Έκθεση Προόδου Επιχειρησιακών Προγραμμάτων των ενταγμένων έργων στην Περιφέρεια Αττικής. Εκπόνηση από την Π.Ε.Τ.Α. Α.Ε

Transcript

1 Έκθεση Προόδου Επιχειρησιακών Προγραμμάτων των ενταγμένων έργων στην Περιφέρεια Αττικής. Εκπόνηση από την Π.Ε.Τ.Α. Α.Ε ΑΘΗΝΑ 2012

2 Περιεχόμενα Περιεχόμενα... 2 Συντομογραφίες... 3 Mέλη Ομάδας Έργου Πρόλογος Εισαγωγή Σκοπός και Αντικείμενο της Έκθεσης Μεθοδολογία Εργαλεία Αξιολόγησης ΑΝΑΛΥΣΗ ΟΡΙΣΜΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΔΕΙΚΤΩΝ / ΧΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑ ΣΥΛΛΟΓΗ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ Αποτελέσματα - Συμπεράσματα ΓΕΝΙΚΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΑΤΤΙΚΗΣ ΠΟΡΕΙΑ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΤΟΥ Ε.Σ.Π.Α ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΑΤΤΙΚΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΤΤΙΚΗΣ Το Π.Ε.Π. Αττικής στο σύνολο των Π.Ε.Π ΤΟΜΕΑΚΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΑΤΤΙΚΗΣ Η ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ ΩΣ «ΤΕΛΙΚΟΣ ΔΙΚΑΙΟΥΧΟΣ» ΣΤΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΕΣΠΑ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΑΤΤΙΚΗΣ ΣΥΝΟΛΙΚΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΟΡΕΙΑ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΕΣΠΑ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΑΤΤΙΚΗΣ «ΝΕΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΤΗΣ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΜΕΝΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ- ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ» ΠΙΘΑΝΕΣ ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΟΥ ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗ ΣΤΗΝ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΕΠ ΤΟΥ ΕΣΠΑ: ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΙΝΔΥΝΩΝ ΚΑΙ ΤΡΟΠΟΥ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΤΟΥΣ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΤΗΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ... 46

3 Συντομογραφίες ΕΣΠΑ: Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσιο Αναφοράς ΠΕΠ: Περιφερειακά Επιχειρησιακά Προγράμματα ΤΕΠ: Τομεακά Επιχειρησιακά Προγράμματα ΟΤΑ: Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης ΠΕΤΑ ΑΕ: Πληροφόρηση Επιμόρφωση Τοπική Ανάπτυξη ΑΕ ΚΕΔΕ: Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδας ΕΕ: Ευρωπαϊκή Επιτροπή ΕΚΤ: Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο ΕΠ: Επιχειρησιακό Πρόγραμμα ΕΤΠΑ: Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης ΟΠΣ: Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα Δ.Α.: Η διαχείριση κάθε Επιχειρησιακού Προγράμματος του ΕΣΠΑ, ασκείται μέσω Ειδικής Υπηρεσίας (Διαχειριστική Αρχή), η οποία λειτουργεί ή συνιστάται για τους σκοπούς αυτούς. Η Διαχειριστική Αρχή είναι υπεύθυνη για τη διαχείριση του Επιχειρησιακού Προγράμματος σύμφωνα με το Σύστημα Διαχείρισης και Ελέγχου και την αρχή της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης. ΣΔΙΤ: Σύμπραξη Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα

4 Mέλη Ομάδας Έργου ΠΡΩΤΟΓΕΡΟΣ Χρήστος, Διπλ. Μηχανολόγος Μηχανικός, (Προϊστάμενος Μονάδας έργων Κοινωνίας της Πληροφορίας & Μονάδας Συγχρηματοδοτούμενων έργων) ΚΟΥΤΟΥΛΟΥΛΗΣ Δημήτριος, Μηχανικός Η/Υ & Συστημάτων, (Προϊστάμενος Μονάδας Διοικητικής και Τεχνικής Υποστήριξης) ΤΣΙΛΙΓΙΑΝΝΗ Εύη, Οικονομολόγος, (Μονάδα Συγχρηματοδοτούμενων έργων) ΤΡΥΦΙΑΤΗ Μάρω, Λογίστρια (Μονάδα Συγχρηματοδοτούμενων Έργων) ΠΑΤΤΑΚΟΥ Θάλεια, Οικονομολόγος, (Μονάδα Έργων Κοινωνίας της Πληροφορίας) ΠΟΔΗΜΑΤΑΣ Λευτέρης, Οικονομολόγος, (Μονάδα Επιστημονικής Υποστήριξης Φορέων της Αυτοδιοίκησης) ΖΑΦΕΙΡΟΠΟΥΛΟΣ Δημήτρης, Διοικητικός Υπάλληλος (Μονάδα Διοικητικής και Τεχνικής Υποστήριξης)

5 1. Πρόλογος Η Πληροφόρηση Επιμόρφωση Τοπική Ανάπτυξη Αναπτυξιακή Ανώνυμη Εταιρεία ΟΤΑ - (Π.Ε.Τ.Α. Α.Ε) προχωρά στη σύνταξη Έκθεσης για την παρακολούθηση της εφαρμογής των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων (Ε.Σ.Π.Α.) από την Αυτοδιοίκηση, ύστερα από την υπογραφή Προγραμματικής Σύμβασης μεταξύ Υπουργείου Εσωτερικών, Κ.Ε.Δ.Ε. και Π.Ε.Τ.Α. Α.Ε. με τίτλο: «Παρακολούθηση της εφαρμογής των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων (Ε.Σ.Π.Α.) από την Αυτοδιοίκηση και επιστημονική υποστήριξη των εκπροσώπων της Κ.Ε.Δ.Ε. στις Επιτροπές Παρακολούθησης». Η εκπόνηση της Έκθεσης αποτελεί συμβατική υποχρέωση της εταιρείας, που λειτουργεί ως φορέας υλοποίησης της προαναφερθείσας Προγραμματικής Σύμβασης. Η παρούσα Έκθεση αφορά στην ανάλυση των ενταγμένων έργων στην Περιφέρεια Αττικής. Στο δεύτερο κεφάλαιο της Έκθεσης παρουσιάζονται κάποια γενικά στοιχεία για το ΕΣΠΑ και για την ανάγκη που οδήγησε στην υπογραφή της Προγραμματικής Σύμβασης μεταξύ Υπουργείου Εσωτερικών, Κ.Ε.Δ.Ε. και Π.Ε.Τ.Α. Α.Ε. Η επιστημονική υποστήριξη της Π.Ε.Τ.Α. Α.Ε. προς την Κ.Ε.Δ.Ε. και το Υπουργείο Εσωτερικών, για τη συστηματική παρακολούθηση της εφαρμογής από την Αυτοδιοίκηση των συγχρηματοδοτούμενων από την Ευρωπαϊκή Ένωση Επιχειρησιακών Προγραμμάτων έχει οδηγήσει στη δημιουργία και λειτουργία ενός Παρατηρητηρίου, το οποίο παρέχει αξιόπιστα και επίκαιρα στοιχεία. Προϊόν της παρακολούθησης είναι η σύνταξη Εκθέσεων και διαφόρων Σημειωμάτων, Αναφορών, Αξιολογήσεων, Προτάσεων Αλλαγών και Βελτιώσεων για την πορεία εφαρμογής των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων και την αξιοποίηση τους από την Τοπική Αυτοδιοίκηση. Στο τρίτο κεφάλαιο επιχειρείται η παρουσίαση της σκοπιμότητας για μία πλήρη και ολοκληρωμένη αποτύπωση της πορείας υλοποίησης από την Τοπική Αυτοδιοίκηση των Ε.Π Με την εκπόνηση του κειμένου της Έκθεσης και γενικότερα του Παρατηρητηρίου επιτυγχάνονται οι παρακάτω στόχοι: α) παρέχεται ποσοτική και έγκυρη αποτύπωση της πορείας υλοποίησης έργων των ΟΤΑ στο ΕΣΠΑ, β) εντοπίζονται καθυστερήσεις και επισημαίνονται κίνδυνοι απώλειας πόρων, γ) διατυπώνονται προτάσεις για την επιτάχυνση της υλοποίησης και την αντιμετώπιση των κινδύνων, δ) τα πορίσματα της Έκθεσης θα βοηθήσουν καταλυτικά στην επικείμενη Αναθεώρηση του ΕΣΠΑ και ε) υποστηρίζονται επιστημονικά οι εκπρόσωποι της Κ.Ε.Δ.Ε στις Επιτροπές Παρακολούθησης. Π. Ε. Τ. Α. Α. Ε. Σελίδα 5

6 Το τέταρτο κεφάλαιο αναλύει τη μεθοδολογία που ακολουθείται για τη συλλογή των στοιχείων που χρησιμοποιούνται στην Έκθεση, καθώς επίσης αναφέρονται οι βασικότεροι οικονομικοί δείκτες και η χρησιμότητά τους. Η ανάλυση των στοιχείων και των αποτελεσμάτων που προκύπτουν από την επεξεργασία αυτών περιλαμβάνει την χρήση κατάλληλων οικονομικών, χωρικών και ποιοτικών δεικτών για την παρακολούθηση κάθε έργου, οι οποίοι προσδιορίζονται σε συνεργασία με την Κ.Ε.Δ.Ε. και τους αρμόδιους κρατικούς φορείς που διευθύνουν την υλοποίηση των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων. Στο πέμπτο κεφάλαιο ακολουθεί μία ανάλυση και τα συμπεράσματα που εξάγονται από την Έκθεση για την πορεία εφαρμογής των ενταγμένων έργων στην Περιφέρεια Αττικής, με βάση την επεξεργασία των στοιχείων από την Π.Ε.Τ.Α. Α.Ε. Π. Ε. Τ. Α. Α. Ε. Σελίδα 6

