5. Μετωπική (δαςκαλοκεντρική) Διδαςκαλία και Μέςα

Transcript

1 5. Μετωπική (δαςκαλοκεντρική) Διδαςκαλία και Μέςα 5.1. Η μετωπική δαςκαλοκεντρική διδαςκαλία ςτην τάξη ωσ κανόνασ Σηνλ 18ν αηψλα εηζάγεηαη ζηηο δηάθνξεο ρψξεο ηεο Δπξψπεο ε γεληθή ππνρξεσηηθή εθπαίδεπζε. Με απηφ ζπλδέεηαη κηα ζεκαληηθή παηδαγσγηθή αλαθάιπςε θαη θαηλνηνκία γηα ηηο ηφηε ππάξρνπζεο δνκέο νξγάλσζεο ησλ θξαηψλ, δειαδή ε ζεζκηθή θαζηέξσζε ησλ νκαδνπνηεκέλσλ ηάμεσλ αλά ειηθίεο ζε φια ηα ζρνιεία. Οη ειηθηαθά δηαβαζκηζκέλεο ηάμεηο επηηξέπνπλ ηελ νκνηνγελή δηδαζθαιία ζε έλα κεγαιχηεξν αξηζκφ καζεηψλ απφ έλα δάζθαιν. Οη καζεηέο θάζνληαλ ζε πάγθνπο κεησπηθά κε ηνλ δάζθαιν, ε έδξα ηνπ νπνίνπ ήηαλ ηνπνζεηεκέλε ζην κπξνζηηλφ κέξνο ηνπ ρψξνπ δίπια ζην παξάζπξν. Γηα απηφ ηνλ ιφγν θαη απηή ε κνξθή δηδαζθαιίαο, κηα θνηλσληθή κνξθή δηδαζθαιίαο, πνπ κέρξη ζήκεξα εμαθνινπζεί λα εθαξκφδεηαη ζε ζρνιεία ζε φιν ηνλ θφζκν, νλνκάδεηαη «κεησπηθή». Σχκθσλα κε εθηηκήζεηο εκπεηξνγλσκφλσλ, απηή ηελ θνηλσληθή κνξθή δηδαζθαιίαο ηελ ζπλαληάκε ζήκεξα ζηα ζρνιεία ζε έλα πνζνζηφ 80%. Η κεησπηθή δηδαζθαιία ή ε δηδαζθαιία ζηελ ηάμε φπσο πξαγκαηνπνηείηαη ζήκεξα έρεη, εληνχηνηο, κφλν ππφ φξνπο θάπνηα ζρέζε κε ηε κεησπηθή δηδαζθαιία παιαηνχ ηχπνπ, αθφκα θαη αλ απηή ε εηθφλα ρξεζηκνπνηείηαη ηψξα θαη' επαλάιεςε γηα λα δπζθεκίζεη δηάθνξεο κνληέξλεο κνξθέο ηεο κεησπηθήο δηδαζθαιίαο Οργανωτικέσ προώποθέςεισ Όινη νη εηδηθνί επηζηήκνλεο ζπλαηλνχλ ζην φηη: ε νξγάλσζε ηεο κεησπηθήο δηδαζθαιίαο θαζνξίδεηαη απφ δχν ρσξηθέο ιεηηνπξγηθέο πξνυπνζέζεηο: α) ηε κεησπηθή δηάηαμε ησλ ζξαλίσλ ζε ζρέζε κε ηελ έδξα θαη ηνλ πίλαθα, β) ηνλ πεξηνξηζκφ ηεο εθπαηδεπηηθήο δηαδηθαζίαο ζε έλα ρψξν φπνπ ηα παξάζπξα ζπλήζσο βξίζθνληαη αξηζηεξά ησλ καζεηψλ θαη ε πφξηα δεμηά. Οη κνληέξλνη δηδαθηηθνί ρψξνη δηαζέηνπλ γηα ηνπο καζεηέο δηπιά ζξαλία κε θαξέθιεο πνπ κπνξνχλ λα κεηαθηλεζνχλ, ζηε ζέζε ησλ ζπκπαγψλ πάγθσλ. Ο αξηζκφο ησλ ζξαλίσλ θαη ησλ θαξεθιψλ εμαξηάηαη απφ ηνλ ηχπν ηνπ ζρνιείνπ θαη ηελ απνζηνιή ηνπο ή θαζνξίδεηαη απφ ηνλ αξηζκφ ησλ καζεηψλ θάζε ρξνληά. Ο αθφινπζνο πίλαθαο νπηηθνπνηεί απηή ηε ζπκθσλία γηα ηνλ ηξφπν νξγάλσζεο ηεο κεησπηθήο δηδαζθαιίαο.

2 Σηα θαηλνχξγηα ζρνιηθά θηήξηα ζπλαληάεη θαλείο ηάμεηο νη νπνίεο δηαζέηνπλ έλα ρψξν εξγαζίαο ή εμάζθεζεο πνπ ζπλδέεηαη κε ηελ ππφινηπε ηάμε κε γπάιηλν ηνίρν ή γπάιηλε πφξηα. Δδψ κπνξεί λα ηνπνζεηεζεί θαη δεχηεξνο πίλαθαο, φπσο θαη πίλαθαο αλαθνηλψζεσλ. Μεξηθέο θνξέο ππάξρεη θαη κηα γσληά φπνπ νη καζεηέο κπνξνχλ λα αζρνινχληαη κε έληππα Μέζα θάζε κνξθήο, ή ππάξρνπλ κεραληθά Μέζα, φπσο πξνβνιείο δηαθαλεηψλ ή άιινη πνπ ιεηηνπξγνχλ κε θπζηθφ θσο, ηα νπνία κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ ζηε δηδαζθαιία αλά πάζα ζηηγκή. Σπνξαδηθά κπνξεί θαλείο λα ζπλαληήζεη θαη θάπνην ειεθηξνληθφ Μέζν, π.ρ. έλαλ ππνινγηζηή κε ή ρσξίο ζχλδεζε ζην δηαδίθηπν. Δλδηαθέξνλ παξνπζηάδεη ζε απηφ ην πιαίζην θαη ην γεγνλφο φηη ηα πεξηζζφηεξα εξγαζηήξηα γιψζζαο θαη ππνινγηζηψλ είλαη κεησπηθά δηακνξθσκέλα θαη ππεξεηνχλ θπξίσο ηε κεηάδνζε γλψζεσλ θαη ηθαλνηήησλ, φπσο θαη ηνλ έιεγρν επίδνζεο απφ ηνλ εθπαηδεπηηθφ. Οη δηαδξαζηηθέο δπλακηθέο, π.ρ. ηνπ ππνινγηζηή κε πξφζβαζε ζην δηαδίθηπν, κπνξνχλ λα αλαπηπρζνχλ κφλν αλεπαξθψο Κοινωνικέσ μορφέσ οργάνωςησ και διδαςκαλίασ και Μέςα Σηε κνληέξλα δηδαθηηθή ηεο κεησπηθήο δαζθαινθεληξηθήο δηδαζθαιίαο κπνξνχλ λα πινπνηεζνχλ ζε κεγάιν βαζκφ δηάθνξεο θνηλσληθέο κνξθέο κάζεζεο θαη δηδαζθαιίαο, φπσο π.ρ. ε νκαδηθή, ε

