A B S T R A C T. *Gholamreza Rajabi 1, Ghodratollah Abbasi 2, Mansour Sudani 3, Khaled Aslani 4. and knowledge program, Idealistic marital expectation

Transcript

1 Iranian Journal of PSYCHIATRY AND CLINICAL PSYCHOLOGY Autumn 2016, Volume 22, Number 3 Research Paper Premarital Education Program Based on Premarital Interpersonal Choices and Knowledge Program on Idealistic Marital Expectation in Single Students CrossMark *Gholamreza Rajabi 1, Ghodratollah Abbasi 2, Mansour Sudani 3, Khaled Aslani 4 1- PhD of Psychology, Professor, Department of Counselling, Faculty of Education and Psychology, Shahid Chamran University of Ahvaz, Ahvaz, Iran. 2- PhD of Counseling, Assistant Professor, Department of Psychology, Faculty of Humanities, Sari Branch, Islamic Azad University, Sari, Iran. 3- PhD of Family Counseling, Associate Professor, Department of Counselling, Faculty of Education and Psychology, Shahid Chamran University of Ahvaz, Ahvaz, Iran. 4- PhD of Counseling, Associate Professor, Department of Counselling, Faculty of Education and Psychology, Shahid Chamran University of Ahvaz, Ahvaz, Iran. Citation: Rajabi Gh, Abbasi Gh, Sudani M, Aslani Kh. [Premarital Education Program Based on Premarital Interpersonal Choices and Knowledge Program on Idealistic Marital Expectation in Single Students (Persian)]. Iranian Journal of Psychiatry and Clinical Psychology. 2016; 22(3): :: Received: 29 May 2015 Accepted: 04 Apr Keywords: Premarital education, Premarital interpersonal choice and knowledge program, Idealistic marital expectation A B S T R A C T Objectives The aim of this study was to examine the effectiveness of premarital education based on interpersonal choice and knowledge program in reducing idealistic marital expectation. Methods This research was a experimental design with pretest-posttest and follow-up with the control group. From this population, 38 volunteer single students of universities of Ahvaz city were selected on the basis of 1 standard deviation higher of the mean of idealistic marital expectation subscale and were assigned randomly to experiment group (n=19) and control group (n=19). The experiment group was given a premarital interpersonal choice and knowledge program of 9 sessions, twice a week for 90 minutes. Results The results of analysis of variance repeated measures showed that the premarital interpersonal choice and knowledge program training has led to a reduction in idealistic marital expectation in the experimental group than in the control group at posttest and follow-up. Conclusion Our results showed that the premarital interpersonal choice and knowledge program is a suitable method for reducing the idealistic marital expectation singles. * Corresponding Author: Gholamreza Rajabi, PhD Address: Department of Counselling, Faculty of Education and Psychology, Shahid Chamran University of Ahvaz, Ahvaz, Iran. Tel: +98 (61) rajabireza@scu.ac.ir 212

2 3 شماره. 22 دوره پاییز ایدهآل زناشویی انتظارات بر بین فردی انتخاب های و آگاهی برنامه شیوه به ازدواج از قبل آموزش مجرد دانشجویان گرایانه 4 اصالنی خالد 3 سودانی منصور 2 عباسي قدرت اهلل 1 رجبي غالمرضا * ایران. اهواز چمران شهید دانشگاه روانشناسی و تربیتی علوم دانشکده مشاوره گروه استاد روان شناسی دکترای 1- ایران. ساری اسالمی آزاد دانشگاه ساری واحد انسانی علوم دانشکده روانشناسی گروه استادیار مشاوره دکترای 2- ایران. اهواز چمران شهید دانشگاه روانشناسی و تربیتی علوم دانشکده مشاوره گروه دانشیار خانواده مشاوره دکترای 3- ایران. اهواز چمران شهید دانشگاه روانشناسی و تربیتی علوم دانشکده مشاوره گروه دانشیار مشاوره دکترای خرداد 8 دریافت: تاریخ 1395 فروردین 16 پذیرش: تاریخ کلیدواژهها: ازدواج از قبل آموزش انتخاب های و آگاهی برنامه زناشویی انتظارت بین فردی مجرد دانشجویان ایده آل گرایانه زناشویی انتظارات کاهش بر بین فردی انتخاب های و آگاهی برنامه اثربخشی بررسی حاضر پژوهش هدف اهداف بود. دانشگاه هاي داوطلب مجرد دانشجوی 38 بود. کنترل گروه با پیگیری و پس آزمون پیش آزمون با نوع آزمایشی از حاضر پژوهش ها روش و مواد گروه دو در و شدند انتخاب ایده آل گرایانه زناشویی انتظارات مقیاس خرده در میانگین از باالتر معیار انحراف یک نمره کسب اساس بر اهواز شهر دقیقه 90 مدت به بين فردی انتخاب های و آگاهي برنامه آموزش جلسه 9 در آزمایش گروه گرفتند. قرار نفر( )19 کنترل وگروه نفر( )19 آزمایش کردند. شرکت هفته در بار دو صورت به و ایده آل زناشویی انتظارات کاهش به منجر بین فردی انتخاب های و آگاهی آموزش برنامه که داد نشان تکراری اندازه های با واریانس تحلیل ها یافته است. شده پیگیری و پس آزمون مرحله در کنترل گروه به نسبت آزمایش گروه مجرد دانشجویان دانشجویان ایده آل گرایانه زناشویی انتظارات کاهش برای مناسب روش یک بین فردی انتخاب های و آگاهی برنامه که می رسد نظر به گیری نتیجه باشد. مجرد مقدمه 50 تا 40 که می کنند پیش بینی خانواده درمانگران امروزه و طالق شد. خواهند ختم طالق به اول ازدواج های همه درصد منفی