ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ:... ΤΜΗΜΑ:... Αρ...

Transcript

1 ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΡΧ. ΜΑΚΑΡΙΟΥ Γ - ΠΛΑΤΥ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2014 ΜΑΘΗΜΑ: ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΒΑΘΜΟΣ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 4/6/2014 ΒΑΘΜΟΣ:... Αριθμητικά:.. ΤΑΞΗ: Α ΧΡΟΝΟΣ: 2 ώρες Ολογράφως:.... Υπ. Καθηγητή/τριας:.. ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ:... ΤΜΗΜΑ:... Αρ.... Το εξεταστικό δοκίμιο αποτελείται από δύο (2) μέρη. Να απαντήσετε σε όλα τα μέρη και σε όλα τα ερωτήματα. Όλες οι ερωτήσεις να απαντηθούν στα φύλλα εξέτασης. Να σημειώσετε σε καθένα φύλλο εξέτασης τα στοιχεία σας (ονοματεπώνυμο, τμήμα, αριθμό). Σύνολο σελίδων: 6 (έξι) ΜΕΡΟΣ Α : ΓΛΩΣΣΑ (ΜΟΝΑΔΕΣ 14) ΚΕΙΜΕΝΟ 1:Οι αρνητικές επιπτώσεις του κινηματογράφου στην ψυχοσύνθεση των παιδιών και ο ρόλος των γονιών Χωρίς αμφιβολία, ο κινηματογράφος μπορεί να προσφέρει πληροφόρηση, ψυχαγωγία και συντροφιά στα παιδιά, αλλά μπορεί και να τα επηρεάσει με πολλούς ανεπιθύμητους τρόπους. Δυστυχώς η καθημερινή παρακολούθηση πολλών κινηματογραφικών ταινιών κρατά μακριά τα παιδιά από άλλες πολύ σημαντικές δραστηριότητες, όπως το διάβασμα, το παιχνίδι, οι σχολικές εργασίες, οι οικογενειακές αλληλοεπιδράσεις, η κοινωνική ανάπτυξη και η μόρφωση. Σύμφωνα με την Αμερικανική Ακαδημία Ψυχιατρικής του παιδιού και του έφηβου, πολύ συχνά τα παιδιά δεν μπορούν να κάνουν τη διάκριση μεταξύ του πραγματικού και του εξωπραγματικού που ανήκει στον τομέα της φαντασίας, όσον αφορά στα θέματα που παρουσιάζονται στον κινηματογράφο. Επηρεάζονται από χιλιάδες ταινίες που βλέπουν κάθε χρόνο. Ταινίες αμφιβόλου ποιότητας που πολύ συχνά προβάλλουν στερεότυπα θέματα, όπως τη βία, θέματα σεξ, κατάχρηση αλκοόλ, καπνίσματος και ναρκωτικών. Σίγουρα, οι διαπιστώσεις αυτές είναι γεγονός που πρέπει να μας κάνει να ανησυχήσουμε για τα παιδιά μας. Είναι καλό, ως γονείς, να εξετάσουμε τι μπορούμε να κάνουμε γι αυτό. Για παράδειγμα, να μπορούμε να παρακολουθούμε προγράμματα στην τηλεόραση με τα παιδιά μας. Έπειτα, να διαλέγουμε για τα παιδιά μας ποιοτικές ταινίες και να τα παροτρύνουμε να τις βλέπουν. 1

