A B S T R A C T. Shahrzad Zandi 1, Reza Rajabi 1, Hooman Minoonejad 1, Mohammadali Mohseni-Bandpei 2 REHABILITATION

Transcript

1 REHABILITATION Winter Vol 16. Num 4 Research Paper: Upper Quarter Functional Stability in Female Volleyball Players with and without Anterior Shoulder Instability, with Consideration of Arm Dominance * Shahrzad Zandi 1, Reza Rajabi 1, Hooman Minoonejad 1, Mohammadali Mohseni-Bandpei 2 1. Department of Sport Medicine and Health, Faculty of Physical Education and Sport Sciences, University of Tehran, Tehran, Iran. 2. Department of Physiotherapy, University of Social Welfare and Rehabilitation Sciences, Tehran, Iran. Received: 12 Jul Accepted: 25 Aug Keywords: Function, Balance, Shoulder, Stability, Volleyball A B S T R A C T Objective The aim of this study was the comparison of the functional stability of dominant and non-dominant shoulder in female volleyball players with and without anterior shoulder instability, using YBT-UQ. Materials & Methods In this descriptive study, 28 female university volleyball players (age=20 to 25 years) were categorized into healthy (n=14) and anterior shoulder instability (n=14) group. Upper quarter y balance test (YBT-UQ) was used for measuring functional stability of both dominant and non-dominant shoulder. After checking the normal distribution of the results with 1-s Kolmogorov-Smirnov, paired sample t-test and independent sample t-test were used for comparing the dominant and non-dominant shoulder s functional stability and for comparing the results between groups, respectively. Results Higher YBT-UQ composite score was observed in non-dominant shoulder and dominant shoulder of the healthy group and the non-dominant shoulder and dominant (injured) shoulder of shoulder instability group, respectively. No significant difference was observed between functional stability of both shoulders of the healthy group (P=0.144), while the functional stability of the non-dominant shoulders of the instability group was significantly higher than the dominant unstable shoulders (P=0.001). The results of functional stability of the unstable shoulders of the injured group were significantly lower than the results of the dominant shoulders of the healthy group, while in non-dominant side, all directions but the Superolateral direction showed significant difference. Conclusion Based on the results of this study, functional stability of the unstable shoulder of female university volleyball players is lower than the functional stability of their non-dominant side or the functional stability of the healthy subjects; Therefore, we suggest that the upper extremity stabilization exercises, specially the closed kinetic chain exercises should be added to the shoulder rehabilitation programs. * Corresponding Author: Shahrzad Zandi, PhD Candidate Address: Department of Sport Medicine and Health, Faculty of Physical Education and Exercise Sciences, University of Tehran, Northern Kargar St., Tehran, Iran. Tel: +98 (912) shzandi@ut.ac.ir 346

2 4 شماره. 16 دوره زمستان دست بر تأکید با شانه قدامی ناپایداری بدون و با والیبالیست زنان در فوقانی اندام عملکردی ثبات برتر 2 محسنیبندپی محمدعلی 1 مینونژاد هومن 1 رجبی رضا 1 زندی شهرزاد * ایران. تهران تهران دانشگاه ورزشی علوم و بدنی تربیت دانشکده ورزش طب و بهداشت گروه 1- ایران. تهران توانبخشی و بهزیستی علوم دانشگاه فیزیوتراپی گروه تیر 21 دریافت: تاریخ 1394 شهریور 3 پذیرش: تاریخ کلیدواژهها: شانه تعادل عملکرد والیبال ثبات بود. شانه قدامی ناپایداری دارای و سالم گروه دو در غیربرتر و برتر دست شانه عملکردی ثبات مقایسه حاضر تحقیق از هدف هدف قدامی ناپایداری بدون و با نفره 14 گروه دو در سال 25 تا 20 دانشجو زن والیبالیست 28 عل ی-مقایسهای مطالعه این در بررسی روش محرزشدن از پس شد. گرفته فوقانی اندام عملکردی ثبات آزمون افراد غیربرتر و برتر سمت از و شدند انتخاب هدفمند بهصورت شانه مستقل تی آزمون و غیربرتر و برتر دست مقایسه برای زوجی تی آزمون از کولموگروف-اسمیرنوف آزمون توسط دادهها توزیع طبیعیبودن شد. استفاده 0/05 معنیداری سطح در 20 نسخه SPSS نرمافزار توسط گروه دو نتایج مقایسه برای اندام و آسیبدیده افراد غیربرتر اندام سالم افراد برتر اندام سالم افراد غیربرتر اندام در بهترتیب آزمون ترکیبی نمره نتایج بیشترین یافتهها نشد مشاهده غیربرتر و برتر اندام عملکردی ثبات بین معنیداری تفاوت سالم گروه در شد. مشاهده آسیبدیده افراد )آسیبدیده( برتر دوب آسیبدیده اندام بهعبارتی یا برتر اندام ثبات از بهتر معنیداری بهطور آسیبدیده گروه غیربرتر اندام ثبات درصورتیکه ) P 0/05 ( جهت در جز درحالیکه داشت معنیداری