Λοιμώξεις και Ψυχική Υγεία. Στέλιος Χατζηπαναγιώτου Ιατρική Σχολή Αθηνών Αιγινήτειο Νοσοκομείο Βιοπαθολογικό Εργαστήριο

Transcript

1 Λοιμώξεις και Ψυχική Υγεία Στέλιος Χατζηπαναγιώτου Ιατρική Σχολή Αθηνών Αιγινήτειο Νοσοκομείο Βιοπαθολογικό Εργαστήριο

2 ΜΙΚΡΟΒΙΑ KAI ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΑΝΘΡΩΠΟΣ (ΑΜΥΝΑ) ΥΓΕΙΑ ΟΡΓΑΝΙΚΗ ΨΥΧΙΚΗ; ΜΙΚΡΟΒΙΑ (ΠΑΘΟΓΟΝΙΚΟΤΗΤΑ) ΝΟΣΟΣ ΟΡΓΑΝΙΚΗ ΨΥΧΙΚΗ;

3 λοιμώξεις και ψυχική υγεία: παθογόνα μικρόβια αίτια εμφάνισης ή επιδείνωσης λοιμώξεων με ψυχιατρικά σημεία / συμπτώματα η χρονιότητα δυσκολεύει τη διάγνωση και διάκριση λοιμώξεις εντοπισμένες (εγκεφαλίτιδες, δερματικές λοιμώξεις) λοιμώξεις συστηματικές (HSV, HIV, σύφιλη) σημαντικό το βιοτικό και κοινωνικοοικονομικό επίπεδο (Tbάστεγοι, HIV-τοξικομανείς) σημαντική η παραμονή σε νοσοκομείο (πολυανθεκτικά/πανανθεκτικά μικρόβια + αίσθημα εγκλεισμού)

4 βασικός εργαστηριακός έλεγχος: Γενική εξέταση αίματος, ΤΚΕ ολικά λευκώματα, αλβουμίνη, ηπατικές δοκιμασίες, ουρία-κρεατινίνη, CRP Γενική εξέταση ούρων (+ τοξικές ουσίες) Αιμοστασεολογικό έλεγχος ειδικές εξετάσεις (HSV, CMV, EBV, HAV, HCV, HIV, HBV, σύφιλη, Tb, Lyme disease)

5 λοιμώξεις σχετζόμενες με ψυχικές διαταραχές: βρουκελλώσεις HSV EBV λοιμώδης μονοπυρήνωση Lyme disease Ελονοσία Μηνιγγίτιδα Νευροσύφιλη Φυματίωση Creutzfeldt-Jacob disease

6

7 επώαση βρουκέλλωση οξεία βρουκέλλωση 1-3 εβδ. χρόνια βρουκέλλωση 1 μ. 1 χ. άνευ θεραπείας ψυχιατρικές κλινικές διαφορική διάγνωση (χρόνια μορφή) αγχώδεις, κατάθλιψη, αίσθημα κόπωσης, ατονία, σπανιότερα τάσεις αυτοκτονίας ανορεξία, πυρετός, κεφαλαγίες, αρθραλγίες, αδυναμία, γριππώδεις, οσφυαλγία νόσοι του κολλαγόνου, σαρκοείδωση, λεμφώματα, βακτηριακή ενδικαρδίτιδα, τυφοειδής πυρετός, φυματίωση, πυρετός Q

8

9 HSV επώαση ψυχιατρικές κλινικές διαφορική διάγνωση 3-7 ημ. (έως 3 εβδ.) Συμπεριφορικές και γνωστικές διαταραχές (συγχυτικές), ψυχωσικά συμπτώματα,. Αιμορραγική νεκρωτική εγκεφαλίτιδα σύνδρομο κρταφικού λοβού: επιθετικότητα, ακουστική αγνωσία, ευσυγκινησία, διαταραχές μνήμης, μειωμένη σεξουαλική επιθυμία, αισθητική δυσφαγία, επιληψία Κεφαλαλγία, φωτοφοβία, πυρετός, οίδημα οπτικής θηλής, δερματικές βλάβες, έμετοι, μειωμένο συνειδησιακό επίπεδο Εγκεφαλική ελονοσία, απομυελινωτικές διαταραχές, φυματιώδης μηνιγγίτιδα, χωροκατακτητικές εγκεφαλικές βλάβες

