Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Παρασκευή 18 Ιουλίου Ελληνική Οικονομία ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ

Transcript

1 Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Παρασκευή 18 Ιουλίου 2014 ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ Ελληνική Οικονομία Στην αγορά εργασίας, τα στοιχεία της Έρευνας Εργατικού Δυναμικού (ΕΕΔ) της ΕΛΣΤΑΤ για το 1 ο 4μηνο 2014, δείχνουν σταθεροποίηση του ποσοστού ανεργίας, αλλά απότομη πτώση της απασχόλησης τον Απρ.2014 και στο 1 ο 4μηνο Ειδικότερα, το ποσοστό ανεργίας μειώθηκε στο 27,2% τον Απρ.2014, έναντι 27,8% τον Μάρτ.2014 και από 27,8% τον Απρ Επίσης, στο 1 ο 4μηνο.2014 το ποσοστό ανεργίας διαμορφώνεται στο 27,7%, δηλαδή στα ίδια επίπεδα όπως και στο 1 ο 4μηνο Ωστόσο, σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, αυτή η εξέλιξη στο ποσοστό ανεργίας οφείλεται περισσότερο στην ξαφνική μεγάλη μείωση του εργατικού δυναμικού τον Απρ.2014, κατά -60,4 χιλ. άτομα έναντι του Μαρτ.2014 και κατά -127,2 χιλ. άτομα έναντι του Απρ,2013. Αντίθετα, η απασχόληση μειώθηκε αναπάντεχα τον Απρ.2014 κατά -16,7 χιλ. άτομα έναντι του Μαρτ.2014 και κατά -62,5 χιλ. άτομα έναντι του Απρ Πίνακας 1. Εξέλιξη της απασχόλησης και της ανεργίας (Στοιχεία ΕΕΔ χωρίς διόρθωση για την εποχικότητα) 1ο 4μηνο 1ο 4μηνο ο 4μηνο 2014 Εργατικό Δυναμικό 4.899, , ,2 % Μεταβολή 0,95% 0,93% Απασχόληση 3.774, , ,6 % Μεταβολή 7,01% 0,95% Ανεργία 1.125, , ,7 Ανεργία (% Εργ.Δυν.) 22,96% 27,67% 27,70% Απρίλιος 2012 Απρίλιος 2013 Απρίλιος 2013 Απασχόληση 3.769, , ,9 % Μεταβολή 6,04% 1,76% Πηγή: Έρευνα Εργατικού Δυναμικού, ΕΛΣΤΑΤ. Με αυτές τις τάσεις και με βάση τις εκτός προβλέψεων εξελίξεις στην απασχόληση τον Απρ.2014 εκτιμάται τώρα ότι το ποσοστό ανεργίας, με βάση τα στοιχεία της ΕΕΔ της ΕΛΣΤΑΤ, θα μειωθεί ελάχιστα στο 27,0% το 2014, από 27,4% το 2013, με αύξηση της απασχόλησης κατά μόλις 0,1% κατά μέσο όρο στο σύνολο του 2014, μετά την πτώση της κατά -4,9% το Άλλωστε, με βάση τα νέα (ξανα-διορθωμένα) εποχικά διορθωμένα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ η ανεργία εκτιμάται τώρα στο 27,3% τον Απρ.2014, από 27,3% τον Μάρτ.2014 (έναντι 26,8% που είχε εκτιμηθεί πριν ένα μήνα) και από επίσης 27,3% τον Φεβρ.2014 και 27,2% τον Ιαν Αυτή η εξέλιξη στην αγορά εργασίας με βάση τα στοιχεία της ΕΕΔ της ΕΛΣΤΑΤ είναι εντελώς αντίθετη με την εικόνα της αγοράς εργασίας, όπως αυτή διαμορφώνεται με βάση τα στοιχεία του ΕΡΓΑΝΗ που αναλύονται στη συνέχεια, τα οποία δείχνουν καθαρή αύξηση της μισθωτής απασχόλησης κατά 60,6 χιλ. άτομα τον Απρ Μάλιστα, το αποτέλεσμα του ΕΡΓΑΝΗ ήταν αναμενόμενο, αφού κατά τον μήνα αυτό σημειώθηκε μεγάλη αύξηση της οικονομικής δραστηριότητας στη χώρα τόσο στον τουρισμό όσο και στις λιανικές πωλήσεις λόγω του Πάσχα. Επίσης, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ τον Απρ.2013 είχε σημειωθεί αύξηση της απασχόλησης κατά 50,5 χιλ. άτομα έναντι του Μαρτ.2013, ενώ τον Απρ.2014 σημειώθηκε μείωση της απασχόλησης έναντι του Μαρτ.2014 κατά -16,5 χιλ. άτομα. Τέλος, στο 1 ο 4μηνο.2014 με βάση τα εποχικά διορθωμένα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ καταγράφεται σημαντική μείωση της απασχόλησης κατά 32,3 χιλ. άτομα, ενώ με βάση τον ΕΡΓΑΝΗ στο 1 ο 4μηνο.2014 σημειώθηκε σημαντική αύξηση της απασχόλησης κατά 160 χιλ. άτομα. 200,0 180,0 160,0 140,0 120,0 100,0 80,0 60,0 40,0 20,0 0,0 Διάγραμμα 1. Καθαρή αύξηση της μισθωτής απασχόλησης στον ιδιωτικό τομέα, στο 1ο 6μηνο (χιλ.), σύμφωνα με το Σύστημα ΕΡΓΑΝΗ 70,3 90,5 91,9 111,7 38,5 Πιο αναλυτικά, σύμφωνα με τα στοιχεία των ροών απασχόλησης (προσλήψεις μείον απολύσεις μείον οικειοθελείς αποχωρήσεις) του συστήματος ΕΡΓΑΝΗ στο 1 ο 6μηνο.2014 σημειώθηκε σημαντική αύξηση της μισθωτής απασχόλησης που σηματοδοτεί ουσιαστική βελτίωση της αγοράς εργασίας στη χώρα. Τα στοιχεία αυτά, που καταγράφουν τις πραγματικές συνολικές ροές μισθωτής απασχόλησης στον ιδιωτικό τομέα στο σύνολο της χώρας (και όχι με δειγματοληπτικό τρόπο, όπως συμβαίνει με την ΕΕΔ) δείχνουν μια πολύ μεγάλη αύξηση αυτής της μισθωτής απασχόλησης κατά 176,3 χιλ. άτομα στο 1 ο 6μηνο.2014, έναντι αύξησής της κατά 90,5 χιλ. άτομα στο 1 ο 6μηνο 2013, κατά 19,3 χιλ. άτομα στο 1 ο 6μηνο.2012 και κατά 29,9 χιλ. άτομα στο 1 ο 6μηνο Γενικά, η αύξηση της καθαρής απασχόλησης στο 1 ο 6μηνο 2014 ήταν σημαντικά μεγαλύτερη από την αύξηση της απασχόλησης στο 1 ο 6μηνο σε όλα τα έτη από το 2001 έως το 2013 (Διάγραμμα 1.) Επιπλέον, η αύξηση της καθαρής απασχόλησης στο 1 ο 6μηνο.2014 και ιδιαίτερα τον Ιούν,2014 θα ήταν πολύ μεγαλύτερη αν δεν σημειώνονταν σε αυτό το μήνα 41,95 χιλ. λήξεις συμβάσεων εκπαιδευτικών ορισμένου χρόνου, οι οποίες θα ανανεωθούν πιθανότατα από τον 61,0 29,9 19,3 90,5 176,

2 Σεπτ Τα στοιχεία του ΕΡΓΑΝΗ δείχνουν ότι η οικονομική δραστηριότητα στο ιδιωτικό τομέα της οικονομίας ανακάμπτει ουσιαστικά από το 1 ο 6μηνο 2014, αφού η αύξηση της μισθωτής απασχόλησης σε αυτό το 6μηνο ήταν κατά 85,8 χιλ. μεγαλύτερη από την αύξηση της απασχόλησης στο 1 ο 6μηνο.2013, όπου είχε επίσης σημειωθεί αύξηση της απασχόλησης κατά 71,2 χιλ. άτομα μεγαλύτερη από το 1 ο 6μηνο Ετσι, παρά τις ανωτέρω ενθαρρυντικές εξελίξεις στην αγορά εργασίας σύμφωνα με τον ΕΡΓΑΝΗ, η ανεργία εξακολουθεί να διαμορφώνεται σε πολύ υψηλά επίπεδα (27,3% του εργατικού δυναμικού) σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, ιδιαίτερα δε η ανεργία των νέων (15-24 ετών) που καταγράφηκε και πάλι στο 56,3% τον Απρ.2014 από 58,9% τον Απρ Επίσης, η συνεχιζόμενη πτώση της απασχόλησης κατά -0,93% στο 1 ο 4μηνο.2014 (σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ και αντίθετα με τα στοιχεία του ΕΡΓΑΝΗ) επιτείνει την αβεβαιότητα και περιορίζει την προοπτική για την έγκαιρη είσοδο σε μια πορεία αύξησης της απασχόλησης και μείωσης της ανεργίας, παρά την ενίσχυση των προοπτικών ανάκαμψης της οικονομίας από το 2014 και για υγιή ανάπτυξή της από το Τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ τον Απρ.2014 θέτουν τώρα υπό αμφισβήτηση (ενώ τα στοιχεία του ΕΡΓΑΝΗ επιβεβαιώνουν) τις προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για πτώση της ανεργίας στο 26,0% το 2014 και στο 24% το 2015, με αύξηση της απασχόλησης κατά 0,6% το 2014 και κατά 2,9% το Ένα άλλο στοιχείο που προκύπτει από το σύστημα ΕΡΓΑΝΗ είναι ότι η αύξηση της απασχόλησης στο 1 ο 6μηνο,2014 συνδυάζεται με πολύ μεγάλη αύξηση των προσλήψεων εργαζομένων που έφτασαν στις 790,1 χιλ. στο 1 ο 6μηνο.2014, έναντι 473,9 χιλ. στο 1 ο 6μηνο.2013, 404,6 χιλ. στο 1 ο 6μηνο.2012 και έναντι 605,0 χιλ. στο 1 ο 6μηνο.2008, αλλά και με μεγάλη αύξηση των απολύσεων και των οικειοθελών αποχωρήσεων από την εργασία. Ωστόσο, το τελικό αποτέλεσμα αυτής της υψηλής κινητικότητας στην αγορά εργασίας είναι η μεγάλη αύξηση της απασχόλησης που προαναφέρθηκε. Από τις εξελίξεις αυτές προκύπτει η πραγματικά μεγάλη συνεισφορά στην ανάκαμψη της οικονομίας και στην αύξηση της απασχόλησης που προκύπτει από την εκ βάθρων μεταρρύθμιση και τον εξορθολογισμό της λειτουργίας της αγοράς εργασίας στην Ελλάδα που υλοποιήθηκε τα τελευταία 4-έτη. Όπως φαίνεται στον Πίνακα 2, σημαντική συμβολή στην αύξηση των προσλήψεων στο 1 ο 6μηνο.2014 έχουν οι συμβάσεις εργασίας μερικής απασχόλησης, καθώς και οι συμβάσεις εκ περιτροπής απασχόλησης, όπως αναμενόταν στην περίοδο που η οικονομία εξέρχεται από τη μεγαλύτερη προσαρμογή και ύφεση της ιστορίας της. Έτσι, το ποσοστό των συμβάσεων πλήρους απασχόλησης διαμορφώθηκε στο 54,18% του συνόλου στο 1 ο 6μηνο.2014, έναντι του 33,95% που ήταν οι συμβάσεις μερικής απασχόλησης και 11,87% που ήταν οι συμβάσεις εκ περιτροπής απασχόλησης..