کاهش سالم افراد برتر اندام ثبات به نسبت آسیبدیده اندام ثبات جهات تمامی در )0/05 P(. نداشتند. معنیداری تفاوت یکدیگر با گروه دو غیربرتر سمت فوقانی-جانبی نسبت شانه ناپایداری دارای والیبالیست دانشجویان آسیبدیده شانه در عملکردی ثبات حاضر پژوهش یافتههای براساس نتیجهگیری برنامه در بسته حرکتی زنجیره در بهویژه ثباتدهنده تمرینات میشود توصیه بنابراین بود کمتر سالم افراد برتر شانه و آنها سالم شانه به گیرد. قرار افراد این تمرینی مقدمه از باالتر فوقانی اندام آنها در که رشتههایی در شانه آسیبهای رشته در ]1-4[. دارند باالیی شیوع میکند فعالیت شانه سطح به را آسیبها کل درصد 19 تا 14 شانه ناحیه آسیبهای والیبال درد بههمراهداشتن با آسیبها این ] 6 و 5 [. میدهد اختصاص خود والیبال رشته ورزشی آسیبهای میان در شانه عملکردی ناتوانی و و تمرین از دوری زمان بیشترین به منجر بدن مختلف نواحی در ]7[. میشود هفته( 9 تا 7 میانگین )بهطور مسابقه در گسترده نسبتا آسیبهای از شانه مفصل ناپایداری بروز نرخ ]8[. است والیبال رشته بهویژه سر باالی ورزشهای 83 در زندگی سوم دهه ابتدایی سالهای در آسیب این مجدد این همچنین ]9-11[. است شده گزارش موارد درصد 95 تا عادتی مکرر دررفتگی شکل به بیشتر میتواند -که مجدد آسیب وسیعی سطح در و است شایع مردان از بیشتر زنان در دهد- رخ ] 13 و 12 [. میدهد قرار تحتتأثیر را آنان ورزشی عملکرد آسیبها این برای متعددی خارجی و داخلی عوامل خطر بازیکن پست شامل خارجی عوامل خطر ]5[. است شده گزارش جنس سن را داخلی عوامل خطر و ]5[ است ضربات تکنیک و عضالنی استقامت و قدرت تعادل عدم سینهای عضالت کوتاهی دامنه کاهش لیگامانی مفصلی شلی شانه گیرافتادگی سندروم مسئول: نویسنده * زندی شهرزاد ورزش. طب و بهداشت گروه ورزشی علوم و بدنی تربیت دانشکده شمالی کارگر خیابان تهران نشانی: +98 )912( تلفن: shzandi@ut.ac.ir رایانامه: 347

3 زمستان دوره. 16 شماره 4 حرکتی کتف )SICK( 1 و عدم هماهنگی و تعادل عضالنی بین پیشبینی کرد ]23 و 19[. 20 عضالت ناحیه کتف و شانه تشکیل میدهد ]14-16 و 5 [. استفاده از روشهای غربالگری و ارزیابی این عناصر و کاهش و تعدیل آنها میتواند احتمال وقوع مجدد آسیب را کاهش دهد. بهکارگیری یک روش ارزیابی عملکردی مؤثر اندام فوقانی میتواند در برنامهریزی تمرینات پیشگیرانه و یا بازتوانی این آسیبها مفید واقع شود ]17[ ولی در حال حاضر شواهد اندکی درباره روشهای ارزیابی عملکردی اندام فوقانی در دست است. ضربات اسپک یا سرویس والیبال در لحظه برخورد دست با توپ بهدلیل سرعت و ضربه شدید نیازمند کنترل قدرت و استقامت عضالنی باال و بهعبارتی حفظ ثبات در حین جنبشپذیری باال در ناحیه شانه است ] 18 [ بهگونهای که بهدلیل اعمال نیروی خارجی توسط توپ به اندام این جنبشپذیری و ثبات باید در زنجیره حرکتی بسته فراهم شود ]18[. در بین آزمونهای اندکی که برای ارزیابی عملکرد اندام فوقانی طراحی شده است آزمونهای کمی وجود دارد که ثبات ناحیه را در زنجیره حرکتی بسته ارزیابی میکند ]19-22[. آزمون تعادل Y اندام فوقانی )YBT-UQ( 2 آزمونی میدانی است که با حداقل امکانات عملکرد پویای یکطرفه اندام فوقانی را در زنجیره حرکتی بسته در شرایطی که نیازمند ثبات در حین حرکت است بررسی میکند ] 20 و 19 [. در این آزمون ثبات عملکردی فرد در حالتی که وزن خود را در وضعیت پالنک سه نقطهای روی یک دست خود تحمل میکند و عمل دستیابی را در سه جهت میانی تحتانی-جانبی و فوقانی-جانبی تا بیشترین فاصله از دست تکیهگاه انجام میدهد بهصورت کم ی مورد ارزیابی قرار میگیرد ]23[. این آزمون که بهصورت همزمان هم ثبات مرکزی و هم ثبات شانه را درگیر میکند نیازمند تعادل کنترل عصبی-عضالنی حس عمقی قدرت و دامنه حرکتی وسیع است و روش کارآمد و جامعی برای آگاهی از عملکرد قدرت یا نقص حرکتی شانه محسوب میشود 23[ و.]19 20 مطالعات اخیر نشان داده است که نتایج این آزمون متأثر از سطح رقابت جنسیت یا دست برتر نیست ]24 و 19 [ 20 ازاینرو محققان پیشنهاد کردهاند که میتوان از این آزمون برای ارزیابی و تشخیص عضو آسیبدیده استفاده نمود ]19[. از طرفی در مطالعات پیشنهاد شده با توجه به عدم تفاوت نتایج این آزمون برای دست برتر و غیربرتر میتوان با اجرای آزمون در دو سمت بدن و مقایسه نتایج احتمال وقوع آسیب را تا حدود زیادی با وجود آنکه در سالهای اخیر رویکرد استفاده از آزمون YBT- UQ در بررسی ثبات عملکردی ورزشکاران تفریحی و حرفهای روبهافزایش بوده ]23-28 و 19[ 20 مطالعات کمی به بررسی نتایج این آزمون در افراد آسیبدیده و مقایسه آن با سمت 3 غیرآسیبدیده یا افراد سالم پرداخته است ] 27 و 26 [.»الیت«و همکاران )2013( با بررسی سابقه آسیب کمر و شانه در 25 زن شناگر دانشگاهی و مقایسه نتایج YBT-UQ افراد سالم با افراد دارای سابقه آسیب تفاوت معنیداری در هیچ یک از جهات دستیابی و همچنین نمره کلی آزمون بین دو گروه مشاهده نکردند ]27[. البته نتایج تحقیق آنها با توجه به اینکه افراد دارای سابقه آسیب کمر و شانه را در یک گروه قرار داده بودند و تعداد این افراد نیز 7 نفر از 25 نفر نمونه شرکتکننده در تحقیق بود به بررسیهای نیاز دارد.»