ΔΙΔΑΚΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ: ΦΥΣΙΚΗ Ε ΤΑΞΗΣ ΜΗΧΑΝΙΚΗ

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΔΙΔΑΚΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ: ΦΥΣΙΚΗ Ε ΤΑΞΗΣ ΜΗΧΑΝΙΚΗ"

Σπύρος Κωνσταντόπουλος
6 χρόνια πριν
Προβολές:

1 ΔΙΔΑΚΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ: ΦΥΣΙΚΗ Ε ΤΑΞΗΣ ΜΗΧΑΝΙΚΗ Δημιουργός: Σταγιά Πεφκούλα «Ο Wagenschein επισημαίνει κινδύνους για την κοινωνία, οι οποίοι προέρχονται από την αδυναμία κατανόησης των φυσικών επιστημών από τη μεγάλη πλειοψηφία. Μόνο αν πάψει να μας ενδιαφέρει αποκλειστικά η εκπαίδευση των μελλοντικών φυσικών επιστημόνων και αφοσιωθούμε με επιτυχία στις ανάγκες της συντριπτικής πλειοψηφίας των μαθητών που δε θα σπουδάσουν ποτέ φυσικές επιστήμες, μόνο αν προσπαθήσει το σχολείο να προσφέρει με επιτυχία πρακτικά εφαρμόσιμη γνώση και να διαμορφώσει πολίτες που κατανοούν τις φυσικές επιστήμες, θα καταφέρει να αποφύγει το χωρισμό της κοινωνίας στην τάξη των αυθεντιών της επιστήμης και στην πλειοψηφία των ανίκανων να την προσεγγίσουν» (Ερευνώ και Ανακαλύπτω, Βιβλίο Δασκάλου Ε δημοτικού, σελ ) ΒΑΣΙΚΗ ΙΔΕΑ: Το σενάριο προβλέπεται να διδαχθεί στο τέλος της ενότητας που σχετίζεται με τη Μηχανική ή και ταυτόχρονα στα πλαίσια της ευέλικτης ζώνης. Έχει ως βασικό στόχο την επέκταση της σύνδεσης της αφηρημένης επιστημονικής γνώσης που προηγήθηκε με την καθημερινότητα των μαθητών και την επισήμανση της σπουδαιότητας του ρόλου των αρχών της μηχανικής στο σύγχρονο τρόπο ζωής. Σημαντική είναι επίσης η κατανόηση της ιστορικής πορείας διαμόρφωσης αυτού του τρόπου ζωής και της σημαντικής θέσης που κατέχει σε αυτή τη διαδικασία η εφεύρεση των απλών μηχανών. Τα παραπάνω επιδιώκεται να επιτευχθούν μέσω της προβληματοποίησης του όρου «Μηχανική» και της ενεργητικής συμμετοχής των παιδιών στην ανάδειξη των σχέσεων αφηρημένων επιστημονικών εννοιών όπως «δύναμη», «κίνηση», «τριβή», «πίεση» με τις αρχές λειτουργίας των απλών μηχανών και την ανάγκη των ανθρώπων να κάνουν τη ζωή τους ευκολότερη.