3 ζπλεξγαηηθή, ε αηνκηθή εξγαζία, ην ζρέδην εξγαζίαο, ε πξνγξακκαηηζκέλε κάζεζε, ηα θέληξα εθκάζεζεο, ε ειεχζεξε εξγαζία, ε εξγαζία ζε εξγαζηήξην, ή ε εμ απνζηάζεσο κάζεζε (Wiechmann 2002). Απηέο πξνζαλαηνιίδνληαη φκσο πάληα ζηνπο ζηφρνπο ηεο δαζθαινθεληξηθήο δηδαζθαιίαο, δειαδή θαζνξίδνληαη απφ ηελ εηδηθή απνζηνιή ηεο δηδαζθαιίαο θαη είλαη ρξνληθά πεξηνξηζκέλεο. Η εκπεηξία δείρλεη (θεθ. 1) φηη κε ηε δηαθνξνπνίεζε ηεο δηδαζθαιίαο κέζα ζηελ ηάμε απμάλνληαη ηα θίλεηξα επίηεπμεο ζηφρσλ θαη ην ελδηαθέξνλ ησλ καζεηψλ, φπσο θαη φηη νη εθπαηδεπηηθνί απνθνξηίδνληαη απφ ηνλ απνθιεηζηηθφ ξφιν ηνπ εθπαηδεπηηθνχ. Δπίζεο, ε ρξήζε ησλ Μέζσλ είλαη φιν θαη πην πνιχπιεπξε. Γίπια ζηα «θιαζζηθά», απηνζρέδηα, πξνζσπηθά Μέζα φπσο ε γιψζζα, νη ρεηξνλνκίεο, ην ζέαηξν θαη ην παηρλίδη θαη ηα «βαζηθά» Μέζα, φπσο π.ρ. ν πίλαθαο, ην ηεηξάδην, ην ζρνιηθφ εγρεηξίδην, ν δηάινγνο ζηελ ηάμε, έξρνληαη ηα έληππα κέζα, φπσο ην βηβιίν (κνλνγξαθία), ηα θφκηθο, θσηνγξαθίεο, θαη ηα κεραληθά κέζα, φπσο νη δηαθάλεηεο, ην κηθξνζθφπην, ην θηικ, θαη ηψξα φιν θαη πεξηζζφηεξν ηα ειεθηξνληθά κέζα, φπσο ην ξαδηφθσλν, ην θαζεηφθσλν, ε αξηζκνκεραλή, ε ηειεφξαζε, ην βίληεν, ην CD, ην DVD, θαη ηα δηαδξαζηηθά ειεθηξνληθά κέζα, φπσο ν Η / Υ, ην δηαδίθηπν, ην Intranet. Η ρξήζε ηνπο θαζνξίδεηαη πάληα απφ ηε βαζηθή δνκή ηεο δηδαζθαιίαο θαη γηα απηφ έρεη εξγαιεηαθφ ραξαθηήξα. Μηα παηδαγσγηθά ζηνραζηηθή ρξήζε ησλ Μέζσλ πέξα απφ ηε δηάζηαζε ηνπ πεξηερνκέλνπ ιακβάλεη ππ φςηλ ηελ δηάζηαζε ησλ ζρέζεσλ. Μφλν φηαλ απηή ε δηάζηαζε ιεθζεί ππ φςηλ κπνξνχλ λα δηακνξθσζνχλ νη θνηλσληθέο κνξθέο κάζεζεο θαη δηδαζθαιίαο. Απηφ ηζρχεη γηα ηα λέα Μέζα, ε βαζηθή δηαδξαζηηθή δνκή ησλ νπνίσλ κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί γηα λα πξαγκαηνπνηεζνχλ λέεο θνηλσληθέο-δηαδξαζηηθέο, δεκνθξαηηθέο θαη επηθνηλσληαθέο κνξθέο νξγάλσζεο θαη δηδαζθαιίαο Οι τέςςερισ βαςικέσ φάςεισ μιασ διδακτικήσ ώρασ Οη παξαηεξήζεηο καο, θαζψο επίζεο νη αλαθνξέο ζηε ζρεηηθή βηβιηνγξαθία, δείρλνπλ φηη θάζε εθπαηδεπηηθή δηαδηθαζία βαζηζκέλε ζηε κεησπηθή δηδαζθαιία πινπνηείηαη ζε ηέζζεξηο θάζεηο, νη νπνίεο κπνξνχλ λα ραξαθηεξηζηνχλ βαζηθέο θάζεηο. Απηέο είλαη (Wiechmann 2002, 22-32, Gudjins 2006, 13): 1ε θάζε: Η παξνπζίαζε νλνκάδεηαη επίζεο άλνηγκα ή εθφξκεζε ηεο δηδαζθαιίαο. 2ε θάζε: Η επνηθνδνκεηηθή επεμεξγαζία νλνκάδεηαη επίζεο παξνπζίαζε θαη επεμεξγαζία ηνπ ζέκαηνο. 3ε θάζε: Η ζπλερήο επαλαιεπηηθή εμάζθεζε κε παξαιιαγέο, επίζεο κε αμηνιφγεζε θαη αλαηξνθνδφηεζε. Δδψ κπνξεί λα γίλεη ρξήζε δηαθφξσλ Μέζσλ, ελ κέξεη ζηνρεπκέλα, φπσο επίζεο θαη ζχδεπμεο Μέζσλ.

4 4ε θάζε: Η εθαξκνγή ζε πξνβιεκαηηθέο θαηαζηάζεηο πξνο επίιπζε νλνκάδεηαη θαη κεηαβίβαζε. Καη εδψ κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ δηάθνξεο θαηεγνξίεο Μέζσλ. Σηε θάζε απηή εκπίπηεη θαη ε θαηαλνκή εξγαζηψλ γηα ην ζπίηη. Ωο πξνο ην 1ν: Σηελ πξψηε θάζε, ν εθπαηδεπηηθφο παξνπζηάδεη πξψηα ην ζέκα θαη ηνπο καζεζηαθνχο ζηφρνπο πνπ πξέπεη λα επηηεπρζνχλ κε ηνπο καζεηέο κέζα ζηε δηδαθηηθή ψξα. Ο εθπαηδεπηηθφο ζπλδέεη ζπλήζσο ην πεξηερφκελν ηνπ καζήκαηνο κε απηφ απφ πξνεγνχκελεο δηδαζθαιίεο (=παξνπζίαζε θαη ζχλδεζε/επαλάιεςε). Απηφ κπνξεί λα ζπκβεί κε