με την ανάκαμψη της οικονομίας το 2014 και τη μετεξέλιξή της σε ικανοποιητική και αυτοδύναμη ανάπτυξη της τάξης του 3,0%-3,5% ετησίως από το 2015 και στα επόμενα έτη το ποσοστό των συμβάσεων πλήρους απασχόλησης θα αυξηθεί σταδιακά και πάλι, με το ποσοστό, ωστόσο, των συμβάσεων μερικής απασχόλησης να παραμένει επίσης υψηλό σε σύγκριση με την κατάσταση που επικρατούσε πριν από την κρίση.. Πίνακας 2. Προσλήψεις ανά κατηγορία: Συμβάσεις Εργασίας από έως Εκ περιτροπής Πλήρης Απασχόληση Μερική Απασχόληση Απασχόληση Σύνολο Ιαν Φεβρ Μάρτ Απρ Μάιος Ιούνιος Ιαν.-Ιούνιος % Συμμετοχή Ιαν. 54,5% 34,2% 11,3% 100% Φεβρ. 47,7% 37,7% 14,6% 100% Μάρτ. 52,1% 35,6% 12,2% 100% Απρ. 61,5% 28,2% 10,3% 100% Μάιος 57,1% 32,4% 10,5% 100% Ιούνιος 49,5% 37,3% 13,2% 100% Ιαν.-Ιούνιος 54,18% 33,95% 11,87% 100,00% Τέλος, η υψηλότερη καθαρή αύξηση της απασχόλησης τον Ιούν.2014 καταγράφεται στα επαγγέλματα που σχετίζονται με τους τομείς του τουρισμού (Ξενοδοχεία Εστίαση) αλλά και σε καταστήματα λιανικού εμπορίου στη μεταποιητική βιομηχανία και στη μεταποίηση γεωργικών προϊόντων και τέλος στους τομείς των μεταφορών (οδηγοί φορτηγών, λεωφορείων και ΤΑΞΙ). Οικοδομική δραστηριότητα: Είναι πολύ σημαντικό ότι ο τομέας των κατασκευών δεν έχει ακόμη συμβάλλει ούτε στο ελάχιστο στην αύξηση της απασχόλησης, όπως αυτή καταγράφεται από τα στοιχεία του ΕΡΓΑΝΗ στο 1 ο 6μηνο Ωστόσο, τα πρώτα σημάδια σταθεροποίησης της αγοράς ακινήτων ήδη καταγράφονται, αφού η πτώση του όγκου των νέων αδειών οικοδομών που εκδόθηκαν στο 3μηνο Φεβρ.-Απρ.2014 περιορίστηκε στο -3,5% σε ετήσια βάση, έναντι της πτώσης της κατά -40,8% στο αντίστοιχο 3μηνο του Σημειώνεται ότι ο όγκος των νέων αδειών οικοδομών που εκδόθηκαν στο 1 ο 4μηνο.2014 διαμορφώθηκε σε εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα, στα 3,065 χιλ. κυβικά μέτρα, από 20,84 χιλ. κυβικά μέτρα στο 1 ο 4μηνο του Ωστόσο, η διακοπή της ταχείας πτώσης στο 4 ο 3μηνο.2013 (+2,2%) και στο 3μηνο Φεβρ.-Απρ.2014 (-3,5%) δείχνει ότι η ανάκαμψη στον όγκο των οικοδομικών αδειών που εκδίδονται δεν θα αργήσει να εμφανιστεί. Η ανάκαμψη στον όγκο των αδειών οικοδομών θα σηματοδοτήσει και την ανάκαμψη των επενδύσεων σε οικοδομές που σημείωσαν νέα τεράστια πτώση κατά -42,3% στο 1 ο 3μηνο.2014, αφαιρώντας και πάλι -1,26 ποσοστιαίες μονάδες από το ρυθμό αύξησης του ΑΕΠ σε ετήσια βάση στο 3μηνο αυτό. Συνολικά, αναμένεται ότι η πτώση των επενδύσεων σε οικοδομές θα περιοριστεί στο -16,0% το 2014 ως 2

3 σύνολο και ότι θα μετατραπεί σε θετική αύξηση, άνω του 10%, το Σε απόλυτα μεγέθη οι ανωτέρω εξελίξεις σημαίνουν ότι οι επενδύσεις σε κατοικίες που θα καταποντιστούν στα 3,1 δις (1,9% του ΑΕΠ) το 2014 (σε πραγματικές τιμές 2005), μπορεί να αυξηθούν στα 3,6 δις (2,1% του ΑΕΠ) το 2015, από 26,1 δις (12,4% του ΑΕΠ) το 2007 και 17,3 δις (8,2% του ΑΕΠ) το ,00% 12,00% 10,00% 8,00% 6,00% 4,00% 2,00% 0,00% Επενδύσεις σε κατοικίες ως % του ΑΕΠ (Σταθερές τιμές 2005) 10,20% 12,40% Εκτιμήσεις EAD Alpha Bank 8,20% 6,80% 5,60% 4,90% 3,50% 2,30% 2,40% 1,90% 2,60% 2,10% Στην καλύτερη εξέλιξη στους τομείς των συναλλαγών και των επενδύσεων σε οικιστικά ακίνητα αναμένεται να συμβάλλουν στα επόμενα 3μηνα: α) Η αξιοσημείωτη βελτίωση του οικονομικού κλίματος στη χώρα συμπεριλαμβανομένων και των προσδοκιών των καταναλωτών που έχουν ήδη οδηγήσει στην σταθεροποίηση της ιδιωτικής κατανάλωσης και στη σημαντική αύξηση των πωλήσεων αυτοκινήτων. β) Η ουσιαστική εκλογίκευση της φορολογικής επιβάρυνσης των ακινήτων, ιδιαίτερα με τη σημαντική μείωση του φόρου μεταβίβασης ακινήτων στο 3,0% και με την βελτιωμένη τελικά εξειδίκευση του πλαισίου επιβολής του φόρου υπεραξίας ακινήτων (15%). γ) Οι πολύ χαμηλές τιμές των προσφερόμενων προς πώληση ακινήτων (κυρίως χτισμένων πριν από 7-έτη, ή και παλαιότερων) ακόμη και σε προνομιούχες περιοχές με υψηλού επιπέδου υποδομές, περιβάλλοντος και ποιότητας διαβίωσης. Σε αυτό θα πρέπει να προστεθεί και η σημαντική μείωση του κόστους ανέγερσης οικοδομών τα τελευταία έτη. δ) Η δυνατότητα συνδυασμού της επιστροφής των καταθέσεων των εγχώριων κατοίκων στη χώρα με την ανάκαμψη της αγοράς ακινήτων, ενώ ήδη διαφαίνεται και η δυνατότητα εισροής σημαντικών ξένων κεφαλαίων για αγορά εξοχικής ή άλλης κατοικίας στην Ελλάδα. Γενικά, η ανάκαμψη της αγοράς ακινήτων είναι δυνατή στην Ελλάδα, παρά τη δραστική μείωση των εγχώριων εισοδημάτων τα τελευταία χρόνια και άνοδο της ανεργίας σε εξαιρετικά υψηλά επίπεδα. Αυτό θα συμβεί διότι (1) υπάρχουν ήδη συσσωρευμένες σημαντικές αποταμιεύσεις σε πολλά εγχώρια νοικοκυριά (τοποθετημένες είτε στο εγχώριο τραπεζικό σύστημα είτε σε χρηματοοικονομικά μέσα αμφιβόλου απόδοσης στο εξωτερικό), και (2) διότι η δυνατότητα επενδύσεων σε ακίνητα στην Ελλάδα από ξένους κατοίκους καθίσταται τώρα περισσότερο εφικτή και προσιτή από ότι ήταν στο παρελθόν. Από την άλλη πλευρά, η ανάκαμψη της αγοράς ακινήτων, ακόμη και αν πραγματοποιηθεί με την επένδυση των πιο ευκατάστατων νοικοκυριών και των ξένων επενδυτών σε ελληνικά ακίνητα, μπορεί να συμβάλλει ουσιαστικά στην αύξηση της απασχόλησης και των εγχώριων εισοδημάτων και στη μείωση της ανεργίας. Αυτό θα συμβεί πολύ περισσότερο διότι η ενεργοποίηση της αγοράς ακινήτων θα σηματοδοτήσει την ενεργοποίηση και αρκετών άλλων σημαντικών κλάδων της ελληνικής οικονομίας, συμπεριλαμβανομένου και του τραπεζικού κλάδου. Ο τελευταίος κλάδος, μετά την εντυπωσιακή ενίσχυση της κεφαλαιακής του βάσης, είναι τώρα καλά τοποθετημένος για να συμβάλλει αποφασιστικά στην ανάκαμψη και της αγοράς ακινήτων, όταν η ζήτηση για στεγαστικά δάνεια ενισχυθεί από τα σημερινά πολύ χαμηλά επίπεδα, πιθανώς από το 2015 και μετά. Όσον αφορά στον Προϋπολογισμό 2014, Η εκτέλεση του προϋπολογισμού της Κεντρικής Κυβέρνησης (ΚΚ) στο 1 ο 6μηνο 2014 καταγράφει πρωτογενές πλεόνασμα στην ΚΚ ύψους 0,71 δις, έναντι στόχου για πρωτογενές έλλειμμα 0,64 δις και έναντι πρωτογενούς ελλείμματος ύψους 1,51 δις στο 1 ο 6μηνο.2013 και επίσης έναντι πρωτογενούς ελλείμματος ύψους 3,16 δις στο 1 ο 6μηνο Αυτό το πλεόνασμα επιτεύχθηκε παρά το ότι οι επιστροφές φόρων στο 1 ο 6μηνο.2014 ήταν σημαντικά αυξημένες κατά 958 εκατ. έναντι του 1 ου 6μήνου.2013 και κατά 96 εκατ. έναντι του στόχου που είχε τεθεί για το 1 ο 6μηνο Σημειώνεται ότι οι επιστροφές φόρων για το 2014 ως σύνολο είχαν προγραμματιστεί στα 2,79 δις στον Π2014, αλλά τώρα εκτιμώνται στα 3,14 δις (ΜΠΔΣ ), έναντι 3,1 δις το Από την άλλη πλευρά, το πλεόνασμα του ΠΔΕ ήταν υψηλότερο κατά 132 εκατ. από τον στόχο που είχε τεθεί για το 1 ο 6μηνο 2014 και επίσης υψηλότερο κατά 649 εκατ. από το 1 ο 6μηνο Γενικά, το πρωτογενές πλεόνασμα στην ΚΚ που επιτεύχθηκε στο 1 ο 6μηνο.2014 θα ήταν πολύ υψηλότερα αν οι επιστροφές φόρων ήταν κανονικές και αν το πλεόνασμα του ΠΔΕ ήταν σύμφωνα με τους στόχους που είχαν τεθεί. Αξιοσημείωτη εξέλιξη αποτελεί η αύξηση των συνολικών εσόδων του Τ.Π. (πριν την αφαίρεση των επιστροφών φόρων) κατά 3,9% στο 1 ο 6μηνο.2014, παρά την απώλεια σημαντικών εσόδων ύψους άνω των 400 εκατ. από τον ΦΠΑ και από τον ΕΦΚ καυσίμων λόγω των πολύ καλών καιρικών συνθηκών που επικράτησαν στο 6μηνο αυτό. Η εξέλιξη αυτή των εσόδων συγκρίνεται με την πτώση τους κατά -8,9% στο 1 ο 6μηνο.2013 και με την προγραμματισμένη αύξησή τους το 2014 ως σύνολο κατά 1,6% με βάση τον Π2014 και κατά 4,4% με βάση το ΜΠΔΣ Γενικά, παρά το ότι τα καθαρά έσοδα του Τ.Π. στο 1 ο 6μηνο.2014 ήταν ελαφρά μειωμένα κατά -0,9% σε ετήσια βάση, η προϋπολογισμένη αύξησή τους κατά 3,7% το 2014 ως σύνολο μπορεί τελικά να επιτευχθεί. Αυτό προκύπτει από το γεγονός ότι η πτώση των καθαρών εσόδων 3