7 2. Εισαγωγή Τα Επιχειρησιακά Προγράμματα (ΕΣΠΑ, Προγράμματα Αγροτικής Ανάπτυξης και Αλιείας) είναι σε εφαρμογή. Η αξιοποίηση των εμπειριών κράτους και τοπικής αυτοδιοίκησης από την διαχείριση των συγχρηματοδοτούμενων αναπτυξιακών προγραμμάτων, θα αποδειχθεί ιδιαίτερα χρήσιμη στη παρούσα περίοδο, κατά την οποία η εφαρμογή του ΕΣΠΑ πρέπει ιδιαίτερα να επιταχυνθεί και η Τοπική Αυτοδιοίκηση να κάνει πράξη τους σχεδιασμούς της για την χρηματοδότηση σημαντικού μέρους του αναπτυξιακού της προγράμματος από πόρους του ΕΣΠΑ. Προς αυτή την κατεύθυνση έχει υπογραφεί η από την Προγραμματική Σύμβαση μεταξύ Υπουργείου Εσωτερικών, Κ.Ε.Δ.Ε. και Π.Ε.Τ.Α. Α.Ε., με αντικείμενο: Παρακολούθηση της εφαρμογής των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων (Ε.Σ.Π.Α.) από την Αυτοδιοίκηση και επιστημονική υποστήριξη των εκπροσώπων της Κ.Ε.Δ.Ε. στις Επιτροπές Παρακολούθησης». Η ανωτέρω υπογραφείσα Προγραμματική Σύμβαση πρόκειται να υλοποιηθεί σε συνδυασμό με την υλοποίηση του προγράμματος ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ, που βρίσκεται σε εξέλιξη. Η ανάγκη αλλά κυρίως το ισχυρό ενδιαφέρον των συμβαλλόμενων Φορέων για τον σχεδιασμό, την διαχείριση, την αξιοποίηση των συγχρηματοδοτούμενων και των εθνικών Επιχειρησιακών Προγραμμάτων, ώστε να υποστηρίζονται οι φορείς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στην εφαρμογή της Μεταρρύθμισης, και στην προσαρμογή τους κάνει την Προγραμματική Σύμβαση αναγκαία. Αντικείμενο της εν λόγω Προγραμματικής Συμβάσεως αποτελεί η επιστημονική υποστήριξη της Π.Ε.Τ.Α. Α.Ε. προς την Κ.Ε.Δ.Ε., για τη συστηματική παρακολούθηση της εφαρμογής από την Αυτοδιοίκηση των συγχρηματοδοτούμενων από την Ευρωπαϊκή Ένωση Επιχειρησιακών Προγραμμάτων. Έχει, στην πράξη, δημιουργηθεί ένα Παρατηρητήριο, το οποίο παρέχει αξιόπιστα και επίκαιρα στοιχεία, και παρακολουθεί τη δραστηριότητα των φορέων της πρωτοβάθμιας Αυτοδιοίκησης στα συγχρηματοδοτούμενα από την Ευρωπαϊκή Ένωση Επιχειρησιακά Προγράμματα. Επίσης, διαθέτει όλες τις προϋποθέσεις ώστε να αναπτυχθεί και να εμβαθύνει περαιτέρω, χρησιμοποιώντας νέα εργαλεία και παράγοντας πρόσθετα προϊόντα. Σκοπός της παρακολούθησης είναι η συλλογή στοιχείων και η σύνταξη Εκθέσεων, και διαφόρων Σημειωμάτων, Αναφορών, Αξιολογήσεων, Προτάσεων Αλλαγών και Βελτιώσεων για την πορεία εφαρμογής των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων και την αξιοποίηση τους από την Τοπική Αυτοδιοίκηση. Τα προϊόντα της παρακολούθησης, της αξιολόγησης και των προτάσεων, Π. Ε. Τ. Α. Α. Ε. Σελίδα 7

8 παραδίδονται συγχρόνως στο Υπουργείο Εσωτερικών και την Κ.Ε.Δ.Ε. Π. Ε. Τ. Α. Α. Ε. Σελίδα 8

9 3. Σκοπός και Αντικείμενο της Έκθεσης Το ΕΣΠΑ , αποτελεί το πιο σημαντικό εργαλείο για την αξιοποίηση των αναπτυξιακών δυνατοτήτων της χώρας. Η υλοποίηση των Προγραμμάτων του ΕΣΠΑ εντάσσεται στη συνολική προσπάθεια που καταβάλλει η χώρα, μέσω και της διαμόρφωσης ενός υγιούς οικονομικού περιβάλλοντος, για τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας και της εξωστρέφειας της Ελληνικής Οικονομίας, την ανάπτυξη της περιφέρειας, την αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού, την ενίσχυση της οικονομικής, κοινωνικής και χωρικής συνοχής στην κατεύθυνση της ενσωμάτωσης των αρχών και των στόχων της «πράσινης ανάπτυξης». Η αξιοποίηση των εμπειριών κράτους και τοπικής αυτοδιοίκησης από την διαχείριση των συγχρηματοδοτούμενων αναπτυξιακών προγραμμάτων, θα αποδειχθεί ιδιαίτερα χρήσιμη στη παρούσα περίοδο, κατά την οποία η εφαρμογή του ΕΣΠΑ πρέπει ιδιαίτερα να επιταχυνθεί και η Τοπική Αυτοδιοίκηση να κάνει πράξη τους σχεδιασμούς της για την χρηματοδότηση σημαντικού μέρους του αναπτυξιακού της προγράμματος από πόρους του ΕΣΠΑ. Προς αυτή την κατεύθυνση καθίσταται αναγκαία η πλήρης και ολοκληρωμένη αποτύπωση της πορείας υλοποίησης από την Τοπική Αυτοδιοίκηση των Ε.Π καθώς αποτελεί βασικό εργαλείο για την χάραξη και την προώθηση της πολιτικής και των μέτρων εφαρμογής του Υπουργείου Εσωτερικών για την Διοικητική Μεταρρύθμιση στην Τοπική Αυτοδιοίκηση. Ο προαναφερόμενος στόχος προωθείται από την Π.Ε.Τ.Α. Α.Ε με την εκπόνηση Εκθέσεων για τη συστηματική παρακολούθηση της εφαρμογής από την Αυτοδιοίκηση των συγχρηματοδοτούμενων από την Ευρωπαϊκή Ένωση Επιχειρησιακών Προγραμμάτων Η εταιρεία χρησιμοποιεί αξιόπιστα αλλά και επίκαιρα στοιχεία που αφορούν στην παρακολούθηση της δραστηριότητας των φορέων της πρωτοβάθμιας Αυτοδιοίκησης και στην πορεία τους μέσα στα προγράμματα και υποστηρίζει επιστημονικά την Κ.Ε.Δ.Ε στην λειτουργία ενός παρατηρητηρίου της Αυτοδιοίκησης στα αναπτυξιακά προγράμματα. Οι εκθέσεις που παράγονται παρέχουν πληροφορίες για όλους τους οικονομικούς δείκτες υλοποίησης, τόσο συνολικά όσο και επιμέρους για κάθε ΟΤΑ, αλλά και για κάθε φορέα ξεχωριστά και υπάρχει η δυνατότητα αποτύπωσης της «θέσης» της αυτοδιοίκησης ανά τακτά χρονικά διαστήματα. Σημαντικό είναι ότι παρέχονται πληροφορίες για το σύνολο των έργων όλων των φορέων και όχι μόνο των ΟΤΑ επιτρέποντας να γίνονται οι απαραίτητες συγκρίσεις και ποσοστώσεις. Η εκπόνηση της Έκθεσης και γενικότερα η λειτουργία του Παρατηρητηρίου, αποσκοπεί στα εξής Π. Ε. Τ. Α. Α. Ε. Σελίδα 9

10 κάτωθι: Ποσοτική και έγκυρη αποτύπωση της πορείας υλοποίησης έργων των ΟΤΑ στο ΕΣΠΑ Η Έκθεση αποτυπώνει την πορεία εφαρμογής των Ε.Π από την πρωτοβάθμια Αυτοδιοίκηση, δηλαδή παρέχει μία πλήρη απεικόνιση της πορείας των έργων της πρωτοβάθμιας Αυτοδιοίκησης σε έκαστο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα και Περιφέρεια. Η αποτύπωση αφορά μόνο στο οικονομικό αντικείμενο κάθε ενταγμένου έργου της Πρωτοβάθμιας Αυτοδιοίκησης, παρέχοντας τη δυνατότητα να εξαχθούν σημαντικά συμπεράσματα για την πορεία εξέλιξης των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων. Η παρακολούθηση περιλαμβάνει την χρήση κατάλληλων οικονομικών, χωρικών και ποιοτικών δεικτών για την παρακολούθηση κάθε έργου, οι οποίοι προσδιορίζονται σε συνεργασία με την Κ.Ε.Δ.Ε. και τους αρμόδιους κρατικούς φορείς που διευθύνουν την υλοποίηση των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων. Περιλαμβάνει επίσης την δημιουργία και διαχείριση Βάσης Δεδομένων. Εντοπισμός καθυστερήσεων και επισήμανση κινδύνων απώλειας πόρων Από την επεξεργασία των στοιχείων μπορούν να εξαχθούν κρίσιμα ζητήματα σχετικά με τον εντοπισμό καθυστερήσεων σε συγκεκριμένα Επιχειρησιακά Προγράμματα όσον αφορά στην απορρόφηση, στη συμβασιοποίηση και στην εφαρμογή του κανόνα ν+3 των ενταγμένων έργων καθώς και στο ποσοστό ενεργοποίησης κάθε προγράμματος. Βασικό πρόβλημα του ΕΣΠΑ δεν είναι μόνο η χαμηλή απορροφητικότητα των κονδυλίων, αλλά και η κατεύθυνση των απορροφήσεων, καθώς μεγάλα έργα υποδομής και διαρθρωτικά προγράμματα που έχουν τη δυνατότητα να κινήσουν την ανάπτυξη παραμένουν καθηλωμένα. Η ύπαρξη καθυστερήσεων αφήνει έκδηλο τον κίνδυνο για απώλειες πόρων του ΕΣΠΑ. Για παράδειγμα, υπάρχουν αρκετά έργα τα οποία είτε δεν παρουσιάζουν συμβασιοποίηση παρά το γεγονός ότι έχουν ενταχθεί σε παρελθόντα χρόνο, είτε ενώ είναι συμβασιοποιημένα δύο ή τρία χρόνια πριν, αδυνατούν να απορροφήσουν πόρους. Διατύπωση προτάσεων για επιτάχυνση της υλοποίησης και αντιμετώπισης των κινδύνων Ο εντοπισμός καθυστερήσεων και η επισήμανση κινδύνων απώλειας πόρων που προκύπτουν από την εκπόνηση της Έκθεσης και γενικότερα από τη λειτουργία του Παρατηρητηρίου καθιστούν επιτακτική τη διατύπωση προτάσεων για την επιτάχυνση της υλοποίησης των Π. Ε. Τ. Α. Α. Ε. Σελίδα 10