2 ΣΤΟΧΟΙ: ΓΝΩΣΤΙΚΟΙ: Γνωριμία με τις 7 πιο απλές μηχανές (σφήνα, κεκλιμένο επίπεδο, τροχαλία, μοχλός, βίδα, τροχός, γρανάζι) Κατανόηση των βασικών αρχών λειτουργίας τους Αναγνώριση - εντοπισμός των απλών μηχανών σε αντικείμενα καθημερινής χρήσης Συνειδητοποίηση του διαμεσολαβητικού ρόλου των απλών μηχανών στη διαμόρφωση του σύγχρονου τρόπου ζωής ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΟΙ: Απόκτηση θετικής στάσης απέναντι στη φυσική ως επιστήμη, κυρίως μέσω της σύνδεσής της με την καθημερινή ζωή και τα ενδιαφέροντα των παιδιών Ενδυνάμωση των εσωτερικών κινήτρων που προσφέρει η δημιουργική ανακάλυψη ΧΡΟΝΙΚΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ: 4 δίωρα. Μπορεί όμως να αποτελέσει και το θέμα ενός ευρύτερου project. Στην περίπτωση αυτή οι στόχοι θα διευρυνθούν για να συμπεριλάβουν ψυχοκινητικές δεξιότητες καθώς και πιο απαιτητικές γνωστικές διαδικασίες όπως είναι η ανάλυση και η σύνθεση της νέας γνώσης (τα παιδιά μπορούν να κατασκευάσουν απλές μηχανές με υλικά καθημερινής χρήσης, πιο σύνθετες μηχανές με το συνδυασμό δυο τριών απλών μηχανών ή μπορεί και να επινοήσουν μια μηχανή χρησιμοποιώντας τις βασικές αρχές της Μηχανικής που έμαθαν και τις γνώσεις τους για τις απλές μηχανές). ΧΡΗΣΗ ΤΠΕ: ηλεκτρονικά λεξικά, διαδικτυακά εκπαιδευτικά παιχνίδια, δοκιμασία με τη χρήση του hot potatoes, λογισμικό: «Ανακαλύπτω τις μηχανές» ΜΕΘΟΔΕΥΣΗ ΤΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ Ακολουθώντας τις προτεινόμενες διδακτικές προσεγγίσεις που αναφέρονται στο βιβλίο του δασκάλου του μαθήματος για τη Φυσική της Ε τάξης (σελ. 31), η μεθόδευση της διδασκαλίας στοχεύει στη δημιουργία κινήτρων (φύλλο 1), την επεξεργασία (φύλλο 2, περιήγηση στο λογισμικό: «Ανακαλύπτω τις μηχανές», δοκιμασία hot potatoes ) και την εμβάθυνση (φύλλο 3). Μεταξύ της διαδικασίας της επεξεργασίας και της εμβάθυνσης μεσολαβεί δραστηριότητα αξιολόγησης. Πρώτο δίωρο δημιουργία κινήτρων