4 στο 1 ο 6μηνο.2014 οφείλεται κατά κύριο λόγο στο ότι επιστροφές φόρων ήταν αυξημένες κατά 159,7% σε αυτό το 6μηνο, ενώ για το έτος ως σύνολο η αύξησή τους έχει προϋπολογιστεί μόνο στο 1,0%. Επίσης, τα έσοδα από τον ΦΠΑ και από τον ΕΦΚ στα καύσιμα αναμένεται να είναι σημαντικά αυξημένα στο 2 ο 6μηνο.2014, σε σύγκριση με τις σημαντικές απώλειες εσόδων στον τομέα αυτό στο 1 ο 6μηνο Από την άλλη πλευρά, σημειώνεται η συνεχιζόμενη μεγάλη πτώση των πρωτογενών δαπανών του Τ.Π. κατά -6,3% στο 1 ο 6μηνο.2014 (κατά 943 εκατ. χαμηλότερα από τον στόχο που είχε τεθεί για το 6μηνο αυτό), έναντι της πολύ μεγάλης πτώσης τους κατά -11,5% στο 1 ο 6μηνο.2013 και έναντι επιδιωκόμενης πτώσης τους κατά -3,7% το 2014 ως σύνολο. Σημειώνεται ότι η πτώση των πρωτογενών δαπανών του Τ.Π. στο 1 ο 6μηνο.2014 σημειώθηκε παρά το ότι στο εξάμηνο αυτό υπήρξαν έκτακτες και μη επαναλαμβανόμενες επιπλέον δαπάνες (σε σχέση με το 1 ο 6μηνο.2013 συμπεριλαμβανομένων και των 247 εκατ. που καταβλήθηκαν για τη διανομή του «κοινωνικού μερίσματος» και των 50 εκατ. για τη διενέργεια των εκλογών. Με την εκτίμηση ότι η πτώση αυτών των πρωτογενών δαπανών θα περιοριστεί τελικά στο -5,7% το 2014 (από -6,3% στο 1 ο 6μηνο.2014), προκύπτει η διαμόρφωσή τους κατά 700 εκατ. χαμηλότερα από την πρόβλεψη του ΜΠΔΣ Με αυτά τα δεδομένα, όσον αφορά τα καθαρά έσοδα και τις πρωτογενείς δαπάνες του Τ.Π., η εκτέλεση του προϋπολογισμού της Κεντρικής Κυβέρνησης στο 1 ο 6μηνο.2014 κρίνεται ως πολύ ικανοποιητική και σηματοδοτεί τη δυνατότητα εκτέλεσης του Π2014 σε επίπεδα γενικής κυβέρνησης (ΓΚ) πολύ καλύτερα από ότι έχει προϋπολογιστεί. Ειδικότερα, το πρωτογενές πλεόνασμα της ΚΚ μπορεί να διαμορφωθεί τελικά στα 3,4 δις, έναντι 2,65 δις που προβλέπει ο επικαιροποιημένος Π2014 και έναντι των 1,96 δις που προέβλεπε ο αρχικός Π2014. Η διαφαινόμενη καλύτερη του αναμενομένου εκτέλεση και του Π2014, πραγματοποιείται σε μια χρονιά κατά την οποία θεσμοθετήθηκε και εφαρμόζεται: α) η εκλογίκευση της φορολογίας των ακινήτων (μετά την πραγματική εκτροπή που σημειώθηκε στον τομέα αυτό το 2013), β) η μείωση του ποσοστού των εισφορών των εργοδοτών και των εργαζομένων στα ασφαλιστικά ταμεία κατά 3,9 ποσοστιαίες μονάδες και γ) η μείωση του ποσοστού του ΦΠΑ στα προϊόντα εστίασης. Επίσης, στην ίδια περίοδο καταβλήθηκε και το «κοινωνικό μέρισμα», χωρίς αυτό να ανατρέψει τη νέα σημαντική πτώση στις πρωτογενείς δαπάνες του Τ.Π. Σε κάθε περίπτωση, η διαφαινόμενη καλύτερη του αναμενομένου εκτέλεση του Π2014 αναμένεται να διευκολύνει την εφαρμογή της πολιτικής της Κυβέρνησης για περαιτέρω σταδιακή μείωση της πολύ υψηλής σήμερα φορολογικής επιβάρυνσης των συνεπών φορολογουμένων επιχειρήσεων και νοικοκυριών. Αυτή η πολιτική, σε συνδυασμό με τη επίτευξη πιο εμφανούς προόδου στην προσπάθεια είσπραξης των φορολογικών εσόδων και των εσόδων από εισφορές από όλους τους υπόχρεους, αναμένεται να δώσουν νέα ώθηση στην ανάκαμψη και στην ανάπτυξη της οικονομίας και στην αύξηση της απασχόλησης και των εισοδημάτων και τελικά στην μεγαλύτερη αύξηση των φορολογικών εσόδων. Πάντως, οι ρυθμίσεις των ληξιπρόθεσμων οφειλών προς τα Ασφαλιστικά Ταμεία που πραγματοποιήθηκαν στα μέσα του 2013 δεν είχαν ικανοποιητικά αποτελέσματα. Παρά το ότι είχαν ενταχθεί στα προγράμματα ρύθμισης 4 στους 10 οφειλέτες, μόνο ο ένας από αυτούς συνεχίζει να πληρώνει κανονικά τις δόσεις που προσδιορίστηκαν. Ειδικότερα, στον ΟΑΕΕ μόνο 1 στους 8 οφειλέτες εξυπηρετεί τις υποχρεώσεις του σύμφωνα με τη ρύθμιση στην οποία συμφώνησε. Σε αυτό τον Οργανισμό, σε σύνολο ελεύθερων επαγγελματιών, οι έχουν οφειλές ύψους 7,0 δις. Από αυτούς, επαγγελματίες έχουν ενταχθεί στη ρύθμιση «νέα αρχή» για να ρυθμίσουν χρέη ύψους 168,5 εκατ., ενώ άλλοι έχουν ενταχθεί στην πάγια ρύθμιση για ποσό ύψους 75 εκατ. που προβλέπει μικρότερο αριθμό δόσεων Περίπου επαγγελματίες μπήκαν αρχικά σε κάποια ρύθμιση, αλλά στη συνέχεια διέκοψαν και πάλι την πληρωμή των δόσεων. Τέλος, στον τομέα των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων σημειώνονται: α) Η ψήφιση από τη Βουλή του νόμου για τη σύσταση της «Μικρής ΔΕΗ», ενώ στην ίδια περίοδο σημειώνεται αξιοσημείωτη πρόοδος στην διαδικασία αποκρατικοποίησης του ΑΔΜΗΕ με την πρόκριση στη φάση της υποβολής δεσμευτικών προσφορών 4- σημαντικών υποψηφίων επενδυτών. β) Η ψήφιση από τη Βουλή του νόμου για τη «Χωροταξική και Πολεοδομική μεταρρύθμιση Βιώσιμη ανάπτυξη» που αναμένεται να συμβάλλει στην εκλογίκευση και την αποτελεσματικότητα της λειτουργίας του κράτους σε αυτό τον κρίσιμο τομέα για το περιβάλλον και την ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας. γ) Το Υπουργείο Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης προωθεί αποφασιστικά την καθολική εφαρμογή του άρθρου 20 του νόμου 4250/ με το οποίο εισάγονται ανώτατα ποσοστά ανά κλιμάκιο βαθμολόγησης των υπαλλήλων και των προϊσταμένων στο Δημόσιο Τομέα, τα οποία υπολογίζονται επί του συνόλου των υπαλλήλων και των προϊσταμένων ανά επίπεδο θέση ευθύνης, οι οποίοι υπηρετούν στην ίδια Γενική Διεύθυνση, ή αντίστοιχου επιπέδου οργανική μονάδα. Με αυτό τον τρόπο τίθενται οι βάσεις για την εφαρμογή πραγματικής αξιολόγησης και κατάταξης των δημοσίων υπαλλήλων, σε αντικατάσταση του ισχύοντος συστήματος όπου σχεδόν όλοι οι υπάλληλοι κατάληγαν να βαθμολογούνται με τον ίδιο, κυρίως τον ανώτατο, βαθμό. δ) Μετά τις αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας, η Κυβέρνηση αποφάσισε ότι η πώληση μεριδίων της ΕΥΔΑΠ και της ΕΥΑΘ θα πραγματοποιηθεί με διατήρησή τους υπό τον έλεγχο του Δημοσίου. Γενικά, η επίπτωση του συνόλου των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων που έχουν λάβει χώρα στην Ελλάδα τα τελευταία 4-έτη στη διεθνή ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας παρουσιάζεται στο Διάγραμμα 3 πιο κάτω. Το 4

5 διάγραμμα δείχνει το μέγεθος της προσαρμογής και της βελτίωσης της ανταγωνιστικότητας που σημειώθηκε στην Ελλάδα σε σύγκριση με άλλες χώρες της ΕΕ-28 που εφάρμοσαν, ή εφαρμόζουν, επίσης προγράμματα προσαρμογής στις νέες συνθήκες που δημιουργήθηκαν μετά τη μεγάλη χρηματοοικονομική κρίση και κρίση δημοσίου και ιδιωτικού χρέους στην περίοδο ,250 1,200 1,150 1,100 1,050 1,000 0,950 0,900 0,850 0,800 Διάγραμμα 3. Εξέλιξη του REER ULC - της διεθνούς ανταγωνιστικότητας με βάση το κόστος εργασίας ανά μονάδα προϊόντος Germany UK Italy France Greece Spain Όπως φαίνεται στο Διάγραμμα, η Ελλάδα είναι η μόνη χώρα που έχει ανακτήσει το σύνολο της χαμένης ανταγωνιστικότητάς της από το 1994 (έτος πολύ βελτιωμένης ανταγωνιστικότητας) έως το 2009, όταν σε ορισμένες άλλες χώρες η προσαρμογή δεν έχει ουσιαστικά αρχίσει. Η προσαρμογή στην Ελλάδα και την Ισπανία έγινε αναπόφευκτα με την εσωτερική υποτίμηση, αντίθετα με το Ην. Βασίλειο όπου η μεγάλη προσαρμογή το έγινε με τη δραστική ονομαστική υποτίμηση της Αγγλικής Λίρας. Το αποτέλεσμα, όσον αφορά την ανταγωνιστικότητα και τους πραγματικούς μισθούς των εργαζομένων είναι ακριβώς το ίδιο. Παγκόσμια Οικονομία Με ανοδικές τάσεις ξεκίνησε η νέα εβδομάδα για τις ευρωπαϊκές αγορές, καθώς υποχωρούν οι ανησυχίες για μια νέα τραπεζική κρίση με αφορμή τη δημοσιοποίηση των οικονομικών προβλημάτων της Πορτογαλικής τράπεζας Banco Espirito Santo. Οι αγορές αναζητούν τον βηματισμό τους, ενώ προσπαθούν να καλύψουν τμήμα των απωλειών της περασμένης εβδομάδας. Ωστόσο, οι γεωπολιτικές εξελίξεις συνεχίζουν να αποτελούν τον απρόβλεπτο παράγοντα. Οι στρατιωτικές αψιμαχίες στην Ουκρανία συνεχίζονται στα ανατολικά της χώρας με την Κυβέρνηση της Ουκρανίας να προσπαθεί να ανακτήσει τον έλεγχο της περιοχής, ενώ η Κυβερνήσεις των ΗΠΑ και της ΕΕ να συνεχίζουν να εξετάζουν την σκοπιμότητα επιβολής νέων κυρώσεων στη Ρωσία. Στη Μέση Ανατολή, στις πολιτικές εξελίξεις στο Ιράκ ήρθε να προστεθεί και η νέα διένεξη μεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστινίων, δημιουργώντας ένα αρκετά εκρηκτικό πολιτικό σκηνικό στην ευρύτερη περιοχή αλλά και σε μια ιδιαίτερη στιγμή για την παγκόσμια οικονομία, η οποία προσπαθεί να ανακτήσει την αναπτυξιακή της δυναμική. Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ), σε πρόσφατη έκθεση του επισημαίνει ότι η οικονομία της Ζώνης του Ευρώ (ΖτΕ) ανακάμπτει, αλλά υποστηρίζει ότι στη χάραξη της οικονομικής πολιτικής πρέπει να ληφθούν υπόψη και να αντιμετωπιστούν μακροχρόνια εμπόδια που δρουν ανασταλτικά στην ανάπτυξη, προκειμένου να εξασφαλιστεί μια σταθερή και βιώσιμη ανάκαμψη. Σημειώνει την αισιοδοξία των χρηματοοικονομικών αγορών και θεωρεί ότι η αντιστροφή του αρνητικού κλίματος στην οικονομία αποδίδεται στην υιοθέτηση κατάλληλων πολιτικών. Όμως, η ανάκαμψη φαίνεται να είναι ασθενέστερη από ό,τι αναμενόταν, ενώ σε ορισμένες χώρες δεν εμφανίστηκε. Η παραγωγή και οι επενδύσεις είναι ακόμη πολύ κάτω από τα επίπεδα προ κρίσης. Η υψηλή ανεργία, το υψηλό δημόσιο χρέος, τα υψηλά πραγματικά επιτόκια στις δοκιμαζόμενες οικονομίες, τα αδύναμα τραπεζικά ιδρύματα και ο περιορισμός της πιστωτικής επέκτασης, αποτελούν βασικά εμπόδια στην αναζωπύρωση της εγχώριας ζήτησης. Τα παραπάνω προβλήματα αφήνουν την Ευρωζώνη υπερβολικά εξαρτημένη από την εξωτερική ζήτηση, και εκτιθέμενη σε εξωτερικούς κινδύνους, είτε πρόκειται για γεωπολιτικά ζητήματα, ή για την επιβράδυνση της ανάπτυξης των εμπορικών εταίρων της. Σε κάθε περίπτωση, οι προοπτικές για την ανάπτυξη στη ΖτΕ εμφανίζονται σχετικά αδύναμες. Ο χαμηλός πληθωρισμός είναι πραγματικότητα και αν παραμείνει πολύ κάτω από το στόχο της ΕΚΤ για μεγάλο διάστημα, το δημόσιο χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ θα αυξηθεί, τα πραγματικά επιτόκια θα παραμείνουν αδικαιολόγητα υψηλά, η ζήτηση θα είναι περιορισμένη και η αξιοπιστία της κεντρικής τράπεζας θα κλονιστεί. Υπάρχουν, επίσης, σύμφωνα με το ΔΝΤ, εμπόδια στην ανάπτυξη από την πλευρά της προσφοράς. Η κλασική αναφορά του ΔΝΤ επαναλαμβάνεται αυτούσια. Οι δυσκαμψίες των αγορών κεφαλαίου, εργασίας, και προϊόντων συνεχίζουν να παρεμποδίζουν την αύξηση της παραγωγικότητας, τη δημιουργία θέσεων εργασίας, και τη μετατόπιση των πόρων από τον τομέα των μη εμπορεύσιμων αγαθών στον τομέα των εμπορεύσιμων αγαθών. Η συνεχιζόμενη υψηλή ανεργία και οι περιορισμένες επενδύσεις θα μπορούσε να μειώσουν την ικανότητα της οικονομίας να αναπτυχθεί στο άμεσο μέλλον. Παράλληλα, το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι αποτελεί καλό οιωνό για την περαιτέρω ολοκλήρωση της Ευρωζώνης, θέτοντας σε κίνδυνο τις μεταρρυθμίσεις που απαιτούνται για τη στήριξη της οικονομικής ανάκαμψης. Προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι προαναφερθέντες κίνδυνοι, η έκθεση ζητά συντονισμένες προσπάθειες για την ενίσχυση της ανάκαμψης και την αύξηση του πληθωρισμού. Σε γενικές γραμμές, η ψυχολογία της αγοράς έχει βελτιωθεί σημαντικά. Αλλά η ανάκαμψη 5

6 είναι αδύναμη και άνιση, διαρθρωτικά κενά εξακολουθούν να υφίστανται με αποτέλεσμα να εμποδίζεται η εξισορρόπηση και η ουσιαστική μείωση του χρέους και της ανεργίας. Οι πρόσφατες ενέργειες της ΕΚΤ, όπως μείωση των επιτοκίων, αρνητικά επιτόκια καταθέσεων και ενίσχυση της πιστωτικής επέκτασης των επιχειρήσεων θα συμβάλει στην αντιμετώπιση του προβλήματος του χαμηλού πληθωρισμού και του χρηματοδοτικού αποκλεισμού. Ωστόσο, αν ο χαμηλός πληθωρισμός επιμείνει, η ΕΚΤ θα πρέπει τελικά να λάβει και πρόσθετα μέτρα ποσοτικής ενίσχυσης της ρευστότητας στις οικονομίες. Στο ανωτέρω πλαίσιο, το ΑΕΠ της Ευρωζώνης το 2014 θα αυξηθεί κατά +1,1%, έναντι +1,2% της προηγούμενης εκτίμησης, ενώ το 2015 θα επιταχυνθεί η ανάπτυξη στο +1,5%. Ο πληθωρισμός, αναμένεται να διαμορφωθεί περί το 0,7% το 2014 για ανέλθει στο 1,2% το Σχετικά με τα ανωτέρω, ο Πρόεδρος της ΕΚΤ Mario Draghi μιλώντας ενώπιον του νεοσύστατου Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στις δήλωσε ότι οι αγορές δημόσιου και ιδιωτικού χρέους από την ΕΚΤ είναι συμβατές με το στόχο της ΕΚΤ για διατήρηση του πληθωρισμού σε χαμηλά και σταθερά επίπεδα. Ωστόσο, η ΕΚΤ είναι ανοικτή για ανάληψη επιπλέον επιθετικών μέτρων, εάν αυτό είναι αναγκαίο προκειμένου να μη διατηρηθεί ο πληθωρισμός σε ιδιαίτερα χαμηλά επίπεδα για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα. Η πρόσφατη μείωση των επιτοκίων από την ΕΚΤ σε άκρως χαμηλά επίπεδα δεν έχουν προκαλέσει διόγκωση τιμών σε διάφορες κατηγορίες περιουσιακών στοιχείων, αλλά προειδοποίησε για την ύπαρξη υψηλών τιμών στις αγορές ακινήτων ορισμένων χωρών της Ευρωζώνης. Σύμφωνα με τον επικεφαλής της ΕΚΤ οι κανονιστικές πολιτικές αποτελούν την πρωταρχική άμυνα έναντι τέτοιων κινδύνων, προσθέτοντας ότι η νομισματική πολιτική δεν είναι το κατάλληλο μέσο για συγκράτηση αυτών των τιμών σε μια περίοδο χαμηλού πληθωρισμού με βάση το ΔΤΚ. Παράλληλα, εξέφρασε εκ νέου τις ανησυχίες του για τα πολύ υψηλά ποσοστά της ανεργίας που επικρατούν στην Ευρωζώνη, ενώ τόνισε ότι η ΕΚΤ παρακολουθεί στενά τις μεταβολές στην αγορά συναλλάγματος, προειδοποιώντας πως η τυχόν ισχυροποίηση του ευρώ μπορεί να επιδράσει αρνητικά τη βιωσιμότητα της ανάκαμψης. Τέλος, επανέλαβε τη δέσμευση πως τα επιτόκια της ΕΚΤ θα παραμείνουν στα σημερινά χαμηλά επίπεδα για αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα. Στη Γερμανία, ο οίκος πιστοληπτικής αξιολόγησης S&P, επιβεβαίωσε την κορυφαία διαβάθμιση του δημοσίου, ΑΑΑ με σταθερές προοπτικές. Οι σταθερές προοπτικές αντανακλούν την προσδοκία ότι η δημοσιοοικονομική κατάσταση της Γερμανίας θα είναι ανθεκτική σε πιθανές χρηματοοικονομικές και οικονομικές κρίσεις ενώ θα συνεχισθεί η συναίνεση υπέρ της υιοθέτησης συνετών οικονομικών πολιτικών. Σύμφωνα με τον οίκο, το οικονομικό υπόδειγμα της Γερμανίας παραμένει σε μεγάλο βαθμό αμετάβλητο, στηριζόμενο στις υψηλές καθαρές εξαγωγές, αλλά και στην ανταγωνιστικότητα η οποία επετεύχθη μέσω της πολυετούς αναδιάρθρωσης των επιχειρήσεων και της συγκράτησης των μισθών (βλέπε το Διάγραμμα 3). Σύμφωνα με τον οίκο S&P, το ΑΕΠ της Γερμανίας αναμένεται να αυξηθεί κατά 1,8% το 2014 και κατά 2,0% το Η κατανάλωση θα συνεχίσει να αυξάνεται, ενώ θα ενισχύεται και η καταναλωτική εμπιστοσύνη ως απόρροια της καθιέρωσης του κατώτατου μισθού. Ωστόσο εκτιμάται ότι η αύξηση των μισθών η οποία θα προέρθει από την υιοθέτηση του κατώτατου μισθού δεν θα επηρεάσει την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας. Τέλος, όσον αφορά το χρέος, ο S&P εκτιμά πως έως το 2017 θα μειωθεί σταδιακά περί το 65% του