پیامدهای به منجر که لحاظ این از زناشویی رابطه انحالل یک می شود فرزندان و همسران روانی و فیزیکی سالمت برای بررسی برای زیادی تالش های ]1[. است اجتماعی جدی مشکل مثل است. شده انجام آن شیوع در مؤثر عوامل و طالق علت وجود طالق برای علت یک تنها دیگر فراگیر و نافذ مشکل هر باالی میزان است معتقد 1 الرسون مختلف عوامل میان در ندارد. است مدعی او است. غیرمنطقی 2 زناشویی انتظارات نتیجه طالق از غیرواقعی و باال انتظارات داشتن نتیجه ازدواج در شکست که از که می شوند ازدواج وارد انتظاراتی با زوجین ]2[. است ازدواج باورهای مبدأ خانواده مثل عوامل از تعدادی و افراد بین تعامل که گونه همان شده اند. حاصل آن مانند عواملی و سنت جامعه می کنند مالقات یکدیگر با رابطه یک دادن شکل برای افراد داستان یک ساخت برای انتظاراتشان مورد در ناآگاهانه یا آگاهانه ]3[. می کنند گفتگو منسجم و یکپارچه فرایند یک عنوان به را ازدواج از انتظار نویسندگان اغلب متعددی مفاهیم و ]4[ می کنند مفهوم سازی شناختی و منطقی و ایده آل معیارهای( )یا استانداردهای زناشویی انتظارات شامل گرفته اند کار به ازدواج از انتظار با مترادف را زناشویی ایده آل های است ممکن ازدواج از انتظار که است معتقد 3 آزوپاردی ]5[. مؤلفه های همچنین و ناآگاهانه و آگاهانه مؤلفه های از ترکیبی احساس عنوان به را زناشویی انتظارات او باشد. منطقی و عاطفی آگاهانه رویاهای و امیدها تمایالت توهمات ایده آل ها مفاهیم 3. Azzopardi 1. Larson 2. Marital expectation مسئول: نویسنده * رجبي غالمرضا دکتر مشاوره. گروه روانشناسی و تربیتی علوم دانشکده اهواز چمران شهید دانشگاه گلستان بلوار اهواز نشانی: +98 (61) تلفن: rajabireza@scu.ac.ir الکترونیکی: پست 213

3 مجلهروانپزشکیوروانشناسیبالینیایران 3 شماره. 22 دوره پاییز می کند تعریف آینده ازدواج مورد در شخص یک ناآگاهانه و ازدواج مورد در تصاويري عنوان به انتظارات آن بر عالوه ]3[. رابطه چارچوب در خود براي شوهر و زن كه مي شوند تعريف این به زناشویی انتظارات اصطالح كلي طور به مي كنند. ايجاد یا شاد را آینده شان ازدواج افراد چطور که دارد اشاره مفهوم هک می دهند احتمال چقدر که این و می کنند پیش بینی ناخشنود زناشویی انتظارات از منظور حاضر پژوهش در ]6[. بگیرند طالق است. ازدواج از غیرواقعی و ایده آل انتظارات خطرناک ترین یکیاز که می دهد پژوهشینشان مروریبرادبیات این می کند نابود را آن پایداری و زناشویی رضایت که عاملی و ایده آل گرایانه غیرمنطقی عقاید و انتظارات با افراد که است با را ازدواج شان که افرادی ]7[. می شوند ازدواج وارد عاشقانه شروع رابطه شان و شریک از افراطی ایده آل گرایانه تصویر یک مستعد بیش تر کم تر ایده آل گرایی دارای افراد به نسبت می کنند فرسایش یک با افراد این روابط هستند. حاد سرخوردگی تجربه شروع آن نگریستن سطحی و مشکل نادیده گرفتن تضعیف کننده طالق بالقوه طور به و سرخوردگی سمت به را زوجین و می شود انتظارات که داده اند تشخیص متخصصان ]8[. می دهد سوق عوامل مهم ترین از یکی اما نیستند طالق زیربنایی علت تنها افراد که است این عمر طول و زناشویی رضایت تضعیف کننده مورد در عاشقانه تصورات و ایده آل گرایانه غیرواقعی انتظارات با ]9[. می شوند زناشویی زندگی وارد ازدواج انتظارات شان افراد شخصي تجربه نتايج اگر كه است اين بر اعتقاد مشكالتي به منجر زناشويي انتظارت باالي سطح نكند برآورده را رد ایده آل سازی که معتقدند همکاران و کاساد 4 ]5[. مي گردد مؤثر ازدواج از غیرواقعی انتظارات رشد در است ممکن ازدواج مورد ازدواج وارد افراد که ایده آل گرایانهای و باال انتظارات ]10[. باشد تغییر که چرا هستند طالق باالی میزان علت های از یکی می کنند وقتی ]2[. است غم انگیز اغلب واقعی تجربه به ایده آل گرایی از احتماال نشوند برآورده ایده آل زناشویی انتظارات یا ایده آل ها این 11[. ]12 می افتد اتفاق طالق آن متعاقب و زناشویی نارضایتی که این بر مبنی دارد وجود گسترده توافق یک کلی طور به مشکالت اصالح برای تالش از مطلوب تر و مؤثرتر بسیار پیشگیری ادبيات بر مروری اساس همین بر است. آن شروع زمان در تغییر راه های از یکی كه مي دهد نشان ازدواج از قبل مشاوره از قبل آموزش برنامه هاي ازدواج باورهای و انتظارات کاهش یا 14[. ]13 دارد افراد باورهای بر معناداري اثر که است ازدواج و خانواده ها برای مهم پیشگیری ابزار یک ازدواج از قبل آموزش آموزش 16[. ]15 است طالق هزینه های از اجتناب جهت افراد موفق تر ازدواج سوی به انتقال برای را افراد می تواند ازدواج از قبل يك عنوان به ازدواج از قبل آموزش امروزه 18[. ]17 کند آماده به ازدواج تقويت هدفش كه است گرفته قرار نظر مد جنبش تحقيقات ملي مركز ]19[. است جامعه در بنيادي نهاد يك عنوان مي تواند ازدواج از قبل آمادگي كه مي كند بيان 5 سالم ازدواج باشد. سالم ازدواج از حمايت و طالق كاهش در مؤثري راهبرد هستند عواملي اشتباه انتظارات و ازدواج براي افراد آمادگي عدم آمادگي شوند. شناسايي ازدواج از قبل آموزش در مي بايست كه روي بلكه ازدواج روي تنها نه مثبت طور به ازدواج از قبل كافي ]20[. است مؤثر نيز آينده نسل هاي و انسان استفاده ازدواج از قبل آموزش زمينه در كه برنامه هايي از يكي ازدواج 6 از قبل شخصي بين انتخاب های و آگاهي برنامه مي شود توسط ارتباطي 7 دلبستگي مدل براساس برنامه این است. )PICK( يافت. توسعه نزديك روابط بررسي براي مدلي عنوان به اپ 8 وان رابطه يك در ارتباطي پيوندهاي تصویر معرف نظري مدل اين برنامه این است شده داده نشان 1 تصویر در که همان طور است. تعهد 12 و دل گرمي 11 اعتماد 10 آگاهی 9 مؤلفه پنج از متشكل از تصويري ارتباطي پيوند پنج اين از تركيبي است. تماس 13 احساس مورد در معناداري اطالعات و رابطه يك در كلي احساس ]14[. مي كنند فراهم را رابطه در نزديكي و دلبستگی عشق دانش بخش دو در را ارتباطی مؤلفه پنج اين PICK برنامه عقلی دانش بخش مي كند. سازمان دهي 15 قلبی دانش و 14 عقلی 4. Casad 5. National Healthy Marriage Research Center 6. Premarital Interpersonal Choices and Knowledge (PICK) 7. Relationship attachment model 8. Van Epp 9. Knowledge 10. Trust 11. Reliance 12. Commitment 13. Touch 14. Head 15. Heart.)MAR( ارتباطي دلبستگي تصویری مدل 1. تصویر مجلهروانپزشکیوروانشناسیبالینیایران 214

