διαφηµίσεων εν όψη των ολυµπιακών αγώνων του Με ανάλογο ύφος και καυστικό χιούµορ η αρθρογράφος Λ.Σπυροπούλου σε άρθρο της ηλεκτρονικής

Transcript

1

2 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ο προβληµατισµός σχετικά µε τις αστικές οχλήσεις στην πόλη της Θεσσαλονίκης περιλαµβάνει µια µακριά λίστα «αστικών», περιβαλλοντικών και συνεχώς εξελισσόµενων ζητηµάτων όπως η ρύπανση, η κυριαρχία των αυτοκινήτων, η έλλειψη πρασίνου, η κατάληψη και η υποβάθµιση του δηµόσιου χώρου, οι δυσκολίες κίνησης και πρόσβασης, όλων δηλαδή των παραµέτρων που αφορούν υλικές και µη πλευρές της ζωής στην πόλη. Μια από τις βασικές πηγές αισθητικής ρύπανσης και κακοποίησης του αστικού και όχι µόνο χώρου, αποτελούν και οι διαφηµιστικές πινακίδες καθώς επιγραφές, διαφηµιστικά ταµπλό στα πεζοδρόµια και τους στύλους, διαφηµίσεις στα δώµατα και τις προσόψεις των κτιρίων, αφίσες και πανό ποικίλης αισθητικής και µεγέθους συνθέτουν τη σηµερινή εικόνα της πόλης, καταστρατηγώντας καταφανώς τους ισχύοντες νόµους και τις σχετικές διατάξεις. Παρότι το πρόβληµα που αφορά την αυθαιρεσία και την µη εναρµόνιση µε την ισχύουσα νοµοθεσία στην εγκατάσταση και χρήση των διαφηµιστικών πλαισίων έχει εντοπιστεί τόσο από τους αρµόδιους για την άσκηση του ελέγχου οργανισµούς (ΟΤΑ, Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, Υπουργεία) όσο και από τους διάφορους φορείς της πόλης (ΣΑΘ, ΤΕΕ) γίνεται προφανές ότι δεν έχουν ληφθεί άµεσα και ουσιαστικά µέτρα για τον περιορισµό του φαινοµένου ή αυτά που λήφθηκαν δεν είχαν το αναµενόµενο αποτέλεσµα. Τον Αύγουστο του 2000, το ΤΕΕ, τµήµα Κεντρικής Μακεδονίας, µέσω επιστολής που υπέγραφε ο τότε πρόεδρος Γ.Αικατερινάρης προς τα αρµόδια υπουργεία και τους φορείς της τοπικής αυτοδιοίκησης επισήµαινε το πρόβληµα των παράνοµων διαφηµιστικών πινακίδων και την ολιγωρία των υπευθύνων για την αποµάκρυνσή τους. Στο κείµενο υπογραµµίζεται η ανεξέλεγκτη διάσταση της αυθαίρετης τοποθέτησης γιγάντιων διαφηµιστικών πινακίδων σε δηµόσιους χώρους, η αδιαφορία για την ποιότητα και την αισθητική του αστικού φυσικού περιβάλλοντος καθώς η σχετική κινητικότητα των εµπλεκόµενων φορέων -µετά τις καταγγελίες για την τοποθέτηση διαφηµιστικών πινακίδων στην πρόσοψη του πολυώροφου κτιρίου επί της πλατείας σιντριβανίου (1998) αλλά και την κατακρήµνιση µεγάλων πινακίδων στην πλατεία της ΧΑΝΘ λόγω θεοµηνίας (1998)- σταµάτησε εντελώς αφού εξαντλήθηκε σε εξαγγελίες µέτρων. (Πηγή Αντίστοιχη έκκληση προς τους φορείς που έχουν την αρµοδιότητα να παρέµβουν άµεσα και δραστικά έκανε και ο ΣΑΘ τον Νοέµβριο του 2000 µε έγγραφό στο οποίο επισηµαίνεται ότι τα προϊόντα της διαφήµισης «...κοσµούν ποικιλοτρόπως το ιστορικό πρόσωπο της (πόλης) δηµιουργώντας ένα παραµορφωτικό σκηνικό αντίθεσης µε τα ιδιαίτερα µορφολογικά και αισθητικά χαρακτηριστικά της.» (Πηγή : Στο έντυπο και ηλεκτρονικό τύπο συναντάµε επίσης αναφορές στο συγκεκριµένο θέµα που κυµαίνονται από εξαγγελίες µέτρων για τον έλεγχο και περιορισµό του φαινοµένου της παράνοµης διαφήµισης έως και τον σχολιασµό της κατάστασης που διαιωνίζεται χωρίς να διαφαίνεται η δυνατότητα ελέγχου. Σε άρθρο της εφηµερίδας Καθηµερινή (φύλο Τρίτης 2 Απριλίου 2002) ο αρθρογράφος αναρωτιέται «Πότε επιτέλους θα κατεβούν οι διαφηµιστικές πινακίδες;» και αναφέρεται στη µάχη που έδινε η Εταιρεία Ενοποίησης Αρχαιολογικών Χώρων (ΕΑΧΑ Α.Ε.) για την αποµάκρυνση των επιγραφών και των 1

3 διαφηµίσεων εν όψη των ολυµπιακών αγώνων του Με ανάλογο ύφος και καυστικό χιούµορ η αρθρογράφος Λ.Σπυροπούλου σε άρθρο της ηλεκτρονικής εφηµερίδας Eonline (φύλο της ευτέρας 27/11/2000) γράφει χαρακτηριστικά «Ρε...Ποίος άπλωσε τα ρούχα στην ταράτσα; Η µπουγάδα του 21 ου αιώνα, όποιος κι αν την απλώνει, κοστίζει µερικά δις. Τη θέση των ασπρόρουχων πήραν αντιαισθητικές σκαλωσιές και τα µέχρι πρότινος άχρηστα τετραγωνικά έγιναν πηγή εσόδων, για ιδιοκτήτες αλλά και ενοικιαστές...». Σε άλλο άρθρο της ίδιας εφηµερίδας σηµειώνεται µια άλλη, πιο δυσοίωνη παράµετρος του θέµατος, καθώς αναφέρεται ότι σύµφωνα µε στοιχεία του Πανεπιστηµίου Θεσσαλονίκης, το 12% των τροχαίων ατυχηµάτων, που καταγράφονται στο εθνικό οδικό δίκτυο και χαρακτηρίζονται βαριά, αποδίδονται στις διαφηµίσεις που τοποθετούνται πολύ κοντά στο οδόστρωµα και αποσπούν την προσοχή του οδηγού. Στο ίδιο άρθρο αναφέρεται ότι οι παράνοµα τοποθετηµένες διαφηµιστικές πινακίδες που εντόπισαν τα συνεργεία του ΥΠΕΧΩ Ε σε δειγµατοληπτικούς ελέγχους σε µεγάλα τµήµατα του εθνικού οδικού δικτύου της χώρας ανέρχονται σε δύο χιλιάδες (Σηµειώνεται ότι τα παραπάνω νούµερα αφορούν το έτος Πηγή : Όλα τα παραπάνω αποτελούν πλευρές του ίδιου προβλήµατος που εδώ και χρόνια εντείνεται παρά συρρικνώνεται. Η πίεση που ασκείται στον ελεύθερο δηµόσιο αλλά και ιδιωτικό «κοινό» χώρο για εµπορευµατοποίησή του έρχεται σε αντίφαση µε την ταυτόχρονη ανάγκη αναβάθµισης του δηµόσιου χώρου που συνδέεται µε επιδιώξεις για βελτίωση της καθηµερινότητας στην πόλη. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο το Τµήµα Κεντρικής Μακεδονίας του ΤΕΕ ανέθεσε στην οµάδα που αποτελείται από τους αρχιτέκτονες : Αλεξίου Κική (υπάλληλος της ΠΚΜ) και Κούρτη Παρασκευή (υπάλληλος του ήµου Σταυρούπολης) να εκπονήσει την παρακάτω µελέτη στοχεύοντας στην καταγραφή και παρουσίαση όλων των παραµέτρων που σχετίζονται µε την διαφήµιση και αφορούν τόσο την υφιστάµενη κατάσταση όσο και τις προτάσεις βελτίωσης των συνθηκών και προϋποθέσεων εγκατάστασής τους προκειµένου να προστατευτεί η πολιτιστική φυσιογνωµία της πόλης. Η οµάδα εργασίας δεδοµένου του περιορισµένου χρόνου και την έλλειψη εξειδικευµένων γνώσεων πάνω στο θέµα, επιχείρησε να το προσεγγίσει όσο το δυνατό µεθοδικότερα αποτυπώνοντας φωτογραφικά τους µήνες Μάρτιο Απρίλιο τα διαφηµιστικά πλαίσια και τις επιγραφές στους βασικότερους οδικούς άξονες του Πολεοδοµικού Συγκροτήµατος της Θεσσαλονίκης δηλαδή στις οδούς : Τσιµισκή, Εγνατίας, Αγίας Σοφίας, Βενιζέλου, Ι. ραγούµη, Κουντουριώτου, Μοναστηρίου, Γιαννιτσών, Λαγκαδά, Β.Γεωργίου, Β.Ολγας, Ν.Εγνατία, Εθν.Αντιστάσεως, Περιφερειακή, ενδροποτάµου, Εθνική Θεσ/νικης Μουδανιών και Εθνική Θεσ/νικης Αθηνών. εν επιχειρήθηκε η διερεύνηση των ιδιαίτερων συνθηκών που µπορεί να επικρατούν στους εµπορικούς δρόµους των Ανατολικών και υτικών συνοικιών της πόλης καθώς πιστεύεται ότι το φαινόµενο της παράνοµης υπαίθριας διαφήµισης είναι καθολικό, εκδηλώνεται κατά συγκεκριµένο τρόπο και διαφοροποιείται ελάχιστα και ανάλογα µε τις τοπικές συνθήκες κάθε περιοχής (βλ. συµπεράσµατα κεφ. 1). Κατά αυτό τον τρόπο πιστεύεται ότι δεν θα συνεισέφερε ιδιαίτερα στην πρόοδο της µελέτης πέρα από τη διαπίστωση περιοχών όπου επικρατεί µια πιο ελεγχόµενη κατάσταση και άλλων όπου είναι λιγότερο ελεγχόµενη. Επιπλέον έγινε προσπάθεια να συγκεντρωθούν πληροφορίες από όλες τις δυνατές πηγές όπως τους υπεύθυνους των ήµων ( ήµος Θεσ/νικης, ήµος Πυλαίας, ήµος Σταυρούπολης) καθώς και από τις διαφηµιστικές εταιρείες, οι ποίες δεν επιθυµούν, για ευνόητους λόγους την επώνυµη τοποθέτησή τους στο θέµα, γι αυτό και τα όσα παραθέτονται παρακάτω από τις τελευταίες σηµειώνονται µε κάθε επιφύλαξη. 2