هازار«4 و همکاران )2014( نیز نتایج آزمون YBT-UQ را در دو گروه 15 نفره با و بدون سندروم گیرافتادگی شانه مورد بررسی قرار دادند ]26[. این محققان در دو جهت میانی و تحتانی-جانبی تفاوت معنیداری بین نتایج افراد سالم و آسیبدیده مشاهده کردند و بهدلیل ثبات کمتر شانه در جهات میانی و تحتانی- جانبی در افراد دارای سندروم گیرافتادگی شانه پیشنهاد دادند تمرینات زنجیره حرکتی بسته در برنامههای بازتوانی آنها در نظر گرفته شود. با توجه به این مطالعات میتوان دریافت شواهد کمی درباره نتایج آزمون YBT-UQ در افراد آسیبدیده بهویژه افراد دارای ناپایداری شانه در دسترس است و مطالعات اخیر اتفاق نظری در این زمینه ندارد. بههمین دلیل تحقیق حاضر بر آن شد تا با انجام آزمون YBT-UQ در دو گروه سالم و دارای ناپایداری شانه به بررسی و مقایسه ثبات عملکردی شانه در دو گروه و همچنین بین دست برتر و غیربرتر این افراد بپردازد. روش بررسی این تحقیق از نوع تحقیقات عل ی-مقایسهای است که بهصورت مقطعی به بررسی نتایج آزمون YBT-UQ در دو گروه سالم و دارای ناپایداری شانه میپردازد. جامعه آماری پژوهش را والیبالیستهای زن نخبه 20 تا 25 سال با حداقل 3 سال سابقه تشکیل میداد که در سطح تیمهای حرفهای دانشگاهی در پست اسپکر بازی و بهصورت منظم )بهطور متوسط 3 جلسه در هفته( در تمرینات تیم والیبال دانشگاه شرکت میکردند. نمونههای تحقیق حاضر بهصورت هدفدار در دو گروه 14 نفره سالم و دارای ناپایداری قدامی شانه از بین این افراد انتخاب شدند. 3. Lite. 4. Hazar. 1. SICK scapula: Scapular malposition, Inferior medial border prominence, Coracoid pain and malposition, and dyskinesis of scapular movement. 2. Y Balance Test- Upper Quarter 348

4 4 شماره. 16 دوره زمستان برتر دست بر تأکید با شانه قدامی ناپایداری بدون و با والیبالیست زنان در فوقانی اندام عملکردی ثبات و شانه پرسشنامهناتوانیبازو فارسی غربالگریاولیهازنسخه درابتدابرای (Cronbach α=0.096; ICC=0.82 ;r=0.65~0.72) 5 )DASH( دست کمتر آنها پرسشنامه نمره که افرادی از نفر 14 ]29[. گردید استفاده که افرادی و شدند انتخاب سالم گروه نمونههای بهعنوان بود 10 از بعدی ارزیابیهای مورد بود 30 از بیشتر آنها DASH پرسشنامه نمره انتخاب گذشته تحقیقات براساس نمونهها تعداد ]30[. گرفتند قرار ] 31 و 26 [. شد تحقیق در شرکت برای فرد رضایت عدم شامل خروج معیارهای در جراحی عمل یا شکستگی سابقه تحقیق( طول در یا ابتدا )در استئوآرتریت به ابتال فوقانی اندام و فقرات ستون سر نواحی 6 بدنی توده شاخص کمر و گردن نواحی در درد سابقه گردن بود. عمومی مفصلی شلی داشتن و 25 از بیشتر یا 20 از کمتر شانه ناحیه در ناراحتی و درد سابقه گونه هیچ سالم گروه افراد نداشتند. شانه ناپایداری یا و دررفتگی 25 از بیشتر آنها DASH پرسشنامه نتایج که افرادی میان از درمانی برنامه هیچ تحت خود شانه ناراحتی برای تابهحال و بود دستی آزمونهای نتایج که افرادی از نفر 14 بودند نگرفته قرار بوده مثبت آنها Crank Apprehension test و Load & Shift گیرافتادگی سندرم و 7 چندجهته ناپایداری افتراقی آزمونهای و دارای گروه بهعنوان ]32[ بود منفی افراد این در )( 8 شانه آزمونهای نتایج انتها در شدند. انتخاب شانه قدامی ناپایداری داده تشخیص آنها در شانه قدامی ناپایداری که افرادی در دستی بهمنظور رضایتنامه فرم و گرفت قرار پزشک تأیید مورد شد گردید. تکمیل نمونهها توسط تحقیق در شرکت با نمونهها شانه خارجی و داخلی چرخش حرکتی دامنه شانه دورشدن درجه 90 با طاقباز وضعیت در گونیامتر از استفاده تخت بر عمود ساعد شروع وضعیت )در آرنج خمشدن درجه 90 و سطح یک از YBT-UQ آزمون انجام ابزار ] 34 و 33 [. شد ثبت بود( میلههای که بود شده تشکیل تکیهگاه دست قراردادن برای صاف نشانگر یک میله هر روی و بود متصل جهت سه در آن به مدرج میزان آزاد دست با نشانگر ردادن س با که داشت قرار متحرک میشد. مشخص جهت آن در دستیابی دستها کف روی تا شد خواسته فرد از آزمون این انجام برای و شده( باز حالت در آرنجها و اشاره انگشت به چسبیده )شست مطابق و گیرد قرار شروع وضعیت در کفش( )بدون پاها پنجه کند. حفظ امتداد یک در را تحتانی اندام و فقرات ستون 1 تصویر پاها و بود شده مشخص خط یک توسط شست قرارگیری محل از وضعیت این در داشتند. فاصله یکدیگر از شانه عرض اندازه به اندام و تنه تکیهگاه دست وضعیت حفظ با تا شد خواسته فرد میانی جهتهای در را دستیابی عمل خود آزاد دست با تحتانی و 3 2 تصاویر مطابق )بهترتیب فوقانی-جانبی و تحتانی-جانبی دهد. انجام ممکن مکان دورترین تا 4( طول با دستیابی مقادیر دیگر افراد با مقایسه امکان بهمنظور انتهای تا گردنی هفتم مهره خاری زائده )فاصله فوقانی اندام شدن باز و شانه دورشدن درجه 90 وضعیت در انگشت بلندترین سه هر در دستیابی عمل ]35[. شد طبیعی انگشتان( و مچ آرنج دست اینکه بدون و استراحت بدون پشتسرهم بهصورت جهت از پس داشت اجازه فرد شد. انجام کند پیدا تماس زمین با آزاد قرار زمین روی را آزاد دست جهت( 3 در )دستیابی دور هر انجام ]20[. دهد انجام دور 3 را روند این و کند استراحت و دهد صاف سطح روی از فرد ثابت دست درصورتیکه دور هر در آن به یا برخورد اندیکاتور یا زمین با آزاد دست میشد جدا به را خود آزاد دست کنترل با نمیتوانست فرد یا میکرد تکیه پاها از یک هر یا میخورد بههم تعادلش و برگرداند شروع وضعیت از قبل ]20[. میشد تکرار