3 Οι δραστηριότητες που περιέχονται στο πρώτο φύλλο εργασίας έχουν ως στόχο τον αιφνιδιασμό των μαθητών και τη δημιουργία κατάστασης «γνωστικής σύγκρουσης». Η γνωστική σύγκρουση αποτελεί, σύμφωνα με τον Piaget, τον πλέον αποτελεσματικό μηχανισμό μάθησης, καθώς εμπλέκει ενεργητικά το μαθητή στην οικοδόμηση της νέας γνώσης, κινητοποιώντας τις ευρετικές και οργανωτικές λειτουργίες της σκέψης σε μια προσπάθεια αποκατάστασης της γνωστικής ισορροπίας. Είναι σημαντικό ωστόσο η διαδικασία αυτή να γίνεται στα πλαίσια μιας ομάδας, ώστε να είναι δυνατή η αλληλεπίδραση ανάμεσα στους μαθητές, η οποία και μεγιστοποιεί τα μαθησιακά αποτελέσματα, καθώς κάθε μαθητής επιστρατεύει διαφορετική στρατηγική επίλυσης της προβληματικής κατάστασης. Προβλέπεται να δημιουργηθούν ομάδες των 4 ατόμων με διακριτούς ρόλους (φυσικός, ιστορικός, αγγλομαθής, συντονιστής γραμματέας). Η εξειδίκευση αυτή είναι απαραίτητη τόσο για την καλύτερη οργάνωση της νέας γνώσης όσο και για την ανάπτυξη της ατομικής και συλλογικής ευθύνης. Δεύτερο δίωρο Με το φύλλο εργασίας 2, που αποτελεί την εναρκτήρια δραστηριότητα του δεύτερου δίωρου, επιχειρείται η σύνδεση με τα προηγούμενα και η ενεργοποίηση της γνώσης που αποκτήθηκε σχετικά με το ποιες είναι οι απλές μηχανές. Μετά τη συμπλήρωση του φύλλου, κάθε ομάδα αναλαμβάνει τη μελέτη μιας απλής μηχανής. Στη συνέχεια οι ιστορικοί κάθε ομάδας αποτελούν μια νέα ομάδα (ή δύο μικρότερες υπο-ομάδες), το ίδιο και οι φυσικοί. Ο γραμματέας και ο αγγλομαθής παραμένουν στην αρχική ομάδα. Έχοντας μπροστά της έναν υπολογιστή, η κάθε ομάδα περιηγείται στο λογισμικό «Ανακαλύπτω τις μηχανές», κρατώντας σημειώσεις η καθεμιά ανάλογα με την ειδικότητά της. Οι φυσικοί ασχολούνται με τις βασικές αρχές λειτουργίας κάθε μηχανής, οι ιστορικοί με την ιστορία της και οι αγγλομαθείς με τους γραμματείς ασχολούνται με εφαρμογές τους σε άλλες μηχανές. Μετά την καταγραφή των παρατηρήσεων, οι ειδικοί επιστρέφουν στις αρχικές τους ομάδες. [Παρατήρηση! Οι ιστορικοί δεν θα έχουν βρει ιδιαίτερα ιστορικά στοιχεία στο συγκεκριμένο λογισμικό σχετικά με τις απλές μηχανές, γεγονός που θα αποτελέσει αντικείμενο συζήτησης στο τελευταίο δίωρο]. Χρησιμοποιούν τις παρατηρήσεις τους συνδυαστικά για να απαντήσουν στις δοκιμασίες του τεστ: «Απλές μηχανές και αντικείμενα καθημερινής χρήσης». Τρίτο δίωρο Κάθε ομάδα σχεδιάζει μια αφίσα παρουσίασης της απλής μηχανής με την οποία ασχολήθηκε. Κάθε αφίσα πρέπει οπωσδήποτε να περιέχει: 1)σχεδιάγραμμα της απλής μηχανής, 2) τις βασικές αρχές λειτουργίας της, 3)τη σύνδεσή της με τις αντίστοιχες επιστημονικές έννοιες της Μηχανικής και, 4) δύο τουλάχιστον εφαρμογές της σε αντικείμενα καθημερινής χρήσης. Η επιλογή της τεχνικής για την κατασκευή της αφίσας είναι ελεύθερη, ωστόσο είναι σημαντικό να τηρηθούν όλες οι συμβάσεις που έχουν μάθει τα παιδιά σχετικά με το κειμενικό είδος της αφίσας στο μάθημα της γλώσσας. Τέταρτο δίωρο Συμπληρώνεται το φύλλο εργασίας 3 και ακολουθεί συζήτηση που θα περιστρέφεται γύρω από τους παρακάτω άξονες: Η Μηχανική είναι μια κλειστή επιστήμη, δηλ. μια γνώση που δεν έχει περιθώρια ανανέωσης ή εμπλουτίζεται συνεχώς με νέες εφευρέσεις, οι οποίες χρησιμοποιούν τις γνωστές αρχές και έννοιες με νέους τρόπους Γιατί οι ιστορικοί δε βρήκαν σχεδόν καθόλου στοιχεία για τους εφευρέτες αυτών των μηχανών; Ποιες ανάγκες των ανθρώπων μπορεί να οδήγησαν στην εφεύρεσή τους;