10

11 επώαση ψυχιατρικές κλινικές διαφορική διάγνωση HIV άγνωστη, χρόνια έως και δεκαετίες! Προϋπάρχουσα ή de novo συμπτωματολογία: άγχος, κατάθλιψη, μανία, ψυχώσεις. Μη ειδικές γνωστικές διαταραχές έως ειδική άνοια (HIV). Ψυχιατρικές παρενέργειες φαρμακευτικής αγωγής (efavirenz) με ψύχωση και de novo αυτοκτονικό ιδεασμό Κατά την ορομετατροπή: μη ειδικές, γριππώδεις, αρθραλγίες, διάρροια, κεφαλαλγία, πυρετός, λήθαργος, κακουχία Κατά την πρωτοπαθή λοίμωξη: ανορεξία, κεφαλαλγία, ναυτία, νυκτερινές εφιδρώσεις, φωτοφοβία, ευκαιριακές λοιμώξεις Άλλες ανοσοανεπάρκειες πρωτοπαθείς και δευτεροπαθείς, ανοσοκατασταλτικές ιατρογενείς καταστάσεις, κακοήθειες, χρόνιες συστηματικές παθήσεις (οργανικές ανεπάρκειες, μεταβολικά νοσήματα)

12

13 επώαση EBV λοιμώδης μονοπυρήνωση 5 6 εβδ. με παραμονή συμπτωματολογίας από 3 εβδ. έως και μήνες ψυχιατρικές Κυρίως αίσθημα κόπωσης (σαν σύνδρομο χρόνιας κόπωσης), λήθαργος και κακουχία, κλινικές διαφορική διάγνωση Φαρυγγοαμυγδαλίτιδα, δυσκαταποσία, πυρετός, λεμφαδενίτιδα, εξάνθημα, ηπατοσπληνομεγαλία, ίκτερος Άλλες εμπύρετες λοιμώξεις (CMV, HIV), λεμφώματα, σύφιλη

14

15 επώαση ψυχιατρικές κλινικές διαφορική διάγνωση Συνήθως 3-32 ημ. Lyme disease Αρχικά στάδια: κακουχία, κόπωση Όψιμα στάδια: αγχώδεις, συμπεριφορικές διαταραχές, γνωστικές διαταραχές, κατάθλιψη, ευσυγκινησία, παραισθήσεις, ευερεθιστότητα, κρίσεις πανικού, ψυχώσεις Πρωτεϊκή νόσος με γενικές μη ειδικές, δερματικές βλάβες, καρδιακές λειτουργικές και οργανικές διαταραχές, ειδική αρθρίτιδα, πληθώρα νευρολογικών διαταραχών. Λοιμώδεις: μπαμπεσίωση, ερλιχίωση, μυκοπλασματικές, σύφιλη, ιογενείς Μη λοιμώδεις: αρθρίτιδα, έλλειψη B12, σακχαρώδης διαβήτης, αγγειίτιδες Ψυχιατρικές: σύνδρομο χρόνιας κόπωσης

16

17 επώαση ψυχιατρικές κλινικές διαφορική διάγνωση ελονοσία 8-42 ημ. (ανάλογα με το είδος πλασμωδίου) Συνειδησιακές διαταραχές έως και κώμα, διαταραχές προσωπικότητας με ψυχωσικές, κατάθλιψη και απάθεια (χωρίς πυρετό) Θεραπεία με mefloquine: ποικιλία ψυχιατρικών παρενεργειών!!! Τυπικές με χαρακτηριστικό πυρετό, σκουρόχρωμα ούρα, νεφρική δυσλειτουργία, ρήξη σπληνός, καταπληξία, ίκτερος Πυρετός αγνώστου αιτιολογίας, γρίπη, αιμορραγικοί πυρετοί, μηνιγγίτιδα, τυφοειδής πυρετός

18

19 επώαση μηνιγγίτιδα 1-7 ημ. (συχνά αιφνίδια έναρξη) ψυχιατρικές κλινικές διαφορική διάγνωση Διαταραχές προσωπικότητας με κόπωση και ευερεθιστότητα, παραλήρημα, κώμα. Συγχυτικές κυρίως σε ενηλίκους. Γενικές εμπυρέτου με πιθανή προηγηθείσα λοίμωξη αναπνευστικού και ειδικά συμπτώματα και σημεία Λοιμώδεις: εγκεφαλικό απόστημα, μυκητιακές λοιμώξεις, λεπτοσπείρωση, Lyme disease, νευροβρουκέλλωση, σύφιλη, παρασιτικές λοιμώξεις, ιογενείς λοιμώξεις Μη λοιμώδεις: τρομώδες παραλήρημα, κακοήθειες, πολλαπλή σκλήρυνση, σαρκοείδωση, ΣΕΛ, υπαραχνοειδής αιμορραγία