2 Παράλληλα, οι ταινίες που επιλέγονται να βοηθούν στην ψυχική και πνευματική τους ανάπτυξη. Επιπλέον, θα πρέπει να μυήσουμε τα παιδιά μας στην παρακολούθηση ταινιών που θα τα βοηθήσουν να αναπτύξουν σωστές στάσεις ζωής για ποικίλα θέματα. Οι γονείς είναι καλό να ενδιαφέρονται και να είναι περίεργοι για το τι βλέπουν τα παιδιά τους στον κινηματογράφο και ταυτόχρονα να συζητούν μαζί τους τις ταινίες που βλέπουν. Θα μπορούσαν να επιβραβεύουν τις καλές συμπεριφορές που προβάλλονται, όπως τη φιλία, τη συνεργασία και το ενδιαφέρον για τους άλλους. Συμπερασματικά, μπορούμε να πούμε ότι ο κινηματογράφος είναι αναπόσπαστο και αναγκαίο μέρος της ζωής μας, αλλά, αν δεν προσέξουμε, μπορεί να έχει σημαντικές αρνητικές επιδράσεις στα παιδιά μας. Αναμφίβολα, με τη δική μας συμβολή και καθοδήγηση, μπορεί να γίνει ένα πολύτιμο εργαλείο για την περαιτέρω μόρφωση των παιδιών και να συμβάλει στην κατανόηση της κοινωνίας από τα παιδιά. Αν συμβεί αυτό, σίγουρα θα μπορούν να αντιμετωπίσουν καλύτερα τα πολλά και πολύπλοκα προβλήματα που πρόκειται να συναντήσουν στο μέλλον. Φτάνει να τους προσφέρουμε ποιοτικό χρόνο. Πηγή: (διασκευή) ΚΕΙΜΕΝΟ 2: Ο Κινηματογράφος και η επιρροή του στα συναισθήματά μας! Πάμε σινεμά; Ποιο έργο θα δούμε; Τι θέλουμε να νιώσουμε; Να κλάψουμε; Να γελάσουμε; Να τρομάξουμε; Οι ταινίες τελικά μας επηρεάζουν; Και, αν ναι, σε ποιο βαθμό; Ο κινηματογράφος τελικά μπορεί να παίζει καταλυτικό ρόλο στην ψυχοσύνθεσή μας, αρκεί να σκεφτόμαστε πώς νιώθουμε κάθε φορά που βγαίνουμε από το σινεμά. Μας επηρεάζει άλλοτε περισσότερο και άλλοτε λιγότερο.τα συναισθήματά μας, την ομιλία μας, τη συμπεριφορά μας, ΑΚΟΜΑ...ΑΚΟΜΑ και το LIFESTYLE μας! Βλέποντας μια ταινία μπαίνεις στον ρόλο του πρωταγωνιστή, βιώνεις τις εμπειρίες του, τα αισθήματά του, ζεις τη ζωή του και αυτό σε κάνει να δεις και με άλλο μάτι τη ζωή. Τη δική σου ζωή! Γι αυτό και παίζει σημαντικό ρόλο τελικά, ποια ταινία θα επιλέξουμε και πόσο καλό ή κακό μπορεί να μας κάνει. Ειδικά αν λάβουμε υπόψη μας σε ποια φάση της ζωής μας είμαστε. Προσοχή λοιπόν! Ίσως και να μην είναι τόσο αθώα η επιλογή μας! Νάσια Ρηγοπούλου, μαθήτρια Λυκείου 2

3 I. Ερωτήσεις κατανόησης κειμένων: (α) Να αναφέρετε μία (1) άποψη με την οποία συμφωνούν τα δύο κείμενα, ως πρoς την επίδραση του κινηματογράφου στη ζωή των εφήβων. (μον. 1) (β) Να γράψετε με δικά σας λόγια δύο (2) τρόπους με τους οποίους οι γονείς μπορούν να βελτιώσουν τις κινηματογραφικές συνήθειες των παιδιών τουςσύμφωνα με το πρώτο κείμενο. (μον. 1) II. Οργάνωση κειμένου (α) Με ποιο τρόπο η συγγραφέας προσπαθεί να κινήσει το ενδιαφέρον των αναγνωστών, για να διαβάσουν το δεύτερο κείμενο; (μον. 0,5) (β) Αφού μελετήσετε το πρώτο κείμενο: 1. Να γράψετε τη θεματική πρόταση και την πρόταση κατακλείδα της τρίτης (3 ης ) παραγράφου και 2. Να αναφέρετε δύο (2) συνδετικές λέξεις που εντοπίσατε στη συγκεκριμένη παράγραφο. (μον. 0,5) III. Μορφοσυντακτικά φαινόμενα (α) «Τη δική σου ζωή!» Να αναφέρετε το είδος της πρότασης με βάση: 1. Το κριτήριο της δομής συστατικών και 2. Το κριτήριο της σημασίας σημείων στίξης. (μον. 0,5) (β) Οι ακόλουθοι δύο (2) ρηματικοί τύποι είναι υπογραμμισμένοι στα κείμενα 1 και 2. Να γράψετε σε ποιο χρόνο και σε ποια φωνή βρίσκονται: παρουσιάζονται, θα δούμε. (μον. 1) (γ) Να μεταφέρετε τις πιο κάτω λέξεις στον αντίθετο αριθμό. Οι λέξεις είναι υπογραμμισμένες στο κείμενο 1: πολλών, τομέα. (μον. 0,5) IV. Λεξιλογικές Ασκήσεις (α) Να γράψετε μια συνώνυμη λέξη για κάθε μία από τις υπογραμμισμένες λέξεις των κειμένων: προβάλλουν, καταλυτικό. (μον. 0,5) (β) Να σχηματίσετε ένα παράγωγο ουσιαστικό για κάθε μία από τις υπογραμμισμένες λέξεις του κειμένου 1: βοηθήσουν, επιβραβεύουν. (μον. 0,5) V. Παραγωγή Γραπτού Επικοινωνιακού Λόγου (Μονάδες 8) Σ ένα άρθρο που προορίζεται για τις ανάγκες του περιοδικού του σχολείου σας, αφηγηθείτε την υπόθεση μιας ποιοτικής κινηματογραφικής ταινίας που έχετε παρακολουθήσει πρόσφατα. Στη συνέχεια προσπαθήστε να πείσετε τους συμμαθητές σας να τη δουν και αυτοί, εξηγώντας τους λόγους που σας άρεσε ιδιαίτερα. (Έκταση λέξεις) 3

