75214gr-G0. Γενικός Οδηγός Νηπιαγωγού

Transcript

1

2

3 75214gr-G0 Περιπέτειες γεύσης και κίνησης Γενικός Οδηγός Νηπιαγωγού

4 Στοιχεία Έκδοσης Συγγραφείς: Ludwig-Maximilians-University (LMU), Munich, Germany: Kristin Duvinage, Sabine Ibrügger, Berthold Koletzko State Institute of Early Childhood Research (IFP), Munich, Germany: Andreas Wildgruber, Susanne Kreichauf Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο (HUA), Αθήνα, Ελλάδα: Ιωάννης Μανιός, Οδυσσέας Ανδρούτσος, Αναστασία Λιβανίου Ghent University (UGent), Ghent, Belgium: Ellen De Decker, Marieke De Craemer, Lea Maes, Ilse De Bourdeaudhuij, Greet Cardon Roehampton University (RoU), London, United Kingdom: Leigh Gibson Children s Memorial Health Institute (CMHI), Warsaw, Poland: Piotr Socha Συνεργάτες: VU University Medical Center (VUMC), Amsterdam, The Netherlands: Mai Chin A Paw, Saskia te Velde Medical University of Varna (MUV), Varna, Bulgaria: Mina Lateva, Natalya Usheva, Sonya Galcheva, Vanya Marinova, Violeta Iotova AOK-Publishing Company (AOK), Remagen, Germany Durham University (UDUR), Durham, United Kingdom: Carolyn Summerbell, Helen Moore, Catherine Nixon University of Zaragoza (UniZar), Zaragoza, Spain: Luis A. Moreno Aznar, Theodora Mouratidou, Maria Isabel Mesana Graffe Εκδότης/Γραφιστικά και πωλήσεις: AOK-Publishing Company, Lilienthalstr. 1-3, Remagen, Germany Copyright 2012 Ludwig-Maximilians-University, Munich; State Institute of Early Childhood Research, Munich; Harokopio University, Athens; Ghent University, Ghent; Roehampton University, London; Children s Memorial Health Institute, Warsaw; AOK-Publishing Company, Remagen Για τις ανάγκες του παρόντος υλικού υιοθετήθηκαν ιδέες και έννοιες από προηγούμενα ερευνητικά προγράμματα, όπως τα προγράμματα ENERGY, POP και «Cretan Health and Nutrition Intervention programme», κείμενο και υλικό από το πρόγραμμα TigerKids. Η έρευνα που κατέληξε στα αποτελέσµατα αυτά χρηµατοδοτήθηκε από το έβδοµο πρόγραµµα πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΠΠ7/ ) βάσει της συµφωνίας επιχορήγησης αριθ Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το υλικό και με την αναδημοσίευση ή αναπαραγωγή του παρόντος υλικού, επισκεφθείτε την ιστοσελίδα του προγράμματος ToyBox:

5 Harokopio University Department of Nutrition and Dietetics 70 El Venizelou Ave, Kallithea, Athens, Greece Dr. Yannis Manios, Assistant Professor in Nutritional Assessment, Health promotion & counselling Odysseas Androutsos, MSc (MMedSci), PhD candidate Dietitian-Nutritionist, Research Associate Eftychia Apostolidou, BSc Dietitian-Nutritionist, Research Associate Anastasia Livaniou, MSc Dietitian-Nutritionist, Research Associate Katerina Lymperopoulou, MSc Dietitian-Nutritionist, Research Associate Ludwig-Maximilians-University of Munich Dr. von Hauner Children s Hospital Lindwurmstr. 4, Munich, Germany Prof. Dr. Berthold Koletzko Kristin Duvinage, M.A. Sports Science Sabine Ibrügger, Dipl. Nutritional Science Ghent University Faculty of Medicine and Health Sciences Department of Movement and Sport Sciences Watersportlaan 2, 9000 Ghent, Belgium Prof. Ilse De Bourdeaudhuij Prof. Greet Cardon Marieke De Craemer, PhD candidate Ellen De Decker, PhD candidate Department of Public Health University Hospital, block a, 2nd floor, De Pintelaan Ghent, Belgium Prof. Lea Maes Dr. Carine Vereecken Durham University School of Medicine and Health Wolfson Research Institute, Queen s Campus, Stockton-on-Tees, TS17 6BH, UK Prof. Carolyn Summerbell Dr. Helen Moore Ms. Catherine Nixon Mr. Wayne Douthwaite State Institute of Early Childhood Research Winzererstr. 9, Munich, Germany Susanne Kreichauf, MPH, Psychologist Dr. Andreas Wildgruber, Master of Social Work Children s Memorial Health Institute Al. Dzieci Polskich Warsaw, Poland M.A. Marta Biernacka, Department of Health Psychology M.A. Kamila Zych, Department of Health Psychology Prof. Piotr Socha, MD, PhD, Department of Gastroenterology, Hepatology and Immunology M.A. Katarzyna Szot, Department of Gastroenterology, Hepatology and Immunology Zbigniew Kułaga MD, Public Health Department Beata Gurzkowska MSc Soc, Public Health Department Aneta Grajda MPH, Public Health Department Magdalena Góźdź MPH, Public Health Department Anna Świąder MSc, Pediatric Department Medical University of Varna 55 Marin Drinov Str., Varna 9002, Bulgaria Assoc. Prof. Dr. Violeta Iotova, MD, PhD Dr. Sonya Galcheva, MD, PhD Dr. Mina Lateva, MD Dr. Natalya Usheva, MD Vanya Marinova VU University Medical Center EMGO Institute for Health and Care Research PO Box 7057, 1007 MB Amsterdam, The Netherlands Associate Professor Mai Chin A Paw, PhD Dr. Saskia te Velde, PhD The International Association for the Study of Obesity Charles Darwin House, 12 Roger Street London WC1N 2JU, UK Dr. Tim Lobstein University of Zaragoza GENUD (Growth, Exercise, Nutrition and Development) Research Group Pedro Cerbuna 12, Zaragoza, Spain Luis Alberto Moreno Aznar (M.D., Ph.D. Prof.) Theodora Mouratidou (Post Doctoral Research Associate) María Isabel Mesana Graffe (M.D., PhD candidate) Oslo and Akershus University College of Applied Sciences Box, 423, N-2001, Lillestroem, Norway Prof. Agneta Yngve Netherlands Institute for Health Promotion NIGZ P.O.Box 500, 3440 Am Woerden, The Netherlands Goof Buijs, M. Sc. AOK-Verlag Lilienthalstraße 1-3, Remagen, Germany Otto Gmeiner (CEO) Jutta Retterath, Nutritionist Julia Wildeis, Psychologist University of Roehampton Department of Psychology Whitelands College, Holybourne Avenue London SW15 4JD, UK Dr. Leigh Gibson, BSc, PhD Department of Psychology