20

21 νευροσύφιλη επώαση Απώτερο στάδιο της νόσου με έναρξη 5-30 χρόνια μετα την πρωτοπαθή ή δευτεροπαθή σύφιλη ψυχιατρικές κλινικές διαφορική διάγνωση Γνωστικές διαταραχές, παραισθήσεις, κατάθλιψη, ευφορία, διαταχές μνήμης, ασταθής διάθεση, διαταχές προσωπικότητας, νοητικές διαταραχές, ψυχώσεις Αυμπτωματική, συγχυτικά, επιληψία, καφαλαλγίες, ημι-, μονο ή παραπληγία, πληθώρα νευρολογικών διαταραχών Άλλες τρεπονηματικές λοιμώξεις (Τreponema endemicum, T. carateum, T. pertenue)

22

23 επώαση ψυχιατρικές κλινικές διαφορική διάγνωση φυματίωση ;;; συνήθως άγνωστο χρονικό διάστημα είτε ως εξέλιξη πρωτοπαθούς λοίμωξης, είτε ως ενεργοποίηση παλαιάς Άγχος, κατάθλιψη, κόπωση συχνά με αναπνευστική δυσχέρεια, φυματιώδης μηνιγγίτιδα με εστιακές νευρολογικές διαταραχές και παραλήρημα, κατάθλιψη Βήχας, αιμοπτύσεις, λεμφαδενοπάθεια, απώλεια βάρους κακοήθειες, σακχαρώδης διαβήτης, χρόνιες αναπνευστικές παθήσεις, λεμφώματα, πυρετός αγνώστου αιτιολογίας, κοκκιωμάτωση Wegener, ψυχογενής ανορεξία.

24

25 Creutzfeldt Jacob disease γενετική, ιατρογενής, σποραδική, variant επώαση Χρόνια, δεκαετίες με μέση διάρκεια νόσησης 4-6 μήνες (variant 14 μήνες) ψυχιατρικές Απάθεια, συμπεριφορικές διαταραχές, γνωστικές διαταραχές, διαταραχές προσωπικότητας κλινικές διαφορική διάγνωση Ποικιλία σοβαροτάτων νευρολογικών εκδηλώσεων Ανοϊκές διαταραχές, εκφυλιστικές παθήσεις ΚΝΣ, HIV, υδροκεφαλία, υποθυρεοϊδισμός, τοξικώσεις, νόσος Πάρκινσον, σύφιλη, έλλειψη B12, ψυχιατρικά σύνδρομα κ.α.

26 βασικός εργαστηριακός έλεγχος: Γενική εξέταση αίματος, ΤΚΕ ολικά λευκώματα, αλβουμίνη, ηπατικές δοκιμασίες, ουρία-κρεατινίνη, CRP Γενική εξέταση ούρων (+ τοξικές ουσίες) Αιμοστασεολογικό έλεγχος ειδικές εξετάσεις (HSV, CMV, EBV, HAV, HCV, HIV, HBV, σύφιλη, Tb, Lyme disease) (λοιπός σχετικός έλεγχος!) (αποκλεισμός συνδρόμου χρόνιας κόπωσης: μη εντοπιζόμενο αίτιο, διάρκεια > 6 μήνες)

27 λοιμώξεις και ψυχική υγεία: οι ψυχικές διαταραχές επόμενο προϋπάρχουσας λοίμωξης συσχετισμός ψυχικών διαταραχών με ειδικά σύνδρομα (HIV, HBV + χρήση ουσιών, Tb + αλκοολισμός) και κοινωνικοοικονομικές συνθήκες νοσοκομειακές λοιμώξεις κατά τη νοσηλεία σε ψυχιατρικά τμήματα ως επόμενο ψυχιατρικής θεραπείας (clozapine ακοκκιοκυτταραιμία / ουδετεροπενία κίνδυνος για λοιμώξεις ) αυξημένος

28 λοιμώξεις και ψυχική υγεία: σημαντική η ευαισθητοποίηση του ψυχιάτρου για σχετικό λοιμωξιολογικό έλεγχο κλινικές λοιμώξεων περιλαμβάνουν εντοπισμένη ή γενικευμένη φλεγμονώδη αντίδραση (στρες!!!) με μη ειδικά συμπτώματα: κακουχία, νωθρότητα, ανορεξία, αρθραλγίες, κεφαλαγία, πυρετό, ταχυκαρδία, ταχύπνοια, ψυχωσικές