دوباره دور آن میشد جدا زمین از آزمایشی بهصورت بار 2 تا شد داده اجازه فرد هر به آزمون اجرای دهد. انجام را آزمون میزان ثبت نتایج ثبت در سوگیری از جلوگیری بهمنظور وضعیت به نسبت که شد انجام دومی آزمونگر توسط دستیابی ره در نداشت. آگاهی نمونهها شانه سالمبودن یا آسیبدیدگی سانتیمتر( 0/5 نزدیکترین )تا دستیابی میزان باالترین جهت زیر فرمول در کلی ترکیبی نمره محاسبه بهمنظور و گردید ثبت ]35[: گرفت قرار تحتانی- میانی+دستیابی فوقانی 3 (/)دستیابی اندام )طول ترکیبی. نمره فوقانی-جانبی(= دستیابی جانبی+ مختلف جهات دستیابی نمرات مقایسه برای عالوهبراین نمره و فوقانی اندام طول با نمرات این از جداگانه بهصورت استفاده با دادهها گردید. استفاده جهت هر طبیعیشده دستیابی احراز از پس شد. تحلیل و تجزیه SPSS نرمافزار 20 نسخه از کولموگروف-اسمیرنوف آزمون توسط دادهها توزیع طبیعیبودن برای و زوجی تی آزمون از غیربرتر و برتر اندام نتایج مقایسه برای شد. استفاده مستقل تی آزمون از گروه دو نتایج مقایسه یافتهها نمرات نتایج و 1 جدول در نمونهها دموگرافیک اطالعات زوجی تی آزمون نتایج همچنین و گروه دو در YBT-YQ دستیابی داده نشان 2 جدول در غیربرتر و برتر اندام عملکرد مقایسه برای مقایسه برای نیز مستقل تی آزمون از حاصل نتایج است. شده شده آورده 3 جدول در YBT-UQ آزمون در گروه دو عملکرد است. 5. Disabilities of the Arm, Shoulder, and Hand Outcome Measure 6. Body Mass Index (BMI) 7. Sulcus sign 8. Relocation test 349

5 زمستان دوره. 16 شماره 4 تصویر 1. وضعیت شروع آزمون.UQYBT در هر دو گروه و در هر دو سمت برتر و غیربرتر بیشترین نمره دستیابی بهترتیب در جهات میانی تحتانی-جانبی و فوقانی- جانبی بود و نتایج اندام غیربرتر اندکی بیشتر از نتایج اندام برتر بود. بیشترین نتایج نمره ترکیبی آزمون نیز بهترتیب در اندام غیربرتر افراد سالم اندام برتر افراد سالم اندام غیربرتر افراد آسیبدیده و اندام برتر )آسیبدیده( افراد آسیبدیده مشاهده شد. نتایج آزمون تی زوجی برای مقایسه عملکرد دست برتر و غیربرتر نشان داد در گروه سالم در هیچیک از جهات دستیابی آزمون YBT- UQ و نمره ترکیبی این آزمون تفاوت معنیداری بین اندام برتر و غیربرتر مشاهده نشد درصورتیکه این نتایج در گروه آسیبدیده بین اندام برتر و غیربرتر یا بهعبارتی اندام آسیبدیده و سالم تفاوت معنیداری نشان داد. بررسی تفاوت دامنه حرکتی چرخش داخلی و خارجی شانه نشان داد گروه آسیبدیده دامنه حرکتی چرخش داخلی (t=9/620, و چرخش خارجی (t=5/604, df=26, P=0/001) (0/001=P df=26, کمتری نسبت به گروه سالم داشت. همچنین نتایج حاصل از آزمون تی مستقل نیز در مقایسه عملکرد دو گروه در آزمون YBT-UQ نشان داد در تمامی جهات عملکرد اندام برتر افراد آسیبدیده با عملکرد اندام برتر افراد سالم تفاوت معنیداری دارد بهطوریکه نتایج افراد آسیبدیده پایینتر از نتایج افراد سالم تصویر 2. دستیابی در جهت میانی. است درحالیکه نمره ترکیبی و نمرات جهات میانی و تحتانی- جانبی سمت غیربرتر دو گروه با یکدیگر تفاوت معنیداری ندارد و تنها در جهت فوقانی-جانبی تفاوت معنیداری بین دو گروه مشاهده میشود. بحث هدف از این تحقیق مقایسه ثبات عملکردی شانه برتر و غیربرتر در دو گروه زنان والیبالیست با و بدون ناپایداری قدامی شانه توسط آزمون YBT-UQ بود. یافتههای تحقیق حاضر نشان داد در هر دو گروه و در هر دو سمت برتر و غیربرتر بیشترین نمره دستیابی بهترتیب در جهات میانی تحتانی-جانبی و فوقانی- جانبی بود. در اینباره تحقیقات گذشته نیز به نتایج مشابهی دست یافت ]23-23 و 19[. 20 با توجه به موقعیت دست دستیابی نسبت به سه جهت آزمون بدیهی است که فرد در جهت میانی که در سمت دست دستیابی قرار دارد نمره بیشتری کسب میکند ولی در جهت فوقانی-جانبی که در فاصله بیشتری نسبت به دست دستیابی دارد و فرد نمیتواند این فاصله را مانند جهت تحتانی-جانبی با چرخش بدن جبران کند کمترین نمره را کسب بهدست میآورد. نتایج آماری همچنان نشان داد در کلیه جهات و در هر دو گروه مقادیر دستیابی در اندام غیربرتر اندکی بیشتر از اندام برتر تصویر 4. دستیابی در جهت فوقانی-جانبی. تصویر 3. دستیابی در جهت تحتانی-جانبی. 350

6 4 شماره. 16 دوره زمستان برتر دست بر تأکید با شانه قدامی ناپایداری بدون و با والیبالیست زنان در فوقانی اندام عملکردی ثبات نمونهها. دموگرافیک اطالعات 1. جدول آسیبدیده گروه سالم گروه میانگین معیار انحراف محدوده میانگین معیار انحراف محدوده 25 تا 20 1/499 21/ تا 20 1/477 21/786 )سال( سن 68 تا 52 4/300 58/ تا 51 4/531 58/286 )کیلوگرم( وزن 172 تا 166 1/ / تا 165 2/ /571 )سانتیمتر( قد 15 تا 4 3/02 6/71 12 تا 4 2/47 6/64 )سال( والیبال سابقه 5/83 تا 0 1/95 2/56 41/67 تا 25/83 4/27 29/40 DASH امتیاز ناتوانی بخش 6/25 تا 0 3/21 3/57 68/75 تا 31/25 10/62 46/88 DASH امتیاز ورزش بخش 85 تا 61 7/47 72/86 69 تا 52 5/85 58/64 شانه داخلی چرخش دامنه 114 تا 74 13/26 91/07 63 تا 47 5/65 54/00 شانه خارجی چرخش دامنه شانه. قدامی ناپایداری آسیب بدون و با گروه دو در غیربرتر و برتر اندام عملکرد مقایسه برای زوجی تی آزمون و YBT-YQ آزمون دستیابی نمرات نتایج 2. جدول گروه آسیبدیده سالم غیربرتر اندام برتر اندام P-value