11 Επιχειρησιακών Προγραμμάτων Αυτή η αναγκαιότητα επιχειρείται να καλυφθεί μέσα από το κείμενο της Έκθεσης, με την επιφύλαξη πάντα του γεγονότος ότι το Παρατηρητήριο προσφέρει μία ποσοτική ανάλυση (ανάλυση οικονομικού αντικειμένου) για την πορεία υλοποίησης των ενταγμένων έργων στα συγχρηματοδοτούμενα από την Ευρωπαϊκή Ένωση Επιχειρησιακά Προγράμματα με Τελικό Δικαιούχο Ο.Τ.Α. Για να υπάρξει ποιοτική ανάλυση του φυσικού αντικειμένου των ενταγμένων έργων, δηλαδή να αποτυπωθούν ποιοτικά οι λόγοι για τους οποίους παρατηρούνται καθυστερήσεις στην ολοκλήρωση των έργων, είναι επιτακτική η ανάγκη για τη δημιουργία ενός HelpDesk από την Κ.Ε.Δ.Ε, με φορέα υλοποίησης την Π.Ε.Τ.Α Α.Ε., προκειμένου να υποστηρίζει το σύνολο των δημοτικών φορέων (Δήμων, Δημοτικών και Αναπτυξιακών εταιρειών) οι οποίοι είναι ή δύνανται να είναι Τελικοί Δικαιούχοι έργων του ΕΣΠΑ και άλλων Αναπτυξιακών Προγραμμάτων. Η υποστήριξη προς τους Ο.Τ.Α. θα μπορεί να παρέχεται σε όλο τον κύκλο ζωής ενός έργου, από την εξειδίκευση και το σχεδιασμό, την ωρίμανση και το συντονισμό διαδικασιών για την προώθηση σε υλοποίηση, μέχρι τη σύνταξη τευχών δημοπράτησης, την υποβολή Αιτήσεων Επιβεβαίωσης Συνδρομής Μεγάλων Έργων και τη σύνταξη των μελετών κόστους οφέλους, την υλοποίηση των έργων για την επιτάχυνση και τη βελτίωση της αποτελεσματικότητάς τους. Επίσης, είναι δυνατή η παροχή μέσω Ειδικών Ομάδων (Τask Forces) συμβουλευτικής και τεχνικής υποστήριξης (επιτόπου ή εξ αποστάσεως) σε φορείς υλοποίησης δράσεων του ΕΣΠΑ για τη βελτίωση της διοικητικής και διαχειριστικής τους ικανότητας σε ενταγμένα έργα. Αναθεώρηση ΕΣΠΑ Η ανάγκη αλλαγών στις διαδικασίες διαχείρισης και εφαρμογής του ΕΣΠΑ καθίσταται εκ των πραγμάτων επιτακτική προκειμένου να αντιμετωπιστούν τα προβλήματα, που συμβάλλουν στη μεγάλη καθυστέρηση υλοποίησης του. Οι αλλαγές αυτές συνοψίζονται στο τρίπτυχο: απλοποίηση, αποκέντρωση, επιτάχυνση. Τα πορίσματα της Έκθεσης μπορούν να αποτελέσουν τον βοηθητικό μοχλό προς την τροποποίηση του ΕΣΠΑ μιας και διαφωτίζουν τις αιτίες των καθυστερήσεων στην απορρόφηση των πόρων. Η απλοποίηση επιβάλλει αλλαγές στο επίπεδο του σύνθετου και απαιτητικού νομοθετικού και κανονιστικού πλαισίου που διέπει την διαχείριση και εφαρμογή του ΕΣΠΑ, Π. Ε. Τ. Α. Α. Ε. Σελίδα 11

12 όπως αυτό έχει διαμορφωθεί τόσο από τους κοινοτικούς Κανονισμούς, αλλά κυρίως από το εθνικό νομοθετικό πλαίσιο, το ν.3614/2007. Για το λόγο αυτό και παράλληλα με την τροποποίηση του νομοθετικού πλαισίου, εξετάζονται οι προοπτικές αναθεώρησης του ΕΣΠΑ και των επιμέρους Επιχειρησιακών Προγραμμάτων, ώστε να αποτελέσει το βασικό εργαλείο χρηματοδότησης του νέου αναπτυξιακού προτύπου για τη χώρα. Το πρώτο στάδιο της αναθεώρησης αφορά στην τροποποίηση του ποσοστού της εθνικής συμμετοχής και το δεύτερο στάδιο αφορά την ουσιαστική αναθεώρηση όλων των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων. Οι εθνικοί πόροι που θα εξοικονομηθούν από την υποχρέωση κάλυψης της εθνικής συμμετοχής στο ΕΣΠΑ θα κατευθυνθούν κατά προτεραιότητα στην κάλυψη δαπανών ανάπτυξης που δεν είναι επιλέξιμες συμφωνά με τους κανονισμούς της Ε.Ε. Υποστήριξη των εκπροσώπων της Κ.Ε.Δ.Ε στις Επιτροπές Παρακολούθησης Σκοπός της παρακολούθησης είναι η συλλογή στοιχείων και η σύνταξη Εκθέσεων, και διαφόρων Σημειωμάτων, Αναφορών, Αξιολογήσεων, Προτάσεων Αλλαγών και Βελτιώσεων για την πορεία εφαρμογής των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων και την αξιοποίηση τους από την Τοπική Αυτοδιοίκηση. Τα προϊόντα της παρακολούθησης, της αξιολόγησης και των προτάσεων, παραδίδονται συγχρόνως στο Υπουργείο Εσωτερικών και την Κ.Ε.Δ.Ε. Με αυτό τον τρόπο, η Π.Ε.Τ.Α Α.Ε δύναται να παρέχει επιστημονική υποστήριξη στις συμμετοχές της Κ.Ε.Δ.Ε. σε όλα τα Επιχειρησιακά Προγράμματα και να τις συντονίζει (συμμετοχή σε συνεδριάσεις των Επιτροπών Παρακολούθησης, συνεργασίες, επεξεργασία προτάσεων, διοικητική υποστήριξη). Επίσης, μπορεί να υποστηρίζει τις συμμετοχές της Κ.Ε.Δ.Ε. σε: Συναντήσεις κεντρικά και στην περιφέρεια Σεμιναριακού τύπου δραστηριότητες Συμμετοχές σε επιτροπές Ταξίδια σε εσωτερικό και εξωτερικό Στρατηγική υποστήριξη διεξαγωγής συνεδρίων Σύνταξη ανακοινώσεων και σχολιασμό δημοσιότητας σε θέματα των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων. Π. Ε. Τ. Α. Α. Ε. Σελίδα 12

13 4. Μεθοδολογία Εργαλεία Αξιολόγησης 4.1 ΑΝΑΛΥΣΗ Η ανάλυση των στοιχείων και των αποτελεσμάτων που προκύπτουν από την επεξεργασία αυτών περιλαμβάνει την χρήση κατάλληλων οικονομικών, χωρικών και ποιοτικών δεικτών για την παρακολούθηση κάθε έργου, οι οποίοι προσδιορίζονται σε συνεργασία με την Κ.Ε.Δ.Ε. και τους αρμόδιους κρατικούς φορείς που διευθύνουν την υλοποίηση των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων. Ειδικότερα, η ανάλυση των δεδομένων της παρούσας έκθεσης κατηγοριοποιείται ως ακολούθως: I. Ποσοτική Ανάλυση: αφορά στο πλήθος των ενταγμένων έργων II. III. IV. Οικονομική Ανάλυση: αφορά στην χρήση συγκεκριμένων οικονομικών δεικτών όπως παρουσιάζονται στην ενότητα Χωρική Ανάλυση: η γεωγραφική χωροθέτηση των έργων ανά περιφέρεια και Δήμο και ο διαχωρισμός των έργων που αφορούν στην Τοπική Αυτοδιοίκηση (ΟΤΑ) Ποιοτική Ανάλυση: αφορά στην επισήμανση κινδύνων και καθυστερήσεων όπως επίσης και σε προτεινόμενες πολιτικές και ενέργειες για την ενίσχυση της απορροφητικότητας που προκύπτουν από την ανάλυση και την επεξεργασία των στοιχείων. Τα αποτελέσματα της έκθεσης προκύπτουν κατόπιν σύγκρισης προόδου / υστέρησης σε σχέση με: προηγούμενη καταγραφή ανάμεσα στα διαφορετικά στάδια υλοποίησης (ένταξη/συμβασιοποίηση/απορρόφηση) με τους χρονικούς περιορισμούς ολοκλήρωσης με τους λοιπούς τελικούς δικαιούχους (πλην ΟΤΑ) 4.2 ΟΡΙΣΜΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΔΕΙΚΤΩΝ / ΧΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑ Η χρησιμοποίηση δεικτών ως μέσων συγκριτικής παρουσίασης στοιχείων, σε συνδυασμό με τη Π. Ε. Τ. Α. Α. Ε. Σελίδα 13