4 Σχετικά µε το κεφάλαιο τον επιτυχηµένων παραδειγµάτων υπήρξε και τηλεφωνική επικοινωνία µε την κ.βικτωρία Ευθυµιάδου, Νοµική Σύµβουλο της ΕΑΧΑ Α.Ε.. Γενικά πιστεύεται ότι η παρακάτω µελέτη καταφέρνει να συνεισφέρει ουσιαστικά στην συστηµατική καταγραφή της υφιστάµενης κατάστασης όσο και στην εξέταση του ισχύοντος νοµοθετικού πλαισίου και κυρίως διατυπώνοντας συµπεράσµατα στο τέλος των αντίστοιχων κεφαλαίων στα οποία πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη βαρύτητα από τον αναγνώστη καθώς περιλαµβάνουν σηµαντικές διαπιστώσεις προς την κατεύθυνση της σύνταξης προτάσεων για την αντιµετώπιση του φαινοµένου της παράνοµης διαφήµισης. Στο επίπεδο των προτάσεων αυτών, η οµάδα τις διατυπώνει µε ιδιαίτερη επιφύλαξη, καθώς πιστεύεται ότι αυτές θα πρέπει να συζητηθούν από µια ευρύτερη οµάδα επιστηµόνων που θα περιλαµβάνει νοµικούς, ψυχολόγους, µηχανικούς αλλά και υπεύθυνους δηµοσίων υπηρεσιών µε εµπειρία στο θέµα, προς την οριστικοποίησή τους. 3

5 ΚΕΦ.1 : ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ 1.1 ΕΙ Η ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΙΑΦΗΜΙΣΕΩΝ Το καθολικό φαινόµενο της διαφήµισης στον αστικό χώρο µπορεί να περιγραφεί και να κατηγοριοποιηθεί βάση διαφορετικών κριτηρίων που σε κάθε περίπτωση θεωρούνται αναγκαία προκειµένου να έχουµε µια µεθοδευµένη προσέγγιση του αντικειµένου αλλά και µια συνολική κατανόηση του. Την παρακάτω κατηγοριοποίηση συνοδεύει αναλυτική φωτογράφηση που έγινε τους µήνες Μάρτιο Απρίλιο του 2006 σε βασικούς οδικούς άξονες του πολεοδοµικού συγκροτήµατος της Θεσσαλονίκης 1.1α Επιγραφές ιαφηµίσεις Θα πρέπει αρχικά να σηµειωθεί η βασική διάκριση που ακολουθεί και όλη η σχετική νοµοθεσία ανάµεσα σε ότι θεωρείται επιγραφή και ότι θεωρείται διαφήµιση. Επιγραφές αποτελούν οι κατασκευές εκείνες που λειτουργούν ενδεικτικά της ύπαρξης σε µια θέση επαγγελµατικής (εµπορικής, υπηρεσιών κλπ.) δραστηριότητας. Κατά το νόµο 2946/2001 «Υπαίθρια διαφήµιση, Συµπολιτείες ήµων και Κοινοτήτων και άλλες διατάξεις» δίνεται έµµεσα ο παρακάτω ορισµός για τις επιγραφές : «Οι επιγραφές µε τις οποίες προσδιορίζεται η θέση, η διεύθυνση, η ιδιότητα ή η επαγγελµατική δραστηριότητα φυσικού προσώπου, ή η επωνυµία και το αντικείµενο δραστηριότητας, ενώσεως φυσικών προσώπων ή νοµικών προσώπων δηµοσίου ή ιδιωτικού δικαίου...». Αν και δεν αναφέρεται στο νόµο θα πρέπει να θεωρήσουµε ότι το βασικό χαρακτηριστικό των επιγραφών είναι το ότι συνδέονται µε µια συγκεκριµένη θέση η οποία ταυτίζεται γειτνιάζει χωρικά µε τον ιδιωτικό χώρο όπου λαµβάνει χώρα η προσδιοριζόµενη µε την επιγραφή δραστηριότητα κάτι που προκύπτει άλλωστε και από την ετοιµολογία της λέξης. Σε κάθε άλλη περίπτωση αν δηλαδή µια επιγραφή είναι τοποθετηµένη σε θέση που δεν γειτνιάζει µε το φυσικό χώρο της δραστηριότητας τότε µπορούµε να θεωρήσουµε ότι αποτελεί διαφήµιση. ιαφηµίσεις θεωρούνται όλα τα µέσα που ανήκουν στον κύκλο της προώθησης προϊόντων ή υπηρεσιών. Ο ορισµός δίνεται και στην περίπτωση αυτή από τον παραπάνω νόµο (Ν 2946/2001) : «Στην έννοια της υπαίθριας διαφήµισης κατά το νόµο αυτόν, περιλαµβάνεται η υπαίθρια και δηµόσια προβολή µε κάθε τρόπο και µέσο, µηνυµάτων κάθε µορφής, για την προώθηση εµπορικών και επαγγελµατικών σκοπών ή άλλων συναφών δραστηριοτήτων». Οι διαφηµίσεις δεν συνδέονται χωρικά µε κάποια συγκεκριµένη θέση ή κάποιο συγκεκριµένο µέσο δηλαδή µπορούν να βρίσκονται σε ιδιωτικό ή δηµόσιο χώρο και να είναι έντυπες, χειρόγραφες, φωτεινές ή φωτιζόµενες, ηλεκτρονικές, από τον αέρα ή από κινούµενα οχήµατα κλπ.. 4

6 Φωτ.1 Οδός Εθνικής Αντιστάσεως Επιγραφές Φωτ.2 Οδός Βασ. Ολγας Επιγραφές και διαφήµιση 5

7 Σε αυτό το σηµείο θα πρέπει να τονιστεί η ισχυρή τάση των επιγραφών να εξελίσσονται σε διαφηµίσεις καθώς µέσω της επιβεβληµένης ανάγκης ύπαρξής τους, που εξυπηρετεί το σκοπό της ενηµέρωσης του πολίτη για τη θέση µιας επαγγελµατικής δραστηριότητας, µπορούν εν δυνάµει να λειτουργήσουν και µε ρόλο διαφηµιστικό. Μάλιστα µετά τη συστηµατική παρατήρησή τους µπορεί κανείς να πει ότι σήµερα κατά κύριο λόγο λειτουργούν ως διαφηµίσεις καθώς γίνονται υπερµεγέθης, παίρνουν εντυπωσιακούς χρωµατισµούς και λογοτύπους µε σκοπούς που προφανώς προσπερνούν την απλή ένδειξη της χωροθέτησης. Φωτ.3 Εθνική οδός Θεσ/νικης Μουδανιών 6

8 Φωτ.4 Οδός Ανδριανουπόλεως Φωτ.5 Οδός Βασ.Γεωργίου 7

9 1.1β Κατηγορίες επιγραφών Από την έρευνα της υφιστάµενης κατάστασης ξεχωρίζουµε τις παρακάτω κατηγορίες επιγραφών : Ανάλογα µε το είδος τους: α. Απλές Φωτ.6 β. Φωτεινές Οδός Εθν.Αντιστάσεως Φωτ.7 Οδός Βασ. Γεωργίου 8

10 Ανάλογα µε τη θέση τους α. Κατά την οριζόντια θέση : α1.στη µετώπη και σε άλλες θέσεις του ισογείου Φωτ. 8 Οδός Εθν.Αντιστάσεως α2. Στα κιγκλιδώµατα ή τα στηθαία των ορόφων ή σε όλο το ύψος των ορόφων ή σε αρχιτεκτονικά µέλη των ορόφων Φωτ.9 Οδός Ε.Βενιζέλου 9

11 Φωτ.10 Οδός ωδεκανήσου Φωτ. 11 Οδός Εθν.Αντιστάσεως 10

12 Φωτ. 12 Οδός Βασ. Όλγας α3. Σε στοές κτιρίων Φωτ. 13 Πλατεία Αριστοτέλους 11

13 β. κατά την κατακόρυφη θέση : β1. Παράλληλα µε την όψη του κτιρίου Φωτ. 14 Οδός Ελ. Βενιζέλου β2.κάθετα στη όψη του κτιρίου Φωτ.15 Οδός Εγνατίας 12

14 γ. Σε κοινόχρηστους χώρους ή τεχνικά έργα Φωτ. 16 Οδός Κουντουριώτου Φωτ. 17 Οδός Μακρυγιάννη (Σταυρούπολη) 13

15 1.1γ Κατηγορίες διαφηµίσεων Από την έρευνα της υφιστάµενης κατάστασης ξεχωρίζουµε τις παρακάτω κατηγορίες διαφηµίσεων : Ανάλογα µε το είδος τους α. Απλές Φωτ. 18 Οδός ενδροποτάµου Φωτ. 19 Περιφερειακή οδός 14

16 β. Ηλεκτρονικές πολλαπλών όψεων (trivizion) Φωτ Οδός Βασ. Ολγας - ελφών 15

17 γ. Φωτεινές Φωτ. 22 Οδός 26 ης Οκτωβρίου 16

18 Ανάλογα µε την κατασκευή και το σχήµα του περιγράµµατός τους Σηµειώνεται ότι η ορολογία που χρησιµοποιείται παρακάτω για την περιγραφή των σχηµάτων των περιγραµµάτων των διαφηµίσεων είναι η αντίστοιχη που συναντάµε στην ΚΥΑ (ΦΕΚ 1788Β / ) «Καθορισµός όρων, προϋποθέσεων, προδιαγραφών και διαδικασίας τοποθέτησης ειδικά διαµορφωµένων πλαισίων, για την προβολή υπαίθριας εµπορικής διαφήµισης κατά τις διατάξεις του Ν 2946/2001». Αυτή αποτελεί µια επίσηµη ορολογία αλλά είναι ενδεικτική καθώς οι διαφηµιστικές εταιρείες χρησιµοποιούν µια άλλου είδους κωδικοποίηση των τύπων που συµπίπτει ή διαφέρει µε τις παρακάτω κατά περίπτωση και που σχετίζεται µε τους κώδικες του επαγγελµατικού κλάδου της διαφήµισης (π.χ. χρησιµοποιούνται όροι όπως trivizion, πιζα, multivision κλπ.). α. Σχήµα ρακέτας Φωτ.23 Οδός Βασ. Όλγας 17