4 3 شماره. 22 دوره پاییز مجلهروانپزشکیوروانشناسیبالینیایران نامزد یا شريك از آماده دست به عمیق و دقیق شناخت و دانش به که بخش این در دارد. اشاره عاشقانه روابط و آشنايي مرحله در ارتباطي مشخصه پنج است آگاهی یعنی PICK برنامه اول مؤلفه نامیده موفق ازدواج پيش بينی كننده عنوان به پژوهش ها در )كه بگيرد. ياد شریكش مورد در بايد شخص كه دارند وجود می شوند( ) F ( 16 خانوادگي ]زمينه FACES اختصاری نام با ويژگي پنج اين مثال هایی ) C ( 18 بالقوه سازگاری ) A ( 17 وجدانی اعمال و نگرش ها می شود. شناخته )S([ ارتباطی مهارت های و ) E ( 19 دیگر روابط از به تماس و دل گرمی اعتماد مؤلفه های شامل قلبی دانش بخش آشنایی مرحله در افراد بين عشق احساس يا عاطفي ارتباط رشد بالندگی چگونگی شركت كنندگان بخش این در دارد. اشاره در و می گیرند یاد را رابطه يك در دلبستگي گسترش و تعهد رابطه يك در مرزها تقويت و عوامل اين تعادل چگونگی مورد ]21[. می بینند آموزش مهم زمينه هاي از كاملي و جامع مرور برنامه اين كلي طور به نحوه درك براي فراگير ساختار يك و عاشقانه روابط تبيين جهت ميكند. فراهم را ازدواج از قبل روابط در صميميت و نزديكي كه مي دهند نشان تحقيق ادبيات برنامه این تأثیر مورد در قرار مطالعه مورد را PICK برنامه تأثیر همكاران و اپ وان تنها اين كه دريافتند مجرد سربازان روی بر پژوهشی در آنها دادند. مورد در افراد غیرواقعی نگرش های و باورها تغيير به منجر آموزش نشان پژوهش اين یافته های مي شود. همسر از انتظارات و ازدواج باورهای متوسط طور به برنامه در شرکت کننده افراد که داد برای کافی دلیل»عشق مؤلفه های مورد در کمتر محدودکننده مستحکم را فرد ازدواج آینده می تواند»هم خوابی است«ازدواج همسر»انتخاب می کنند«کامل را یکدیگر»متضادها کند«تصادفی یا مهم شانس یک همسر»انتخاب و باشد«آسان باید طور به برنامه در شرکت کنندگان مقابل در دادند. گزارش است«شریک یک شدن پیدا زمان تا باید»آن ها که باور این با متوسط کامل طور به ازدواج قبل»باید و کنند«صبر ازدواج برای مناسب ]21[. بودند موافق شوند«مطمئن زناشویی موفقیت از و برنامه ها بیش تر که است مهم جهت این از پژوهش این شده انجام زوجين روي بر ازدواج زمينه در آموزشی مداخله های آموزشی مختلف مداخله های اثربخشی کمی پژوهش های و است تغيير براي سودمند زمان کرده اند. بررسی مجرد افراد روی بر را تصميم به منجر نهايت در و نارضايتي به که غیرمنطقی باورهای اساس بر دیگر سوی از است. ازدواج از قبل زمان مي شود طالق رویکرد یک عنوان به ازدواج از قبل آموزش پیشگیری علم اصول جوانان رفتاري الگوهاي و نگرش ها از بسياري می تواند پیشگیرانه فردی توانمندی های ارتقای به منجر و دهد تغيير را نوجوانان و با شود. موفق خانواده تشکیل و همسر انتخاب در مجرد افراد سؤال این بررسی به حاضر پژوهش نکات این گرفتن نظر در هب بين فردي انتخاب هاي و آگاهي برنامه آموزش آیا که می پردازد کاهش به منجر ازدواج از قبل آموزشی شیوه های از یکی عنوان می شود مجرد دانشجویان ایده آل گرایانه یا باال زناشویی انتظارات روش پيش آزمون-پس نوع از آزمایشی پژوهش یک حاضر پژوهش شامل پژوهش اين جامعه بود. كنترل گروه با پیگیری و آزمون تحصيلي سال در اهواز شهر دانشگاه هاي مجرد دانشجويان کلیه برگزاري فراخوان اول مرحله در نمونه انتخاب برای بود دانشكده هاي و دانشگاه ها بين در هوشمندانه ازدواج كالس هاي علوم اهواز واحد اسالمی آزاد نور پیام چمران )شهید اهواز شهر حرفه ای و فنی پزشکی علوم فرهنگیان اهواز واحد تحقیقات و شد. منتشر رهنما( غیرانتفاعی و کارون کاربردی علمی فراخوان اين در كه مجردی افراد كليه بين از دوم مرحله در ذیل مالک های دارای که دانشجو 38 نفر( )130 نمودند نام ثبت در میانگین از باالتر معیار انحراف یک نمره شدند: انتخاب بودند کم تر سن زناشویی انتظارات مقیاس ایده آل گرایانه انتظارات ب عد کارگاه هیچ در شرکت عدم و دایم عقد سابقه نداشتن سال از 30 پژوهش. برنامه در شرکت داوطلب و ازدواج آموزشی کالس یا موازین و جلب کتبی صورت به شرکت کنندگان کامل رضایت این سپس شد. رعایت شرکت کنندگان مورد در پژوهش اخالقی گروه و نفر( )19 آزمایش گروه به ساده تصادفی صورت به تعداد شدند. داده اختصاص نفر( )19 کنترل مقیاس از ایده آل گرایانه زناشویی انتظارات ارزیابی برای ماده هاي که شد استفاده 22 نلسون و 21 جونز 20 زناشویی انتظارات سازگاری مانند ازدواج اصلی مؤلفه های مورد در افراد انتظارات آن افراد ابزار این می کنند. ارزیابی را صمیمیت و عدالت یا برابری و 24 ایده آل گرایانه 23 واقع بینانه انتظارات عامل سه در را مجرد قالب در كه دارد ماده 40 مقیاس مي کند. طبقه بندی 25 بدبینانه»کامال تا مخالفم= 1 کامال از رتبه ای 5 ليكرت درجه بندی ابزار این سازندگان می شوند. نمره گذاری مرتب موافقم= 5 «26 دیلون و 0/80 را مقیاس این کرونباخ آلفای پایایی ضريب مقياس بین همچنین 12[. ]22 کرده اند گزارش 0/79 را آن 20. The Marriage Expectation Scale 21. Jones 22. Nelson 23. Realistic 24. Idealistic 25. Pessimistic 26. Dillon 16. Family background 17. Attitudes and actions of the conscience 18. Compatibility 19. Examples of other relationships 215

