ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΓΙΑ ΤΑ ΠΑΛΑΙΑ (ΕΠΙ ΤΟΥΡΚΟΚΡΑΤΙΑΣ) ΚΛΗΡΟΔΟΤΗΜΑΤΑ

Transcript

1 1 ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΓΙΑ ΤΑ ΠΑΛΑΙΑ (ΕΠΙ ΤΟΥΡΚΟΚΡΑΤΙΑΣ) ΚΛΗΡΟΔΟΤΗΜΑΤΑ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΤΙΣ ΣΧΟΛΙΚΕΣ ΠΕΡΙΟΥΣΙΕΣ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ ΤΩΝ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΕΡΧΟΝΤΑΙ ΑΠΟ ΚΛΗΡΟΔΟΤΗΜΑΤΑ. Α ΠΑΛΑΙΑ ΚΛΗΡΟΔΟΤΗΜΑΤΑ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ. Κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας μεγάλοι Ηπειρώτες Ευεργέτες, όπως ο Νικόλαος Ζωσιμάς και ο Γεώργιος Σταύρου, από τα Γιάννινα, ο Γεώργιος Τούλης από το Μέτσοβο, συνέστησαν στην ιδιαίτερη πατρίδα τους Κληροδοτήματα για κοινωφελείς σκοπούς και όρισαν, με τις διαθήκες τους, τον τρόπο με τον οποίο ήθελαν να γίνεται η διοίκηση και η διαχείριση των περιουσιών τους. Λόγω Τουρκοκρατίας ο τελευταίος αυτός όρος των διαθηκών δεν μπορούσε να εφαρμοστεί και η διοίκηση των Κληροδοτημάτων γινόταν από τις Εφοροεπιτροπείες και τις άλλες διαχειριστικές επιτροπές, που λειτουργούσαν, στα πλαίσια των Ελληνικών Χριστιανικών Κοινοτήτων, στις οποίες ex officio προήδρευε ο μητροπολίτης Ο Ελευθέριος Βενιζέλος εισηγήθηκε και η Βουλή ψήφισε το νόμο 2508/1920 με τον οποίο καταργήθηκαν, στις Νέες Χώρες ανάμεσα στις οποίες και η Ήπειρος οι Χριστιανικές Κοινότητες και οι διακούσες αυτές Εφοροεπιτροπείες. Με τον ίδιο νόμο οριζόταν ο τρόπος με τον οποίο θα γινόταν, από 1 ης Απριλίου 1921, η διοίκηση και η διαχείριση των Περιουσιών που ασκούνταν μέχρι τότε από τις Εφοροεπιτροπείες και τις άλλες διαχειριστικές επιτροπές. Για τα Κληροδοτήματα ο νόμος όριζε να εκκαθαριστούν και να οριστούν διοικήσεις σύμφωνα με τη βούληση των Ευεργετών, διατυπωμένη στις διαθήκες τους. Ο μητροπολίτης Ιωαννίνων Σπυρίδων δεν εφάρμοσε αυτό το νόμο στα Γιάννινα. Εκμεταλλεύτηκε μάλιστα τη δικτατορία του Παγκάλου και με το από Ν.Δ. πέτυχε να καθοριστεί ώστε "αι διατάξεις του νόμου 2508/1920, δεν εφαρμόζονται εις την περιφέρειαν του νομού Ιωαννίνων". Με τον Α.Ν. 2039/1939, του Ι. Μεταξά, με τον οποίο κωδικοποιήθηκαν οι διατάξεις για τα Κληροδοτήματα, καταργήθηκαν (άρθρο 113, παρ. 1) οι Εφοροεπιτροπείες του νομού Ιωαννίνων, "πλην των Ιωαννίνων" για την οποία ίσχυε το από Ν.Δ. και ο Κανονισμός λειτουργίας της που εγκρίθηκε με Ν.Δ. του ίδιου έτους. Το ίδιο άρθρο όμως (113) στην παρ. 2 όριζε ότι "δύναται να επεκταθούν αι διατάξεις του παρόντος νόμου και εις την πόλιν των Ιωαννίνων με Β.Δ". Το άρθρο 113 του Α.Ν. 2039/1939 ήταν, ως προς την πόλη των Ιωαννίνων, αντισυνταγματικό, γιατί το Σύνταγμα του 1927 που προηγήθηκε, με το άρθρο 20 όριζε ότι "δεν

