αναγνώρισης και αυτές να προβλέπουν θετικά το καταναγκαστικό πάθος. Σημαντικοί παράγοντες επίδρασης ήταν η ηλικία και η ασχολία με τον αθλητισμό εκτός σχολείου, με τους μικρότερους σε ηλικία μαθητές να παρουσιάζουν υψηλότερες τιμές στο αντιλαμβανόμενο κλίμα παρακίνησης προσανατολισμού στο έργο, στις ηθικές αξίες και στο αρμονικό πάθος, σε σχέση με τους ηλικιακά μεγαλύτερους. Οι μαθητές που δήλωσαν ότι ασχολούνται με τον αθλητισμό εκτός σχολείου, παρουσίασαν υψηλότερες τιμές καταναγκαστικού πάθους σε αντίθεση με αυτούς που δεν ασχολούνταν. Συμπερασματικά, από τα ευρήματα της έρευνας, προκύπτουν σημαντικές ενδείξεις για τη δόμηση νέων μοντέλων διδασκαλίας στο περιβάλλον της φυσικής αγωγής. Λέξεις κλειδιά: Στόχοι επίτευξης, Αξίες στον αθλητισμό, Πάθος, Φυσική Αγωγή 2

3 ABSTRACT Relationship between Goal Orientation, Sports Values and Passion in Physical Education. (Under the supervision of Professor Haralambos Tsorbatzoudis) The relationship between goal orientation and values has investigated by many researchers in physical education development, but there has been no research studying the relationship of these parameters with passion. The purpose of the study was to investigate the influence of goal orientation to values and the influence of values to passion, in Physical Education context. The sample consisted of 134 adolescents years old. Research cased examined with quantitative methods. Learning and Performance Orientations in Physical Education Classes Questionnaire (LAPOPEQ; Papaioannou, 1994) was used to measure the goal orientation, Youth Sports Values Questionnaire (YSVQ; Lee, Whitehead, & Balchin, 2000) for measuring of values and Passion Scale (Vallerand et al., 2003) was used to measure the passion. The results indicated that teacher s promotion of task-involvement predicted moral and competence values and moral values predicted harmonious passion. Moreover, results showed that teacher s promotion of egoinvolvement predicted status values and status values predicted obsessive passion. Age and dealing with sport outside the school were found significant effect factors. Younger students showed higher values of perceived task involvement, moral values and competence values instead of older students. Students who deal with sports outside the school showed higher values of obsessive passion. In conclusion, present study could contribute for structuring new and more effective teaching models. Keywords: Goal orientation, Sports values, Passion, Physical Education 3

4 Στους γονείς μου για την αγάπη και τις αξίες που μου διδάσκουν 4

5 Ευχαριστίες Με την ολοκλήρωση της παρούσας πτυχιακής διατριβής, θα ήθελα να ευχαριστήσω κυρίως τον επιβλέποντα Καθηγητή μου κ. Χαράλαμπο Τσορμπατζούδη για την προσοχή, τις συμβουλές και τη στήριξη που μου παρείχε από την αρχή των προπτυχιακών μου σπουδών έως και τη στρατιωτική μου θητεία. Εκτός από τις γνώσεις που αποκόμισα μαζί του, αποτέλεσε εμπνευστής και σταθμός στο να αλλάξω τον τρόπο σκέψης μου όσον αφορά την επιστήμη αλλά και τη ζωή. Τα μαθήματα και οι συναντήσεις μαζί του, ήταν πηγή πολύ έντονων και ευχάριστων συναισθημάτων. Ιδιαίτερες ευχαριστίες θα ήθελα να εκφράσω στις φίλες και συναδέλφους μου Αρετή, Όλγα, Αθηνά και Φιλιώ για τη διάθεση και την πολύτιμη συνεισφορά τους. Τέλος, θεωρώ υποχρέωσή μου να ευχαριστήσω τους γυμναστές του Γυμνασίου-Λυκείου, για το ενδιαφέρον και την προθυμία που έδειξαν να συνεργαστούν μαζί μου. 5

6 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Περίληψη 2 Abstract 4 Ευχαριστίες 6 Περιεχόμενα 7 Κατάλογος Πινάκων και Σχημάτων 8 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Σκοπός της έρευνας Ερευνητικές Υποθέσεις Θεωρίες Στόχοι Επίτευξης Αξίες Θεωρία Αξιών στον Αθλητισμό Θεωρητική δομή αξιών στον αθλητισμό Πάθος ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ Φυσική Αγωγή Αγωνιστικός Αθλητισμός Φύλο Σημασία της έρευνας 17 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ ΜΕΘΟΔΟΣ Δείγμα Εργαλεία Μέτρησης Διαδικασία διεξαγωγής της έρευνας Στατιστική Ανάλυση δεδομένων 20 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Περιγραφική Στατιστική ανάλυση Επαγωγική Στατιστική ανάλυση 24 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΟΡΙΟΘΕΤΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΙ ΕΡΕΥΝΑΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΕΡΕΥΝΕΣ 30 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ ΞΕΝΟΓΛΩΣΣΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΕΛΛΗΝΟΓΛΩΣΣΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 35 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤΟ 36 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 36 6

7 ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΠΙΝΑΚΩΝ ΚΑΙ ΣΧΗΜΑΤΩΝ Ν Περιγραφή Σελίδα Πίνακας 1 Δείκτες Περιγραφικής Στατιστικής και Εσωτερικής Συνοχής των Υποκλιμάκων των ερωτηματολογίων Πίνακας 2 Περιγραφική Στατιστική Δημογραφικών Στοιχείων 22 Πίνακας 3 Πρόβλεψη των Ηθικών Αξιών 22 Πίνακας 4 Πρόβλεψη των Αξιών Ικανότητας 23 Πίνακας 5 Πρόβλεψη του Αρμονικού Πάθους 23 Πίνακας 6 Πρόβλεψη των Αξιών Κοινωνικής Αναγνώρισης 24 Πίνακας 7 Πρόβλεψη του Καταναγκαστικού Πάθους 24 Σχήμα 1 Αριθμός μαθητών Ηλικία 25 Σχήμα 2 Αριθμός μαθητών Ασχολία με τον αθλητισμό εκτός σχολείου 26 Σχήμα 3 Αριθμός μαθητών Φύλο

8 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Στην Φυσική Αγωγή, υπήρχαν στο παρελθόν ερωτήματα και συνεχίζουν να υπάρχουν για το αν διαφορετικές ψυχολογικές παράμετροι συσχετίζονται και πώς αντανακλούν οι επιδράσεις της μίας στην άλλη. Υπάρχει μεγάλος αριθμός ερευνών που προσπάθησαν να βρουν πώς συσχετίζονται διαφορετικές ψυχολογικές παράμετροι στους μαθητές και τις μαθήτριες. Η γνώση αυτών των συσχετίσεων μπορεί να βοηθήσει τους καθηγητές Φυσικής Αγωγής να γνωρίζουν ποιές από αυτές είναι πιο αποτελεσματικές για τη βελτίωση της επίδοσης, της απόδοσης και της ψυχοσύνθεσης των μαθητών. Αρκετοί ερευνητές έχουν ασχοληθεί με τη σχέση των παραμέτρων του κλίματος κινήτρων και των αξιών. Αντίθετα, μία παράμετρος για την οποία δεν υπάρχουν αρκετά ερευνητικά δεδομένα αποτελούν τα συναισθήματα. Στην παρούσα εργασία μελετώνται οι παραπάνω τρεις παράμετροι και ο τρόπος αντανάκλασης μεταξύ τους. Για την επίτευξη της βέλτιστης επίδοσης, απόδοσης και ψυχοσύνθεσης των μαθητών, έχει υιοθετηθεί η θεωρία των στόχων επίτευξης η οποία μελετάει τα κίνητρα των ατόμων στους χώρους (εκπαίδευση, αθλητισμός, επάγγελμα κλπ) με βάση την εκπλήρωση των ατομικών τους στόχων (Nicholls, 1984a, 1984b, 1989). Οι στόχοι επίτευξης δημιουργούν ένα πλαίσιο για το πώς το άτομο ερμηνεύει τη συμπεριφορά, βιώνει συναισθήματα και ενεργεί σε περιβάλλον επίτευξης (Roberts & Treasure, 2012). Σύμφωνα με τον Nicholls τα άτομα αντιλαμβάνονται την ικανότητά τους με δύο διαφορετικούς τρόπους. Ο ένας ορίζεται ως «προσανατολισμός στο εγώ» και ο άλλος ως «προσανατολισμός στο έργο». Άτομα προσανατολισμένα στο «εγώ» κρίνουν την ικανότητάς τους σε σχέση με τους άλλους. Δηλαδή παρουσιάζουν χαμηλή προσπάθεια, επίδειξη ικανότητας και χρησιμοποιούν τεχνικές νίκης προκειμένου να ξεπεράσουν τους άλλους. Αντίθετα, άτομα τα οποία είναι προσανατολισμένα στο «έργο», κρίνουν την ικανότητα με βάση την προσωπική τους βελτίωση. Μία επιπλέον παράμετρος η οποία σε αντανάκλαση-συσχέτιση με άλλες μπορεί να επιφέρει βελτίωση στην επίδοση, την απόδοση και την ψυχοσύνθεση των μαθητών, αποτελεί η ηθικότητά τους. Συχνά αναφέρεται πως η σχολική Φυσική Αγωγή αποτελεί ένα κατάλληλο περιβάλλον για την ηθική ανάπτυξη των μαθητών. Ο ρόλος της είναι σημαντικός γιατί δεν ακολουθεί την τυπολογία των οργανωμένων αθλημάτων, έχει συγκεκριμένη δομή και αποδεκτούς κανόνες για όλους τους μαθητές (Shields & Bredemeier, 1995). Επίσης, το αντικείμενο που διδάσκεται δεν δίνει έμφαση στον ανταγωνισμό και μέσω του μαθήματος δίνεται η δυνατότητα στους μαθητές για κοινωνική αλληλεπίδραση υπό την επίβλεψη ενός υπεύθυνου εκπαιδευτικού, τον οποίο υπακούν και θεωρούν σημαντικό (Telama, 1999). Σήμερα, ένας ευρύτερα διαδεδομένος όρος που χρησιμοποιείται για να εκφράσει την ηθική συμπεριφορά στον αθλητισμό και τη Φυσική Αγωγή είναι το τίμιο παιχνίδι (Fair Play). Οι Shields και Bredemeier (1994) όρισαν «το τίμιο παιχνίδι στον αθλητισμό ως μια αρετή που συμβάλλει στην ώθηση του ανταγωνισμού με βάση τους στόχους και τις αρχές της ηθικής». Επί πρόσθετα, η ηθική συμπεριφορά αποτελεί μία 8