29 Κατάθλιψη: >1/3 ασθενών με κατάθλιψη υποφέρουν από μεταβολές της διαπερατότητας του εντερικού επιθηλίου με αποτέλεσμα μικροοργανισμοί από το έντερο να εισέρχονται στην κυκλοφορία Ν.Parkinson: Διαφορετική σύνθεση εντερικής χλωρίδας σε σχέση με υγιείς ΣΕΕ: Ισχυρή σύνδεση μεταξύ συνδρόμου ευερέθιστου εντέρου και υπερανάπτυξης συγκεκριμένων βακτηριακών ειδών στο λεπτό έντερο ΡΑ: Σύνδεση χαμηλών συγκεντρώσεων ωφέλιμων βακτηρίων και υψηλής συγκέντρωσης Prevotella copri με αυτοάνοσους νόσους των αρθρώσεων Ελκώδης κολίτιδα: Διαταραχές στην ισορροπία της εντερικής χλωρίδας αποτελούν τον κύριο παράγοντα έναρξης και διατήρησης συμπτωμάτων ελκώδους κολίτιδας Υπάρχουν πάνω από βακτηριακά είδη που διαβιούν έντερο. Εδώ παρουσιάζονται μερικοί καλοί και κακοί παίχτες HELYCOBACTER PYLORI: Τα πιο κοινά επιβλαβή βακτηρικά είδη που προκαλούν πεπτικά έλκη, MALT λεμφώματα Αυτισμός: Συνυπάρχει με γαστρεντερικές διαταραχές όπως ΣΕΕ,leaky gut BIFIDOBACTERIA: Αποτελεσματικό στη θεραπεία πολλών εντερικών διαταραχών LACTOBACILLI: Μπορούν να αποκρούσουν το στρες και το άγχος METHANOBREVIBA CTER SMITHII: Υπεύθυνο για την παραγωγή της πλειοψηφίας του μεθανίου Άγχος: Τα πρεβιοτικά έχουν αντικαταθλιπτική δράση και μειώνουν την ανησυχία. Η κατανάλωση τους δρα ευεργετικά στο τρόπο με τον οποίο ο εγκέφαλος αντιδρά και ανταποκρίνονται στο περιβάλλον Σχιζοφρένεια: Σύνδεση μεταβολών της σύνθεσης της εντερικής χλωρίδας με αλλαγές στην ανάπτυξη του εγκεφάλου Παχυσαρκία και ΣΔ: πολλές μελέτες έχουν συνδέσει την αστάθεια του εντερικού μικροβιώματος με την παχυσαρκία και κατ επέκταση με τις νόσους που συνδέονται με την παχυσαρκία Ν. Crohn: Υψηλές συγκεντρώσεις συγκεκριμένων βακτηριακών ειδών ανευρίσκονται κατά την ανάπτυξη της νόσου και πιθανόν πυροδοτούν άτυπες ανοσολογικές αντιδράσεις Ορθοκολικός καρκίνος: Συγκεκριμένα είδη μικροοργανισμών και διατροφή πλούσια σε υδατάνθρακες αυξάνουν τον κίνδυνο ανάπτυξης ορθοκολικού Ca BIFIDOBACTERIUM LONGUM: Συσχέτιση με ελάττωση άγχους και στρες LACTOBACILLUS HELVETICUS: Συσχέτιση με ελάττωση άγχους και στρες

30 Κατάθλιψη: >1/3 ασθενών με κατάθλιψη υποφέρουν από μεταβολές της διαπερατότητας του εντερικού επιθηλίου με αποτέλεσμα μικροοργανισμοί από το έντερο να εισέρχονται στην κυκλοφορία Ν.Parkinson: Διαφορετική σύνθεση εντερικής χλωρίδας σε σχέση με υγιείς Αυτισμός: Συνυπάρχει με γαστρεντερικές διαταραχές όπως ΣΕΕ,leaky gut Άγχος: Τα πρεβιοτικά έχουν αντικαταθλιπτική δράση και μειώνουν την ανησυχία. Η κατανάλωση τους δρα ευεργετικά στο τρόπο με τον οποίο ο εγκέφαλος αντιδρά και ανταποκρίνονται στο περιβάλλον Σχιζοφρένεια: Σύνδεση μεταβολών της σύνθεσης της εντερικής χλωρίδας με αλλαγές στην ανάπτυξη του εγκεφάλου Υπάρχουν πάνω από βακτηριακά είδη που διαβιούν έντερο. Εδώ παρουσιάζονται μερικοί καλοί και κακοί παίχτες HELYCOBACTER PYLORI: Τα πιο κοινά επιβλαβή βακτηρικά είδη που προκαλούν πεπτικά έλκη, MALT λεμφώματα BIFIDOBACTERIA: Αποτελεσματικό στη θεραπεία πολλών εντερικών διαταραχών LACTOBACILLI: Μπορούν να αποκρούσουν το στρες και το άγχος METHANOBREVIBA CTER SMITHII: Υπεύθυνο για την παραγωγή της πλειοψηφίας του μεθανίου BIFIDOBACTERIUM LONGUM: Συσχέτιση με ελάττωση άγχους και στρες LACTOBACILLUS HELVETICUS: Συσχέτιση με ελάττωση άγχους και στρες

31