2 2 επιτρέπεται η μεταβολή του περιεχομένου και των όρων της διαθήκης", πράγμα που συνέβαινε στα Γιάννινα. Όλο αυτό το αντισυνταγματικό και παράνομο καθεστώς καταργήθηκε με το Σύνταγμα του 1952, στο άρθρο 105 του οποίου ορίζεται ότι "όλοι οι νόμοι και τα διατάγματα, καθόσον αντιβαίνουσι εις το παρόν Σύνταγμα καταργούνται". Το καθεστώς των Παλαιών Κληροδοτημάτων Ιωαννίνων, όπως καθιερώθηκε με το Ν.Δ. της δικτατορίας του Παγκάλου και με τον Α.Ν. του Μεταξά, "αντιβαίνει εις το Σύνταγμα του 1952", το οποίο, με το άρθρο 106 κατοχυρώνει τη βούληση των διαθετών και απαγορεύει τη μεταβολή της διοίκησης και διαχείρισης των Κληροδοτημάτων. Εκείνη την εποχή 1952 όμως ο πρώην μητροπολίτης Ιωαννίνων Σπυρίδων ήταν αρχιεπίσκοπος Αθηνών και από τη θέση αυτή δεν επέτρεψε να εφαρμοστεί το Σύνταγμα, για τα Κληροδοτήματα Ιωαννίνων. Το έτος 1983, η Δημοτική Αρχή "ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ", με εισήγησή της προς το Δημοτικό Συμβούλιο, ζήτησε να εφαρμοστεί η παρ. 2 του άρθρου 113 του Α.Ν. 2039/1939 και να εκδοθεί το προβλεπόμενο από αυτό Προεδρικό Διάταγμα με το οποίο θα επεκτεινόταν οι διατάξεις του Α.Ν. 2039/1939 και στην πόλη των Ιωαννίνων. Το Υπουργείο Οικονομικών, με υπουργό το Δ. Κουλουριάνο, έκανε δεκτή την ομόφωνη απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου Ιωαννίνων. Αντί για Π.Δ. κρίθηκε σκόπιμο να ψηφιστεί, για να έχει μεγαλύτερη ισχύ, διάταξη νόμου. Έτσι ψηφίστηκαν από τη Βουλή τα άρθρα 37 και 47 του νόμου 1473/1984, με τα οποία ορίζεται: α) Τα Παλαιά Κληροδοτήματα Ιωαννίνων συνιστούν Ιδρύματα και διοικούνται σύμφωνα με τη βούληση των διαθετών (άρθρ. 37, παρ. 1). β) Εάν δεν είναι δυνατή η εκπλήρωση της βούλησης των διαθετών, όπως ορίζεται στις διαθήκες, τότε τα Κληροδοτήματα αυτά περιέρχονται στο Δήμο ή την Κοινότητα που ανήκουν, ως κεφάλαιο αυτοτελούς διαχείρισης για τους σκοπούς που όρισαν οι διαθέτες (αρθρ. 37, παρ. 2). γ) "Καταργούνται το άρθρο 113 του Α.