5 مجلهروانپزشکیوروانشناسیبالینیایران 3 شماره. 22 دوره پاییز مقياس با 28 عشق به نگرش مقياس و 27 دين رمانتيك گرايي ]22[. دارد وجود معناداري و مثبت رابطه زناشويي انتظارات عاملی تحلیل از استفاده با احمدی و نویدیان عابدی نیلفروشان انتظار عامل سه شامل زناشویی انتظارات مقیاس که دادند نشان تحلیل و است بدبینانه انتظار و ایده آل گرایانه انتظار واقع گرایانه زناشویی انتظارات مقیاس عاملی سه فرضیه این تأییدی عاملی است شده طراحی گونه ای به مقیاس این ]23[. کرد تأیید را سایر بر تأثیری مقیاس خرده یک به آزمودنی ها پاسخ دهی که ]22[. ندارد خرده مقیاس ها از فقط زناشویی انتظارات اندازه گیری برای پژوهش این در 14 شامل که شد استفاده ایده آل گرایانه انتظارات خرده مقیاس 70 و 14 مقیاس خرده این در نمره حداکثر و حداقل است. سؤال خرده مقیاس این پایایی ضریب همکاران و نیلفروشان هستند. 0/83 نمونه کل در و 0/82 دختران 0/83 پسران نمونه در را کرونباخ آلفای ضريب پژوهش این در ]23[. کرده اند گزارش روایی ضریب و 0/83 ایده آل گرایانه انتظارات خرده مقیاس 29 تورنستام صمیمیت سؤالی 4 مقیاس با مقیاس این همگرای را نزدیک رابطه یک در صمیمیت از ایده آل گرایانه انتظار که انتظارات سؤالی 5 مقیاس با و 0/001>P( و )0/43 می سنجد 24[. و ]7 است معنادار 0/001>P( و )0/51 30 ایده آل زناشویی منتخب دانشجویان کلیه از بررسی مورد نمونه تعیین از پس دانشگاه روان شناسی و تربیتی علوم دانشکده آمفی تئاتر در و آگاهي برنامه آموزش و آمد عمل به دعوت اهواز چمران شهید رد بار دو صورت به دقیقهای 90 جلسه 9 در بين فردي بهای انتخا آموزشی برنامه فنون و اصول بر تأکید با آزمایش گروه برای هفته روزمره فعالیت های انجام بر عالوه کنترل گروه شد. اجرا موردنظر در الزم شناخت و انتخاب خصوص در ساعته 2 جلسه یک در خود آموزشی جلسه روز آخرین در کردند. شرکت همسر انتخاب زمینه یک گواه گروه پس آزمون و شد گرفته سآزمون پ آزمایش گروه از تربیتی علوم دانشکده یتئاتر آمف سالن در آزمایش گروه از بعد روز آموزشی دوره اتمام از پس روز 45 مجددا شد. اجرا روان شناسی و دمآ عمل به آزمون گواه و آزمایش گروه های تکنندههای شرک از انتخاب های و آگاهي برنامه جلسه های محتوای پیگیری(. )مرحله )PICK( برنامه فنون و اصول بر تکیه با حاضر پژوهش در بين فردی ]16[: است بوده زیر شرح به شیوه این مبدع اپ وان در بين فردی. بهای انتخا و آگاهي برنامه با آشنايي اول: جلسه معرفي يكديگر با شدن آشنا فنون از استفاده با اعضا جلسه این از قبل آموزش ضرورت و اهميت و گروه هنجارهاي و اهداف از و مستند فیلم نمایش با جلسه اين مچنين ه یافتند. آگاهی ازدواج کسب نحوه و ارتباطی دلبستگی مدل مورد در گفتگو و طالق یافت. خاتمه قلبی و عقلی دانش با آشنایی طریق از عقلی دانش کسب آموزش دوم: جلسه اعضا جلسه اين در بودن. وجدانی و خانوادگی زمینه الگوهای مثل بزرگ سالي روابط بر الگوها اين تأثیر و خانوادگي الگوهای با شیوههای به نسبت و شدند آشنا همسر با تعامل و همسر انتخاب جلسه این در همچنین کردند. کسب آگاهی الگوها این تغییر عمل با و کردند پیدا آشنایی وجدان از کاملی تعریف با اعضا شدند. آشنا وجدانی دیدگاه اتخاذ عمل و خود بر نظارت سازگاری درک طریق از عقلی دانش کسب آموزش سوم: جلسه شامل آن ابعاد و سازگاری با گروه اعضای جلسه این در تناسب. و مهم( تهای تفاو )بررسی مکملیت متقابل( )جاذبه متقابل شیمی و شها ارز زندگی سبک در شباهت )بررسی هپذیری مقایس و شدند. آشنا شخصیت( شناخت طریق از عقلی دانش کسب آموزش چهارم: جلسه اهمیت مورد در بحث با جلسه این نامزد. ارتباطی مهارت های ارتباط خود ابراز در فریب تشخیص سالم ارتباطی مهارت های با و شد آغاز زندگی شریک بودن باز مورد در انتظار ناهم خوان خودافشایی و وجود ابراز مثل شریک ارتباطی مهارت های شناخت یافت. خاتمه از آگاهی طریق از قلبی دانش کسب آموزش پنجم: جلسه در افراد چرا که این مورد در بحث با جلسه این اعتماد. مؤلفه شروع اعتماد قابل افراد ویژگی های و دارند مشکل کردن اعتماد و ایده آل ها شامل افراد اطالعاتی منابع زمینه در سپس شد. شد. داده آموزش افراد به تداعی ها از آگاهی طریق از قلبی دانش کسب آموزش ششم: جلسه منابع مورد در قبل جلسه همانند جلسه این در اعتماد. مؤلفه ارتباطی باورهای و انتظارات جمله از فرد یک اطالعاتی دیگر اعتمادسازی عملی تکنیک از و شد گفتگو و بحث کلیشه ای شد. استفاده این دل گرمی. طریق از قلبی دانش کسب آموزش هفتم: جلسه عالقه مند نامزدتان می فهمید»چگونه که سؤال این طرح با جلسه در ادامه در شد. شروع بود«خواهد نیازهای تان کردن برآورده به افراد به رابطه یک در شدن قطبی دو فرایند و نیازها اهمیت مورد نماد عنوان به یانگ و یینگ نماد مورد در سپس شد. داده آموزش شد. بحث گروه اعضای با تفاوت ها حل جهت دل گرمی و تعهد طریق از قلبی دانش کسب آموزش هشتم: جلسه متعهد آزمون چگونگی و تعهد مورد در جلسه این در تماس. رابطه یک در طوالنی ماندن از ناشی خطرات آینده شریک بودن و شد داده آموزش افراد به ازدواج از قبل در اندازه از بیش تعهد و روابط در تماس و جنسی جاذبه فیزیکی و عاطفی اثرات مورد در 27. The Dean Romanticism Scale 28. Love Attitudes Scale 29. Tornstam intimacy scale 30. ideal martial expectations scale 216