6 Περιεχόμενα Το πρόγραμμα «ToyBox περιπέτειες γεύσης και κίνησης»...3 Γιατί χρειαζόμαστε το ToyBox...3 Μέρος : Εφαρμογή του προγράμματος ToyBox...4 Τι περιλαμβάνει το ToyBox;...4 Ποιοι είναι οι στόχοι του ToyBox;...4 Με ποιο τρόπο σκοπεύει το ToyBox να προωθήσει αυτούς τους τέσσερις συμπεριφορικούς στόχους;...4 Ποιο υλικό θα χρησιμοποιηθεί στο νηπιαγωγείο;...4 Μέρος : Αναδιαμορφώνοντας το περιβάλλον του νηπιαγωγείου...5 Μέρος : Τα παιδιά πραγματοποιούν τη συμπεριφορά...5 Μέρος 3ο : Δραστηριότητες για την τάξη...5 Ποιο υλικό θα χρησιμοποιηθεί στο σπίτι;...5 Πώς θα εφαρμοστεί το πρόγραμμα ToyBox;...5 Τι, Πότε και Πώς...5 Τι γίνεται με τα θέματα ασφάλειας στο νηπιαγωγείο;...7 Μέρος : Κατανοώντας τους τρόπους με τους οποίους τα παιδιά μαθαίνουν στο ToyBox...10 Δώστε στα παιδιά την ευκαιρία να αποκτήσουν εμπειρίες και να είναι δραστήρια...10 Μιλήστε με τα παιδιά και ενθαρρύνετέ τα...10 Το Μικρό Καγκουρό: πρότυπο προς μίμηση και φίλος...11 Μέρος 3ο: Δημιουργία μίας ομάδας με τους γονείς...12 Συνεργασία με τους γονείς στο ToyBox...12 Δραστηριότητες γονέα-παιδιού...12 Μέρος 4ο: Βιβλιογραφία...16

7 Το πρόγραμμα «ToyBox περιπέτειες γεύσης και κίνησης» Γιατί χρειαζόμαστε το ToyBox Στην Ευρώπη, ο αριθμός των υπέρβαρων παιδιών έχει αυξηθεί σημαντικά τις δύο τελευταίες δεκαετίες. Συγκεκριμένα, πρόσφατες μελέτες δείχνουν ότι σχεδόν ένα στα τρία παιδιά δημοτικού σχολείου στην Ευρώπη είναι υπέρβαρα ή παχύσαρκα, το οποίο αντιστοιχεί σε περίπου 20 εκατομμύρια παιδιά. Παρόμοιες ανησυχητικές τάσεις έχουν επίσης παρατηρηθεί μεταξύ παιδιών προσχολικής ηλικίας, κάνοντας επιτακτική την ανάγκη για άμεσες πρωτοβουλίες δημόσιας υγείας για την πρόληψη της παχυσαρκίας στις πολύ μικρές ηλικίες. Μεταξύ άλλων παραγόντων, η κύρια αιτία για την αύξηση του υπέρβαρου και της παχυσαρκίας έχει γενικά αποδοθεί στο συνδυασμό ανθυγιεινών διατροφικών συνηθειών και έλλειψης φυσικής δραστηριότητας. Οι συνήθειες που σχετίζονται με την κατανάλωση φαγητού και ροφημάτων όπως επίσης και με τη φυσική δραστηριότητα, διαμορφώνονται κατά τη διάρκεια της νηπιακής και παιδικής ηλικίας και συνήθως διατηρούνται και στην ενήλικο ζωή. Δεδομένου ότι τα παιδιά προσχολικής ηλικίας συλλέγουν και αποτυπώνουν ακόμα νέες εμπειρίες, αυτή η ηλικία αποτελεί ιδανική χρονική στιγμή για να επηρεαστεί ουσιαστικά η σχετιζόμενη με τη διατροφή και τη φυσική δραστηριότητα συμπεριφορά και έτσι να τεθούν οι βάσεις για έναν υγιή τρόπο ζωής. Προκειμένου να συμβάλλουμε ενεργά στην υποστήριξη της καλής υγείας και ανάπτυξης των παιδιών και στην ελαχιστοποίηση του κινδύνου εμφάνισης υπέρβαρου και παχυσαρκίας, έχουμε δημιουργήσει το πρόγραμμα «ToyBox περιπέτειες γεύσης και κίνησης». Με το «ToyBox» σας δίνουμε όλες τις απαραίτητες οδηγίες και πληροφορίες ώστε να προωθήσετε τη φυσική δραστηριότητα και να ενσωματώσετε τις υγιεινές συνήθειες κατανάλωσης φαγητού και νερού στην καθημερινότητα των παιδιών στο νηπιαγωγείο. Μία διεπιστημονική ομάδα ερευνητών από δέκα χώρες ένωσαν τις δυνάμεις τους για την υλοποίηση αυτού του προγράμματος. Το πρόγραμμα έχει επίκεντρο το νηπιαγωγείο, ωστόσο εμπλέκεται και η οικογένεια, προκειμένου να βελτιώσουμε τις σχετιζόμενες με την παχυσαρκία συμπεριφορές των παιδιών 4-6 ετών. Στο ToyBox συμμετέχουν το Βέλγιο, η Βουλγαρία, η Γερμανία, η Ισπανία, η Πολωνία και η Ελλάδα. Το πρόγραμμα έχει προσαρμοστεί στις διαφορές των 6 αυτών χωρών ως προς την κουλτούρα, τη νομοθεσία και τις διαθέσιμες υποδομές. Σας ευχόμαστε καλή διασκέδαση και καλή επιτυχία με το πρόγραμμα «ToyBox περιπέτειες γεύσης και κίνησης» στο νηπιαγωγείο σας! 3

8 Μέρος 1o Εφαρμογή του προγράμματος ToyBox Τι περιλαμβάνει το ToyBox; Με το πρόγραμμα «ToyBox περιπέτειες γεύσης και κίνησης», παρέχουμε σε εσάς και τους μαθητές σας στο νηπιαγωγείο το σχετικό υλικό που δημιουργήθηκε με βάση τη σύγχρονη επιστημονική γνώση. Έχουμε φροντίσει ώστε το υλικό και οι δραστηριότητες που περιλαμβάνονται σε αυτό να μην αποτελέσουν ένα επιπρόσθετο βάρος για εσάς, αλλά να υποστηρίξουν την καθημερινή σας δουλειά με τα παιδιά και τους γονείς τους και να σας βοηθήσει να υλοποιήσετε τους στόχους που περιγράφονται στις σχετικές οδηγίες του υπουργείου για την εκπαίδευση στο νηπιαγωγείο. Το εκπαιδευτικό υλικό του προγράμματος ToyBox περιλαμβάνει: Το Γενικό Οδηγό Νηπιαγωγού: το παρόν εγχειρίδιο το οποίο θα σας καθοδηγήσει σχετικά με το πρόγραμμα και το πώς θα πρέπει να εφαρμοστεί. Τους Οδηγούς Δραστηριοτήτων για την Τάξη: τέσσερα εγχειρίδια, ένα για κάθε μια από τις τέσσερις συμπεριφορές-στόχους. Αφίσες, ενημερωτικά φυλλάδια και κάρτες συμβουλών που θα μοιραστούν στους γονείς: αυτά θα τους βοηθήσουν να συμμετέχουν σε όλο το πρόγραμμα παράλληλα με τις δραστηριότητες που θα γίνονται στο νηπιαγωγείο. Επιπρόσθετο υλικό όπως η κούκλα χειρός με τη μορφή του Μικρού Καγκουρό και άλλα υλικά για εκτύπωση, τα οποία θα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την εκτέλεση ποικίλων δραστηριοτήτων του προγράμματος μέσα στην τάξη. Ποιοι είναι οι στόχοι του ToyBox; Το πρόγραμμα «ToyBox περιπέτειες γεύσης και κίνησης» έχει ως στόχο να προωθήσει τη βέλτιστη ανάπτυξη και καλή υγεία των παιδιών και να ελαχιστοποιήσει τον κίνδυνο για πρόωρη εμφάνισης παχυσαρκίας. Για την επίτευξη αυτών, το ToyBox έχει θέσει τέσσερις συμπεριφορικούς στόχους: 1 Τα παιδιά πίνουν νερό για να ξεδιψάσουν 2 Τα παιδιά καταναλώνουν υγιεινά ενδιάμεσα γεύματα (δεκατιανό, απογευματινό) 3 Τα παιδιά είναι σωματικά δραστήρια 4 Τα παιδιά διακόπτουν τις παρατεταμένες περιόδους που κάθονται με διαλείμματα κίνησης Με ποιο τρόπο σκοπεύει το ToyBox να προωθήσει αυτούς τους τέσσερις συμπεριφορικούς στόχους; Βοηθώντας δασκάλους και γονείς να δημιουργήσουν ένα υποστηρικτικό κοινωνικό και φυσικό περιβάλλον, τόσο στο νηπιαγωγείο όσο και στο σπίτι. Ποιο υλικό θα χρησιμοποιηθεί στο νηπιαγωγείο; Οι τέσσερις Οδηγοί Δραστηριοτήτων για την Τάξη, ένας για κάθε μία από τις συμπεριφορές-στόχους, περιέχουν όλες τις πληροφορίες και οδηγίες για το πώς το πρόγραμμα θα μεταφερθεί στο πλαίσιο της τάξης και του νηπιαγωγείου. Κάθε ένας από τους αυτούς τους οδηγούς χωρίζεται σε τρία μέρη. 4