ηνπο αθφινπζνπο ηξφπνπο: Παξνπζίαζε πνπ πξνζαλαηνιίδεηαη ζε πξνβιήκαηα θαη πξνβιεκαηηθέο θαηαζηάζεηο: Δδψ παξνπζηάδεηαη ην ζέκα σο πξφβιεκα γηα λα θηλεηνπνηήζεη ηνπο καζεηέο θαη λα ηνπο θάλεη λα ελδηαθεξζνχλ γηα ηε ιχζε ηνπ πξνβιήκαηνο. Ωο πξνο απηφ, είλαη ζεκαληηθφ λα ζρεηίδεηαη ην ζέκα κε ηελ θαζεκεξηλή δσή ησλ καζεηψλ (έηζη απαηηείηαη θαη απφ ηα αλαιπηηθά πξνγξάκκαηα) θαη ε ρξήζε Μέζσλ θάζε κνξθήο λα παξνηξχλεη ηνπο καζεηέο ζηε ζπλεξγαζία, δειαδή ζηε κάζεζε. Παξνπζίαζε σο πιεξνθφξεζε θαη ελεκέξσζε: Πξαγκαηνπνηείηαη κε ηε κνξθή κηαο ζαθψο δνκεκέλεο θαη βαζηζκέλεο ζηε ρξήζε ησλ Μέζσλ παξνπζίαζεο απφ ηνλ εθπαηδεπηηθφ, θαηά ηελ νπνία νη καζεηέο πιεξνθνξνχληαη γηα ηηο δηάθνξεο παξακέηξνπο ηνπ ζέκαηνο. Μηα ζχλνςε κε ηελ κνξθή ηνπνζέηεζεο ζηνλ πίλαθα, ή κε πξνβνιέα (Overhead, Beamer), δελ είλαη κφλν ζεκαληηθή γηα ηελ νινθιήξσζε ηεο παξνπζίαζεο αιιά βνεζάεη θαη σο θαηεπζπληήξηα γξακκή γηα ηελ επφκελε θάζε. Η παξνπζίαζε πξέπεη λα δηαξθεί ην πνιχ ιεπηά. Πξέπεη δε λα είλαη πνιχ θαιά πξνεηνηκαζκέλε. Γηάθνξεο κνξθέο βνεζεηηθήο ρξήζεο ησλ Μέζσλ είλαη απφιπηα απαξαίηεηεο γηα λα ζηνρεχνπλ ζηα «θαλάιηα ππνδνρήο θαη πξφζιεςεο» ησλ καζεηψλ (γιψζζα, ρεηξνλνκίεο, εθθξάζεηο ηνπ πξνζψπνπ ηνπ νκηιεηή, ν πίλαθαο, ν πξνβνιέαο, ε θαζέηα, ην CD). Οη πιεξνθνξίεο κπνξνχλ ζηε δεχηεξε θάζε λα δηεπξπλζνχλ, λα ζπλδεζνχλ ε κηα κε ηελ άιιε, λα πξνβιεκαηνπνηεζνχλ θαη λα ηαμηλνκεζνχλ. Με απηφ ηνλ ηξφπν παξάγνληαη γλψζε θαη ηθαλφηεηεο, θάηη ζην νπνίν απνζθνπεί ε δηδαζθαιία. Αθεγεκαηηθή παξνπζίαζε: Δδψ αθεγείηαη π.ρ. ν εθπαηδεπηηθφο κηα ζπλαξπαζηηθή ηζηνξία. Απηή κπνξεί λα ζπλίζηαηαη ζε κηα δηιεκκαηηθή θαηάζηαζε: Έλαο άλζξσπνο θιέβεη απφ αγάπε γηα ηελ πνιχ άξξσζηε γπλαίθα ηνπ έλα θάξκαθν πνπ δελ κπνξεί λα ην πιεξψζεη. Θα πξέπεη απηφο λα ηηκσξεζεί; Γξάκαηα θαη κπαιάληεο, αιιά θαη ε ίδηα ε δσή θαζψο θαη ε θαζεκεξηλή εκπεηξία ησλ καζεηψλ, παξέρνπλ κνληέια ζε αθζνλία, ηα νπνία κπνξνχλ λα

5 παξνπζηαζηνχλ ζηελ αξρή κηαο δηδαθηηθήο ψξαο θαη ε επεμεξγαζία ηνπο λα απνηειέζεη ζηφρν ηνπ καζήκαηνο. Δίλαη απαξαίηεην, ε ζεκαηηθή λα είλαη ζεκαληηθή γηα ηνπο καζεηέο. Η ζεκαζία πνπ απνδίδεη έλαο άλζξσπνο ζε θάηη, ζε έλα ζχκβνιν, ζε κηα ηδέα, ή ζε κηα παξνπζίαζε, είλαη ην θιεηδί ελεξγνπνίεζεο ησλ αληηδξάζεψλ ηνπ, ή ελεξγνπνίεζήο ηνπ γηα ηελ αλάιεςε δξάζεο θαη ηελ εθδήισζε ζπκπεξηθνξάο, γηα λα δείμεη ελδηαθέξνλ, γηα ηε κάζεζε θαη ηελ εξγαζία γεληθφηεξα. Παξνπζίαζε κε ηε κνξθή επίδεημεο. Σε απηή ηελ κνξθή βξίζθεηαη ζην επίθεληξν ν εθπαηδεπηηθφο κε ηα θαηάιιεια Μέζα. Ο ζηφρνο είλαη λα ελεκεξψζεη ηνπο καζεηέο θαη λα πξνθαιέζεη ηνλ ελζνπζηαζκφ ηνπο, γηα λα εξγαζηνχλ κε ηα Μέζα ζε παξάιιεια ζέκαηα.. Οη παξνπζηάζεηο κπνξεί λα είλαη, π.ρ. λα κάζνπλ νη καζεηέο λα αλαπαξηζηνχλ κέζα ζηε δηδαζθαιία έλα ραξαθηήξα απφ ηνλ αζιεηηζκφ, απφ ην ρνξφ, απφ ην ζέαηξν ζην κάζεκα ηεο κνπζηθήο θαη ηεο γιψζζαο λα κάζνπλ κεισδίεο λα κάζνπλ ηερληθέο ζην κάζεκα ησλ θαιιηηερληθψλ λα κάζνπλ λα ρεηξίδνληαη ζπζθεπέο ή ππνινγηζηή, θαη λα κάζνπλ πξηλ ή κεηά λα κεηνπζηψλνπλ ηηο πιεξνθνξίεο πνπ ζπιιέγνπλ απφ ην δηαδίθηπν ζε θξηηηθή γλψζε. Απηή ε κνξθή παξνπζίαζεο είλαη έλα είδνο δηαδξαζηηθήο δηέγεξζεο ησλ καζεηψλ απφ ηνλ εθπαηδεπηηθφ. Οη καζεηέο πξέπεη λα κάζνπλ λα επεμεξγάδνληαη ή λα παξνπζηάδνπλ έλα ζέκα κέζσ ησλ δηαθφξσλ κνξθψλ δεκηνπξγίαο. Ωο πξνο ην 2ν: Σε απηή ηε θάζε, νη καζεηέο έρνπλ ηελ επθαηξία λα επεμεξγαζηνχλ ηα ζέκαηα πνπ παξνπζηάζηεθαλ, δειαδή: λα αλαπηχμνπλ θαη λα επεμεξγαζηνχλ δηαθνξεηηθέο νπηηθέο θαη πιεπξέο ηνπ ζέκαηνο, λα πξνζδηνξίζνπλ ην δηθφ ηνπο ελδηαθέξνλ θαη ηηο δηθέο ηνπο εκπεηξίεο ζην ζέκα, λα θάλνπλ ρξήζε, κε ηελ ζπκβνπιή ηνπ εθπαηδεπηηθνχ, κηαο πιεζψξαο Μέζσλ, λα θαζνξίζνπλ ην δηθφ ηνπο ξπζκφ κάζεζεο, λα κεηαηξέςνπλ ηηο θαηλνχξγηεο πιεξνθνξίεο ζε γλψζε θαη λα ηελ εληάμνπλ ζηελ ήδε ππάξρνπζα λα νινθιεξψζνπλ ηελ επηιεγκέλε πξννπηηθή σο πξνο ην πεξηερφκελν, ηε κέζνδν θαη ηε κνξθή θαη λα ηελ παξνπζηάζνπλ. Η εξγαζία ζε απηή ηελ θάζε κπνξεί θάιιηζηα λα δηεμαρζεί ρξνληθά πεξηνξηζκέλα ζε κηα δηδαθηηθή ψξα. Αιιά κπνξεί επίζεο λα

6 πξαγκαηνπνηεζεί θαη ζε άιιεο κνξθέο θνηλσληθήο νξγάλσζεο θαη δηδαζθαιίαο θαη κε δηαθνξεηηθή δηάξθεηα. Ωο πξνο ην 3ν: «Τν ζαχκα ηεο κνπζηθήο έγθεηηαη ζηελ επαλάιεςε» απηφ ην απφθζεγκα απφ ηελ ινγνηερλία ηζρχεη γηα ηελ επσθειή κάζεζε γεληθά θαη ηδηαίηεξα γηα ηε δηδαζθαιία. Δδψ, εληνχηνηο, ε επαλάιεςε θαη ε άζθεζε βνεζάλε ζηελ εκπέδσζε ηεο εμεηαζηέαο γλψζεο. Οη εθπαηδεπηηθνί πξέπεη σο εθ ηνχηνπ λα νξίζνπλ επαθξηβψο - θαη νη καζεηέο πξέπεη λα κπνξνχλ απηφ λα ην αλαγλσξίζνπλ πνηα πεξηερφκελα θαη πνηεο ηθαλφηεηεο ζα πξέπεη λα επεμεξγαζηνχλ ή λα κάζνπλ νη καζεηέο κε απηή ηελ ζηνρνζεζία. Πξέπεη επίζεο λα δψζνπλ ζηνπο καζεηέο έλα πεξηζψξην, κέζα ζην νπνίν απηνί ζα κπνξνχλ λα εληζρχζνπλ ηα πεξηερφκελα θαη ηηο ηθαλφηεηεο εθείλεο πνπ ηνπο έρνπλ γίλεη ζεκαληηθέο ζηε δεχηεξε θάζε. Μφλν φηαλ απηά ηα δχν, νη αληηθεηκεληθνί καζεζηαθνί ζηφρνη θαη ηα ππνθεηκεληθά ελδηαθέξνληα κάζεζεο, είλαη δπλαηφ λα ζπληεζνχλ απφ ηνλ καζεηή, κπνξνχλ λα δεκηνπξγεζνχλ εζσηεξηθά θίλεηξα γηα κάζεζε. Τν λα επηκέλεη θαλείο ζηελ επαλάιεςε ησλ πξνο εμέηαζε πεξηερνκέλσλ θαη ηθαλνηήησλ δεκηνπξγεί κφλν εμσηεξηθά θίλεηξα «ζεο ζίγνπξα λα γξάςεηο γηα έλα θαιφ βαζκφ;» - ηα νπνία πξνθαινχλ ακπληηθέο αληηδξάζεηο ζηνπο καζεηέο. Σεκαληηθέο γηα ηελ επαλαιεπηηθή κάζεζε ζε απηή ηε θάζε είλαη ηξεηο κεζνδνινγηθέο δηεπζεηήζεηο πνπ πξέπεη λα πξνγξακκαηίζεη θαη λα δηεπζεηήζεη ν εθπαηδεπηηθφο: 1. Πξέπεη λα ππάξρεη έλαο εμσηεξηθφο έιεγρνο απφ ηνπο ίδηνπο ηνπο εθπαηδεπηηθνχο κε δνθηκαζίεο ή θαη εξσηήζεηο ζηνπο καζεηέο, ζρεηηθά κε ηελ επίηεπμε ησλ ζηφρσλ πνπ έρνπλ ηεζεί. 2. Πξέπεη λα επηηξέπνληαη ηα ιάζε, ηα νπνία κπνξνχλ λα δηνξζψλνληαη θαηά ην δπλαηφ απφ ηνπο ίδηνπο ηνπο καζεηέο κε ηελ ζπκκεηνρή ηνπ εθπαηδεπηηθνχ θαη ησλ ζπκκαζεηψλ ή κε ηε βνήζεηα ιεμηθψλ, ζρεηηθήο βηβιηνγξαθίαο ή κε λέα Μέζα, π.ρ. ππνινγηζηή. 3. Οη καζεηέο πξέπεη ζε απηή ηε θάζε λα δνπιεχνπλ εληαηηθά κε Μέζα φισλ ησλ εηδψλ. Τα Μέζα έρνπλ εδψ θπξηνιεθηηθά δηακεζνιαβεηηθή ιεηηνπξγία, πξάγκα πνπ ζεκαίλεη φηη ελζαξξχλνπλ ηελ δηάδξαζε κεηαμχ ηνπ καζεηή θαη ηνπ αληηθεηκέλνπ ή ηεο άζθεζεο. Ωο πξνο ην 4ν: Σπλήζσο νη αζθήζεηο ηεο θάζεο εθαξκνγήο ρνξεγνχληαη σο εξγαζία γηα ην ζπίηη. Πην ινγηθφ, σζηφζν, ζα ήηαλ λα δηεθπεξαηψλνληαη ζην ζρνιείν. Απηφ ζεκαίλεη φηη ζηε παξαδνζηαθή κεησπηθή δηδαζθαιία νη καζεηέο θάλνπλ ρξήζε ηεο λεναπνθηεζείζαο γλψζεο θαη ησλ λέσλ ηθαλνηήησλ ηνπο κέζα απφ ηηο λέεο αζθήζεηο. Σεκαληηθφο εδψ είλαη ν έιεγρνο απφ κέξνπο ησλ εθπαηδεπηηθψλ. Σε κηα ζχγρξνλε κεησπηθή δηδαζθαιία, ζε απηή ηε θάζε νη αζθήζεηο κπνξνχλ λα ζπλδεζνχλ θαη κε ηε δεχηεξε θαη ηξίηε θάζε.