6 مجلهروانپزشکیوروانشناسیبالینیایران پاییز دوره. 22 شماره 3 قبل از ازدواج بحث شد. در این جلسه به افراد بین شهای الزم در مورد نگرش و انتظارات افراد در مورد رضایت جنسی ارائه شد. جلسه نهم: مرور مفاهيم اصلي و اجرای پس آزمون. ضمن تقدیر صمیمانه از حضور شركتكنندگان پژوهش در این جلسات مفاهیم جلسات قبل شامل نحوه کسب دانش عقلی و مؤلف ههای آن و همچنین نحوه کسب دانش قلبی و مؤلفه های آن و به طور کلی درك مدل دلبستگي ارتباطي مرور شد. در پایان جلسه پ سآزمون یعنی خرده مقیاس انتظارات ایده آل گرایانه اجراگردید. گروه کنترل گروهی از شرکتکنندهها بودند که هیچ گونه مداخله آزمایشی روی آنها صورت نگرفته است و فقط در یک جلسه که نکات مهم فرایند ازدواج و آگاهشدن آنها از زندگی زناشویی بود ارائه گردید. یافته ها میانگین و انحراف معیار سن شرکت کننده ها در گروه آموزش 24/31 و 2/51 و در گروه کنترل 23/94 و 3/43 بود. 31/6% )6 نفر( از شرک تکننده های گروه آزمایش دارای مدرک تحصیلی کاردانی 52/6% )10 نفر( دارای مدرک تحصیلی کارشناسی و )3 15/8% نفر( دارای مدرک تحصیلی کارشناسی ارشد و باالتر بودند. 31/6% )6 نفر( از شرکت کننده های گروه کنترل دارای مدرک تحصیلی کاردانی 36/8% )7 نفر( کارشناسی و 31/6% )3 نفر( کارشناسی ارشد و باالتر بودند. 31/6% )6 نفر( از شرکت کننده ها پسران و 68/4% )13 نفر( دختران بودند. ميانگين و انحراف معيار نمرات در متغیر انتظارات زناشویی در مرحله پیش آزمون پس آزمون و پیگیری در جدول و تصویر 2 ارائه شده است. همانطور که در جدول شماره 1 مالحظه می شود میانگین نمرات متغیر انتظارات زناشویی ایدهآ لگرایانه گروه آزمایش نسبت به گروه کنترل از پیش آزمون )55/05( به پس آزمون )47/32( و پیگیری )45/73( کاهش یافته است. مفروضه هاي زيربنايي تحليل واریانس با اندازه های تکراری من جمله نرمال بودن 31 آزمون همگني واريانس های لون 32 و هم سانی ماتریس کوواریانس میان گروهها )آزمون موشلی ) 33 نشان داد که مفروضه نرمال بودن توزیع متغیر این پژوهش با استفاده از آزمون کلموگروف اسمیرنوف 34 )پي شآزمون: 0/76=Z P=0/597 پس آزمون: Z=0/95 P=0/319 و پیگیری: Z=0/84 )P=0/468 و مفروضه آزمون همگني واريانس های لون )پي شآزمون: 0/85=F F=7/08 و پیگیری: P=0/434 F=0/62 پس آزمون: P=0/363 0/12<P( به جز برای مرحله پیگیری )به واسطه این که حجم دو گروه برابر است تخطی از این مفروضه مشکلساز نیست( رعایت شده است. مفروضه سوم هم سانی ماتریس کوواریانس میان گروهها یعنی آزمون موشلی بیانگر ناهمگونی ماتریس کوواریانس میان گروهها است )7/49= 2 0/024>P(. χ با توجه به معنادار شدن این مفروضه از آزمون محافظه کارانه گریس هاوس کیزر 35 برای بررسی سؤال پژوهش استفاده شد ]25[. براساس مندرجات جدول شماره 2 F مشاهده شده عامل 31. Normality 32. Levene shomogeneity of variances test 33. Mauchlys test 34. Kolmogorov-Smirnov normality test 35. Greenhouse-Geisser Test Spherecity جدول 1. ميانگين و انحراف معيار نمرات متغیر انتظارات زناشویی ایده آل گرایانه در مرحله پیش آزمون پس آزمون و پیگیری. پیش آزمون ميانگين ( انحراف معیار( پس آزمون ميانگين ( انحراف معیار( پیگیری میانگین ( انحراف معیار( 45/73)8/35( 47/32)10/11( 55/05)7/35( آزمایش 56/11)4/65( 55/68)7/55( 56/84)5/11( کنترل مجلهروانپزشکیوروانشناسیبالینیایران جدول 2. نتایج تحلیل واریانس 3 2 با اندازهگیر یهای مکرر بر روی مراحل سه گانه مداخله آموزشی بر کاهش انتظارات زناشویی ایده آل گرایانه با توجه به گروه ها منبع تغییرات مجموع مجذورات درجات آزادی میانگین مجموع مجذورات F سطح معناداري >0/001 17/ / /21 بین آزمودنی ها: گروه 78/ /40 آزمودنی های درون گروه ها >0/004 6/57 342/77 1/67 574/78 درون آزمودنی ها: مراحل مداخله آموزشی >0/022 4/37 228/27 1/67 382/78 گروه ها مراحل مداخله آموزشی 52/143 60/36 آزمودنی های درون گروهها مراحل مداخله آموزشی 3147/75 مجلهروانپزشکیوروانشناسیبالینیایران 217

7 مجلهروانپزشکیوروانشناسیبالینیایران 3 شماره. 22 دوره پاییز معنادار 0/001>P سطح در که است 17/08 با برابر گروه ها و آگاهی برنامه آموزش که است آن از حاکی یافته این است. ایدهآل گرایانه زناشویی انتظارات کاهش بر بین فردی انتخاب های گروه به نسبت آموزشی مداخله تحت گروه مجرد دانشجویان است. بوده مؤثر کنترل انتظارات کاهش بر آموزشی مداخله مراحل در شده مشاهده F 0/004>P سطح در که است 6/57 با برابر لگرایانه ایدهآ زناشویی سهگانه مراحل بین که می دهد نشان یافته این است. معنادار دارد. وجود دار معنی تفاوت پیگیری و آزمون پس آزمون پیش مکرر یهای اندازه گیر با واریانس جداگانه تحلیل دو زمینه این در آموزشی مداخله مرحله سه در کنترل و آزمایش گروه های برای با برابر آزمایش گروه برای مشاهده شده F نسبت که شد انجام )0/778=P( 0/25 با برابر کنترل گروه برای و )0/002>P( 7/66 مراحل از یک کدام بین که شود معلوم دقیقا که این برای بود. و آزمایش گروه های در مجرد دانشجویان در آموزشی مداخله استفاده بنفرونی مقایسه آزمون از دارد وجود تفاوت کنترل بین که داد نشان آموزشی مداخله تحت گروه در مقایسه ها شد. و پیش آزمون مرحله بین و پس آزمون مرحله و پیش آزمون مرحله انتخاب های و آگاهی برنامه مداخله تحت گروه در پیگیری مرحله پس آزمون مرحله بین اما میشود. دیده معنادار تفاوت بین فردی نشد مشاهده تفاوتی آموزشی گروه این در پیگیری مرحله و نشان کنترل گروه در جفتی مقایسه های 3(. شماره )جدول مرحله بین پس آزمون مرحله و پیش آزمون مرحله بین که داد مرحله و پس آزمون مرحله بین و پیگیری مرحله و پیش آزمون می توان جدول این نتایج به توجه با ندارد. وجود تفاوت پیگیری مؤثر