14 γραφική παρουσίαση της διαχρονικής εξέλιξής τους, διευκολύνει τη συγκριτική αξιολόγηση μεγάλου όγκου στοιχείων. Για την εκπόνηση της Έκθεσης έχουν χρησιμοποιηθεί συγκεκριμένοι οικονομικοί δείκτες οι οποίοι ορίζονται παρακάτω: i. Επιχειρησιακά Προγράμματα, Προγράμματα Ευρωπαϊκής Εδαφικής Συνεργασίας, Εθνικό Αποθεματικό Απροβλέπτων: Τα στοιχεία κατηγοριοποιούνται ανά είδος Επιχειρησιακού Προγράμματος, τόσο στο σύνολο τους όσο και σε έργα με τελικό αποδέκτη Ο.Τ.Α., σύμφωνα με την ακόλουθη ομαδοποίηση: α) Περιφερειακά Επιχειρησιακά Προγράμματα β) Τομεακά Επιχειρησιακά Προγράμματα γ)έργα που αφορούν Προγράμματα Ευρωπαϊκής Εδαφικής Συνεργασίας ii. Συνολικό Κόστος Προγράμματος (Δημόσια Δαπάνη, Άλλοι Εθνικοί Πόροι και Ιδιωτική Συμμετοχή): Συνολικός εγκεκριμένος Προϋπολογισμός του εκάστοτε Επιχειρησιακού Προγράμματος iii. Δημόσια Δαπάνη Προγράμματος (Κοινοτική Συνδρομή, Εθνική Συμμετοχή και Άλλοι Εθνικοί Πόροι): Η δαπάνη που πραγματοποιείται για την κάλυψη μέρους (όταν υπάρχει και ιδιωτική συμμετοχή) ή όλου (όταν υπάρχει μόνο δημόσια συμμετοχή) του προϋπολογισμού ενός Επιχειρησιακού Προγράμματος ή/και Έργου, και προέρχεται εξ ολοκλήρου από δημόσιους (εθνικούς και κοινοτικούς) πόρους, δηλαδή είναι το άθροισμα της Εθνικής Δημόσιας Δαπάνης (Εθνική Συμμετοχή) και της Κοινοτικής Συμμετοχής. iv. Πλήθος Έργων/Υποέργων: Το συνολικό πλήθος των έργων που έχουν ενταχθεί στο ΕΣΠΑ ανά Επιχειρησιακό Πρόγραμμα και στο κάθε Επιχειρησιακό Πρόγραμμα ανά Άξονα προτεραιότητας μετά την έκδοση σχετικών αποφάσεων ένταξης έργων από τις Αρχές που ασκούν αρμοδιότητες Διαχειριστικής Αρχής (Ενδιάμεσες Διαχειριστικές Αρχές Περιφερειών και Υπουργείων, Ειδικές Υπηρεσίες Διαχείρισης Επιχειρησιακών Προγραμμάτων, κλπ.),προκειμένου τα έργα αυτά να χρηματοδοτηθούν από το επιχειρησιακό πρόγραμμα. v. Συνολικός Προϋπολογισμός Ένταξης: Συνολικός εγκεκριμένος προϋπολογισμός ενταγμένων έργων vi. Νομικές Δεσμεύσεις (Συμβάσεις): Το συνολικό ποσό των Νομικών Δεσμεύσεων (Συμβάσεων) που έχουν υπογραφεί μεταξύ των δικαιούχων (Φορείς Υλοποίησης) έργων, που έχουν ενταχθεί στο ΕΣΠΑ και σε κάθε Επιχειρησιακό Πρόγραμμα και των αναδόχων (Φορείς Εκτέλεσης) που αναλαμβάνουν την εκτέλεση των έργων αυτών. vii. Δαπάνες (Απορροφήσεις): Το συνολικό ποσό των Δαπανών που έχουν πραγματοποιηθεί (απορροφηθεί) από τα ενταγμένα έργα του ΕΣΠΑ. viii. Απορροφητικότητα ( Δαπάνες / Προϋπ. Ενταγμένων Έργων): το ποσοστό (%) των Π. Ε. Τ. Α. Α. Ε. Σελίδα 14

15 Δαπανών επί του Π/Υ Ενταγμένων έργων. Πρόκειται για την αθροιστική δαπάνη μέχρι στιγμής προς τη συνολική δέσμευση (προϋπολογισμό ένταξης) όλων των ετών σε επίπεδο Επιχειρησιακού Προγράμματος και ισοδυναμεί με τον όρο «βαθμός ολοκλήρωσης». ix. Συμβασιοποίηση (Νομικές Δεσμεύσεις / Προϋπ. Ενταγμένων Έργων): το ποσοστό (%) των Νομικών Δεσμεύσεων επί του Π/Υ Ενταγμένων έργων. Πρόκειται για το σύνολο των νομικών δεσμεύσεων που έχουν υπογραφεί προς τον συνολικό προϋπολογισμό των ενταγμένων πράξεων. x. Κανόνας ν+3 (κανόνας αυτόματης αποδέσμευσης) (Δαπάνες / Προϋπ. Συμβασιοποιημένων Έργων): το ποσοστό (%) των Δαπανών επί του προϋπολογισμού συμβασιοποιημένων έργων. Πρόκειται για την αυτόματη αποδέσμευση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή κάθε τμήματος των αναλήψεων υποχρεώσεων του προϋπολογισμού σε ένα Επιχειρησιακό Πρόγραμμα, το οποίο δεν χρησιμοποιήθηκε για την καταβολή των πληρωμών προχρηματοδότησης ή των ενδιάμεσων πληρωμών, ή για το οποίο δεν υποβλήθηκε αίτηση πληρωμής έως τις 31 Δεκεμβρίου του τρίτου έτους μετά το έτος της ανάληψης υποχρεώσεων του προϋπολογισμού του προγράμματος. xi. % Δαπανών ανά Συνολικό Κόστος Προγράμματος: το ποσοστό των πραγματοποιηθέντων δαπανών βάσει του συνολικού εγκεκριμένου Προϋπολογισμού του εκάστοτε Επιχειρησιακού Προγράμματος. xii. % υπολοίπου προς συμβασιοποίηση (στο Συνολικό κόστος): το ποσοστό που υπολείπεται προς συμβασιοποίηση βάσει συνολικού εγκεκριμένου Προϋπολογισμού του εκάστοτε Επιχειρησιακού Προγράμματος. Το βασικό πλεονέκτημα των δεικτών, πέρα από την ευκολία υπολογισμού τους, είναι ότι επιτρέπουν συγκρίσεις ανεξάρτητα από το μέγεθος των επιμέρους έργων, με αποτέλεσμα να μπορούν να χρησιμοποιηθούν για ανάλυση διαστρωματικών και διαχρονικών δεδομένων. Οι οικονομικοί δείκτες είναι αυτοί που ουσιαστικά χρησιμοποιούνται για το σύνολο των έργων που έχουν ενταχθεί στα Επιχειρησιακά Προγράμματα του ΕΣΠΑ και αποτελούν την μόνιμη αλλά και νόμιμη ταυτότητα και εικόνα υλοποίησης ενός έργου σε επίπεδο παρακολούθησης, διαχείρισης και ελέγχου. Το γεγονός αυτό καθιστά τους οικονομικούς δείκτες εξαιρετικά χρήσιμους για μια σειρά εφαρμογών (μέσα στο ευρύτερο πλαίσιο της ανάλυσης της τρέχουσας οικονομικής κατάστασης και των προοπτικών της υλοποίησης του ΕΣΠΑ), αλλά και συγκεκριμένα για τον καθορισμό των μεγεθών και των μεριδίων της Αυτοδιοίκησης. Είναι σημαντικό ότι μέσα από τους δείκτες χρονοπροσδιορίζεται το κάθε έργο αλλά μπορούν να εξαχθούν εκτός από ποσοτικά και ποιοτικά Π. Ε. Τ. Α. Α. Ε. Σελίδα 15

16 χαρακτηριστικά. Το Παρατηρητήριο βασίζεται στον συσχετισμό των οικονομικών δεικτών, την εξέλιξη τους αλλά και την διαγραμματική τους απεικόνιση. Παρ όλα αυτά, χωρίς την Αυτοδιοικητική προσέγγιση αυτών δεν μπορούν να εξαχθούν απευθείας συμπεράσματα. 4.3 ΣΥΛΛΟΓΗ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ Τα στοιχεία που συμπεριλαμβάνονται στην έκθεση παρέχουν πληροφορίες για όλους τους οικονομικούς δείκτες υλοποίησης τόσο συνολικά όσο και επιμέρους για κάθε ΟΤΑ αλλά και κάθε φορέα ξεχωριστά. Επίσης, υπάρχει η δυνατότητα αποτύπωσης της «θέσης» της αυτοδιοίκησης ανά τακτά χρονικά διαστήματα. Τέλος, παρέχονται όλες οι πληροφορίες για το σύνολο των έργων όλων των φορέων και όχι μόνο των ΟΤΑ επιτρέποντας να γίνονται οι απαραίτητες συγκρίσεις και ποσοστώσεις. Η ομάδα έργου της Π.Ε.Τ.Α. Α.Ε. βασίζεται σε στοιχεία που συλλέγει από τις Ειδικές Υπηρεσίες Διαχείρισης των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων (του ΕΣΠΑ, των Προγραμμάτων Ευρωπαϊκής Εδαφικής Συνεργασίας και του Εθνικού Αποθεματικού Απροβλέπτων) και από άλλες πηγές (τύπος, διαδίκτυο κ.α.), ώστε να εξασφαλίσει όσο το δυνατόν ασφαλέστερα συμπεράσματα αναφορικά με την πορεία των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων. Συνοπτικά, η διαδικασία συλλογής, επεξεργασίας και ελέγχου στοιχείων με σκοπό την εκπόνηση εκθέσεων είναι η ακόλουθη: Το πρώτο βήμα της ομάδας μελέτης είναι η αποστολή επιστολών προς τις Διαχειριστικές Αρχές (Δ.Α.) των προγραμμάτων με σκοπό την άντληση στοιχείων που αφορούν στα Επιχειρησιακά Προγράμματα. Η αποστολή πραγματοποιείται κάθε τετράμηνο του έτους (3 φορές το έτος) και απευθύνεται προς τα όλα τα Επιχειρησιακά Προγράμματα του ΕΣΠΑ. Εφόσον η ομάδα έργου λάβει τα στοιχεία από τις επίσημες Δ.Α. ακολουθεί το 2ο βασικό στάδιο που είναι η επεξεργασία των στοιχείων. Επειδή τα στοιχεία έρχονται σε διαφορετικές μορφές από τις Δ.Α. των προγραμμάτων, η πρωταρχική εργασία της ομάδας έργου είναι η μορφοποίηση των στοιχείων και η ενσωμάτωση τους σε τυποποιημένη φόρμα επεξεργασίας. Εν συνεχεία πραγματοποιείται η γεωγραφική χωροθέτηση των έργων ανά περιφέρεια και Δήμο και Π. Ε. Τ. Α. Α. Ε. Σελίδα 16