4 Φύλλο εργασίας 1 Οδηγίες: Ανοίξτε τον Internet Explorer. Πληκτρολογήστε τη διεύθυνση: Επιλέξτε: SIMPLE MACHINES. Πατήστε START! Επιλέξτε: The House. Περιηγηθείτε σε όλα τα δωμάτια του σπιτιού και συμπληρώστε τον παρακάτω πίνακα. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε αγγλο-ελληνικό λεξικό ή σε δεύτερο παράθυρο να συνδεθείτε με το ηλεκτρονικό λεξικό στη διεύθυνση: ΑΓΓΛΙΚΑ ΑΠΛΕΣ ΜΗΧΑΝΕΣ ΕΛΛΗΝΙΚΑ Στη συνέχεια αντιστοιχίστε κάθε απλή μηχανή με τη λειτουργία της: βίδα γρανάζι κεκλιμένο επίπεδο μοχλός σφήνα τροχαλία τροχός απλή μηχανή που αποτελείται από μία κατηφορική επίπεδη επιφάνεια και χρησιμοποιείται για την ανύψωση αντικειμένων με μεγάλο βάρος απλή μηχανή που συνήθως αποτελείται από μία ράβδο, η οποία μπορεί να κινείται γύρω από ένα σταθερό σημείο και χρησιμοποιείται για να πολλαπλασιάζει τη δύναμη που ασκείται σε μια αντίσταση όργανο σε σχήμα κύκλου, που περιστρέφεται γύρω από κάθετο άξονα, ο οποίος περνάει από το κέντρο του και χρησιμοποιείται για την κίνηση οχημάτων κομμάτι από ξύλο ή από μέταλλο, σε σχήμα πρίσματος, του οποίου το ένα άκρο που είναι αιχμηρό πιέζεται με δύναμη ανάμεσα σε δύο σώματα, για να τα χωρίσει ή για να τα στερεώσει είδος καρφιού με χαραγμένη την πλατιά του άκρη και με αυλάκια στο μακρόστενο μέρος του που το χρησιμοποιούμε για να ενώνουμε, να συναρμολογούμε ή να στερεώνουμε κάτι τροχός με αυλάκι στην περιφέρειά του, από όπου περνάει ένα σκοινί που το χρησιμοποιούμε για να ανυψώνουμε βαριά αντικείμενα σύστημα οδοντωτών τροχών που συμπλέκονται με τέτοιον τρόπο, ώστε να μεταφέρουν την κίνηση από έναν άξονα περιστροφής σ έναν άλλο

5 Φύλλο εργασίας 2 Γράψε δίπλα σε κάθε εικόνα το όνομα της απλής μηχανής που εικονίζεται:

6 Φύλλο καταγραφής παρατηρήσεων Για φυσικούς Ποια απλή μηχανή μελετάς; Ποιες είναι οι βασικές αρχές λειτουργίας της; Άλλες παρατηρήσεις:

7 Φύλλο καταγραφής παρατηρήσεων Για ιστορικούς Ποια απλή μηχανή μελετάς; Πότε εφευρέθηκε και κάτω από ποιες συνθήκες;; Ποιος την εφηύρε; Λίγα λόγια για το συγκεκριμένο εφευρέτη:

8 Φύλλο καταγραφής παρατηρήσεων Για αγγλομαθείς και γραμματείς Ποια απλή μηχανή μελετάτε; Κατέγραψε αντικείμενα και συσκευές καθημερινής χρήσης που βασίζονται σ αυτήν Άλλες παρατηρήσεις:

9 Φύλλο εργασίας 3 Οδηγίες: Ανοίξτε τον Internet Explorer. Πληκτρολογήστε τη διεύθυνση: Επιλέξτε: «Λεξικά», μετά «Λεξικά On-line» και στη συνέχεια «Λεξικό της κοινής νεοελληνικής». (Εναλλακτικά, η εργασία μπορεί να γίνει και με συμβατικό λεξικό της κοινής νεοελληνικής). Τι σημαίνει η λέξη μηχανή; Γράψε εδώ τον πρώτο ορισμό που εμφανίζεται: [εργαλείο ή συσκευή που χρησιμοποιείται για την παραγωγή έργου] Τι σημαίνει η λέξη μηχανεύομαι; [επινοώ ένα τέχνασμα ή δόλο] Τι σημαίνει η λέξη επινοώ; [σκέφτομαι, δημιουργώ με το νου κάτι νέο που εξυπηρετεί συγκεκριμένο στόχο] Τι σημαίνει η λέξη μηχανική; [κλάδος της φυσικής που μελετά την κίνηση των σωμάτων]

Σχετικά έγγραφα

Η καθημερινή ζωή και η εκπαίδευση στην αρχαία Αθήνα. Το γνωστικό αντικείμενο του σεναρίου αφορά στο μάθημα της ιστορίας

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ 1. ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΣΕΝΑΡΙΟΥ 1.1. Τίτλος διδακτικού σεναρίου Η καθημερινή ζωή και η εκπαίδευση στην αρχαία Αθήνα 1.2. Εμπλεκόμενες γνωστικές περιοχές Το γνωστικό αντικείμενο