19 β. Σχήµα πίζας Φωτ. 24 Οδός Μοναστηρίου γ. Σχήµα παραλληλόγραµµο Φωτ. 25 Οδός Στ. ραγουµάνου 18

20 Ανάλογα µε την θέση στην οποία βρίσκονται εγκατεστηµένες α. Σε κοινόχρηστους δηµόσιους χώρους όπως α.1 Πεζοδρόµια Φωτ. 26 Οδός Κ.Καραµανλή α2. Σε πλατείες, πεζοδρόµους κλπ. Φωτ.27 Πλατεία Αριστοτέλους 19

21 α3. Σε επιφάνειες τεχνικών έργων Φωτ. 28 Περιφερειακή οδός ( ήµος Ευόσµου) α4. Στις νησίδες οδών Φωτ. 29 Οδός ενδροποτάµου 20

22 β. Σε ιδιωτικούς δηµόσιους χώρους όπως: β1.στις οροφές και τα δώµατα ιδιωτικών κτισµάτων Φωτ. 30 Οδός Κουντουριώτου Φωτ. 31 Περιφερειακή οδός ( ήµος Σταυρούπολης) 21

23 β2. Στα όρια ιδιωτικών οικοπέδων Φωτ. 32 Οδός Εθν.Αντιστάσεως (Φοίνικας) β3. Εντός ιδιωτικών οικοπέδων Φωτ. 33 Περιφερειακή οδός ( ήµος Καλαµαριάς) 22

24 β4. Στις πλάγιες (τυφλές) όψεις κτιρίων Φωτ. 34 Οδός Ανδριανουπόλεως 23

25 β5. Σε εγκαταλελειµµένα ιδιωτικά κτίρια Φωτ. 35 Οδός Γιαννιτσών β6. Σε εργοτάξια Φωτ.36 Οδός Κουντουριώτου 24

26 γ. Σε µνηµεία ή ιστορικούς τόπους ή στον περιβάλλοντα χώρο τους Φωτ. 37 Οδός Βασ. Ολγας 25

27 Μια τελευταία αλλά εξίσου σηµαντική κατηγορία αποτελεί το κτίριο επιγραφή- διαφήµιση Φωτ. 38 Οδός Ανδριανουπόλεως Φωτ. 39 Εθνική οδός Θεσ/νικης Μουδανιών 26

28 Φωτ. 40 Οδός Μοναστηρίου 27

29 1.2 ΒΑΣΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ εν θα αποτελούσε υπερβολή αν λέγαµε ότι η συντριπτική πλειοψηφία των διαφηµιστικών πινακίδων καθώς και ο µεγαλύτερος αριθµός των επιγραφών είναι παράνοµες σύµφωνα µε τα όσα προδιαγράφει και ορίζει η ισχύουσα νοµοθεσία σχετικά µε το θέµα. Κατά την εκτίµησή µας το ποσοστό των αυθαίρετων ή κατά οποιονδήποτε τρόπο παράνοµων διαφηµιστικών πλαισίων ξεπερνά το ποσοστό του 70 % των υφιστάµενων. ιαφηµίσεις. Όσον αφορά τις διαφηµιστικές πινακίδες σηµειώνεται ότι ακόµη και αν κάποιες φαίνεται να υφίστανται νόµιµα ως προς την θέση τους µπορούν να εµφανίζουν ένα ή και περισσότερα χαρακτηριστικά που τις καθιστούν παράνοµες όπως για παράδειγµα να έχουν µεγαλύτερο από το επιτρεπόµενο µέγεθος ή να είναι κατασκευασµένες µε ακατάλληλο τρόπο και υλικά ή να βρίσκονται σε µικρότερη από την επιτρεπόµενη απόσταση από την προηγούµενη ή την επόµενη διαφηµιστική πινακίδα ή και όλα αυτά µαζί. Φωτ. 41 Μεταλλική υπερκατασκευή διαφηµιστικής πινακίδας επί της οδού Κ.Καραµανλή αµφίβολης στατικής επάρκειας και κατά παράβαση των νοµικών διατάξεων 28

30 Η παράβαση που συναντάται συχνότερα είναι ως προς την θέση τοποθέτησης των διαφηµιστικών πλαισίων. Σηµειώνεται ότι σύµφωνα µε την νοµοθεσία στις εκτός σχεδίου περιοχές η απόσταση µεταξύ των πλαισίων θα πρέπει να είναι 1000 µέτρα ενώ στις εντός σχεδίου περιοχές η απόσταση αυτή θα πρέπει να είναι 100 µέτρα. Είναι άµεσα αντιληπτό από τη γνώση που έχει ο καθένας για τον αστικό και περιαστικό χώρο ότι αυτές οι αποστάσεις δεν τηρούνται ποτέ. Εντοπίζονται οδοί εντός του πολεοδοµικού συγκροτήµατος της Θεσσαλονίκης όπου τα διαφηµιστικά πλαίσια είναι τοποθετηµένα σε απόσταση 30 µέτρων το ένα από το άλλο ενώ αν υπάρχουν και διαφορετικοί τύποι πλαισίων τότε µπορεί κανείς να συναντήσει πλαίσια τύπου «πίζας» δίπλα ακριβώς από τα παραλληλόγραµµα πλαίσια (βλ. Φωτ. 21). Ένα σύνολο από αναρίθµητες παραβάσεις συµπληρώνουν την υφιστάµενη κατάσταση όπως για παράδειγµα το ότι δεν τηρούνται οι προδιαγραφές για το ύψος της θέσης των πλαισίων σε σχέση µε το έδαφος, το ότι βρίσκουµε πινακίδες σε µνηµεία και στον περιβάλλοντα χώρο αυτών, το ότι τα πλαίσια τύπου «πίζα» είναι κατά κανόνα υπερµεγέθη των επιτρεπόµενων και συχνά τοποθετούνται διπλά σε µορφή Γ, το ότι σε όλες τις βασικές οδικές αρτηρίες δεν τηρούνται οι αποστάσεις από το οδόστρωµα, το ότι συναντάµε διαφηµίσεις στις πλάγιες τυφλές όψεις των κτιρίων ενώ αυτές απαγορεύονται εντελώς. Φωτ. 42 Οδός ενδροποτάµου 29

31 Φωτ. 43 Περιφερειακή οδός ( ήµος Τριανδρίας) Φωτ. 44 Οδός Νιόβης ( ήµος Σταυρούπολης) 30

32 Ένα εξίσου βασικό συµπέρασµα αφορά τη γεωγραφική κατανοµή των πλαισίων στον ιστό της πόλης. Γενικά µπορούµε να πούµε ότι οι είσοδοι έξοδοι της πόλης καθώς και κάποιοι βασικοί οδικοί άξονες παρουσιάζουν το µεγαλύτερο πρόβληµα ως προς την πυκνότητα και τα παραβατικά χαρακτηριστικά της διαφήµισης και αυτό γιατί οι διαφηµίσεις απευθύνονται στο οπτικό πεδίο των οδηγών και επιβατών οχηµάτων καθώς πρόκειται για το µαζικότερο και άµεσα εναλλασσόµενο κοινό. Η δυτική έξοδος, η εθνική οδός Θεσ/νικης Μουδανιών, ο δρόµος προς το αεροδρόµιο Μακεδονία, η εθνική οδός και η οδός Λαγκαδά ανήκουν στην παραπάνω κατηγορία. Στον Χάρτη 1 που ακολουθεί καταγράφονται οι οχλούστεροι οδικοί άξονες στο ΠΣΘ ως προς τα διαφηµιστικά πλαίσια. Σηµειώνεται ότι η χαρτογράφηση αυτή έγινε µε βάση την οπτική παρατήρηση και τη φωτογραφική αποτύπωση των χώρων και όχι την αναλυτική καταγραφή και απαρίθµηση των πλαισίων γεγονός που θα ήταν ιδιαίτερα χρονοβόρο και πιθανόν άσκοπο για την παρούσα µελέτη. Ιδιαίτερα αξιοσηµείωτη είναι η πληροφορία που παίρνουµε από τις διαφηµιστικές εταιρείες ότι στους διαφηµιζόµενους χρεώνονται περισσότερο τα διαφηµιστικά πλαίσια που χωροθετούνται ανατολικά από αυτά που βρίσκονται δυτικά του κέντρου της πόλης και µάλιστα ο διαφηµιζόµενος που ζητά να προβληθούν τα προϊόντα του σε πλαίσια του κέντρου ή της ανατολικής Θεσ/νικης υποχρεώνεται από τις εταιρείες να προβληθεί και σε κάποια πλαίσια της δυτικής Θεσ/νικης (σε αναλογία 10 προς 3 περίπου) προκειµένου να καλύπτονται και τα έξοδα εγκατάστασης των δυτικά βρισκόµενων πλαισίων. Από τις ίδιες πηγές µαθαίνουµε ότι το ακριβότερο κόστος ενοικίασης διαφηµιστικού πλαισίου έχουν αυτά που βρίσκονται στην ανατολική έξοδο της πόλης στον δρόµο που οδηγεί στο αεροδρόµιο Μακεδονία. Κοντά στους φωτεινούς σηµατοδότες, σε κάθε είδους οδικούς κόµβους ή όπου πιθανόν να υπάρχει µια συµπύκνωση της ροής των οχηµάτων φαίνεται να διαδραµατίζεται µια µάχη για την τοποθέτηση όσον το δυνατόν περισσότερων και µεγαλύτερων πλαισίων και αυτό συµβαίνει προφανώς γιατί σηµειώνεται και ολιγόλεπτη στάση των οχηµάτων οπότε είναι δυνατή και η µεγαλύτερη αποτελεσµατικότητα των µηνυµάτων. Τα προϊόντα που συναντάµε να διαφηµίζονται στην υπαίθρια διαφήµιση ποικίλουν µε ισχυρότερη την κατηγορία των τσιγάρων. Οι καπνοβιοµηχανίες µετά τον αποκλεισµό τους από τα µέσα µαζικής επικοινωνίας φαίνεται ότι έχουν µόνο αυτή την εναλλακτική διαφήµισης και µάλλον επενδύουν και τεράστια κεφάλαια σε αυτό. Ακολουθούν οι αυτοκινητοβιοµηχανίες καθώς και τα µεγάλα νυχτερινά κέντρα διασκέδασης. Οι πληροφορίες που αντλούµε κυρίως από συζητήσεις µε διαφηµιστικές εταιρείες είναι αρκετά ασαφής και περιορισµένες σε σχέση µε το κόστος που τελικά χρεώνεται στους διαφηµιζόµενους για την καταχώρηση στα διαφηµιστικά πλαίσια. Σύµφωνα µε πληροφορίες µια καταχώρηση σε ένα πλαίσιο τύπου «ρακέτας» στο κέντρο της πόλης κοστίζει στον διαφηµιζόµενο περίπου 300 ευρώ το µήνα. Σε ένα απλό παραλληλόγραµµο πλαίσιο χωρίς φωτισµό µπορεί να είναι γύρω στα 500 ευρώ ενώ σε µια φωτιζόµενη πινακίδα τύπου «πίζα» σε προνοµιακή θέση µπορεί να είναι γύρω στα 1000 ευρώ το µήνα (στα παραπάνω ποσά δεν υπολογίζονται το κόστος παραγωγής της αφίσας). Αντίστοιχα οι πληροφορίες που έχουµε για το πόσο κοστίζουν τα διαφηµιστικά πλαίσια στις εταιρείες διαφήµισης είναι ακόµη πιο περιορισµένες και παραθέτονται εδώ εντελώς ενδεικτικά. Από εταιρεία µαθαίνουµε ότι η τοποθέτηση