17 ο διαχωρισμός των έργων που αφορούν στην Τοπική Αυτοδιοίκηση (ΟΤΑ). Προκύπτει βάση δεδομένων στην οποία η ομάδα έργου διενεργεί πλήθος ελέγχων ως προς την ακεραιότητα και την συνοχή των στοιχείων έτσι ώστε λάθη, κενά και παρατυπίες να αποφευχθούν. Τέλος, μέσω του υπολογιστικού μοντέλου SPSS παράγονται χρονικές, οικονομικές και ποσοτικές αξιολογήσεις και εκτιμήσεις παραμέτρων και δεικτών για την πορεία υλοποίησης των προγραμμάτων βάσει ανεξαρτήτων μεταβλητών. Tα έξι (6) στάδια της μεθοδολογίας αποτυπώνονται διαγραμματικά ως εξής: Στάδιο 1: Συλλογή στοιχείων Λήψη s Έλεγχος ακεραιότητας δεδομένων Βασικές διορθώσεις (ονοματοδοσία, επικεφαλίδες, κλπ) Αρχειοθέτηση ληφθέντων αρχείων Στάδιο 2: Επεξεργασία στοιχείων Έλεγχος ακρίβειας δεδομένων Ομογενοποίηση αρχείων, δημιουργία αρχείων excel ανά Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Στάδιο 3: Δημιουργία Database Εισαγωγή πινάκων από ληφθέντα αρχεία excel Δημιουργία Πινάκων Ε.Π. με ομαδοποίηση μοναδικών έργων από αρχεία υποέργων Σύγκριση οικονομικών στοιχείων με προηγούμενο 4μηνο, εύρεση διαφορών Προϋπολογισμών, Νομικών Δεσμεύσεων και Δαπανών Αυτόματη συμπλήρωση κοινών στοιχείων με προηγούμενη περίοδο (στοιχεία χωροθέτησης, θεματικές προτεραιότητες έργων) Στάδιο 4: Δημιουργία ενιαίου αρχείου 4μήνου Δημιουργία βάσης δεδομένων 4μήνου Εξαγωγή στοιχείων σε excel Συμπλήρωση στοιχείων χωροθέτησης νέων έργων (με έλεγχο ακεραιότητας στοιχείων) Αρχειοθέτηση παραγόμενων αρχείων Στάδιο 5: Reports/Αναφορές Συγκριτικά στοιχεία 4μήνου Πορεία επιχειρησιακών προγραμμάτων Στατιστικά στοιχεία Ε.Π., Περιφερειών, Νομών Ταξινόμηση ΟΤΑ με βάση πλήθος ενταγμένων έργων, Προϋπολογισμό, Συμβάσεις Π. Ε. Τ. Α. Α. Ε. Σελίδα 17

18 Στάδιο 6: Μελέτες εκθέσεις αναλυτικά στοιχεία αναφορές συνόψεις διαγράμματα κ.α. Π. Ε. Τ. Α. Α. Ε. Σελίδα 18

19 5. Αποτελέσματα - Συμπεράσματα Η παρούσα έκθεση για την πορεία εφαρμογής των ενταγμένων έργων στην Περιφέρεια Αττικής έχει συνταχθεί με βάση την επεξεργασία από την Π.Ε.Τ.Α. A.E στοιχείων για την υλοποίηση των συγχρηματοδοτούμενων με κοινοτικούς πόρους έργων. 5.1 ΓΕΝΙΚΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΑΤΤΙΚΗΣ Με το Πρόγραμμα Καλλικράτης, καθιερώνονται οι Περιφέρειες, ως αυτοδιοικούμενα κατά τόπο νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου, Β' βαθμού Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Οι Περιφέρειες σχεδιάζουν, προγραμματίζουν και υλοποιούν πολιτικές σε περιφερειακό επίπεδο στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων τους, σύμφωνα με τις αρχές της αειφόρου ανάπτυξης και της κοινωνικής συνοχής της χώρας, λαμβάνοντας υπόψη και τις εθνικές και ευρωπαϊκές πολιτικές. Η Περιφέρεια Αττικής έχει έδρα το Δήμο Αθηναίων και συνιστάται από τις παρακάτω Περιφερειακές Ενότητες: Περιφερειακή Ενότητα Κεντρικού Τομέα Αθηνών Περιφερειακή Ενότητα Νότιου Τομέα Αθηνών Περιφερειακή Ενότητα Βόρειου Τομέα Αθηνών Περιφερειακή Ενότητα Δυτικού Τομέα Αθηνών Περιφερειακή Ενότητα Πειραιώς Περιφερειακή Ενότητα Νήσων Περιφερειακή Ενότητα Δυτικής Αττικής Περιφερειακή Ενότητα Ανατολικής Αττικής Π. Ε. Τ. Α. Α. Ε. Σελίδα 19

20 Πίνακας 1. Χωρική Αρμοδιότητα Περιφέρειας Αττικής 5.2 ΠΟΡΕΙΑ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΤΟΥ Ε.Σ.Π.Α ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΑΤΤΙΚΗΣ Για την παρακολούθηση της εφαρμογής των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων του ΕΣΠΑ στην Περιφέρεια Αττικής χρησιμοποιούνται οι δείκτες: 1. Πλήθος έργων 2. Π/Υ ενταγμένων έργων 3. Π/Υ συμβασιοποιημένων έργων 4. Πραγματοποιηθείσες Δαπάνες 5. Μέσο μέγεθος έργου Π. Ε. Τ. Α. Α. Ε. Σελίδα 20

21 Εξετάζονται το Π.Ε.Π. Αττικής και τα Τομεακά Ε.Π.: Διοικητική Μεταρρύθμιση, Εκπαίδευση και δια Βίου Μάθηση και Περιβάλλον Αειφόρος Ανάπτυξη στα οποία συμμετέχουν έργα που αφορούν στην Περιφέρεια Αττικής και έχουν άμεσο ενδιαφέρον για την Τοπική Αυτοδιοίκηση. Συγκεκριμένα εξετάζοντας και αποτιμώντας το σύνολο των στοιχείων στο Π.Ε.Π Αττικής του ΕΣΠΑ , έχουν ενταχθεί έργα. Από αυτά τα 137 (ποσοστό 0,74%) είναι έργα με τελικούς δικαιούχους - φορείς υλοποίησης Πρωτοβάθμιους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Δήμοι, Δ.Ε.Υ.Α, Αναπτυξιακές και Δημοτικές Επιχειρήσεις). Ο συνολικός προϋπολογισμός των ενταγμένων έργων στο Π.Ε.Π Αττικής ανέρχεται σε 2,105 δις, ενώ ο προϋπολογισμός των ενταγμένων έργων Ο.Τ.Α. ανέρχεται σε 226 εκ. (ποσοστό 10,77%). Τα αντίστοιχα ποσοστά των Ο.Τ.Α. όσον αφορά στις Νομικές Δεσμεύσεις και τις Δαπάνες ανέρχονται σε 8,09% και 5,75% αντίστοιχα σε σχέση με τους συνολικούς προϋπολογισμούς Νομικών Δεσμεύσεων και Δαπανών. Ακολουθεί σχετικός Πίνακας: Πίνακας 2. Στοιχεία Εφαρμογής για το Π.Ε.Π Αττικής Π.Ε.Π. ΑΤΤΙΚΗΣ Πλήθος Ενταγμένων Έργων Π/Υ Ενταγμένων Έργων Νομικές Δεσμεύσεις Δαπάνες Σύνολο Έργα ΟΤΑ % ΟΤΑ στο Σύνολο 0,74% 10,77% 8,09% 5,75% Πίνακας 3. Συνολικά Στοιχεία και Δείκτες για το Π.Ε.Π. Αττικής στο ΕΣΠΑ Συνολικά Στοιχεία και Δείκτες Επιχειρησιακών Προγραμμάτων ΕΣΠΑ για το Π.Ε.Π. Αττικής Είδος έργων Πλήθος Ενταγμέ νων έργων Π/Υ Ενταγμένων έργων Νομικές Δεσμεύσεις Δαπάνες % Δαπανών επί του Π/Υ Ενταγμένων έργων (απορροφητ ικότητα) % Νομικών Δεσμεύσε ων επί του Π/Υ Ενταγμέν ων έργων (συμβασιο ποίηση) % Δαπανών επί του προϋπολο γισμού συμβασιο ποιημένω ν έργων (κανόνας ν+3) ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΤΤΙΚΗΣ (ΠΕΠ) Π. Ε. Τ. Α. Α. Ε. Σελίδα 21

22 Σύνολο Έργων ,15% 62,80% 54,38% Έργα Ο.Τ.Α ,23% 47,17% 38,65% ΜΕΡΙΔΙΑ Ο.Τ.Α. 0,74% 10,77% 8,09% 5,75% Στη συνέχεια παρατίθενται οι Πίνακες 4, 5 και 6, όπου αποτυπώνεται η πορεία του Π.Ε.Π. Αττικής και των Τομεακών Ε.Π. για τα έργα Ο.Τ.Α. καθώς και το μέσο μέγεθος έργου Ο.Τ.Α. Πίνακας 4. Έργα Ο.Τ.Α. Επιχειρησιακών Προγραμμάτων ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ (Π.Ε.Π. και Τ.Ε.Π.) Πλήθος Έργων ΟΤΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ATTIKHΣ Π/Υ Ενταγμένων Έργων ΟΤΑ Π/Υ Συμβ/νων Έργων ΟΤΑ Πραγμ/σες Δαπάνες ΟΤΑ Ποσοστό Δαπανών στον Π/Υ Ενταγμένων Έργων ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΤΤΙΚΗΣ ,23% ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗ ,00% ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗ ,00% ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ - ΑΕΙΦΟΡΟΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ,22% ΣΥΝΟΛΟ ΕΡΓΩΝ Ο.Τ.Α ΣΥΝΟΛΟ ΕΡΓΩΝ ΜΕΡΙΔΙΑ Ο.Τ.Α. 3,79% 12,33% 8,13% 5,76% Πίνακας 5. Συνολικά Στοιχεία και Δείκτες για το Π.Ε.Π. Αττικής και τα Τομεακά Ε.Π στην Περιφέρεια Αττικής στο ΕΣΠΑ Συνολικά Στοιχεία και Δείκτες Επιχειρησιακών Προγραμμάτων ΕΣΠΑ για το Π.Ε.Π Αττικής και τα Τομεακά Επιχειρησιακά Προγράμματα στην Περιφέρεια Αττικής Π. Ε. Τ. Α. Α. Ε. Σελίδα 22