آموزشی مداخله تحت گروه در مذکور آموزش که گفت مداخله سه گانه مراحل و گروه ها بین تعامل همچنین است. بوده )0/022>P( ایده آل گرایانه زناشویی انتظارات کاهش بر آموزشی 2(. )تصویر است معنادار میانگین کل در می شود مالحظه 2 تصویر در که طور همان انتخاب و آگاهی برنامه آموزشی مداخله تحت گروه نمره های زا ایده آل گرایانه یا باال زناشویی انتظارات کاهش بر بین فردی پیش آزمون مرحله سه هر در کنترل گروه نمره های میانگین عبارت به است. رتبه ای نمودار یک و پایین تر پیگیری و پس آزمون مداخله تحت گروه ایده آل گرایان زناشویی انتظارات میزان دیگر است. یافته کاهش پیگیری و پس آزمون مراحل در آموزشی بحث انتخابهای و آگاهی آموزش که داد نشان پژوهش این نتایج گروه در ایده آل گرایانه زناشویی انتظارات کاهش به منجر بین فردی همكاران و اپ وان تنها كه داد نشان پژوهشی ادبيات شد. آزمایش )PICK( ازدواج از پيش بين فردی انتخاب های و آگاهی برنامه تأثیر می توان یافته این تبیین در 21[. ]14 داده اند قرار مطالعه مورد را دانش بخش شامل PICK برنامه بخش های از یک هر که گفت )RAM( ارتباطی دلبستگی نظریه بر مبتنی که قلبی دانش و عقلی مؤثرند. افراد زناشویی انتظارات کاهش در هستند زمینه 5 بر که است آگاهی مؤلفه شامل عقلی دانش بخش اعمال خانوادگي زمينه یعنی موفق ازدواج پيش بينی کننده عمده و دیگران با روابط بالقوه سازگاري بودن وجداني نگرش هاي و خود نوبه به عوامل این ]21[. می کند تمرکز ارتباطی مهارت های آزمایش گروه ایده آل گرایانه انتظارات کاهش به منجر می توانند از قبل ازدواج شریک و خود به نسبت شناخت که چرا شوند را افراد می سازد آشکار ازدواج به نسبت را افراد انتظارات و ازدواج ایده آل گرایانه. زناشویی انتظارات کاهش بر بین فردی انتخاب های و آگاهی برنامه آموزشی سه گانه مراحل و گروه ها تعامل 2. تصویر مجلهروانپزشکیوروانشناسیبالینیایران 218

8 3 شماره. 22 دوره پاییز مجلهروانپزشکیوروانشناسیبالینیایران باال. زناشویی انتظارات کاهش بر سه گانه آموزشی مراحل بونفرونی جفتی میانگین های مقایسه نتایج 3. جدول بحرانی q مقایسه ها میانگین تفاوت q P<0/009 55/05-47/31=7/73* پس آزمون و پیش آزمون P<0/002 55/05-45/73=9/31* آزمایش گروه پیگیری و پیش آزمون P=1 47/31-45/73=-1/57* پیگیری و پس آزمون P=1 56/84-55/68=1/15 پس آزمون و پیش آزمون P=1 56/84-56/10=0/73 کنترل گروه پیگیری و شآزمون پی P=1 56/68-56/10=-0/42 پیگیری و پس آزمون مجلهروانپزشکیوروانشناسیبالینیایران آینده در است ممکن که مشکالتی برای مسأله حل مهارت های به و هماهنگ ویژگی های از را آن ها و می کند مجهز بیافتند اتفاق استفاده با بخش این در ]27[. می سازد آگاه یکدیگر با ناهماهنگ بهجای که گرفتند یاد افراد ارتباطی دلبستگی تصویری مدل از به نسبت را آگاهی مؤلفه باید غیرواقعی خوشبینی و آرمانگرایی دهند قرار باالتری سطح در ارتباطی دلبستگی مدل مؤلفههای سایر دانش کسب بنابراین 1(. )تصویر برسند ایمن انتخاب یک به تا منجر می تواند موفق ازدواج مؤلفه های به نسبت شناخت و عقلی شود. ازدواج به نسبت آرمانی و ایده آل گرایانه انتظارات کاهش به خانوادگي الگوهای خانوادگی زمینه مورد در عقلی دانش کسب تعامل و همسر انتخاب مثل بزرگ سالي روابط بر الگوها اين تأثیر و احتمالی دالیل از یکی آگاهی یعنی برنامه اول مؤلفه در همسر با براساس است. آزمایش گروه در ایدهآل گرایانه انتظارات کاهش والدینی رفتار بین ارتباط اولیه مکانیزم اجتماعی یادگیری نظریه است. اجتماعی یادگیری فرایند زناشویی انتظارات و نگرش ها و مراقبان از كه مي كنند تجربه را روابطي طبيعي طور به كودكان هك ارتباطي باورهاي ايجاد در ارتباط ها اين گرفته اند. الگو اوليه شان هستند مؤثر مي دهند انتقال بزرگ سالي روابط به را آن كودكان روی بر پژوهشی در همکاران و 36 منیننگ زمینه همین در ]28[. والدینی نفوذ که دریافتند ازدواج مورد در نوجوانان انتظارات است نوجوانان انتظارات شکل گیری در فردی به منحصر عامل دلبستگی کیفیت که دریافتند همکاران و 37 استینبرگ ]29[. مورد در آن ها انتظارات پیش بینی کننده والدین شان با نوجوانان یافته ها این ]30[. است آینده زناشویی روابط از رضایت و موفقیت در مهمی نقش خانوادگی الگوی با آشنایی که می دهند نشان گروه افراد مثال عنوان به دارد. افراد ایدهالگرایانه انتظارات کاهش انتظار که افرادی که شدند آگاه حقیقت این به نسبت آزمایش واقع گونه به همسرشان با عاشقانه روابط در دارند ایده آل گرایانه شریک شان از را ایده آل گرایانه پاسخ های که می کنند رفتار بینانه شود. زناشویی ناسازگاری به منجر می تواند خود که می خوانند فرا برای دیگری دلیل سازش پذیری مورد در عقلی دانش کسب گروه شرکت کنندگان ایدهآل گرایانه زناشویی انتظارت کاهش با سازگاری که یآموزند م افراد PICK برنامه در است. آزمایش همسر با شباهت داشتن صرفا از پیچیده تر خیلی آینده همسر همسر( به غنی )جاذبه متقابل شیمی شامل سازگاری است. )بررسی مقایسه پذیری و مهم( تفاوت های )بررسی مکملیت هر اگر است. شخصیت( و ارزش ها زندگی سبک در شباهت می افتد. خطر به درست سازگاری نباشند ب عد سه این از کدام ويژگي هاي است ممكن فرد دو اگرچه سازگاری جهت در بايد شخص هر ولي باشند داشته هم با متفاوتي شخصيتي ]31[. باشد داشته ديگري با تعادلي يا و كند كامل را ديگري کاهش به منجر سازگاری ابعاد یادگیری آموزشی برنامه این در رد افراد که چرا می شود همسر به نسبت لگرایانه ایده آ انتظارات و نیست شباهت معنای به سازگاری که می کنند درک برنامه این نسبت هم که باشد شخصی باید دارند نیاز آن ها که کاملی همسر و کنند درک را تفاوت هایش هم باشند داشته قوی