9 πολυδιάστατη έκφραση, η οποία περικλείει επιρροές από πολλούς αλληλένδετους παράγοντες όπως τις αξίες, τα πρότυπα, τους στόχους και το κοινωνικό περιβάλλον (Αρτινοπούλου, 2001, Καλλιώτης, Καϊσέρογλου, Κολοβός, Μπαμπανίκας & Ταούλας, 2002). Ακόμη μία παράμετρος η οποία συγκεντρώνει το ενδιαφέρον των ερευνητών είναι το πάθος. Το ανθρώπινο πάθος για μια δεδομένη δραστηριότητα μπορεί να αποτελέσει την κινητήρια δύναμη για την επιδίωξη μιας πορείας εκπαίδευσης ή καριέρας, των επιλογών που γίνονται σχετικά με τη χρήση του ελεύθερου χρόνου ή ακόμα και των λόγων για τη ζωή (Vallerand, 2008). Παρόλο που ιστορικά η έννοια του πάθους έχει απασχολήσει σε μεγάλο βαθμό την φιλοσοφία (Rony, 1990), μέχρι σήμερα στην ψυχολογία υπάρχει μικρό ερευνητικό ενδιαφέρον. Ψυχολόγοι οι οποίοι έχουν ενδιαφερθεί για τη μελέτη του πάθους, έχουν τονίσει τα παρακινητικά στοιχεία που περικλείει. Για παράδειγμα, ισχυρισμοί που το αποδεικνύουν είναι ότι «τα πάθη ορίζονται ως στόχοι υψηλής προτεραιότητας με σημαντικά συναισθηματικά αποτελέσματα» (Frijda, Mesquita, Sonnemans και Von Goozen, 1991). Ακόμη, άλλοι σημαντικοί ερευνητές περιγράφουν το πάθος ως μία έντονη κλίση προς μία δραστηριότητα η οποία αρέσει στους ανθρώπους (ή ακόμη, τη αγαπούν), της βρίσκουν σημαντική αξία και στην οποία επενδύουν χρόνο και ενέργεια (Vallerand & Houlfort, 2003; Vallerand & Miquelon, 2007). Από τα παραπάνω διαφαίνεται ότι υπάρχουν αρκετά θεωρητικά πλαίσια που προσπάθησαν να εξηγήσουν τις σχέσεις Στόχων Επίτευξης και Αξιών. Αντίθετα, δεν υπάρχουν μελέτες που να εξετάζουν τις δύο αυτές παραμέτρους μαζί με αυτή του πάθους. Η μελέτη και των τριών, αποτελεί την καινοτομία της παρούσας εργασίας Σκοπός της έρευνας Στην παρούσα έρευνα, θα διερευνηθούν οι συσχετίσεις των τριών αυτών παραμέτρων δηλαδή των στόχων επίτευξης, των αξιών και του πάθους. Κάθε μία από τις συγκεκριμένες ψυχολογικές παραμέτρους, αποτελείται από κατηγορίες οι οποίες θα αναλυθούν στη συνέχεια της εργασίας. Σκοπό αποτελεί η διερεύνηση των συσχετίσεων αυτών των κατηγοριών, με στόχο μελλοντικές παρεμβάσεις που μπορούν να πραγματοποιηθούν στη Φυσική Αγωγή για την δημιουργία του κατάλληλου κλίματος από τους εκπαιδευτικούς, το οποίο θα οδηγεί στην βελτίωση της επίδοσης, της απόδοσης και της ψυχοσύνθεσης των μαθητών. 9

10 1.3. Ερευνητικές Υποθέσεις 1 η Υπόθεση Το Αντιλαμβανόμενο Κλίμα Κινήτρων Προσανατολισμού στο Έργο θα προβλέπει θετικά τις Ηθικές αξίες και τις Αξίες Ικανότητας. 2η Υπόθεση Οι Ηθικές Αξίες και οι Αξίες Ικανότητας θα προβλέπουν θετικά το Αρμονικό Πάθος και οι Αξίες Κοινωνικής Αναγνώρισης θα το προβλέπουν αρνητικά. 3 η Υπόθεση Το Αντιλαμβανόμενο Κλίμα Κινήτρων Προσανατολισμού στο Εγώ θα προβλέπει θετικά τις Αξίες Κοινωνικής Αναγνώρισης και αυτές (οι Αξίες Κοινωνικής Αναγνώρισης) θα προβλέπουν θετικά το Καταναγκαστικό Πάθος Θεωρίες Στόχοι επίτευξης Για την θεωρία των στόχων επίτευξης έχουν αναπτυχθεί διάφορες παραλλαγές, με σκοπό να εξηγήσουν το πώς επηρεάζουν οι στόχοι τις συμπεριφορές επίτευξης ενός ατόμου (Ames, 1992a, 1992b Dweck, 1986, 1999 Nicholls, 1984, 1989). Κύριο σημείο της θεωρίας είναι ο τρόπος με τον οποίο το άτομο κρίνει την ικανότητά του και το πώς την συσχετίζει με την επιτυχία και την επίτευξη στόχων. Όπως προαναφέρθηκε, σύμφωνα με τον Nicholls (1992) διακρίνονται δύο στόχοι επίτευξης: οι προσανατολισμένοι στο εγώ και οι προσανατολισμένοι στο έργο στόχοι. Τα άτομα που έχουν στόχους προσανατολισμένους στο εγώ αντιλαμβάνονται την ικανότητά τους κάνοντας αναφορές στους άλλους (Roberts, 2001) ή στηρίζονται σε νόρμες, δηλαδή η ικανότητα και η επιτυχία χωρίζονται κυρίως από την σύγκριση των επιδόσεών τους με αυτές των άλλων (Nicholls, 1984, 1989). Τα άτομα που έχουν στόχους προσανατολισμένους στο έργο επιλέγουν μία δραστηριότητα προκειμένου να υπάρξει βελτίωση στην απόδοσή τους και να αποκτήσουν καλύτερες γνώσεις για αυτήν. Αυτά τα άτομα εστιάζουν περισσότερο στην προσπάθεια και όχι στην επίδειξη υπεροχής προς τους άλλους. Επιπρόσθετα, στοιχεία που συνδέονται με τον προσανατολισμό στο έργο είναι: α) η ενεργή συμμετοχή του ατόμου στην δραστηριότητα, β) η καταβολή της μέγιστης δυνατής προσπάθειας, γ) η επίδειξη επιμονής ακόμα και σε αντίξοες συνθήκες, δ) η επιλογή ιδανικών και προκλητικών δραστηριοτήτων, ε) η συνεχής μεγιστοποίηση της απόδοσης, στ) η συνεχής προπόνηση για τη βελτίωση διαφορετικών στοιχείων του παιχνιδιού. Τα άτομα που έχουν στόχους προσανατολισμένους στο εγώ, προκειμένου να επιδείξουν την ικανότητά τους ή να αποφύγουν την αποδοκιμασία από τους άλλους, συνήθως επιλέγουν δραστηριότητες χαμηλότερης δυσκολίας για τις δυνατότητές τους, έχοντας ως σκοπό την μείωση της πιθανότητας αποτυχίας. Τα άτομα αυτά: α) επιλέγουν δεξιότητες που είναι είτε πολύ εύκολες (για να έχουν σχεδόν εξασφαλισμένη επιτυχία) είτε πολύ δύσκολες (ώστε να μην αισθανθούν 10