ΑΕΠ, από 74% που βρισκόταν το Στις ΗΠΑ, η δημοσίευση των πρακτικών της Επιτροπής Νομισματικής Πολιτικής της FED (FOMC), απεκάλυψε ότι ακόμα δεν έχει προσδιορισθεί το πότε θα αυξηθεί το βασικό επιτόκιο, ενώ και η Πρόεδρος της FED σε ομιλία της στην Επιτροπή Τραπεζών της Γερουσίας των ΗΠΑ δεν έδωσε ενδείξεις για επίσπευση της έναρξης της διαδικασίας αύξησης των επιτοκίων παρέμβασης της FED πριν το τέλος του 1 ου 6μήνου Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει ότι κάτι τέτοιο θα πρέπει να αποκλείεται, ιδιαίτερα μετά τις τελευταίες εξελίξεις της ταχείας αύξησης της απασχόλησης και της μείωσης της ανεργίας, αλλά και της αύξησης του πληθωρισμού, στην οικονομία των ΗΠΑ. Σύμφωνα με την FED οι συνθήκες στην αγορά εργασίας των ΗΠΑ βελτιώνονται, ωστόσο το ποσοστό ανεργίας αν και βαίνει μειούμενο, παραμένει ακόμη σε σχετικά υψηλό επίπεδο. Η καταναλωτική δαπάνη αυξάνεται με μέτριο ρυθμό, ενώ η και ανάκαμψη στην αγορά ακινήτων πραγματοποιείται επίσης με πολύ αργό ρυθμό. Η Επιτροπή αποφάσισε να διακόψει το πρόγραμμα αγοράς ομολόγων, όταν θα έχουν επαρκώς βελτιωθεί οι συνθήκες στην αγορά εργασίας. Σημειώνεται ότι το μέλος του εκτελεστικού συμβουλίου της Fed Dennis Lockhart, με δηλώσεις του εξέφρασε την άποψη ότι οι οικονομικές συνθήκες δείχνουν αύξηση των επιτοκίων το 2ο 6μηνο Στις αναδυόμενες αγορές, στα πλαίσια της 6 ης Συνόδου των χωρών των μεγαλύτερων αναπτυσσόμενων οικονομιών, που συνθέτουν την ομάδα BRICS (Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία, Κίνα, Ν. Αφρική), οι ηγέτες τους, ενέκριναν την ίδρυση αποθεματικού ταμείου με κεφάλαια ύψους $ 100 δις και αναπτυξιακής τράπεζας με κεφάλαια $ 50 δις. Η αναπτυξιακή τράπεζα θα πρέπει να λάβει τη νομοθετική έγκριση από κάθε χώρα-μέλος και για να υλοποιηθεί θα απαιτηθεί τουλάχιστον ένας χρόνος. Όσον αφορά το νομισματικό ταμείο, στο οποίο θα έχουν πρόσβαση οι χώρες-μέλη που εμφανίζουν έλλειμμα στο ισοζύγιο πληρωμών τους, θα χρηματοδοτηθεί από την Κίνα με $ 41 δις., τη Ν. Αφρική με $ 5 δις και από τις υπόλοιπες χώρες με $ 54 δις. Οι λεπτομέρειες που αφορούν την λειτουργία του ταμείου, δεν έχουν ακόμη καθοριστεί. Η Νέα Τράπεζα Ανάπτυξης, σύμφωνα με την ανακοίνωση 6

7 της BRICS, θα επενδύει σε αναπτυξιακά έργα στα κράτη-μέλη της ομάδας. Έδρα της τραπέζης θ αποτελέσει η Σαγκάη, ενώ την προεδρία της θα αναλάβει για μια πενταετία αρχικά η Ινδία. Εξελίξεις στην πραγματική οικονομία: Στις ΗΠΑ, πλεόνασμα ύψους $ 70,5 δις εμφάνισε ο ομοσπονδιακός προϋπολογισμός τον Ιούν.2014, έναντι ελλείμματος $133,0 δις τον Μάιο Σωρευτικά, το έλλειμμα για το οικονομικό έτος (Οκτ.2013-Ιουν.2014) περιορίσθηκε σε ετήσια βάση κατά $ 143,9 δις στα $ 365,9 δις. Στην αγορά εργασίας, οι εβδομαδιαίες αιτήσεις για εγγραφή στα ταμεία ανεργίας μειώθηκαν κατά την εβδομάδα έως στις , από που ήταν την περασμένη εβδομάδα και ενώ η αγορά ανέμενε αύξηση στις Ο κινητός μέσος όρος 4-εβδομάδων μειώθηκε κατά στις Ωστόσο, αναμένεται άνοδος των επιδομάτων ανεργίας τις επόμενες εβδομάδες, με την είσοδο στην καλοκαιρινή περίοδο κατά την οποία πολλές επιχειρήσεις (π.χ. αυτοκινητοβιομηχανίες) διακόπτουν προσωρινά τη λειτουργία παραγωγικών μονάδων. Στην Ευρωζώνη, η βιομηχανική παραγωγή μειώθηκε κατά -1,1% σε μηνιαία βάση τον Μάιο.2014, έναντι αύξησης +0,7% τον Απρ Η παραγωγή μειώθηκε σε όλους τους κλάδους, και κυρίως στον κλάδο της παραγωγής ενδιάμεσων αγαθών. Μοναδική εξαίρεση αποτελεί η αύξηση της παραγωγής στον κλάδο της ενέργειας, ο οποίος όμως θεωρείται ιδιαίτερα ευμετάβλητος. Όσον αφορά τις επιμέρους οικονομίες, σημαντική υποχώρηση κατέγραψε η βιομηχανική παραγωγή σε μηνιαία βάση σε Γερμανία, Ιταλία, Ισπανία και Πορτογαλία. Στην αγορά κατοικίας, υπάρχουν ενδείξεις ανάκαμψης καθώς η πτώση στον δείκτη τιμών κατοικιών περιορίσθηκε στο -0,3% σε 3μηνιαία βάση το 1 ο 3μηνο.2014, έναντι -0,8% το 4 ο 3μηνο Ωστόσο, οι χώρες της περιφέρειας εξακολουθούν να καταγράφουν τη μεγαλύτερη υποχώρηση των τιμών, με εξαίρεση την Πορτογαλία, στην οποία οι τιμές ανήλθαν κατά 4,0% σε ετήσια βάση το 1ο 3μηνο.2014 από +0,6% το 4ο 3μηνο Στη Γερμανία, μείωση για 7 ο κατά σειρά μήνα κατέγραψε ο δείκτης επενδυτικού κλίματος ZEW, επιβεβαιώνοντας την εκτίμηση για συρρίκνωση της αναπτυξιακής διαδικασίας. Ειδικότερα, ο δείκτης διαμορφώθηκε στο 27,1 τον Ιούλ.2014, από 29,8 τον Ιούν Η υποχώρηση του δείκτη αποδίδεται στις γεωπολιτικές εξελίξεις σε Ουκρανία και Μέση Ανατολή. Όμως παρά την εξασθένιση της βιομηχανικής παραγωγής και του δείκτη ZEW, οι επενδυτές διατηρούν την πρόβλεψη τους για άνοδο του ΑΕΠ κατά 1,8% το 2014, από 0,4% το Στην Ιαπωνία, το Συμβούλιο Νομισματικής Πολιτικής της ΤτΙαπωνίας αποφάσισε, όπως ήταν αναμενόμενο, ( ) τη διατήρηση της ενίσχυσης της νομισματικής βάσης κατά τρις το χρόνο, μέσω αγοράς κρατικών ομολόγων για όσο διάστημα κρίνεται αναγκαίο προκειμένου να πραγματοποιηθεί ο στόχος του 2% για τον πληθωρισμό το Σύμφωνα με την ΤτΙαπωνίας, ο πληθωρισμός θα αυξηθεί και θα διαμορφωθεί για κάποιο χρονικό διάστημα στο 1,25% εξαιρουμένης της άμεσης επιβάρυνσης από το νέο αυξημένο φόρο κατανάλωσης που ισχύει από την Αύξηση σημείωσε η βιομηχανική παραγωγή κατά 0,7% σε μηνιαία βάση τον Μάιο.2014, έναντι πτώσης κατά -2,8% τον Απρ.2014 προερχόμενη κυρίως από τους κλάδους αυτοκινήτων και ηλεκτρονικών συσκευών. Η αύξηση της βιομηχανικής παραγωγής δείχνει ότι η επίδραση του υψηλότερου φόρου κατανάλωσης έχει αρχίσει να εξασθενεί, γεγονός που αναμένεται να αποτυπωθεί στο ρυθμό μεταβολής του ΑΕΠ το 3ο 3μηνο Συνεχίσθηκε η ανοδική πορεία του δείκτη καταναλωτικής εμπιστοσύνης στο 41,1 τον Ιούν.2014 καταγράφοντας υψηλό 6μήνου, έναντι 39,3 τον Μάιο Αύξηση κατέγραψαν όλοι οι υποδείκτες (συνολικής διαβίωσης, αύξησης εισοδημάτων, απασχόλησης, προθυμίας καταναλωτών).. Στην Κίνα, σημειώνεται η αύξηση του ΑΕΠ κατά 7,5% στο 2 ο 3μηνο.2014, από 7,4% στο 1 ο 3μηνο.2014, πράγμα που δείχνει την θετική συνεισφορά των πολιτικών τόνωσης της οικονομικής δραστηριότητας που έχει ανακοινώσει η κυβέρνηση για τη στήριξη των επιχειρήσεων, την επιτάχυνση της κατασκευής σιδηροδρόμων και υποδομών ενέργειας σε διάφορες περιοχές της χώρας. Επιπλέον, σημαντική εξέλιξη ήταν η αύξηση της βιομηχανικής παραγωγής κατά 9,2% τον Ιούν.2014, από 8,8% τον Μάιο Τέλος, η αύξηση των επενδύσεων παγίου κεφαλαίου επιταχύνθηκε στο 17,3% στο 6μηνο.2014, από 17,2% στο 5μηνο Οι ανωτέρω εξελίξεις ενισχύουν την προοπτική ότι η αύξηση του ΑΕΠ της Κίνας δεν θα υποχωρήσει κάτω του 7,4% και το Από την άλλη πλευρά, ο πληθωρισμός τον Ιούν.2014 υποχώρησε στο 2,3% από 2,5% τον Μάιο.2014 κυρίως λόγω επιβράδυνσης του ρυθμού αύξησης των τιμών των τροφίμων. Ωστόσο, ο δομικός πληθωρισμός παρέμεινε αμετάβλητος στο 1,7%. Το πλεόνασμα του εμπορικού ισοζυγίου της Κίνας διατηρήθηκε στο πολύ υψηλό επίπεδο των $ 31,6 δις τον Ιούν.2014, από $ 35,9 δις τον Μάιο.2014, καθώς οι εξαγωγές αυξήθηκαν κατά 7,2% σε ετήσια βάση τον Ιούν.2014 και οι εισαγωγές κατά 5,5%. Επιπλέον, αναμένεται περαιτέρω αύξηση του πλεονάσματος τους προσεχείς μήνες, καθώς η 7