7 5.5. Μια ςύγχρονη μορφή διδαςκαλίασ ςτην τάξη: Άμεςη διδαςκαλία Απηή ε παξαιιαγή ηεο κεησπηθήο δηδαζθαιίαο κεηαθέξζεθε ζηηο ΗΠΑ απφ ηα θνιέγηα ζηα ζρνιεία θαη νλνκάδεηαη direct instruction (άκεζε δηδαζθαιία) (Gage/Berliner 1986). Σην πιαίζην απηφ, έρεη λφεκα λα αλαθέξνπκε φηη νη εηζεγεηέο ζηα θνιέγηα δελ δηδάζθνπλ παξαδνζηαθά (θεθ ) κε ηελ έλλνηα ηνπ δηνηθείλ (θεθ, 4.2.1) αιιά κε ηελ έλλνηα ηεο απνηειεζκαηηθήο θαζνδήγεζεο θαη ζηήξημεο. Απηή ε κνξθή δηδαζθαιίαο ζπκπεξηιακβάλεηαη ζηηο επξχηεξεο κνξθέο απηφλνκεο δηεξεπλεηηθήο κάζεζεο πνπ επηρεηξνχλ νη θνηηεηέο καδί κε ηνπο θαζεγεηέο ηνπο. Σηελ άκεζε δηδαζθαιία, αθξηβέζηεξα ζηελ άκεζε θαζνδήγεζε ή ηελ απζεληηθή πιεξνθφξεζε, ν δηδάζθσλ παξνπζηάδεη κέζα ζε 10 κε 15 ιεπηά κε «ζπζηεκαηηθφ ηξφπν» θαη κε ηε βνήζεηα ησλ Μέζσλ ηηο εηδηθέο εθείλεο γλψζεηο πνπ ρξεηάδνληαη νη θνηηεηέο γηα λα εξγαζηνχλ πεξαηηέξσ, ελ κέξεη απηφλνκα. Απηή ηε κνξθή ζηνρεπκέλεο παξνπζίαζεο ηεο πιεξνθνξίαο, ηεο γλψζεο θαη ησλ ηθαλνηήησλ ηελ ζπλαληάκε επίζεο ζε ζεκηλάξηα θαη ζπκπφζηα. Μπνξνχκε φκσο θάιιηζηα λα ηελ πξαγκαηνπνηήζνπκε θαη κέζα ζηελ ηάμε, φηαλ πξφθεηηαη λα θάλνπκε ηε δηαδηθαζία κάζεζεο πην ελδηαθέξνπζα γηα ηνπο καζεηέο. Μπνξεί λα λνεζεί σο έλα είδνο εθαξκνγήο ηεο καζεζηαθήο δηαδηθαζίαο ζε επίπεδν πεξηερφκελνπ θαη θηλήηξσλ. Τα αθφινπζα θξηηήξηα πξέπεη σζηφζν λα ιεθζνχλ ππ φςηλ, πξνθεηκέλνπ ε εθαξκνγή απηή λα νδεγήζεη ζηελ επηηπρία: Ο εθπαηδεπηηθφο πξέπεη λα γλσξίδεη φηη ε δηθή ηνπ direct instruction βνεζάεη ηε δηαδηθαζία κάζεζεο ησλ καζεηψλ. Γηα απηφ ην ιφγν, νη εθπαηδεπηηθνί πξέπεη λα γλσξίδνπλ πνιχ θαιά ην ζρεηηθφ κε ηε δηαδηθαζία κάζεζεο γλσζηηθφ επίπεδν ησλ καζεηψλ ηνπο. Η δεκηνπξγία ελφο ζεηηθνχ θιίκαηνο εξγαζίαο είλαη ζεκαληηθή πξνυπφζεζε γηα ηελ ελεξγνπνίεζε ησλ καζεηψλ. Καζνξηζηηθφ ξφιν παίδεη ε ad hoc ζηήξημε θαη θαζνδήγεζε ησλ καζεηψλ θαηά ηελ εξγαζία ζε αηνκηθέο δξαζηεξηφηεηεο, θαζψο επίζεο θαη ε αλαηξνθνδφηεζή ηνπο κε θαζπζηέξεζε ζε εξγαζίεο πνπ πξαγκαηνπνηνχλ ρσξίο θαζνδήγεζε. Η απζεληηθή πιεξνθφξεζε πξέπεη λα γίλεηαη ζε ζαθή γιψζζα, κε μεθάζαξα βήκαηα θαη ζε γνξγνχο ξπζκνχο. Πξέπεη λα ππνζηεξίδεηαη απφ Μέζα, ζπλεπψο πξέπεη λα ελεξγνπνηνχληαη πεξηζζφηεξνη δίνδνη πξφζιεςεο θαη πιεξνθφξεζεο ησλ καζεηψλ. Οη καζεηέο πξέπεη λα κπνξνχλ λα θξαηνχλ ζεκεηψζεηο. Πξέπεη λα γίλνληαη απνδεθηέο νη εξσηήζεηο ad hoc.

8 Οη εθπαηδεπηηθνί πξέπεη λα εμαζθαιίδνπλ φηη φινη νη καζεηέο έρνπλ θαηαιάβεη ηηο πιεξνθνξίεο πνπ ηνπο δφζεθαλ θαη είλαη ζε ζέζε λα δείμνπλ φηη κπνξνχλ λα ηηο εληάμνπλ ζηηο γλψζεηο θαη ηα ζρέδηα ηνπο. Γλσξίζακε απηή ηε κνξθή δηδαζθαιίαο ζηηο ΗΠΑ, ζηελ Αγγιία θαη ζην Ιζξαήι. Γελ αληηπξνζσπεχεη ηίπνηα πεξηζζφηεξν απφ κηα πξνγξακκαηηζκέλε πιεξνθφξεζε ησλ καζεηψλ κε ζηφρν λα θάλεη ηε δηαδηθαζία κάζεζεο πην απνηειεζκαηηθή κέζσ ηεο εθαξκνγήο λέσλ γλψζεσλ ή λέσλ πιεξνθνξηψλ, γηα απηφ νλνκάδεηαη ελίνηε θαη σο απνηειεζκαηηθή δηδαζθαιία. Κάζε εθπαηδεπηηθφο γλσξίδεη απηή ηε κνξθή δηδαζθαιίαο σο intermezzoο ηε ξνή ηνπ καζήκαηνο, φηαλ δηαπηζηψλεη φηη νη καζεηέο ηνπ ρξεηάδνληαη απηέο ηηο πιεξνθνξίεο γηα λα ζπλερίζνπλ ηελ εξγαζία ηνπο. Τν «direct teaching», φκσο, εθαξκφδεηαη κε ζηνρεπκέλε κέζνδν θαη ε ζηήξημε ησλ καζεηψλ κε πιεξνθνξίεο γίλεηαη κε ζπζηεκαηηθφ θαη νξγαλσκέλν ηξφπν Ο ρόλοσ των Μέςων ςτον προγραμματιςμό τησ διδαςκαλίασ Σηε κεησπηθή δαζθαινθεληξηθή δηδαζθαιία είλαη θαζνξηζηηθή, ε πξφζιεςε ηεο εθπαηδεπηηθήο δηαδηθαζίαο σο κεηαθνξά γλψζεσλ, ηθαλνηήησλ, δεμηνηήησλ θαη ε δφκεζε ηεο σο νξζνινγηθφ ζχζηεκα. Πξνηεξαηφηεηα έρεη, ζε απηφ ζην πιαίζην, ε επηηπρήο επεμεξγαζία ηνπ πξνγξάκκαηνο ζπνπδψλ. Ο εθπαηδεπηηθφο παξαθνινπζεί ηνπο εηδηθνχο ζηφρνπο θαη επεμεξγάδεηαη έλα ζρέδην γηα ηε ιεηηνπξγία ησλ Μέζσλ, ζηα πιαίζηα ηεο ηδηφηεηαο ηνπ σο «κεηαθνξέα θαη κεηαπξάηε». Όζνλ αθνξά ηε κεζνδηθή δηακφξθσζε ηεο δηδαζθαιίαο, απηφ ζεκαίλεη φηη