9 Μέρος : Αναδιαμορφώνοντας το περιβάλλον του νηπιαγωγείου Η διαθεσιμότητα νερού, υγιεινών τροφίμων για το δεκατιανό ή εξοπλισμού που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για τις δραστηριότητες Φυσικής Αγωγής όταν προσπαθούμε να προωθήσουμε υγιείς συμπεριφορές στο νηπιαγωγείο. Αυτό το μέρος θα σας δώσει ιδέες για το πώς θα μπορούσατε να αυξήσετε τη διαθεσιμότητα και την πρόσβαση των παιδιών σε υγιεινά ενδιάμεσα γεύματα, σε νερό ή σε περισσότερη φυσική δραστηριότητα ή για το πώς μπορείτε να οργανώσετε την τάξη σας ώστε να κάνετε τα διαλείμματα κίνησης εύκολα και με ασφάλεια. Μέρος : Τα παιδιά πραγματοποιούν τη συμπεριφορά Μία δεύτερη, αλλά εξίσου σημαντική παράμετρος είναι η καθημερινή υπενθύμιση στα παιδιά της πραγματοποίησης της επιθυμητής συμπεριφοράς. Αυτό το μέρος προτείνει διάφορες μεθόδους που μπορείτε να χρησιμοποιήσετε για την ενσωμάτωση αυτής της διαδικασίας στο ημερήσιο πρόγραμμα. Η καθημερινή αυτή υπενθύμιση θα εμπλέξει ενεργά τα παιδιά με τις συμπεριφορές-στόχους του ToyBox (φυσική δραστηριότητα, καθιστική συμπεριφορά, συμπεριφορά σχετική με την κατανάλωση ενδιάμεσων γευμάτων και νερού). Περισσότερες πληροφορίες για το πώς θα αναδιαμορφώσετε το περιβάλλον του νηπιαγωγείου (μέρος ), για το πώς θα πραγματοποιείται η κάθε συμπεριφορά (μέρος ) ή για τις δραστηριότητες για την τάξη (μέρος 3ο ), μπορείτε να βρείτε στους αντίστοιχους Οδηγούς Δραστηριοτήτων για την Τάξη. Ποιο υλικό θα χρησιμοποιηθεί στο σπίτι; Τα ενημερωτικά φυλλάδια και οι κάρτες συμβουλών έχουν σαν στόχο τη μεταφορά των σημαντικών μηνυμάτων του προγράμματος στους γονείς παράλληλα με τις δραστηριότητες που γίνονται στο νηπιαγωγείο. Ο ρόλος των γονέων στην υποστήριξη των επιθυμητών συμπεριφορών του προγράμματος είναι καίριας σημασίας, όχι μόνο διότι είναι εκείνοι οι οποίοι παρέχουν την τροφή, το χρόνο και την πρόσβαση στους χώρους φυσικής δραστηριότητας, αλλά και επειδή δρουν ως πρότυπα για τα παιδιά τους, τα οποία αντιγράφουν τις συμπεριφορές τους. Για αυτούς τους λόγους, τα ενημερωτικά φυλλάδια και οι κάρτες συμβουλών που θα στέλνονται κατά διαστήματα στους γονείς, στοχεύουν στην κινητοποίηση και την ενεργό συμμετοχή τους στην εκτέλεση του προγράμματος ToyBox. Μέρος 1o Μέρος 3ο : Δραστηριότητες για την τάξη Η τρίτη παράμετρος είναι η χρήση διασκεδαστικών δραστηριοτήτων με σκοπό την αύξηση των γνώσεων και την ενίσχυση των δεξιοτήτων και της αυτό-αποτελεσματικότητας των παιδιών. Στόχος είναι η ενεργός συμμετοχή και όχι η νίκη. Εδώ, σας παρέχουμε ποικίλα παραδείγματα δραστηριοτήτων για μέσα στην τάξη, τα οποία μπορείτε να συμπεριλάβετε στο ημερήσιο/εβδομαδιαίο πρόγραμμα του νηπιαγωγείου. Είστε ελεύθεροι να επιλέξετε μεταξύ αυτών σύμφωνα με τις ανάγκες της δικής σας τάξης. Ωστόσο, σας συστήνουμε να συνδυάζετε δραστηριότητες για τουλάχιστον μία ώρα την εβδομάδα. Για παράδειγμα, θα μπορούσατε να συνδυάσετε μία ιστορία με το Μικρό Καγκουρό με ένα πείραμα ή ένα παιχνίδι εντός της ίδιας εβδομάδας. Φυσικά, αν οι συνθήκες το επιτρέπουν, θα ήταν καλό να υλοποιήσετε περισσότερες δραστηριότητες! Πώς θα εφαρμοστεί το πρόγραμμα ToyBox; Τι, Πότε και Πώς Στις επόμενες σελίδες μπορείτε να βρείτε ένα σχηματοποιημένο χρονοδιάγραμμα του προγράμματος ToyBox σαν παράδειγμα, το οποίο υποδεικνύει πότε θα μπορούσατε να πραγματοποιήσετε την κάθε μία από τις επιλεγμένες συμπεριφορές/ δραστηριότητες. Περιγραφή του χρονοδιαγράμματος Πριν την έναρξη του σχολικού έτους: αναδιαμόρφωση του περιβάλλοντος του νηπιαγωγείου: Η αλλαγή του περιβάλλοντος της τάξης, όπως η δημιουργία της «Γωνιάς του Νερού» ή η δημιουργία μίας περιοχής όπου τα παιδιά θα μπορούν να εργαστούν ενώ 5