جاذبه او به ویژگی های و زندگی اهداف اصلی ارزش های از بسیاری در هم باشند. داشته نظر اشتراک زندگی شیوه های و شخصیتی ارتباطی مهارت های مورد در عقلی دانش و آگاهی دیگر طرف از شده ایده آل گرایانه زناشویی انتظارات کاهش به منجر است ممکن ازدواج از قبل برنامه هاي در موضوعات مطرح ترین از یکی باشد. ]15[. است ارتباطي مهارت هاي آموزش و تعارض حل اهميت کاهش در مؤثری عامل می تواند ارتباطی تهای مهار از آگاهی امیدوار باشد. تعارض ها حل زمینه در ایده آل گرایانه انتظارات مهارت های از افراد آگاهی که دریافتند احمدی و زاده فاتحی نقصان مهارت ها از حیطه هایی چه در که این از آگاهی و ارتباطی انتظارات از افراد که می شود منجر حدی تا دارند کم بود و تالش بر و بگیرند فاصله ازدواج در ایدهآل گرایانه و رمانتیک افراد PICK برنامه در ]32[. شوند متمرکز سالم رابطه حفظ برای تشخیص سالم ارتباطی مهارت های آموختن اهمیت مورد در 36. Manning 37. Steinberg 219

9 مجلهروانپزشکیوروانشناسیبالینیایران پاییز دوره. 22 شماره 3 فریب در ابراز خود ارتباط ناهم خوان انتظار در مورد باز بودن شریک زندگی و شناخت مهارت های ارتباطی شریک از طریق بررسی افراد حاشیه ای افراد مهم و شرکای رمانتیک و یادگیری مهارت های ارتباطی مثل خود افشایی آگاه می شوند ]31[. کسب دانش عقلی در مورد روابط شریک ازدواج با دیگران مثل افراد حاشیه ای و مهم دیگر می تواند یکی دیگر از دالیل کاهش انتظارات زناشویی ایده آل گرایانه در گروه آزمایش باشد. تجارب شخصي در روابط عاشقانه می تواند بر شكل گيري نگرش ها و باورهاي ارتباطي و رشد انتظارات از روابط عاشقانه مؤثر باشد. براي مثال كارنلي 38 و جانوف-بولمن 39 نشان داده اند تجارب شخصي در روابط عاشقانه می تواند بر باور و خوشبيني افراد به عشق مؤثر باشد ]33[. در برنامه PICK افراد می آموزند که افراد حاشیه ای افراد مهم و شرکای رمانتیک سابق هر یک به نوبه خود می توانند در شکل گیری انتظارات زناشویی مؤثر باشند. نتایج دیگر این پژوهش نشان داد که آموزش قبل از ازدواج به شیوه آگاهی و انتخاب های بین فردی توانسته است انتظارات باال و ایده آل گرایانه دانشجویان را در طول زمان تغییر و کاهش دهد. مروری بر ادبیات تحقیق نشان می دهد که تحقیقی در این زمینه وجود ندارد. در تبیین این یافته می توان گفت برنامه PICK که بر اساس مدل دلبستگی ارتباطی RAM طراحی شده است متشكل از 2 بخش دانش عقلی )مؤلفه پویای آگاهی( و دانش قلبی )مؤلفه های اعتماد دل گرمي تعهد و تماس( است. هر كدام از اين 5 مؤلفه شامل طیف وسیعی از اطالعات در مورد احساس نزديكي در يك رابطه هستند. تركيبي از اين پنج مؤلفه تصوير واقع بینانه و اطالعات معناداري در مورد احساس عشق پيوند و نزديكي در رابطه فراهم مي كنند. اين تصوير تركيبي )تصویر 1( از آن جهت مفيد است که در مورد وجود آسيب پذيري در يك رابطه و متعاقب آن در مورد چگونگی حل اين آسيب ها آگاهی فراهم می کند ]14[. در این برنامه آموزشی شرکت کنندگان گروه آزمایش می آموزند که چگونه از قلب شان پیروی کنند بدون این که عقل و منطق را از دست بدهند. در این برنامه افراد می آموزند که هرگز تحت تأثیر افسانه های عشق و ازدواج قرار نگیرند. افراد شرکت کننده در گروه آزمایش نفوذ خانواده مبدأ را در رابطه خود تشخیص می دهند و درک روشن تری از روابط گذشته پیدا می کنند. تحت تأثیر این برنامه در طول زمان افراد عمیقا اعتقاد پیدا می کنند که تجارب اولیه در رابطه قبل از ازدواج می توانند گمراه کننده باشند و تنها با گذشت زمان است که می توانند بفهمند یک فرد به عنوان شریک ازدواج چگونه خواهد بود. افراد در گروه آزمایش اعتماد بیش تری به توانایی خود برای استفاده از مهارت های آموخته شده جهت رشد رابطه سالم پیدا می کنند ]31[. بنابراین بر اساس مدل RAM این آگاهی و بینش می تواند منجر به تغییر انتظارات ایده آل گرایانه شرکت کنندگان در گروه آزمایش در مرحله پیگیری شود. نتیجهگیری با توجه به اهمیت مسأله آموزش قبل از ازدواج و اثربخشی برنامه آگاهی و انتخابهای بین فردی بر انتظارات زناشویی دانشجویان مجرد پیشنهاد می شود که این شیوه آموزشی توسط مراکز مشاوره دانشجویی به صورت منظم برای کلیه دانشجویان مجرد از ابتدای ترم تحصیلی ارائه شود. همچنین با توجه به این که یکی از مهم ترین محدودیت های این پژوهش محدود بودن جامعه آماری آن است پیشنهاد می شود که این نوع پژوهش روی گروه های سنی مختلف و در فرهنگ های دیگر نیز انجام شود. انتخاب نمونه از افرادی که نمرات انتظارات آن ها یک انحراف معیار باالتر از میانگین بوده است ممکن است موجب شود که به دلیل قرار گرفتن نمره ها در طیف انتهایی پرسش نامه نمرات با گذشت زمان گرایش به تعدیل و رگرسیون به سمت میانگین پیدا کنند. لذا این مورد ممکن است به عنوان یک محدودیت تلقی شود. سپاسگزاری از کلیه دانشجویانی که با ما در این پژوهش همکاری کرده اند کمال تشکر را داریم. این مقاله برگرفته از پایان نامه مقطع دکترای نویسنده دوم با مجوز شماره معاونت پژوهشی دانشگاه شهید چمران اهواز است. بنا به اظهار نویسنده مسئول مقاله حمایت مالی از پژوهش و تعارض منافع وجود نداشته است. 38. Carnelly 39. Janoff-Bulman 220

