Να διαβάσετε τα δύο κείμενα και στη συνέχεια να απαντήσετε σε όλες τις ερωτήσεις.

Transcript

1 ΕΛΕΓΞΤΕ ΤΟΝ ΑΡΙΘΜΟ ΤΩΝ ΣΕΛΙΔΩΝ (9) Το εξεταστικό δοκίμιο αποτελείται από δύο (2) μέρη. Να απαντήσετε σε ΟΛΑ τα μέρη και σε ΟΛΑ τα ερωτήματα. ΜΕΡΟΣ Α: ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Να διαβάσετε τα δύο κείμενα και στη συνέχεια να απαντήσετε σε όλες τις ερωτήσεις. Κείμενο Α: Σημαντικό πρόγραμμα με άσκηση και διατροφή για παιδιά (διασκευή) [70 μονάδες] Στο σχολείο Μπερνς, στο Χάρτφορντ, τα παιδιά τρέχουν σε όλο το γυμναστήριο και παίζουν χούλα χουπ, με τη συνοδεία μουσικής. Αυτό το παιχνίδι με τα «μουσικά στεφάνια» είναι το αγαπημένο των μαθητών.. Οι ενήλικες εθελοντές καθοδηγούσαν τα παιδιά από το σχολείο Μπερνς σε ένα παιχνίδι, στη διάρκεια ενός προγράμματος για την καταπολέμηση της παιδικής παχυσαρκίας. Το πρόγραμμα ακολουθεί την καθημερινή διδασκαλία και ονομάζεται «Ψάρεψε τις υγιεινές συνήθειες» ή «Ψάρεμα», για συντομία, και είναι κάτι περισσότερο από μια τάξη στο γυμναστήριο. Πρόκειται για ένα πρωτοπόρο πρόγραμμα που έχει σχεδιαστεί με τη συμμετοχή διάφορων ηλικιών για την καταπολέμηση της παιδικής παχυσαρκίας, ενθαρρύνοντας την υγιεινή διατροφή και τη σωματική δραστηριότητα. Μαζί με τους ενήλικες εθελοντές, τα παιδιά παίζουν παιχνίδια, μαθαίνουν υγιεινές επιλογές τροφίμων και φτιάχνουν μόνα τους υγιεινά σνακ. Η παιδική παχυσαρκία ανησυχεί ολοένα και περισσότερο τη διεθνή κοινότητα, για λόγους υγείας αλλά και ψυχολογίας.το «Ψάρεμα» ξεκίνησε πριν από 2 χρόνια από το Ίδρυμα OASIS και έχει εξαπλωθεί σε 9 πόλεις έως τώρα στις ΗΠΑ, ενώ ετοιμάζεται η προέκτασή του και σε άλλα κράτη. Το 8 εβδομάδων πρόγραμμα βασίζεται σε ένα ερευνητικό πρόγραμμα σπουδών για την ενθάρρυνση της υγιεινής διατροφής. Στη διάρκειά του διαδραματίζεται μια «ιστορία» που διδάσκει στα παιδιά ποιες είναι οι τροφές «Μπλιεχ!», «Έτσι κι έτσι» και οι τροφές «Ορμάμε!».Τα «Μπλιέχ!» τρόφιμα έχουν συνήθως πολύ αλάτι, ανθυγιεινά λίπη και προσθήκη ζάχαρης, όπως τα πατατάκια ή το παγωτό. Τα «Έτσι κι έτσι» έχουν λίγο αλάτι και λίπος, ενώ τα «Ορμάμε!» τρόφιμα έχουν ελάχιστο ή καθόλου αλάτι, λίπος και ζάχαρη, όπως τα φρούτα και τα λαχανικά. Οι γονείς, στη συνέχεια, ενθαρρύνονται να αγοράζουν στα παιδιά τους περισσότερα θρεπτικά τρόφιμα. «Μαθαίνουμε στα παιδιά να είναι πιο κριτικά στην πρόσληψη τροφής και πιο δεκτικά στην άσκηση», δήλωσαν οι υπεύθυνοι του προγράμματος. Κείμενο Β: Αγώνας κατά της παχυσαρκίας (διασκευή) Περίπου 15% των παιδιών άνω των τριών ετών στη Γερμανία είναι υπέρβαρα. Ανησυχητικό.. Οι λόγοι είναι πολλοί. «Η περιορισμένη σωματική άσκηση, η λανθασμένη διατροφή, ακόμα και η κοινωνική προέλευση» λέει ο Ματίας Μπέλιγκχάουζεν από τη Γερμανική Αθλητική Σχολή του πανεπιστημίου της Κολωνίας. Το σημαντικότερο πρόβλημα είναι η απουσία σωματικής άσκησης. Για τον λόγο αυτό δημιουργήθηκε στο πανεπιστήμιο της Κολωνίας ένα ειδικό πρόγραμμα, με το οποίο οι μαθητές σε 120 δημοτικά σχολεία αποκτούν τη δυνατότητα για περισσότερη κίνηση είτε την ώρα του διαλείμματος, είτε με επιπλέον ώρες γυμναστικής. Τα αποτελέσματα είναι εκπληκτικά. Απίστευτα! Το ποσοστό των υπέρβαρων παιδιών μειώθηκε κατά 30%. Αυτό όμως που έχει ενδιαφέρον, κυρίως για τους γονείς είναι ότι τα παιδιά που αθλούνται συστηματικά συγκεντρώνονται πιο εύκολα και καλύτερα στα μαθήματά τους με αποτέλεσμα να βελτιώνονται και οι σχολικές επιδόσεις τους. Με την άθληση βελτιώνονται οι σχολικές επιδόσεις και τα παιδιά αποκτουν αυτοπεποίθηση. Παρά τις προσπάθειες της κυβέρνησης, η οποία προσπαθεί να «επαναφέρει» στο δρόμο της σωστής διατροφής και κίνησης γονείς και μαθητές, τον αποφασιστικό ρόλο διαδραματίζουν τελικά οι ίδιοι οι γονείς. Όπως λέει και ο Ματίας Μπέλιγκχαουζεν «υπάρχουν μελέτες που αποδεικνύουν ότι τα παιδιά υιοθετούν κατά 80% τους τρόπους κίνησης και τη συχνότητα άσκησης των γονιών τους. Είναι συνεπώς οι γονείς εκείνοι, οι οποίοι θα πρέπει να αθλούνται περισσότερο δίνοντας ένα παραπάνω κίνητρο στα παιδιά τους.» Και όπως λέει η γυμνάστρια Μιχαέλα Νέλεσεν: «με τον αθλητισμό τα παιδιά εκτός από όλα τα άλλα οφέλη αποκτούν και περισσότερη αυτοπεποίθηση.» Στέφανος Γεωργακόπουλος- δημοσιογράφος 1