10 στέκονται όρθια (π.χ. για ζωγραφική, κατασκευές) και η υιοθέτηση κανόνων, είναι προτιμότερο να έχουν οργανωθεί και θεσπιστεί πριν τα παιδιά μπουν στο πρόγραμμα μετά τις καλοκαιρινές τους διακοπές. Δηλαδή, θα ήταν καλό όλα αυτά να ρυθμιστούν πριν την έναρξη του σχολικού έτους. Κατά τη διάρκεια του σχολικού έτους: δουλεύοντας με τα παιδιά μέσα από διασκεδαστικές δραστηριότητες, ιστορίες και πειράματα: Η σειρά με την οποία θα πραγματοποιηθούν οι τέσσερις συμπεριφόρες δεν είναι δεσμευτική και μπορεί να καθοριστεί και να προσαρμοστεί ανάλογα με τα θέματα και τις ενότητες του σχολικού έτους, π.χ. εφαρμογή 4 εβδομάδων για την Καθιστική Συμπεριφορά, 4 εβδομάδων για το Νερό, 4 εβδομάδων για τα Υγιεινά Ενδιάμεσα Γεύματα και 4 εβδομάδων για τη Φυσική Δραστηριότητα. Στη συνέχεια, ακολουθούν 8 εβδομάδες επανάληψης (2 εβδομάδες για κάθε συμπεριφορά) με την ίδια χρονολογική σειρά. Ωστόσο, παρακαλούμε σημειώστε ότι ο αριθμός των εβδομάδων εφαρμογής δε θα πρέπει να αλλάξει. Ας εμπλέξουμε και τους γονείς! Το ToyBox έχει δημιουργήσει μία αφίσα (η οποία θα χρωματίζεται από τα παιδιά), 2 ενημερωτικά φυλλάδια και 2 κάρτες συμβουλών για κάθε μία από τις συμπεριφορές. Αυτό το υλικό θα μοιραστεί στους γονείς στον κατάλληλο, κατά περίπτωση, χρόνο (δηλ., αφίσα, ενημερωτικό φυλλάδιο 1, κάρτα συμβουλών 1 στη διάρκεια της πρώτης περιόδου και ενημερωτικό φυλλάδιο 2 και κάρτα συμβουλών 2 στη διάρκεια της επαναληπτικής περιόδου). 1) Νερό Κατά τη διάρκεια των 4 πρώτων εβδομάδων (εβδ. 1η-4η) και της επαναληπτικής περιόδου (εβδ. 17η-18η), η έμφαση θα δοθεί στην προώθηση της κατανάλωσης νερού. Τα παιδιά θα πραγματοποιούν τη συμπεριφορά καθημερινά, για όλο το χρόνο με τη βοήθεια της «Γωνιάς του Νερού». Ωστόσο, για τις 6 αυτές εβδομάδες θα συνδυάζετε δραστηριότητες από το Μέρος 3 για τουλάχιστον 1 ώρα την εβδομάδα (ιστορίες με το Μικρό Καγκουρό, παιχνίδια, πειράματα και εκδρομές). 2) Φυσική δραστηριότητα Κατά τη διάρκεια των 4 επόμενων εβδομάδων (εβδ. 5η-8η) και της επαναληπτικής περιόδου (εβδ.19η-20η) η φυσική δραστηριότητα θα είναι στο επίκεντρο. Τα παιδιά θα πραγματοποιούν τη συμπεριφορά 2-3 φορές την εβδομάδα, για όλο το χρόνο με τη βοήθεια των 26 μαθημάτων Φυσικής Δραστηριότητας. Ο όρος «μάθημα» δε χρησιμοποιείται με την στενή και αυστηρή έννοια του όρου αλλά ως δραστηριότητες ευχάριστες, μη ανταγωνιστικές και με τη συμμετοχή όλων των παιδιών. Γνωρίζουμε ότι τα υλικά, ο εξοπλισμός και ο χώρος για τέτοιου είδους δραστηριότητες είναι συχνά περιορισμένα. Για αυτό και το πρόγραμμα άσκησης του ToyBox απαιτεί ελάχιστα υλικά κι εξοπλισμό και μπορεί να πραγματοποιηθεί σε περιορισμένο ή ακόμα και σε εξωτερικό χώρο. Μπορείτε να επιλέξετε να υλοποιήσετε τα μαθήματα που είναι δυνατό να γίνουν στο δικό σας νηπιαγωγείο και σύμφωνα με τις δικές σας ανάγκες. Σας ζητούμε να ξεκινήσετε με την πρώτη περίοδο (την περίοδο της πρώτης ενασχόλησης με την συμπεριφορά) κατά τη δεύτερη εβδομάδα του σχολικού έτους. ΠΡΩΤΗ ΕΝΑΣΧΟΛΗΣΗ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ 4 εβδομάδες 4 εβδομάδες 4 εβδομάδες 4 εβδομάδες 2 εβδομάδες 2 εβδομάδες 2 εβδομάδες 2 εβδομάδες ΝΕΡΟ ΦΥΣΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΥΓΙΕΙΝΑ ΕΝΔΙΑ- ΜΕΣΑ ΓΕΥΜΑΤΑ ΚΑΘΙΣΤΙΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ 2 ΕΒΔΟΜΆΔΕΣ ΦΥΣΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΥΓΙΕΙΝΑ ΕΝΔΙΑ- ΜΕΣΑ ΓΕΥΜΑΤΑ ΚΑΘΙΣΤΙΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ 6

11 Για τις 6 αυτές εβδομάδες που θα είναι στο επίκεντρο η προώθηση της συγκεκριμένης συμπεριφοράς, θα συνδυάζετε δραστηριότητες από το Μέρος 3 για τουλάχιστον 1 ώρα την εβδομάδα (ιστορίες με το Μικρό Καγκουρό και εκδρομές).! 3) Υγιεινά ενδιάμεσα γεύματα Κατά τη διάρκεια των 4 αυτών εβδομάδων (εβδ. 9η-12η) και της επαναληπτικής περιόδου (εβδ. 21η-22η), η έμφαση θα δοθεί στην προώθηση της κατανάλωσης υγιεινών ενδιάμεσων γευμάτων (δεκατιανό και απογευματινό, εάν υπάρχει). Τα παιδιά θα καταναλώνουν υγιεινά ενδιάμεσα γεύματα καθημερινά, για όλο το χρόνο με τη βοήθεια του «Μαγικού Πιάτου». Ωστόσο, για τις 6 αυτές εβδομάδες που θα είναι στο επίκεντρο η προώθηση της συγκεκριμένης συμπεριφοράς, θα συνδυάζετε δραστηριότητες από το Μέρος 3 για τουλάχιστον 1 ώρα την εβδομάδα (ιστορίες με το Μικρό Καγκουρό, παιχνίδια, πειράματα και εκδρομές). Με την ιστορία «Το Μικρό Καγκουρό και οι φίλοι του πηγαίνουν κατασκήνωση» τα παιδιά μαθαίνουν τις ομάδες των τροφίμων και γι αυτό θα σας συνιστούσαμε να την διαβάσετε κατά τη διάρκεια της πρώτης εβδομάδας. Ακολουθώντας το χρονοδιάγραμμα θα ασχοληθείτε με το θέμα της κατανάλωσης ενδιάμεσων γευμάτων ακριβώς πριν τις διακοπές των Χριστουγέννων. Για αυτό έχουμε συμπεριλάβει και σχετικό υλικό. Σε περίπτωση που η ενασχόλησή σας με το θέμα της κατανάλωσης ενδιάμεσων γευμάτων τελειώσει μία εβδομάδα πριν από τις διακοπές των Χριστουγέννων, μπορείτε να ασχοληθείτε με αυτό για ακόμα μία εβδομάδα και να ξεκινήσετε με το θέμα της καθιστικής συμπεριφοράς αμέσως μετά τις διακοπές. 4) Καθιστική συμπεριφορά Κατά τη διάρκεια των 4 αυτών εβδομάδων (εβδ. 13η-16η) και της επαναληπτικής περιόδου (εβδ. 23η-24η), η έμφαση θα δοθεί στη μείωση των καθιστικών δραστηριοτήτων καθώς και στην ανάγκη τα παιδιά να διακόπτουν τον καθιστικό τους χρόνο κάθε λεπτά Κατά το διάστημα αυτό και μέχρι το τέλος του χρόνου τα παιδιά θα πραγματοποιούν 2 «σύντομα διαλείμματα κίνησης» το πρωί και 2 το απόγευμα. Για τις 6 αυτές εβδομάδες που θα είναι στο επίκεντρο η καθιστική συμπεριφορά, θα συνδυάζετε δραστηριότητες από το Μέρος 3 για τουλάχιστον 1 ώρα την εβδομάδα (ιστορίες με το Μικρό Καγκουρό, μεγαλύτερα διαλείμματα κίνησης και παιχνίδια). Τι γίνεται με τα θέματα ασφάλειας στο νηπιαγωγείο; Συχνά πολλοί δάσκαλοι φοβούνται πως η φυσική δραστηριότητα ενέχει αυξημένο αριθμό ατυχημάτων και ότι κινδυνεύουν να βρεθούν οι ίδιοι υπόλογοι για παραμέληση της ευθύνης τους. Προφανώς τα παιδιά που έχουν καλύτερες κινητικές δεξιότητες είναι λιγότερο επιρρεπή στα ατυχήματα. Ωστόσο, ο φόβος αυτός δεν πρέπει να γίνεται εμπόδιο αλλά αντίθετα, να δίνεται ιδιαίτερη έμφαση σε θέματα ασφάλειας στο πλαίσιο της προώθησης της φυσικής δραστηριότητας. Συγκεκριμένα: Πρέπει να ελέγχονται τακτικά οι αίθουσες, οι ανοιχτοί χώροι, τα εξαρτήματα αναρρίχησης και τα παιχνίδια ώστε να είναι ασφαλή. Οργανώστε κατάλληλα τους εσωτερικούς και εξωτερικούς χώρους π.χ. διαχωρισμός μεταξύ περιοχών για κίνηση και περιοχών για ηρεμία, επιλογή κατάλληλων επίπλων, παιχνίδια και εξοπλισμός για αθλήματα, κατάλληλη συναρμολόγηση επίπλων και παιχνιδιών, προφύλαξη με προστατευτικά κάγκελα, κατάλληλη κάλυψη ολισθηρού δαπέδου κλπ. Ενημερώστε τα παιδιά για τους πιθανούς κινδύνους. Θεσπίστε και συμφωνήστε κανόνες πρόληψης ατυχημάτων (εμπλέξτε τα παιδιά στη διαδικασία). Προφυλάξτε με επιπλέον στρωματάκια όταν τα παιδιά σκαρφαλώνουν ή όταν κινούνται με όργανα γυμναστικής. Προσφέρετε βοήθεια για τις πιο δύσκολες ασκήσεις. Εξασφαλίστε ότι τα παιδιά φορούν κατάλληλα ρούχα όχι μόνο όταν κάνουν κάποιο άθλημα (συμφωνείστε σε αυτό με τους γονείς). Τα γυαλιά θα πρέπει να είναι κατάλληλα για αθλητισμό και τα κοσμήματα πρέπει να αποφεύγονται λόγω κινδύνου τραυματισμού. Μέρος 1o 7