ηα ηέζζεξα βαζηθά ζηνηρεία, δειαδή νη ζηφρνη, ηα πεξηερφκελα, νη κέζνδνη θαη ηα κέζα, πξέπεη λα νξγαλψλνληαη ηεξαξρηθά. Η επηθνηλσλία θαη δηάδξαζε εθηπιίζζνληαη σο κνλφδξνκε επηθνηλσλία, κε ηε ιεηηνπξγηθή έλλνηα. Οη παξαηεξήζεηο καο ζηελ ηάμε δείρλνπλ φηη θαη ηα λέα Μέζα ρξεζηκνπνηνχληαη σο βνεζεηηθά εξγαιεία. Σε απηήλ ηελ πεξίπησζε, νη εθπαηδεπηηθνί αθνξκψληαη απφ ηε ζηνρνζεζία ησλ αλαιπηηθψλ πξνγξακκάησλ ζπνπδψλ ησλ εηδηθψλ καζεκάησλ. Καηά ζπλέπεηα, επηιέγνπλ έλα ζέκα, γηα παξάδεηγκα ηε δνκή ηεο πξφηαζεο ζηελ γξακκαηηθή, ή έλα ζέκα ζηα καζεκαηηθά φπσο νη δηάθνξεο κνξθέο ηνπ ηξηγψλνπ. Η ινγηθή ηεο επηινγήο αθνινπζεί ηελ νξζνινγηθή νξγάλσζε ησλ πεξηερνκέλσλ πξνο κάζεζε ζε ζρέζε κε ηνλ πξνθαζνξηζκέλν ρξφλν θαη, επίζεο, ζπκθσλεί ζπρλά κε ηα πεξηερφκελα ζην ζρνιηθφ εγρεηξίδην. Σε ζρέζε κε ηα λέα Μέζα πξνγξακκαηίδεηαη ην ηη κπνξνχλ απηά λα ζπλεηζθέξνπλ ζηα πιαίζηα ηεο πξνθαζνξηζκέλεο ζηνρνζεζίαο θαη ησλ δηαθφξσλ θάζεσλ ηεο δηδαζθαιίαο. Έηζη, παξνπζηάδεηαη, γηα παξάδεηγκα, ζηελ εηζαγσγηθή θάζε ηεο δηδαζθαιίαο κηα κηθξή γξαθηθή παξάζηαζε γηα

9 ην ζέκα, ή κνηξάδεηαη ζηε θάζε ειέγρνπ έλα θχιιν εξγαζίαο. Όπσο θαίλεηαη θαη ζην δηάγξακκα πνπ αθνινπζεί, νη παηδαγσγηθέο απνθάζεηο γηα ηελ επηινγή ησλ κέζσλ θαη ηε ιεηηνπξγία ηνπο είλαη ηεξαξρηθά ηαμηλνκεκέλεο Στοχοθεςία αναλυτικοφ προγράμματοσ Στοχοθεςίεσ ειδικών μαθημάτων Επιλογή θεμάτων Καθοριςμόσ περιεχομζνων Επιλογή διδακτικοφ ςχεδίου Επιλογή μεθόδου Επιλογή Μζςων ανά διδακτική φάςη Επιλογή Μζςων ανάλογα με τη διδακτική λειτουργία Ο πόλορ και η λειηοςπγία ηων Μέζων ζηα πλαίζια ηος ππογπαμμαηιζμού ηηρ μεηωπικήρ δαζκαλοκενηπικήρ διδαζκαλίαρ Η απφθαζε γηα ηελ επηινγή ησλ Μέζσλ εμαξηάηαη απφ ηνπο αθφινπζνπο παξάγνληεο: α) απφ ηηο ηερληθέο δπλαηφηεηεο θαη ηε γεληθφηεξε ππνδνκή (π.ρ. έληππα, κεραληθά, ειεθηξνληθά Μέζα), β) απφ ην είδνο ηεο αξρηηεθηνληθήο θαη ηεο δνκήο ηνπο (π.ρ. ζηαηηθά ή δπλακηθά κέζα), γ) απφ ηελ ηξνπνηθφηεηα ηνπο, δειαδή ην θαλάιη αίζζεζεο ζην νπνίν αλαθέξνληαη (γηα παξάδεηγκα, αθνπζηηθά ή νπηηθά κέζα), δ) απφ ηηο δπλαηφηεηεο δηάδξαζεο πνπ επηηξέπνπλ. Απφ ηε δηδαθηηθή πξαθηηθή, σζηφζν, θαίλεηαη φηη νη εθπαηδεπηηθνί πνπ δίλνπλ έκθαζε ζηελ νξγάλσζε ηεο δηδαζθαιίαο ζηελ ηάμε κε Μέζα δελ ππεηζέξρνληαη θαζφινπ ζηηο απνθάζεηο πνπ ηέζεθαλ πην πάλσ. Πξσηαξρηθφ θξηηήξην γηα ηε ιήςε απνθάζεσλ παξακέλεη ζε απηή ηελ πεξίπησζε ε παγσκέλε ή εμσηεξηθεπκέλε παξαδνζηαθή πξνζέγγηζε δηδαζθαιίαο, πνπ εμππεξεηεί ηελ νξγαλσηηθή θαη καζεζηαθή βειηηζηνπνίεζε ηεο δηδαζθαιίαο Παραδείγματα διδαςκαλίασ Μαθηματικά με τον Η/Υ: για προχωρημένουσ (Klaus Nick) Δηζαγσγηθή ζεκείσζε: Παξά ην γεγνλφο φηη απηή ε έθζεζε αλαθέξεηαη ζηα έηε , ηα δεηήκαηα πξνο επίιπζε πνπ απαζρνινχλ ηηο εηδηθέο δηδαθηηθέο δελ έρνπλ ράζεη ηελ επηθαηξφηεηα ηνπο. Η πξφνδνο

10 πνπ ζεκεηψζεθε ζηελ αλάπηπμε ηφζν ζε επίπεδν πιηθνχ φζν θαη επίπεδν ινγηζκηθνχ κπνξεί εχθνια λα απνηηκεζεί. Τα πξνβιήκαηα πνπ αθνξνχλ ζε ηερληθέο ιεπηνκέξεηεο είλαη κάιινλ κηθξφηεξα ζήκεξα. α) Οη εγθαηαζηάζεηο ηνπ ζρνιείνπ Αίζνπζεο: Τν ζρνιείν δηέζεηε δχν αίζνπζεο ππνινγηζηψλ, ζηηο νπνίεο είραλ εγθαηαζηαζεί 16 ππνινγηζηέο ζπλ ηνλ ππνινγηζηή ηνπ θαζεγεηή. Σηε κία αίζνπζα ππήξραλ κεραλήκαηα πνπ ιεηηνπξγνχζαλ κε MS-DOS θαη ζηε δεχηεξε αίζνπζα ρξεζηκνπνηνχηαλ ην MS Windows 95 σο ιεηηνπξγηθφ ζχζηεκα. Σε απηή ηε δεχηεξε αίζνπζα παξαπέκπεη ε ζπγθεθξηκέλε έθζεζε. Γηα ηηο αζθήζεηο πξνγξακκαηηζκνχ νη Η/Υ κε MS- DOS ιεηηνπξγηθφ ήηαλ απνιχησο επαξθείο. Δδψ ζα πεξηγξαθεί ε εκπεηξία κε ην ινγηζκηθφ γξαθείνπ. Οη ππνινγηζηέο ήηαλ ηνπνζεηεκέλνη ζε αηνκηθά ηξαπέδηα. Τέζζεξα ηξαπέδηα βξίζθνληαλ ζε ηέζζεξηο ζεηξέο κεησπηθά πξνο ζηνλ πίλαθα θαη ζηελ έδξα ζηελ νπνία ήηαλ εγθαηεζηεκέλν ην Mastereye (ινγηζκηθφ δηδαζθαιίαο θαη δηαρείξηζεο Η/Υ). Ο ηξφπνο νξγάλσζεο ηεο δηδαζθαιίαο πξννξηδφηαλ κελ γηα κεησπηθφ κάζεκα, επέηξεπε φκσο κεζνδηθέο δηεπζεηήζεηο θαη γηα άιιεο θνηλσληθέο κνξθέο εξγαζίαο θαη δηδαζθαιίαο, π.