2 Ερωτήσεις διερεύνησης των κειμένων: [μον. 20] 1. Ποιο είναι το επικοινωνιακό πλαίσιο (πομπός, δέκτης, σκοπός κειμένου, είδος κειμένου) μέσα στο οποίο παράγονται τα δύο κείμενα; Για την απάντησή σας μπορείτε να αξιοποιήσετε τα στοιχεία που συνοδεύουν τα κείμενα. [μον. 4] 2. Να αναφέρετε το πρόβλημα που οι συγγραφείς παρουσιάζουν στα δύο κείμενα. Ποια μέτρα παρουσιάζονται να εφαρμόζονται ή να εφαρμόστηκαν; [μον. 6] 2

3 3. Να εντοπίσετε στο δεύτερο κείμενο τρεις προτάσεις και να τις διακρίνετε ως προς το είδος τους ανάλογα με τα συστατικά τους. Είναι σημαντικό να εντοπίσετε και τα τρία είδη. Στη συνέχεια, να γράψετε τη λειτουργία τους στο κείμενο. [μον. 6] 4. Τα δύο κείμενα αναφέρονται σε ειδικά προγράμματα που εφαρμόστηκαν για την επίλυση ενός βασικού προβλήματος. Αν τα κείμενα αφορούσαν τη δική σας χώρα, ποιο πρόγραμμα θα κρίνατε ως πιο αποτελεσματικό και γιατί. [μον. 4] 3

4 Παραγωγή γραπτού επικοινωνιακού λόγου: Να γράψετε ένα άρθρο στην εφημερίδα του σχολείου σας, όπου θα αναφέρεστε στα αίτια του προβλήματος της παιδικής παχυσαρκίας στη χώρα σας. Επίσης να εισηγηθείτε μέτρα που μπορούν να εφαρμοστούν για την προώθηση της άσκησης στους μαθητές. [μον. 50] Το κείμενό σας να αποτελείται από δύο (2) παραγράφους και να μην ξεπερνά τις 250 λέξεις. 4