8 θεωρούμενη βελτίωση της ανάπτυξης της παγκόσμιας οικονομίας θα συμβάλει στην ακόμη μεγαλύτερη άνοδο των εξαγωγών. Στις αγορές κεφαλαίου, επικρατούν μικτές τάσεις, καθώς οι επενδυτές ρευστοποιούν θέσεις σε ομόλογα της περιφέρειας, ενώ αγοραστικό ενδιαφέρον καταγράφεται στα ομόλογα των βασικών χωρών της Ευρωζώνης. Ωστόσο, αναμένεται τα ομόλογα της ευρωπαϊκής περιφέρειας να αρχίσουν σταδιακά να ανακάμπτουν, καθώς υπήρξαν ικανοποιητικές διευκρινήσεις σχετικά με την κατάσταση του πορτογαλικού τραπεζικού συστήματος που δεν δημιουργούν λόγους ανησυχίας. Η αδυναμία εξόφλησης χρεών του πορτογαλικού ομίλου Espirito Santo Financial Group για λογαριασμό της Espirito Santo International την περασμένη εβδομάδα αποτέλεσε το πρώτο επεισόδιο μετάδοσης μιας νέας κρίσης στην ευρωζώνη για το 2014, αντιστρέφοντας το θετικό κλίμα που είχε δημιουργηθεί τους τελευταίους μήνες στις ευρωπαϊκές αγορές ομολόγων. Στην Ιταλία, νέα αύξηση κατέγραψε το δημόσιο χρέος τον Μάιο.2014, σύμφωνα με τα πρόσφατα στοιχεία της ΤτΙταλίας, με αποτέλεσμα να ανέλθει στα 2,166 τρις. Σημειώνεται ότι από την αρχή του έτους το δημόσιο χρέος της χώρας έχει αυξηθεί κατά 96 δις. 10Y Bonds Yields (%) Spreads (μβ) 14/7/2014 7/7/2014 μβ 14/7/2014 7/7/2014 μβ Ελλάδα 6,11 5, Ισπανία 2,74 2, Ιταλία 2,87 2, Πορτογαλία 3,76 3, Γαλλία 1,64 1, Ολλανδία 1,43 1, Γερμανία 1,21 1,25 4 5Y CDS (μβ) 14/7/2014 7/7/2014 μβ Ελλάδα Ισπανία Ιταλία Πορτογαλία Γαλλία Ολλανδία Γερμανία Πηγή: Reuters Η διαφορά απόδοσης του 10-ετούς πορτογαλικού ομολόγου σε σχέση με το αντίστοιχο γερμανικό, ενισχύθηκε στις 255 μ.β. την , από 232 μ.β. την , και του 10-ετούς ιταλικού ομολόγου έναντι του 10-ετούς γερμανικού στις 166 μ.β. από 155 μ.β.. Η απόδοση του 10-ετούς ομολόγου των ΗΠΑ διαμορφωνόταν στο 2,54% την από 2,66% την Στις ΗΠΑ, το δημόσιο προέβη σε δημοπρασία ομολόγων 30-ετούς διάρκειας συνολικού ποσού $ 13 δις. Η απόδοση των ομολόγων διαμορφώθηκε στο 3,369%, ενώ ο συντελεστής κάλυψης στο 2,40, έναντι μέσου όρου αντίστοιχων δημοπρασιών 2,38. Η συμμετοχή των αλλοδαπών επενδυτών διαμορφώθηκε στο 53,2% έναντι μέσου όρου 43,9%. Αγορές συναλλάγματος: Ο σταθμισμένος δείκτης δολαρίου ο οποίος μετρά την επίδοση του δολαρίου έναντι 6 βασικών νομισμάτων υποχωρεί σε εβδομαδιαία βάση με αποτέλεσμα να διαμορφώνεται στο 80,10 ( ) από 80,29 ( ). Σύμφωνα με τα στοιχεία του χρηματιστηρίου του Σικάγο, οι τοποθετήσεις στο δολάριο ΗΠΑ, για μη εμπορικές συναλλαγές (specs) την εβδομάδα που έληξε την αυξήθηκαν κατά $ 1,24 δις, με αποτέλεσμα οι συνολικές καθαρές (αγορές μείον πωλήσεις) θέσεις να διαμορφωθούν σε θετικό επίπεδο για όγδοη εβδομάδα στα $ 8,01 δις. Οι τοποθετήσεις κατά του ευρώ για μη εμπορικές συναλλαγές (specs), την εβδομάδα που έληξε την διαμορφώθηκαν στα $ 0,32 δις, με αποτέλεσμα οι συνολικές καθαρές (αγορές μείον πωλήσεις) θέσεις πώλησης να διαμορφωθούν στα $10,08 δις από $ 10,40 δις την προηγούμενη εβδομάδα. Το ευρώ διαπραγματευόταν στα 1,3628 USD/EUR στις από 1,3589 USD/EUR την Το Γουάν Κίνας εμφανίζει οριακή τάση εξασθένισης έναντι του δολαρίου-ηπα η οποία αποδίδεται στο αγοραστικό ενδιαφέρον Κινεζικών επιχειρήσεων για αγορά δολαρίων ΗΠΑ, καθώς εκτιμούν ότι το Γουάν θα εξασθενήσει τους επόμενους μήνες. Η εξασθένιση των τελευταίων ημερών είχε ως αποτέλεσμα να αυξήσει τις απώλειες από τις αρχές του έτους έναντι του δολαρίου στο 2,51% ( ). Ωστόσο, η ΤτΚίνας καθόρισε τη μέση τιμή fixing στις στα 6,1485 CNY/USD από 6,1658 CNY/USD που ήταν στις (ήτοι 0,28% χαμηλότερα). 10,0 9,5 9,0 8,5 8,0 7,5 7,0 6,5 6,0 5,5 5,0 4,5 4,0 Ποσοστό Ανεργίας στο Ην. Βασίλειο Mάιος UK Unemployment Rate 01/07/ /05/ /03/ /01/ /11/ /09/ /07/ /05/ /03/ /01/ /11/ /09/ /07/ /05/ /03/ /01/ /11/ /09/ /07/ /05/ /03/ /01/ /11/ /09/2013 Η στερλίνα διαπραγματευόταν στις στα $1,7121 και στα 1,2568 έναντι $1,7125 και 1,2599 στις Στο Ηνωμένο Βασίλειο, ο εναρμονισμένος πληθωρισμός αυξήθηκε στο 1,9% τον Ιούν.2014, από το πολύ χαμηλό 1,5% τον Μάιο.2014, ενώ το ποσοστό ανεργίας μειώθηκε στο 6,5% στο 3μηνο Μαρτ.- Μαΐου 2014 (χαμηλότερο 8

9 επίπεδο από το 4 ο 3μηνο.2008), από 6,6% στο 3μηνο Φεβρ.-Απρ Τα στοιχεία αυτά έδωσαν νέα ανοδική ώθηση στη στερλίνα παρά το ότι ήδη κινείται σε σχετικά υψηλά επίπεδα από τις αρχές του μήνα, με την προσδοκία ότι η ΤτΑγγλίας θα αυξήσει το βασικό της επιτόκιο ταχύτερα από τη Fed και την ΕΚΤ. Τα στοιχεία για τον πληθωρισμό και την ανεργία ενισχύουν αυτή την προσδοκία. 6,0 5,5 5,0 4,5 4,0 3,5 3,0 2,5 2,0 1,5 1,0 0,5 0,0 Πληθωρισμός Ην. Βασιλείου Ιούν. 01/12/ /07/ /02/ /09/ /04/ /11/ /06/ /01/ /08/ /03/ /10/ /05/ /12/ /07/ /02/ /09/ /04/ /11/ /06/ /01/ /08/ /03/ /10/ /05/ /12/2013 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Ελληνική Οικονομία Εναρμονισμένος Πληθωρισμός Ην. Βασιλείου Προϋπολογισμός 2014: Συνεχίζεται η πολύ ικανοποιητική εκτέλεση του Προϋπολογισμού της κεντρικής κυβέρνησης (ΚΚ) στο 1 ο 6μηνο Σε αυτό το 6μηνο επιτεύχθηκε πρωτογενές πλεόνασμα ύψους 0,71 δις στην ΚΚ, έναντι του στόχου που έχει τεθεί για πρωτογενές έλλειμμα ύψους 0,635 δις στο διάστημα αυτό και έναντι ελλείμματος 1,5 δις το αντίστοιχο 6μηνο πέρυσι. Αυτό ακολουθεί την πέραν πάσης προσδοκίας ικανοποιητική εκτέλεση του Π2013, όπου επιτεύχθηκε πρωτογενές πλεόνασμα στη γενική κυβέρνηση ύψους 1,5 δις (0,8% του ΑΕΠ). Συνολικά το 2014, το πρωτογενές πλεόνασμα της ΚΚ προβλέπεται, σύμφωνα με το ΜΠΔΣ , στα 2,65 δις (χωρίς να συμπεριλαμβάνονται τα έσοδα από SMP και ANFA, ούτε τα έσοδα από την αποπληρωμή των προνομιούχων μετοχών από τις τράπεζες που στο 1 ο 6μηνο.2014 ανήλθαν 1,31 δις), από 1,95 δις που προβλεπόταν στον Π2014 και έναντι ελλείμματος 1,4 δισ. το Γενικά, η πορεία της εκτέλεσης του Προϋπολογισμού της ΚΚ στο 1 ο 6μηνο.2014 είναι πολύ ικανοποιητική και από τις εξελίξεις στα επιμέρους μεγέθη του που αναλύονται στη συνέχεια προκύπτει η δυνατότητα για καλύτερη του αναμενομένου εκτέλεση και του προϋπολογισμού της Γενικής Κυβέρνησης και το 2014, με επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος ύψους άνω του προϋπολογισθέντος 1,5% του ΑΕΠ ( 2,7 δις). Ειδικότερα, το σημαντικό αυτό πλεόνασμα στο 1 ο 6μηνο.2014 επιτεύχθηκε: α) Παρά την συνεχιζόμενη μεγάλη αύξηση στο 1 ο 6μηνο 2014 των επιστροφών φόρων στα 1,558 δις., έναντι ποσού ύψους μόλις 600 εκατ. το αντίστοιχο διάστημα πέρυσι. Σημειώνεται ότι, σύμφωνα με το ΜΠΔΣ οι επιστροφές φόρων προγραμματίζονται τώρα στα 3,136 δις το 2014 και αναμένεται να είναι αυξημένες κατά 1,0% έναντι του 2013, ενώ στο 1 ο 6μηνο.2014 η αύξηση ανέρχεται στο 159,7%. β) Παρά την συνεχιζόμενη απώλεια εσόδων από τον ΦΠΑ καυσίμων και από τον ΕΦΚ καυσίμων λόγω των εξαιρετικά καλών καιρικών συνθηκών. Και γ) παρά το γεγονός ότι το 1 ο 6μηνο 2014 σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο πέρυσι έχουν χορηγηθεί επιπλέον 31 εκατ. για επίδομα θέρμανσης, 16 εκατ. για επίδομα πολυτέκνων, 54 εκατ. για επιχορήγηση νοσηλευτικών ιδρυμάτων, 50 εκατ. για την διενέργεια εκλογών και 247 εκατ. για διανομή κοινωνικού μερίσματος. Ειδικότερα, πολύ σημαντικές εξελίξεις είναι: α) Η διαμόρφωση των καθαρών εσόδων του Τ.Π. υψηλότερα του στόχου κατά 70 εκατ., τάση που συνεχίζεται για 2 ο συνεχή μήνα. Τα έσοδα αυτά, στο 1 ο 6μηνο 2014 εμφανίζουν μείωση κατά -0,9%, μετά την μεγάλη πτώση κατά -3,9,% το 1 ο 6μηνο 2013, αλλά αυτό οφείλεται στη μεγάλη αύξηση των επιστροφών φόρων, όπως προαναφέρθηκε. Τα έσοδα του Τ.Π. πριν τις επιστροφές των φόρων ήταν αυξημένα κατά 3,9% στο 1 ο 6μηνο.2014 και αναμένεται να αυξηθούν σύμφωνα με τον στόχο που έχει τεθεί, κατά 4,4% το 2014 ως σύνολο για τους λόγους που εξηγούνται και στην Επισκόπηση. β) Η πτώση των πρωτογενών δαπανών του Τ.