12 Πρόγραμμα ToyBox Παράδειγμα χρονοδιαγράμματος Έναρξη Νερό Ημερομηνίες... Νερό Ημερομηνίες... Φυσική δρα Οδηγός Δραστηριοτήτων για την Τάξη Ενημερωτικά Φυλλάδια, Κάρτες Συμβουλών Εβδομάδα Εισαγωγή Εισαγωγικό Ενημερωτικό Φυλλάδιο Μέρος : Αναδιαμορφώνοντας το περιβάλλον του νηπιαγωγείου Μέρος : Το παιδί πραγματοποιεί την συμπεριφορά Μέρος 3ο: Δραστηριότητες για την τάξη* Εργασία με τους γονείς Αφίσα: Νερό Ενημερωτικό φυλλάδιο: Νερό Φυσική δραστηριότητα Μέρος : Αναδιαμορφώνοντας το περιβάλλον του νηπιαγωγείου Κάρτα συμβουλών: Νερό Μέρος : Το παιδί πραγματοποιεί την συμπεριφορά Μέρος 3ο: Δραστηριότητες για την τάξη* Εργασία με τους γονείς Αφίσα: Φυσική δραστηριότητα Ενημερωτικό φυλλάδιο: Φυσική δραστηριότητα Κάρτα συμβουλών: Φυσική δραστηριότητα Υγιεινά ενδιάμεσα γεύματα Μέρος : Αναδιαμορφώνοντας το περιβάλλον του νηπιαγωγείου Μέρος : Το παιδί πραγματοποιεί την συμπεριφορά Μέρος 3ο: Δραστηριότητες για την τάξη* Εργασία με τους γονείς Αφίσα: Υγιεινά ενδιάμεσα γεύματα Ενημερωτικό φυλλάδιο: Υγιεινά ενδιάμεσα γεύματα Μέρος : Αναδιαμορφώνοντας το περιβάλλον του νηπιαγωγείου Κάρτα συμβουλών: Υγιεινά ενδιάμεσα γεύματα Καθιστική συμπεριφορά Μέρος : Το παιδί πραγματοποιεί την συμπεριφορά Μέρος 3ο: Δραστηριότητες για την τάξη* Εργασία με τους γονείς Αφίσα: Καθιστική συμπεριφορά Ενημερωτικό φυλλάδιο: Καθιστική συμπεριφορά Κάρτα συμβουλών: Καθιστική συμπεριφορά *Στο Μέρος 3 κάθε συμπεριφοράς σας δίνονται διάφορα παραδείγματα δραστηριοτήτων για την τάξη. Επιλέξτε ελεύθερα τις δραστηριότητες που θεωρείτε πιο κατάλληλες για την τάξη σας. Ωστόσο, προτείνουμε να συνδυάσετε δραστηριότητες καλό να πραγματοποιήσετε περισσότερες δραστηριότητες. 8

13 ... Ημερομηνίες... Ημερομηνίες... Ημερομηνίες... Ημερομηνίες... Ημερομηνίες... Ημερομηνίες... στηριότητα Υγιεινά ενδιάμεσα γεύματα Καθιστική συμπεριφορά Νερό Φυσική δραστη-ριότητα Υγιεινά ενδιάμεσα γεύματα Καθιστική συμπεριφορά Λήξη Μέρος 1o ΔΙΑΚΟΠΕΣ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ ΔΙΑΚΟΠΕΣ ΠΑΣΧΑ που θα εφαρμόσετε για τουλάχιστον μία ώρα την εβδομάδα. Για παράδειγμα, θα μπορούσατε να συνδυάσετε μια ιστορία με το μικρό Καγκουρό και ένα πείραμα ή ένα παιχνίδι την εβδομάδα. Βεβαίως, εάν το επιτρέπουν οι συνθήκες, θα ήταν 9