Ν. 2039/1939, καθώς και κάθε άλλη γενική ή ειδική διάταξη που αντίκειται στις διατάξεις του παρόντος νόμου" (αρθρ. 47). Σε εφαρμογή των διατάξεων του παραπάνω νόμου άρχισε, το έτος 1986, η εκκαθάριση των Παλαιών Κληροδοτημάτων Ιωαννίνων εκδόθηκε μάλιστα η πρώτη υπουργική απόφαση με την οποία το Κληροδότημα Γεωργίου Σταύρου (σύμφωνα με το άρθρ. 37, παρ.2) περιήλθε στο Δήμο Ιωαννιτών ως κεφάλαιο αυτοτελούς διαχείρισης. Ήταν έτοιμες μάλιστα να εκδοθούν ανάλογες αποφάσεις για το Κληροδότημα Ν. Ζωσιμά από τα Γιάννινα και του Γεωργίου Τούλη από το Μέτσοβο. Δυστυχώς όμως εκείνη την εποχή, αρχιεπίσκοπος Αθηνών ήταν ο πρώην μητροπολίτης Ιωαννίνων, Σεραφείμ, ο οποίος παρενέβη στο πρωθυπουργικό γραφείο (κοινός νομικός σύμβουλος πρωθυπουργού και αρχιεπισκόπου ήταν ο Λιλαιος ) και η διαδικασία εκκαθάρισης των Παλαιών

3 3 Κληροδοτημάτων Ιωαννίνων, σταμάτησε. Και όχι μόνο αυτό. Στάλθηκε σχετικό μήνυμα σε όλους τους πολιτικούς παράγοντες (υπουργούς, βουλευτές, νομάρχες, δημάρχους) να μην ασχοληθούν πια με αυτό το θέμα. Έτσι αυτό το καθεστώς, μέχρι σήμερα, βρίσκεται σε πλήρη συνταγματική αταξία και παρανομία. Β ΣΧΟΛΙΚΕΣ ΠΕΡΙΟΥΣΙΕΣ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ ΤΩΝ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΕΡΧΟΝΤΑΙ ΑΠΟ ΚΛΗΡΟΔΟΤΗΜΑΤΑ. Παράλληλη, ως ένα σημείο, με τα Παλαιά Κληροδοτήματα Ιωαννίνων, ήταν η πορεία και των Σχολικών Περιουσιών της Πόλης των Ιωαννίνων που προέρχονται από Κληροδοτήματα, και δημιουργήθηκαν από Γιαννιώτες Ευεργέτες (Αδελφούς Μαρούτση, Ζώη Καπλάνη, Νικόλαο Ζωσιμά κ.λ.π.) κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας. Οι Σχολικές αυτές περιουσίες, σύμφωνα με το νόμο 2508/1920 έπρεπε, μέχρι την να παραχωρηθούν κατά κυριότητα στα Ταμεία Εκπαιδευτικής Προνοίας που ιδρύθηκαν με το νόμο 2442/1920. Ούτε αυτές όμως οι περιουσίες, όπως και τα Κληροδοτήματα, παραδόθηκαν απ το μητροπολίτη Σπυρίδωνα, ο οποίος μάλιστα με το από Ν.Δ. της δικτατορίας του Παγκάλου φρόντισε να κρατήσει τη διαχείρισή τους στην Εφοροεπιτροπεία Ιωαννίνων. Το έτος 1931, επί Κυβερνήσεως Ελευθερίου Βενιζέλου ψηφίστηκε ο νόμος 5019/1931, με τον οποίο ιδρύθηκαν τα Σχολικά Ταμεία "Εις την κυριότητα των σχολικών ταμείων μεταβιβάζεται η σχολική περιουσία η εκκαθαρισθείσα ή εκκαθαρισθησομένη (εντός ενός έτους), κατά τας διατάξεις του νόμου 2508/1920. Η μεταβίβασης της κυριότητας επέρχεται αυτοδικαίως δυνάμει του παρόντος νόμου" (5019/1931). Στο ακροτελεύτιο άρθρο του ίδιου νόμου ρητά αναφέρεται ότι "καταργείται πάσα διάταξις αντικειμένη εις τον παρόντα νόμου". Τέτοια διάταξη, που καταργήθηκε, ήταν και αυτή του από Ν.Δ. για τις Σχολικές Περιουσίες της πόλης των Ιωαννίνων. Ούτε αυτό το νόμο όμως τον εφάρμοσε ο μητροπολίτης Σπυρίδων. Φτάνουμε έτσι στα έτη 1990 και 1992, οπότε, επί κυβερνήσεως Ν.