11 μειονεκτικά αν χάσουν), β) δεν καταβάλλουν προσπάθεια κατά τη διάρκεια της δραστηριότητας, γ) έχουν αρνητικές σκέψεις για την ικανότητά τους και βιώνουν μείωση της απόδοσής τους, δ) απομακρύνονται από την δραστηριότητα λόγω της πεποίθησης ότι δεν είναι ικανά (Duda & Balaguer,2007). Η συγκεκριμένη θεωρία για τους στόχους επίτευξης προβλέπει ότι το άτομο που θα εστιάσει στον προσανατολισμό στο εγώ σε σχέση με κάποιον που θα εστιάσει στον προσανατολισμό στο έργο, θα αμφισβητήσει την επάρκειά της ικανότητάς του στην δραστηριότητα. Κάτι τέτοιο μπορεί να μειώσει την αυτοπεποίθησή του ως προς την ικανότητά του και να μειώσει την απόδοσή του. Αντίθετα, άτομα που εστιάζουν στους στόχους προσανατολισμένους στο έργο θα επιδείξουν υψηλότερες αντιλήψεις για την ικανότητά τους και θα μειωθούν οι αρνητικές τους σκέψεις. Αυτό συμβαίνει καθώς το άτομο δεν έχει ανάγκη να είναι καλύτερο από τους άλλους για να αισθανθεί καλύτερα με τον εαυτό του Αξίες Στον χώρο του αθλητισμού και της φυσικής αγωγής, πολλοί αναφέρονται στη σημασία των αξιών, όμως η γνώση για την εφαρμογή και τη διδασκαλία τους είναι περιορισμένη. Σύμφωνα με έρευνες, η ανάπτυξη υιοθέτηση ηθικής συμπεριφοράς επέρχεται μέσω της άμεσης ενίσχυσης των αξιών, της παρατήρησης προτύπων και της ανατροφοδότησης που λαμβάνει το ίδιο το άτομο από το κοινωνικό του περιβάλλον. Ο άνθρωπος και πιο συγκεκριμένα το παιδί, εσωτερικεύει ηθικούς κανόνες και κοινωνικές αξίες μέσω της αλληλεπίδρασης και κοινωνικοποίησής του με άλλα άτομα. Για την εξήγηση της συμπεριφοράς και των αξιών των αθλητών και των συνεπειών που απορρέουν από αυτές, έχει συμβάλλει η θεωρία του Schwartz (1992). Το συγκεκριμένο θεωρητικό πλαίσιο προτείνει ότι οι στόχοι και η λήψη αποφάσεων του ατόμου για την εκδήλωση ηθικής συμπεριφοράς στον αθλητισμό αναμένεται να επηρεάζονται από τις αξίες του. Το σύστημα αξιών του κάθε ατόμου είναι δομημένο διαφορετικά και είναι εξαρτώμενο από την εκτιμώμενη σπουδαιότητα που έχει η κάθε αξία για το άτομο. Η εμπειρίες του ατόμου και το είδος στόχου ή τα κριτήρια που εκφράζει κάθε αξία είναι οι παράγοντες που διαφοροποιούν τη δομή του συστήματος αξιών του κάθε ατό μου Θεωρία αξιών στον αθλητισμό (Whitehead, Telfer, & Lambert, 2013) Σε έρευνα των Lee και Cockman (1995), μέσω της εφαρμογής ηθικών διλημμάτων αναγνωρίστηκαν 18 αξίες οι οποίες χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες: στις ηθικές αξίες, όπως είναι η δικαιοσύνη και η ταπεινότητα, στις αξίες που σχετίζονται με την ικανότητα του ατόμου, όπως είναι η επίδειξη υπεροχής σε άλλους και στις αξίες που σχετίζονται με την κοινωνική αναγνώριση του ατόμου, όπως είναι η επίτευξη νίκης. Οι ηθικές αξίες σχετίζονται με αντιλήψεις που ένα άτομο πιστεύει ότι «πρέπει» ή «είναι σωστό» να κάνει. Οι αξίες ικανότητας σχετίζονται με τον τρόπο που ένα άτομο θα κάνει αυτά που πιστεύει ότι μπορεί να κάνει και οι αξίες κοινωνικής αναγνώρισης είναι οι αξίες με τις οποίες πιστεύει το 11

12 άτομο ότι πρέπει να λειτουργεί η κοινωνία. Οι τρεις αυτές κατηγορίες αξιών δημιουργήθηκαν από τη δομή γενικών αξιών του Schwartz (1992). 2013) Θεωρητική δομή των αξιών στον αθλητισμό (Bardi & Schwartz, Εφόσον οι αξίες εντάσσονται σε κοινή κατεύθυνση, θα αντανακλούν με σχετιζόμενα κίνητρα, ενώ αν οι αξίες εμπεριέχουν αντικρουόμενα στοιχεία, δεν θα εκφράζουν κοινούς τύπους κινήτρων. Οι αξίες κοινωνικής αναγνώρισης και οι ηθικές αξίες δεν εντάσσονται στην ίδια κατεύθυνση και αναμένεται ότι δεν θα σχετίζονται με κοινούς στόχους και κίνητρα. Ανάλογα με τον τρόπο που το άτομο αντιλαμβάνεται την έννοια της ικανότητας στο κοινωνικό του περιβάλλον, οι αξίες ικανότητας θα σχετίζονται με διαφορετικούς στόχους επίτευξης. Αρχικά, εφόσον το παιδί αντιλαμβάνεται την ικανότητα ως μάθηση και ατομική βελτίωση, θα έχει κοινούς στόχους με την κατηγορία των ηθικών αξιών και διαφοροποιημένους με την ομάδα κοινωνικής αναγνώρισης. Στην αντίθετη περίπτωση, εφόσον το παιδί αντιλαμβάνεται την ικανότητα ως επίδειξη ικανοτήτων και υπεροχής σε σχέση με τους άλλους, θα έχει κοινούς στόχους και κίνητρα με την ομάδα της κοινωνικής αναγνώρισης και διαφοροποιημένους με την ομάδα ηθικών αξιών. Καταλήγοντας, ανάλογα με τους στόχους των αθλητών/τριών εκφράζονται και οι ανάλογες αξίες. Ο κάθε αθλητής/τρια δημιουργεί το δικό του σύστημα αξιών, ανάλογα με την εκτιμώμενη σημασία που έχει η κάθε αξία για αυτό. Οι αξίες αποτελούν μέσο έκφρασης και επεξήγησης της συμπεριφοράς του ατόμου Πάθος Όπως προαναφέρθηκε, ερευνητές περιγράφουν το πάθος ως μία έντονη κλίση προς μία δραστηριότητα η οποία αρέσει στους ανθρώπους (ή ακόμη, τη αγαπούν), της βρίσκουν σημαντική αξία και στην οποία επενδύουν χρόνο και ενέργεια (Vallerand & Houlfort, 2003; Vallerand & Miquelon, 2007). Η εκτίμηση της δραστηριότητας (π.χ., Deci, Eghrari, Patrick, & Leone, 1994), ο χρόνος και η ενέργεια που απαιτούνται (Emmons, 1999) και η προτίμηση για ένα έργο (Csikszentmihalyi, Rathunde, & Whalen, 1993) σχετίζονται όλα με την έντονη επένδυση σε δραστηριότητες. Οι δραστηριότητες πάθους γίνονται μέρος της ταυτότητας κάποιου λόγω μιας έμφυτης τάξης, η οποία συντελείται μέσω μιας διεργασίας ενσωμάτωσης (Deci & Ryan, 2000). Οι νοητικές αναπαραστάσεις των δραστηριοτήτων στις οποίες τα άτομα δείχνουν προτίμηση και που ασχολούνται τακτικά με αυτές, θα ενσωματωθούν στην ταυτότητα των ατόμων, στον βαθμό που δείχνουν υψηλά επίπεδα εκτίμησης σε αυτές (Aron, Aron, & Smolan, 1992; Csikszentmihalyi et al., 1993), προκύπτοντας με αυτόν τον τρόπο ένα πάθος για τη συγκεκριμένη δραστηριότητα. Επιπρόσθετα, σύμφωνα με την Δυαδική Προσέγγιση του Πάθους,γίνεται διαχωρισμός του σε δύο είδη: το αρμονικό και το καταναγκαστικό πάθος. Το ότι ένα άτομο είναι αρμονικά παθιασμένο, αναφέρεται στην κατοχή μιας ισχυρής επιθυμίας ή κινητήριας δύναμης η οποία το καθιστά πρόθυμο να συμμετέχει σε μια 12

13 δραστηριότητα την οποία όμως την ελέγχει. Αντίθετα, το ότι ένα άτομο είναι καταναγκαστικά παθιασμένο αναφέρεται σε μια ισχυρή επιθυμία ή κινητήρια δύναμη η οποία το ωθεί να συμμετέχει σε μια δραστηριότητα η οποία δεν είναι κάτω από τον έλεγχο του ατόμου (Vallerand et al., 2003; Vallerand & Miquelon, 2007). Άτομα τα οποία έχουν καταναγκαστικό πάθος δεν μπορούν να δουν τη ζωή τους χωρίς αυτό ή ακόμη και να εξαρτηθούν συναισθηματικά από αυτό. Το αρμονικό πάθος αποτελείται από μία παρακινητική δύναμη που δημιουργεί μία αίσθηση βούλησης και προσωπικής στήριξης για την επιδίωξη της δραστηριότητας. Τα άτομα που έχουν αρμονικό πάθος δεν αισθάνονται αναγκασμένα να συμμετέχουν στη συγκεκριμένη δραστηριότητα αλλά επιλέγουν να συμμετέχουν σε αυτήν. Με αυτόν τον τρόπο η δραστηριότητα δεν καταλαμβάνει το μεγαλύτερο μέρος της ταυτότητας του ατόμου και υπάρχει αρμονική συνύπαρξη με τις άλλες πτυχές της ζωής του. Αντίθετα, έχοντας καταναγκαστικό πάθος η δραστηριότητα καταλαμβάνει δυσανάλογο μέρος στην ταυτότητα του ατόμου και μπορεί να γίνει αφορμή για συγκρούσεις ανάμεσα στη συμμετοχή στην αθλητική δραστηριότητα και στις άλλες πτυχές της ζωής του ατόμου. 13