33 πλαισίων τύπου «ρακέτας» σε κεντρικό ήµο της πόλης (µετά από διαγωνισµό του ήµου) φτάνει σε κόστος το ευρώ το χρόνο, ποσόν που αφορά µόνο το τέλος της εγκατάστασης. Σε αυτό προστίθεται και το κατασκευαστικό κόστος. Για τα διαφηµιστικά πλαίσια που βρίσκονται σε ιδιωτικά οικόπεδα οι τιµές εξαρτώνται κατά αποκλειστικότητα από το πόσο προνοµιακή είναι η θέση του ιδιωτικού χώρου. Υπερµεγέθης φωτεινή πινακίδα σε ιδιαίτερη προνοµιακή θέση στα ανατολικά της πόλης κοστίζει ως ενοίκιο χώρου γύρω στα ευρώ το χρόνο πέραν των εξόδων εγκατάστασης. Σε κάθε περίπτωση το κόστος που περιλαµβάνει το ενοίκιο της θέσης, το κόστος της κατασκευής, το τέλος διαφήµισης για τις νόµιµα υφιστάµενες (κυµαίνεται από 30 έως 150 ευρώ το τετραγωνικό µέτρο για αυτές που βρίσκονται εντός σχεδίου), το πρόστιµο για τις παράνοµα υφιστάµενες (που µπορεί να είναι έως και 200% του τέλους διαφήµισης) χρεώνεται τελικά ο διαφηµιζόµενος µέσω του µηνιαίου µισθώµατος του διαφηµιστικού πλαισίου. Επιγραφές. Όσον αφορά τις επιγραφές επικρατεί µια εξίσου ανεξέλεγκτη κατάσταση για όλο το πολεοδοµικό συγκρότηµα µε διαφορετικά χαρακτηριστικά κατά περίπτωση. Τα διαφορετικά αυτά χαρακτηριστικά εκπορεύονται κατά βάση από τις χρήσεις που επιτρέπονται και επικρατούν κατά περίπτωση σε κάθε περιοχή. Υπάρχουν χρήσεις που εµφανίζονται να χρησιµοποιούν συστηµατικά υπερµεγέθης και ογκώδεις επιγραφές. Επίσης σηµαντική παράµετρος είναι το αν µια χρήση βρίσκεται στο ισόγειο κτιρίου οπότε και θεωρείται ότι έχει µια καλύτερη προβολή ή αν βρίσκεται σε όροφο κτιρίου οπότε και λόγω τις µικρότερης προβολής επιλέγει πιο οχληρούς τρόπους διαφήµισης. Έτσι παρατηρούµε ότι από τις χρήσεις που καταλαµβάνουν ισόγεια, υπερµεγέθης επιγραφές που ξεπερνούν τα όρια του νόµιµου ή θεµιτού, εγκαθιστούν οι τραπεζικοί οργανισµοί, το εµπόριο αυτοκινήτων, τα καταστήµατα κινητής τηλεφωνίας, τα καταστήµατα ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών ειδών και αλυσίδες αυτών. Σε αυτές τις περιπτώσεις γίνεται άµεσα κατανοητό ότι οι επιγραφές δεν λειτουργούν µόνο ως υπόδειξη του τόπου που παρέχεται µια υπηρεσία ή ένα προϊόν αλλά στοχεύουν στην επίδειξη ισχύος και στην εµπέδωση από πλευράς των πολιτών ενός µηνύµατος άµεσα αναγνωρίσιµου (κωδικοποιηµένου µέσω του χρώµατος ή και του γραφήµατος). εν είναι τυχαίο ότι οι τραπεζικοί οργανισµοί κωδικοποιούνται αντιληπτικά µέσω βασικών χρωµάτων µε τα οποία συνθέτουν τις επιγραφές τους και τα οποία γίνονται και το σήµα κατατεθέν τους. Εύκολα µπορούµε να αντιστοιχήσουµε σε κάθε τράπεζα το µπλε, το πράσινο, το µπλε µε κόκκινο, το κίτρινο και όσες δεν επιλέγουν τελικά χρωµατισµό «επενδύουν» έως και το σύνολο των όψεων των καταστηµάτων τους µε χαρακτηριστικούς λογότυπους. 32

34 Φωτ. 35. Οδός Βασ. Όλγας Φωτ. 46 Οδός Νιόβης 33

35 Φωτ. 47 Εθνική οδός Θεσ/νικης Αθηνών Στις χρήσεις των ορόφων εµφανίζονται µε ιδιαίτερα οχλούσες διαφηµίσεις τα γραφεία ασφαλειών, οι ραδιοφωνικοί σταθµοί, τα ινστιτούτα οµορφιάς και αδυνατίσµατος και ιδίως τα φροντιστήρια ξένων γλωσσών και οι κάθε είδους εκπαιδευτικοί οργανισµοί. Ιδιαίτερη περίπτωση αποτελούν τα γραφεία ταξιδίων τα οποία όπου και αν χωροθετούνται στα ισόγεια ή τους ορόφους κτιρίων έχουν σχεδόν πάντα απίστευτες υπερµεγέθης πινακίδες. Σε κάθε περίπτωση και πέρα από τους παραπάνω γενικούς κανόνες µπορεί σε οποιαδήποτε γωνιά και σηµείο της πόλης να παραµονεύει µια ασυνήθιστα υπερµεγέθης κατασκευή που θα περιλαµβάνει ένα µήνυµα που ο πολίτης αναγκαστικά θα αντιληφθεί καθόσον βρίσκεται στο οπτικό του πεδίο. 34

36 Φωτ. 48 Οδός Εγνατίας Τα όσα αναφέρονται σε σχέση µε τις επιγραφές σχετίζονται µε αυτό που σηµειώνεται και παραπάνω δηλαδή το ότι οι επιγραφές δεν αποτελούν µόνο ένα ενδεικτικό της χωροθέτησης µιας υπηρεσίας ή µιας εξυπηρέτησης αλλά µπορούν εν δυνάµει να εξελιχθούν σε διαφηµίσεις. Εντοπίστηκαν επιγραφές που µπορούν να καλύπτουν έως και το σύνολο της διαθέσιµης όψης ενός καταστήµατος ή του υπερκείµενου ορόφου, καταστήµατα που υιοθετούσαν ένα απίστευτα αλλιώτικου χαρακτήρα µασκάρεµα της όψης για χάρη της αναγνωρισιµότητας όπως και τέτοιες διαφηµιστικές προσθήκες µπροστά στα καταστήµατα µε επιπλέον κάθετες φωτεινές πινακίδες, βελάκια κλπ. που µόνο επιγραφές δεν θα µπορούσε να τα χαρακτηρίσει κανείς. Τι θα µπορούσαµε άλλωστε να πούµε για την επιγραφή του καταστήµατος της φωτ. 3 παρά το ότι συνδυάζει το τερπνό της ένδειξης χωροθέτησης µετά του ωφελίµου της διαφήµισης. 35

37 Φωτ. 49 Οδός Εθν.Αντιστάσεως Φωτ. 50 Οδός Τσιµισκή 36

38 Φωτ. 51 Πλατεία ηµοκρατίας Στα παραπάνω έρχεται να προστεθεί και η περίπτωση του κτιρίου επιγραφή διαφήµιση. Στις περιπτώσεις αυτές επιγραφές-διαφηµίσεις καταλαµβάνουν το µεγαλύτερο µέρος ή και το σύνολο της όψης του κτιρίου. Εντοπίζονται περιπτώσεις κτιρίων που καθώς στεγάζουν µια κοινή χρήση σε όλους τους ορόφους αντί οποιασδήποτε άλλης διαµόρφωσης της όψης εµφανίζουν τεράστιες επιφάνειες µε επιγραφές ή µηνύµατα διαφήµισης. Αυτό είναι κάτι που µπορεί να έχει προβλεφθεί ήδη από το σχεδιασµό του κτιρίου όπως συµβαίνει µε τα πολυκαταστήµατα και τα εµπορικά κέντρα που χωροθετούνται περιφερειακά του κέντρου της πόλης (βλ. φωτ. 37,38 και 40). Ακολουθώντας τα χωρικά µοντέλα ανάπτυξης των αµερικανικών πόλεων (κατά ακολουθία των οικονοµικοκοινωνικών µοντέλων ζωής), πολυκαταστήµατα και εµπορικά κέντρα εγκαθίστανται περιφερειακά αλλά µε τη µεγαλύτερη δυνατή εγγύτητα στο κέντρο της πόλης, σε κτίρια που µοιάζουν µε αποθήκες, τα οποία αντί των οποιονδήποτε αρχιτεκτονικών µελών διαµόρφωσης των όψεων ή και της στοιχειώδους ογκοπλασίας διαθέτουν τεράστιες επίπεδες επιφάνειες που λειτουργούν ως φόντο των πολύτιµων κατά τα φαινόµενα επιγραφών και άλλων µηνυµάτων. 37