Δ., ψηφίστηκαν οι νόμοι 1894/1990 και 2009/1992, σύμφωνα με τους οποίους "η κινητή και ακίνητη περιουσία όλων των δημοσίων σχολείων της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης μεταβιβάζεται κατά κυριότητα στους οργανισμούς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, στην περιφέρεια των οποίων βρίσκονται τα αντίστοιχα ακίνητα". Και αυτή τη φορά ο αρχιεπίσκοπος Σεραφείμ, πρώην μητροπολίτης Ιωαννίνων, φρόντισε να μην εφαρμοστούν και οι δυο αυτοί νόμοι. Και όχι μόνο αυτό: Ενώ οι Σχολικές Περιουσίες της Πόλης των Ιωαννίνων έπρεπε να παραχωρηθούν "κατά κυριότητα", διαδοχικά, το έτος 1920 στα "Ταμεία Εκπαιδευτικής Προνοίας" (ν. 2508/1920 και 2442/1920), το έτος 1931 στα "Σχολικά Ταμεία" (Ν. 5019/1931), και το έτος 1992 στο Δήμο Ιωαννιτών (νόμοι: 1894/1990 και 2009/1992),

4 4 αυτές όχι μόνο δεν παραδόθηκαν από το μητροπολίτη Ιωαννίνων, αλλά σε επίσημα έγγραφά του προς το Ν. Σ. Κ. και την Ειδική Μόνιμη Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής, αναφέρει ότι οι Σχολικές αυτές Περιουσίες "ανήκουν στην κυριότητα των Αγαθοεργών". Εδώ πρόκειται για καθαρή κλοπή δημόσιας περιουσίας για την οποία έπρεπε ήδη να έχει επέμβει η Δικαιοσύνη. Είναι ανάγκη: Να διαταχθεί γενικός οικονομικός και διαχειριστικός έλεγχος σε όλες αυτές τις περιουσίες από Οικονομικούς Επιθεωρητές, με την επίβλεψη εισαγγελέως, για να διαπιστωθούν οι παρανομίες που, κατά καιρούς, διαπράχθηκαν, απ τις οποίες, ενδεικτικά, αναφέρουμε: I) Το οικόπεδο της Μαρουτσαίας Σχολής, το οποίο προοριζόταν, από τη διαθήκη των αδελφών Μαρούτση, "να χρησιμοποιηθή για να ανεγερθή και να λειτουργήση εις αυτό Σχολείον των Ελλήνων Χριστιανών εις το διηνεκές", πουλήθηκε από τα Αγαθοεργά, αντίθετα με τη βούληση των διαθετών, και συνεπώς αντισυνταγματικά και παράνομα. II) Στην Καπλάνειο Σχολή Ιωαννίνων υπάρχουν αρκετά καταστήματα τα οποία ενοικιάζονται, αλλά τα ενοίκια δεν εισπράττονται από τη Σχολική Επιτροπή, όπως ορίζουν οι νόμοι, ούτε διατίθενται για τις ανάγκες του Σχολείου. Σε ένα μεγάλο μέρος της αυλής του Σχολείου οικοδομήθηκαν γραφεία και καταστήματα και κανένας δεν ξέρει σε ποιους και με τι τίμημα δόθηκαν. III) Τμήμα αυλής του Β Ελισαβέτειου Σχολείου (Παλαιά Βαλάνειος) παραχωρήθηκε σε οικογένεια του περιβάλλοντος του μητροπολίτη, "με χαριστική πράξη άτυπη δωρεά", όπως αναφέρεται σε έκθεση οικονομικών επιθεωρητών. IV) Στη διαθήκη του Ν. Ζωσιμά αναγράφεται ότι το 32 % των εσόδων από το Κληροδότημα θα διατίθεται για τις ανάγκες της Ζωσιμαίας Σχολής. Το ποσόν αυτό, επί χρόνια ολόκληρα, δε διατίθεται για τις ανάγκες του Σχολείου. Επίσης τα