5 ΜΕΡΟΣ Β: ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Ι. ΚΕΙΜΕΝΑ ΚΕΙΜΕΝΟ Α. Ερόδισε η ανατολή και ξημερώνει η δύση, γλυκοχαράζουν τα βουνά κι αυγερινός τραβιέται, παν τα πουλάκια στις βοσκές κι οι όμορφες στη βρύση, βγαίνω κι εγώ κι ο μαύρος μου, με τα λαγωνικά μου, βρίσκω μια κόρη πού πλενε σε μαρμαρένια γούρνα, τη χαιρετώ δε μου μιλεί, της κρένω δε μου κρένει: Κόρη για βγάλε μας νερό, την καλή μοίρα νά χεις, να πιω κι εγώ κι ο μαύρος μου και τα λαγωνικά μου Σαράντα σίκλους έβγαλε, στα μάτια δεν την είδα, κι απάνω στους σαρανταδυό τη βλέπω δακρυσμένη: Γιατί δακρύζεις, λυγερή, και βαριαναστενάζεις; Μήνα πεινάς, μήνα διψάς, μην έχεις κακή μάνα; Μήτε πεινώ, μήτε διψώ, μήτ έχω κακή μάνα ξένε μου, κι αν εδάκρυσα, κι αν βαριαναστενάζω, τον άντρα χω στην ξενιτιάν εδώ και δέκα χρόνους, κι ακόμα τρεις τον καρτερώ, πέντε τον παντηχαίνω, κι απέ θα κόψω τα μαλλιά, καλόγρια θένα γένω, θα πάω στα έρημα βουνά να στήσω μοναστήρι, εκειόν να τρώει η ξενιτιά, κι εμέ τα μαύρα ράσα Κόρη, ο καλός σου επέθανε, κόρη, ο καλός σου εχάθη κι εγώ παπάδες πλέρωσα, κι είπε να με πλερώσεις του έδωκα κι ένα φιλί, κι είπε να μου το δώσεις. Αν τους παπάδες πλέρωσες, διπλά να σε πλερώσω, κι αν έκανες τα κόλλυβα, διπλά να σου τα δώσω, 5 [30 μονάδες] ΚΕΙΜΕΝΟ Β. «Μη μου κλαις» (Αλβανία) Μη μου κλαις, άστρο και φως μου Κλαίω πού φυγε ο καλός μου! Μη τα δάκρυα δε φελάνε* τα ματάκια σου χαλάνε Ας χαλάσουν, τι τα θέλω; Έχει φύγει αυτός που θέλω ξενιτεύτηκε και πάει και πια πίσω δε γυρνάει Πάψε κόρη μου το κλάμα θα του στείλουμε ένα γράμμα θα γυρίσει όπου να ναι και κουράγιο λίγο κάνε! Θέλω νά ρθει μαυρομάλλης, κι όχι γέρος ασπρομάλλης! *φελάνε=ωφελούν