23 Είδος έργων Πλήθος Ενταγμ ένων έργων Π/Υ Ενταγμένων έργων Νομικές Δεσμεύσεις Δαπάνες % Δαπανώ ν επί του Π/Υ Ενταγμέ νων έργων (απορρο φητικότη τα) % Νομικών Δεσμεύσε ων επί του Π/Υ Ενταγμέν ων έργων (συμβασιο ποίηση) % Δαπανώ ν επί του προϋπολ ογισμού συμβασι οποιημέ νων έργων (κανόνας ν+3) Π.Ε.Π ΑΤΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΟΜΕΑΚΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΑΤΤΙΚΗΣ Σύνολο Έργων ,15% 62,80% 54,38% Έργα Ο.Τ.Α ,94% 41,37% 38,53% ΜΕΡΙΔΙ Α Ο.Τ.Α. 3,79% 12,33% 8,13% 5,76% ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΑΤΤΙΚΗΣ ΣΥΝΟΛΟ ΤΟΜΕΑΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ Πίνακας 6. Μέσο Μέγεθος Έργου ΟΤΑ ΜΕΣΟ ΜΕΓΕΘΟΣ ΕΡΓΩΝ ΟΤΑ Π/Υ Πλήθος Ενταγμένων Έργων ΟΤΑ Έργων ΟΤΑ Μέσο Μέγεθος Έργου ΠΕΠ ΣΥΝΟΛΟ Από τα συγκριτικά στοιχεία των Ε.Π. όπως αυτά αποτυπώνονται στους Πίνακες 2 έως 6 προκύπτουν τα εξής: Όσον αφορά στο πλήθος των ενταγμένων έργων, η συμμετοχή των Ο.Τ.Α. στο σύνολο των ενταγμένων έργων για το Π.Ε.Π Αττικής κυμαίνεται στο 0,74%. Στο σύνολο των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων, στην Αττική, τα ενταγμένα έργα Ο.Τ.Α. είναι σε πλήθος το 3,79% του συνόλου των ενταγμένων έργων. Τα μερίδια των Ο.Τ.Α. της Περιφέρειας Αττικής, με κριτήριο τους προϋπολογισμούς, τα ποσά των συμβάσεων και τις δαπάνες, είναι στο σύνολο των Ε.Π.: 12,33% στις εντάξεις, 8,13% στις νομικές δεσμεύσεις και 5,76% στις δαπάνες. Στο Π.Ε.Π. Αττικής καταγράφονται σχεδόν οι ίδιες επιδόσεις των Ο.Τ.Α. 10,77%στις εντάξεις, 8,09% στις νομικές δεσμεύσεις Π. Ε. Τ. Α. Α. Ε. Σελίδα 23

24 και 5,75% στις δαπάνες. Στο Π.Ε.Π Αττικής τα έργα της πρωτοβάθμιας Αυτοδιοίκησης συμμετέχουν με ποσοστά 18,23% όσον αφορά στην απορροφητικότητα, 47,17% στην συμβασιοποίηση και 38,65% όσον αφορά στην εφαρμογή του κανόνα ν+3. Στην Περιφέρεια Αττικής (Π.Ε.Π Αττικής και Τ.Ε.Π) οι αντίστοιχοι δείκτες για τα έργα των Ο.Τ.Α. είναι 15,94% (απορροφητικότητα), 41,37% (συμβασιοποίηση) και 38,53% (εφαρμογή του κανόνα ν+3). Τα βασικά συμπεράσματα που προκύπτουν σχετικά με την Περιφέρεια Αττικής συνοψίζονται στα εξής: 5.3 ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΤΤΙΚΗΣ Το Π.Ε.Π. Αττικής στο σύνολο των Π.Ε.Π. Στους παρακάτω πίνακες παρατίθενται στοιχεία για το Περιφερειακό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα της Αττικής και γίνονται συγκρίσεις με την πορεία των Περιφερειακών Προγραμμάτων όλης της χώρας. Το μερίδιο του Π.Ε.Π. Αττικής στο σύνολο των Π.Ε.Π. της χώρας τόσο για το σύνολο των έργων όσο και για τα έργα ΟΤΑ, με κριτήριο τους οικονομικούς δείκτες (Π/Υ ενταγμένων, νομικές δεσμεύσεις, δαπάνες), παρουσιάζεται στον Πίνακα 7. Πίνακας 7. Συνολικά Ενταγμένα Έργα και Έργα Ο.Τ.Α στο Π.Ε.Π Αττικής Π.Ε.Π. Πλήθος Ενταγμένων Έργων ΣΥΝΟΛΙΚΑ ΕΝΤΑΓΜΕΝΑ ΕΡΓΑ Π/Υ Νομικές Ενταγμένων Δεσμεύσεις Έργων Δαπάνες Αττικής Σύνολο Π.Ε.Π. % Αττικής στο Σύνολο ,01% 23,78% 24,74% 27,28% Π.Ε.Π. Πλήθος Ενταγμένων Έργων Π/Υ Ενταγμένων Έργων ΕΡΓΑ ΟΤΑ Νομικές Δεσμεύσεις Δαπάνες Π. Ε. Τ. Α. Α. Ε. Σελίδα 24

25 Αττικής Σύνολο Π.Ε.Π % Αττικής στο Σύνολο 18,49% 18,82% 28,81% 23,84% Με κριτήριο το πλήθος έργων, το μερίδιο του ΠΕΠ Αττικής για το σύνολο των έργων κυμαίνεται στο 36,01%. Τα αντίστοιχα ποσοστά για τον προϋπολογισμό, τις νομικές δεσμεύσεις και τις δαπάνες είναι 23,78%, 24,74% και 27,28%. Αντίθετα, όταν η σύγκριση των Π.Ε.Π., γίνει στο επίπεδο των Έργων Ο.Τ.Α., τότε η εικόνα για την Αττική χειροτερεύει ελάχιστα, εκτός από τις νομικές δεσμεύσεις. Οι Ο.Τ.Α. της Αττικής έχουν το 18,82% του προϋπολογισμού των ενταγμένων έργων Ο.Τ.Α. σε όλα τα Π.Ε.Π., το 28,81% των νομικών δεσμεύσεων για έργα Ο.Τ.Α. και το 23,84% των δαπανών για έργα Ο.Τ.Α. Αναλυτικά: στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα της Περιφέρειας Αττικής έχουν ενταχθεί έργα συνολικά με τον προϋπολογισμό τους να ανέρχεται στα Από τα έργα που συνολικά έχουν ενταχθεί στο πρόγραμμα τα έχουν συνάψει Νομικές Δεσμεύσεις συνολικού προϋπολογισμού , ενώ έργα δεν έχουν υλοποιήσει σύμβαση. Όσον αφορά στις πληρωμές, σε έργα έχουν πραγματοποιηθεί δαπάνες συνολικού μεγέθους , ενώ συμβασιοποιημένα έργα δεν έχουν λάβει χρηματοδότηση και παρατίθενται με μηδέν απορροφήσεις. Συγκρίνοντας μεταξύ τους τις τρεις βασικές κατηγορίες ενός έργου και για το σύνολο των έργων όλων των τελικών δικαιούχων προκύπτουν τα παρακάτω: Επί του συνόλου των ενταγμένων έργων το 87,80% ( έργα) έχουν συμβασιοποιηθεί (Νομικές Δεσμεύσεις), ενώ στο επίπεδο των δαπανών τα έργα που έχουν λάβει χρηματοδότηση ανέρχονται μόλις στο 28,32% (5.271 έργα). Το 32,26% των συμβασιοποιημένων έργων έχει κάνει δαπάνες. Με κριτήριο τους οικονομικούς δείκτες παρατηρούνται τα ακόλουθα: Το σύνολο των συμβάσεων (νομικών δεσμεύσεων) ανέρχεται στο 62,80% του συνολικού προϋπολογισμού ενταγμένων έργων, ενώ οι δαπάνες στο 34,15%, αντίστοιχα. Οι δαπάνες Π. Ε. Τ. Α. Α. Ε. Σελίδα 25

26 αποτελούν το 54,38% των νομικών δεσμεύσεων. Για τα έργα Ο.Τ.Α. στο Π.Ε.Π. Αττικής η εικόνα είναι η παρακάτω: Επί συνόλου έργων οι Ο.Τ.Α. έχουν εντάξει 137 έργα ποσοστό που ανέρχεται στο 0,74% επί των συνολικών έργων. Στο επίπεδο των νομικών δεσμεύσεων, σε σύνολο έργων για τα οποία έχουν υπογραφεί συμβάσεις, οι Ο.Τ.Α. κατέχουν εξαιρετικά χαμηλό ποσοστό 0,53% (87 έργα). Σε σχέση με τις δαπάνες, 59 έργα Ο.Τ.Α. έχουν πραγματοποιήσει δαπάνες σε σύνολο έργων του Π.Ε.Π. τα οποία έχουν απορροφήσει κονδύλια (1,11%). Είκοσι οχτώ (28) συμβασιοποιημένα έργα Π.Ε.Π. δεν είχαν πραγματοποιήσει δαπάνες. Συσχετίζοντας τους οικονομικούς δείκτες, για το σύνολο των έργων Π.Ε.Π. και για τα έργα Ο.Τ.Α. στο Π.Ε.Π. Αττικής, προκύπτουν τα εξής: Ο προϋπολογισμός των ενταγμένων έργων των πρωτοβάθμιων Ο.Τ.Α. στο Π.Ε.Π. Αττικής ανέρχεται σε , που αντιστοιχεί στο 10,77% του συνολικού προϋπολογισμού ενταγμένων έργων του Π.Ε.Π., μερίδιο για τους Ο.Τ.Α. αρκετά υψηλότερο σε σχέση με αυτό του πλήθους ενταγμένων έργων (0,74%). Οι συμβάσεις των έργων Ο.Τ.Α. είναι (ποσοστό 8,09% επί του ύψους των συμβάσεων του συνόλου των έργων που έχουν συμβάσεις στο Πρόγραμμα). Οι δαπάνες έργων Ο.Τ.Α. είναι (5,75% επί του συνόλου των πληρωμών του Π.Ε.Π. Αττικής). Κατηγοριοποιώντας τα έργα των Ο.Τ.Α. στο Π.Ε.Π. Αττικής προκύπτει ο ακόλουθος πίνακας: Πίνακας 8. Πλήθος & Π/Υ Έργων Ο.Τ.Α. Κωδικοί Θεματικής Προτεραιότητας 10 Κατηγορίες Θεματικών Προτεραιοτήτων Υποδομή τηλεπικοινωνιών (συμπεριλαμβανομένων των ευρυζωνικών δικτύων) Πλήθος & Π/Υ Έργων Ο.Τ.Α. στο Π.Ε.Π. Αττικής % Πλήθος Πλήθος Π/Υ Έργων Έργων Έργων ΟΤΑ ΟΤΑ ΟΤΑ % Π/Υ Έργων ΟΤΑ Νομικές Δεσμεύσεις ΟΤΑ Πληρωμές ΟΤΑ 1 0,72% ,06% 0 0 Π. Ε. Τ. Α. Α. Ε. Σελίδα 26