39 Φωτ. 52 Οδός Γιαννιτσών Σε άλλες περιπτώσεις το κτίριο έχει σχεδιαστεί διαφορετικά, τελικά όµως η όψη του µπορεί να απαξιώνεται εντελώς και να καλύπτεται µε τεράστιες αφίσες και διαφηµιστικά πανό καταργώντας ακόµη και αυτά τα ανοίγµατα και τους εξώστες. Συνειρµικά το όλο φαινόµενο του κτιρίου-διαφήµιση µπορεί να µας θυµίσει τις αναφορές της ιστορίας της αρχιτεκτονικής στην εποχή της Αναγέννησης, όπου σε δηµόσια κυρίως κτίρια, η πρόσοψη διαµορφωνόταν σαν σκηνικό µε µέγιστη πλαστικότητα κατά τις αισθητικές αξίες της εποχής σε αντίθεση µε το εσωτερικό αλλά και τις άλλες όψεις του κτιρίου που παρέµεναν φτωχές διακοσµήσεων συγκριτικά µε την κύρια όψη. Σε αντιδιαστολή τα σηµερινά ιδιωτικά κτίρια-διαφηµίσεις διαµορφώνουν τις προσόψεις τους όχι ως ανάγλυφο σκηνικό αλλά ως δισδιάστατο πανό στο οποίο ο γραφίστας ή τα δηµιουργικά τµήµατα των διαφηµιστικών εταιρειών καλούνται να «γράψουν» τα πιο άµεσα αντιληπτά και ευχάριστα αισθητικά µηνύµατα των προϊόντων και υπηρεσιών που προορίζονται προς κατανάλωση. Ο γραφίστας αντικαθιστά τον αρχιτέκτονα ή τον γλύπτη της ιστορίας κατά αναλογία που ο πολίτης της τότε εποχής υφίσταται σήµερα µόνο ως εν δυνάµει καταναλωτής. 38

40 Φωτ.53 Εθνική οδός Θεσ/νικης Μουδανιών Φωτ.54 Οδός Μοναστηρίου Φωτ. 55 Οδός Μοναστηρίου Φωτ. 56 Οδός Εθνικής Αµύνης 39

41 Θα πρέπει επίσης να σηµειωθεί ότι σε αντίθεση µε το αναµενόµενο, στις βασικές εµπορικές αρτηρίες της πόλης και µόνο όσον αφορά τα καταστήµατα των ισογείων επικρατεί µια σχετικά ελεγχόµενη συνθήκη καθώς υπάρχει µια αυτοελεγχόµενη κατάσταση λόγο της πυκνότητας και της γειτνίασης που περιορίζει τον διαθέσιµο χώρο των εταιρειών αυστηρά στο ανάλογα τµήµα της πρόσοψής τους. Στο κεντρικότερο τµήµα της πόλης και στους εµπορικότερους δρόµους των συνοικιών η πραγµατική µάχη δίνεται στους εξώστες και τους προβόλους των ορόφων όπου τα µηνύµατα περιλαµβάνουν επωνυµίες, λέξεις κλειδιά έως και φωτογραφίες προσώπων ενώ δεν εξαιρούνται από τα παραπάνω τα διατηρητέα κτίρια του ιστορικού κέντρου όπου οι επεµβάσεις διακρίνονται για την παντελή έλλειψη ευαισθησίας ή και καλαισθησίας. Φωτ. 57 Οδός Ελ.Βενιζέλου Φωτ. 58 Οδός Ελ. Βενιζέλου 40

42 Φωτ. 59 Οδός Τσιµισκή Φωτ. 60 Οδός Τσιµισκή 41

43 Σε αυτό το σηµείο θα θεωρούνταν µάλλον παράλειψη εάν δεν παρουσιάζαµε και τα ελάχιστα καλά παραδείγµατα επιγραφών που συναντήσαµε κυρίως στο κέντρο της πόλης και µάλιστα σε µνηµεία και κτίρια ιδιαίτερου ενδιαφέροντος. Φωτ. 61 Οδός Μητροπόλεως Φωτ. 62 Οδός Ελ. Βενιζέλου 42

44 Φωτ. 63 Μπεζεστένι Οδός Ελ.Βενιζέλου Φωτ. 64 Οδός Ερµού Όλα όσα αναφέρονται παραπάνω µας βοηθούν να κατανοήσουµε όχι µόνο το µέγεθος του προβλήµατος άλλα και την πραγµατική ουσία του τρόπου εµφάνισης του. Η διαφήµιση και εφεξής στον όρο αυτό θα περιλαµβάνουµε και τις επιγραφές, δεν εµπεριέχει µόνο το θεµιτό σκοπό της ενηµέρωσης των πολιτών και της προβολής ενός προϊόντος ή µιας υπηρεσίας αλλά αφορά γενικότερα την επικοινωνία. Αφορά δηλαδή κάτι που γνωρίζουν πολύ καλά οι διαφηµιστικές εταιρείες αλλά και οι διαφηµιζόµενοι, ότι µπορεί να επιβάλει συµπεριφορές, να επιδείξει ισχύ και να προτρέψει σε τρόπους αντίληψης και σκέψης κατά τα επιδιωκόµενα ειδικά αν ο αποδέκτης δεν µπορεί να έχει καµιά επιλογή στο να µην αντιληφθεί το προβαλλόµενο φωτεινό, δελεαστικό, διασκεδαστικό, επαναλαµβανόµενο κατά υπολογισµένα χρονικά διαστήµατα µήνυµα αφού αυτό βρίσκεται στο άµεσο οπτικό του πεδίο και κυρίως εκεί που δεν το περιµένει δηλαδή στον πιο κενό και ελάχιστα δηµιουργικό χρόνο του. 43

45 1.3 ΤΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΠΟΥ ΜΕΤΑΤΡΕΠΟΥΝ ΤΗΝ ΙΑΦΗΜΙΣΗ ΣΕ ΑΣΤΙΚΗ ΟΧΛΗΣΗ Στο σηµείο αυτό θεωρήθηκε σκόπιµο να παρουσιαστούν εν συντοµία αλλά µε σαφήνεια τα χαρακτηριστικά αυτά που µετατρέπουν την παράνοµη διαφήµιση σε αστική όχληση και ενισχύουν την άποψη της άµεσης ανάγκης για τη λήψη µέτρων ελέγχου της υφιστάµενης κατάστασης. Τα χαρακτηριστικά που µετατρέπουν την διαφήµιση σε αστική όχληση είναι κυρίως αισθητικού αντιληπτικού χαρακτήρα. Και πιο συγκεκριµένα : - η άτακτη τοποθέτηση επιγραφών και διαφηµίσεων σε κάθε διαθέσιµο τετραγωνικό µέτρο της πόλης έχει σαν αποτέλεσµα την κατάργηση ή και την πλήρη υποκατάσταση (όπως συµβαίνει µε το κτίριο διαφήµιση) της πλαστικότητας και της γεωµετρίας του περιγράµµατος, της διατοµής και της κατατοµής των κτιρίων. Κατά έναν σαφή και άµεσο τρόπο το δυσδιάστατο µήνυµα καταργεί το βάθος, την τρίτη διάσταση. Αυτό δηµιουργεί µια τεράστιας κλίµακας αντιληπτική αλλοίωση καθώς η πόλη µετατρέπεται σε ένα τεράστιο πανό µηνυµάτων. Στη σύγχρονη πραγµατικότητα αυτό που διαβάζεται αξιολογείται ως απείρως σηµαντικότερο από αυτό που απλά µπορεί να ειδωθεί και αυτό συµβαίνει γιατί το πρώτο αποτελεί µέρος της αλυσίδας των πραγµάτων που µπορούν να εµπορεύονται. Φωτ. 65 Οδός Ελ.Βενιζέλου 44

46 Φωτ. 66 Οδός Βασ. Γεωργίου Φωτ.67 Πλατεία Αριστοτέλους - Το γεγονός ότι επιγραφές και διαφηµίσεις εµφανίζονται σε τυχαίες και ευρείες κλίµακες καθώς οι πολύ µικρές συµπαρατίθενται µε τις υπερµεγέθης πολλές φορές και η µία δίπλα στην άλλη προκαλεί µια έντονη ρήξη σε επίπεδο κλίµακας και την απώλεια του κοινού µέτρου τόσο µεταξύ τους όσο και σε σχέση µε τα κτίρια. 45

47 - Ο µετασχηµατισµός του µεγέθους, της θέσης και κυρίως του µηνύµατος των επιγραφών και των διαφηµίσεων λαµβάνει χώρα µε ραγδαία ταχύτητα. Αν λάβουµε υπ όψιν ότι το µήνυµα εµπεριέχεται σε µια παραστατική εικόνα µε έντονα χρώµατα ή λογότυπους ή πολλές φορές και ολόκληρο σενάριο διαφηµιστικής και γραφιστικής αριστοτεχνίας µπορούµε να καταλάβουµε το πόσο τυχαία και ραγδαία µεταµορφώνουν οι διαφηµίσεις αυτές τις προσόψεις των κτιρίων και γενικά τους δηµόσιους χώρους της πόλης και εξαφανίζονται ή µετασχηµατίζονται το ίδιο γρήγορα όπως είχαν εµφανιστεί. Φωτ. 68 Οδός Ι. ραγούµη. Γραφείο ταξιδίων το µήνα Απρίλιο Φωτ. 69 Οδός Ι. ραγούµη. Γραφείο ταξιδίων το µήνα Μάιο. 46

48 Φωτ Οδός Λαγκαδά. Φωτογραφίες µε λήψη µε χρονική διαφορά ενός λεπτού. 47

49 Η διάσταση του τυχαία και ραγδαία εξελισσόµενου µηνύµατος έχει σηµαντικές συνέπειες στον χρήστη της πόλης ο οποίος ενώ στον προσωπικό του χώρο µπορεί να έχει την επιλογή να µην παρακολουθήσει τις διαφηµίσεις στον δέκτη της τηλεόρασής του, κατοικώντας την πόλη γίνεται έρµαιο της επιθετικής διαφήµισης καθώς απροσδόκητα, τυχαία και άµεσα προβάλουν εµπρός του µηνύµατα που δεν απευθύνονται στις ανάγκες του παρά προσπαθούν να καλλιεργήσουν επιθυµίες, να επιβάλουν συµπεριφορές και εν τέλη να εξυπηρετήσουν ιδιωτικά συµφέροντα. Ο χαρακτήρας της υπαίθριας διαφήµισης είναι ιδιαίτερα επιθετικός και αυτόµατα οδηγεί τον πολίτη σε αµυντική στάση, σε αντίσταση έναντι των καλλιεργούµενων επιθυµιών. Σε κάθε περίπτωση η ανεξέλεγκτη χρήση του δηµόσιου κοινόχρηστου χώρου για την εξυπηρέτηση ιδιωτικών συµφερόντων οδηγεί στον περιορισµό της ελευθερίας των πολιτών και την παραβίαση των δικαιωµάτων του. Φωτ. 72 Οδός Βασ. Γεωργίου Φωτ. 73 Οδός Βασ. Γεωργίου 48