14 Μέρος 2o Κατανοώντας τους τρόπους με τους οποίους τα παιδιά μαθαίνουν στο ToyBox Τα παιδιά προσχολικής ηλικίας έχουν τη δυνατότητα να μάθουν με διάφορους τρόπους. Στο ToyBox έχουμε συμπεριλάβει κάποιους με ιδιαίτερη δυναμική. Δώστε στα παιδιά την ευκαιρία να αποκτήσουν εμπειρίες και να είναι δραστήρια. Τα παιδιά προσχολικής ηλικίας χρειάζονται πρακτικές εμπειρίες με τις οποίες μπορούν τα ίδια να εμπλακούν. Μπορείτε να τα υποστηρίξετε ενεργοποιώντας τις περισσότερες δυνατές αισθήσεις, συναισθήματα και πρώιμες γνωσιακές ικανότητες των παιδιών. Στο ToyBox έχουμε συμπεριλάβει πολλές τέτοιες δραστηριότητες, όπως τα μαθήματα φυσικής δραστηριότητας, τα σύντομα διαλείμματα κίνησης ή τα παιχνίδια αντίληψης των αισθήσεων. Όσο περισσότερο ένα παιδί συμμετέχει και εμπλέκεται, τόσο περισσότερο μαθαίνει και αναπτύσσει δεξιότητες. Εφόσον τα παιδιά διασκεδάζουν και θα διασκεδάσουν σίγουρα με τις δραστηριότητες του ToyBox θα απολαμβάνουν τη συμμετοχή τους. Τα παιδιά αυτής της ηλικίας δεν επιλέγουν συνειδητά τα τρόφιμα και τα ροφήματα βάσει του τι είναι υγιεινό και τι όχι. Ως εκ τούτου, η επιλογή τους εξαρτάται κυρίως από το τι είναι περισσότερο ελκυστικό για εκείνα σε μία δεδομένη χρονική στιγμή. Αν τους δοθεί η δυνατότητα επιλογής, τα παιδιά θα ακολουθήσουν την έμφυτη επιθυμία τους για γλυκά, λιπαρά και ενεργειακά πυκνά τρόφιμα και για γλυκά ροφήματα, η οποία καθοδηγείται από το ένστικτό τους και την πρόσφατη γνώση τους σχετικά με το τι ικανοποιεί καλύτερα την πείνα τους. Ωστόσο, εμείς οφείλουμε να διασφαλίσουμε τη δημιουργία ενός φυσικού και κοινωνικού περιβάλλοντος γύρω από τα παιδιά, το οποίο θα παρέχει ποικιλία υγιεινών διατροφικών επιλογών, όπως την προώθηση φρούτων και λαχανικών, έχοντας ταυτόχρονα υπόψη μας την προτίμησή τους για ενεργειακά πυκνά τρόφιμα. Για αυτό το λόγο, πρέπει να απομακρύνουμε από το περιβάλλον τους τρόφιμα πλούσια σε ζάχαρη και λίπος, γιατί αλλιώς θα είναι αυτά που θα προτιμήσουν και αντί αυτών να παρέχουμε ποικιλία υγιεινών ενδιάμεσων γευμάτων τα οποία θα μπορούν να καταναλώνουν όταν πεινούν. Αναφορικά με τη φυσική δραστηριότητα, θα πρέπει να θυμάστε ότι τα παιδιά έχουν έχουν έμφυτη την επιθυμία να είναι σωματικά δραστήρια. Μην ξεχνάτε πως η φυσική δραστηριότητα θα πρέπει να εστιάζει στο κοινωνικό κομμάτι, τη διασκέδαση, τη χαρά της συμμετοχής και το αίσθημα της ικανοποίησης από την επίτευξη του στόχου. Για αυτό το λόγο, η φυσική δραστηριότητα πρέπει να είναι μη ανταγωνιστική, χαμηλής με μέτριας έντασης, διασκεδαστική και με όλη την τάξη να συμμετέχει σε αυτή. Επιπροσθέτως, δε θα πρέπει να απαιτεί ιδιαίτερες δεξιότητες, αλλά να δημιουργεί υψηλό αίσθημα ικανοποίησης και επιτυχίας για όλα τα παιδιά (συμπεριλαμβανομένων εκείνων με λιγότερο ανεπτυγμένες δεξιότητες, τα υπέρβαρα κλπ). Αυτό θα βελτιώσει την αυτοεκτίμηση και την αυτό-αποτελεσματικότητά τους και θα χαίρονται με τη συμμετοχή τους, κάτι που θα αυξήσει την επιθυμία τους να επαναλάβουν τη φυσική δραστηριότητα ξανά και ξανά. Μιλήστε με τα παιδιά και ενθαρρύνετέ τα Τα παιδιά αναπτύσσονται και μαθαίνουν καλύτερα όταν μπορούν να αλληλεπιδρούν και να συνομιλούν με άλλα παιδιά και ενήλικες. Μιλώντας αποκτούν συναίσθηση των πράξεων και των συναισθημάτων τους κάτω από συγκεκριμένες καταστάσεις και μαθαίνουν να συμπεριφέρονται διαφορετικά την επόμενη φορά. Συνεπώς, μιλήστε πολύ με τα παιδιά στην τάξη σας για τις ιδέες και τις σκέψεις τους έχουμε συμπεριλάβει αυτή την αρχή ως πρόταση στις ιστορίες με το Μικρό Καγκουρό. Ενθαρρύνετε τα παιδιά να εφαρμόσουν την επιθυμητή συμπεριφορά, όπως το να είναι σωματικά δραστήρια, και δείξτε τους πόσο το εκτιμάτε. 10

15 Με αυτό τον τρόπο θα πυροδοτήσετε τον ενθουσιασμό τους! Γίνετε επίσης πρότυπα με το να συμμετέχετε και εσείς οι ίδιοι σε αυτές τις δραστηριότητες. Σε γενικές γραμμές τα παιδιά μαθαίνουν πολλά παρατηρώντας κάποια πρότυπα. Τα πρότυπα μπορεί να είναι πραγματικά πρόσωπα, όπως οι γονείς στην οικογένεια και οι εκπαιδευτικοί στο νηπιαγωγείο. Τα παιδιά παρατηρούν πολύ προσεκτικά πώς συμπεριφέρονται οι ενήλικες και εάν ανταποκρίνονται οι ίδιοι στις προσδοκίες που έχουν για τα παιδιά τους. Τα παιδιά παρατηρούν επίσης σε πιο βαθμό οι δάσκαλοί τους απολαμβάνουν να είναι σωματικά δραστήριοι και πιθανόν υιοθετούν στάσεις όπως η φυσική δραστηριότητα είναι διασκεδαστική, αλλά και η φυσική δραστηριότητα είναι κάτι που πρέπει να κάνω. Συνεπώς, είναι σημαντικό εσείς και οι συνάδελφοί σας να συνειδητοποιήσετε τις δικές σας στάσεις και συμπεριφορές αναφορικά με τη φυσική δραστηριότητα και την κατανάλωση ροφημάτων/ποτών και φαγητού, καθώς ασυνείδητα στέλνετε μηνύματα στα παιδιά. Λαμβάνοντας υπόψη πως οι γονείς, οι δάσκαλοι και οι συνομήλικοι είναι τα πιο σημαντικά πρότυπα για αυτή την ηλικία, προσπαθήστε να «συνεργαστείτε» με τα παιδιά και τους γονείς, έτσι ώστε κι εκείνοι να αντιγράψουν τη δική σας συμπεριφορά. Το Μικρό Καγκουρό: πρότυπο προς μίμηση και φίλος Φανταστικές φιγούρες π.χ. από ταινίες, την τηλεόραση, βιβλία και τραγούδια μπορούν επίσης να αποτελέσουν πρότυπα. Το Μικρό Καγκουρό του προγράμματος ToyBox θέλουμε να αποτελέσει ένα τέτοιο πρότυπο. Ελπίζουμε πως τα παιδιά θα γίνουν «φίλοι» με το Μικρό Καγκουρό και με αυτό τον τρόπο θα γίνει η συντροφιά των παιδιών στην προσπάθεια για περισσότερη και πιο τακτική φυσική δραστηριότητα και κατανάλωση νερού και υγιών ενδιάμεσων γευμάτων. Από το Μικρό Καγκουρό τα παιδιά μπορούν να μαθαίνουν συγκεκριμένες συμπεριφορικές στρατηγικές, για παράδειγμα πώς να συμπεριφέρονται όταν δελεάζονται από ένα ανθυγιεινό σνακ. Τα παιδιά προσχολικής ηλικίας αγαπούν αντίστοιχες φιγούρες και τα συνεπαίρνουν ιστορίες και παραμύθια, κυρίως επειδή εντάσσονται στη λεγόμενη μαγική σκέψη, η οποία είναι χαρακτηριστική αυτού του σταδίου ανάπτυξης. Κατά συνέπεια, έχουμε συμπεριλάβει αρκετές ιστορίες με το Μικρό Καγκουρό και του φίλους του στις Δραστηριότητες για την Τάξη: κάποιες ιστορίες σχετίζονται με καταστάσεις που τα παιδιά βιώνουν στην καθημερινότητά τους, άλλες έχουν περισσότερο τη μορφή παραμυθιού. Μέρος 2o Το περιβάλλον έχει επίσης σημαντική επίδραση στις συνήθειες των παιδιών που σχετίζονται με την κατανάλωση τροφίμων και νερού και με το αν θα είναι σωματικά δραστήρια ή όχι. Ως εκ τούτου, σας ζητάμε να κάνετε αλλαγές στο περιβάλλον του νηπιαγωγείου. Αν υπάρχει πάντα διαθέσιμο νερό, τα παιδιά θα το καταναλώνουν συχνότερα. Αν η «Γωνιά του Νερού» είναι ελκυστική, τότε τα παιδιά θα είναι ακόμα πιο πρόθυμα να τη χρησιμοποιούν. Το ίδιο ισχύει για το «Μαγικό Πιάτο» και τις ευκαιρίες να είναι δραστήρια. 11