6 όμως εκείνο το φιλί, τρέχα και γύρευέ το! Κόρη μ εγώ είμ ο άντρας σου, εγώ μαι κι ο καλός σου. Πες μου σημάδια του σπιτιού, και τότε σε πιστεύω... Έχεις μηλιά στην πόρτα σου και κλήμα στην αυλή σου, κι έχεις και με τα χέρια σου μια λεϊμονιά φυτέψει. Κάποιος κακός μου γείτονας σου τά πε και τα ξέρεις πες μου σουσούμια του κορμιού, και τότε σε πιστεύω. Έχεις ελιά στα στήθη σου, κι ελιά στην αμασκάλη, κι ανάμεσα στον κόρφο σου τ αντρός σου φυλαχτάρι. Ξένε μ εσύ είσ ο άντρας μου, εσύ είσαι κι ο καλός μου. ΚΕΙΜΕΝΟ Γ. Η κυρία Μίνα μπήκε στην τάξη, κι αμέσως όλοι σηκώθηκαν όρθιοι. «Καθίστε κάτω», είπ η κυρία Μίνα, και κάθισαν πάλι στα θρανία τους. Αυτός καθόταν στο πρώτο θρανίο, γιατ ήταν κοντός. Η κυρία Μίνα ακούμπησε την τσάντα της πάνω στην έδρα, μα δεν έβγαλε το παλτό της, ούτε τη γούνα της, γιατί έκανε πολύ κρύο. Η γούνα της ήταν αλεπού. Τα μάτια της κυρίας Μίνας έμοιαζαν πολύ με τα γυάλινα μάτια της αλεπούς, μόνο που ήταν πιο μεγάλα και γουρλωτά. Ήταν κακιά γυναίκα. Δεν τον χώνευε. Ίσως επειδή είχ έρθει απ άλλο σχολείο. Ή επειδή ήταν κοντός. Περισσότερο απ όλους αγαπούσε τον Μποζέλη, πού ταν το πιο ψηλό παιδί της τάξης. Κάθε φορά που τέλειωνε η κιμωλία στη μέση του μαθήματος, εκείνον έστελνε στο γραφείο του διευθυντή να ζητήσει άλλη. Και προχτές πού χε πονοκέφαλο κι ήθελε να πάρει ασπιρίνη, τον Μποζέλη έστειλε στην επιστάτρια να της φέρει νερό. ΚΕΙΜΕΝΟ Δ. «Ανδρομάχης Επάνοδος», Γιάννης Κουβάρας Δε θαυμάζεις ένα δάσκαλο που λέει πως δύο και δύο κάνουν τέσσερα.τον θαυμάζεις όμως που διάλεξε αυτό το υπέροχο επάγγελμα Απαρηγόρητους άφηνε τους μικρούς μαθητές της Η κυρία Βίκυ φεύγοντας για μετεκπαίδευση Δεν την αφήνανε να φύγει Της κλειδώναν την αίθουσα Της φράζαν το διάδρομο Της κ λ ε ί ν α ν Την έξοδο, το δρόμο, την αυλόπορτα Κρεμόντουσαν πάνω της Τρέχανε πίσω απ το αυτοκίνητό της Λαχανιασμένα Και κείνη Χωρίς κουράγιο να μαρσάρει... Τά βλεπε μέσα απ τον ραγισμένο καθρέπτη Θαλερόν δάκρυ χέουσα* (Πολιορκητικός κλοιός αγάπης αξόδευτης Θρίαμβο που πραγματικά δεν εγνώρισαν Ποτέ νικητές Αυτοκράτορες. Παιδιών η Βασιλεία.) *θαλερόν δάκρυ χέουσα: αναφορά στο στίχο Ζ496 της Ιλιάδας του Ομήρου=με μάτια δακρυσμένα 6

7 ΙΙ. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ Να απαντήσετε στις ερωτήσεις που ακολουθούν, αφού μελετήσετε και αντιπαραβάλετε τα λογοτεχνικά κείμενα που σας δίνονται πιο πάνω: 1. Να συμπληρώσετε το κενό: Ο τίτλος του Κειμένου Α είναι:... [μον. 2.5] 2. Να συμπληρώσετε το κενό: Ο συγγραφέας του Κειμένου Γ είναι:... [μον. 2.5] 3. Ποιο είναι το κοινό κεντρικό θέμα των Κειμένων Α και Β; Να υπογραμμίσετε τη σωστή απάντηση: [μον. 2.5] α. ο ανεκπλήρωτος έρωτας β. η ξενιτειά γ. η σχολική ζωή δ. η ομορφιά της κόρης 4. α. Ποια νομίζετε ότι είναι τα κοινά συναισθήματα που νιώθουν τα πρόσωπα των Κειμένων Α και Β; [μον. 4] β. Να τεκμηριώσετε την απάντησή σας με δύο (2) λέξεις-φράσεις από το κάθε κείμενο. [μον. 2] Κείμενο Α: Κείμενο Β: 7

8 5. Για ποια πικρή αλήθεια μας πληροφορούν οι δύο τελευταίοι στίχοι του Κειμένου Β; [μον. 2.5] 6. α. Τα Κείμενα Α και Β είναι δημοτικά τραγούδια από το Βαλκανικό χώρο. Να εντοπίσετε μία (1) ομοιότητα και δύο (2) διαφορές στη μορφή τους. [μον. 3] β. Να τεκμηριώσετε την απάντησή σας με αναφορά στα κείμενα. [μον. 3] Ομοιότητα: Διαφορές: 7. α. Ποια συναισθήματα νομίζετε ότι νιώθουν οι μαθητές για τις δασκάλες τους στα Κείμενα Γ και Δ; [μον. 4] Κείμενο Γ: Κείμενο Δ: 8

9 β. Να τεκμηριώσετε την απάντησή σας δύο(2) λέξεις-φράσεις από το κάθε κείμενο. [μον. 4] Κείμενο Γ: Κείμενο Δ: ΚΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ!!! Σημειώσεις: 9