50 Φωτ. 74 Οδός Αγίας Σοφίας Φωτ. 75 Πλατεία Αριστοτέλους Φωτ. 76 Οδός Εγνατία 49

51 ΚΕΦ. 2 ΙΣΧΥΟΥΣΑ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΚΑΙ ΡΥΘΜΙΣΤΙΚΕΣ ΙΑΤΑΞΕΙΣ Παρά την προσπάθεια που έγινε από την οµάδα µας, για τον εντοπισµό, τη µελέτη και την κατανόηση όλων των διατάξεων που αφορούν στην υπαίθρια διαφήµιση που διενεργείται µε οποιοδήποτε τρόπο και µέσο, διατηρούµε και οφείλουµε να εκφράσουµε την επιφύλαξή µας για το βαθµό πληρότητας και αρτιότητας της παρουσίασης του νοµικού πλαισίου του θέµατος. Σηµειώνουµε ότι δεν µπορούσε να αποφευχθεί η κάπως µακροσκελής καταγραφή των σχετικών νόµων και αποφάσεων, λόγω του ότι υπάρχει κίνδυνος ελλιπούς πληροφόρησης ή και αλλοίωσης των εννοιών των διατάξεων από οποιαδήποτε προσπάθεια περίληψης. Κάποιες περικοπές που επιχειρήθηκαν, έγιναν µόνο σε περιπτώσεις επανάληψης περιγραφών ή σε σηµεία που πάντως δεν προκαλούν κενό πληροφόρησης για το αντικείµενο της έρευνας. Κατά την καταγραφή της ισχύουσας νοµοθεσίας που ακολουθεί δεν περιλαµβάνονται σχόλια επί των επιµέρους διατάξεων, επισηµαίνονται όµως µε σηµειώσεις οι τυχόν τροποποιήσεις ή συµπληρώσεις που έχουν προκύψει από την ηµεροµηνία δηµοσίευσής τους µέχρι σήµερα, καθώς και οι προβλεπόµενες από κάποιες διατάξεις, υπουργικές αποφάσεις. Ένα γενικό συµπέρασµα στο οποίο οδηγούµαστε µετά από τη µελέτη αυτή στο µέτρο του εφικτού, είναι ότι, η νοµοθεσία αντιµετωπίζει το θέµα της υπαίθριας διαφήµισης λεπτοµερώς, µε πολλούς περιορισµούς, γενικούς και ειδικούς, µε στόχο την τυποποίηση (διαστάσεις, υλικά) και την εξασφάλιση ασφαλών κατασκευών των διαφηµιστικών πλαισίων και των επιγραφών, την λελογισµένη χρήση τους προς όφελος του περιβάλλοντος (ιστορικού, φυσικού και δοµηµένου) και των πολιτών, χωρίς πολλές «κατ εξαίρεση» διατάξεις και προβλέπει ποινές για τους παραβάτες οι οποίες σε πολλές περιπτώσεις µπορούν να χαρακτηρισθούν «αυστηρές», µε την έννοια «υπολογίσιµες» για τους παραβάτες. Επειδή η έννοια του οφέλους είναι σχετική, είναι προφανές ότι οι περιορισµοί αυτοί είναι ανεπιθύµητοι και από τις διαφηµιστικές εταιρίες, αφού ο περιορισµός των θέσεων προβολής διαφήµισης οδηγεί στον περιορισµό του κύκλου εργασιών τους, αλλά και από επαγγελµατίες που «πρέπει» να προβάλλουν τη θέση της επιχείρησής τους, τα είδη, τις υπηρεσίες τους και προ πάντων να κάνουν αισθητή τη δική τους παρουσία περισσότερο από αυτή του διπλανού. 50

52 51

53 Η ισχύουσα νοµοθεσία και οι ρυθµιστικές διατάξεις που διέπουν την τοποθέτηση διαφηµιστικών πινακίδων και που µελετώνται παρακάτω είναι οι εξής: 1. Ν. 2696/1999 «Κύρωση του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας», όπως τροποποιήθηκε και συµπληρώθηκε µε το άρθρο 13 του Ν.3212/ Ν. 2946/2001 «Υπαίθρια διαφήµιση, Συµπολιτείες ήµων και Κοινοτήτων και άλλες ιατάξεις», όπως τροποποιήθηκε και συµπληρώθηκε µε το άρθρο 13 του Ν.3212/ Ν. 1491/1984 «Μέτρα για τη διευκόλυνση της διακίνησης των ιδεών τον τρόπο διενέργειας εµπορικής διαφήµισης την ενίσχυση της αποκέντρωσης και άλλες διατάξεις» Αρθρα 3 και 4 τα οποία παραµένουν σε ισχύ και σύµφωνα µε το άρθρο 15 του Ν.2946/ ΚΥΑ 38110/2002 «Καθορισµός όρων, προϋποθέσεων, προδιαγραφών και διαδικασίας τοποθέτησης ειδικά διαµορφωµένων πλαισίων, για την προβολή υπαίθριας εµπορικής διαφήµισης, κατά τις διατάξεις του Ν.2946/2001». 5. ΚΥΑ 6636/2004 «Ανάρτηση διαφηµίσεων επί των καλυµµάτων ικριωµάτων σε κτίρια των οποίων οι όψεις ανακαινίζονται, κατ εφαρµογή προγράµµατος αποκατάστασης». 6. ΚΥΑ 61818/2004 «Καθορισµός ειδικότερων όρων υπό τους οποίους επιτρέπεται η τοποθέτηση διαφηµίσεων σε κατάλληλα διαµορφωµένους χώρους και σε στάσεις αναµονής επιβατών, κατά τις διατάξεις του Ν. 3057/2002». 52

54 1. Ν.2696/1999 «Κύρωση του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας» (Κ.Ο.Κ.) Όπως τροποποιήθηκε και συµπληρώθηκε µε το Ν.3212/2001 Αρθρα 10 και 11 ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Κατά την έναρξη ισχύος του 2696/99 ίσχυε ο Ν. 1491/84 «µέτρα για τη διευκόλυνση της διακίνησης των ιδεών, τον τρόπο διενέργειας της εµπορικής διαφήµισης, την ενίσχυση της αποκέντρωσης και άλλες διατάξεις». Για το λόγο αυτό µνηµονεύονται διατάξεις του στο κείµενο του άρθρου Άρθρο 10. Εγκατάσταση µέσων σήµανσης και σηµατοδότησης. Ορίζονται οι αρµοδιότητες για την εγκατάσταση, τροποποίηση και συντήρηση της κατακόρυφης σήµανσης των οδών ενώ µε την παρ. 9 του άρθρου αυτού: «Απαγορεύεται η εγκατάσταση οποιασδήποτε πινακίδας, αφίσσας, διαγράµµισης ή συσκευής η οποία µπορεί να δηµιουργήσει σύγχυση µε πινακίδες σήµανσης ή µε κυκλοφοριακή διαγράµµιση ή µε άλλη συσκευή ρύθµισης της κυκλοφορίας ή να τις καταστήσει λιγότερο ορατές ή αποτελεσµατικές ή να προκαλέσει θάµβωση στους χρήστες της οδού και γενικά να αποσπάσει την προσοχή τους κατά τρόπο που µπορεί να έχει δυσµενή επίδραση στην ασφάλεια της κυκλοφορίας». Ορίζονται οι αρµόδιοι φορείς για την αφαίρεση ή εξάλειψη των κατά παράβαση των ανωτέρω, τοποθετουµένων στοιχείων και η δυνατότητα καταλογισµού της δαπάνης αποξήλωσης, ενώ µε την παρ. 10 προβλέπεται ποινή φυλάκισης στους παραβάτες. 2. Αρθρο 11. Επιγραφές ιαφηµίσεις. 1. Ορίζονται ζώνες απαγόρευσης για κάθε διαφήµιση που πραγµατοποιείται µε οποιονδήποτε τρόπο και µέσο, σε εθνικές, επαρχιακές οδούς και αυτοκινητοδρόµους ως εξής: Για τα εκτός κατοικηµένων περιοχών τµήµατα, ζώνη 150µ. και από τις δύο πλευρές άξονά τους και είναι ορατές από τους χρήστες των οδών. Για τα τµήµατα που διέρχονται µέσα από κατοικηµένες περιοχές και το επιτρεπόµενο όριο ταχύτητας είναι ανώτερο των 70χλµ./ώρα, ζώνη 40µ. και από τις δύο πλευρές άξονά τους. 2. «Απαγορεύεται γενικά η τοποθέτηση επιγραφών ή διαφηµίσεων ή η εγκατάσταση οποιασδήποτε πινακίδας, αφίσσας, διαγράµµισης ή συσκευής σε θέση ή κατά τρόπο που µπορεί να έχει οποιεσδήποτε αρνητικές επιπτώσεις στους χρήστες της οδού ή να επηρεάσει µε οποιονδήποτε τρόπο την κυκλοφορία. Ιδίως απαγορεύεται η τοποθέτηση ή εγκατάσταση των ανωτέρω σε τέτοιες θέσεις, ώστε να παρεµποδίζεται η θέα των πινακίδων κατακόρυφης σήµανσης ή φωτεινών σηµατοδοτών ή να να δηµιουργείται σύγχυση µε πινακίδες σήµανσης ή µε κυκλοφοριακή διαγράµµιση ή µε άλλη συσκευή ρύθµισης της κυκλοφορίας ή να τις καταστήσει λιγότερο ορατές ή αποτελεσµατικές ή να προκαλέσει θάµβωση στους 53