14 1.5. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ Η παρούσα εργασία μελετάει τη σχέση ανάμεσα στο Αντιλαμβανόμενο Κλίμα Κινήτρων των μαθητών στη φυσική αγωγή, στις Αξίες που αντανακλάει και στο Πάθος. Αρκετές μελέτες έχουν πραγματοποιηθεί για τη συσχέτιση του Κλίματος Κινήτρων και των Αξιών στη φυσική αγωγή και τον αθλητισμό. Η αναφορά τους όμως στα συναισθήματα και πιο συγκεκριμένα στο πάθος είναι περιορισμένη. Στην παρούσα ανασκόπηση αναφέρονται συνδυαστικά ερευνητικά δεδομένα κυρίως των Στόχων Επίτευξης με τις Αξίες, αλλά και παραμέτρων που έχουν συσχετιστεί με καθεμία από αυτές που μελετώνται στην παρούσα εργασία Φυσική Αγωγή Σύμφωνα με ερευνητικά δεδομένα στο περιβάλλον της φυσικής αγωγής, υπάρχουν ενδείξεις ότι οι στόχοι επίτευξης επηρεάζουν την συμπεριφορά του μαθητή (Duda & Hall, 2001, Miller et al., 2004). Σε έρευνα των Chantal και Bernache Assolant (2003), μελετήθηκε η σχέση μεταξύ των στόχων επίτευξης και της ηθικής συμπεριφοράς σε φοιτητές/-τριες φυσικής αγωγής που συμμετείχαν σε πρακτικά αθλήματα. Οι φοιτητές/-τριες που παρουσιάζουν συναισθήματα όπως η αυτονομία, η ευχαρίστηση, εμφάνιζαν υψηλότερες τιμές ηθικής συμπεριφοράς και κατά κύριο λόγο ήταν προσανατολισμένοι στο έργο (Conroy, Silvia, Newcomer, Walker, & Johnson, 2001). Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας, γίνεται διακριτό πως τα αίτια συμμετοχής ενός ατόμου σε μία δραστηριότητα είναι ένας σημαντικός παράγοντας που θα επηρεάσει τη συμπεριφορά του ατόμου κατά τη διάρκειά της (Stornes, 2001). Σε έρευνα των White, Kavοussanou, Tank και Wingate (2004), μελετήθηκε η σχέση των στόχων επίτευξης, του κλίματος στην τάξη και της ατομικής επίδοσης σε μαθητές/-τριες γυμνασίου. Τα αποτελέσματα εμφάνισαν ότι οι στόχοι επίτευξης και τι κλίμα κινήτρων στην τάξη, είχαν αντίκτυπο στην ηθική κρίση και συμπεριφορά των μαθητών. Οι μαθητές/-τριες που είναι προσανατολισμένοι στο εγώ και το κλίμα κινήτρων που προωθεί την υψηλή απόδοση, αντανακλούν σε χαμηλές τιμές ηθικής κρίσης. Ακόμη, μπορεί να οδηγήσει τους μαθητές/-τριες στην παραβίαση των κανόνων και σε επιθετική συμπεριφορά (Miller, Roberts, & Ommundsen, 2005). Επιπλέον, ενδείκνυται πως οι κατάλληλες μορφές στόχων επίτευξης και το κλίμα που προωθεί ο εκπαιδευτικός στην τάξη, μπορούν να ενισχύσουν την ηθική υπόσταση των μαθητών/-τριών και να συμβάλουν στην αποτροπή ανεπιθύμητων συμπεριφορών (Sage & Kavοussanοu, 2008, Reinboth, Duda, & Ntoumanis, 2004). Ακόμη, η σχέση κλίματος κινήτρων και ηθικών αθλητικών συμπεριφορών μελετήθηκε από τους Morgan, Meier και Schneider (2001) σε μαθητές/τριες έκτης δημοτικού. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι το κλίμα κινήτρων προσανατολισμένο στο έργο οδηγεί τους μαθητές σε θετικές κοινωνικές συμπεριφορές, ενώ το προσανατολισμένο στο εγώ κλίμα οδηγεί σε αρνητικές κοινωνικές συμπεριφορές. Σε έρευνα που σχεδιάστηκε για να μελετηθεί η επίδραση του αξιακού συστήματος μαθητών/τριών γυμνασίου στη διαμόρφωση προσανατολισμών επίτευξης, οι ηθικές αξίες εμφάνισαν μέτρια θετική συσχέτιση με τον προσανατολισμό στο έργο και 14

15 χαμηλή θετική σχέση με τον προσανατολισμό στο εγώ και οι αξίες κοινωνικής αναγνώρισης υψηλή θετική σχέση με τον προσανατολισμό στο εγώ και μηδενική σχέση με τον προσανατολισμό στο έργο (Βατάλη, Γυμνοπούλου, Μπαρκούκης & Τσορμπατζούδης, 2012) Αγωνιστικός Αθλητισμός Στον χώρο του αγωνιστικού αθλητισμού υπάρχουν ενδείξεις ότι ο προσανατολισμός στο έργο σχετίζεται με τις αξίες ικανότητας και τις ηθικές αξίες του ατόμου (Bardi & Schwartz, 2003, Lee, Whitehead, Ntoumanis, & Hatzigeorgiadis, 2008). Ειδικότερα, σε έρευνα των Whitehead, Lee και Hatzigeorgiadis (2003), μελετήθηκε η σχέση των στόχων επίτευξης και των αξιών σε αθλητές/τριες ετών. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι ο προσανατολισμός στο εγώ σχετιζόταν με υψηλά επίπεδα αξιών κοινωνικής αναγνώρισης και έμφαση στη δημόσια εικόνα του αθλητή και την επιτυχία, ενώ ο προσανατολισμός στο έργο σχετιζόταν με τις ηθικές αξίες όπως ο σεβασμός. Παρόμοιες συσχετίσεις προέκυψαν και από άλλους ερευνητές, ενισχύοντας έτσι την άποψη ότι υψηλές τιμές στις ηθικές αξίες και τις αξίες ικανότητας παρουσιάζουν τα άτομα με υψηλό προσανατολισμό στο έργο (Kavalir, 2004, Stephens, Bredemeier, & Shields, 1997). Σε έρευνα της Kavussanu (2006) σε ποδοσφαιριστές ηλικίας ετών βρέθηκε ότι το κλίμα κινήτρων και οι στόχοι επίτευξης αποτελούν σημαντικούς προβλεπτικούς παράγοντες ηθικών συμπεριφορών. Το κλίμα κινήτρων προσανατολισμένο στην επίδοση και ο προσανατολισμός στο εγώ βοήθησαν στην πρόβλεψη αρνητικών κοινωνικών συμπεριφορών, ενώ το κλίμα κινήτρων προσανατολισμένο στο έργο ήταν σημαντικός προβλεπτικός παράγοντας των θετικών κοινωνικών συμπεριφορών. Σε άλλη μελέτη έγινε διερεύνηση της επίδρασης του κλίματος κινήτρων και των στόχων επίτευξης στην υιοθέτηση ηθικής συμπεριφοράς (Stornes & Ommundsen, 2004). Στην έρευνα συμμετείχαν αθλητές χειροσφαίρισης ετών και διαπιστώθηκε υψηλή θετική σχέση ανάμεσα στο προσανατολισμένο στο έργο κλίμα κινήτρων, στον προσανατολισμό στο έργο και την ηθική συμπεριφορά. Ο προσανατολισμός στο εγώ είχε αρνητική σχέση με την ηθική συμπεριφορά και παρουσιάστηκε ότι σχετίζεται με εξωτερική παρακίνηση ή έλλειψη κινήτρων, σε αντίθεση με τον προσανατολισμό στο έργο που σχετίζεται με εσωτερικά κίνητρα (Tod & Hodge, 2001, Ommundsen et al., 2003). Σε μελέτη που ασχολήθηκε με το αντιλαμβανόμενο κλίμα κινήτρων και τη σχέση του με τα εσωτερικά κίνητρα και την πεποίθηση για επιτυχία στο μπάσκετ από παίκτες του αθλήματος (Seifriz, Duda, & Chi, 1992), υπήρξαν ενδείξεις ότι το αντιλαμβανόμενο κλίμα προσανατολισμένο στη μάθηση, οδηγούσε σε υψηλά εσωτερικά κίνητρα και μεγαλύτερη ευχαρίστηση για το μπάσκετ, σε αντίθεση με το αντιλαμβανόμενο κλίμα απόδοσης που δεν οδηγούσε σε εσωτερικά κίνητρα και ευχαρίστηση για το μπάσκετ. Όσον αφορά την παράμετρο του πάθους που εξετάζεται στην παρούσα διατριβή, δεν υπάρχουν έρευνες που να σχετίζεται με την παράμετρο των στόχων επίτευξης ή των αξιών. Σε έρευνα που μελετήθηκε η σχέση προπονητή αθλητή σε 15