27 Τεχνολογίες της πληροφορίας και της επικοινωνίας (πρόσβαση, ασφάλεια, διαλειτουργικότητα, πρόληψη κινδύνου, έρευνα, καινοτομία, ηλεκτρονικό περιεχόμενο κ.λπ.) 10 7,25% ,11% Υπηρεσίες και εφαρμογές για τον πολίτη (ηλεκτρονική υγεία, ηλεκτρονική διακυβέρνηση, 20 14,49% ,77% ηλεκτρονική μάθηση, ηλεκτρονική ενσωμάτωση κ.λπ.) Διαχείριση και διανομή ύδατος (πόσιμο νερό) 11 8,03% ,27% Επεξεργασία ύδατος (λύματα) 4 2,90% ,09% Πρόληψη κινδύνων (συμπεριλαμβανομένης της κατάρτισης και εφαρμογής σχεδίων και μέτρων για την 5 3,62% ,07% πρόληψη και τη διαχείριση των φυσικών και των τεχνολογικών κινδύνων) Ολοκληρωμένα σχέδια για την αστική και 57 41,30% ,64% αγροτική αναγέννηση Υποδομές στον τομέα της εκπαίδευσης 4 2,90% ,33% Υποδομές στον τομέα της φροντίδας παιδιών 24 17,39% ,40% Άλλες κοινωνικές υποδομές 1 0,72% ,21% ΣΥΝΟΛΟ ,00% ,00% Με βάση τις ανωτέρω κατηγορίες έργων προκύπτουν συμπεράσματα για τους άξονες προτεραιότητας που κινείται η Τοπική Αυτοδιοίκηση. Η κατηγορία Θεματικής Προτεραιότητας «Ολοκληρωμένα σχέδια για την αστική και αγροτική αναγέννηση» περιλαμβάνει το μεγαλύτερο πλήθος ενταγμένων έργων Ο.Τ.Α., 41,30% περίπου, γεγονός που καταδεικνύει ότι η αστική και αγροτική ανάπλαση αποτελεί βασικό αναπτυξιακό Π. Ε. Τ. Α. Α. Ε. Σελίδα 27

28 πόλο για την περιφέρεια και τους Ο.Τ.Α. Δεν πρέπει να διαφεύγει ότι αποτελούν και σχετικά βατά έργα για τις τεχνικές οργανωτικές δυνατότητες των Ο.Τ.Α. Οι κατηγορίες «Υποδομές στον τομέα της φροντίδας παιδιών» και «Υπηρεσίες και εφαρμογές για τον πολίτη» ακολουθούν στα ποσοστά ένταξης έργων με ποσοστό 17,39% και 14,49%. Τα μεγαλύτερα ποσοστά προϋπολογισμού ένταξης παρουσιάζουν οι κατηγορίες «Ολοκληρωμένα σχέδια για την αστική και αγροτική αναγέννηση» και «Υποδομές στον τομέα της φροντίδας παιδιών» (42,64% και 21,40%, αντίστοιχα). Για τα έργα Ο.Τ.Α. στην Αττική γίνονται οι ακόλουθες επισημάνσεις: Σε σύνολο 137 ενταγμένων έργων Ο.Τ.Α. για τα 87 έργα έχουν υπογραφεί συμβάσεις Νομικές Δεσμεύσεις (ποσοστό που ανέρχεται σε 63,50%). Για 50 έργα (ποσοστό 36,50%) δεν έχουν υπογραφεί συμβάσεις. Οι προϋπολογισμοί των έργων που δεν έχουν συμβασιοποιηθεί ξεκινούν από και φθάνουν έως και (Ολοκλήρωση δικτύου ομβρίων στο Δήμο Ψυχικού Ίλιον 2.0: Διαλειτουργικές ψηφιακές υπηρεσίες διαχείρισης υποδομών του Δήμου για την εξοικονόμηση πόρων). Επί συνόλου 50 μη συμβασιοποιημένων ενταγμένων έργων η κατανομή ανά κατηγορία θεματικής προτεραιότητας είναι η εξής: 1. Υποδομή τηλεπικοινωνιών (συμπεριλαμβανομένων των ευρυζωνικών δικτύων), 1 έργο 2. Τεχνολογίες της πληροφορίας και της επικοινωνίας, 3 έργα 3. Υπηρεσίες και εφαρμογές για τον πολίτη, 8 έργα 4. Διαχείριση και διανομή ύδατος (πόσιμο νερό), 3 έργα 5. Πρόληψη κινδύνων, 2 έργα 6. Ολοκληρωμένα σχέδια για την αστική και αγροτική αναγέννηση, 15 έργα 7. Υποδομές στον τομέα της εκπαίδευσης, 1 έργο 8. Υποδομές στον τομέα της φροντίδας παιδιών, 17 έργα Τα έργα Ο.Τ.Α. στα οποία υπάρχουν δαπάνες είναι 59 (42,75% στο σύνολο των ενταγμένων έργων Ο.Τ.Α.), ενώ 78 ενταγμένα έργα έχουν μηδενική απορρόφηση. Από τα έργα αυτά, 50 δεν έχουν σύμβαση και 28 έργα, ενώ έχουν συμβασιοποιηθεί, δεν εμφανίζουν απορρόφηση. Οι επιδόσεις με δείκτη το πλήθος των έργων δείχνουν να είναι ικανοποιητικές, αλλά ασφαλή Π. Ε. Τ. Α. Α. Ε. Σελίδα 28

29 συμπεράσματα προκύπτουν με τη συνεξέταση όλων των δεικτών. Από το σύνολο των ενταγμένων έργων Ο.Τ.Α. δαπάνες καταγράφει το 42,75%. Επί συνόλου προϋπολογισμού ενταγμένων έργων Ο.Τ.Α. οι συμβάσεις ανέρχονται στο 47,17% του προϋπολογισμού ( ), ενώ οι δαπάνες σε 18,23% ( ), αντίστοιχα. 5.4 ΤΟΜΕΑΚΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΑΤΤΙΚΗΣ Εξετάζοντας την πορεία των Τομεακών Επιχειρησιακών Προγραμμάτων στην Περιφέρεια Αττικής, σε συσχέτιση με τα έργα Ο.Τ.Α., παρατηρούνται τα εξής: Το πλήθος των ενταγμένων έργων Ο.Τ.Α. σε τομεακά προγράμματα στην Αττική είναι πενταπλάσιο από το πλήθος των ενταγμένων έργων Ο.Τ.Α. στο Π.Ε.Π. Αττικής. Σε σχέση με τους οικονομικούς δείκτες, οι επιδόσεις των Ο.Τ.Α. της Αττικής στα τομεακά προγράμματα δεν είναι καθόλου ικανοποιητικές, και απόλυτα και συγκριτικά. Ο προϋπολογισμός των ενταγμένων έργων Ο.Τ.Α. στο Π.Ε.Π. Αττικής είναι 7 φορές μεγαλύτερος από το προϋπολογισμό του συνόλου των έργων Ο.Τ.Α. της Αττικής που είναι ενταγμένα στα τομεακά. Το ύψος των νομικών δεσμεύσεων και των δαπανών για έργα Ο.Τ.Α. στα τομεακά προγράμματα ανέρχονται σε και αντίστοιχα, ενώ οι αντίστοιχοι δείκτες στο Π.Ε.Π. Αττικής είναι και Από τα 705 ενταγμένα έργα ΟΤΑ στην Περιφέρεια Αττικής, τα έργα στα τομεακά προγράμματα είναι 568 (80,45%). Το μεγαλύτερο πλήθος ενταγμένων έργων εμφανίζεται στο Ε.Π «Εκπαίδευση και δια Βίου Μάθηση» (542 έργα) από τα οποία όλα αφορούν στη κατηγορία θεματικής προτεραιότητας: Σχεδιασμός, εισαγωγή και εφαρμογή μεταρρυθμίσεων στα συστήματα εκπαίδευσης και κατάρτισης με σκοπό την ανάπτυξη της απασχολησιμότητας, τη βελτίωση της σχέσης της αρχικής και της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης με την αγορά εργασίας και την αναβάθμιση (σχολικές επιτροπές). Το Ε.Π «Διοικητική Μεταρρύθμιση» ακολουθεί με 23 έργα ΟΤΑ, ποσοστό 4,04% στο σύνολο των τομεακών προγραμμάτων για τα έργα ΟΤΑ και παρουσιάζει 32,97% συμβασιοποίηση και μηδενική απορρόφηση. Το Ε.Π «Περιβάλλον Αειφόρος Ανάπτυξη» συμμετέχει με 3 έργα στην Περιφέρεια Αττικής παρουσιάζοντας 0,21% συμβασιοποίηση και απορρόφηση ( νομικές δεσμεύσεις και δαπάνες). Π. Ε. Τ. Α. Α. Ε. Σελίδα 29

30 Πίνακας 9. Κατηγορίες Έργων στα Τομεακά Επιχειρησιακά Προγράμματα Πλήθος & Π/Υ Έργων Ο.Τ.Α. στα T.Ε.Π. στην Περιφέρεια Αττικής (Ε.Π. ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗ., Ε.Π. ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗ, Ε.Π. ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ΑΕΙΦΟΡΟΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗ) Κωδικοί Θεματική ς Προτεραι ότητας Κατηγορίες Θεματικών Προτεραιοτήτων Πλήθο ς Έργων ΟΤΑ % Πλήθος Έργων ΟΤΑ Π/Υ Έργων ΟΤΑ % Π/Υ Έργων ΟΤΑ Νομικές Δεσμεύ σεις ΟΤΑ Πληρω μές ΟΤΑ 45 Διαχείριση και διανομή ύδατος 1 0,18% ,41% 0 0 (πόσιμο νερό) 46 Επεξεργασία ύδατος (λύματα) 2 0,35% ,22% Σχεδιασμός και διάδοση καινοτόμων και πιο παραγωγικών 23 4,05% ,72% τρόπων οργάνωσης της εργασίας 72 Σχεδιασμός, εισαγωγή και εφαρμογή μεταρρυθμίσεων στα συστήματα εκπαίδευσης και κατάρτισης με σκοπό την ανάπτυξη της απασχολησιμότητας, τη βελτίωση της ,42% ,65% 0 0 σχέσης της αρχικής και της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης με την αγορά εργασίας και την αναβάθμιση ΣΥΝΟΛΟ ,00% ,00% Σύμφωνα με την κατηγοριοποίηση που εφαρμόστηκε, η Κατηγορία θεματικής προτεραιότητας 72 «Σχεδιασμός, εισαγωγή και εφαρμογή μεταρρυθμίσεων στα συστήματα εκπαίδευσης και κατάρτισης» περιλαμβάνει μεγάλο πλήθος ενταγμένων έργων (542 έργα) για την εξεταζόμενη χρονική περίοδο και είναι λογικό μιας και αυτή η κατηγορία αφορά σε σχολικές επιτροπές. Μερίδιο έχουν και τα έργα που εντάσσονται στην κατηγορία «Σχεδιασμός και διάδοση καινοτόμων και πιο παραγωγικών τρόπων οργάνωσης της εργασίας» (23 έργα). Τέλος 1 έργο αφορά «Διαχείριση και διανομή ύδατος» και 2 έργα εντάσσονται στην κατηγορία «Επεξεργασία Π. Ε. Τ. Α. Α. Ε. Σελίδα 30

31 ύδατος». 5.5 Η ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ ΩΣ «ΤΕΛΙΚΟΣ ΔΙΚΑΙΟΥΧΟΣ» ΣΤΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΕΣΠΑ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΑΤΤΙΚΗΣ ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Στην Ειδική Ενότητα περιέχονται αναλυτικά τα στοιχεία για τα ενταγμένα έργα στα Επιχειρησιακά Προγράμματα τα οποία έχουν ως Τελικό Δικαιούχο πρωτοβάθμιο Ο.Τ.Α. της Περιφέρειας Αττικής. Η πρωτοβάθμια Αυτοδιοίκηση λειτουργεί ως «Τελικός Δικαιούχος» στα Ε.Π όχι μόνον με την μορφή του Δήμου, αλλά και με αρκετές άλλες μορφές: Δημοτική Επιχείρηση, Αναπτυξιακή Εταιρεία, Νομικό Πρόσωπο Δ.Δ., κ.α. Με βάση αυτό το δεδομένο η επίδοση ενός Ο.Τ.Α. στα Επιχειρησιακά Προγράμματα της 4 ης Προγραμματικής Περιόδου προκύπτει από τον συνυπολογισμό (άθροιση στα ποσοτικά μεγέθη, συνδυασμένη αξιολόγηση στα ποιοτικά στοιχεία) ΟΛΩΝ των μορφών με τις οποίες ο συγκεκριμένος Ο.Τ.Α. λειτουργεί ως Τελικός Δικαιούχος. Στη συνέχεια καταγράφονται και σχολιάζονται τα ακόλουθα: 1. Συγκεντρωτικά ανά τίτλο Ο.Τ.Α. (λ.χ. Δήμος Χαλανδρίου), τα στοιχεία ΟΛΩΝ των ενταγμένων έργων έκαστου Ο.Τ.Α. με όλες τις μορφές που μπορεί να εμφανίζεται ο συγκεκριμένος Ο.Τ.Α. ως Τελικός Δικαιούχος. Ένα (1) τουλάχιστον ενταγμένο έργο σε Επιχειρησιακό Πρόγραμμα είχαν 65 Ο.Τ.Α. της Περιφέρειας Αττικής από τους 66 Ο.Τ.Α. που απαρτίζουν συνολικά την περιφέρεια. Αξιοποιώντας την συγκεντρωτική ανά Ο.Τ.Α. κατάταξη, επιχειρείται με κριτήριο τον ΠΛΗΘΥΣΜΟ να γίνει εκτίμηση του μεγέθους του Ο.Τ.Α. ο οποίος θα ήταν δυνατό να προταθεί ως Τελικός Δικαιούχος για την επόμενη Προγραμματική Περίοδο. 2. Τα στοιχεία για τα ενταγμένα έργα της πρωτοβάθμιας Αυτοδιοίκησης στα Ε.Π , με όλες τις διακριτές μορφές O.T.A. ως «Τελικός Δικαιούχος». Π. Ε. Τ. Α. Α. Ε. Σελίδα 31

32 ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΤΙΚΑ στοιχεία ανά Δήμο και Κοινότητα Δήμος είναι δυνατό να μετέχει στα Επιχειρησιακά Προγράμματα ως «Τελικός Δικαιούχος» με διάφορες μορφές: ως Ο.Τ.Α. αυτοτελώς, ως αμιγής Δημοτική Επιχείρηση, ως Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου του συγκεκριμένου Ο.Τ.Α., κ.α. Συγκεντρώνοντας όλες τις μορφές με τις οποίες ένας Ο.Τ.Α. έχει ενταγμένα έργα, διαμορφώνεται η συνολική επίδοση του συγκεκριμένου Ο.Τ.Α. στην αξιοποίηση των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων του ΕΣΠΑ Στο σύνολο όλων των προγραμμάτων ΕΣΠΑ έχουν εντάξει έργο τουλάχιστον 301 Ο.Τ.Α. Πιο αναλυτικά για την Περιφέρεια Αττικής: Ενταγμένα Έργα συνολικού προϋπολογισμού των 10 εκ. έχουν 4 Ο.Τ.Α. Οι 4 Ο.Τ.Α. έχουν δεσμεύσει το 21,72% του συνολικού προϋπολογισμού των ενταγμένων έργων Ο.Τ.Α. της Περιφέρειας Αττικής. Οι 4 Ο.Τ.Α. καλύπτουν το 3,95% του πληθυσμού της Περιφέρειας Αττικής. Ενταγμένα Έργα συνολικού προϋπολογισμού των 5 εκ. έχουν 19 Ο.Τ.Α. Οι 19 Ο.Τ.Α. έχουν δεσμεύσει το 63,13% του συνολικού προϋπολογισμού των ενταγμένων έργων Ο.Τ.Α. της Περιφέρειας Αττικής Οι 19 Ο.Τ.Α. καλύπτουν το 20,87% του πληθυσμού της Περιφέρειας Αττικής. Ενταγμένα Έργα συνολικού προϋπολογισμού του 1 εκ. έχουν 53 Ο.Τ.Α. Ενταγμένα Έργα συνολικού προϋπολογισμού < 1 εκ. έχουν 12 Ο.Τ.Α. Οι 12 Ο.Τ.Α. έχουν δεσμεύσει το 0,84% του συνολικού προϋπολογισμού των ενταγμένων έργων Ο.Τ.Α. Οι 12 Ο.Τ.Α. καλύπτουν το 5,63% του πληθυσμού της Περιφέρειας Αττικής. Αναλύοντας πληθυσμιακά τα στοιχεία προκύπτουν τα παρακάτω πολύ χρήσιμα συμπεράσματα: Οι Ο.Τ.Α. της Περιφέρειας Αττικής με πληθυσμό μεγαλύτερο ή ίσο των κατοίκων είναι 26. Ο πληθυσμός τους αντιστοιχεί στο 73,16% του συνολικού πληθυσμού της Περιφέρειας Αττικής και ο προϋπολογισμός των ενταγμένων έργων τους καλύπτει το 39,85% του συνολικού Π. Ε. Τ. Α. Α. Ε. Σελίδα 32

33 προϋπολογισμού ενταγμένων έργων των Ο.Τ.Α. της Αττικής. Οι Ο.Τ.Α. της Περιφέρειας Αττικής με πληθυσμό μεγαλύτερο ή ίσο από κατοίκους είναι 55 και τα αντίστοιχα ποσοστά τους είναι 97,59% όσον αφορά τον πληθυσμό και 96,79% ως προς το συνολικό προϋπολογισμό ενταγμένων έργων της Περιφέρειας Αττικής. Συνεχίζοντας την κατηγοριοποίηση ως προς το μέγεθος του πληθυσμού για την κατηγορία μεγαλύτερος ή ίσος των κατοίκων τα αντίστοιχα μεγέθη ανέρχονται σε 60, οι οποίοι περιλαμβάνουν το 99,61% του πληθυσμού και το 99,82% του προϋπολογισμού των ενταγμένων έργων και τέλος για την κατηγορία άνω των κατοίκων οι Ο.Τ.Α. της Αττικής εμφανίζουν όμοια κατάσταση με την προηγούμενη κατηγορία. Οι μικροί Ο.Τ.Α. (πληθυσμός μικρότερος των κατοίκων) ανέρχονται σε 5 και τα αντίστοιχα ποσοστά τους είναι 0,39% για τον πληθυσμό και 0,18% ως προς τον προϋπολογισμό ένταξης. Στα στοιχεία υλοποίησης παρουσιάζονται αναλυτικά οι 65 Ο.Τ.Α. της Περιφέρειας Αττικής ως προς τον ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟ ΕΝΤΑΓΜΕΝΩΝ ΕΡΓΩΝ κατά φθίνουσα τάξη σε όλα τα ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ του ΕΣΠΑ Π. Ε. Τ. Α. Α. Ε. Σελίδα 33