4 ΜΕΡΟΣ Β : Λογοτεχνία (ΜΟΝΑΔΕΣ 6) I. ΚΕΙΜΕΝΑ Κείμενο 1: Ο γυρισμός του ξενιτεμένου, Δημοτικό Ερόδισε η ανατολή και ξημερώνει η δύση,[ ] βγαίνω κι εγώ κι ο μαύρος μου, με τα λαγωνικά μου, βρίσκω μια κόρη πού πλενε σε μαρμαρένια γούρνα, τη χαιρετώ δε μου μιλεί, της κρένω δε μου κρένει: Κόρη για βγάλε μας νερό, την καλή μοίρα νά χεις, να πιω κι εγώ κι ο μαύρος μου και τα λαγωνικά μου. Σαράντα σίκλους έβγαλε, στα μάτια δεν την είδα, κι απάνω στους σαρανταδυό τη βλέπω δακρυσμένη: Γιατί δακρύζεις, λυγερή, και βαριαναστενάζεις; Μήνα πεινάς, μήνα διψάς, μην έχεις κακή μάνα; Μήτε πεινώ, μήτε διψώ, μήτ έχω κακή μάνα. Ξένε μου, κι αν εδάκρυσα, κι αν βαριαναστενάζω, τον άντρα χω στην ξενιτιάν εδώ και δέκα χρόνους, κι ακόμα τρεις τον καρτερώ, πέντε τον παντηχαίνω, και απέ θα κόψω τα μαλλιά, καλόγρια θενα γένω, θα πάω στα έρημα βουνά να στήσω μοναστήρι... Πες μου σημάδια του σπιτιού, και τότε σε πιστεύω. Έχεις μηλιά στην πόρτα σου και κλήμα στην αυλή σου, κι έχεις και με τα χέρια σου μια λεϊμονιά φυτέψει. Κάποιος κακός μου γείτονας σου τά πε και τα ξέρεις. Πες μου σουσούμια του κορμιού, και τότε σε πιστεύω. Έχεις ελιά στα στήθη σου, κι ελιά στην αμασκάλη, κι ανάμεσα στον κόρφο σου τ αντρός σου φυλαχτάρι. Ξένε μ εσύ είσ ο άντρας μου, εσύ είσαι κι ο καλός μου. Άγις Θέρος, Δημοτικά Τραγούδια, Ο Φοίβος, Αθήνα, χ.χ. Λεξιλόγιο: σίκλους: κουβάδες, μήνα: μήπως, παντηχαίνω: περιμένω κάτι με ελπίδα, ως λύτρωση, σουσούμια: τα ξεχωριστά προσωπικά χαρακτηριστικά 4