16 αθλητές δημοφιλών αθλημάτων, τα αποτελέσματα έδειξαν ότι το αρμονικό πάθος των αθλητών σχετίζεται με υψηλής ποιότητας σχέση προπονητή αθλητή. Αντίθετα, το καταναγκαστικό πάθος είχε αρνητικό αντίκτυπο στην ποιότητα της σχέσης (Lafraniere et al., 2008). Ακόμη, έρευνα του Bauger (2011) που διερεύνησε τη σχέση πάθους και αυτοεκτίμησης, έδειξε ότι το αρμονικό πάθος σχετίζεται με υψηλές τιμές αυτοεκτίμησης. Η έρευνα πραγματοποιήθηκε σε αθλητές ετών. Τέλος, σε παρόμοια έρευνα που πραγματοποιήθηκε σε άτομα ηλικιακών γκρουπ 18-22, και (Philippe, Vallerand, Lavigne, 2009), εξετάστηκε η σχέση του πάθους με το well-being. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι το αρμονικό πάθος οδηγεί σε υψηλές τιμές well-being των ατόμων και στις δύο κατηγορίες του (ηδονικό ευδαιμονικό) Φύλο Σε μελέτες που ασχολήθηκαν με τους στόχους επίτευξης, τις αξίες και το πάθος, έχει γίνει και διαχωρισμός αποτελεσμάτων για να διαπιστωθεί η επίδραση του φύλου σε αυτά. Έρευνα που ασχολήθηκε με τις συμπεριφορές του τιμίου παιχνιδιού στο χώρο της φυσικής αγωγής σε σχέση με τους στόχους επίτευξης των μαθητών και το κλίμα κινήτρων που προωθεί ο καθηγητής (σε μαθητές ετών), έδειξε κύρια επίδραση του φύλου στους παράγοντες «τέχνη νίκης» και «κλέψιμο». Και στους δύο παράγοντες τα αγόρια παρουσίασαν υψηλότερα σκορ σε σχέση με τα κορίτσια (Τσιόπας, 2008). Τέλος, σε έρευνα του Bauger (2011) που μελετήθηκε η σχέση προσωπικότητας, πάθους, αυτοεκτίμησης και well-being σε νεαρούς elite αθλητές της Νορβηγίας, τα αποτελέσματα έδειξαν ότι οι γυναίκες είχαν σημαντικά υψηλότερα σκορ στις παραμέτρους προσωπικότητας «αμοιβαία εμπιστοσύνη» και «συνεργατικότητα» ενώ στο πάθος δεν εμφανίστηκε αξιοσημείωτη διαφορά Σημασία της έρευνας Από τη βιβλιογραφική ανασκόπηση προκύπτει ότι η συνδυαστική εξέταση της σχέσης: Στόχων Επίτευξης, Αξιών και Πάθους, δεν έχει μελετηθεί από καμία έρευνα. Παρόλα αυτά, επιμέρους σχέσης των συγκεκριμένων μεταβλητών, έχουν βρεθεί στο επίκεντρο εξέτασης διαφόρων ερευνών. Η παρούσα εργασία, μέσω των ερευνητικών υποθέσεων, θα προσπαθήσει να συνδράμει στη δόμηση και χρησιμοποίηση νέων μοντέλων διδασκαλίας από τους εκπαιδευτικούς φυσικής αγωγής, με στόχο τη βελτίωση της απόδοσης, της επίδοσης και της ψυχοσύνθεσης των μαθητών. 16

17 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ 2.1 ΜΕΘΟΔΟΣ Δείγμα Στην παρούσα έρευνα το δείγμα αποτέλεσαν 134 μαθητές και μαθήτριες γυμνασίου και λυκείου, ηλικίας ετών (M = 13.90, SD = 1.07). Οι συμμετέχοντες είναι μαθητές από γυμνάσιο και λύκειο της ανατολικής Θεσσαλονίκης και η συμμετοχή τους στην έρευνα έγινε στην ώρα του μαθήματος της φυσικής αγωγής Εργαλεία Μέτρησης Οι συμμετέχοντες κλήθηκαν να συμπληρώσουν τρία ερωτηματολόγια όπου στο άνω μέρος του αρχικού ερωτηματολογίου, τους ζητήθηκε να επιλέξουν προσωπικά τους στοιχεία όπως φύλο, ηλικία, ενασχόληση με τον αθλητισμό εκτός σχολείου, συχνότητα προπόνησης και επίπεδο εκπαίδευσης γονέων. Ο συνολικός απαιτούμενος χρόνος που τους ζητήθηκε για να το συμπληρώσουν ήταν περίπου δέκα λεπτά. Ερωτηματολόγια Ερωτηματολόγιο Αντίληψης Κλίματος Παρακίνησης στο Μάθημα Φυσικής Αγωγής Το πρώτο κατά φύλο ερωτηματολόγιο που συμπληρώθηκε από τους μαθητές/τριες είναι το Ερωτηματολόγιο Αντίληψης Κλίματος Παρακίνησης στο Μάθημα Φυσικής Αγωγής (LAPOPEQ, Papaioannou, 1994). Το ερωτηματολόγιο χρησιμοποιήθηκε για την εκτίμηση αντίληψης των μαθητών για τον προσανατολισμό του μαθήματος της φυσικής αγωγής στο έργο ή το εγώ. Αξιολογούνται δύο παράγοντες: το κλίμα κινήτρων με έμφαση στο έργο και το κλίμα κινήτρων με έμφαση στο εγώ. Εμπεριέχονται δεκατρείς ερωτήσεις, από τις οποίες οι επτά αξιολογούν τον προσανατολισμό του μαθήματος στο έργο (π.χ. σ αυτή την τάξη φυσικής αγωγής ο/η γυμναστής/τρια προσέχει ιδιαίτερα στο κατά πόσο βελτιώνομαι στις ασκήσεις) και οι έξι ερωτήσεις τον προσανατολισμό του μαθήματος στο εγώ (π.χ. σ αυτή την τάξη φυσικής αγωγής ο/η γυμναστής/τρια προσέχει μόνο τις καλύτερες επιδόσεις). Οι απαντήσεις δίνονται σε κλίμακα τύπου Likert οι οποία είναι 5βάθμια (1-διαφωνώ απόλυτα έως 5-συμφωνώ απόλυτα). Στο χώρο της φυσικής αγωγής και του αθλητισμού, η εγκυρότητα και η αξιοπιστία της κλίμακας επιβεβαιώθηκε από αρκετές έρευνες στην ελληνική και αγγλική γλώσσα (Διγγελίδης & Κρομμύδας, 2008, Παρασκευοπούλου, 2005, Barkoukis & Thogersen Ntoumanis, 2009). 17

18 Ερωτηματολόγιο Αξιών στη Φυσική Αγωγή Για την εκτίμηση των αξιών στη φυσική αγωγή χρησιμοποιήθηκε η σύντομη μορφή του Ερωτηματολογίου Αξιών στον Αθλητισμό (Lee et al., 2008). Το συγκεκριμένο ερωτηματολόγιο αξιολογεί τρεις παράγοντες: Τις ηθικές αξίες (π.χ. όταν συμμετέχω στο μάθημα φυσικής αγωγής είναι σημαντικό για εμένα να παίζω πάντα σύμφωνα με τους κανόνες του παιχνιδιού), τις αξίες ικανότητας (π.χ. όταν συμμετέχω στο μάθημα φυσικής αγωγής είναι σημαντικό για εμένα να χρησιμοποιώ τις ικανότητές μου σωστά) και τις αξίες κοινωνικής αναγνώρισης (π.χ. όταν συμμετέχω στο μάθημα φυσικής αγωγής είναι σημαντικό για εμένα να δείχνω ότι είμαι καλύτερος από τους άλλους). Οι απαντήσεις στο ερωτηματολόγιο δίνονται σε επτα-βάθμια κλίμακα τύπου Likert (1-διαφωνώ απόλυτα έως 7-συμφωνώ απόλυτα) και αποτελείται από δεκατρείς ερωτήσεις (πέντε ερωτήσεις για τον παράγοντα ηθικές αξίες, τέσσερις ερωτήσεις για τον παράγοντα αξίες ικανότητας και τέσσερις ερωτήσεις για τον παράγοντα αξίες κοινωνικής αναγνώρισης). Το ερωτηματολόγιο έχει δείξει υψηλούς δείκτες αξιοπιστίας, εγκυρότητας και εσωτερικής συνοχής στην αγγλική γλώσσα (Lee et al., 2008). Κλίμακα Πάθους Το τρίτο κατά φύλο ερωτηματολόγιο που κλήθηκαν οι μαθητές να συμπληρώσουν ήταν η Κλίμακα Πάθους (Passion Scale). Η πρώτη μελέτη που αναπτύχθηκε η συγκεκριμένη κλίμακα έγινε από τους Vallerand και συν. (2003) για να εξετάσουν την εγκυρότητα του ορισμού τους για το πάθος. Η Κλίμακα Πάθους αποτελείται από δύο υποκλίμακες με επτά ερωτήματα η κάθε μία: η υποκλίμακα καταναγκαστικού πάθους (π.χ. «Δεν μπορώ να φανταστώ τον εαυτό μου χωρίς να ασχολούμαι με αυτή την δραστηριότητα») και η υποκλίμακα αρμονικού πάθους (π.χ «Η δραστηριότητα που κάνω ταιριάζει με τις άλλες στη ζωή μου»). Τα αποτελέσματα από την επιβεβαιωτική και διερευνητική ανάλυση παραγόντων και τις αναλύσεις αξιοπιστίας έδωσαν ισχυρή υποστήριξη για την εγκυρότητα και την αξιοπιστία της κλίμακας. Η αρχική της γλώσσα ήταν τα γαλλικά, ενώ μέχρι τώρα δεν έχει γίνει διαπολιτισμική επιβεβαίωσή της στα αγγλικά. Τέλος, η Κλίμακα Πάθους έχει σταθμιστεί στην Ελλάδα (Parastatidou, Doganis, Theodorakis, Vlachopoulos, 2012) Διαδικασία διεξαγωγής της έρευνας Η παρούσα έρευνα πραγματοποιήθηκε το σχολικό έτος σε σχολείο στο μάθημα της φυσικής αγωγής. Τα ερωτηματολόγια συμπληρώθηκαν και δόθηκαν στους μαθητές/τριες ανά τμήμα και η χρονική διάρκεια για τη συμπλήρωσή τους ήταν περίπου δέκα λεπτά. Πριν ξεκινήσει το μάθημα φυσική αγωγής, τους δόθηκαν σύντομες οδηγίες για τη συμπλήρωση των ερωτηματολογίων. Τα ερωτηματολόγια ήταν ανώνυμα και κατά τη διάρκεια της συμπλήρωσής τους δεν υπήρχε επικοινωνία μεταξύ των μαθητών/τριών. Μετά τη 18