df t معیار انحراف میانگین معیار انحراف میانگین جهت 0/001 * 13-10/674 0/043 0/92 0/035 0/87 میانی 0/001 * 13-4/235 0/050 0/81 0/043 0/69 تحتانی-جانبی 0/001 * 13-7/196 0/053 0/66 0/043 0/53 فوقانی-جانبی 0/001 * 13-11/692 0/035 0/79 0/028 0/70 ترکیبی نمره 0/ /806 0/050 0/94 0/037 0/93 میانی 0/ /580 0/053 0/81 0/052 0/79 تحتانی-جانبی 0/ /804 0/046 0/71 0/050 0/70 فوقانی-جانبی 0/ /554 0/033 0/82 0/035 0/81 ترکیبی نمره 0/01=α سطح در معنیداری * در سالم گروه در تفاوت این که است حالی در این شد. مشاهده رد درصورتیکه نبود معنیدار ترکیبی نمره و جهات از هیچیک اندام بهعبارتی یا غیربرتر و برتر اندام بین تفاوت آسیبدیده گروه مقایسه در نیز پیشین محققان بود. معنیدار سالم و آسیبدیده ورزشکاران ]19[ غیرورزشکار سالم افراد غیربرتر و برتر اندام دانشآموزی سطح در حرفهای ورزشکاران و ]20[ تفریحی مقادیر اینکه وجود با کردند مشاهده ] 27 و 23 [ دانشگاهی و برای ثبتشده مقادیر از بیشتر اندکی غیربرتر اندام برای ثبتشده نیست. معنیدار تفاوت این ولی است بوده برتر اندام همکاران و 9»ویلسون«نتایج از قسمتی با حاضر تحقیق نتایج واترپلو بازیکن 20 در YBT-UQ نتایج بررسی به که )2013( معنیداری تفاوت محققان این ]31[. ندارد همخوانی پرداختند مشاهده ورزشکاران این فوقانی-جانبی جهت دستیابی نمره در در غیربرتر اندام ثباتدهندگی عملکرد به را تفاوت این و کردند افراد برتر اندام اینکه بهدلیل کردند بیان آنها دادند. نسبت واترپلو دست نقش و دارد باالیی قدرت و غلبه تحقیق در شرکتکننده شباهت نیز فوقانی-جانبی جهت به دستیابی عمل در تکیهگاه پاس هنگام در بدن به ثباتدادن در غیربرتر دست نقش با زیادی نقش این البته است. بوده معنیدار تفاوت این دارد واترپلو شوت و نمیشود مشاهده والیبال مهارتهای الگوهای در ثباتدهندگی نیز تحقیق این گذشته مطالعات بیشتر اتفاقنظر همانند بنابراین افراد تمایل درباره اندکی شواهد اینکه وجود با که میدارد بیان.9 Wilson. 351

7 4 شماره. 16 دوره زمستان شانه. قدامی ناپایداری آسیب بدون و با گروه دو در شانه چرخش حرکتی دامنه و YBT-YQ آزمون دستیابی نمرات مقایسه برای مستقل تی آزمون نتایج 3. جدول P value df t جهت اندام 0/001 * 26-4/389 میانی برتر 0/001 * 26-5/522 تحتانی-جانبی 0/001 * 26-9/802 فوقانی-جانبی 0/001 * 26-9/228 ترکیبی نمره 0/ /081 میانی غیربرتر 0/ /157 تحتانی-جانبی 0/007 * 26-2/928 فوقانی-جانبی 0/ /987 ترکیبی نمره 0/01=α سطح در معنیداری * است موجود ثبات ایجاد در غیربرتر اندام از بیشتر استفاده برای که YBT-UQ آزمون در که نیست حدی تا تفاوت این ]36[ شانه حرکتی دامنه میانی محدوده در عمدتا آن دستیابیهای کند. ایجاد معنیداری اختالف است بررسی به اندکی مطالعات آسیبدیده افراد زمینه در تاکنون زمینه این در است. پرداخته غیربرتر و برتر اندام YBT-UQ نتایج که دادهاند انجام )2014( همکاران و 10»هازار«را پژوهش تنها 18 که دانشگاهی زن شناگر 25 در آزمون این نتایج بررسی با ناحیه در آسیب سابقه آنها از نفر 7 تنها و بودند سالم آنها نفر و برتر دست نتایج بین معنیداری تفاوت داشتند شانه یا کمر ماهیت پژوهش کیفیت به توجه با البته نکردند. مشاهده غیربرتر بین توازن عدم و شانه( و کمر ناحیه در )آسیب نمونهها آسیب نتایج نمیرسد بهنظر آسیبدیده و سالم گروه نمونههای تعداد باشد. تعمیم یا استناد قابل گزارششده سمت نتایج اختالف مبنیبر حاضر تحقیق نتایج راستای در شانه ناپایداری دارای افراد در غیرآسیبدیده و )برتر( آسیبدیده معنیدار کاهش نیز )2009( 12»اولدز«و )2001( 11»مایرز«به نسبت ناپایدار شانه در را 13 فعال عضالنی سختی و قدرت سختی کاهش میرسد بهنظر ]37[. کردند مشاهده سالم شانه و محافظتی سازوکارهای از یکی بهعنوان باید که فعال عضالنی شانه ناپایداری دارای افراد در کند عمل شانه در ثباتدهنده YBT- نتایج نتیجه در و دهد کاهش را عملکردی ثبات میتواند ناکارایی شود. مشاهده آسیبدیده شانه در پایینتری UQ مواردی دیگر از نیز شانه عمقی حس و حسی-حرکتی سیستم علل از میتواند و میدهد رخ شانه ناپایداری بهدنبال که است جهات در دستیابی نتیجه در و شود شانه عملکردی بیثباتی ] 39 و 38 [. دهد کاهش را YBT-UQ آزمون مختلف نیز شانه قدامی ناپایداری دارای و سالم گروه دو عملکرد مقایسه با آسیبدیده افراد برتر اندام عملکرد جهات تمامی در داد نشان بهطوریکه دارد معنیداری تفاوت سالم افراد برتر اندام عملکرد در این است. سالم افراد نتایج از پایینتر آسیبدیده افراد نتایج تحتانی- و میانی جهات نمرات و ترکیبی نمره که است حالی ندارد معنیداری تفاوت یکدیگر با گروه دو غیربرتر سمت جانبی گروه دو بین معنیداری تفاوت فوقانی-جانبی جهت در تنها و میشود. مشاهده غیربرتر شانه مقایسه درباره گزارشی گذشته مطالعات در سالم گروه غیربرتر شانه با شانه ناپایداری دارای گروه )سالم( غیربرتر شانه مقایسه این در اینکه به توجه با اما نیست موجود سابقه نظیر دیگر ویژگیهای در گروه دو و است سالم گروه دو هر YBT-UQ نتایج بین تفاوتی مشابهاند ورزشکار سطح و بازی وجود تفاوت )فوقانی-جانبی( جهات از یکی در تنها نشد. مشاهده گروه افراد برتر شانه ناپایداری آن دلیل میرود احتمال که داشت باشد. آسیبدیده شانه که است حالی در دستیابی فوقانی-جانبی جهت در داخلی چرخش اندکی افقی نزدیکشدن وضعیت در تکیهگاه ناپایداری دارای شانه مورد این در -که دستیابی شانه و دارد به کتف دورشدن و افقی نزدیکشدن حرکت انجام با است- به که است حالی در این میرسد. دستیابی فاصله بیشترین همچنین کتف شدن نزدیک و پروترکشن محققان گزارش تا شانه ناپایداری دارای افراد در کتف چرخشی حرکات دامنه به منجر میتواند نیز این که ]40-42[ مییابد کاهش زیادی حد باشد. شده مشاهده تفاوت تمامی در نیز آسیبدیده و سالم گروه برتر شانه بین مقایسه در همانطورکه شد. مشاهده گروه دو بین معنیداری تفاوت جهات 10. Hazar 11. Myers 12. Olds 13. Active muscle stiffness 352