ρ. θαηά ηελ εμάζθεζε ζε εθπαηδεπηηθά ινγηζκηθά ή θχιια εξγαζίαο, ζχκθσλα κε ηελ θιαζζηθή δηδαζθαιία, εληάζζνληαλ θάζεηο δηαιφγνπ κεηαμχ εθπαηδεπηηθνχ θαη καζεηή. Με απηή ηε κέζνδν έπξεπε ε λέα απνθηεζείζα γλψζε λα εληαρζεί ζηελ ήδε ππάξρνπζα. Δηδηθά λογιζμικό διασείπιζηρ: Η (λέα) αίζνπζα ειεθηξνληθψλ ππνινγηζηψλ ήηαλ εμνπιηζκέλε κε έλα ινγηζκηθφ ην νπνίν δελ κπνξνχζε λα παξέκβεη ζηηο δηαδηθαζίεο ησλ ππνινγηζηψλ, αιιά επέηξεπε ηελ αλακεηάδνζε ησλ δεδνκέλσλ ηεο νζφλεο ησλ ππνινγηζηψλ. Ήηαλ δπλαηή ε κεηάδνζε ελφο ππνινγηζηή ζε φινπο ηνπο άιινπο, θαζψο επίζεο θαη ε κεηάδνζε ηνπ ελφο ππνινγηζηή ζηελ νζφλε ηνπ άιινπ. Δπηπιένλ, ήηαλ δπλαηφ απφ ηελ ζέζε ηνπ εθπαηδεπηηθνχ λα πξνβιεζνχλ νη κεκνλσκέλεο νζφλεο δηαδνρηθά ζηελ νζφλε ηνπ ππνινγηζηή ηνπ εθπαηδεπηηθνχ. Ο ζθνπφο ηεο δπλαηφηεηαο απηήο είλαη πξνθαλήο: Κάζε καζεηήο πξέπεη αλά πάζα ζηηγκή λα ππνινγίδεη κε δεδνκέλν φηη ν εθπαηδεπηηθφο ηνλ βιέπεη θαη παξαθνινπζεί ηη θάλεη. Δπηπιένλ, ππήξρε ε δπλαηφηεηα λα γίλεη επίδεημε ησλ βεκάησλ επίιπζεο ζηηο νζφλεο (γηα φινπο ή γηα ζπγθεθξηκέλεο νκάδεο), ηφζν γηα δηδαθηηθέο ελφηεηεο απφ ηε ζέζε ηνπ εθπαηδεπηηθνχ, φζν θαη γηα ιχζεηο απφ ηνπο Η/Υ ησλ καζεηψλ.». Κάζε καζεηήο επαλεξρφηαλ πάληα ζηελ εξγαζία ηνπ κεηά ηελ απνδέζκεπζε ηεο νζφλεο. Κάζε ππνινγηζηήο δηέζεηε έλαλ νδεγφ δίζθνπ (disc drive) γηα λα κπνξνχλ νη καζεηέο λα απνζεθεχνπλ ηελ εξγαζία ηνπο ή φηαλ ρξεηαδφηαλ λα ηελ αλαθηήζνπλ. Δπίζεο κπνξνχζε ε εξγαζία ηνπο λα παξαδίδεηαη ζε δηζθέηεο γηα δηφξζσζε. β) Κψδηθαο ζπκπεξηθνξάο: Μαζεηέο και εκπαιδεςηικοί επεμεξγάζηεθαλ απφ θνηλνχ έλαλ θψδηθα ζπκπεξηθνξάο, ν νπνίνο έδηλε θπξίσο ηε δπλαηφηεηα λα πξνάγνληαη νη

11 καζεηέο απφ ηνλ εθπαηδεπηηθφ πιεξνθνξηθήο ζε επφπηεο, θάηη πνπ επέηξεπε ηε ρξήζε ηνπ ρψξνπ απφ καζεηέο φηαλ δελ ππήξρε εθεί κάζεκα. Μφλν έλαο καζεηήο απφ ηνπο εγθεθξηκέλνπο επφπηεο κπνξνχζε λα δνπιεχεη εθεί σο ππεχζπλνο. Κάζε καζεηήο ή εθπαηδεπηηθφο πνχ είρε ηελ επνπηεία αλαιάκβαλε ηελ ππνρξέσζε, θαηά ηελ αλαρψξεζε απφ έλα ρψξν ή ηελ παξάδνζή ηνπ, λα επηβεβαηψλεη κέζα απφ έλα πξσηφθνιιν φηη φια ήηαλ εληάμεη. Με απηφ ηνλ ηξφπν ζέιακε λα απνηξέςνπκε ην λα εγθαηαιείπνληαη ηα κεραλήκαηα ζε άζρεκε θαηάζηαζε, ην νπνίν είλαη θάηη πνπ έρνπκε θαηαθέξεη. Γηαηί απηφο πνπ ππέγξαθε ηειεπηαίνο ήηαλ ν ππεχζπλνο θαη θάζε καζεηήο απεηινχληαλ λα ράζεη ηε ζέζε ηνπ σο επφπηεο. Απηφ ήηαλ θάηη πνπ ην ζέιαλε πνιχ νη καζεηέο, φπσο θπζηθά ζέιαλε επίζεο λα κπνξνχλ λα είλαη κφλνη ηνπο ζηνπο ππνινγηζηέο. Αζθάλεια και πολιηική ζηιρ ΤΠΕ: Δμαηηίαο ησλ ηψλ θαη ηεο θαηαπφλεζεο ησλ κεραλεκάησλ απαγνξεχζακε γεληθά ηα παηρλίδηα ζηνλ ππνινγηζηή. Δμαίξεζε απνηεινχζαλ κφλν ηα παηρλίδηα ηα πξνγξακκαηίδνληαλ απφ ηνπ καζεηέο θαη απνηεινχζαλ εθπαηδεπηηθφ αληηθείκελν (θάπνηνη καζεηέο πξνγξακκάηηδαλ παηρλίδηα κε κεγάιε επηηπρία). Τν κεράλεκα ηνπ εθπαηδεπηηθνχ ήηαλ θιεηδσκέλν γηα ηνπο καζεηέο. Γηα θάζε κεράλεκα είρακε έηνηκε κηα δηζθέηα γηα ηελ απνθαηάζηαζε ηνπ ιεηηνπξγηθνχ ζπζηήκαηνο, ρξεηαδφηαλ φκσο λα απνθαηαζηήζνπκε κφλν ηηο πξαγκαηηθέο βιάβεο. γ) Σρεδηαζκφο ηεο δηδαζθαιίαο ζηα εηδηθά καζήκαηα θαη ε εθαξκνγή ηεο ζηελ ηάμε Αλέιαβα ηα Μαζεκαηηθά σο γλσζηηθφ αληηθείκελν εηδηθήο βαξχηεηαο ην 1996, αθνχ πξνεγνπκέλσο δίδαζθα ην 1995/96 ζηελ 11 ε ηάμε (ζεκ. β Λπθείνπ). Τν ηκήκα απνηεινχζαλ 16 καζεηέο, εθ ησλ νπνίσλ ην 40% ήηαλ θνξίηζηα. Απφ ηελ αξρή ζπδεηήζεθε φηη ν ππνινγηζηήο ζα ρξεζηκνπνηείηαη σο εξγαιείν θαη κέρξη ην Abitur (ηειηθέο εμεηάζεηο απνιπηεξίνπ δεπηεξνβάζκηαο εθπαίδεπζεο ζηελ Γεξκαλία) ζα ρξεζηκνπνηνχηαλ επίζεο θαη γηα ηηο εξγαζίεο κέζα ζηελ ηάμε. Όινη νη καζεηέο είραλ ήδε εκπεηξία κε ηνπο ππνινγηζηέο, κεξηθνί φκσο δελ δηέζεηαλ Η/Υ ζην ζπίηη. Σπδεηήζεθε ην πψο ζα κπνξνχζε λα γίλεη ε απαξαίηεηε εμάζθεζε ζηνπο