Π. κατά 1,35 δις έναντι του 1 ου 6μήνου.2013, ή κατά -6,3% σε ετήσια βάση, και κατά 943 εκατ. έναντι στόχου που είχε τεθεί για το 6μηνο αυτό. Επίσης, η πτώση στο 1 ο 6μηνο.2014 κατά -6,3% είναι πολύ μεγαλύτερη από τον στόχο (με βάση το ΜΠΔΣ ) για πτώση τους κατά -3,7% το 2014 ως σύνολο. Μάλιστα, οι δαπάνες αυτές ήταν σημαντικά μειωμένες έναντι του στόχου και σε ετήσια βάση παρά τις πρόσθετες δαπάνες που, όπως προαναφέρθηκε, πραγματοποιήθηκαν στο 1 ο 6μηνο Το ΔΝΤ στην τελευταία Έκθεσή του εκτιμά ότι οι πρωτογενείς δαπάνες του Τ.Π. μπορεί να μειωθούν κατά -4,6%, έναντι του στόχου για πτώση τους κατά -3,5%. γ) Το πλεόνασμα του ΠΔΕ το 1 ο 6μηνο 2014 διαμορφώθηκε στα 607 εκατ., υψηλότερα από τους στόχους κατά 475 εκατ. Τα έσοδα του ΠΔΕ ανήλθαν στα 2,97 δισ., υψηλότερα από ό,τι είχαν προγραμματισθεί κατά 176 εκατ., ενώ οι δαπάνες ΠΔΕ διαμορφώνονται στα 2,36 δις. Βιομηχανική Παραγωγή: Σημείωσε τον αξιόλογη αύξηση κατά +1,8% σε ετήσια βάση Μάιο.2014, έναντι μείωσης κατά -5,6% τον Μάιο Παράλληλα, στο 1 ο 5μηνο 2014, η βιομηχανική παραγωγή αυξήθηκε κατά +0,2%, έναντι πτώσης κατά -2,6% στο 1 ο 5μηνο Σημειώνεται ότι στην περίοδο της οικονομικής κρίσης η βιομηχανική παραγωγή μειώθηκε κατά -34,6%, ενώ το 2013 η πτώση περιορίστηκε στο -3,6%. Θετική επίσης εξέλιξη στους πρώτους πέντε μήνες του 2014 προκύπτει και από το ότι: (1) Ο Δείκτης Υπευθύνων Προμηθειών (PMI), διατηρήθηκε στις 51,0 μονάδες τον Μάιο.2014 (Απρ. 14: 51,1 μον.), έναντι 45,3 μονάδων τον Μάιο.2013, αλλά μειώθηκε στις 49,4 μον. τον Ιούν Σημειωτέον ότι ο δείκτης PMI 9

10 διαμορφωνόταν άνω του ορίου των 50 μονάδων από τον Νοέμ.2013 έως τον Μάιο.2014, μέχρι να σημειώσει οριακή υποχώρηση τον Ιούν (2) Βελτιώθηκε αισθητά το επενδυτικό οικονομικά κλίμα στη Βιομηχανία, αφού ο σχετικός δείκτης επιχειρηματικών προσδοκιών του ΙΟΒΕ αυξήθηκε στο 1 ο 5μηνο 2014 κατά +4,3% σε ετήσια βάση, ενώ τον Μάιο.2014 κινήθηκε έντονα ανοδικά στις 95,1 μον., επίπεδο ανώτερο συγκριτικά με το αντίστοιχο περυσινό των 92,6 μονάδων. Στους βασικούς τομείς της Βιομηχανίας σημειώθηκε: (1) Αξιόλογη αύξηση της παραγωγής στα Ορυχεία και Λατομεία κατά +4,9% στο 1 ο 5μηνο 2014, σε ετήσια βάση, έναντι πτώσης κατά -11,7% στο 1 ο 5μηνο 2013, λόγω της μεγάλης αύξησης της παραγωγής αδρανών υλικών (χαλίκια, αμμοχάλικα κλπ), που χρησιμοποιούνται για την κατασκευή του σκυροδέματος. Προφανώς η άνοδος της παραγωγής των αδρανών υλικών δείχνει την πρόοδο στην υλοποίηση των έργων βασικής υποδομής και ιδιαίτερα των 4-μεγάλων αυτοκινητοδρόμων. (2) Μικρή αύξηση της παραγωγής στις Μεταποιητικές Βιομηχανίες κατά +0,3% το 1 ο 5μηνο 2014, έναντι οριακής υποχώρησης που παρουσίασε στο 1 ο 5μηνο.2013 (-0,8%). (3) Μειώθηκε κατά λίγο η παραγωγή στην παροχή Ηλεκτρικού Ρεύματος -0,5% στο 1 ο 5μηνο 2014, έναντι, ωστόσο, πτώσης κατά -8,8% στο 1 ο 5μηνο 2013, όπως και της παροχής Νερού (1ο 5μηνο 2014: -2,5%, 1 ο 5μηνο 2013: -0,7%). Από πλευράς των κλάδων της Μεταποίησης, αύξηση της παραγωγής στο 1 ο 5μηνο 2014 σημείωσαν: Η Χαρτοποιία, η Χημική Βιομηχανία, η Βιομηχανία των Βασικών Μετάλλων και των Πλαστικών και Ελαστικών Υλών, ο κλάδος των Μηχανοκίνητων Οχημάτων, των Επίπλων, καθώς και ο καινοτόμος κλάδος των Ηλεκτρονικών Υπολογιστών (που σημείωσε θεαματική αύξηση κατά +79,9%). Τον Μάιο 2014 σημειώθηκε αξιόλογη αύξηση της παραγωγής Τροφίμων (Μάϊος.2014: +2,7%, Μάϊος.2013: -9,6%), ακολουθούμενη από την μικρή άνοδο της παραγωγής καπνού (Μάϊος.2014: +0.9%, Μάϊος.2013: -17,8%). Στον κλάδο των μη μεταλλικών ορυκτών επισημαίνεται η σημαντική αύξηση της παραγωγής σκυροδέματος κατά +20,5% σε ετήσια βάση στο 1 ο 5μηνο.2014,, έναντι πτώσης κατά -17,0% στο 1 ο 5μηνο Η αύξηση της παραγωγής στους σημαντικούς αυτούς κλάδους της ελληνικής μεταποιητικής βιομηχανίας οφείλεται κυρίως στην πρόοδο της κατασκευής πολλών έργων βασικής υποδομής και άλλων μικρότερων δημοσίων έργων και ΣΔΙΤ, τα οποία θα επιταχυνθούν περαιτέρω στους επόμενους μήνες. Πίνακας: Συμβολή των κλάδων στην μεταβολή του συνόλου της μεταποίησης 5μηνο Ιαν.-Μάιος 2014 Κλάδοι Μεταποίησης (εκατοστιαίες μονάδες) Βασικά μέταλλα 0,91 Ηλεκτρονικοί υπολογιστές 0,29 Χημικά προϊόντα 0,25 Χαρτί και προϊόντα από χαρτί 0,16 Προϊόντα από ελαστική ύλη 0,15 Επισκευή και εγκατάσταση μηχανημάτων εξοπλισμού 0,14 Μηχανοκίνητα οχήματα 0,05 Μηχανήματα και είδη εξοπλισμού 0,05 Έπιπλα 0,04 Κατασκευή μεταλλικών προϊόντων 0,01 Άλλες μεταποιητικές δραστηριότητες 0,01 Λοιπός εξοπλισμός μεταφορών 0,01 Δέρματα είδη υπόδησης 0,02 Εκτυπώσεις 0,03 Μη μεταλλικά ορυκτά 0,03 Ποτά 0,04 Τρόφιμα 0,05 Κλωστουφαντουργικές ύλες 0,10 Είδη Ένδυσης 0,13 Παράγωγα πετρελαίου και άνθρακα 0,19 Ξύλο και φελλός 0,21 Βασικά φαρμακευτικά προϊόντα 0,22 Καπνός 0,28 Ηλεκτρολογικός εξοπλισμός 0,36 Σύνολο Μεταποίησης 0,35 Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ Απεναντίας, συνεχίζεται η πτώση της παραγωγής στους κλάδους της Ένδυσης και των Κλωστοϋφαντουργικών Υλών, οι οποίοι δεν είναι ακόμη σε θέση να υποκαταστήσουν τις ανταγωνιστικές εισαγωγές από χώρες χαμηλού κόστους, ούτε να αυξήσουν τις εξαγωγές τους. Επίσης, μείωση είτε στασιμότητα της παραγωγής παρατηρείται στους κλάδους, που σχετίζονται με την οικιστική οικοδομική δραστηριότητα. Σημειώνεται εδώ η πτώση της παραγωγής στην οικοδομήσιμη ξυλεία (1 ο 5μηνο 2014: -29,3%, 1 ο 5μηνο 2013: 8,9%) και στον κλάδο του ηλεκτρολογικού εξοπλισμού (1 ο 5μηνο 2014: -13,6%, 1 ο 5μηνο 2013: -10,8%). Όσον αφορά την συμβολή των επιμέρους κλάδων της μεταποίησης στη μεταβολή της μεταποιητικής παραγωγής κατά σειρά σημασίας (βλ. πιο πάνω Πίνακα), σημειώνεται ότι αυξητικά συνεισέφεραν κυρίως οι κλάδοι: Των βασικών μετάλλων, που είναι από τους κυριότερους της ελληνικής βιομηχανίας, των ηλεκτρονικών υπολογιστών, των χημικών προϊόντων, της κατασκευής και επισκευής 10

11 μηχανημάτων και μηχανοκίνητων οχημάτων. Αντίθετα, έντονα αρνητικά επέδρασαν οι κλάδοι του ηλεκτρολογικού εξοπλισμού, του καπνού, των βασικών φαρμάκων και της οικοδομήσιμης ξυλείας. Αγορά Εργασίας: Απασχόληση-Ανεργία με βάση την έρευνα εργατικού δυναμικού (ΕΕΔ) της ΕΛΣΤΑΤ: Σύμφωνα με τα μη εποχικά προσαρμοσμένα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, ο αριθμός των απασχολουμένων (15-74 ετών) μειώθηκε κατά -16,7 χιλ. άτομα τον Απρ.2014, έναντι αυξήσεως κατά 52,7 χιλ. άτομα τον Μάρτ Ως εκ τούτου, ο αριθμός των απασχολουμένων μειώθηκε στις 3.478,9 χιλ. τον Απρ.2014 από 3.495,6 χιλ. τον Μάρτ.2014 και 3.541,4 χιλ τον Απρ Σε ετήσια βάση, ο αριθμός των απασχολουμένων μειώθηκε κατά -1,8% από οριακή αύξηση κατά +0,4% τον Μάρτ.2014 και έναντι μειώσεως κατά -6,0% τον Απρ Σύμφωνα με τα μη εποχικά διορθωμένα στοιχεία, η μείωση της απασχόλησης σε μηνιαία βάση τον Απρ.2014 οδήγησε σε μείωση της ανεργίας στα 1.299,8 χιλ. άτομα τον Απρ.2014 από 1.343,4 χιλ. τον Μάρτ.2014 και 1.364,4 τον Απρ Έτσι, το ποσοστό ανεργίας μειώθηκε στο 27,2% του εργατικού δυναμικού τον Απρ.2014 από 27,8% τον Μάρτ.2014 και 27,8% επίσης τον Απρ Η ανωτέρω μείωση της ανεργίας τον Απρ.2014, έναντι του Μαρτ.2014 είναι συνδυασμός της μείωσης της απασχόλησης κατά 16,7 χιλ. άτομα και ταυτόχρονα της μείωσης του εργατικού δυναμικού κατά 60,4 χιλ. άτομα εντός του Απρ Ήτοι, το εργατικό δυναμικό διαμορφώθηκε στα 4.778,7 χιλ. άτομα τον Απρ.2014 από 4.839,1 χιλ. άτομα τον Μάρτ.2014 και 4.905,9 χιλ. τον Απρ Η αύξηση του ποσοστού ανεργίας συνοδεύεται από μεταβολές στη σύνθεση των ανέργων, ως προς το φύλο, την ηλικιακή διάρθρωση και το εκπαιδευτικό επίπεδο (εποχικά διορθωμένα