8 4 شماره. 16 دوره زمستان برتر دست بر تأکید با شانه قدامی ناپایداری بدون و با والیبالیست زنان در فوقانی اندام عملکردی ثبات در را برتر شانه ثبات مطالعه دو تنها شد ذکر مقدمه بخش در همکاران و 14»الیت«کرد. مقایسه آسیبدیده و سالم گروه دو شناگر زن 25 در شانه و کمر آسیب سابقه بررسی با )2013( دارای افراد با سالم افراد YBT-UQ نتایج مقایسه و دانشگاهی و دستیابی جهات از هیچیک در معنیداری تفاوت آسیب سابقه این که ]27[ نکردند مشاهده گروه دو بین آزمون کلی نمره نیز آنها تحقیق نتایج البته است. حاضر تحقیق نتایج با تضاد در نتایج یک در را شانه و کمر آسیب سابقه دارای افراد اینکه به توجه با تعداد و نکردند گزارش را آسیب سابقه و نوع و دادند قرار گروه بودند تحقیق در شرکتکننده نمونه نفر 25 از نفر 7 نیز افراد این است. مجدد بررسیهای نیازمند دو در را YBT-UQ آزمون نتایج )2014( همکاران و»هازار«بررسی مورد شانه گیرافتادگی سندروم بدون و با نفره 15 گروه دو در حاضر تحقیق نتایج با مشابه نتایجی به و ]26[ دادند قرار فوقانی- جهت در ولی یافتند دست تحتانی-جانبی و میانی جهت آسیبدیده و سالم افراد نتایج بین معنیداری تفاوت جانبی و هازار تحقیق در شرکتکننده نمونههای البته نکردند. مشاهده بودند شانه گیرافتادگی سندرم دارای غیرورزشکار افراد همکاران ناپایداری بین تفاوتهای همچنین و ورزشی سابقه نداشتن این که باشد. تفاوت این دالیل از میتواند گیرافتادگی و شانه قدامی کاهش میتواند شانه قدامی ناپایداری وقوع محققان گزارش به کپسول بافتهای طول افزایش مفصلی کپسول بافت انسجام عملکردی اختالل کاف گرداننده عضالت تاندون و مفصلی کاف گرداننده عضالت تاندون پارگی و بازو چرخشهای در عملکرد در اختالل این که ]43-46[ باشد داشته بهدنبال را مفصل مکانیکی بیثباتی به منجر مفصل ثباتدهنده عناصر در اختالل شانه مفصل ناپایداری اثر بر ]43[. میشود شانه واکنشهای مهار به منجر مفصلی مکانیکی گیرندههای عملکرد این 39[. 43 و ]47 میشود مفصل ثباتدهنده عصبی-عضالنی زوال و مکرر آسیبهای به منجر است ممکن عمقی حس اختالل ] 48 و 38 [. شود مفصل پیشرونده خارجی و داخلی چرخش حرکتی دامنه کاهش همانطورکه آسیب باشد اختالل این مبین میتواند نیز حاضر تحقیق در بازو اختالل به منجر است ممکن نیز کاف گرداننده عضالت به با ] 49 و 48 [. شود عضالنی دوک گیرندههای بازخوردهای در الگوهای مفصلی آورانهای عملکرد در اختالل این گسترش گیرندههای دقیق بازخوردهای طبق بر میبایست که حرکتیای را عضالت انقباض هماهنگ الگوی نمیتوانند کنند عمل حسی عملکردی بیثباتی دچار مفصل ترتیب بدین و کنند مدیریت آزمون در دستیابی عمل در ازاینرو 43[. 48 و ]49 میشود باشد ناپایداری دارای تکیهگاه دست شانه زمانیکه YBT-UQ میزان نتیجه در و میشود کمتر تکیهگاه شانه ثباتی محدوده مییابد. کاهش دستیابی نتیجهگیری عملکردی ثبات مقایسه و بررسی هدف با که حاضر تحقیق در شانه قدامی ناپایداری دارای والیبالیست زنان غیربرتر و برتر شانه در کمتری عملکردی ثبات گرفت انجام سالم والیبالیستهای با شانه قدامی ناپایداری دارای والیبالیستهای آسیبدیده شانه بنابراین شد مشاهده سالم افراد شانه و آنها سالم شانه به نسبت حرکتی زنجیره در بهویژه ثباتدهنده تمرینات میشود توصیه گیرد. قرار افراد این تمرینی برنامه در بسته پیشنهادات و محدودیتها نام نمونهها جنسیت از میتوان حاضر تحقیق محدودیتهای از نمونههای در نتایج این بررسی به میتوانند آینده تحقیقات برد. در آینده در میشود پیشنهاد همچنین بپردازند. نیز مذکر شانه عملکردی ثبات اثرات بررسی به نگر آینده مطالعات قالب شود. پرداخته آسیبها بروز میزان در والیبالیستها منابع [1] Myklebust G, Hasslan L, Bahr R, Steffen K. High prevalence of shoulder pain among elite Norwegian female handball players. Scandinavian Journal of Medicine and Science in Sports. 2013; 23(3): [2] Seminati E, Minetti AE. Overuse in volleyball training/practice: A review on shoulder and spine-related injuries. European Journal of Sport Science. 2013; 13(6): [3] Fattahi A, Sadeghi H, Ameli M. Relationship between injury types and prevalence with some anthropometric properties of male elite volleyball players of Iran. World Applied Sciences Journal. 2011; 15(5): [4] Bonza JE, Fields SK, Yard EE, Comstock RD. Shoulder injuries among United States high school athletes during the and school years. Journal of Athletic Training. 2009; 44(1): [5] Reeser JC, Joy EA, Porucznik CA, Berg RL, Colliver EB, Willick SE. Risk factors for volleyball-related shoulder pain and dysfunction. American Journal of Physical Medicine & Rehabilitation. 2010; 2(1): [6] Mohseni-Bandpei MA, Keshavarz R, Minoonejad H, Ebrahimi Varkiani M, Samadi H, Latifi S. [Shoulder Pain and Functional Disability in Iranian Premier League Volleyball Players (Persian)]. Journal of Mazandaran University of Medical Sciences. 2012; 22(90): Lite 353