19 συμπλήρωση, το ερωτηματολόγιο παραδιδόταν και οι μαθητές/τριες ξεκινούσαν το μάθημα Στατιστική Ανάλυση Για την ανάλυση των ποσοτικών δεδομένων της εργασίας χρησιμοποιήθηκε το Στατιστικό Πακέτο για Κοινωνικές Επιστήμες (έκδοση 23) (IBM SPSS Statistics v.23.0). Το επίπεδο στατιστικής σημαντικότητας ορίστηκε ως p <.05. Για την εξέταση των υποθέσεων πραγματοποιήθηκαν αναλύσεις πολλαπλής γραμμικής παλινδρόμησης. Για τις συγκρίσεις των μέσων όρων του φύλου και της συμμετοχής ή μη στον αθλητισμό, πραγματοποιήθηκαν t-tests ανεξαρτήτων δειγμάτων. Η εσωτερική συνοχή των μεταβλητών των ερωτηματολογίων που χρησιμοποιήθηκαν στην εργασία εξετάστηκε με τον συντελεστή Cronbach a. 19

20 3.1. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Περιγραφική Στατιστική Ανάλυση ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ Περιγραφική Στατιστική και Εσωτερική συνοχή Τυπική N Μεταβλητές Μέσος Απόκλιση Λοξότητα Κύρτωση Cronbach a όρος(m) (SD) ΑΝΤΙΛΑΜΒΑ- ΝΟΜΕΝΟ 1 ΚΛΙΜΑ ΠΡΟΣΑΝΑ- ΤΟΛΙΣΜΟΥ ΣΤΟ ΕΡΓΟ ΑΝΤΙΛΑΜΒΑ- ΝΟΜΕΝΟ 2 ΚΛΙΜΑ ΠΡΟΣΑΝΑ- ΤΟΛΙΣΜΟΥ ΣΤΟ ΕΓΩ 3 ΗΘΙΚΕΣ ΑΞΙΕΣ ΑΞΙΕΣ ΙΚΑΝΟΤΗΤΑΣ ΑΞΙΕΣ 5 ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗΣ 6 ΑΡΜΟΝΙΚΟ ΠΑΘΟΣ 7 ΚΑΤΑΝΑΓΚΑΣΤΙΚΟ ΠΑΘΟΣ Πίνακας 1. Δείκτες Περιγραφικής Στατιστικής και Εσωτερικής Συνοχής των Υποκλιμάκων των ερωτηματολογίων 20

21 Περιγραφική Στατιστική Δημογραφικών Στοιχείων N Μεταβλητές Μέσος Τυπική όρος (M) Απόκλιση Λοξότητα Κύρτωση (SD) 1 Φύλο Ηλικία Ασχολία με αθλητισμό εκτός σχολείου 4 Φορές/εβδομάδα Χρόνος ενασχόλησης Εκπαίδευση γονέων Πίνακας 2. Παρουσίαση αποτελεσμάτων με βάση τις υποθέσεις Πρώτη Υπόθεση Υ1: Το Αντιλαμβανόμενο Κλίμα Παρακίνησης Προσανατολισμού στο Έργο θα προβλέπει θετικά τις Ηθικές Αξίες και τις Αξίες Ικανότητας. Χρησιμοποιήθηκε ανάλυση πολλαπλής γραμμικής παλινδρόμησης για να εξεταστεί η συμβολή του Αντιλαμβανόμενου Κλίματος Παρακίνησης Προσανατολισμού στο Έργο, στην πρόβλεψη Ηθικών Αξιών και Αξιών Ικανότητας. Τα αποτελέσματα οδήγησαν στην επιβεβαίωση την πρώτης υπόθεσης, καθώς διαπιστώθηκε πως το μοντέλο των δύο δεικτών πρόβλεψης (Αντιλαμβανόμενο Κλίμα Παρακίνησης Προσανατολισμού στο Έργο και Αντιλαμβανόμενο Κλίμα Παρακίνησης Προσανατολισμού στο Εγώ) εξηγεί το 21,4% των Ηθικών Αξιών των μαθητών και το 18% των Αξιών Ικανότητας, με το Αντιλαμβανόμενο Κλίμα Παρακίνησης Προσανατολισμού στο Εγώ να έχει αρνητική σχέση πρόβλεψης και να μην είναι στατιστικά σημαντικό, σε αντίθεση με αυτό του Έργου. Μεταβλητές Beta T Αντιλαμβανόμενο Κλίμα Παρακίνησης.43* 4.99 Προσανατολισμού στο Έργο Αντιλαμβανόμενο Κλίμα Παρακίνησης Προσανατολισμού στο Εγώ Πίνακας 3. R=.46, Rsquare =.21, F(2,112) = 15.01, p <.05 Εξαρτημένη μεταβλητή: Ηθικές Αξίες 21

22 Μεταβλητές Beta T Αντιλαμβανόμενο Κλίμα Παρακίνησης.40* 4.63 Προσανατολισμού στο Έργο Αντιλαμβανόμενο Κλίμα Παρακίνησης Προσανατολισμού στο Εγώ Πίνακας 4. R =.42, Rsquare =.18, F(2,115) = 12.39, p <.05 Εξαρτημένη μεταβλητή: Αξίες Ικανότητας Δεύτερη Υπόθεση Υ: Οι Ηθικές Αξίες και οι Αξίες Ικανότητας θα προβλέπουν θετικά το Αρμονικό Πάθος και οι Αξίες Κοινωνικής Αναγνώρισης θα προβλέπουν το Αρμονικό Πάθος αρνητικά. Για να εξεταστεί η συμβολή των Ηθικών Αξιών και των Αξιών Ικανότητας στην θετική πρόβλεψη του Αρμονικού Πάθους και αντίθετα των Αξιών Κοινωνικής Αναγνώρισης στην αρνητική πρόβλεψη του Αρμονικού Πάθους, χρησιμοποιήθηκε ανάλυση πολλαπλής γραμμικής παλινδρόμησης. Τα αποτελέσματα επιβεβαίωσαν τη δεύτερη υπόθεση ως προς τη θετική πρόβλεψη του Αρμονικού Πάθους από τις Ηθικές Αξίες και την απέρριψαν ως προς την θετική πρόβλεψη του Αρμονικού Πάθους από τις Αξίες Ικανότητας. Επιπρόσθετα, την επιβεβαίωσαν ως προς την αρνητική πρόβλεψη του Αρμονικού Πάθους από τις Αξίες Κοινωνικής Αναγνώρισης. Μεταβλητές Beta T Ηθικές Αξίες.42* 3.50 Αξίες Ικανότητας Αξίες Κοινωνικής Αναγνώρισης Πίνακας 5. R =.49, Rsquare =.24, F(3,109) = 11.46, p <.05 Εξαρτημένη μεταβλητή: Αρμονικό πάθος Τρίτη Υπόθεση Υ: Το Αντιλαμβανόμενο Κλίμα Παρακίνησης Προσανατολισμού στο Εγώ θα προβλέπει θετικά τις Αξίες Κοινωνικής Αναγνώρισης και αυτές (οι Αξίες Κοινωνικής Αναγνώρισης) θα προβλέπουν θετικά το Καταναγκαστικό Πάθος. Χρησιμοποιήθηκε ανάλυση πολλαπλής γραμμικής παλινδρόμησης για να εξεταστεί η συμβολή του Αντιλαμβανόμενου Κλίματος Παρακίνησης Προσανατολισμού στο 22

23 Εγώ, στην θετική πρόβλεψη των Αξιών Κοινωνικής Αναγνώρισης. Η ίδια μέθοδος ανάλυσης χρησιμοποιήθηκε και για την εξέταση της συμβολής των Αξιών Κοινωνικής Αναγνώρισης στην θετική πρόβλεψη του Καταναγκαστικού Πάθους. Τα αποτελέσματα οδήγησαν στην επιβεβαίωση της τρίτης υπόθεσης ως προς την θετική πρόβλεψη των Αξιών Κοινωνικής Αναγνώρισης από το Αντιλαμβανόμενο Κλίμα Παρακίνησης Προσανατολισμού στο Εγώ και ως προς την θετική πρόβλεψη του Καταναγκαστικού Πάθους από τις Αξίες Κοινωνικής Αναγνώρισης. Μεταβλητές Beta T Αντιλαμβανόμενο Κλίμα Παρακίνησης Προσανατολισμού στο Έργο Αντιλαμβανόμενο Κλίμα Παρακίνησης.40* 4.72 Προσανατολισμού στο Εγώ Πίνακας 6. R =.40, Rsquare =.16, F(2,119) = 11.22, p<.05 Εξαρτημένη μεταβλητή: Αξίες Κοινωνικής Αναγνώρισης Μεταβλητές Beta T Ηθικές Αξίες Αξίες Ικανότητας Αξίες Κοινωνικής Αναγνώρισης.22* 2.30 Πίνακας 7. R =.23, Rsquare =.05, F(3,104) = 2.01, p <.05 Εξαρτημένη μεταβλητή: Καταναγκαστικό πάθος Επαγωγική Στατιστική Ανάλυση. Αναλύσεις ανεξαρτήτων δειγμάτων. Ηλικία Για να εξεταστεί ο ρόλος της ηλικίας, η μεταβλητή χωρίστηκε σε δύο ομάδες: σε μαθητές/τριες ηλικίας ετών και σε μαθητές/τριες ηλικίας ετών. Τα αποτελέσματα των αναλύσεων του t-test ανεξαρτήτων δειγμάτων ως προς την ηλικία, παρουσίασαν στατιστικά σημαντική διαφορά στο Αντιλαμβανόμενο Κλίμα Παρακίνησης Προσανατολισμού στο Έργο (t = 4.40, p <.05) και στο Αντιλαμβανόμενο Κλίμα Παρακίνησης Προσανατολισμού στο Εγώ (t = -.99, p <.05) κατά την αξιολόγηση των Στόχων Επίτευξης. Συγκεκριμένα, οι μαθητές ηλικίας ετών παρουσίασαν υψηλότερες τιμές Αντιλαμβανόμενου Κλίματος Παρακίνησης Προσανατολισμού στο Έργο (Μ = 4.00, SD =.58) σε σχέση με τους μαθητές ηλικίας ετών (Μ = 3.39, SD =.74). Αντίθετα, οι μαθητές ηλικίας ετών παρουσίασαν υψηλότερες τιμές Αντιλαμβανόμενου Κλίματος Παρακίνησης Προσανατολισμού στο Εγώ (Μ = 2.27, SD =.57) σε σχέση με τους μαθητές ηλικίας ετών (Μ = 2.15, SD =.70). Ακόμη, στατιστικά σημαντική διαφορά παρουσιάστηκε στις Ηθικές Αξίες (t = 3.09, p <.05) κατά την αξιολόγηση των Αξιών στον Αθλητισμό. Συγκεκριμένα, οι μαθητές ηλικίας ετών παρουσίασαν 23