55 χρήστες της οδού και γενικά να αποσπάσει την προσοχή τους κατά τρόπο που µπορεί να έχει δυσµενή επίδραση στην οδική ασφάλεια γενικά». 3. «Σε οδούς, στις οποίες είναι εγκατεστηµένοι φωτεινοί σηµατοδότες ρύθµισης κυκλοφορίας, απαγορεύεται η τοποθέτησης έγχρωµων φωτεινών διαφηµίσεων ή πινακίδων ή αναγραφών µε χρώµατα που χρησιµοποιούνται στη φωτεινή σηµατοδότηση, σε απόσταση εκατέρωθεν και ύψος µικρότερο των 20µ από κάθε φανό σηµατοδότησης». 4. Επιτρέπεται να τοποθετούνται ή να λειτουργούν επιγραφές που αναφέρονται στην επωνυµία ή τίτλο επιχείρησης που λειτουργεί παρά την οδό, µε παράλληλη τήρηση των προηγούµενων διατάξεων, παράλληλα προς τον άξονα της οδού. ιαφηµίσεις και επιγραφές των εγκεκριµένων πλαισίων (όπου επιτρέπεται), καθώς και των πρατηρίων καυσίµων, τοποθετούνται και κάθετα προς τον άξονα της οδού. 5. Στα στέγαστρα των στάσεων αστικών και υπεραστικών συγκοινωνιών, επιτρέπεται η τοποθέτηση διαφηµιστικών πλαισίων και διαφηµίσεων, µόνο στη µία πλευρά, που βρίσκεται στο αντίθετο προς την κατεύθυνση της κυκλοφορίας άκρο του στεγάστρου. ΣΗΜΕΙΩΣΗ : Ήδη µε την Κ.Υ.Α /2004 επιτρέπεται η τοποθέτηση διαφηµίσεων και στις δύο όψεις του διαφηµιστικού πλαισίου που τοποθετείται σε στέγαστρα στάσεων. Απαγορεύονται επίσης: 6. σε οχήµατα οι φωτεινές ή φωτιζόµενες διαφηµίσεις, διαφηµίσεις για τις οποίες χρησιµοποιούνται αντανακλαστικά στοιχεία καθώς και αυτές µε εναλλασσόµενα µηνύµατα και 7. κάθε διαφήµιση εκτός των καθορισµένων πλαισίων, αναγραφή λέξεων, εικόνων ή συµβόλων, σε στύλους ηλεκτροφωτισµού ή φωτεινών σηµατοδοτών, σε διαχωριστικές νησίδες ή νησίδες ασφαλείας σε πεζοδρόµια, σε επιφάνειες τεχνικών έργων, οδοποιϊαςείτε απευθείας στις επιφάνειες αυτές, είτε σε επιφάνειες µέσων εξαρτωµένων από τα τεχνικά έργα. 8. ιαφηµίσεις, επιγραφές κ.λ.π. που τοποθετούνται κατά παράβαση των διατάξεων του άρθρου αυτού, «αφαιρούνται ή εξαλείφονται ή, εφόσον είναι φωτεινές, τίθενται εκτός λειτουργίας, κατά τη διαδικασία που προβλέπεται από τις διατάξεις της παρ. 3 του άρθρου 18 του Ν.2130/93». ΣΗΜΕΙΩΣΗ : Ήδη από , καταργήθηκε η παρ. 3 του άρθρου 18 του Ν.2130/93, όπως προβλέπεται από το Ν.2946/2001, οι διατάξεις του οποίου προβλεπουν και τη διαδικασία αφαίρεσης κ.λ.π. και τις κατά περίπτωση αρµοδιότητες. Εάν τα όργανα της Γ.Γ..Ε ή της περιφέρειας διαπιστώσουν την παράλειψη τήρησης των υποχρεώσεων από τους υπόχρεους, δύνανται να ακολουθήσουν τη διαδικασία τάσσοντας προθεσµία. Αν η προθεσµία παρέλθει άπρακτη, τότε υποκαθιστώντας τους Ο.Τ.Α. προβαίνουν σε αφαίρεση, εξάλειψη κλπ των 54

56 διαφηµίσεων, επιγραφών κλπ χωρίς ευθύνη για οποιαδήποτε ζηµιά κατά την αποξήλωση καθώς και για τη φύλαξη και απόδοση των σχετικών υλικών στους διαφηµιστές ή διαφηµιζόµενους. ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Ήδη µε την έναρξη ισχύος του Ν.2946/01, η αφαίρεση των πλαισίων κ.λ.π. που τοποθετούνται παράνοµα στις ζώνες απαγόρευσης κατά µήκος εθνικών και επαρχιακών οδών, γίνεται µε απόφαση του Γ. Γραµµατέα της Περιφέρειας, ενώ σε κάθε άλλη περίπτωση µε απόφαση του ηµάρχου. 9 και 10. Προβλέπονται οι ποινές που επιβάλλονται σε όσους διενεργούν γενικά διαφηµιστικές πράξεις κατά παράβαση των διατάξεων, αλλά και στον διαφηµιστή ή διαφηµιζόµενο. Φυλάκιση εως 1 έτος και Χρηµατική ποινή δρχ. που µπορεί να αυξηθεί εώς και δρχ. εάν χρησιµοποιηθούν ανεξίτηλες ουσίες. Επίσης θεωρούνται αυτουργοί και τιµωρούνται οι πρόεδροι.σ, διευθύνοντες σύµβουλοι ΑΕ, διαχειριστές ΕΠΕ, πρόσωπα που ασκούν τη διοίκηση ή τη διαχείριση άλλων νοµικών προσώπων ή των ΟΤΑ ή του ιδιωτικού τοµέα που αναθέτουν διαφηµιστικές πράξεις κατά παράβαση του άρθρου αυτού. 55

57 2. Ν.2946/2001 «Υπαίθρια ιαφήµιση, Συµπολιτείες ήµων και Κοινοτήτων και άλλες διατάξεις» Τα κεφάλαια Α, Β αναφέρονται στην υπαίθρια διαφήµιση - επιγραφές και το άρθρο 15 κεφαλαίου Γ στις καταργούµενες παλαιότερες διατάξεις. Κεφάλαιο Α Άρθρο 1. Παρ. 1: Ορίζεται η έννοια της υπαίθριας διαφήµισης η υπαίθρια και δηµόσια προβολή µε κάθε τρόπο και µέσο, µηνυµάτων κάθε µορφής για την προώθηση εµπορικών και επαγγελµατικών σκοπών ή άλλων συναφών δραστηριοτήτων και Παρ. 2: Γίνεται µια γενική κατηγοριοποίηση των διαφηµίσεων: α) οι έντυπες, χειρόγραφες, φωτεινές ή φωτιζόµενες, ηλεκτρονικές και άλλες µε υποπεριπτώσεις ως προς τη θέση προβολής τους, ήτοι σε: α 1 ) Κοινόχρηστους, δηµοτικούς ή κοινοτικούς χώρους α 2 ) Ιδιωτικά κτίρια και οικόπεδα β) Οι διαφηµίσεις από τον αέρα µε οποιονδήποτε τρόπο ή µέσο γ) ΟΙ διαφηµίσεις σε σταθµούς (σιδηροδροµικούς, λιµενικούς, αεροπορικούς) σε στάδια, γήπεδα, σε οχήµατα (σιδηροδρόµων, τροχιοδρόµων, ηλεκτροκίνητων, κάθε τύπου δηµόσιας χρήσης), σε στέγαστρα αφετηριών ή στάσεων αναµονής επιβατών µέσων µαζικής µεταφοράς (αστικών υπεραστικών) και σε περίπτερα. Άρθρο 2: 1. Ορίζονται οι χώροι στους οποίους απαγορεύεται η προβολή υπαίθριας διαφήµισης Αρχαιολογικοί χώροι, ιστορικοί τόποι και ζώνες προστασίας γύρω από αυτούς, παραδοσιακοί οικισµοί και στον περιβάλλοντα χώρο τους και τόποι που χαρακτηρίζονται ως ιδιαίτερου φυσικού κάλλους. Μνηµεία και παραδοσιακά κτίρια. Κτίρια στα οποία στεγάζονται ηµόσιες Υπηρεσίες, υπηρεσίες ΟΤΑ και άλλων ΝΠ Κοιµητήρια, ναοί κάθε θρησκείας και στον περιβάλλοντα χώρο. Επιφάνειες τεχνικών έργων φορέων του δηµοσίου τοµέα (τοίχοι αντιστήριξης, γέφυρες, σήραγγες, οδόστρωµα και πεζοδρόµια), στύλοι και υποσταθµοί εγκαταστάσεων κοινής ωφέλειας. Στοές κτιρίων Πινακίδες δηµόσιας πληροφόρησης, πινακίδες οδικής σήµανσης και σε φωτεινούς σηµατοδότες οδικής κυκλοφορίας. Παράλληλα ισχύουν οι διατάξεις του άρθρου 11 του 2696/99, του άρθρου 2 του Ν.2833/2000 και άλλες ειδικές διατάξεις. 56