16 Μέρος 3o Δημιουργία μίας ομάδας με τους γονείς Προκειμένου τα νηπιαγωγεία και οι γονείς να συνεργαστούν εποικοδομητικά, είναι σημαντικό και οι δύο πλευρές να αποδέχονται η μία την άλλη και να πάρουν στα σοβαρά αυτή τη διαδικασία. Ακόμα κι αν οι απόψεις διαφέρουν, θα πρέπει να προσπαθήσετε να λειτουργήσετε σε μία κοινή βάση. Αυτό θα βοηθήσει το παιδί να αναπτύξει ένα αίσθημα ασφάλειας και να «προσανατολιστεί» το ίδιο μέσα στο περιβάλλον του. Τα άτομα που φροντίζουν τα παιδιά είναι κυρίως οι γονείς και για αυτό είναι αναγκαίο να ενταχθούν στη δουλειά που γίνεται στο νηπιαγωγείο, καθώς είναι απαραίτητο να υπάρχει ένα πρότυπο μέσα στο σπίτι ώστε μία επιθυμητή συμπεριφορά να γίνει συνήθεια. Συνεπώς, είναι σημαντικό οι γονείς να γνωρίζουν τους στόχους και το περιεχόμενο της δουλειάς που γίνεται στο νηπιαγωγείο. Οι ακόλουθες περιστάσεις είναι καλές ευκαιρίες για να πληροφορηθούν οι γονείς για τους στόχους και τις μεθόδους που έχουν υιοθετηθεί, για τα σημεία που εστιάζει το νηπιαγωγείο, καθώς επίσης και για το πρόγραμμα ToyBox: Συνέντευξη κατά την εγγραφή στο νηπιαγωγείο Δραστηριότητες γονέα-παιδιού Ομάδες ενδιαφέροντος για γονείς Θεματικές βραδιές γονέων Ανοιχτές συνεδρίες συμβουλευτική γονέων Κοινές ομάδες εργασίας γονέων/ δασκάλων Γιορτές μαζί με γονείς και παιδιά Καθημερινές ενημερώσεις όταν οι γονείς αφήνουν ή παίρνουν τα παιδιά τους Συνεργασία με τους γονείς στο ToyBox Είναι πολύ σημαντικό οι γονείς να είναι στο ίδιο στρατόπεδο με εσάς. Οι γονείς θα πρέπει να αναγνωρίσουν ότι οι υγιεινές συνήθειες κατανάλωσης φαγητού και ροφημάτων/ ποτών, η περισσότερη φυσική δραστηριότητα και ο μειωμένος καθιστικός χρόνος έχουν μεγάλη σημασία για την ανάπτυξη του παιδιού τους. Τα θέματα της κατανάλωσης υγιεινού φαγητού και ροφημάτων/ ποτών, όπως και της αρκετής φυσικής δραστηριότητας τα οποία εντάσσονται ενεργά στην καθημερινότητα του νηπιαγωγείου σας, θα πρέπει επίσης να συνεχίζονται και στα σπίτια των παιδιών. Για το σκοπό αυτό έχουμε συμπεριλάβει αφίσες, ενημερωτικά φυλλάδια και κάρτες με συμβουλές, αλλά υπάρχουν περισσότερες δυνατότητες για να υποστηρίξετε του γονείς. Δραστηριότητες γονέα-παιδιού Κατά τη διάρκεια της περιόδου που το πρόγραμμα θα τρέχει, προτείνονται από το ToyBox τακτικές δραστηριότητες γονέα-παιδιού πάνω στα θέματα της κατανάλωσης υγιεινών ενδιάμεσων γευμάτων και ροφημάτων/ ποτών, όπως και της φυσικής δραστηριότητας. Οι γονείς θα λαμβάνουν πολύτιμες πληροφορίες για τα σχετικά θέματα, καθώς και μία εικόνα για τις τρέχουσες δραστηριότητες που λαμβάνουν χώρα στο νηπιαγωγείο, αλλά και πώς να εφαρμόζουν αυτά τα θέματα-κλειδιά στην καθημερινότητα της οικογένειάς τους. Σε αντίθεση με τις κλασσικές βραδιές γονέων, θα δοθεί κίνητρο στους γονείς για να συμμετέχουν σε αυτές τις δραστηριότητες, όπως το ότι τα παιδιά θα μπορούν να κάνουν μικρές παρουσιάσεις (π.χ. ένα θεατρικό έργο) σχετικές με αυτά που έχουν κάνει έως τώρα στο νηπιαγωγείο. Επιπλέον, η χαρά των παιδιών για το γεγονός ότι κάνουν κάτι μαζί με τους γονείς τους θα είναι ακόμα ένα κίνητρο για τους γονείς. 12

17 Επιπροσθέτως, οι γονείς θα έχουν την ευκαιρία να έρχονται σε επαφή με άλλους γονείς και να συζητούν για διάφορα προβλήματα όπως και πιθανές λύσεις για αυτά. Θα είναι επίσης μία καλή ευκαιρία για εσάς να συμφωνήσετε για τη συνεργασία ανάμεσα σε εσάς και τους γονείς. Για επαγγελματική υποστήριξη, θα ήταν επίσης μία καλή ιδέα να προσκαλείτε έναν ειδικό επί θεμάτων διατροφής ή άσκησης. Πιθανόν και η μητέρα ή ο πατέρας κάποιου παιδιού να ειδικεύεται σε ένα από αυτά τα θέματα και να πειστεί να απαντήσει σε ερωτήσεις ή να συμμετάσχει στις συζητήσεις. Στόχος όλων αυτών των στρατηγικών, είναι οι γονείς να υποστηρίξουν τη δουλειά σας, αναγνωρίζοντας τη σημασία της τακτικής φυσικής δραστηριότητας και της υγιεινής διατροφής (με έμφαση σε υγιεινά ενδιάμεσα γεύματα και ροφήματα/ ποτά) για τα παιδιά τους και υποστηρίζοντας και εφαρμόζοντάς αυτά και στο σπίτι. Στο ToyBox, μαζί με εσάς, θα θέλαμε να διδάξουμε στα παιδιά να δρουν όλο και πιο αυτόνομα και ανεξάρτητα στους χώρους φυσικής δραστηριότητας και να καταναλώνουν υγιεινές τροφές και ροφήματα. Ταυτοχρόνως, θα πρέπει πάντα να θυμόμαστε πως τα παιδιά θα πρέπει να διασκεδάζουν και να απολαμβάνουν έναν υγιή τρόπο ζωής. Μέρος 3o 13