9 زمستان دوره. 16 شماره 4 [23] Butler RJ, Myers HS, Black D, Kiesel KB, Plisky PJ, Moorman CT, et al. Bilateral Differences In The Upper Quarter Function Of High School Aged Baseball And Softball Players. International Journal of Sports Physical Therapy. 2014; 9(4): [24] Garriegus G, Plisky P, Kiesel K, Gorman P, Myers H, Black D, et al. Differences on the Upper Quarter Y Balance test between high school and college baseball players. Paper presented at: ACSM Annual meeting. USA: San Francisco, CA; 2012, pp: 408. [25] Butler R, Arms J, Reiman M, Plisky P, Kiesel K, Taylor D, et al. Sex differences in dynamic closed kinetic chain upper quarter function in collegiate swimmers. Journal of Athletic Training. 2014; 49(4): [26] Hazar Z, Ulug N, Yuksel I. Upper Quarter Y-Balance Test Score of Patients with Shoulder Impingement Syndrome. Orthopaedic Journal of Sports Medicine. 2014; 2(11):S3. [27] Lite R, Foster K, Maclay M. Impact of Injury History on Upper Quarter Y-Balance Test in Collegiate Female Swimmers. Medicine & Science in Sports & Exercise. 2013; 45(5):s94. [28] Taylor JB, Wright AA, Smoliga JM, DePew JT, Hegedus EJ. Upper extremity physical performance tests in collegiate athletes. Journal of Sport Rehabilitation doi: org/ /jsr [29] Mousavi SJ, Parnianpour M, Abedi M, Askary-Ashtiani A, Karimi A, Khorsandi A, et al. Cultural adaptation and validation of the Persian version of the Disabilities of the Arm, Shoulder and Hand (DASH) outcome measure. Clinical Rehabilitation. 2008; 22(8): [30] Gummesson C, Atroshi I, Ekdahl C. The disabilities of the arm, shoulder and hand (DASH) outcome questionnaire: longitudinal construct validity and measuring self-rated health change after surgery. BMC Musculoskeletal Disorders. 2003; 4:11-5. [31] Wilson L, Wright S, Neza D. The assessment of arm dominance in water polo players using the Upper Quarter Y Balance Test. Paper presented at: British Association of Sport and Exercise Sciences Conference; 2013 Sep 3-5; UK, Lancashire: University of Central Lancashire. [32] Magee DJ. Orthopedic physical assessment. 6 th ed. St. Louis, Missouri: Elsevier Health Sciences; 2013, pp: [33] Vairo GL, Duffey ML, Owens BD, Cameron KL. Clinical descriptive measures of shoulder range of motion for a healthy, young and physically active cohort. Sports Medicine Arthroscopy Rehabilitation Therapy & Technology. 2012; 4(1):33-9. [34] Riddle DL, Rothstein JM, Lamb RL. Goniometric Reliability in a Clinical Setting: Shoulder Measurements. Physical Therapy. 1987; 67(5): [35] Cook G. Movement: Functional movement systems: Screening, assessment, corrective strategies. Chichester, UK: Lotus Publishing; 2010, pp: [36] Goble DJ, Brown SH. Upper limb asymmetries in the matching of proprioceptive versus visual targets. Journal of Neurophysiology. 2008; 99(6): [37] Olds M, McNair P, Nordez A, Cornu C. Active stiffness and strength in people with unilateral anterior shoulder instabil- [7] Verhagen E, Van der Beek AJ, Bouter L, Bahr R, Van Mechelen W. A one season prospective cohort study of volleyball injuries. British Journal of Sports Medicine. 2004; 38(4): [8] Owens BD, Agel J, Mountcastle SB, Cameron KL, Nelson BJ. Incidence of glenohumeral instability in collegiate athletics. American Journal of Sports Medicine. 2009; 37(9): [9] Castagna A, Delle Rose G, Borroni M, De Cillis B, Conti M, Garofalo R, et al. Arthroscopic stabilization of the shoulder in adolescent athletes participating in overhead or contact sports. Arthroscopy. 2012; 28(3): [10] Walton J, Paxinos A, Tzannes A, Callanan M, Hayes K, Murrell GAC. The unstable shoulder in the adolescent athlete. American Journal of Sports Medicine. 2002; 30(5): [11] Kralinger FS, Golser K, Wischatta R, Wambacher M, Sperner G. Predicting recurrence after primary anterior shoulder dislocation. American Journal of Sports Medicine. 2002; 30(1): [12] Hiemstra LA, Kirkley A. Shoulder instability in female athletes. Journal Sports Medicine and Arthroscopy. 