στοιχεία). Συγκεκριμένα, μειώθηκε το ποσοστό ανεργίας των νέων στο κλιμάκιο ηλικιών έτη στο 56,3% από 58,3% τον Μάρτ Στο κλιμάκιο ηλικιών η ανεργία αυξήθηκε στο 36,1% από 35,5% τον Μάρτ.2014, ενώ στο κλιμάκιο ηλικιών η ανεργία αυξήθηκε στο 24,8% από 24,1% τον Μάρτ Τέλος, στο κλιμάκιο ηλικιών η ανεργία μειώθηκε οριακά στο 20,4% από 20,7% από τον προηγούμενο μήνα. Το υψηλότερο ποσοστό ανεργίας εντοπίζεται στην Ήπειρο-Δυτική Μακεδονία (Απρ.2014: 28,6%, Απρ.2013: 29,4%), στη Μακεδονία και Θράκη (Απρ.2014: 28,6%, Απρ.2013: 29,1%), στην Αττική (Απρ.2014: 28,1%, Απρ.2013: 28,4%), και ακολουθούν η Πελοπόννησος-Δυτική Ελλάδα και Ιόνια Νησιά (Απρ.2014: 26,4%, Απρ.2013: 23,8%), η Θεσσαλία-Στερεά Ελλάδα (Απρ.2014: 26,2%, Απρ.2013: 26,6%), τα νησιά του Αιγαίου (Απρ.2014: 22,5%, Απρ.2013: 20,3%) και η Κρήτη (Απρ.2014: 21,9%, Απρ.2013: 26,3%). Αγορά Εργασίας ΕΡΓΑΝΗ: Καταλυτική εμφανίζεται και τον Ιούν.2014 η βελτίωση της αγοράς εργασίας σύμφωνα με τα στοιχεία των ροών απασχόλησης (προσλήψεις μείον απολύσεις μείον οικειοθελείς αποχωρήσεις) του συστήματος ΕΡΓΑΝΗ. Τα στοιχεία αυτά, που καταγράφουν τις πραγματικές συνολικές ροές μισθωτής απασχόλησης στον ιδιωτικό τομέα στο σύνολο της χώρας (και όχι με δειγματοληπτικό τρόπο, όπως συμβαίνει με την ΕΕΔ) δείχνουν μια πολύ μεγάλη αύξηση αυτής της μισθωτής απασχόλησης κατά 176,3 χιλ. άτομα στο 1 ο 6μηνο.2014, έναντι αύξησής της κατά 90,5 χιλ. άτομα στο 1 ο 6μηνο 2013, κατά 19,3 χιλ. άτομα στο 1 ο 6μηνο.2012 και κατά 30,0 χιλ. άτομα στο 1 ο 6μηνο Η αύξηση της απασχόλησης στο 1 ο 6μηνο 2014 ήταν σημαντικά μεγαλύτερη ακόμη και από το αντίστοιχο 6μηνο του 2007 και του 2008 (Διάγραμμα 1.) Μάλιστα, η αύξηση της μισθωτής απασχόλησης σε αυτό το 6μηνο ήταν κατά 85,7 χιλ. μεγαλύτερη από την αύξηση της απασχόλησης στο 1 ο 6μηνο.2013, όπου είχε επίσης σημειωθεί αύξηση της απασχόλησης κατά 90,5 χιλ. άτομα μεγαλύτερη από το 1 ο 6μηνο Ένα άλλο στοιχείο που προκύπτει από το σύστημα ΕΡΓΑΝΗ είναι ότι η αύξηση της απασχόλησης στο 1 ο 6μηνο,2014 συνδυάζεται με πολύ μεγάλη αύξηση των προσλήψεων εργαζομένων που έφτασαν στις 760,0 χιλ. στο 1 ο 6μηνο.2014, έναντι 473,8 χιλ. στο 1 ο 6μηνο.2013, 404,6 χιλ. στο 1 ο 6μηνο.2012 και έναντι 605 χιλ. στο 1 ο 6μηνο.2008, αλλά και με μεγάλη αύξηση των απολύσεων και των οικειοθελών αποχωρήσεων από την εργασία. Ωστόσο, το τελικό αποτέλεσμα αυτής της υψηλής κινητικότητας στην αγορά εργασίας είναι η μεγάλη αύξηση της απασχόλησης που προαναφέρθηκε. Διάγραμμα 1. Νέες προσλήψεις μισθωτών στον ιδιωτικό τομέα στο 1ο 6μηνο (Ιαν. Ιούν.) κάθε έτους (ΕΡΓΑΝΗ) 594,64 604,997 Νέες Προσλήψεις 509, , , , , , Πωλήσεις ΙΧ Αυτοκινήτων: Επιταχύνθηκε η αύξηση των πωλήσεων ΙΧ επιβατικών αυτοκινήτων κατά τον Ιούν.2014, αφού: (1) Οι νέες εγγραφές αυτοκινήτων ανήλθαν στις τον Ιούν.2014 (από τον Δεκ.2013), έναντι τον Ιούν.2013, καταγράφοντας θεαματική αύξηση κατά +48,2% σε ετήσια βάση, έναντι μικρής αύξησής τους κατά +3,1% και τον Ιούν.2013, (2) Στο 2 ο 3μηνο 2014 επωλήθησαν καινούργια αυτοκίνητα, έναντι στο 2 ο 3μηνο.2013 σημειώνοντας σημαντική 11

12 αύξηση κατά +36,0%, έναντι αντίστοιχης αύξησης κατά +21,3% στο 1 ο 3μηνο 2014 και αύξησης κατά +7,0% και στο 2 ο 3μηνο Συνεπώς, στο 1 ο 6μηνο 2014 οι πωλήσεις των νέων ΙΧ αυτοκίνητων αυξήθηκαν κατά +29,1%, έναντι μείωσης κατά -3,2% στο 1 ο 6μηνο Η βελτίωση των συνθηκών στην αγορά αυτοκινήτων στο 1 ο 6μηνο 2014 είναι εμφανής και από την σημαντική βελτίωση των επιχειρηματικών προσδοκιών στον κλάδο (Πηγή: ΙΟΒΕ). Ειδικότερα, ο δείκτης επιχειρηματικών προσδοκιών στα «Οχήματα-Ανταλλακτικά» ανήλθε στις 114,5 μονάδες τον Ιουν.2014, έναντι 94,1 μονάδες τον Ιούν.2013 και μόλις 63,5 μονάδες τον Ιούν Παράλληλα, το ισοζύγιο των προσδοκιών για τις πωλήσεις της επόμενης περιόδου παρουσίασε κατακόρυφη άνοδο στις +39 μονάδες τον Ιουν.2014, από +28 μον. τον Μάιο.2014, έναντι του αρνητικού ισοζυγίου των και -6 μονάδων τον Ιούν Υπενθυμίζεται ότι οι πωλήσεις ΙΧ επιβατικών αυτοκινήτων κατέγραψαν το 2013 μικρή άνοδο μετά από πέντε έτη συνεχούς πτώσης. Συγκεκριμένα, επωλήθησαν ΙΧ αυτοκίνητα, έναντι το 2012 σημειώνοντας αύξηση κατά +3,1%, έναντι πτώσης κατά -41,7% το Νέες εγγραφές Ι.Χ. επιβατικών αυτοκινήτων Ιαν Φεβ Μαρτ Απρ Μάιος Ιουν Ιουλ Αυγ Σεπτ Οκτ Νοε Δεκ Έτος Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ Εκμετάλλευση κοιτασμάτων υδρογονανθράκων: Μεγάλο ενδιαφέρον προέλκυσε το road show που πραγματοποιήθηκε τον Ιούλιο στο Λονδίνο από το Υπουργείο Περιβάλλοντος, Έρευνας και Κλιματικής Αλλαγής (ΥΠΕΚΑ) σχετικά με τις παραχωρήσεις 20 θαλασσίων «οικοπέδων» προς εντοπισμό και εκμετάλλευση κοιτασμάτων υδρογονανθράκων (Υ/Α) στο Ιόνιο και στην Κρήτη (Βλέπε τον Χάρτη). Το ενδιαφέρον προκύπτει από τις σοβαρές ενδείξεις για ύπαρξη κοιτασμάτων Υ/Α με βάση τις σεισμικές έρευνες που έχουν ήδη πραγματοποιηθεί. Επίσης, η χώρα έχει δημιουργήσει ένα πλαίσιο εξερεύνησης και εκμετάλλευσης των κοιτασμάτων, βασισμένο στη σχετική νομοθεσία της ΕΕ. Στο road show του Λονδίνου παρευρέθηκαν περί τις 40 πετρελαϊκές εταιρίες, μεταξύ των οποίων οι Exxon, Chevron, Total, Noble, κ.ά. Δύο εταιρείες ήδη έχουν πληρώσει 5 εκατ. για να έχουν πρόσβαση στα διαθέσιμα στοιχεία των σεισμικών και των γεωλογικών ερευνών. Τον Μάρτιο του 2015 αναμένονται οι προσφορές με αξιολόγησή τους στο επόμενο 3μηνο. Το Φθινόπωρο 2014 αναμένεται να δημοσιευθεί η προκήρυξη του διαγωνισμού στην εφημερίδα των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων. Παράλληλα θα εκπονηθεί μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων για την εκμετάλλευση των Υ/Α στην περιοχή του Ιονίου και της Κρήτης και θα στελεχωθεί η Ελληνική Διαχειριστική Εταιρία Υδρογονανθράκων (ΕΔΕΥ) έτσι ώστε από το επόμενο Καλοκαίρι να ξεκινήσουν οι γεωτρήσεις. Στις 14 Μαΐου, υπογράφηκαν οι συμβάσεις μεταξύ του Ελληνικού Δημοσίου και των ανάδοχων σχημάτων από καταξιωμένες εταιρίες του κλάδου για την πραγματοποίηση ερευνών και την εκμετάλλευση Υ/Α στην περιοχή των Ιωαννίνων (χερσαίο κοίτασμα), το Κατάκολο (θαλάσσιο κοίτασμα) και τον Πατραϊκό Κόλπο (θαλάσσιο κοίτασμα). Και στα τρία αυτά σχήματα operators είναι ελληνικές εταιρίες. Οι επενδύσεις για γεωφυσικές εργασίες και γεωτρήσεις για τις δύο πρώτες περιοχές θα ανέλθουν περίπου στα 47 εκατ.. Τα συνολικά εκτιμώμενα απολήψιμα αποθέματα ανέρχονται στα εκατ. βαρέλια πετρελαίου, όταν από το 1980 και έως το 2013, η παραγωγή πετρελαίου στην Ελλάδα εκτιμάται στα 177,8 εκατ. βαρέλια (στοιχεία Energy Information Administration, ΕΙΑ). Η έναρξη των ερευνητικών εργασιών θα ξεκινήσει μετά την επικύρωση των συμβάσεων από το Ελληνικό Κοινοβούλιο. Κατά την επόμενη 3ετία αναμένονται συνολικά 5-7 γεωτρήσεις ενώ οι συμβάσεις προβλέπουν ελάχιστο δεσμευτικό πρόγραμμα εργασιών για κάθε φάση των ερευνών καθώς και ελάχιστη οικονομική δέσμευση για την εκτέλεση των εργασιών από τους Αναδόχους. Το 1975 ψηφίσθηκε ο πρώτος νόμος για έρευνα Υ/Α στην Ελλάδα και το 1995 παραχωρήθηκαν από το Ελληνικό Δημόσιο 24 ερευνητικές άδειες που κατέληξαν στην ανακάλυψη κοιτάσματος πετρελαίου στο Κατάκολο και φυσικού αερίου στην Επανομή Θεσσαλονίκης ενώ το 1996 πραγματοποιήθηκε ο πρώτος διεθνής διαγωνισμός για την παραχώρηση 6 περιοχών. Τελικά παραχωρήθηκαν 4 περιοχές αλλά οι έρευνες δεν απέδωσαν και οι γεωτρήσεις δεν έφθασαν στο βάθος που είχε προβλεφθεί. Σήμερα, στόχος του ΥΠΕΚΑ είναι η κάλυψη των ελλείψεων των σεισμικών ερευνών και η επιτάχυνση 12