58 2. Απαγορεύεται επίσης: Η ανάρτηση πανώ, αεροπανώ ή άλλων οµοίων αντικειµένων σε οδούς, πλατείες ή άλλους κοινόχρηστους χώρους στις προσόψεις των κτιρίων και στους ακάλυπτους χώρους καθώς και επί της ρυµοτοµικής γραµµής όταν υπάρχει προκήπιο. Η τοποθέτηση ενδεικτικών πινακίδων σε κατοικηµένες περιοχές (θέση, διεύθυνση ιδιωτικών επιχειρήσεων ή καταστηµάτων). Σε ειδικές περιπτώσεις παροχής υπηρεσιών πρώτης ανάγκης πχ. Φαρµακεία, κέντρα υγείας κλπ µπορεί να επιτραπεί τοποθέτηση ενδεικτικής πινακίδας µετά από άδεια ΟΤΑ (άρθρο 7) Η προβολή οποιουδήποτε τύπου διαφήµισης, πέρα από το ιδεατό στερεό του οικοπέδου και πάνω στην οροφή του κτιρίου. 3. Κατ εξαίρεση των ανωτέρω διατάξεων µπορεί να επιτρέπεται η ανάρτηση πανώ στις προσόψεις κτιρίων ιδίως για την προβολή καλλιτεχνικών, πολιτιστικών και κοινωνικών εκδηλώσεων, µε ΚΥΑ (των Υπουργείων Εσωτερικών, ηµόσιας ιοίκησης και Αποκέντρωσης, ΠΕΧΩ Ε και Πολιτισµού) µε την οποία καθορίζονται οι όροι, οι προϋποθέσεις και η χρονική διάρκεια της σχετικής άδειας. ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Ήδη έχει εκδοθεί η 38110/2002 σχετική απόφαση στο άρθρο 1 της οποίας καθορίζονται οι όροι, προϋποθέσεις και η χρονική διάρκεια τοποθέτησης πανώ και αναλύεται στη σελίδα Άρθρο 3: Περιγράφει κυρίως τις αρµοδιότητες και τις διαδικασίες κατά περίπτωση που απαιτούνται για τον καθορισµό χώρων (κοινοχρήστων, δηµοτικών κλπ) όπου επιτρέπεται η προβολή υπαίθριας διαφήµισης που είναι οι εξής: 1. ιαδικασία καθορισµού θέσεων αρµοδιότητας ΟΤΑ: Οι ΟΤΑ α βαθµού καθορίζουν στα διοικητικά όριά τους επαρκείς και πρόσφορους χώρους στους οποίους και µόνο επιτρέπεται να τοποθετούνται ειδικά διαµορφωµένα πλαίσια για την προβολή διαφηµίσεων, µε απόφαση του. Συµβουλίου που εκδίδεται υποχρεωτικά 3 µήνες τουλάχιστον πριν από τη λήξη του ηµερολογιακού έτους και ισχύει για τα επόµενα 3 χρόνια. Αν η προθεσµία παρέλθει άπρακτη, τη σχετική απόφαση εκδίδει ο ΓΓ της περιφέρειας µέχρι τη λήξη του έτους Αν δεν εκδοθεί σχετική απόφαση, δεν επιτρέπεται η χρήση κοινόχρηστων, δηµοτικών ή κοινοτικών χώρων για την προβολή υπαίθριας διαφήµισης. (Η µη έκδοση απόφασης συνιστά παράβαση των καθηκόντων τους). 2. Οι προαναφερθείσες αποφάσεις εκδίδονται ύστερα από γνώµη της πρωτοβάθµιας ΕΠΑΕ της Νοµαρχιακής Αυτοδιοίκησης. Ο αρµόδιος ΟΤΑ απευθύνεται προς την ΕΠΑΕ µε έγγραφη πρόσκληση τουλάχιστον 2 µήνες πριν τη λήξη της προθεσµίας που αναφέρεται στην προηγούµενη παρ. 1. Αν η ΕΠΑΕ σε δώσει τη γνώµη της µέσα στην προθεσµία τότε η απόφαση εκδίδεται χωρίς τη γνώµη αυτή. 57

59 Συνοπτικά: ο καθορισµός θέσεων πρέπει να γίνει έξη µήνες πριν τη λήξη του έτους η έγγραφη πρόσκληση προς ΕΠΑΕ για γνωµοδότηση τουλάχιστον 5 µήνες πριν η ΕΠΑΕ πρέπει να γνωµοδοτήσει µέσα σε 1 µήνα από την πρόσκληση η απόφαση του ΟΤΑ να εκδοθεί 3 µήνες πριν τη λήξη του έτους. 3. Το δικαίωµα παραχώρησης της χρήσης των προαναφερόµενων χώρων ανήκει σους ΟΤΑ, σύµφωνα µε τις διατάξεις που κάθε φορά ισχύουν για την εκµίσθωση ακινήτων των ήµων και για την παραχώρηση χρήσης. 4. Κατά µήκος των Εθνικών οδών εκτός κατοικηµένων περιοχών, οδών ταχείας κυκλοφορίας καθώς και σε χώρους εξυπηρέτησης αυτοκινήτων (ΣΕΑ), την αρµοδιότητα καθορισµού χώρων όπου επιτρέπεται η προβολή υπαίθριας διαφήµισης, ανήκει στον Γ.Γ. Περιφέρειας. Εφαρµόζονται και στην περίπτωση αυτή οι διατάξεις των παραγράφων 1 και 2. ηλαδή οι χώροι καθορίζονται ύστερα από γνώµη της δευτεροβάθµιας ΕΠΑΕ και της ΑΕ Εκµετάλλευσης και διαχείρισης αυτοκινητοδρόµων (ΤΕΟ) για τµήµατα εθνικών οδών εκτός κατοικηµένων περιοχών µε επιτρεπόµενο όριο ταχύτητας ανώτερο των 70 km/h.,ή του Οργανισµού Σιδηροδρόµων Ελλάδος (ΟΣΕ) αντίστοιχα. 5. Το δικαίωµα παραχώρησης χρήσης των καθοριζοµένων χώρων της προηγούµενης παραγράφου κατά µήκος εθνικών οδών εκτός κατοικηµένων περιοχών, των αυτοκινητοδρόµων, των οδών ταχείας κυκλοφορίας και των χώρων των Σ.Ε.Α., ανήκει στο ΤΕΟ ΑΕ, µε την επιφύλαξη εκείνων των οποίων η εκµετάλλευση έχει παραχωρηθεί από το ηµόσιο σε άλλο φορέα. Στις συµβάσεις παραχώρησης, ο αντισυµβαλλόµενος έχει την Υποχρέωση της γενικής καθαριότητας του αντίστοιχου τµήµατος και του περιβάλλοντος Χώρου. Τονίζεται η παράλληλη τήρηση του άρθρου 11 του Ν. 2696/1999 που διατηρούνται σε ισχύ. (ΚΟΚ) 6. Η προβολή κάθε είδους διαφήµισης, σε ιδιωτικό κτίριο ή οικόπεδο, επιτρέπεται µετά από έκδοση σχετικής αδείας (παρ. 2 άρθρου 5). 7. Η προβολή κάθε είδους διαφήµισης στους χώρους των σιδηροδροµικών, λιµενικών και αεροπορικών σταθµών, σε στάδια και γήπεδα, σε οχήµατα σιδηροδρόµων, τροχιοδρόµων, ηλεκτροκίνητων αυτοκινήτων και κάθε τύπου δηµόσιας χρήσης οχηµάτων ή στην εξωτερική επιφάνειά τους επιτρέπεται µετά από έκδοση σχετικής αδείας (παρ. 3 άρθρου 5). Στην περίπτωση των διαφηµίσεων της παρ. αυτής (οχήµατα) εφαρµόζονται οι διατάξεις της παρ. 3 του άρθρου 83 του Ν.2696/99 (ΚΟΚ): «Η αναγραφή ή τοποθέτηση διαφηµίσεων στο εσωτερικό ή εξωτερικό του αµαξώµατος αυτοκινήτων οχηµάτων, τα οποία εκτελούν δηµόσια συγκοινωνία, επιτρέπεται µόνο εφόσον δεν ανατρέπεται ο οµοιόµορφος χρωµατισµός που χαρακτηρίζει το δηµόσιο µέσο µεταφοράς, υπό όρους και προϋποθέσεις που καθορίζονται µε απόφαση του Υπουργού 58

60 Μεταφορών και Επικοινωνιών. 8. Με την παράγραφο αυτή όπως συµπληρώθηκε µε την παρ. 12β του άρθρου 13 του Ν.3212/03 ορίζεται ότι οι όροι και προϋποθέσεις τοποθέτησης, όπου επιτρέπεται η προβολή υπαίθριας διαφήµισης, η µορφή, το µέγεθος και τα υλικά από τα οποία αποτελούνται, οι επιβαλλόµενες αποστάσεις από τη ρυµοτοµική γραµµή και το κράσπεδο του πεζοδροµίου, οι επιβαλλόµενες αποστάσεις µεταξύ των πλαισίων καθώς και κάθε άλλο θέµα σχετικό µε τη χρήση των χώρων και των πλαισίων, ρυθµίζονται µε ΚΥΑ των Υπουργών Εσωτερικών ηµόσιας ιοίκησης και Αποκέντρωσης, Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και ηµοσίων Έργων. ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Έχει εκδοθεί η σχετική απόφαση 52138/2003 που αναλύεται στη σελ. Με όµοια απόφαση µπορεί να επιτρέπεται η τοποθέτηση κατασκευών άλλης µορφής και τεχνολογίας και να καθορίζονται οι όροι και οι προϋποθέσεις χρήσης τους. Επίσης µε όµοια απόφαση µπορεί να παρέχεται εξουσιοδότηση στο οικείο ηµοτικό ή Κοινοτικό συµβούλιο µε απόφασή του, να καθορίζει ειδικότερες προδιαγραφές, καθώς και ειδικότερους όρους και προϋποθέσεις σύµφωνα µε τοπικές ιδιαιτερότητες. Άρθρο 4: Γενικοί όροι για την προβολή υπαίθριας διαφήµισης. 1. Η υπαίθρια διαφήµιση γίνεται υποχρεωτικά σε µόνιµα και σταθερά ή προσωρινά και κινητά πλαίσια που κατασκευάζονται µε βάση της προδιαγραφές που ρυθµίζονται όπως αναφέρθηκε στην παρ. 8 του άρθρου Σε κάθε υπαίθρια διαφήµιση πρέπει να αναγράφονται σε εµφανές σηµείο: Ονοµατεπώνυµο ή επωνυµία και διεύθυνση του διαφηµιστή ή του διαφηµιζόµενου και ο αριθµός αδείας που χορηγήθηκε (σύµφωνα µε το επόµενο άρθρο 5). ιαφηµίσεις στις οποίες δεν αναγράφονται τα ανωτέρω στοιχεία αφαιρούνται αµέσως µε ευθύνη του ηµάρχου ή προκειµένου για χώρους κατά µήκος των Εθνικών κλπ οδών εκτός κατοικηµένων περιοχών, µε ευθύνη του ΓΓ της περιφέρειας. Άρθρο 5: Άδεια για την υπαίθρια διαφήµιση και την τοποθέτηση πλαισίων διαφηµίσεων: 1. Για την: υπαίθρια διαφήµιση που διενεργείται στους καθορισµένους κοινόχρηστους, δηµόσιους ή κοινοτικούς χώρους: Απαιτείται έκδοση αδείας για την υπαίθρια διαφήµιση. Η άδεια αυτή χορηγείται µε απόφαση του ηµάρχου µετά από αίτηση που συνοδεύεται από τα απαραίτητα στοιχεία για τον προσδιορισµό του τέλους διαφήµισης (σύµφωνα µε σχετικές διατάξεις). Απαιτείται επίσης έκδοση αδείας και για την τοποθέτηση πλαισίων από το διαφηµιστή ή το διαφηµιζόµενο. Η άδεια αυτή χορηγείται µε απόφαση του ηµάρχου αφού προηγηθεί έλεγχος από τα αρµόδια όργανα του ήµου τα οποία εξετάζουν αν τα 59