5 Κείμενο 2: Η λαχτάρα του γερο Ανέστη, Αργύρης Εφταλιώτης Την πέρασε τη ζωή του κι ο γέρος ο Ανέστης στην ξενιτιά, ζωή παραδαρμένη, καραβοτσακισμένη ζωή. [ ] Τον κρυφότρωγε όμως πάντα της πατρίδας ο ακοίμητος ο καημός, και σαν είδε κι απόειδε πως ελπίδα πια δεν του απόμεινε, σαν άρχισε και ένιωθε στα γέρικα στήθια του την ανατριχίλα του Χάρου, το καμε απόφαση και τράβηξε για τα παιδιακίσια λημέρια του. Αλλιώτικος γέρος αυτός ο Ανέστης! Για του κόσμου τα μεγαλεία δεν τον πολυέμελλε κιόλας. Ωστόσο να γυρίσει από τα ξένα και να φυτρώσει ανάμεσα τους δικούς του με τέτοια χάλια, ύστερα από χρόνους και χρόνους αγωνία και βάσανο, δεν του ερχότανε και πολύ. [ ] Το όνειρό του ήτανε να ξαναφανεί στην πατρίδα του, μα να είναι και κάτι. Δεν το κατάφερε! Όνειρο! Τι να πηγαίνει πια τώρα και να τους δείχνει τη γύμνια του! Έλα όμως που δεν το θελε και να πεθάνει στα ξένα! Να ζήσει στα ξένα, ναι με το σήμερα, με το αύριο, ζεις στα ξένα. Μα να πεθάνεις στα ξένα και σύγκαιρα οι πατριώτες σου να γλυκοκοιμούνται στο μοσχομυρισμένο το χώμα αυτό δεν μπορούσε να το βαστάξει ο γέρος. Τ ονειρευότανε λοιπόν και το λαχταρούσε ν αποθάνει στον τόπο του, κι έτσι ξεκίνησε με τ απομεινάρια του είναι του. Να πάει όμως μέσα στο χωριό και να πει πως εγώ είμαι ο Τάδες, αυτό δεν τ αποκοτούσε. «Έπειτα είναι κι αργά. Ποιος θα με πονέσει πια τώρα!» έλεγε μονάχος του.[ ] Τώρα όμως, άνοιξη ακόμα, ο γέρος ο Ανέστης πλανιόταν ολομόναχος στη λησμονημένη εκείνη γωνιά του κόσμου, βγάζοντας ξεφωνήματα κι ακατανόητα λόγια, κάθε φορά που αγνάντευε βράχο ή χωράφι ή κορφοβούνι τριγύρω και του θύμιζε της νιότης τα χρόνια. [ ] Κι αποκοιμήθηκε στην ακρογιαλιά, δίπλα στης θάλασσας το νανούρισμα, με το νου μαγεμένο από τις μύριες εικόνες, που τις ανιστορούσε όλες εκείνες τις ώρες. Δεν τα ξανάνοιξε πια τα βαρεμένα του μάτια ο γέρος. Πιο γνωστικό κι από πολλούς φίλους το κύμα, επάνω στη μεγαλύτερη την καλοτυχιά της πονοδαρμένης εκείνης ψυχής, τήνε νανούρισε με το μουρμουρητό του και την έστειλε μια και καλή στον αιώνιο τον ύπνο. Λεξιλόγιο: αποκοτούσε: αποτολμούσε, σύγκαιρα: ταυτόχρονα, την ίδια στιγμή, λησμονημένη: ξεχασμένη ΙΙ. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ 1. Να αναφέρετε σε ποιο από τα δύο κείμενα η αφήγηση είναι ομοδιηγητική και σε ποιο ετεροδιηγητική. Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας με ένα (1) παράδειγμα από το κάθε κείμενο. (μον. 1) 2. Να εντοπίσετε και να καταγράψετε τέσσερα (4) γενικά χαρακτηριστικά γνωρίσματα της δημοτικής ποίησης, όπως αυτά διαγράφονται στο πρώτο κείμενο. (μον. 2) 5

6 3. Αφού συγκρίνετε τα δύο κείμενα που σας δίνονται, να καταγράψετε μία (1) ομοιότητα και μία (1) διαφορά ως προς το περιεχόμενο/την υπόθεσή τους. (μον.2) 4. Να παρουσιάσετε την ψυχική κατάσταση της κόρης/γυναίκας στο πρώτο κείμενο και του γερο-ανέστη στο δεύτερο κείμενο, αιτιολογώντας την απάντησή σας με βάση τη συμπεριφορά τους. (μον. 1) H Διευθύντρια Μαρία Ελευθερίου 6