24 υψηλότερες τιμές Ηθικών Αξιών (Μ = 5.94, SD =.81) σε σχέση με τους μαθητές ηλικίας ετών (Μ = 5.22, SD = 1.27). Τέλος, στατιστικά σημαντική διαφορά παρουσιάστηκε στο Αρμονικό Πάθος (t =.16, p <.05) κατά την αξιολόγηση του Πάθους στον Αθλητισμό. Πιο συγκεκριμένα, οι μαθητές ηλικίας ετών παρουσίασαν υψηλότερες τιμές Αρμονικού Πάθους (Μ = 5.25, SD =.89) σε σχέση με τους μαθητές ηλικίας ετών (Μ = 5.21, SD = 1.22). Η ηλικία δε βρέθηκε στατιστικά σημαντικός παράγοντας επίδρασης στις Αξίες Ικανότητας, στις Αξίες Κοινωνικής Αναγνώρισης και στο Καταναγκαστικό Πάθος (p >.05). Σχήμα 1. Αριθμός μαθητών και Ηλικία Ασχολία με τον αθλητισμό εκτός σχολείου Τα αποτελέσματα των αναλύσεων t-tests ανεξαρτήτων δειγμάτων ως προς την ασχολία των μαθητών με τον αθλητισμό εκτός σχολείου, εμφάνισαν στατιστικά σημαντική διαφορά στο Καταναγκαστικό Πάθος (t = 2.60, p <.05) κατά την αξιολόγηση του Πάθους στον Αθλητισμό. Συγκεκριμένα, οι μαθητές που ασχολούνται με τον αθλητισμό εκτός σχολείου παρουσίασαν υψηλότερες τιμές Καταναγκαστικού Πάθους (Μ = 4.26, SD = 1.63) σε σχέση με τους μαθητές που δεν ασχολούνται με τον αθλητισμό εκτός σχολείου (Μ = 3.17, SD =.96). Ακόμη, ο αριθμός των μαθητών που παρουσίασαν υψηλές τιμές Καταναγκαστικού Πάθους και ασχολείται με τον αθλητισμό εκτός σχολείου, εμφανίστηκε αρκετά πολύ υψηλότερος (Ν = 107) από τον αριθμό των μαθητών που παρουσίασαν υψηλές τιμές Καταναγκαστικού Πάθους αλλά δεν ασχολείται με τον αθλητισμό εκτός σχολείου (Ν =16). Στις δύο κατηγορίες των Στόχων Επίτευξης, στις τρεις κατηγορίες των Αξιών και στο Αρμονικό Πάθος, η ασχολία με τον αθλητισμό εκτός σχολείου δε βρέθηκε στατιστικά σημαντικός παράγοντας επίδρασης (p >.05). 24

25 Σχήμα 2. Αριθμός μαθητών και Ασχολία με τον αθλητισμό εκτός σχολείου Φύλο Το φύλο δεν εμφάνισε στατιστικά σημαντική διαφορά σε καμία από τις μεταβλητές που εξετάστηκαν στην παρούσα έρευνα. Αντίθετα, σε προηγούμενες μελέτες έχει βρεθεί τα αγόρια να παρουσιάζουν υψηλότερες τιμές σε αρνητικές κοινωνικές συμπεριφορές (τέχνη νίκης, κλέψιμο) σε αντίθεση με τα κορίτσια (Τσιόπας, 2008). Ως προς την παράμετρο του Πάθους, τα αποτελέσματα επιβεβαιώνονται και από προηγούμενες μελέτες, καθώς ανάμεσα στα δύο φύλα δεν εμφανίστηκε αξιοσημείωτη διαφορά (Bauger, 2011). Σχήμα 3. Αριθμός μαθητών και Φύλο 25

26 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ 4.1. ΣΥΖΗΤΗΣΗ Σκοπός της εργασίας ήταν να εξετάσει τη σχέση ανάμεσα στο Αντιλαμβανόμενο Κλίμα Κινήτρων, τις Αξίες και τα Συναισθήματα, στο περιβάλλον της φυσικής αγωγής. Μέσω των αποτελεσμάτων, στοχεύει να συμβάλει στη δόμηση διαφορετικών και αποτελεσματικότερων μοντέλων διδασκαλίας, στοχεύοντας στη βελτίωση της απόδοσης, της επίδοσης και της ψυχοσύνθεσης των μαθητών. Τα εργαλεία μέτρησης τα οποία χρησιμοποιήθηκαν βρέθηκαν να πληρούν τα κριτήρια της αξιοπιστίας και της εγκυρότητας, τα οποία ελέγχθηκαν με τον συντελεστή εσωτερικής συνοχής Cronbach a. Πιο συγκεκριμένα, για τη μέτρηση των Στόχων Επίτευξης χρησιμοποιήθηκε το «Ερωτηματολόγιο Αντίληψης Κλίματος Παρακίνησης στο Μάθημα Φυσικής Αγωγής»(LAPOPEQ, Papaioannou, 1994). Στον παράγοντα Αντιλαμβανόμενο Κλίμα Παρακίνησης Προσανατολισμού στο Έργο, παρουσιάστηκε ισχυρή εσωτερική συνοχή με συντελεστή Cronbach a =. 80, ενώ τα ερωτήματα που μετρούσαν τον παράγοντα Αντιλαμβανόμενο Κλίμα Παρακίνησης Προσανατολισμού στο Εγώ εμφάνισαν χαμηλή εσωτερική συνοχή με συντελεστή Cronbach a =.53. Μέσω της αφαίρεσης ενός ερωτήματος, η εσωτερική συνοχή αυξήθηκε, παραμένοντας όμως χαμηλή (Cronbach a =.56). Για τη μέτρηση των Αξιών χρησιμοποιήθηκε το «Ερωτηματολόγιο Αξιών στη Φυσική Αγωγή» (Lee et al., 2008), το οποίο έχει δείξει υψηλούς δείκτες αξιοπιστίας, εγκυρότητας και εσωτερικής συνοχής στην αγγλική και ελληνική γλώσσα (Lee et al., 2008; Βατάλη, 2014). Το ερωτηματολόγιο συνεισφέρει στη μέτρηση τριών παραγόντων: Ηθικές Αξίες, Αξίες Ικανότητας και Αξίες Κοινωνικής Αναγνώρισης. Τα ερωτήματα που μετρούσαν τον παράγοντα Ηθικές Αξίες παρουσίασαν υψηλή εσωτερική συνοχή με συντελεστή Cronbach a =.81. Επιπρόσθετα, υψηλή ήταν και η εσωτερική συνοχή των ερωτημάτων που μετρούσαν τον παράγοντα Αξίες Ικανότητας με συντελεστή Cronbach a =.79. Τα ερωτήματα που μετρούσαν τον παράγοντα Αξίες Κοινωνικής Αναγνώρισης, εμφάνισαν ικανοποιητική εσωτερική συνοχή με συντελεστή Cronbach a =.79. To εργαλείο που χρησιμοποιήθηκε για τη μέτρηση του Πάθους ήταν η «Κλίμακα Πάθους (Passion Scale)» η οποία αναπτύχθηκε από τους Vallerand και συν. (2003). Οι παράγοντες που μετρήθηκαν ήταν το Αρμονικό Πάθος και το Καταναγκαστικό Πάθος. Τα ερωτήματα που μετρούσαν τον παράγοντα Αρμονικό Πάθος παρουσίασαν χαμηλή εσωτερική συνοχή με συντελεστή Cronbach a =.62. Μετά την αφαίρεση ενός ερωτήματος η εσωτερική συνοχή εμφάνισε αύξηση με συντελεστή Cronbach a =.79. Επιπρόσθετα, η εσωτερική συνοχή των ερωτημάτων που μετρούσαν τον παράγοντα Καταναγκαστικό Πάθος εμφανίστηκε αρκετά ισχυρή με συντελεστή Cronbach a.90. Τα αποτελέσματα της παρούσας έρευνας επιβεβαιώνουν την πρώτη και την Τρίτη αρχική υπόθεση, ενώ τη δεύτερη την επιβεβαιώνουν εν μέρει. Η πρώτη υπόθεση (Το Αντιλαμβανόμενο Κλίμα Παρακίνησης Προσανατολισμού στο Έργο θα προβλέπει θετικά τις Ηθικές Αξίες και τις Αξίες Ικανότητας) στηρίζεται από τα αποτελέσματα, καθώς διαπιστώθηκε πως το μοντέλο των δύο δεικτών πρόβλεψης (Αντιλαμβανόμενο Κλίμα Παρακίνησης 26