18 Πρόγραμμα ToyBox Παράδειγμα χρονοδιαγράμματος Έναρξη Νερό Ημερομηνίες... Νερό Ημερομηνίες... Φυσική δρα Οδηγός Δραστηριοτήτων για την Τάξη Ενημερωτικά Φυλλάδια, Κάρτες Συμβουλών Εβδομάδα Εισαγωγή Εισαγωγικό Ενημερωτικό Φυλλάδιο Μέρος : Αναδιαμορφώνοντας το περιβάλλον του νηπιαγωγείου Μέρος : Το παιδί πραγματοποιεί την συμπεριφορά Μέρος 3ο: Δραστηριότητες για την τάξη* Εργασία με τους γονείς Αφίσα: Νερό Ενημερωτικό φυλλάδιο: Νερό Φυσική δραστηριότητα Μέρος : Αναδιαμορφώνοντας το περιβάλλον του νηπιαγωγείου Κάρτα συμβουλών: Νερό Μέρος : Το παιδί πραγματοποιεί την συμπεριφορά Μέρος 3ο: Δραστηριότητες για την τάξη* Εργασία με τους γονείς Αφίσα: Φυσική δραστηριότητα Ενημερωτικό φυλλάδιο: Φυσική δραστηριότητα Κάρτα συμβουλών: Φυσική δραστηριότητα Υγιεινά ενδιάμεσα γεύματα Μέρος : Αναδιαμορφώνοντας το περιβάλλον του νηπιαγωγείου Μέρος : Το παιδί πραγματοποιεί την συμπεριφορά Μέρος 3ο: Δραστηριότητες για την τάξη* Εργασία με τους γονείς Αφίσα: Υγιεινά ενδιάμεσα γεύματα Ενημερωτικό φυλλάδιο: Υγιεινά ενδιάμεσα γεύματα Μέρος : Αναδιαμορφώνοντας το περιβάλλον του νηπιαγωγείου Κάρτα συμβουλών: Υγιεινά ενδιάμεσα γεύματα Καθιστική συμπεριφορά Μέρος : Το παιδί πραγματοποιεί την συμπεριφορά Μέρος 3ο: Δραστηριότητες για την τάξη* Εργασία με τους γονείς Αφίσα: Καθιστική συμπεριφορά Ενημερωτικό φυλλάδιο: Καθιστική συμπεριφορά Κάρτα συμβουλών: Καθιστική συμπεριφορά *Στο Μέρος 3 κάθε συμπεριφοράς σας δίνονται διάφορα παραδείγματα δραστηριοτήτων για την τάξη. Επιλέξτε ελεύθερα τις δραστηριότητες που θεωρείτε πιο κατάλληλες για την τάξη σας. Ωστόσο, προτείνουμε να συνδυάσετε δραστηριότητες καλό να πραγματοποιήσετε περισσότερες δραστηριότητες. 14

19 Λήξη... Ημερομηνίες... Ημερομηνίες... Ημερομηνίες... Ημερομηνίες... Ημερομηνίες... Ημερομηνίες... στηριότητα Υγιεινά ενδιάμεσα γεύματα Καθιστική συμπεριφορά Νερό Φυσική δραστη-ριότητα Υγιεινά ενδιάμεσα γεύματα Καθιστική συμπεριφορά ΔΙΑΚΟΠΕΣ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ ΔΙΑΚΟΠΕΣ ΠΑΣΧΑ που θα εφαρμόσετε για τουλάχιστον μία ώρα την εβδομάδα. Για παράδειγμα, θα μπορούσατε να συνδυάσετε μια ιστορία με το μικρό Καγκουρό και ένα πείραμα ή ένα παιχνίδι την εβδομάδα. Βεβαίως, εάν το επιτρέπουν οι συνθήκες, θα ήταν 15

20 Μέρος 4o Βιβλιογραφία 1. Bayer O, Kries R. von, Strauss A, Mitschek C, Toschke A.M, Hose A, Koletzko B.V. Short- and mid-term effects of a setting based prevention program to reduce obesity risk factors in children: A cluster-randomized trial. Clinical Nutrition. 2009; 28: Benton D. Role of parents in the determination of the food preferences of children and the development of obesity. International journal of obesity. 2004; 28: Mc Williams Ch, Ball S. C, Benjamin S. E, Hales D. Vaughn A. Ward D. S. Best-Practice Guidelines for Physical Activity at Child Care. Pediatrics Volume ; Muckelbauer R, Libuda L, Clausen K, Toschke A.M, Reinehr T, Kersting M. Promotion and Provision of Drinking Water in Schools for Overweight Prevention: Randomized, Controlled Cluster Trial. Pediatrics: 2009; 123; e661-e Eufic Review. Food Based Dietary Guidelines in Europe. Reference Paper of the European Food Information Council. [Internet] Available from: 4. Horst van der K, Chin a Paw M.J, Twisk J.W.R, Mechelen van W. A brief review on correlates of physical activity and sedentariness in youth. Med. Sci. Sports Exerc. Vol. 39, No ; pp Jackson-Leach R. & Lobstein, T. (2006). Estimated burden of paediatric obesity and co-morbidities in Europe. Part 1. The increase in the prevalence of child obesity in Europe is itself increasing. International Journal of Pediatric Obesity. 1, Puder JJ, Marques-Vidal P, Schindler C, Zahner L, Niederer I, Bürgi F, Ebeneggern V, Nydegger A, Kriemler S. Effect of multidimensional lifestyle intervention on fitness and adiposity in predominantly migrant preschool children (Ballabeina): cluster randomised controlled trial. BMJ; 2011; 343:d Reilly JJ. Low Levels of objectively measured physical activity in preschoolers in childcare. Med. Sci. Sports Exerc. 2010; 42(3): Sluijs van E.M.F, McMinn A.M, Griffin S.J. Effectiveness of interventions to promote physical activity in children and adolescents: systematic review of controlled trials. BMJ: 2007; 335; Koletzko B, Toschke A.M. Meal Patterns and Frequencies: Do They Affect Body Weight in Children and Adolescents? Critical Reviews in Food Science and Nutrition. 2010; 50: Timmons B. W, Naylor P, Pfeiffer K. A. Physical activity for preschool children - how much and how?. Appl. Physiol. Nutr. Metab. 2007; Suppl. 2E. 32: Lobstein T, Baur L, Uauy R. Obesity in children and young people: a crisis in public health. The International Association for the Study of Obesity. Obesity reviews. 2004; 5, suppl. 1: Tucker P. The physical activity levels of preschool-aged children: A systematic review. London (CA): Early Childhood Research Quarterly; : Manios, Y. & Costarelli, V., (2010). Childhood Obesity in the WHO European Region. In L.A. Moreno, I. Pigeot & W. Ahrens (Eds.). Epidemiology of Obesity in Children and Adolescents (p.43-68). New York: Springer Series on Epidemiology and Public Health. 16. Ward DS, Vaughn A, McWilliams C, Hales D. Interventions for Increasing Physical Activity at Child Care. Med Sci Sports Exerc. 2010; 42 (3):

21