2002; 10(1):50-7. [13] Dahm DL, Lajam CM. Shoulder instability in the female athlete. Operative Techniques in Sports Medicine. 2002; 10(1):5-9. [14] Kugler A, Krüger-Franke M, Reininger S, Trouillier HH, Rosemeyer B. Muscular imbalance and shoulder pain in volleyball attackers. British Journal of Sports Medicine. 1996; 30(3): [15] Nodehi Moghadam A, Rouhbakhsh Z, Ebrahimi I, Salavati M, Jafari D, Mohammadi Z. [Shoulder Girdle Muscles Endurance in Subjects with and without Impingement Syndrome (Persian)]. Journal of Rehabilitation. 2011; 21(2): [16] Kajbaf Vala M, Shaterzadeh MJ, Goharpei S, Esfandiarpour F, Salehi R. [Comparison of shoulder girdle electromyography activity pattern in selected functional activity of patients with shoulder impingment syndrome and healthy subjects (Persian)]. Journal of Rehabilitation. 2009; 10(3):53-9. [17] Reeser JC, Verhagen E, Briner WW, Askeland TI, Bahr R. Strategies for the prevention of volleyball related injuries. British Journal of Sports Medicine. 2006; 40(7): [18] Reeser JC, Bahr R. Handbook of sports medicine and science, Volleyball. Philadelphia, PA: John Wiley & Sons; 2008, pp: [19] Westrick RB, Miller JM, Carow SD, Gerber JP. Exploration of the Y-balance test for assessment of upper quarter closed kinetic chain performance. International Journal of Sports Physical Therapy. 2012; 7(2): [20] Gorman PP, Butler RJ, Plisky PJ, Kiesel KB. Upper Quarter Y Balance Test: reliability and performance comparison between genders in active adults. Journal of Strength and Conditioning Research. 2012; 26(11): [21] Roush JR, Kitamura J, Waits MC. Reference values for the closed kinetic chain upper extremity stability test (CKCUEST) for collegiate baseball players. North American Journal of Sports Physical Therapy. 2007; 2(3): [22] Falsone SA, Gross MT, Guskiewicz KM, Schneider RA. Onearm hop test: reliability and effects of arm dominance. Journal of Orthopaedic and Sports Physical Therapy. 2002; 32(3):

10 زمستان دوره. 16 شماره 4 ثبات عملکردی اندام فوقانی در زنان والیبالیست با و بدون ناپایداری قدامی شانه با تأکید بر دست برتر ity: A bilateral comparison. Journal of Athletic Training. 2011; 46(6):642. [38] Lephart SM, Warner JJP, Borsa PA, Fu FH. Proprioception of the shoulder joint in healthy, unstable, and surgically repaired shoulders. Journal of Shoulder and Elbow Surgery. 1994; 3(6): [39] Myers JB, Wassinger CA, Lephart SM. Sensorimotor contribution to shoulder stability: Effect of injury and rehabilitation. Manual Therapy. 2006; 11(3): [40] Burkhart SS, Morgan CD, Kibler WB. The disabled throwing shoulder: spectrum of pathology Part III: The SICK scapula, scapular dyskinesis, the kinetic chain, and rehabilitation. Arthroscopy. 2003; 19(6): [41] Ozunlu N, Tekeli H, Baltaci G. Lateral Scapular Slide Test and Scapular Mobility in Volleyball Players. Journal of Athletic Training. 2011; 46(4): [42] Keshavarz R, Shakeri H, Arab A, Gholamian M, Tabatabai Ghomshe F, Raeissadat A. [Comparison of scapular rotational movement measures of acromion marker cluster between patients with shoulder impingement syndrome and healthy ones during humeral elevation in scapular plane (Persian)]. Journal of Rehabilitation. 2012; 12(4): [43] Myers JB, Ju YY, Hwang JH, McMahon PJ, Rodosky MW, Lephart SM. Reflexive muscle activation alterations in shoulders with anterior glenohumeral instability. American Journal of Sports Medicine. 2004; 32(4): [44] Andrews JR, Wilk KE, Reinold MM. The athlete's shoulder. 2nd ed. Philadelphia, PA: Elsevier Health Sciences; 2008, pp: [45] Pollock R, Bigliani L. Glenohumeral instability: evaluation and treatment. Journal of American Academy of Orthopaedic Surgeons. 1993; 1(1): [46] Pollock R. Role of shoulder stabilization relative to restoration of neuromuscular control on joint kinematics. In: Lephart S, Fu F, editors. Proprioception and Neuromuscular Control in Joint Stability. Champaign, Ill: Human Kinetics; 2000, pp: [47] Barden JM, Balyk R, Raso V, Moreau M, Bagnall K. Atypical shoulder muscle activation in multidirectional instability. Clinical Neurophysiology. 2005; 116(8): [48] Myers JB, Lephart SM. Sensorimotor deficits contributing to glenohumeral instability. Clinical Orthopaedics and Related Research. 2002; 400: [49] Guido Jr JA, Stemm J. Reactive neuromuscular training: a multilevel approach to rehabilitation of the unstable shoulder. North American Journal of Sports Physical Therapy. 2007; 2(2):