10 مجلهروانپزشکیوروانشناسیبالینیایران پاییز دوره. 22 شماره 3 References [1] Bradbury TN, Fincham FD, Beach S. Research on the nature and determinants of marital satisfaction: A decade in review. J Marriage Fam. 2000; 62: [2] Larson JH. The marriage quiz: College students beliefs in selected myths about marriage. Fam Relat. 1988; 37: [3] Azzopardi C. Expectations of Marriage before & After Marriage among Maltese Catholic Couples [dissertation]. [London]: University of East London; 2007.p [4] Sharp EA, Ganong LH. Raising Awareness About Marital Expectations: Are Unrealistic Beliefs Changed by Integrative Teaching? Fam Relat. 2000; 49(1): [5] Fletcher GJ, Simpson JA, Thomas G. Ideals, perceptions, and evaluations in early relationship development. J Pers Soc Psychol. 2000; 79 (6): [6] Rios CM. The Relationship between Premarital Advice, Expectations and Marital Satisfaction [dissertation]. [Utah]: Utah State University; p. 67. [7] Segrin C, Nabi RL. Does Television Viewing Cultivate Unrealistic Expectations about Marriage? J Commun. 2002; 52 (2): [8] Faubert K. This isn t a fairy tale: An exploration of marital expectation and coping among marriage women [dissertation]. [Miami]: Family Studies and Social Work Miami University; p. 40. [9] Ufholz KE. The effect of peers on marital beliefs and expectations [dissertation]. [Dayton]: The University of Dayton; p [10] Casad BJ, Salazar MM, Macina V. The Real versus the Ideal: Predicting relationship satisfaction and well-being from endorsement of marriage myths and benevolent sexism often associated with unrealistic expectations and fairy-tale. Psychol Women Quart. 2014; 39(1): [11] Torppa CB. Preparing Adolescents and Young Adults for Marriage: Developing Realistic Expectations for Family Communication. Ohio: The Ohio State University; p [12] Dillon HN. Family Violence and Divorce: Effects on marriage expectations [dissertation]. [Tennessee]: East Tennessee State University; p. 43. [13] Knutson L, Olson DH. Effectiveness of PREPARE program with pre-marital couples counseling in community settings. Marriage Fam J. 2003; 6(4): [14] Van Epp MC. An exploration of the dating attitudes, beliefs and behavior of singles army soldiers and their perceived readiness to Mary [dissertation]. [Ohio]: The Ohio State University; p [15] Hawkins AJ, Carroll JS, Doherty WJ, Willoughby B. A comprehensive framework for marriage education. Fam Relat. 2004; 53: [18] McGeorge R, Carlson TS. Premarital education: An assessment of program efficacy. Contemp Fam Ther. 2006; 28(1): [19] Brotherson SE, Duncan WC. Rebinding the ties that bind: Government efforts to preserve and promote marriage. Fam Relat.2004; 53: [20] Poley JM. A Pre-Marriage Proposal: Getting Ready for Marriage, an Adlerian Design. Master of Arts[dissertation]. [America]: Adlerian Counseling and Psychotherapy; p. 53. [21] Van Epp MC, Futris TG, Van Epp JC, Campbell K. The impact of the PICK a partner relationship education program on single army soldiers. Fam Consumer Sci Res J. 2008; 36: [22] Jones GD, Nelson ES. Expectations of marriage among college students from intact and bit-intact homes. J Divorce Remarriage. 1996; 26: [23] Nilforooshan P, Abedi A, Navidian A, Ahmadi A. Studying the factor structure, reliability, and validity of the Marriage Expectation Scale (MES). J Behav Sci. 2011; 5(1): [Persian] [24] Tornstam L. Loneliness in marriage. J Soc Pers Relat. 1992; 9: [25] Wineer BJ. Statistical principles in Experimental Design. New York: McGraw-Hill [26] Tabachnick BG, Fidell LS. Using multivariate statistics. 5th Ed. New York: Pearson. 2006; [27] Yilmaz T, Kalkan M. The Effects of a Premarital Relationship Enrichment Program on Relationship Satisfaction. Educ Sci. 2010; 10(3): [28] Johnson VI. The effects of intimate relationship education on relationship optimism and attitudes toward marriage [dissertation]. [Missoula]: The University of Montana; 2009.p. 84. [29] Manning WD, Longmore MA, Giordano PC. The changing institution of marriage: Adolescents expectation to cohabit and to marry. J Marriage Fam. 2007; 69: [30] 30. Steinberg SJ, Davila J, Fincham FD. Adolescent romantic expectations and experiences: Associations with perceptions about parental conflict and adolescent attachment security. J Youth Adolescence. 2006; 35: [31] 31. Van Epp J. How to avoid falling in love with a jerk: The foolproof way to follow your heart without losing your mind. New York: McGraw-Hill. 2007; PP [32] 32. Omidvar V, Fatehizadeh M, Ahmadi A. The effect of premarital and marital expectations of students in pre-marriage in the city of Shiraz. J Fam Res. 2008; 5(18): [Persian] [33] 33. Carnelly KB, Janoff-Bulman R. Optimism about love relationships: General vs. specific lessons from one s personal experience. J Soc Pers Relat. 1992; 9: [16] Valiente CE, Belanger CJ, Estrada AU. Helpful and harmful expectations of premarital interventions. J Sex Marital Ther. 2002; 28(1): [17] Carroll JS, Doherty WJ. Evaluating the effectiveness of premarital education: A review of outcome research. Fam Relat. 2003; 52: