Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Πέμπτη 19 Ιουνίου Ελληνική Οικονομία ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ

Transcript

1 Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Πέμπτη 19 Ιουνίου 2014 ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ Ελληνική Οικονομία Η Έκθεση του ΔΝΤ που ανακοινώθηκε στις αρχές Ιουνίου 2014 παρουσιάζεται σε μεγάλο βαθμό ξεπερασμένη από τις εξελίξεις, ενώ πολλές από τις προτάσεις πολιτικής που φαίνεται να προτείνει είχαν ήδη υλοποιηθεί και με το παραπάνω πριν καν δημοσιευτεί η Έκθεση. Όσον αφορά την ακραίως απαισιόδοξη θεώρηση των αναπτυξιακών προοπτικών της ελληνικής οικονομίας που φαίνεται να υιοθετείται σε ορισμένα κεφάλαια της Έκθεσης, η απάντηση έχει ήδη δοθεί με την εντυπωσιακή εισροή στη χώρα επιχειρηματικών κεφαλαίων, ύψους άνω των 10 δις ήδη από το 1 ο 6μηνο.2014 (εκ των οποίων 8,4 δις για τις ΑΜΚ των τραπεζών) και με την εντυπωσιακή τώρα συμμετοχή ξένων επενδυτών παγκοσμίου εμβέλειας στα προγράμματα ιδιωτικοποιήσεων που βρίσκονται σε εξέλιξη. Η εικόνα αυτή ενισχύεται από την ανακοίνωση νέων στοιχείων για την εντυπωσιακή πορεία του τουρισμού κατά το 2014, καθώς και για την πολύ ικανοποιητική υλοποίηση του Προϋπολογισμού του 2014 (Π2014) στο 1 ο 5μηνο Επιπλέον, το κόστος δανεισμού του Δημοσίου μειώνεται τώρα σε σχεδόν φυσιολογικά επίπεδα, με τα επιτόκια των εκδόσεων 6μηνων και 3μηνων ΕΓΕΔ να μειώνονται στο 2,15% και στο 1,8% αντίστοιχα, από άνω του 4,2% που διαμορφώνονταν έως τα μέσα του Είναι, επομένως, η πρώτη φορά μετά το 2009 που μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα ότι η πορεία ανάκαμψης και ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας και εξόδου της χώρας από την μεγαλύτερη κρίση της μεταπολεμικής της ιστορίας βρίσκεται αποκλειστικά στα χέρια της ελληνικής κυβέρνησης. Σε αυτό το πλαίσιο, η συνέχιση της αποτελεσματικής υλοποίησης του ισχύοντος προγράμματος προσαρμογής και ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας αποτελεί τον αναγκαίο μηχανισμό επανένταξης της Ελλάδος στην ομάδα των χωρών με εξαιρετικά αναβαθμισμένες προοπτικές ανάπτυξης στα επόμενα χρόνια και δεκαετίες. Η ανάκαμψη της οικονομίας το 2014, όπως και η ουσιαστική επιβράδυνση της πτώσης του ΑΕΠ το 2013, έχουν την υπογραφή του Τουρισμού. Στηρίχτηκαν δηλαδή σε έναν από τους τομείς στους οποίους η Ελλάδα κατέχει αναμφισβήτητα συγκριτικά πλεονεκτήματα. Αντίθετα δε με τις σκέψεις του ΔΝΤ, που για να επιχειρηματολογήσει υπέρ της στασιμότητας των ελληνικών εξαγωγών αναφέρεται στις εξαγωγές χωρίς τον τουρισμό, ο Τουρισμός είναι αναπόσπαστο κομμάτι της ελληνικής οικονομίας και συμβάλλει ουσιαστικά στην ανάκαμψη και την ανάπτυξή της και στην αύξηση των ελληνικών εξαγωγών. Ήδη, η αύξηση των αφίξεων στο 1 ο 5μηνο.2014 ήταν πολύ μεγαλύτερη του αναμενομένου και υπερέβη το +20%, έναντι της αύξησής τους κατά 4,7% και στο 1 ο 5μηνο.2013 (βλέπε τον Πίνακα 1). Πίνακας 1. Αριθμός Αεροπορικών Αφίξεων (σε κύρια αεροδρόμια) / /2013 Ιαν ,6% 26,2% Φεβρ ,5% 30,2% Μάρτ ,2% 14,3% Απρ ,7% 38,7% Μάιος ,0% 13,4% Σύνολο ,7% 20,4% Πηγή: ΣΕΤΕ. Είναι αξιοσημείωτη η σημαντική αύξηση των αφίξεων κατά 13,4% (ή κατά 187 χιλ. αφίξεις) σε ετήσια βάση τον Μάιο 2014, παρά τη μεγάλη αύξηση στις αφίξεις κατά 16,0% σε ετήσια βάση που είχε σημειωθεί και τον Μάιο 2013, που ήταν και το Πάσχα του έτους 2013, ενώ φέτος το Πάσχα ήταν τον Απρίλιο. Γενικά, η αύξηση των αφίξεων στο 1 ο 5μηνο.2014 ήταν τόσο μεγάλη ώστε να σηματοδοτεί μεγάλη αύξηση των αεροπορικών αφίξεων κατά ποσοστό άνω του 10% και κατά το έτος 2014 ως σύνολο, μετά την αύξησή τους κατά +10,6% και το Όσον αφορά στον Προϋπολογισμό 2014, Η εκτέλεση του προϋπολογισμού της Κεντρικής Κυβέρνησης (ΚΚ) στο 1 ο 5μηνο 2014 καταγράφει πρωτογενές πλεόνασμα στην ΚΚ ύψους 0,71 δις, έναντι πρωτογενούς ελλείμματος ύψους 0,97 δις στο 1 ο 5μηνο.2013 και επίσης έναντι πρωτογενούς ελλείμματος ύψους 2,35 δις στο 1 ο 5μηνο Αυτό το πλεόνασμα επιτεύχθηκε παρά το ότι οι επιστροφές φόρων στο 1 ο 5μηνο.2014 ήταν σημαντικά αυξημένες κατά 786 εκατ. έναντι του 1 ου 5μήνου.2013 και κατά 85 εκατ. έναντι του στόχου που είχε τεθεί για το 1 ο 5μηνο Σημειώνεται ότι οι επιστροφές φόρων για το 2014 ως σύνολο είχαν προγραμματιστεί στα 2,79 δις στον Π2014, αλλά τώρα εκτιμώνται στα 3,14 δις (ΜΠΔΣ ), έναντι 3,1 δις το Από την άλλη πλευρά, το πλεόνασμα του ΠΔΕ ήταν χαμηλότερο κατά 129 εκατ. από τον στόχο που είχε τεθεί για το 1 ο 5μηνο 2014 και επίσης χαμηλότερο κατά 61 δις από το 1 ο 5μηνο Γενικά, το πρωτογενές πλεόνασμα στην ΚΚ που επιτεύχθηκε στο 1 ο 5μηνο.2014 θα ήταν πολύ υψηλότερα αν οι επιστροφές φόρων ήταν κανονικές και αν το πλεόνασμα του ΠΔΕ ήταν σύμφωνα με τους στόχους που είχαν τεθεί.

2 Αξιοσημείωτη εξέλιξη αποτελεί η αύξηση των συνολικών εσόδων του Τ.Π. (πριν την αφαίρεση των επιστροφών φόρων) κατά 4,0% στο 1 ο 5μηνο.2014, παρά την απώλεια σημαντικών εσόδων ύψους άνω των 300 εκατ. από τον ΦΠΑ και από τον ΕΦΚ καυσίμων λόγω των πολύ καλών καιρικών συνθηκών που επικράτησαν στο 5μηνο αυτό. Η εξέλιξη αυτή των εσόδων συγκρίνεται με την πτώση τους κατά -7,9% στο 1 ο 5μηνο.2013 και με την προγραμματισμένη αύξησή τους το 2014 ως σύνολο κατά 1,6% με βάση τον Π2014 και κατά 4,4% με βάση το ΜΠΔΣ Γενικά, παρά το ότι τα καθαρά έσοδα του Τ.Π. στο 1 ο 5μηνο.2014 ήταν ελαφρά μειωμένα κατά -0,8% σε ετήσια βάση, η προϋπολογισμένη αύξησή τους κατά 3,7% το 2014 ως σύνολο μπορεί τελικά να επιτευχθεί. Αυτό προκύπτει από το γεγονός ότι η πτώση των καθαρών εσόδων στο 1 ο 5μηνο.2014 οφείλεται κατά κύριο λόγο στο ότι επιστροφές φόρων ήταν αυξημένες κατά 162,7% σε αυτό το 5μηνο, ενώ για το έτος ως σύνολο η αύξησή τους έχει προϋπολογιστεί μόνο στο 1,0%. Επίσης, τα έσοδα από τον ΦΠΑ και από τον ΕΦΚ στα καύσιμα αναμένεται να είναι σημαντικά αυξημένα στο 2 ο 6μηνο.2014, σε σύγκριση με τις σημαντικές απώλειες εσόδων στον τομέα αυτό στο 1 ο 6μηνο Από την άλλη πλευρά, σημειώνεται η συνεχιζόμενη μεγάλη πτώση των πρωτογενών δαπανών του Τ.Π. κατά -8,4% στο 1 ο 5μηνο.2014 (κατά 459 εκατ. χαμηλότερα από τον στόχο που είχε τεθεί για το 5μηνο αυτό), έναντι της πολύ μεγάλης πτώσης τους κατά -11,3% στο 1 ο 5μηνο.2013 και έναντι επιδιωκόμενης πτώσης τους κατά -3,7% το 2014 ως σύνολο. Με την εκτίμηση ότι η πτώση αυτών των δαπανών θα περιοριστεί τελικά στο -5,7% το 2014 (από -8,4% στο 1 ο 5μηνο.2014), προκύπτει η διαμόρφωσή τους κατά 900 εκατ. χαμηλότερα από ότι έχει προϋπολογιστεί. Με αυτά τα δεδομένα, η εκτέλεση του προϋπολογισμού της Κεντρικής Κυβέρνησης στο 1 ο 5μηνο.2014 κρίνεται ως πολύ ικανοποιητική και σηματοδοτεί τη δυνατότητα εκτέλεσης του Π2014 σε επίπεδα γενικής κυβέρνησης (ΓΚ) πολύ καλύτερα από ότι έχει προϋπολογιστεί. Ειδικότερα, το πρωτογενές πλεόνασμα της ΚΚ μπορεί να διαμορφωθεί τελικά στα 3,4 δις, έναντι 2,65 δις που προβλέπει ο επικαιροποιημένος Π2014 και έναντι των 1,96 δις που προέβλεπε ο αρχικός Π2014. Σχετικά με την Έκθεση του ΔΝΤ για την Ελλάδα, αναγνωρίζεται πλέον η μεγάλη πρόοδος που έχει σημειώσει η Ελλάδα όσον αφορά τη δραστική μείωση των τεράστιων δημοσιονομικών ελλειμμάτων και των ελλειμμάτων στο εξωτερικό ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών της, με την επίτευξη πλεονασμάτων και στα δύο αυτά ισοζύγια από το Μάλιστα, το ΔΝΤ επισημαίνει το εξαιρετικά σύντομο χρονικό διάστημα στο οποίο επιτεύχθηκαν οι ανωτέρω προσαρμογές αν ληφθεί υπόψη ότι το 2009 τα ελλείμματα αυτά αντιστοιχούσαν στο 11% του ΑΕΠ και 15,5% του ΑΕΠ αντίστοιχα. Επίσης, το ΔΝΤ επιβεβαιώνει την εκτίμησή του ότι η οικονομία θα επανέλθει σε ανάπτυξη, με αύξηση του ΑΕΠ κατά 0,6% το 2014, υποστηριζόμενη από την ανάκτηση της εμπιστοσύνης των επενδυτών, όπως αυτή αντανακλάται στην βελτίωση του οικονομικού κλίματος αλλά και την επάνοδο με επιτυχία του ελληνικού δημοσίου στις διεθνείς αγορές ομολόγων. Επίσης, επαναδιατυπώνει την πεποίθησή του ότι οι αρχές είναι αποφασισμένες να εφαρμόσουν με συνέπεια το πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής και ως εκ τούτου δεν τίθεται θέμα δημοσιονομικού ή χρηματοδοτικού κενού μέχρι τουλάχιστον τα μέσα του Ειδικότερα, το ΔΝΤ προβλέπει αύξηση του ΑΕΠ κατά 0,6% το 2014 και κατά 2,9% το Δεν έχει, ωστόσο, λάβει υπόψη του την εξέλιξη στα βασικά μεγέθη του ΑΕΠ στο 1 ο 3μηνο Έτσι, εκτιμά ότι η ανάκαμψη της οικονομίας το 2014 θα προέλθει: α) Από την αύξηση των επενδύσεων παγίου κεφαλαίου κατά 5,9%, παρά τη σημαντική πτώση τους κατά -7,9% στο 1 ο 3μηνο Μετά από αυτή την εξέλιξη, η αύξηση των επενδύσεων το 2014 εκτιμάται περί το 2,0%, ενώ μπορεί πράγματι να αυξηθούν περαιτέρω κατά 9,7% το 2015, όπως προβλέπει και το ΔΝΤ. β) Από την εκτιμώμενη νέα πτώση της ιδιωτικής κατανάλωσης κατά -1,8% το 2014, παρά τη σταθεροποίησή της στο -0,2% στο 4 ο 3μηνο.2013 και την αύξησή της κατά 0,7% στο 1 ο 3μηνο Οι εξελίξεις αυτές και η σημαντική βελτίωση των δεικτών καταναλωτικής εμπιστοσύνης και οικονομικού κλίματος γενικότερα σηματοδοτούν τη σταθεροποίηση, ή την μικρή αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης το 2014, πράγμα που ενισχύει τις προοπτικές για αύξηση του ΑΕΠ κατά ποσοστό υψηλότερο του 0,6% που προβλέπει το ΔΝΤ. Για παράδειγμα, το ΔΝΤ προβλέπει ότι η συμβολή του εξωτερικού τομέα στην αύξηση του ΑΕΠ θα ανέλθει στις 1,5 π.μ. το 2014, με αύξηση των εξαγωγών αγαθών και υπηρεσιών κατά 4,1% και με νέα πτώση των εισαγωγών αγαθών και υπηρεσιών κατά -1,3%. Ωστόσο, με βάση τις ανωτέρω εκτιμήσεις για την μεταβολή της ιδιωτικής κατανάλωσης (+0,3%) και των επενδύσεων (+1,7%), η αύξηση του ΑΕΠ μπορεί να υπερβεί το 1,0%, ακόμη και αν η συμβολή στην αύξησή του από τις καθαρές εξαγωγές δεν υπερβεί τη 1,0 π.μ. Επιπλέον, η σταθεροποίηση της ιδιωτικής κατανάλωσης από το 2014 ενισχύει τις προοπτικές για αύξησή της κατά 1,7% το 2015 (όπως προβλέπει το ΔΝΤ), καθώς και την προοπτική για αύξηση του ΑΕΠ κατά 2,9% το 2015, με την προαναφερθείσα ανάκαμψη και των επενδύσεων. Όσον αφορά τη συμβολή των καθαρών εξαγωγών στην αύξηση του ΑΕΠ το ΔΝΤ εκτιμά ότι θα παραμείνει θετική στις 0,8 π.μ. το 2015, από 2,0 π.μ. το Ωστόσο, στην Έκθεση του ΔΝΤ συμπεριλαμβάνονται και ορισμένες εξαιρετικά αρνητικές κρίσεις και παρατηρήσεις κυρίως για τις προοπτικές ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας που αφενός δεν φαίνεται να προκύπτουν από τις πραγματικές εξελίξεις στην Ελλάδα τα τελευταία 3μηνα και αφετέρου δεν συμβάλλουν στην αναγκαία εξάλειψη της ανεξέλεγκτης αβεβαιότητας που συνέβαλε τα μέγιστα στην εμβάθυνση της ύφεσης στην ελληνική οικονομία και της κοινωνικής και 2

3 πολιτικής κρίσης στην Ελλάδα στην περίοδο Σεπτεμβρίου 2011 Απριλίου Ειδικότερα, οι κυριότερες από αυτές τις κρίσεις παρατηρήσεις του ΔΝΤ συνοψίζονται περιληπτικά στα ακόλουθα: Πρώτον, το ΔΝΤ σημειώνει ότι η Ελλάδα έχει καθυστερήσει στην εφαρμογή μεταρρυθμίσεων που θα οδηγούσαν σε αύξηση της παραγωγικότητας. Ως αποτέλεσμα η προσαρμογή πραγματοποιήθηκε με μέτρα που οδηγούσαν στην ύφεση της οικονομίας, μέσω δηλαδή της περικοπής δαπανών και της συρρίκνωσης των εισοδημάτων (αντίθετα, προφανώς, με τις οδηγίες του ΔΝΤ), και όχι (όπως, ενδεχομένως, πρότεινε το ΔΝΤ) μέσω της υιοθέτησης μέτρων για την βελτίωση της παραγωγικότητας που θα οδηγούσαν την οικονομία σε γρήγορη ανάκαμψη. Ωστόσο, στην παράγραφο 12 (σελ. 8.) το ΔΝΤ σημειώνει ότι «η Ελλάδα είναι μεταξύ των χωρών που σημείωσαν τη μεγαλύτερη βελτίωση από την αρχή της κρίσης στους δείκτες Doing Business της World Bank και στο γενικό δείκτη παρεμβατικών ρυθμίσεων στις αγορές προϊόντων του ΟΟΣΑ». Επίσης, το ΔΝΤ παραθέτει Διαγράμματα που δείχνουν τη μεγάλη βελτίωση που είχε σημειώσει η Ελλάδα στους ανωτέρω τομείς έως τις αρχές του Ωστόσο, όπως επίσης τονίζεται από το ΔΝΤ, στις αρχές του 2014 η Ελλάδα υλοποίησε το σύνολο των μεταρρυθμίσεων όσον αφορά την εξάλειψη των παρεμβατικών ρυθμίσεων στις αγορές προϊόντων που συμπεριλαμβάνονταν στην εργαλειοθήκη του ΟΟΣΑ εκθέτοντας πλήρως στον παγκόσμιο ανταγωνισμό τέσσερις πολύ σημαντικούς παραγωγικούς τομείς της οικονομίας. Επίσης, στην ίδια περίοδο ολοκληρώθηκε πλήρως το άνοιγμα των επαγγελμάτων στον ανταγωνισμό, ενώ από τον Ιούλιο του 2014 εφαρμόζεται και η μείωση των εισφορών των εργαζομένων και των εργοδοτών στα ασφαλιστικά ταμεία συμβάλλοντας περεταίρω στη βελτίωση της διεθνούς ανταγωνιστικότητας των εγχώριων παραγωγικών μονάδων. Γενικά, αντίθετα με τα όσα φαίνεται να θέλει να επιχειρηματολογήσει το ΔΝΤ, η ύφεση και η αύξηση της ανεργίας έλαβαν μεγαλύτερες διαστάσεις στην Ελλάδα όχι διότι οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις καθυστέρησαν, αλλά διότι αντίθετα ήταν πρωτοφανείς σε έκταση και βάθος και συνεπάγονταν την ανατροπή εκ θεμελίων του θεσμικού και οργανωτικού πλαισίου λειτουργίας της ελληνικής οικονομίας σε όλους της τους τομείς της. Επιπλέον οι εκ βάθρων μεταρρυθμίσεις σε όλους τους τομείς της οικονομίας επιβλήθηκαν στην Ελλάδα να εφαρμοστούν όλες μαζί σε ένα εξαιρετικά μικρό χρονικό διάστημα, με ταυτόχρονη συνεχή επιβάρυνση του οικονομικού κλίματος στη χώρα με δημοσιεύματα και διαρροές και με αποστράγγιση της ρευστότητας στην οικονομία, με όλες τις επιπτώσεις που αυτό συνεπάγονταν για το κοινωνικό και για το πολιτικό σύστημα της χώρας. Σε κάθε περίπτωση, σε αυτές τις εκ βάθρων μεταρρυθμίσεις, που ήταν πρωτοφανείς σε παγκόσμιο επίπεδο, οφείλεται η δημοσιονομική προσαρμογή και η δραματική βελτίωση της διεθνούς ανταγωνιστικότητας της οικονομίας που ήδη συμβάλουν στην εισροή σημαντικών επιχειρηματικών κεφαλαίων στη χώρα και στην ανάκαμψη και την ανάπτυξη της οικονομίας, που, ωστόσο, δεν φαίνεται να έχουν ακόμη αντιληφθεί ορισμένοι από τους συντάκτες της Έκθεσης του ΔΝΤ. Πίνακας 3. Βελτίωση της ανταγωνιστικότητας στην περίοδο της κρίσης στην Ελλάδα και στις άλλες χώρες (Αρνητικό πρόσημο στη μεταβολή σημαίνει βελτίωση της ανταγωνιστικότητας, θετικό πρόσημο σημαίνει επιδείνωση) Γερμανία Ελλάδα Ισπανία Ιρλανδία Ιταλία Πορτογαλία 2009/2000 1,3% 19,3% 23,7% 41,4% 25,1% 13,3% 2011/2009 4,3% 4,2% 5,4% 13,8% 2,5% 3,9% 2012/2009 5,6% 13,6% 11,6% 18,5% 4,1% 9,3% 2013/2009 1,8% 19,0% 12,5% 16,1% 1,2% 6,8% 2014/2009 0,7% 20,8% 14,3% 14,7% 0,2% 7,7% 2015/2009 1,2% 22,2% 15,7% 15,9% 0,5% 8,1% 2011/2000 5,5% 14,3% 17,1% 21,9% 22,0% 8,9% 2012/2000 6,8% 3,1% 9,3% 15,2% 20,0% 2,8% 2013/2000 3,1% 3,4% 8,2% 18,7% 23,6% 5,6% 2014/2000 0,5% 5,5% 6,1% 20,6% 25,3% 4,6% 2015/2000 0,0% 7,2% 4,3% 19,0% 24,4% 4,1% Source: a) European Commission (Price & Cost Competitiveness) and European Economic Forecast, Spring 2014). Δεύτερον, σύμφωνα με το ΔΝΤ, η διαδικασία της εσωτερικής υποτίμησης βρίσκεται σε εξέλιξη, αλλά το REER (δηλαδή η πραγματική σταθμισμένη συναλλαγματική ισοτιμία του Ευρώ για την Ελλάδα) παραμένει ανατιμημένη. Βέβαια, στο κείμενο διευκρινίζεται ότι μόνο το REER με βάση τον σχετικό ΔΤΚ είναι ακόμη υπερτιμημένο κατά 10%. Αντίθετα, όπως προκύπτει σαφώς από το σχετικό διάγραμμα που παραθέτει το ΔΝΤ (σελ. 5.), το REER με βάση το σχετικό κόστος εργασίας ανά μονάδα προϊόντος στο σύνολο της οικονομίας έχει υποτιμηθεί κατά περίπου -24% έναντι του 2009 και κατά περίπου -5,0% έναντι του Επιπλέον, αν όπως ισχυρίζεται το ΔΝΤ το REER στην Ελλάδα είναι ακόμη ανατιμημένο, τότε τι θα πρέπει να λεχθεί για το REER της Ισπανίας, της Ιρλανδίας, της Ιταλίας και της Πορτογαλίας, όπως αυτό φαίνεται να έχει εξελιχθεί στην περίοδο και που παρουσιάζεται στον Πίνακα 3; Θα πρέπει εδώ να σημειωθεί ότι το REER με βάση το ΔΤΚ έχει ελάχιστη σχέση με τη διεθνή ανταγωνιστικότητα μιας μικρής ανοικτής οικονομίας μέλους της Ζώνης του Ευρώ, όπως η Ελλάδα. Διότι, για παράδειγμα, τα ενοίκια ή το κόστος αγοράς επαγγελματικών χώρων για την εγκατάσταση μιας επιχείρησης, που έχουν μειωθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα, δεν περιλαμβάνονται στο ΔΤΚ. Ούτε το κόστος και η διαθεσιμότητα απασχόλησης ανειδίκευτου και εξειδικευμένου προσωπικού συμπεριλαμβάνονται στο REER με βάση το ΔΤΚ, ενώ συμπεριλαμβάνονται στο REER με βάση το ULC το οποίο προσδιορίζεται και από την εξέλιξη της παραγωγικότητας της εργασίας στην οικονομία. Ο δείκτης τιμών καταναλωτή (ΔΤΚ) σημειώνει πτωτική πορεία από τις αρχές του 2013, μόνο στην Ελλάδα από όλη την Ευρώπη, εκτός των άλλων και από την πτώση των τιμών των διεθνώς μη εμπορεύσιμων προϊόντων που είχαν αυξηθεί υπέρμετρα στο παρελθόν λόγω των ανισορροπιών που δημιουργήθηκαν στη δεκαετία του Ωστόσο, η μεγάλη πτώση των τιμών των μη εμπορεύσιμων υποεκτιμάται στο REER με βάση το ΔΤΚ που τα δύο τελευταία έτη μειώθηκε και στις ανταγωνίστριες χώρες λόγω της μεγάλης πτώσης των τιμών της διεθνώς εμπορεύσιμης ενέργειας. 3

4 Πίνακας 4. Η εξέλιξη των ελληνικών εξαγωγών στην περίοδο της κρίσης Δ% Εξαγωγές αγαθών 15,3 22,5 47,1% Εξαγ.αγαθών χωρίς καύσιμα και πλοία 11,5 14,2 23,2% Τουρισμός 10,4 12,2 16,8% Λοιπές υπηρεσίες 3,0 3,7 22,7% Ναυτιλία 13,6 12,1-10,8% Στοιχεία Εθνικών Λογαριασμών (τιμές 2005) Εξαγωγές αγαθών 18,9 22,2 17,3% Εξαγωγές υπηρεσιών (με ναυτιλία) 22,1 21,1-4,7% Εξαγωγές αγαθών και υπηρεσών 41,0 43,3 5,6% ΑΕΠ 203,8 161,0-21,0% Εξαγωγές αγαθών (% ΑΕΠ) 9,3% 13,8% Εξαγωγές υπηρεσιών (% ΑΕΠ) 10,8% 13,1% Εξαγ. αγαθών και υπηρεσών (% ΑΕΠ) 20,1% 26,9% Τρίτον, το ΔΝΤ καταλήγει στο εντυπωσιακό συμπέρασμα ότι οι εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών της Ελλάδος - εκτός του τουρισμού και των καυσίμων αλλά όχι της ναυτιλίας- ήταν δραματικά μειωμένες το 2013 κατά -20% περίπου έναντι του 2008, ενώ σε όλες τις άλλες χώρες που βρέθηκαν σε κρίση οι εξαγωγές αυτές παρουσιάζονται αυξημένες στην ίδια περίοδο κατά περίπου +20%, ή και περισσότερο. Πρόκειται για ένα εξαιρετικά εντυπωσιακό εύρημα, το οποίο, ωστόσο, οδηγεί σε καθαρή διαστρέβλωση της πραγματικότητας. Οφείλεται αποκλειστικά στα έσοδα από τη ναυτιλία που το 2008 (που χρησιμοποιείται από το ΔΝΤ ως έτος βάσης) είχαν ανέλθει στην Ελλάδα στα 19,2 δις και ήταν αυξημένα κατά 122,1% έναντι του Αυτό ήταν αποτέλεσμα της εισροής καταθέσεων στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα από το εξωτερικό όταν, λόγω της διεθνούς χρηματοπιστωτικής κρίσης, υπήρξε κίνδυνος κατάρρευσης των μεγάλων τραπεζών παγκοσμίως. Μέρος αυτών των κινήσεων αντανακλάται και στην μεγάλη εισροή εισπράξεων από την ναυτιλία στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών. Ακολούθως, με την ανάκαμψη της διεθνούς οικονομίας από το 2009 οι εισροές αυτές άρχισαν να αντιστρέφονται και, βεβαίως, η έξοδος επιταχύνθηκε με την έλευση της κρίσης δημοσίου χρέους στην Ελλάδα. Τα έσοδα της χώρας από την ναυτιλία μειώθηκαν δραστικά κατά 5,64 δις το 2009 και στη συνέχεια σημείωσαν μικρή περαιτέρω πτώση στα επόμενα έτη. Επομένως, στο Διάγραμμα για τις εξαγωγές στη σελίδα 5 της Έκθεσης του ΔΝΤ απεικονίζεται αποκλειστικά και μόνο η εξέλιξη στα έσοδα της χώρας από την ποντοπόρο ναυτιλία. Όλα τα άλλα μεγέθη των εξαγωγών είχαν σημαντική αυξητική πορεία στην περίοδο , όπως φαίνεται στον Πίνακα 4. Άλλωστε σύμφωνα και με τις εκτιμήσεις του ΔΝΤ οι ελληνικές εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών αναμένεται να ανέλθουν στο 28,6% του ΑΕΠ το 2014 και στο 29,2% του ΑΕΠ το 2015, από 25,6% του ΑΕΠ το 2013 και από 20,1% το Αντίθετα, οι εισαγωγές αγαθών και υπηρεσιών εκτιμάται ότι θα μειωθούν στο 27,1% του ΑΕΠ το 2015, από 27,9% του ΑΕΠ το 2013 και από 38,3% του ΑΕΠ το Έτσι, το εξωτερικό ισοζύγιο αγαθών και υπηρεσιών θα καταγράψει πλεόνασμα ύψους 0,7% του ΑΕΠ το 2014 (έναντι ελλείμματος 0,3% του ΑΕΠ που προέβλεπε στην προηγούμενη έκθεση) και 0,2% του ΑΕΠ το Σε κάθε περίπτωση, το σπουδαιότερο είναι ότι, όπως προκύπτει από τα ανωτέρω στοιχεία, η εγχώρια προστιθέμενη αξία των ελληνικών εξαγωγών αγαθών και υπηρεσιών το 2013 είναι κατά πολύ υψηλότερη από την εγχώρια προστιθέμενη αξία των αντίστοιχαν εξαγωγών του Τέταρτον, το ΔΝΤ εκτιμά ότι απαιτούνται πρόσθετα δημοσιονομικά μέτρα για να εξασφαλιστεί η υλοποίηση των προϋπολογισμών , όπως προβλέπεται στο ΜΠΔΣ Ειδικότερα, εκτιμά ότι απαιτούνται μέτρα περίπου 2,0 δις για να επιτευχθεί το προγραμματισμένο πρωτογενές πλεόνασμα ύψους 3,0% του ΑΕΠ το Εάν τα μέτρα αυτά πράγματι ληφθούν το 2015, τότε το ΔΝΤ εκτιμά ότι θα απαιτηθούν και πρόσθετα μέτρα το 2016 ύψους 1,7 δις (0,75% του ΑΕΠ) για να επιτευχθεί το προγραμματισμένο πρωτογενές πλεόνασμα ύψους 4,5% το Εάν ωστόσο, αυτά τα πρόσθετα μέτρα ληφθούν πράγματι το 2015 και το 2016, τότε χωρίς νέα μέτρα το πρωτογενές πλεόνασμα το 2017 θα ανέλθει σε επίπεδα άνω του 6,4% του ΑΕΠ. Συμπερασματικά, όπως και από το ΔΝΤ τονίζεται, οι ανωτέρω είναι αρχικές και πολύ συντηρητικές εκτιμήσεις, οι οποίες για να επιβεβαιωθούν με μεγαλύτερη σιγουριά απαιτούνται περισσότερα στοιχεία όσον αφορά την ανάπτυξη και την εξέλιξη της υλοποίησης του Π2014. Για το λόγο αυτό έχει συμφωνηθεί να επανεξεταστούν κατά την περίοδο κατάρτισης του Π2015 τον Οκτ.-Νοέμ Σε κάθε περίπτωση, με την ουσιαστική ανάκαμψη της οικονομίας από το 2014, οι προοπτικές υλοποίησης του ΜΠΔΣ είναι τώρα πολύ πιο ενισχυμένες από ότι ήταν έως το 2013 όπου η δημοσιονομική προσαρμογή επιδιωκόταν σε μια περίοδο τεράστιας πτώσης του ΑΕΠ και των εισοδημάτων των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων. Αντίθετα με αυτή την προοπτική, το ΔΝΤ προχωρεί και πάλι σε εκτιμήσεις σύμφωνα με τις οποίες τα έσοδα της γενικής κυβέρνησης της χώρας θα παραμείνουν στα 81,2 το 2015, όπως και το 2014 παρά την αύξηση του ονομαστικού ΑΕΠ κατά 6,0 δις το έτος αυτό. Επίσης, για το 2016 και για το 2017 το ΔΝΤ προβλέπει πτώση των εσόδων ως ποσοστό του ΑΕΠ στο 42,4% και στο 42,2% αντίστοιχα, από 44,6% το Με αυτό τον τρόπο προσδιορίζει την ύπαρξη δημοσιονομικού κενού ύψους 2,0 δις το 2015 και, επιπλέον, 1,7 δις το Ωστόσο, τα 2,0 δις που απαιτούνται για το 2015 σύμφωνα με το ΔΝΤ μπορεί να προκύψουν κατά 0,8 δις από το μεγαλύτερο πλεόνασμα το 2014 και κατά 1,2 δις από τη διαμόρφωση των εσόδων της ΓΚ στο 43,9% του ΑΕΠ το 2015, αντί του 43,2% του ΑΕΠ που προβλέπει το ΔΝΤ. Αντίστοιχες εξελίξεις προβλέπονται και για το Επομένως, αυτό που απαιτείται είναι η εφαρμογή των μέτρων που ήδη έχουν θεσπιστεί και εφαρμόζονται και κυρίως η εντατικοποίηση της προσπάθειας για σταδιακή μείωση της φοροδιαφυγής και για είσπραξη των φόρων που έχουν ήδη βεβαιωθεί και έχουν καταστεί ληξιπρόθεσμες απαιτήσεις του Δημοσίου. Πέμπτον, στον τομέα των τραπεζών στα περισσότερα κεφάλαια της Έκθεσής του το ΔΝΤ δεν φαίνεται να 4

5 λαμβάνει υπόψη του τις τελευταίες εντυπωσιακές εξελίξεις και ιδιαίτερα την άντληση από τον ιδιωτικό τομέα υψηλής ποιότητας μετοχικών κεφαλαίων ύψους 8,4 δις σε διάστημα ενός μηνός. Ειδικότερα, το ΔΝΤ δεν φαίνεται να έχει αντιληφθεί το γεγονός ότι τουλάχιστον οι τρείς από τις τέσσερις μεγάλες τράπεζες της χώρας κάλυψαν πλήρως τις ανάγκες τους για επιπλέον κεφάλαια από τον ιδιωτικό τομέα σύμφωνα με το δυσμενές σενάριο μακροοικονομικών εξελίξεων και όχι με βάση το κανονικό σενάριο, όπως ισχυρίζεται στην Έκθεσή του. Προχώρησαν δε σε αυτή την ενέργεια, παρά το ότι οι έως τώρα εξελίξεις στην οικονομία δείχνουν ότι η πιθανότητα εμφάνισης αυτού του σεναρίου (που προβλέπει πτώση του ΑΕΠ της χώρας κατά -4,8% το 2013 και κατά -2,9% το 2014) απομακρύνεται διαρκώς. Έτσι, η Alpha Bank άντλησε ΜΚ ύψους 1,2 δις ενώ με το δυσμενές σενάριο χρειαζόταν μόνο 0,56 δις, η Τράπεζα Πειραιώς άντλησε ΜΚ ύψους 1,75 δις, ενώ χρειαζόταν 0,76 δις και η Εθνική Τράπεζα άντλησε ΜΚ ύψους 2,5 δις, όσα ακριβώς χρειαζόταν με βάση το δυσμενές σενάριο. Επομένως, οι ισχυρισμοί του ΔΝΤ ότι οι τράπεζες θα έπρεπε να καλύψουν τις κεφαλαιακές τους ανάγκες με βάση αυτό το δυσμενές σενάριο δεν έχουν αποδέκτη, τουλάχιστον όσον αφορά τις τρεις από τις 4-τράπεζες. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι οι τράπεζες πραγματοποιούν τις αναγκαίες προβλέψεις για την αποτελεσματική κάλυψη των επισφαλών τους απαιτήσεων. Το ποσοστό κάλυψης των NPLs με μετρητά είναι μάλλον ικανοποιητικό (56% για την Alpha Bank, 56% για την Εθνική Τράπεζα και 51% για την Τράπεζα Πειραιώς) και για τις περισσότερες τράπεζες αυξήθηκε εκ νέου στο 1 ο 3μηνο 2014 έναντι του 4 ου 3μήνου Όσον αφορά στα ακίνητα που χρησιμοποιούνται ως καλύμματα στα τραπεζικά δάνεια, σημειώνεται ότι τα ακίνητα τιμολογούνται σήμερα με βάση τις πραγματικές τιμές τους στην αγορά, πράγμα που έχει επιβληθεί και επιβεβαιωθεί από τις δύο ήδη διαγνωστικές εξετάσεις της BlackRock. Ωστόσο, το πραγματικό πρόβλημα των συντακτών της Έκθεσης του ΔΝΤ για τις τράπεζες φαίνεται να προκύπτει σχεδόν αποκλειστικά από τις ακόλουθες απόψεις τους όσον αφορά τις προοπτικές ανάπτυξης της Ελληνικής οικονομίας: Όπως υποστηρίζουν, «αντίθετα με άλλες χώρες, η Ελλάδα δεν έχει την πολυτέλεια να περιμένει την ανάπτυξη για να ξεφύγει από τον εγκλωβισμό της στην παγίδα των NPLs. Διότι η Ελλάδα έχει ένα από τα υψηλότερα επίπεδα NPLs παγκοσμίως (πολύ πάνω από τα επίπεδα που οδήγησαν το σύστημα σε κρίση σε πολλές άλλες χώρες). Επίσης, όπως φαίνεται να πιστεύουν οι συγκεκριμένοι συντάκτες, η Ελλάδα έχει μια οικονομία που δεν είναι ανταγωνιστική (το REER της είναι υπερτιμημένο και οι εξαγωγές της εκτός του τουρισμού είναι στάσιμες), ενώ η προσαρμογή (δηλαδή η βελτίωση της ανταγωνιστικότητας) μέσω των τιμών θα πάρει πολύ χρόνο, ιδιαίτερα σε ένα περιβάλλον στο οποίο οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις γίνονται αποσπασματικά και διστακτικά, με επιπλέον κίνδυνο διόγκωσης του χρέους λόγω του αρνητικού πληθωρισμού». Όπως ήδη αναλύθηκε, οι απόψεις αυτές έρχονται σε πλήρη αντίθεση: α) με τις εξελίξεις στην ελληνική οικονομία το 2013 και στις αρχές του 2014, β) με τις επίσημες προβλέψεις του ΔΝΤ και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την ανάπτυξη της ελληνικής στην περίοδο , γ) με τις απόψεις του μεγάλου αριθμού των ξένων επενδυτών που έχουν κατακλύσει και επενδύουν στην Ελλάδα ήδη από το 2013, αλλά κυρίως στις αρχές του δ) Με τις απόψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που σε πρόσφατη μελέτη της κάνει λόγο για δυνατότητα αύξησης των ελληνικών εξαγωγών κατά 16 δις ετησίως. Τέλος, σημειώνεται ότι ο Πρωθυπουργός της Κίνας επισκέπτεται την Ελλάδα από την 19 η Ιουνίου 2014 για 3ήμερη επίσκεψη και σε άρθρο του στην Καθημερινή επιβεβαιώνει το ενδιαφέρον μεγάλων εταιρειών της χώρας του για επενδύσεις στην Ελλάδα με επίκεντρο την ανάδειξη του λιμένα του Πειραιά «στον καλύτερο του είδους του στη Μεσόγειο». Παγκόσμια Οικονομία Στην πλειονότητα τους, οι χρηματιστηριακοί δείκτες στα χρηματιστήρια της Ευρώπης και των ΗΠΑ έχουν προεξοφλήσει το ενδεχόμενο ιδιαιτέρως θετικών οικονομικών εξελίξεων στα επόμενα 3μηνα, χωρίς ωστόσο, να αποκλείονται και απρόβλεπτα γεγονότα που θα μπορούσαν να καθυστερήσουν ή να αποτρέψουν την υλοποίησή τους στην πράξη. Οι χρηματιστηριακές και οι ομολογιακές αγορές έχουν δημιουργήσει προϋποθέσεις μιας ενδεχόμενης διορθωτικής κίνησης, η οποία δεν αποκλείεται να προέρθει από τον γεωπολιτικό χώρο. Η Ουκρανία από την μια πλευρά και οι πρόσφατες εξελίξεις στο Ιράκ, επηρεάζουν ήδη ουσιαστικά τα δεδομένα του παγκόσμιου γεωπολιτικού χάρτη. Ειδικότερα: Έκρυθμη μπορεί να χαρακτηρισθεί η κατάσταση στο Ιράκ μετά την εξέγερση των Σουνιτών, καθώς μία αποσχισθείσα ακραίων χαρακτηριστικών οργάνωση από την Αλ-Κάιντα, δημιουργεί προϋποθέσεις εδαφικής βάσης και αλλαγής των δεδομένων στον ευρύτερο χώρο της Μέσης Ανατολής. Ιρακινοί σιίτες και σουνίτες πολιτικοί ηγέτες απηύθυναν έκκληση για εθνική ενότητα, ωστόσο το κλίμα παραμένει τεταμένο. Η επικείμενη συνάντηση του πρόεδρου των ΗΠΑ με τους ηγέτες του Κογκρέσου προκειμένου να συζητήσουν την κατάσταση στο Ιράκ αυξάνει σοβαρά την πιθανότητα εμπλοκής των ΗΠΑ. Οι εξελίξεις στο Ιράκ μπορεί να επιδράσουν αρνητικά στην ευρύτερη περιοχή, καθώς το σιιτικό Ιράν δεν θα επιθυμούσε την ύπαρξη ενός ανταγωνιστικού καθεστώτος στα σύνορα του, ενώ και η Σαουδική Αραβία ενδέχεται να υποστεί πιέσεις αποσταθεροποίησης του πολιτικού της συστήματος μέσω μιας ενδεχόμενης πολιτικο-θρησκευτικής διάσπασης του πληθυσμού της. 5

6 Στην Ουκρανία, η διακοπή των ρωσο-ουκρανικών συνομιλιών στις Βρυξέλλες για την τιμή του φυσικού αερίου και την αδυναμία της Ουκρανίας να καταβάλλει ένα τμήμα των οφειλομένων προς τη ρωσική εταιρία φυσικού αερίου Gazprom ανάγκασε την τελευταία να ζητήσει στο εξής να προπληρώνει η Ουκρανία τις παραδόσεις φυσικού αερίου. Η Gazprom ωστόσο ανακοίνωσε ότι θα συνεχίσει την ομαλή τροφοδοσία των Ευρωπαίων πελατών με φυσικό αέριο και ότι η ουκρανική Naftogaz θα πρέπει να διασφαλίσει τη διέλευσή του από το ουκρανικό έδαφος, καθώς δεν αποκλείεται ο κίνδυνος εκτροπής για ουκρανική χρήση του φυσικού αερίου που αφορά Ευρωπαίους πελάτες της Gazprom. Σε πολιτικό επίπεδο, η Ρωσική αντιπροσωπεία στα Ηνωμένα Έθνη κυκλοφόρησε ένα νέο προσχέδιο για την ουκρανική κρίση, το οποίο μεταξύ των άλλων περιλαμβάνει παράδοση ανθρωπιστικής βοήθειας στην ανατολική Ουκρανία, κατάπαυση πυρός και διάλογο. Ωστόσο, εάν συνεχισθεί το πολιτικό αδιέξοδο μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας οι ηγέτες της ΕΕ ενδεχομένως να επωφεληθούν της Συνόδου Κορυφής για να συζητήσουν την επιβολή περαιτέρω κυρώσεων εις βάρος της Ρωσίας. Η Παγκόσμια Τράπεζα, στην έκθεση της (Global Economic Prospects) για τις οικονομικές προοπτικές της παγκόσμιας οικονομίας διατυπώνει δυσμενέστερες προβλέψεις για την ανάπτυξη της παγκόσμιας οικονομίας, με τις αναπτυσσόμενες χώρες για τρίτη συνεχόμενη χρονιά να καταγράφουν απογοητευτικούς ρυθμούς ανάπτυξης. Σε μέσα επίπεδα για την συγκεκριμένη ομάδα χωρών ο ρυθμός μεταβολής του ΑΕΠ θα είναι χαμηλότερος του 5%, αφού η οικονομική αδυναμία του 1ου 3μηνου 2014 καθυστερεί την αναμενόμενη ανάκαμψη της οικονομικής δραστηριότητας. Αντιθέτως, η ανάκαμψη στις υψηλά εισοδηματικά χώρες κερδίζει έδαφος, παρά το αναπτυξιακά υποτονικό 1ο 3μηνο 2014 στις ΗΠΑ. Σε μέσα επίπεδα, οι συγκεκριμένες οικονομίες αναμένεται να σημειώσουν άνοδο στο ΑΕΠ κατά 1,9% το 2014, κατά 2,4% το 2015 και 2,5% το Στην Ευρωζώνη το ΑΕΠ αναμένεται να αυξηθεί κατά 1,1% το 2014, ενώ η οικονομία των ΗΠΑ, η οποία συρρικνώθηκε 1ο 3μηνο 2014 λόγω των άσχημων καιρικών συνθηκών, αναμένεται να αυξηθεί κατά 2,1% το 2014 έναντι αρχικής πρόβλεψης για αύξηση 2,8%. Η παγκόσμια οικονομία αναμένεται να επιταχύνει τους αναπτυξιακούς της ρυθμούς στη διάρκεια του έτους και να αυξηθεί κατά 2,8% το 2014 για να συνεχίσει στη συνέχεια με ρυθμούς 3,4% και 3,5% το 2015 και το 2016, αντίστοιχα. Οι υψηλά εισοδηματικά χώρες θα συνεισφέρουν περίπου το 50% της παγκόσμιας ανάπτυξης το 2015 και το 2016, έναντι με κάτι λιγότερο από 40% το Σε χαμηλότερα επίπεδα αναθεώρησε τις προβλέψεις του για την οικονομία των ΗΠΑ επίσης, και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ). Ειδικότερα, το ΔΝΤ αναθεώρησε την εκτίμηση του για τον ρυθμό ανάπτυξης στις ΗΠΑ το τρέχον έτος, σε 2,0% από 2,8% που προέβλεπε τον Απρ Ωστόσο, εξακολουθεί να αναμένει αύξηση του ΑΕΠ κατά 3,0% το Σύμφωνα με το ΔΝΤ αν και υπάρχει μια ουσιαστική ανάκαμψη, δεν θα είναι αρκετή για να αντισταθμίσει τις απώλειες που κατέγραψε η οικονομία στο 1ο 3μηνο 2014 λόγω της κακοκαιρίας, της δοκιμαζόμενης αγοράς ακινήτων και της μικρότερης εξωτερικής ζήτησης. Το ΔΝΤ, προβλέπει επίσης χαμηλότερη δυνητική ανάπτυξη περί το 2% για τα επόμενα χρόνια, λόγω των επιπτώσεων της γήρανσης του πληθυσμού και των περιορισμένων δυνατοτήτων αύξησης της παραγωγικότητας. Στις ΗΠΑ, οι επενδυτές αναμένουν με ενδιαφέρον την απόφαση του Συμβουλίου Νομισματικής Επιτροπής (FOMC) της FED που θα ανακοινωθεί μετά το πέρας της διημέρου συνεδρίασης στις Σύμφωνα με την πλειονότητα των αναλυτών, η FED θα περιορίσει το πρόγραμμα μηνιαίων αγορών περιουσιακών στοιχείων στα $ 35 δις αν και ορισμένοι δεν αποκλείουν η μείωση να είναι μεγαλύτερη με περιορισμό των αγορών στα $30 δις. Εξελίξεις στην πραγματική οικονομία: Στις ΗΠΑ, ο δείκτης τιμών παραγωγού υποχώρησε οριακά στο 2,0% τον Μάιο 2014 από 2,1% τον Απρ.2014 ενώ οι λιανικές πωλήσεις αυξήθηκαν κατά 0,3% σε μηνιαία βάση τον Μάιο.2014, έναντι ανόδου 0,5% τον Απρ Ο δείκτης καταναλωτικής εμπιστοσύνης του University of Michigan υποχώρησε στις 81,2 μονάδες τον Ιούν.2014 από 81,9 τον Μάιο ενδεχομένως λόγω ανόδου της τιμής της βενζίνης. Η βιομηχανική παραγωγή ενισχύθηκε κατά +0,6% σε μηνιαία βάση τον Μάιο.2014 από -0,3% τον Απρ.2014 με τη μεγαλύτερη μηνιαία αύξηση να σημειώνεται στον κλάδο των ορυχείων. Παρόμοιου μεγέθους ήταν και η αύξηση της μεταποιητικής παραγωγής κατά 0,6% σε μηνιαία βάση τον Μάιο.2014, έναντι μείωσής της κατά -0,1% τον Απρ2014. Εκτιμάται ότι η βιομηχανική παραγωγή θα ακολουθήσει ανοδική πορεία τους προσεχείς μήνες λόγω αύξησης τόσο της εσωτερικής όσο και της εξωτερικής ζήτησης. Τέλος, στην αγορά εργασίας, οι εβδομαδιαίες αιτήσεις για εγγραφή στα ταμεία ανεργίας αυξήθηκαν κατά την εβδομάδα έως στις , από (αναθεωρημένη μέτρηση) την περασμένη εβδομάδα. Ο κινητός μέσος όρος 4-εβδομάδων αυξήθηκε κατά στις (χαμηλότερο επίπεδο από τον Ιούνιο 2007). Στην Ευρωζώνη, η απασχόληση αυξήθηκε μόλις κατά +0,1% σε 3μηνιαία βάση το 1ο 3μηνο 2014, 6

7 διατηρώντας τον ίδιο ρυθμό μεταβολής όπως και στο προηγούμενο τρίμηνο. Ειδικότερα, μείωση της απασχόλησης καταγράφηκε στον κλάδο των κατασκευών και της μεταποίησης, ενώ αύξηση της απασχόλησης σημειώθηκε στον πρωτογενή τομέα. Στις επιμέρους οικονομίες της ΖτΕ, σημαντική αύξηση της απασχόλησης καταγράφηκε στη Γερμανία, ενώ στις χώρες της περιφέρειας, ο ρυθμός μείωσης της απασχόλησης επιβραδύνθηκε με μοναδική εξαίρεση την Πορτογαλία, όπου καταγράφηκε αύξηση της απασχόλησης. Σε επίπεδο ανταγωνιστικότητας, ο ρυθμός ανόδου του ονομαστικού κόστους εργασίας ανά ώρα εργασίας στη ΖτΕ περιορίσθηκε κατά +0,9% σε ετήσια βάση το 1ο 3μηνο 2014, από 1,6% το 4ο 3μηνο 2013, γεγονός που δείχνει την απουσία πληθωριστικών πιέσεων. Άλλωστε, σύμφωνα με την τελική εκτίμηση της Eurostat, ο πληθωρισμός στη ΖτΕ, υποχώρησε στο +0,5% τον Μάιο 2014, από +0,7% τον Απρ Σύμφωνα με τις προβλέψεις της ΕΚΤ, ο πληθωρισμός εκτιμάται στο 0,7% το 2014, 1,1% το 2015 και 1,4% το Στις επιμέρους οικονομίες της ΖτΕ, και ειδικότερα στις χώρες της περιφέρειας και κυρίως στην Ιταλία, την Κύπρο και την Ελλάδα σημειώθηκε σημαντική μείωση του κόστους εργασίας, ενώ στην Ισπανία, το κόστος αυξήθηκε, με σημαντικά ωστόσο επιβραδυνόμενο ρυθμό. Τα πρόσφατα μέτρα της ΕΚΤ προκειμένου να ενισχυθεί η ρευστότητα φαίνεται ότι άφησαν αδιάφορους τους επενδυτές στη Γερμανία, καθώς ο δείκτης επενδυτικού κλίματος ZEW διαμορφώθηκε στο 29,8 τον Ιούν.2014 (πρόβλεψη αγοράς 35,0), δηλαδή στο χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων 18 μηνών, από 33,1 τον Μάιο Ωστόσο, σημειώνεται ότι η ανοδική πορεία του δείκτη της τρέχουσας οικονομικής συγκυρίας, σε υψηλό επίπεδο 3 ετών, ήτοι στο 67,7 τον Ιούν.2014, από 62,1 τον Μάιο 2014, δημιουργεί συνθήκες συγκρατημένης αισιοδοξίας. Στην Κίνα, η βιομηχανική παραγωγή αυξήθηκε κατά 8,8% σε ετήσια βάση τον Μάιο 2014, από 8,7% τον Απρ.2014 δίνοντας μια ένδειξη σταθεροποίησης της ανάπτυξης της οικονομίας. Ο υψηλότερος ρυθμός αύξησης καταγράφηκε στις επιχειρήσεις joint venture και στις κρατικές επιχειρήσεις. Θετική εικόνα για την πορεία της εσωτερικής ζήτησης δίδει η αύξηση των λιανικών πωλήσεων κατά 12,5% σε ετήσια βάση τον Μάιο 2014, έναντι 11,9% τον Απρ Ωστόσο, συνεχίστηκε η επιβράδυνση του ρυθμού αύξησης των επενδύσεων (σε ονομαστικούς όρους), καθώς η αύξηση περιορίσθηκε για το διάστημα Ιαν.- Μαίου 2014 στο 17,2% σε ετήσια βάση έναντι 17,3% το διάστημα Ιαν.-Απρ Οι επενδύσεις στη βιομηχανία σημείωσαν άνοδο κατά 14,2% σε ετήσια βάση τον Μάιο 2014, έναντι 15,2% τον Απρ Τέλος, θετική εξέλιξη για την οικονομία αποτελεί η αύξηση των τραπεζικών δανείων κατά 13,9% σε ετήσια βάση τον Μάιο 2014, έναντι 13,7% τον Απρ Η αύξηση των δανείων αναμένεται να συνεχισθεί και τους επόμενους μήνες ως αποτέλεσμα της μείωσης του δείκτη υποχρεωτικών αποθεματικών για τράπεζες που χρηματοδοτούν μικρές επιχειρήσεις και αγρότες. Στην Ιαπωνία, η ΤτΙαπωνίας αποφάσισε στις τη διατήρηση ενίσχυσης της νομισματικής βάσης κατά τρισ. το χρόνο, κυρίως μέσω αγοράς κρατικών ομολόγων για όσο διάστημα απαιτείται προκειμένου να επιτευχθεί ο στόχος για πληθωρισμό 2% το Η βιομηχανική παραγωγή υποχώρησε κατά -2,8% σε μηνιαία βάση τον Απρ.2014 (αναθεωρημένη μέτρηση), έναντι αύξησης 0,7% τον Μάρτ.2014 με τη μεγαλύτερη μείωση να καταγράφεται στην παραγωγή αυτοκινήτων και ηλεκτρονικών υπολογιστών. Η μείωση της βιομηχανικής παραγωγής αποδίδεται στο ότι οι επιχειρήσεις μείωσαν την παραγωγή τους, προκειμένου να αποφύγουν τον σχηματισμό υψηλών αποθεμάτων, λόγω επιβολής υψηλότερου φόρου κατανάλωσης από Στις αγορές κεφαλαίου, της Ευρωζώνης σημειώθηκαν απώλειες με αφορμή το κλιμακούμενο κύμα βίας στο Ιράκ, την άνοδο στην τιμή του πετρελαίου. Οι απώλειες θα μπορούσαν να χαρακτηρισθούν ως διορθωτικές της μεγάλης ανόδου των τιμών που έχει καταγραφεί από την αρχή του έτους. Η βίαια άνοδος των τιμών έχει οδηγήσει σε στρεβλώσεις τη δευτερογενή αγορά. Χαρακτηριστικό παράδειγμα το 10ετές ομόλογο της Ισπανίας το οποίο έχει απόδοση 2,66% και των ΗΠΑ 2,62% δηλαδή ένα spread περίπου 0,04% όταν έχουν διαφορά πιστοληπτικής διαβάθμισης 7-8 βαθμίδες. 10Y Bond yields (%) Spreads (μβ) 16/6/2014 9/6/2014 μ.β. 16/6/2014 9/6/2014 μ.β. Ελλάδα 5,73 5, Ισπανία 2,66 2, Ιταλία 2,78 2, Πορτογαλία 3,39 3, Γαλλία 1,73 1, Ολλανδία 1,60 1, Γερμανία 1,35 1,38 2 5Y CDS (μβ) 16/6/2014 9/6/2014 μ.β. Ελλάδα Ισπανία Ιταλία Πορτογαλία Γαλλία Ολλανδία Γερμανία Πηγή: Reuters Η διαφορά απόδοσης του 10-ετούς πορτογαλικού ομολόγου σε σχέση με το αντίστοιχο γερμανικό, ανήλθε σε εβδομαδιαία βάση στις 204 μ.β. από 196 μ.β. και του 10-ετούς ιταλικού ομολόγου έναντι του 10-ετούς γερμανικού στις 143 μ.β. από 132 μ.β.. Η απόδοση του 10-ετούς ομολόγου των ΗΠΑ την διαμορφωνόταν στο 2,62% από 2,64% που ήταν την , αντανακλώντας τον χαμηλό πληθωρισμό και τη διατήρηση της νομισματικής πολιτικής των χαμηλών επιτοκίων από τη Fed. Στη Γαλλία, το δημόσιο άντλησε ( ) το συνολικό ποσό των 7,284 δισ. μέσω δημοπρασίας 3-μηνων, 6-μηνων και 12-μήνων εντόκων γραμματίων (ΕΓ). Αναλυτικότερα, αντλήθηκε το ποσό των 3,994 δισ. από 3-μηνα ΕΓ με μέσο επιτόκιο δανεισμού 0,001% 7

8 από 0,081% της προηγούμενης δημοπρασίας, ενώ ο συντελεστής κάλυψης διαμορφώθηκε στο 1,76. Μέσω 6-μηνών ΕΓ αντλήθηκαν 1,798 δισ. με μέσο επιτόκιο 0,003% από 0,107% και συντελεστή κάλυψης 4,886, ενώ μέσω 12-μηνών ΕΓ 1,492 δισ. με μέσο επιτόκιο 0,025% από 0,081% και συντελεστή κάλυψης 4,95 φορές. Αγορές συναλλάγματος: Ο σταθμισμένος δείκτης δολαρίου ο οποίος μετρά την επίδοση του δολαρίου έναντι 6 βασικών νομισμάτων υποχωρεί σε εβδομαδιαία βάση στο 80,48 ( ) από 80,77( ). Σύμφωνα με τα στοιχεία του χρηματιστηρίου του Σικάγο, οι τοποθετήσεις στο δολάριο ΗΠΑ, για μη εμπορικές συναλλαγές (specs) την εβδομάδα που έληξε την αυξήθηκαν κατά $ 4,4 δις, με αποτέλεσμα οι συνολικές καθαρές (αγορές μείον πωλήσεις) θέσεις να διαμορφωθούν σε θετικό επίπεδο για 5 η εβδομάδα στα $ 11,05 δις. Οι τοποθετήσεις κατά του ευρώ για μη εμπορικές συναλλαγές (specs), την εβδομάδα που έληξε την ήταν στα $4,1 δις, με αποτέλεσμα οι συνολικές καθαρές (αγορές μείον πωλήσεις) θέσεις να διαμορφωθούν στα $-9,68 δισ. από $-5,63 δισ. την προηγούμενη εβδομάδα. Σημειώνεται ότι πρόκειται για τη μεγαλύτερη θέση κατά του ευρώ που έχει καταγραφεί από τον Μάιο Το ευρώ διαπραγματευόταν στα 1,3565 USD/EUR στις από 1,3585 USD/EUR στις Οι πρόσφατες αποφάσεις της ΕΚΤ έχουν επηρεάσει αρνητικά το ευρώ, καθώς οι επενδυτές περιορίζουν τις θέσεις τους σε αυτό, στρεφόμενοι σε νομίσματα με υψηλές αποδόσεις. Η αυξανόμενη πιθανότητα για περαιτέρω μέτρα χαλάρωσης από την ΕΚΤ ενισχύει την ελκυστικότητα των συναλλαγών τύπου carry trades σε όλες τις ισοτιμίες. Με την μεταβλητότητα στην αγορά συναλλάγματος να διαμορφώνεται σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα και με τον μέσο όρο της διαφοράς των επιτοκίων μεταξύ ανεπτυγμένων και αναδυόμενων αγορών να αγγίζει το ιστορικά υψηλό επίπεδο των 6 π.μ., η προσφυγή στις συναλλαγές carry trades, είναι ελκυστική. Ωστόσο, το ενδιαφέρον την τρέχουσα εβδομάδα θα βρίσκεται στη διήμερη συνεδρίαση της FOMC της FED ( ). Το Γουάν Κίνας εμφανίζει τάση εξασθένισης έναντι του δολαρίου-ηπα. Η υποχώρηση των τελευταίων ημερών είχε ως αποτέλεσμα οι απώλειες από τις αρχές του έτους έναντι του δολαρίου να ανέλθουν στο 2,85% ( ). Σημειώνεται, ότι ο Ιούνιος παραδοσιακά είναι μήνας υψηλής ζήτησης για δολάρια ΗΠΑ εν όψει καταβολής εξαμηνιαίων μερισμάτων. Η ΤτΚίνας καθόρισε τη μέση τιμή fixing την στα 6,1529 CNY/USD από 6,1451 CNY/USD την (ήτοι 0,13% υψηλότερα). Θετική η εικόνα για τη στερλίνα, καθώς διαπραγματευόταν στις στα $1,6974 και στα 1,2511 έναντι $1,6766 και 1,2376 στις Η στερλίνα συγκεντρώνει το αγοραστικό ενδιαφέρον, καθώς η ΤτΑγγλίας φαίνεται διατεθειμένη να προβεί σε αύξηση των επιτοκίων νωρίτερα από τις άλλες μεγάλες κεντρικές τράπεζες (FED, ΕΚΤ) και σε σχέση με τις προβλέψεις. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Ελληνική Οικονομία Προϋπολογισμός 2014: Συνεχίζεται η πολύ ικανοποιητική εκτέλεση του Προϋπολογισμού της κεντρικής κυβέρνησης (ΚΚ) στο 5μηνο Ιαν.-Μάιος Σύμφωνα με τα προσωρινά αναλυτικά στοιχεία στο 5μηνο αυτό επιτεύχθηκε πρωτογενές πλεόνασμα ύψους 0,712 δις στην ΚΚ, έναντι του στόχου που έχει τεθεί για πρωτογενές πλεόνασμα ύψους 0,207 δις στο διάστημα αυτό και έναντι ελλείμματος 0,970 δις το αντίστοιχο 5μηνο πέρυσι. Αυτό ακολουθεί την πέραν πάσης προσδοκίας ικανοποιητική εκτέλεση του Π2013, όπου επιτεύχθηκε πρωτογενές πλεόνασμα στη γενική κυβέρνηση ύψους 1,5 δις (0,8% του ΑΕΠ). Συνολικά το 2014, το πρωτογενές πλεόνασμα της ΚΚ προβλέπεται, σύμφωνα με το ΜΠΔΣ , στα 2,65 δις (χωρίς να συμπεριλαμβάνονται τα έσοδα από SMP και ANFA), από 1,95 δισ. που προβλεπόταν στον Π2014 και έναντι ελλείμματος 1,4 δισ. το Το σημαντικό αυτό πλεόνασμα στο 1 ο 5μηνο.2014 επιτεύχθηκε: α) Παρά την εκτός προγραμματισμού συνεχιζόμενη μεγάλη αύξηση στο 5μηνο αυτό των επιστροφών φόρων στα 1,269 δις., έναντι ποσού ύψους μόλις 483 εκατ. το αντίστοιχο διάστημα πέρυσι. Σημειώνεται ότι, σύμφωνα με το ΜΠΔΣ οι επιστροφές φόρων προγραμματίζονται τώρα στα 3,136 δις. β) Παρά την συνεχιζόμενη απώλεια εσόδων από τον ΦΠΑ καυσίμων και από τον ΕΦΚ καυσίμων λόγω των εξαιρετικά καλών καιρικών συνθηκών. Πολύ σημαντική εξέλιξη είναι η διαμόρφωση των καθαρών εσόδων του Τ.Π. υψηλότερα του στόχου κατά 62 εκατ., παρά το γεγονός ότι ο Μάιος ήταν μήνας εκλογών. Σημειώνεται ότι το 4μηνο Ιαν.-Απρ.2014 τα έσοδα αυτά υπολείπονταν του στόχου κατά 1 δις. Τα έσοδα αυτά, τον Μάιο 2014 συγκεκριμένα, είναι αυξημένα κατά 1,4% σε ετήσια βάση, ενώ στο 1 ο 5μηνο 2014 εμφανίζουν ελαφρά μείωση κατά -0,8%, μετά την μεγάλη πτώση κατά -4,0% το 1 ο 5μηνο Από την άλλη πλευρά, το πλεόνασμα του ΠΔΕ το 5μηνο 2014 διαμορφώθηκε στα 520 εκατ., χαμηλότερα από τους στόχους κατά 129 εκατ., ενώ μέχρι και το 4μηνο 2014 το πλεόνασμα στο ΠΔΕ ήταν συστηματικά υψηλότερο από τους στόχους. Τα έσοδα του ΠΔΕ ανήλθαν στα 2,3 δισ., σχεδόν όσο 8

9 είχαν προγραμματισθεί, ενώ οι δαπάνες ΠΔΕ διαμορφώνονται στα 1,78 δισ., υψηλότερα από τον στόχο κατά 112 εκατ. Από την άλλη πλευρά, οι πρωτογενείς δαπάνες του Τ.Π. ήταν και πάλι σημαντικά μειωμένες κατά -8,4% σε ετήσια βάση στο 5μηνο Ιαν.-Μάιος 2014, έναντι προϋπολογισμού (με βάση το ΜΠΔΣ ) για πτώση τους κατά -3,7% το 2014 ως σύνολο. Σύμφωνα με την τελευταία Έκθεση του ΔΝΤ, τα μέτρα που έχει υιοθετήσει η κυβέρνηση εξασφαλίζουν το πρωτογενές πλεόνασμα της γενικής κυβέρνησης ύψους 1,5% του ΑΕΠ το Το ύψος του πρωτογενούς πλεονάσματος της γενικής κυβέρνησης συμβαδίζει με πρωτογενές πλεόνασμα της ΚΚ ύψους 2,6 δισ., συμβατό δηλαδή με αυτό που προβλέπει και το ΜΠΔΣ Το ΔΝΤ αναμένει αύξηση στους άμεσους φόρους κατά 11,4% το 2014, αύξηση που θα προέλθει κυρίως από την αύξηση του φόρου περιουσίας κατά 20% στα 3,6 δισ., αλλά και από την αύξηση του ΦΕΦΠ κατά 11,3% στα 8,9 δισ. Αντίθετα το ΔΝΤ εκτιμά ότι τα έσοδα από ΦΠΑ θα εμφανίσουν πτώση κατά -1,4% το 2014, προτού ανακάμψουν κατά 3,7% το Ωστόσο, σύμφωνα με τα στοιχεία του Υπουργείου, η απώλεια των εσόδων από ΦΠΑ αφορά κυρίως τα έσοδα ΦΠΑ από πετρελαιοειδή, τα οποία μειώθηκαν κατά -10,5% το 4μηνο Ιαν.-Απρ.2014 σε ετήσια βάση. Αντίθετα, εξαιρουμένων του καπνού και της ενέργειας, τα λοιπά έσοδα ΦΠΑ αυξήθηκαν κατά 1,0% το 1 ο 4μηνο Συνεπώς, φαίνεται ότι η μείωση του ΦΠΑ στην εστίαση στο 13% δεν έχει οδηγήσει σε απώλειες εσόδων. Όπως αναφέρει και το ΔΝΤ, η μεγάλη προσαρμογή και το 2014 εμφανίζεται από την πλευρά των δαπανών. Εκτιμάται ότι οι πρωτογενείς δαπάνες του Τ.Π. θα μειωθούν κατά -4,6% το 2014 και περαιτέρω κατά -2,7% το Εξελίξεις στον Τουρισμό 2014: Εξακολουθεί να βελτιώνεται συνεχώς η εικόνα της τουριστικής κίνησης. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΣΕΤΕ), ο αριθμός των αφίξεων ξένων τουριστών στα κυριότερα αεροδρόμια της χώρας (με απευθείας αεροπορικές πτήσεις από το εξωτερικό) σημείωσε νέα αξιόλογη άνοδο κατά +13,4% τον Μάιο.2014, σε ετήσια βάση, έναντι θεαματικής αύξησης κατά +38,7% τον Απρ.2014 (αύξηση που επηρεάσθηκε θετικά από την σύμπτωση της ημερομηνίας του Πάσχα σε Ορθόδοξους και Καθολικούς) και αύξησης κατά +16,0% τον Μάιο.2013 (όπου ήταν το Πάσχα του 2013). Παράλληλα, στο 1 ο 5μηνο.2014 οι διεθνείς αεροπορικές αφίξεις παρουσίασαν σωρευτική αύξηση κατά +20,4%, έναντι αύξησης κατά +4,7% στο 1 ο 5μηνο.2013 (βλ. τον Πίνακα 1 στην Επισκόπηση.). Βάσει των στοιχείων του ΣΕΤΕ του 1ου 5μήνου.2014, η μεγαλύτερη αύξηση των διεθνών αφίξεων εντοπίσθηκε στα αεροδρόμια: της Κρήτης (Χανίων: +26,6% Ηρακλείου: +11,3%), της Πελοποννήσου (+22,6%), των Αθηνών (εντυπωσιακή αύξηση κατά +34,4%, έναντι -5,2% το 1 ο 5μηνο.2013) και της Θεσσαλονίκης (+15,2%), της Ρόδου και της Κω (+12,0%, +8,6%), της Σαντορίνης (+34,2%), της Κέρκυρας και της Ζακύνθου (+9,1%, +18,0%), όπως και της Σάμου, Σκιάθου και Καβάλας (+25,7%, +16,2%, +3,5%). Σημειώνεται η μεγάλη αύξηση των αφίξεων στο αεροδρόμιο των Αθηνών άρχισε από τον Ιούνιο του 2013 και εξακολουθεί με έντονο αυξητικό ρυθμό στους πρώτους μήνες του Η αισθητή βελτίωση των συνθηκών ασφαλείας της πόλης και η προώθηση του συνεδριακού και άλλων μορφών τουρισμού, συνέτειναν στον σημαντικά αυξημένο αριθμό αφίξεων στην Πρωτεύουσα. Μάλιστα η πλειονότητα των αφιχθέντων τουριστών στην Αθήνα παραμένουν στην πόλη, επισκεπτόμενοι κυρίως τουριστικούς προορισμούς εγγύς των Αθηνών. Το ότι η τουριστική κίνηση του 2014 θα είναι κατά πολύ ευνοϊκότερη του 2013, έτος που σημειώθηκε ιστορικά υψηλό επίπεδο διεθνών αφίξεων τεκμαίρεται και από τους δείκτες επιχειρηματικών προσδοκιών του ΙΟΒΕ στους κύριους κλάδους του τουρισμού, οι οποίοι σημειώνουν σημαντική άνοδο. Πιο συγκεκριμένα, συνεχίζεται η αυξητική τάση των επιχειρηματικών προσδοκιών στον κλάδο «Ξενοδοχεία-Εστιατόρια» στις 98,0 μονάδες τον Μάιο.2014 (Απρ. 14: 94,1 μον.), έναντι 82,9 μονάδων τον Μάιο.2103, όπως και στα «Τουριστικά Πρακτορεία» στις 149,5 μονάδες (Απρ. 14:127,4 μον.), έναντι 98,3, μονάδες τον Μάιο Ο δείκτης επιχειρηματικών προσδοκιών στα «Ξενοδοχεία- Εστιατόρια-Τουριστικά- Πρακτορεία» κατέγραψε στο 5μηνο.2014 αύξηση κατά +50,9%, σε ετήσια βάση, έναντι αύξησης κατά +24,2% στο 5μηνο Επισημαίνεται ότι στην άνοδο της τουριστικής κίνησης του τρέχοντος έτους, σημαντική συμβολή έχουν η βελτίωση των παρεχομένων υπηρεσιών και η ανακαίνιση των τουριστικών καταλυμάτων, καθώς και η μείωση των τιμών των κλινών των τουριστικών ξενοδοχειακών μονάδων (βλ. Πίνακα). Τιμές Ξενοδοχείων (δωματίων) (μέση τιμή έτους) ,10% ,34% ,11% ,69% 1ο 4μηνο 14/13 3,90% 1ο 5μηνο 14/13 2,40% Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ Θετική προοπτική για τον ελληνικό τουρισμό αποτελεί η παρατηρούμενη από το 2013 αύξηση του κύκλου εργασιών στις υπηρεσίες παροχής καταλύματος και εστίασης, που συνοδεύει την αύξηση του εισερχόμενου τουρισμού. Είναι ενδεικτικό ότι ο κύκλος εργασιών στον τουριστικό κλάδο αυξήθηκε, για πρώτη φορά μετά από χρόνια, κατά +4,8% το 2013 (2012: -17,2%, 2011: -7,4%, 9

10 2010:-8,2%), ενώ στο 1 ο 3μηνο του 2014 παρουσίασε θεαματική άνοδο κατά +44,9% σε ετήσια βάση. Επισημαίνεται ότι η αύξηση του κύκλου εργασιών στον κλάδο του τουρισμού αντανακλά, αφενός την επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου, κάτι που επετεύχθη το 2013, και αφετέρου την άνοδο και του εσωτερικού τουρισμού, από τα πολύ χαμηλά επίπεδα έως το 1 ο 3μηνο Παγκόσμια Οικονομία ΗΠΑ: Αυξάνονται οι πληθωριστικές πιέσεις καθώς ο ΔΤΚ ανήλθε στο 2,1% τον Μάιο.2014 (η μεγαλύτερη αύξηση από τον Οκτώβριο 2012, ενώ η αγορά ανέμενε 2,0%), από 2,0% τον Απρ Η εξέλιξη αυτή οφείλεται κυρίως στην αύξηση των τιμών των προϊόντων ενέργειας (+3,3% σε ετήσια βάση) και των τιμών τροφίμων (+2,5% σε ετήσια βάση). Η αύξηση των τιμών των τροφίμων οφείλεται στις δυσμενείς καιρικές συνθήκες που επικρατούσαν τους προηγούμενους μήνες σε πολλές περιοχές της χώρας, που προφανώς οδήγησε σε μειωμένη παραγωγή κάποιων προϊόντων με επίπτωση στις τιμές τους τον Μάιο Ο δομικός πληθωρισμός με βάση τον ΔΤΚ επίσης αυξήθηκε στο 2,0% τον Μάιο 2014, από 1,8% τον Απρ Οι μεγαλύτερες μηνιαίες αυξήσεις καταγράφηκαν στα αεροπορικά ναύλα (5,8%) και στον τομέα του οικιακού εφοδιασμού/κοινής ωφέλειας (+0,9%). Η τιμή της βενζίνης αυξήθηκε κατά 0,7% σε μηνιαία βάση. Μείωση καταγράφηκε μόνο στον τομέα επίπλων κατοικιών (-0,2%). Σύμφωνα με εκτιμήσεις του Capital Economics, μετά τις ανωτέρω εξελίξεις αυξάνονται οι πιθανότητες η FED να προχωρήσει σε αύξηση των επιτοκίων παρέμβασης πριν από τα μέσα του Επίσης, στον τομέα του πληθωρισμού, ο δείκτης τιμών παραγωγού διαμορφώθηκε σε 2,0% τον Μάιο.2014 (δομικός: 2,0%) από 2,1% τον Απρ.2014 (δομικός: 1,9%). Οι λιανικές πωλήσεις ενισχύθηκαν κατά 0,3% σε μηνιαία βάση τον Μάιο.2014, μετά την αύξησή τους κατά 0,5% τον Απρ.2014, ενώ σε ετήσια βάση ήταν αυξημένες κατά 4,3%. Η μέτρια αύξηση των λιανικών πωλήσεων και τον Μάιο.2014 έρχεται σε αντίθεση με άλλες θετικές εξελίξεις στην εγχώρια οικονομία, όπως η σημαντική αύξηση της απασχόλησης, η χαλάρωση των κριτηρίων πιστοδότησης από τις τράπεζες και η άνοδος των τιμών των κατοικιών. Ωστόσο, ο δείκτης καταναλωτικής εμπιστοσύνης του University of Michigan υποχώρησε περαιτέρω στις 81,2 μονάδες τον Ιούν.2014, από 81,9 τον Μάιο.2014 και 84,1 τον Απρ Ωστόσο, η υποχώρηση του δείκτη εξακολουθεί να μην είναι ανησυχητική, καθώς τους τελευταίους μήνες ο δείκτης διαμορφώνεται σε σχετικά υψηλό επίπεδο. Πάντως, στη μικρή μείωση του εν λόγω δείκτη τον Ιούν.2014 ενδεχομένως να έπαιξε ρόλο η προαναφερθείσα αύξηση της τιμής της βενζίνης. Στην αγορά ακινήτων οι ενάρξεις κατοικιών μειώθηκαν κατά -6,5% σε μηνιαία βάση τον Μάιο.2014, μετά την αύξησή τους κατά 12,7% σε μηνιαία βάση τον Απρ.2014 και κατά 2,4% τον Μάρτ.2014, ενώ σε ετήσια βάση οι ενάρξεις ήταν σημαντικά αυξημένες κατά 9,4%. Επίσης, οι εκδοθείσες άδειες οικοδομών σημείωσαν πτώση κατά -6,4% σε μηνιαία βάση τον Μάιο.2014, έπειτα από αύξηση κατά 5,9% τον Απρ.2014 και μείωση κατά -1,1% τον Μάρτ Σε ετήσια βάση οι άδειες ήταν μειωμένες κατά -1,9%. Επομένως, η ανάκαμψη της αγοράς ακινήτων από το 2 ο 3μηνο.2014 δεν μπορεί παρά να θεωρηθεί ως διστακτική. Η βιομηχανική παραγωγή ενισχύθηκε κατά 0,6% σε μηνιαία βάση τον Μάιο.2014 (η αγορά ανέμενε +0,5%) από πτώση κατά -0,3% τον Απρ.2014 και αύξηση +0,8% τον Μάρτ.2014, ενώ σε ετήσια βάση η παραγωγή αυξήθηκε κατά 4,3%. Η μεγαλύτερη μηνιαία αύξηση καταγράφηκε στον κλάδο των ορυχείων (+1,3%) και η μεγαλύτερη μηνιαία μείωση σημειώθηκε στον τομέα κοινής ωφέλειας (-0,8%). Η μεταποιητική παραγωγή (η οποία αποτελεί το 75% της συνολικής παραγωγής) αυξήθηκε επίσης κατά 0,6% σε μηνιαία βάση τον Μάιο.2014, έναντι μείωσής της κατά -0,1% τον Απρ2014, ενώ σε ετήσια βάση η παραγωγή της μεταποίησης ήταν αυξημένη κατά 3,6%. Η αύξηση της βιομηχανικής παραγωγής τον Μάιο εκτιμάται ότι θα έχει θετική επίπτωση στην αύξηση του ΑΕΠ στο 2 ο 3μηνο Επίσης, αναμένεται η βιομηχανική παραγωγή να ακολουθήσει ανοδική πορεία και τους επόμενους μήνες καθώς φαίνεται ότι έχει αυξηθεί, τόσο η εγχώρια όσο και εξωτερική ζήτηση. Στον εξωτερικό τομέα, σημειώθηκαν καθαρές εισροές κεφαλαίων στις ΗΠΑ, ύψους $ 136,8 δις τον Απρ.2014, έναντι εκροών ύψους $ 122,3 δις τον Μάρτ.2014 και εισροών ύψους $ 165,6 δις τον Φεβρ Τέλος, στην αγορά εργασίας, οι εβδομαδιαίες αιτήσεις για εγγραφή στα ταμεία ανεργίας αυξήθηκαν κατά την εβδομάδα έως στις Η ανωτέρω αύξηση των εγγραφών στα ταμεία ανεργίας, ήταν υψηλότερη των εκτιμήσεων ης αγοράς για μείωσή τους στις από την προηγούμενη εβδομάδα. ΖτΕ: Η περιορισμένη αύξηση του ΑΕΠ κατά +0,2% σε 3μηνιαία βάση το 1 ο 3μηνο 2014 δεν επιτρέπει ακόμα την αύξηση της απασχόλησης και την δραστική μείωση της ανεργίας. Ειδικότερα, η απασχόληση αυξήθηκε μόλις κατά +0,1% σε 3μηνιαία βάση το 2 ο 3μηνο 2014, όπως και το 4 ο 3μηνο 2013, ενώ ο αριθμός των απασχολούμενων στη ΖτΕ ανέρχεται στα 146,1 εκατ. άτομα. Σε ετήσια βάση η απασχόληση αυξήθηκε κατά +0,2%, έναντι πτώσης -0,4% το 4 ο 3μηνο Ανά κλάδο δραστηριότητας, η απασχόληση μειώνεται με επιβραδυνόμενο ρυθμό σε ετήσια βάση στον κλάδο των κατασκευών (1 ο 3μηνο 2014: -2,3%, 4 ο 3μηνο 2013: -3,1%), αλλά και στη μεταποίηση (1 ο 3μηνο 2014: -0,5%, 4 ο 3μηνο 2013: -1,0%), ενώ η απασχόλησης στον πρωτογενή τομέα αυξήθηκε κατά 1,1% σε ετήσια βάση το 1 ο 3μηνο 2014, έναντι μείωσης -0,5% το 4 ο 3μηνο

11 1ο 3μηνο ο 3μηνο ο 3μηνο ο 3μηνο ο 3μηνο ο 3μηνο 2013 ΖτΕ 0,1 0,1 0,0 0,2-0,4-0,7 Γερμανία 0,3 0,2 0,2 0,8 0,6 0,6 Γαλλία 0,0 0,0 0,0 0,0-0,1-0,2 Ιταλία -0,1-0,2-0,2-0,9-1,8-2,1 Ισπανία 0,2 0,6-0,4-0,2-1,3-2,7 Ελλάδα -0,1 0,2-0,7-0,5-2,6-2,9 Πορτογαλία -0,3 0,7 0,8 1,8 0,5-2,4 Πηγή:Eurostat Στις επιμέρους οικονομίες της ΖτΕ, σημαντική είναι η αύξηση της απασχόλησης στη Γερμανία κατά 0,8% σε ετήσια βάση το 1 ο 3μηνο 2014 που συμβαδίζει με την αντίστοιχη αύξηση του ΑΕΠ (+0,8%), ενώ στη Γαλλία η απασχόληση έμεινε στάσιμη στο 3μηνο αυτό. Από τις χώρες της Κεντρικής Ευρώπης, στην Ολλανδία η απασχόλησης μειώθηκε κατά -1,0% σε ετήσια βάση το 1 ο 3μηνο 2014, ακολουθώντας την πτώση του ΑΕΠ κατά -0,5% σε ετήσια βάση. Όσον αφορά στις χώρες της περιφέρειας, η απασχόληση συνεχίζει να μειώνεται, αν και με επιβραδυνόμενο ρυθμό. Εξαίρεση αποτελεί η Πορτογαλία, όπου η απασχόληση αυξήθηκε κατά +1,8% σε ετήσια βάση για 2 ο συνεχή 3μηνο. Όσον αφορά την ανταγωνιστικότητα, ο ρυθμός ανόδου του ονομαστικού κόστους εργασίας ανά ώρα εργασίας στη Ζώνη του Ευρώ περιορίσθηκε σημαντικά στο +0,9% σε ετήσια βάση το 1 ο 3μηνο 2014, από 1,6% το 4 ο 3μηνο 2013 και 2,1% το 1 ο 3μηνο 2013, γεγονός που δείχνει κυρίως την έλλειψη πληθωριστικών πιέσεων στην οικονομία της ΖτΕ. Η ανωτέρω εξέλιξη οφείλεται αποκλειστικά στην πολύ μικρή αύξηση κατά μόλις 0,7% του κόστους εργασίας στον κλάδο της παραγωγής, (από 1,6% το 4 ο 3μηνο 2013), ενώ αντίθετα στον κλάδο των κατασκευών και των υπηρεσιών παρατηρήθηκε επιτάχυνση του ρυθμού αύξησης του κόστους εργασίας Απασχόληση στην ΖτΕ και σε επιλεγμένες οικονομίες % 3μηνιαία μεταβολή % ετήσια μεταβολή Ωριαίο εργατικό κόστος σε ονομαστικούς όρους σε επιλεγμένες οικονομίες Ιταλία Ελλάδα Ισπανία ΖτΕ Πορτογαλία Στις επιμέρους οικονομίες της ΖτΕ, στο ωριαίο κόστος εργασίας σε ονομαστικούς όρους παρατηρούνται μεγάλες διαφορές. Συγκεκριμένα, στις χώρες της περιφέρειας και κυρίως στην Ιταλία, την Κύπρο και την Ελλάδα (τελευταία διαθέσιμα στοιχεία το 3 ο 3μηνο 2013) σημειώθηκε έντονη πτώση του κόστους εργασίας, ενώ στην Ισπανία, το κόστος αυξήθηκε, αν και με σημαντικά επιβραδυνόμενο ρυθμό, κατά 0,5% σε ετήσια βάση το 1 ο 3μηνο 2014, από 3,1% το 4 ο 3μηνο Αντίθετα στη Πορτογαλία, η αύξηση στο κόστος εργασίας επιταχύνθηκε, όπως φαίνεται και στο Διάγραμμα. Τέλος, στη Γερμανία το ωριαίο κόστος εργασίας αυξήθηκε κατά 1,1% το 1 ο 3μηνο 2014, από 2,2% το 4 ο 3μηνο Δεδομένου ότι το ονομαστικό ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 4,3% σε ετήσια βάση το 1 ο 3μηνο 2014, φαίνεται ότι υπάρχουν περιθώρια για περαιτέρω αύξηση του κόστους εργασίας και ενίσχυση της εγχώριας ζήτησης. Σύμφωνα με τις εαρινές προβλέψεις της Ε. Επιτροπής, η αύξηση της απασχόλησης αναμένεται να μείνει πολύ περιορισμένη στο 0,4% το 2014, από μείωση -0,9% το 2013, ενώ επιτάχυνση προβλέπεται από το 2015 (+0,7%). Επίσης, σταδιακά προβλέπεται να βελτιώνεται και η παραγωγικότητα της εργασίας κατά 0,9% το 2014 και 1,0% το 2015, από 0,5% το Το ποσοστό ανεργίας, πάντως, θα συνεχίσει να διαμορφώνεται σε πολύ υψηλό επίπεδο, στο 18,2% το 2015, από 18,9% το 2014, αν και εμφανίζει σαφή τάση αποκλιμάκωσης. Ο πληθωρισμός στη ΖτΕ, σύμφωνα με την τελική εκτίμηση της Eurostat, υποχώρησε στο +0,5% τον Μάιο 2014, από +0,7% τον Απρ.2014 και 1,4% τον Μάιο Σημαντική ήταν αντίστοιχα και η υποχώρηση του δομικού πληθωρισμού στο 0,7% τον Μάιο 2014, από 1,0% τον Απρ Η ΕΚΤ, ήδη προχώρησε την προηγούμενη εβδομάδα στην υιοθέτηση μέτρων ιστορικής σημασίας, που επιδιώκουν την αποφυγή αρνητικού πληθωρισμού και την ενίσχυση των δυνάμεων ανάκαμψης της οικονομίας στη ΖτΕ. Συγκεκριμένα, το ΔΣ της ΕΚΤ στις αποφάσισε να μειώσει το επιτόκιο των πράξεων κύριας αναχρηματοδότησης στο 0,15%, το επιτόκιο διευκόλυνσης οριακής χρηματοδότησης κατά 35 μ.β. στο 0,40% και το επιτόκιο διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων στο -0,10%. Σύμφωνα με τις προβλέψεις της ΕΚΤ, το ΑΕΠ θα αυξηθεί κατά 1,0% το 2014, 1,7% το 2015 και 1,8% το 2016, ενώ ο πληθωρισμός εκτιμάται στο 0,7% το 2014, 1,1% το 2015 και 1,4% το Πληθωρισμός (ΔΤΚ) σε επιλεγμένες χώρες στη ΖτΕ Μάιος 2014 Απρ.2014 Μάρτ.2014 Φεβ.2014 ΖτΕ 0,5% 0,7% 0,5% 0,7% Γερμανία 0,6% 1,1% 0,9% 1,0% Γαλλία 0,8% 0,8% 0,7% 1,1% Ιταλία 0,4% 0,5% 0,3% 0,4% Ισπανία 0,2% 0,3% -0,2% 0,1% Ολλανδία 0,1% 0,6% 0,1% 0,4% Πορτογαλία -0,3% -0,1% -0,4% -0,1% Ιρλανδία 0,4% 0,4% 0,3% 0,1% Κύπρος -0,1% -0,4% -0,9% -1,3% Ελλάδα -2,1% -1,6% -1,5% -0,9% Πηγή: Eurostat Όσον αφορά στις επιμέρους οικονομίες, σημαντική ήταν η υποχώρηση του πληθωρισμού στη Γερμανία στο 0,6% τον Μάιο 2014, από 1,1% τον Απρ.2014, ενώ η Ελλάδα, η Κύπρος και η Πορτογαλία διατηρούν αρνητικό πληθωρισμό. Ο υψηλότερος πληθωρισμός παρατηρείται στην Αυστρία στο 1,5% τον Μάιο 2014, ποσοστό αρκετά χαμηλότερο από το 2% που είναι το όριο που έχει τεθεί από την ΕΚΤ. 11

12 Πάντως, τα δραστικά μέτρα της ΕΚΤ φαίνεται ότι δεν είχαν θετικό αντίκτυπο στους επενδυτές στη Γερμανία, καθώς ο δείκτης επενδυτικού κλίματος ZEW μειώθηκε εκ νέου, για 6 ο συνεχή μήνα, σε χαμηλό επίπεδο 2,5 ετών, στο 29,8 τον Ιούν.2014, από 33,1 τον Μάιο Ο δείκτης εκφράζει τις προοπτικές των επενδυτών για τους επόμενους 6 μήνες. Ωστόσο, σημειώνεται η ανοδική πορεία του δείκτη της τρέχουσας οικονομικής συγκυρίας, σε υψηλό επίπεδο 3 ετών, στο 67,7 τον Ιούν.2014, από 62,1 τον Μάιο Οι επενδυτές, είναι πεπεισμένοι, όπως επιβεβαιώνει και η Bundesbank, ότι η οικονομία της Γερμανίας δεν θα σημειώσει νέο υψηλό ρυθμό ανάπτυξη το 2 ο 3μηνο Υπενθυμίζεται ότι το 1 ο 3μηνο 2014 η οικονομία αναπτύχθηκε με ρυθμό 0,8% σε 3μηνιαία βάση, υψηλότερος ρυθμός 3ετίας. Η οικονομία προβλέπεται να επιβραδυνθεί σημαντικά το 2 ο 3μηνο 2014, λόγω περιορισμένης δραστηριότητας στον κατασκευαστικό κλάδο, προτού ανακάμψει το 3 ο 3μηνο Τέλος, θετικά μηνύματα έρχονται από την αγορά αυτοκινήτων, όπου οι πωλήσεις αυξήθηκαν κατά 4,3% σε ετήσια βάση τον Μάιο 2014, ενώ το 5μηνο Ιαν.-Μάιος 2014 οι πωλήσεις σημείωσαν αύξηση κατά 6,6% και ανήλθαν στα 5,62 εκατ., από 5,27 εκατ. το Ιαπωνία: Η ΤτΙαπωνίας όπως αναμενόταν, αποφάσισε στις 13 Ιουν.2014 να συνεχίσει την ενίσχυση της νομισματικής βάσης κατά τρις το χρόνο, κυρίως μέσω αγοράς κρατικών ομολόγων, για όσο χρειαστεί ώστε να επιτευχθεί ο στόχος του 2% για τον πληθωρισμό το 2015, ενώ θα προσαρμόσει τη νομισματική της πολιτική σε συνάρτηση με τις εξελίξεις στην ανάπτυξη της οικονομίας και στον πληθωρισμό. Σύμφωνα με την ΤτΙαπωνίας οι προσδοκίες είναι ότι ο πληθωρισμός θα αυξηθεί και αναμένεται να διαμορφωθεί για κάποιο χρονικό διάστημα σε 1,25% - εξαιρουμένης της άμεσης επίδρασης από την αύξηση του φόρου κατανάλωσης σε 8% από 5% από την 1 η Απρ Σύμφωνα με την ΤτΙαπωνίας, η παγκόσμια οικονομία ήδη ανακάμπτει και στα πλαίσια αυτά εκτιμά ότι θα επιτευχθεί ο στόχος για πληθωρισμό στο 2% χωρίς την ανάγκη για περαιτέρω άμεση ενίσχυση της νομισματικής βάσης. Μετά την ανακοίνωση της ΤτΙαπωνίας το γιεν σημείωσε υποχώρηση έναντι όλων των σημαντικών νομισμάτων. Η βιομηχανική παραγωγή είχε πτώση κατά -2,8% σε μηνιαία βάση τον Απρ.2014 (σύμφωνα με τα αναθεωρημένα στοιχεία), έναντι μικρότερης υποχώρησης κατά -2,5% σε μηνιαία βάση (σύμφωνα με τα προσωρινά στοιχεία) και έναντι αύξησης κατά 0,7% τον Μάρτ Η μεγαλύτερη πτώση σημειώθηκε στην παραγωγή αυτοκινήτων και ηλεκτρονικών υπολογιστών. Οι αναλυτές είχαν προβλέψει μικρότερη μείωση και οι επιχειρήσεις είχαν προβλέψει μείωση κατά -1,4%. Η βιομηχανική παραγωγή υποχώρησε καθώς οι επιχειρήσεις μείωσαν την παραγωγή τους ώστε να μην σχηματίσουν υψηλά αποθέματα λόγω του περιορισμού της ζήτησης που προήλθε από την αύξηση του φόρου κατανάλωσης την 1 η Απρ Οι προβλέψεις των επιχειρήσεων είναι για αύξηση της παραγωγής κατά 1,7% σε μηνιαία βάση τον Μάιο 2014 (ενώ τον προηγούμενο μήνα είχαν προβλέψει αύξηση μόνο κατά 0,1%) και για μείωση κατά -2,0% τον Ιούν Οι εξελίξεις στη βιομηχανική παραγωγή εκτιμάται ότι θα επιφέρουν επιβράδυνση του ρυθμού αύξησης του ΑΕΠ το 2 ο 3μηνο 2014 που ήταν 6.7% σε ετήσια βάση το 1 ο 3μηνο Οι παραγγελίες μηχανημάτων του ιδιωτικού τομέα, εξαιρουμένων των πλοίων και των παραγγελιών από εταιρείες ηλεκτρικής ενέργειας, ήταν μειωμένες τον Απρ.2014 κατά -9,1% σε μηνιαία βάση, έναντι αύξησής τους κατά 19,1% σε μηνιαία βάση τον Μάρτ.2014 (υψηλότερος ρυθμός από Οκτ.1996). Πτώση σημείωσαν τον Απρ.2014 οι παραγγελίες του βιομηχανικού τομέα, ενώ οι αναλυτές είχαν προβλέψει εντονότερη μείωση. Βέβαια, το ύψος των παραγγελιών μηχανημάτων συνέχισε τον Απρ.2014 να διαμορφώνεται σε ένα από τα υψηλότερα επίπεδα των τελευταίων πέντε ετών. Οι μειωμένες παραγγελίες μηχανημάτων δείχνουν ότι οι επιχειρηματικές επενδύσεις θα είναι μειωμένες το 2 ο 3μηνο 2014 κι έτσι θα επηρεαστεί αρνητικά ο ρυθμός ανάπτυξης της οικονομίας. Κίνα: Η βιομηχανική παραγωγή αυξήθηκε κατά 8,8% σε ετήσια βάση τον Μάιο 2014, έναντι 8,7% σε ετήσια βάση τον Απρ.2014, όπως ανέμεναν οι αναλυτές. Αυτό αποτελεί ένδειξη σταθεροποίησης του ρυθμού ανάπτυξης της οικονομίας. Τον υψηλότερο ρυθμό αύξησης παρουσίασαν οι επιχειρήσεις joint venture κατά 10,3% σε ετήσια βάση, τον ίδιο όπως και τον Απρ.2014 και οι κρατικές επιχειρήσεις παρουσίασαν αύξηση κατά 6,1% σε ετήσια βάση, έναντι 5,7% σε ετήσια βάση τον Απρ Όσον αφορά τις επιμέρους βιομηχανίες, οι βιομηχανίες αυτοκινήτων σημείωσαν αύξηση κατά 12,2% σε ετήσια βάση, έναντι 11,5% τον Απρ Σε μηνιαία βάση, η βιομηχανική παραγωγή αυξήθηκε κατά 0,71% τον Μάιο 2014, έναντι 0,70% τον Απρ Με τον υψηλότερο ρυθμό του 2014 αυξήθηκαν οι λιανικές πωλήσεις, κατά 12,5% σε ετήσια βάση τον Μάιο 2014, έναντι 11,9% σε ετήσια βάση τον Απρ.201 και με μεγαλύτερο ρυθμό από αυτόν που είχαν προβλέψει οι αναλυτές. Αυτή η αύξηση δείχνει ότι η εσωτερική ζήτηση διαμορφώνεται σε ικανοποιητικό επίπεδο. Τον Μάιο 2014, οι πωλήσεις αυτοκινήτων αυξήθηκαν κατά 7,6% σε ετήσια βάση, έναντι 12,3% σε ετήσια βάση τον Απρ.2014 και οι πωλήσεις πετρελαίου αυξήθηκαν κατά 10,7% σε ετήσια βάση, έναντι 8,0% σε ετήσια βάση τον Απρ Σε μηνιαία βάση, οι λιανικές πωλήσεις σημείωσαν πολύ μεγαλύτερη αύξηση κατά 1,16% τον Μάιο 2014, έναντι 0,82% τον Απρ Συνεχίστηκε για 8 ο συνεχές χρονικό διάστημα η επιβράδυνση του ρυθμού αύξησης των επενδύσεων (σε ονομαστικούς όρους), όπως ανέμεναν και οι αναλυτές. Το διάστημα Ιαν.-Μαίου 2014, οι επενδύσεις αυξήθηκαν κατά 17,2% σε ετήσια βάση (χαμηλός ρυθμός έτους), έναντι 17,3% σε ετήσια βάση το διάστημα Ιαν.-Απρ Οι επενδύσεις στη βιομηχανία (το 34,5% των συνολικών επενδύσεων) 12

13 σημείωσαν άνοδο κατά 14,2% σε ετήσια βάση τον Μάιο 2014, έναντι 15,2% σε ετήσια βάση τον Απρ Σε μηνιαία βάση, οι επενδύσεις αυξήθηκαν κατά 1,32% τον Μάιο 2014, με μικρότερο ρυθμό έναντι 1,34% τον Απρ Η επιβράδυνση του ρυθμού αύξησης των επενδύσεων εκτιμάται ότι θα επηρεάσει τον ρυθμό ανάπτυξης της οικονομίας τους επόμενους μήνες. Η επιβράδυνση του ρυθμού αύξησης των επενδύσεων σε ακίνητα συνεχίστηκε για 4 ο συνεχές χρονικό διάστημα. Οι επενδύσεις σε ακίνητα αυξήθηκαν κατά 14,7% σε ετήσια βάση το διάστημα Ιαν.-Μάιος 2014 (χαμηλός ρυθμός από Αύγ.2009), έναντι 16,4% σε ετήσια βάση το διάστημα Ιαν.- Απρ Οι επενδύσεις σε οικιστικά ακίνητα (το 68,5% των συνολικών επενδύσεων σε ακίνητα) αυξήθηκαν κατά 16,8% σε ετήσια βάση, με μικρότερο ρυθμό έναντι 14,6% σε ετήσια βάση το διάστημα Ιαν.-Απρ.2014, ενώ το 71,6% της συνολικής επιφάνειας των ακινήτων υπό κατασκευή αφορούσε οικιστικά ακίνητα. Παράλληλα, οι κύριες πηγές χρηματοδότησης για τις επενδύσεις σε ακίνητα ήταν ο τραπεζικός δανεισμός που ανήλθε σε 31,5% και οι καταθέσεις που ανήλθαν σε 24,5%. Η επιβράδυνση του ρυθμού αύξησης των επενδύσεων σε ακίνητα δείχνει ότι ο τομέας συνέχισε να ασκεί αρνητική επίδραση στην οικονομική δραστηριότητα. Με υψηλότερο ρυθμό της τάξης του 13,9% σε ετήσια βάση αυξήθηκαν τα τραπεζικά δάνεια τον Μάιο 2014, έναντι 13,7% σε ετήσια βάση τον Απρ.2014 (χαμηλός ρυθμός 8 ετών). Υψηλότερα ήταν και τα νέα δάνεια που εκταμίευσαν οι κινεζικές τράπεζες σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα, ενώ οι αναλυτές είχαν προβλέψει ότι θα ήταν χαμηλότερα. Η αύξηση των δανείων αναμένεται να επιταχυνθεί ως αποτέλεσμα της μείωσης του δείκτη υποχρεωτικών αποθεματικών για τις τράπεζες που χρηματοδοτούν μικρές επιχειρήσεις και αγρότες ώστε να αυξηθεί ο τραπεζικός δανεισμός προς αυτούς. Αυτή η αύξηση είναι ενθαρρυντική για την τόνωση της οικονομικής ανάπτυξης που ήταν 7,4% το 1 ο 3μηνο 2014, χαμηλότερη έναντι 7,7% το 4 ο 3μηνο 2013, με τον στόχο της κυβέρνησης να είναι 7,5% για το Νοτιανατολική Ευρώπη Αλβανία: Τα επισφαλή δάνεια (NPLs) στην Αλβανία έφτασαν το 23,2% στο τέλος του 2013 από 22,8% που ήταν στο τέλος του 2012 (Monthly Statistical Report, 03/2014, BoA). Το 1ο 3μηνο του 2014 αυξήθηκαν περαιτέρω στο 24,1% και πιθανά μέσα στο τρέχον έτος να κορυφωθούν καθώς ξεκαθαρίζει το τοπίο με τις ληξιπρόθεσμες οφειλές του δημοσίου προς τον ιδιωτικό τομέα και υπάρχει πιθανότητα να υπάρξει ελαφρά θετική πιστωτική επέκταση προς τις επιχειρήσεις. Επιπλέον, η κυβέρνηση φέρνει νόμο με τον οποίο θα διευκολύνονται οι διαγραφές προβληματικών δανείων με αποτέλεσμα όχι μόνο την ελάφρυνση των ανοδικών πιέσεων στα NPLs αλλά και την σημαντική μείωση αυτών κατά περίπου 5 ποσοστιαίες μονάδες όπως εκτιμά η ΤτΑλβανίας (IMF, Albania Mar.2014). Το ΔΝΤ επισημαίνει την ανάγκη για άμεση συγκράτηση του ρυθμού ανόδου των NPLs καθώς και την αποτελεσματική αντιμετώπιση αυτών ώστε να υποχωρήσουν σε σημαντικά χαμηλότερα επίπεδα. Στην σταθεροποίηση και εν συνεχεία μείωση των NPLs αναμένεται να συμβάλει και η προβλεπόμενη από το ΔΝΤ ενίσχυση του ΑΕΠ της Αλβανίας κατά 2,1% το 2014, 3,3% to 2015 και 4,2% το 2016 μετά από ασθενή ανάπτυξη κατά 0,7% το 2013 και 1,3% το Πάντως, η μεσοπρόθεσμη ανάπτυξη της Αλβανίας εκτιμάται να είναι ισχυρότερη κατά τα επόμενα έτη, αφού σύμφωνα με την ΤτΑλβανίας, (Monetary Policy Report Q1 2014), η δυνητική ανάπτυξη της οικονομίας προσδιορίζεται πλέον στο 2,6-3,0% από 5,7% που ήταν στην περίοδο και μόλις 1,7% στην δύσκολη περίοδο Βουλγαρία: Η S&P υποβάθμισε την μακροπρόθεσμη και βραχυπρόθεσμη πιστοληπτική αξιολόγηση της χώρας σε ΒΒΒ-/Α-3 αντίστοιχα μετά από προηγούμενη αξιολόγηση ΒΒΒ/Α-2 δίνοντας επιπλέον σταθερές προοπτικές. Αιτία για την απόφαση αυτή αναφέρεται το ασταθές πολιτικό περιβάλλον που δεν ευνοεί την εφαρμογή μεταρρυθμίσεων, οι οποίες είναι απαραίτητες για την αντιμετώπιση μακροχρόνιων σοβαρών θεσμικών και οικονομικών προβλημάτων της Βουλγαρίας. Χωρίς τις μεταρρυθμίσεις αυτές η χώρα αναμένεται να έχει χαμηλή ανάπτυξη και υψηλή ανεργία. Τα δομικά προβλήματα της Βουλγαρία συνίστανται τόσο στην διακυβέρνηση όσο και στα τα προβλήματα που σχετίζονται με την δημογραφία, όπως η καθαρή μετανάστευση και γήρανση του πληθυσμού. Η S&P επισημαίνει το γεγονός ότι η ανάπτυξη στην Βουλγαρία στο διάστημα ήταν λίγο χαμηλότερη του 1% ετησίως με τις καθαρές εξαγωγές να σηκώνουν το βάρος της χαμηλής ανάπτυξης ενώ πολύ ασθενής ήταν η εσωτερική ζήτηση και η ανεργία έφτασε το επίπεδο του 13% το 2013 από μόλις 5,6% πριν το Η μικρή ανάκαμψη της ζήτησης το 1 ο 3μηνο του 2014 αποδίδεται στις κοινωνικές μεταβιβάσεις και στις πληρωμές συντάξεων και δεν αναιρεί την προηγούμενη εικόνα καθώς η S&P πιστεύει ότι η διατηρήσιμη αύξηση της εσωτερικής ζήτησης είναι εκείνη που θα μειώσει ουσιαστικά την ανεργία, θα αυξήσει τη χρηματοδότηση του επιχειρηματικού τομέα και θα ενισχύσει τις ξένες επενδύσεις. 13

14 Η κυβέρνηση συνεργασίας, αλλά μειοψηφίας, του Σοσιαλιστικού κόμματος με το μικρότερο κόμμα της Κίνησης των Δικαιωμάτων και Ελευθεριών, με διάρκεια διακυβέρνησης ενός περίπου έτους, επεβίωσε την περασμένη εβδομάδα για 5 η φορά της πρότασης μομφής που έθεσε η αντιπολίτευση ενώ αναμένονται νέες εκλογές εντός του 2014 και ίσως μέσα στο καλοκαίρι. Σε αυτές, δεν αποκλείεται νικητής να αναδειχθεί πάλι ο κ. Borisov,, που είναι ο ηγέτης του κεντροδεξιού κόμματος GERB. Η κυβέρνηση υιοθετεί τον στόχο για δημοσιονομικό έλλειμμα το 2014 στο -1,8% του ΑΕΠ ενώ μπόρεσε να αυξήσει το δημοσιονομικό απόθεμα στα 6 δισ. από 4 δισ. που ήταν πριν από ένα έτος,. Επίσης, επιδιώκει την άντληση 1,5 δισ. εντός του τρέχοντος έτους από τις διεθνείς αγορές μέσω της έκδοσης ομολόγων σε ευρώ. Όμως, την φορά αυτή, σοβαρά ήταν τα θέματα που προέκυψαν από την πίεση της ΕΕ και των ΗΠΑ για πάγωμα των εργασιών στον αγωγό South Stream που ξεκινά από Ρωσία, παρακάμπτοντας την Ουκρανία, περνά από την Μαύρη Θάλασσα, διασχίζει την Βουλγαρία, Σερβία, Κροατία, Σλοβενία, Ουγγαρία, Αυστρία και καταλήγει στην Ιταλία. Η Βουλγαρία, που εξαρτάται σχεδόν ολοσχερώς από το ρωσικό φυσικό αέριο ανθίσταται στην πίεση της ΕΕ-ΗΠΑ για επιβολή κυρώσεων προς την Ρωσία λόγω Ουκρανίας. Η ΕΕ, στις 2 Ιουν.2014, ζήτησε από την Βουλγαρία να σταματήσει τις εργασίες στον αγωγό για ένα μήνα, με σκοπό την διερεύνηση τυχόν παρατυπιών κατά την φάση της έγκρισης του έργου, που επιδιώκει στην παροχή από το έτος δισ. κυβικών μέτρων φυσικού αερίου ανά έτος στην Ευρώπη και βασίζεται σε συνεργασία των εταιριών Gazprom, ENI Spa, EdF και Wintershall AG. Το μέρος του αγωγού εντός της Βουλγαρίας κατασκευάζεται κατά 50% από Gazprom και κατά 50% από την βουλγαρική εταιρία Bulgarian Energy Holding, ενώ το τμήμα στην Σερβία κατά 100% από την Gazprom. Η κυβερνητική συνοχή δοκιμάσθηκε από την ανωτέρω απαίτηση της ΕΕ και στο τέλος, ο ίδιος ο πρωθυπουργός αποφάσισε ξαφνικά την περασμένη Κυριακή το πρόσκαιρο πάγωμα των εργασιών στον αγωγό, με πολλές αντίθετες γνώμες μέσα στην κυβέρνηση. Όμως, ο Σέρβος πρωθυπουργός ανακοίνωσε ότι από την πλευρά της Σερβίας προχωρούν κανονικά οι εργασίες του South Stream στην Σερβία παρά τις πιέσεις προς την χώρα να πράξει το ίδιο με την Βουλγαρία. Από τα παραπάνω προκύπτει ότι οι εξελίξεις στην Ουκρανία άμεσα επηρεάζουν τον ενεργειακό χάρτη στην Βουλγαρία, Σερβία και άλλες χώρες της Βαλκανικής, με σημαντικές συνέπειες και για χώρες όπως η Κροατία, Σλοβενία, Ουγγαρία, Αυστρία και Ιταλία. FYROM: Το πραγματικό ΑΕΠ της χώρας αυξήθηκε κατά 3,9% το 1 ο 3μηνο του 2014 έναντι αντίστοιχης αύξησης κατά 2,4% το 1 ο 3μηνο του 2013 και 2,9% όλο το Σε επίπεδο τομέων της οικονομίας οι κατασκευές ενισχύθηκαν κατά 13,7% σε ετήσια βάση, όπως και κατά 4,7% οι χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες μαζί με τις υπηρεσίες τύπου real estate και άλλες επιχειρηματικές δραστηριότητες, ενώ το χονδρικό και λιανικό εμπόριο ενισχύθηκε κατά 3,3%. Το ονομαστικό ΑΕΠ μέσα στο 1 ο 3μηνο του 2014 αυξήθηκε κατά 5,8%, σε ετήσια βάση, φτάνοντας τα 1,75 δις περίπου. Tο ΔΝΤ (Μάιος 2014), προβλέπει ανάπτυξη κατά 3,5% περίπου μέσα στο 2014, που θα στηρίζεται σε άνοδο της απασχόλησης, αυξημένους μισθούς και συντάξεις στον δημόσιο τομέα και σε ενίσχυση των επενδύσεων στα μεγάλα έργα υποδομών. Οι εξαγωγές αναμένεται να παραμείνουν ισχυρές και ο πληθωρισμός σε χαμηλά επίπεδα με την ΚτFYROM να εκτιμά το μέσο επίπεδο του πληθωρισμού στο 2,3% το 2014 και στο 2,0% το Η ΚτFYROM επίσης εκτιμά την άνοδο του ΑΕΠ το 2014 υψηλότερα στο 3,7% και το 2015 στο 4,4%. Κατά το ΔΝΤ, σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα, ανάπτυξη της τάξης του 4% είναι εφικτή λόγω των ισχυρών εξαγωγών και υποκατάστασης των εισαγωγών. Το ΔΝΤ επίσης μιλά για πιθανές επιπτώσεις από τις εξελίξεις στην Ρωσία-Ουκρανία με επιπτώσεις στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών. Στον δημοσιονομικό τομέα, η χώρα κινείται προς ένα έλλειμμα της τάξης του -3,5% του ΑΕΠ το 2014 με στόχο το χαμηλότερο -2,6% το Πάντως, το χρηματοπιστωτικό σύστημα παραμένει σε καλή κατάσταση με τον λόγο κεφαλαίων τύπου Tier 1 στο 14,5% στο τέλος του 2013 και τον συνολικό λόγο ιδίων κεφαλαίων επίσης στο 17%. Σύμφωνα με το ΔΝΤ, τα επισφαλή δάνεια έφτασαν το 11% στο τέλος του 2013 και έχουν επαρκείς προβλέψεις. Το εθνικό νόμισμα της χώρας είναι de facto προσδεμένο με το ευρώ (61,8 περίπου δηνάρια FYROM ανά ευρώ) και οι αλλαγές στα επιτόκια του δηναρίου ακολουθούν αυτές του ευρώ. Η ΚτFYROM εκτιμά ότι η πιστωτική επέκταση το 2014 θα είναι κοντά στο 6,4% και το 2015 υψηλότερα στο 8,5%. ΑΕΠ FYROM (% ετήσιες μεταβολές) Τρίμηνο Ετος Τρίμηνο I II III IV I ΑΕΠ 2,4 3,3 2,8 3,1 2,9 3,9 Τελική κατανάλωση 5,1 4,9 0,4 0,5 2,7 1,7 Ιδιωτική κατανάλωση 7,0 7,1 1,6 1,4 4,2 1,6 Δημόσια κατανάλωση 2,3 4,3 4,4 3,2 3,6 2,2 Επενδύσεις 24,4 7,3 18,3 4,1 12,1 26,5 Εξαγωγές 3,0 2,5 9,5 8,4 4,5 12,5 Εισαγωγές 4,9 1,6 4,4 0,8 2,1 12,5 Πηγή: Εθνική Στατιστική Υπηρεσία FYROM Πετρέλαιο: Άνοδος σημειώνεται στις τιμές του πετρελαίου κατά το τελευταίο χρονικό διάστημα. Από τις αρχές του έτους οι τιμές του αργού πετρελαίου τύπου WTI αυξήθηκαν κατά 8,6% στα 106,91 $/βαρέλι και επίσης οι τιμές του Brent κατά 2,4% στα 113,41 $/βαρέλι (13/6/2014). Βασική αιτία είναι η ανησυχία από τις εξελίξεις στο Ιράκ, για το οποίο η ΙΕΑ εκτιμούσε ότι θα μπορούσε να διασφαλίσει το 60% της προσφοράς πετρελαίου από πλευράς χωρών του ΟΠΕΚ έως και το Σύμφωνα με την 14

15 ΙΕΑ, το Ιράκ, τον Μάιο του 2014 προμήθευσε την διεθνή αγορά με 3,3 εκατ. βαρέλια την ημέρα σε σύνολο παραγωγής ΟΠΕΚ 29,9 εκατ. βαρελιών και η προοπτική όσον αφορά την χώρα αυτή είναι να αυξηθεί η παραγωγή πετρελαίου κατά επιπλέον 1,2 εκατ. βαρέλια την ημέρα μέχρι και το Άλλα γεγονότα που συμβαίνουν στην Ουκρανία και Λιβύη επηρεάζουν επίσης τον παγκόσμιο ενεργειακό χάρτη. Η ΙΕΑ εκτιμά την παγκόσμια ζήτηση πετρελαίου στα 92,8 εκατ. βαρέλια ημερησίως το 2014 αυξημένη κατά 1,4 εκατ. βαρέλια από τα 91,4 εκατ. βαρέλια το 2013, με το 1 ο 3μηνο του 2014 να είναι στα 91,4 εκατ. βαρέλια και σταδιακά αυξανόμενη προς τα 94,0 εκατ. βαρέλια το 4 ο 3μηνο του Τέλος όσον αφορά την προσφορά, αυτή ανήλθε στα 91,5 εκατ. βαρέλια το 2013 ενώ το 1 ο 3μηνο το 2014 ήταν στα 92,2 εκατ. βαρέλια. Σύμφωνα με το consensus της αγοράς, η μέση τιμή του πετρελαίου, μετά από εκτιμώμενη μικρή άνοδο κατά το 2014 αναμένεται να υποχωρήσει σταδιακά κατά τα επόμενα έτη. Τιμές πετρελαίου ($/βαρέλι) ε 2015ε 2016ε 2017ε WTI 98,05 101,90 94,88 89,19 86,46 Βrent 108,70 109,58 105,46 100,44 97,45 Πηγή: Bloomberg 15

16 Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΕ ΑΡΙΘΜΟΥΣ (ετήσιες εκατοστιαίες μεταβολές) Ετήσια στοιχεία * ΑΕΠ (σε σταθερές τιμές αγοράς) -0,2-3,1-4,9-7,1-7,0-3,9 1,1 Ιδιωτική Κατανάλωση 4,3-1,6-6,2-7,7-9,3-6,0-1,5 Δημόσια Κατανάλωση -2,6 4,9-8,7-5,2-6,9-4,1-1,2 Ακαθάριστες Επενδύσεις -14,3-13,7-15,0-19,6-19,2-12,8 7,4 - Κατοικίες -33,6-20,7-21,6-18,0-32,9-37,8 1,0 - Εξοπλισμός -4,7-18,0-8,4-18,0-17,1-7,2 7,1 Ανεργία (%) 7,6 9,5 12,5 17,7 24,2 27,3 26,8 Συνολική Απασχόληση 1,2-0,6-2,6-5,6-8,3-3,7 0,6 Δείκτης Τιμών Καταναλωτή (μέσα επίπεδα) 4,2 1,2 4,7 3,3 1,5-0,9-1,1 Κόστος εργασίας ανά μονάδα προϊόντος 4,9 5,2-0,1-1,8-6,2-7,8-1,5 Πιστωτική Επέκταση (προς ιδιωτικό τομέα) 15,9 4,1 0,0-3,1-4,0-3,9 0,8 Έλλειμμα Γενικής Κυβέρνησης (% ΑΕΠ) -9,8-15,7-10,9-9,6-5,7-2,1-2,0 Ισοζύγιο Τρεχ. Συναλλαγών με κεφαλαιακές μεταβιβάσεις (% ΑΕΠ) -13,3-10,1-9,2-8,6-1,2 1,3 0,5 Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ και ΔΟΜ Alpha Bank. * Προβλέψεις ΔΟΑ, Alpha Bank Δείκτες Οικονομικής Συγκυρίας έτος Q1 Q2 Q3 Q4 έτος διαθέσιμη περίοδος Οικονομική Δραστηριότητα Όγκος Λιανικών Πωλήσεων (εκτός καυσίμων) -11,8-12,4-8,8-9,8-2,9-8,4-3,0 (3μην.) Νέες εγγραφές ΙΧ Αυτοκινήτων -41,7-12,5 7,0 6,4 15,2 1,0 18,4 (4μην.) Οικοδομική Δραστηριότητα -30,6-43,5-30,7-21,9 4,2-26,6-25,8 (2μην.) Μεταποίηση -4,2-1,0 1,4-3,8-3,9-2,0-0,1 (4μην.) Δείκ της Υπευθύνων Προμηθειών ΡΜΙ στη μεταποίηση 41,2 42,3 45,2 47,7 48,7 46,0 51,0 (Μάι.) Δείκτης Οικονομικού Κλίματος 80,3 86,9 92,2 91,3 91,1 90,8 99,1 (Μάι.) Δείκ της Επιχειρηματικών Προσδοκιών στη Μεταποίηση 77,2 85,0 90,6 90,1 85,4 87,8 95,1 (Μάι.) Δείκ της Εμπιστοσύνης Καταναλωτών -75,0-72,0-67,0-73,0-65,0-69,0-52,5 (Μάι.) Πιστωτική Επέκταση Ιδιωτικός Τομέας -4,0-3,5-4,1-3,9-3,9-3,9-3,7 (Απρ.) Επιχειρήσεις -4,4-3,6-4,9-4,7-4,9-4,9-4,8 (Απρ.) - Βιομηχανία -2,1 0,7-1,1-1,9-2,8-2,8-5,1 (Απρ.) - Κατασκευές -1,9-0,6-0,3 0,4 0,6 0,6-1,0 (Απρ.) - Τουρισμός 1,1 0,2-0,7-1,5-2,6-2,6-1,7 (Απρ.) Νοικοκυριά -3,8-3,6-3,6-3,6-3,5-3,5-3,2 (Απρ.) - Καταναλωτική Πίστη -5,1-5,3-5,2-4,8-3,9-3,9-2,9 (Απρ.) - Στεγαστικά Δάνεια -3,4-3,2-3,2-3,2-3,3-3,3-3,3 (Απρ.) Τιμές Δείκτης Τιμών Καταναλωτή 1,5 0,0-0,5-1,0-2,2-0,9-2,0 (Μάι.) Δομικός Πληθωρισμός 0,3-1,3-1,5-2,0-2,1-1,7-1,7 (Μάι.) Δείκ της Τιμών Διαμερισμάτων -11,7-11,4-11,7-9,2-8,5-10,3-7,5 (1ο 3μην.) Επιτόκια Ταμιευτηρίου 0,42 0,42 0,39 0,37 0,33 0,31 0,27 (Απρ.) Δάνεια προς επιχειρήσεις 7,61 7,46 7,41 7,29 9,24 7,24 7,16 (Απρ.) Καταναλωτικ ών Δανείων (σύνολο με επιβαρύνσεις) 11,16 10,45 9,78 10,83 10,87 10,77 10,38 (Απρ.) Στεγαστικών Δανείων (σύνολο με επιβαρύνσεις) 3,60 3,23 3,07 2,99 2,99 3,03 3,42 (Απρ.) Απόδοση 10-ετούς Ομολόγου 22,50 11,14 10,24 10,23 8,60 10,05 6,88 (Μάι.) ΑΕΠ σε σταθερές τιμές -7,0-6,0-4,0-3,2-2,3-3,9-0,9 (1ο 3μην.) Τελική Κατανάλωση -8,9-8,9-6,4-6,1-0,8-5,6 0,8 (1ο 3μην) Επενδύσεις -19,2-11,4-11,5-12,9-15,3-12,8-7,9 (1ο 3μην) Εξαγωγές Αγαθών & Υπηρεσιών -1,7-2,2 1,6 5,2 0,5 1,8 5,4 (1ο 3μην) Εισαγωγές Αγαθών & Υπηρεσιών -13,8-7,0-11,1 2,7-5,6-5,3 2,2 (1ο 3μην) Ισοζύγιο Πληρωμών σε δισ. Εξαγωγές Αγαθών 22,0 5,4 11,1 16,8 22,5 22,5 5,4 (3μην.) Εισαγωγές Αγαθών 41,6 10,0 19,3 29,7 39,8 39,8 10,0 (3μην.) Εμπορικό Ισοζύγιο -19,6-4,5-8,3-12,9-17,2-17,2-4,6 (3μην.) Ισοζύγιο Αδήλων Πόρων 16,3 3,3 6,5 18,2 19,5 19,5 5,0 (3μην.) Aναλογία Αδήλων Πόρων προς Εμπορικό Έλλειμμα 83,4 72,3 78,5 141,4 113,3 113,3 109,0 (3μην.) Ισοζύγιο Τρεχ/σών Συναλλαγών (κεφαλ. μεταβιβ.) -3,3-1,3-1,8 5,3 2,3 2,3 0,4 (3μην.) Άμεσες Επενδύσεις (καθ. μεταβολή ροής) 2,30 1,3 1,1 0,9 2,4 2,4 0,1 (3μην.) Επενδύσεις Χαρτοφυλακίου (καθ. μεταβολή ροής) -99,1 0,5-9,8-7,5-6,6-6,6 0,3 (3μην.) Χρηματιστήριο Γενικός Δείκτης Τιμών ΧΑ 908,0 869,2 847, , , , ,5 (Μάι.) (% μεταβολή ΓΔ) 33,4 19,2 38,7 37,2 28,1 28,1 20,6 (Μάι.) Χρηματιστηριακή Αξία (% ΑΕΠ) 17,7 14,8 29,3 31,6 39,6 39,6 42,2 (Μάι.) Πηγή: Τράπ εζα της Ελλάδος και ΕΛΣΤΑΤ.