27 Προσανατολισμού στο Έργο και Αντιλαμβανόμενο Κλίμα Παρακίνησης Προσανατολισμού στο Εγώ) εξηγεί το 21,4% των ηθικών αξιών των μαθητών και το 18% των αξιών ικανότητας, με το αντιλαμβανόμενο κλίμα παρακίνησης προσανατολισμού στο εγώ να έχει αρνητική σχέση πρόβλεψης και να μην είναι στατιστικά σημαντικό, σε αντίθεση με του προσανατολισμού στο έργο. Τα παραπάνω αποτελέσματα, επιβεβαιώνουν ευρήματα προηγούμενων ερευνών, σύμφωνα με τα οποία το κλίμα παρακίνησης προσανατολισμού στο έργο αποτελεί ικανό δείκτη πρόβλεψης ηθικών αξιών, ηθικής κρίσης και ηθικής συμπεριφοράς στη φυσική αγωγή (Conroy, Silvia, Newcomer, Walker, & Johnson, 2001; Morgan, Meier & Schneider, 2001; Sage & Kavussanu, 2008; Reinboth, Duda, & Ntoumanis, 2004; White, Kavussanu, Tank & Wingate, 2004; Βατάλη, Γυμνοπούλου, Μπαρκούκης & Τσορμπατζούδης, 2012). Η δεύτερη υπόθεση που αφορούσε το ερώτημα αν ο Ηθικές Αξίες και οι Αξίες Ικανότητας θα προβλέπουν θετικά το Αρμονικό Πάθος και οι Αξίες Κοινωνικής Αναγνώρισης θα το προβλέπουν αρνητικά, στηρίζεται εν μέρει από τα αποτελέσματα της παρούσας εργασίας. Στηρίζεται ως προς το ότι οι Ηθικές Αξίες θα προβλέπουν θετικά το Αρμονικό Πάθος αλλά απορρίπτεται ως προς τις Αξίες Ικανότητας. Ταυτόχρονα, στηρίζεται ως προς το ότι οι Αξίες Κοινωνικής Αναγνώρισης θα προβλέπουν το Αρμονικό Πάθος αρνητικά. Το μοντέλο των τριών δεικτών πρόβλεψης (Ηθικές Αξίες, Αξίες Ικανότητας, Αξίες Κοινωνικής Αναγνώρισης) εξηγεί το 24,5% του Αρμονικού Πάθους, με τις Αξίες Ικανότητας και τις Αξίες Κοινωνικής Αναγνώρισης να έχουν αρνητική σχέση πρόβλεψης και να μην έχουν στατιστική σημαντικότητα. Λόγω του ότι δεν υπάρχουν έρευνες που να μελετούν τη σχέση των τριών κατηγοριών των αξιών (Ηθικές Αξίες, Αξίες Ικανότητας, Αξίες Κοινωνικής Αναγνώρισης) με τις κατηγορίες του Πάθους (Αρμονικό, Καταναγκαστικό), τα αποτελέσματα της δεύτερης υπόθεσης δεν μπορούν να επιβεβαιώσουν αποτελέσματα προηγούμενων ερευνών, καθώς η παραπάνω συσχέτιση αποτελεί την καινοτομία της παρούσας εργασίας. Παράμετροι που έχει μελετηθεί η σχέση του με το Πάθος σε προηγούμενες έρευνες είναι η Σχέση Προπονητή-Αθλητή, η Αυτοεκτίμηση, το Well-Being κ.α, με τα αποτελέσματα να δείχνουν πως το Αρμονικό Πάθος οδηγεί σε υψηλότερες τιμές και τις τρεις παραμέτρους (Lafraniere et al., 2008; Bauger, 2011; Philippe, Vallerand, Lavigne, 2009). Καταλήγοντας, η Τρίτη υπόθεση (Το Αντιλαμβανόμενο Κλίμα Παρακίνησης Προσανατολισμού στο Εγώ θα προβλέπει θετικά τις Αξίες Κοινωνικής Αναγνώρισης και οι Αξίες Κοινωνικής Αναγνώρισης θα προβλέπουν θετικά το Καταναγκαστικό Πάθος) στηρίζεται από τα αποτελέσματα, καθώς το μοντέλο των δύο δεικτών πρόβλεψης (Αντιλαμβανόμενο Κλίμα Παρακίνησης Προσανατολισμού στο Έργο, Αντιλαμβανόμενο Κλίμα Παρακίνησης Προσανατολισμού στο Εγώ) εξηγεί το 16,1% των Αξιών Κοινωνικής Αναγνώρισης, με το Αντιλαμβανόμενο Κλίμα Παρακίνησης Προσανατολισμού στο Έργο να έχει αρνητική σχέση πρόβλεψης και να μην παρουσιάζει στατιστική σημαντικότητα, σε αντίθεση με το Αντιλαμβανόμενο Κλίμα Παρακίνησης Προσανατολισμού στο Εγώ. Επιπρόσθετα, το μοντέλο των τριών δεικτών πρόβλεψης (Ηθικές Αξίες, Αξίες Ικανότητας, Αξίες Κοινωνικής Αναγνώρισης) εξηγεί το 5,7 του Καταναγκαστικού Πάθους, με τις Ηθικές Αξίες και τια Αξίες Ικανότητας να έχουν αρνητική σχέση πρόβλεψης και να μην είναι στατιστικά σημαντικά σε αντίθεση 27

28 με τις Αξίες Κοινωνικής Αναγνώρισης. Τα παραπάνω αποτελέσματα επιβεβαιώνουν τα ευρήματα προηγούμενης έρευνας που μελέτησε τη σχέση των Αξιών με τους Στόχους Επίτευξης και έδειξε πως οι Αξίες Κοινωνικής Αναγνώρισης σχετίζονται θετικά με το Κλίμα Παρακίνησης Προσανατολισμού στο Εγώ (Βατάλη, Γυμνοπούλου, Μπαρκούκης & Τσορμπατζούδης, 2012). Ακόμη, παρόμοια έρευνα έδειξε πως ο Προσανατολισμός στο Εγώ σχετιζόταν με υψηλά επίπεδα Αξιών Κοινωνικής Αναγνώρισης (Whitehead, Lee & Hatzigeorgiadis, 2003). Παράλληλα, όπως και στη δεύτερη υπόθεση, λόγω του ότι δεν υπάρχουν μελέτες που να εξετάζουν τη σχέση των τριών κατηγοριών των αξιών (Ηθικές Αξίες, Αξίες Ικανότητας, Αξίες Κοινωνικής Αναγνώρισης) με τις κατηγορίες του Πάθους (Αρμονικό, Καταναγκαστικό), η επιβεβαίωση της υπόθεσης ότι οι Αξίες Κοινωνικής Αναγνώρισης προβλέπουν θετικά το Καταναγκαστικό Πάθος, δεν μπορεί να επιβεβαιωθεί από αποτελέσματα προηγούμενων ερευνών, καθώς αποτελεί καινοτομία της παρούσας εργασίας. Συμπερασματικά, σύμφωνα με τα αποτελέσματα της παρούσας εργασίας, υπάρχουν ενδείξεις πως το Αντιλαμβανόμενο Κλίμα Παρακίνησης Προσανατολισμού στο Έργο προβλέπει θετικά τις Ηθικές Αξίες και τις Αξίες Ικανότητας και οι Ηθικές Αξίες το Αρμονικό Πάθος. Ταυτόχρονα, το Αντιλαμβανόμενο Κλίμα Παρακίνησης Προσανατολισμού στο Εγώ, υπάρχουν ενδείξεις ότι προβλέπει θετικά τις Αξίες Κοινωνικής Αναγνώρισης και αυτές προβλέπουν θετικά το Καταναγκαστικό Πάθος. Όσον αφορά την ηλικία, οι μαθητές που παρουσιάζουν υψηλότερες τιμές Ηθικών Αξιών, Αρμονικού Πάθους και αντιλαμβάνονται ότι ο εκπαιδευτικός προωθεί το Κλίμα Παρακίνησης Προσανατολισμού στο Έργο, φάνηκε να αποτελούνται από την μικρότερη ηλικιακή ομάδα (12-14 ετών), σε αντίθεση με την μεγαλύτερη ηλικιακή ομάδα (15-17 ετών) που παρουσίασε υψηλότερες τιμές στο Αντιλαμβανόμενο Κλίμα Παρακίνησης Προσανατολισμού στο Εγώ. Επίσης, σημαντικός αριθμός από τους μαθητές που παρουσίασαν υψηλές τιμές Καταναγκαστικού Πάθους φαίνεται να ασχολείται με τον αθλητισμό εκτός σχολείου. Οι συγκεκριμένες προβλέψεις ενισχύουν τη θέση πως το κλίμα που δημιουργεί ο εκπαιδευτικός στην τάξη φυσικής αγωγής, αποτελεί σημαντικό παράγοντα επίδρασης στην απόδοση, την επίδοση και την ψυχοσύνθεση των μαθητών. Επιπλέον, τα αποτελέσματα μπορούν να αποτελέσουν χρήσιμες πληροφορίες για τη δόμηση και την χρησιμοποίηση νέων διδακτικών μοντέλων στο περιβάλλον της φυσικής αγωγής. Τέλος, σύμφωνα με τη βιβλιογραφία, αρκετές έρευνες έχουν εξετάσει τη σχέση των Στόχων Επίτευξης με τις Αξίες στον Αθλητισμό. Αντίθετα, η σχέση των παραμέτρων αυτών με την παράμετρο του Πάθους που εξετάστηκε στην παρούσα εργασία, δεν είχε μελετηθεί στο παρελθόν και ανοίγει μεγάλο πεδίο για μελλοντική έρευνα ΟΡΙΟΘΕΤΗΣΕΙΣ-ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΙ ΕΡΕΥΝΑΣ Είναι σημαντικό να αναφερθεί, ως προς κάποιους καίριους παράγοντες, η οριοθέτηση της έρευνας. Όσον αφορά το δείγμα, περιορίζεται η γενίκευση των αποτελεσμάτων σε Έλληνες μαθητές που φοιτούν σε δημόσιο γυμνάσιο-λύκειο 28