ενοίκια από τα καταστήματα που χτίστηκαν στην αυλή της Ζωσιμαίας Σχολής δεν διατίθενται στη Σχολική Επιτροπή για τις ανάγκες του Σχολείου. V) Οι Τεχνικές Σχολές Γ. Σταύρου, με τεράστια προσφορά στην Ήπειρο, έκλεισαν και τα κτίρια του Ιδρύματος ενοικιάζονται από τη Διαχειριστική Επιτροπή, ενώ αυτά ανήκουν "κατά κυριότητα" στο Δήμο. Σημειώνουμε ότι κανένας από τους παραπάνω διαθέτες δημιουργούς των Σχολικών Περιουσιών, - δεν αφήνει διαχειριστή τη Μητρόπολη Ιωαννίνων. ΓΙΑΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΓΙΝΟΥΝ ΟΣΑ ΠΑΡΑΠΑΝΩ ΑΝΑΦΕΡΟΝΤΑΙ: ΓΙΑ ΤΑ ΠΑΛΑΙΑ ΚΛΗΡΟΔΟΤΗΜΑΤΑ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΚΑΙ ΤΙΣ ΣΧΟΛΙΚΕΣ ΠΕΡΙΟΥΣΙΕΣ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ ΠΟΥ ΠΡΟΕΡΧΟΝΤΑΙ ΑΠΟ ΚΛΗΡΟΔΟΤΗΜΑΤΑ.

5 5 1) Για να γίνει σεβαστή η βούληση των Ευεργετών μας, όπως αυτή διατυπώνεται στις διαθήκες τους. 2) Για να αποκατασταθεί η συνταγματική τάξη και η νομιμότητα στα Γιάννινα και να πάψουν τα Κληροδοτήματα Ιωαννίνων να διοικούνται αντισυνταγματικά και παράνομα από ένα καθεστώς που έλκει την καταγωγή του από τα χρόνια της Τουρκοκρατίας και διατηρήθηκε με Ν.Δ. και Α.Ν. των τριών δικτατορικών καθεστώτων (Παγκάλου, Μεταξά, χούντας). 3) Για να υπάρξει πλήρης διαφάνεια στη διοίκηση και διαχείριση των Κληροδοτημάτων όπως απαιτούν, με τις διαθήκες τους οι ευεργέτες μας, υποδεικνύουν με ομόφωνα Πορίσματά τους όλα τα Θεσμικά Όργανα της Πολιτείας, επιβάλλει ο Ευρωπαϊκός Χάρτης Τοπικής Αυτονομίας (άρθρο 3) που κυρώθηκε με το νόμο 1850/1989 της Ελληνικής Πολιτείας, και ζητούν όλοι οι μαζικοί φορείς της Ηπείρου, με επικεφαλής την Πανηπειρωτική Συνομοσπονδία Ελλάδος. 4) Για να αποκατασταθεί η Ισονομία και η Ισοπολιτεία, για τους Γιαννιώτες πολίτες, δικαιώματα συνταγματικά κατοχυρωμένα, όπως ακριβώς επισημαίνει, με το από Ομόφωνο Πόρισμα της η Ειδική Μόνιμη Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής των Ελλήνων. Για να διατίθενται τα έσοδα από τις περιουσίες των Ευεργετών μας, για τους κοινωφελείς σκοπούς που αυτοί ορίζουν, με πλήρη κοινωνικό έλεγχο, πράγμα που σήμερα, ούτε κατ ελάχιστο συμβαίνει, αφού το καθεστώς των Παλαιών Κληροδοτημάτων Ιωαννίνων, όπως αυτό παραμορφώθηκε από τα δικτατορικά καθεστώτα είναι χειρότερο και από αυτό που ίσχυε στα χρόνια της Τουρκοκρατίας. Στην Τουρκοκρατία οι διαχειριστικές επιτροπές εκλέγονταν από τη Γενική Συνέλευση των Γιαννιωτών πολιτών, με πλήρη διαφάνεια, σήμερα διορίζονται, μέσα σε βαθύ σκοτάδι, από το μητροπολίτη και δε δίνουν λογαριασμό σε κανένα.