Η/Υ ηνπ ζρνιείνπ. Δηδηθά νη καζεηέο ησλ κεγάισλ ηάμεσλ έρνπλ ζπρλά πνιιά θελά ζην θαζεκεξηλφ σξνιφγην πξφγξακκά ηνπο θαη, θαζψο ηφηε ήηαλ επίζεο ε αίζνπζα ειεχζεξε, νη καζεηέο κπνξνχζαλ λα δνπιέςνπλ εθεί. Απηφ έιπλε ην πξφβιεκα ηνπ πνχ ζα βξίζθνληαλ νη καζεηέο θαηά ηηο θελέο ψξεο. Τα ζέκαηα πνπ έπξεπε λα επεμεξγαζηνχλ νη καζεηέο ζπκπεξηιάκβαλαλ αλάιπζε, γξακκηθή άιγεβξα, ππνινγηζκφ πηζαλνηήησλ θαη έλα ειεχζεξν ζέκα γηα ην ηειεπηαίν εμάκελν, ην νπνίν εγψ νλφκαζα «επηιεγκέλα πξνβιήκαηα ζηνλ ηνκέα ησλ εθαξκνζκέλσλ καζεκαηηθψλ» θαη ην νπνίν κνπ εμαζθάιηδε ζεκαηηθά ειεχζεξν πεδίν. Ωο ινγηζκηθφ είρακε ζηελ δηάζεζε καο θπζηθά (ζηελ Γεξκάληα απαξαίηεηα) ην

12 πξφγξακκα WINWORD θαη γηα ηε δεκηνπξγία πηλάθσλ ην LOTUS123. Απηφ ην ινγηζκηθφ δελ παίδεη ζεκαληηθφ ξφιν ζήκεξα, ήηαλ φκσο ν πξφδξνκνο ηνπ MSEXCEL θαη απφ κηα άπνςε ην μεπεξλνχζε. Ό,ηη ιέσ ζε ζρέζε κε απηφ ην ιεηηνπξγηθφ πξφγξακκα κπνξεί απξφζθνπηα λα κεηαθεξζεί ζην EXCEL. Η πξνζέγγηζή κνπ αθνξνχζε ξεηψο ηα θαζηεξσκέλα ινγηζκηθά γξαθείνπ, έηζη φπσο ζα ηα ζπλαληήζνπλ νη καζεηέο αξγφηεξα ζηελ επαγγεικαηηθή ηνπο δσή. Γηα κέλα ζεκαληηθφ ήηαλ λα κάζνπλ νη καζεηέο λα εμππεξεηνχληαη ζε κηα αλάινγε πεξίζηαζε. Όηαλ θαηαλνήζεη θαλείο θάηη ζε έλα ινγηζκηθφ, ε κεηαθνξά ηνπ ζε έλα άιιν ζηε ζπλέρεηα είλαη εχθνιε. Με έλα ηέηνην ζθνπφ δελ ππάξρεη θαλέλα λφεκα λα πξνγξακκαηίδεη ή λα δηδάζθεη θαλείο ελφηεηεο φπσο «Δηζαγσγή ζην ινγηζκηθφ XYZ». Έλα ινγηζκηθφ καζαίλεηαη κε ηελ εθαξκνγή ηνπ θαη ε εθαξκνγή ηνπ εμαξηάηαη απφ ηελ θαηάζηαζε θαη ηηο πξνυπνζέζεηο ηεο δηδαζθαιίαο. Κάζε καζεηήο γλσξίδεη ηελ αξηζκνκεραλή, γηα απηφ θαη είλαη εχθνιν λα θαηαλνήζεη θαλείο έλα πίλαθα ζαλ κηα δηάηαμε αξηζκνκεραλψλ (θάζε θειί είλαη κηα), νη νπνίεο ζπλδένληαη κεηαμχ ηνπο. Γηα πνιχπινθεο εξγαζίεο κπνξεί θαλείο λα δεκηνπξγεί θάζε θνξά έλα λέν ππνινγηζηηθφ θχιιν εξγαζίαο. Σεκαληηθφ είλαη λα δίλεηαη πξνζνρή ζηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ ινγηζκηθνχ, εηδηθφηεξα λα γίλεηαη ζαθέο πψο αληηγξάθνληαη ηα πεξηερφκελα ησλ θειηψλ θαη ησλ καζεκαηηθψλ ηχπσλ, πψο ζηξνγγπινπνηεί ην ινγηζκηθφ, θαη πψο γξάθεηαη κηα εληνιή ζηξνγγπινπνίεζεο θαη πνηεο είλαη νη επηπηψζεηο ηεο. Τππηθέο εξγαζίεο πνπ κπνξνχλ λα γίλνπλ κε έλα ινγηζηηθφ θχιιν. επεμεξγαζία ζπλαξηήζεσλ, δειαδή λα κεδελίδνπκε κηα ζπλάξηεζε, λα κειεηάκε εηδηθά ζεκεία θαη λα ηα επεμεξγαδφκαζηε κε ηνλ ππνινγηζηή δεκηνπξγία πηλάθσλ έιεγρνο ηηκψλ, δειαδή λα εμεηάδνπκε ηα πεξηζψξηα επηηξεπηψλ ζθαικάησλ, φπνπ ηα πξνβιήκαηα πξνγξακκαηηζκνχ (πνηα πξνγξάκκαηα ζπγθιίλνπλ θαιά θαη γηαηί; πνηα δε ζπγθιίλνπλ δειαδή δελ είλαη ζπκβαηά θαη γηαηί;) εκθαλίδνληαη εχθνια θαη βξίζθνπλ ζηε ζπλέρεηα ηελ ζέζε ηνπο. αξηζκεηηθή αλάιπζε ησλ δηαθνξηθψλ εμηζψζεσλ επίιπζε γξακκηθψλ ζπζηεκάησλ βειηηζηνπνίεζε γξακκηθήο κέηξεζεο επεμεξγαζία κεγάισλ πξαγκαηηθψλ ζηαηηζηηθψλ πηλάθσλ (Πεγή: Οκνζπνλδηαθή Σηαηηζηηθή Υπεξεζία Βηζκπάληελ Δπεμεξγαζία) νξηζκφο εχξνπο πνπ βαζίδνληαη ζηελ αμηνπηζηία θαηά ηε δηάξθεηα ζηαηηζηηθψλ ηεζη ζηαηηζηηθέο πξνζνκνηψζεηο (ρξεζηκνπνηνχληαη ηπραίνη αξηζκνί) π.ρ. κε δείγκαηα απφ πιεζπζκνχο ε ζχλζεζε ησλ νπνίσλ είλαη γλσζηή

13 θιπ. Σηνπο Η/Υ εχθνια κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί εηδηθφ ινγηζκηθφ γηα επίδεημε, αιιά ζε απηφ δελ ζέισ λα ππεηζέιζσ θαζφινπ. Φπζηθά, νη ππνινγηζηέο κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ θαηά ηε δηάξθεηα ησλ γξαπηψλ δνθηκαζηψλ. Οη πξνυπνζέζεηο ήηαλ γηα απηφ ηνλ ζθνπφ θαιέο, θαζψο ππήξρε έλαο ππνινγηζηήο ζηε δηάζεζε θάζε καζεηή. Ωζηφζν θξαηνχζα ηελ αλαπλνή κνπ θάζε θνξά γηα ην αλ ζα ιεηηνπξγνχζαλ φια ηα κεραλήκαηα. Έλαο θνξεηφο ππνινγηζηήο κε ην ίδην ινγηζκηθφ ήηαλ πάληα έηνηκνο γηα ρξήζε ζε πεξίπησζε έθηαθηεο αλάγθεο. Απηφο ηειηθά ρξεζηκνπνηήζεθε ζπαλίσο. Σε θάζε εξγαζία, έλα κέξνο είρε πάληα ζεσξεηηθέο αζθήζεηο ζηηο νπνίεο νη ππνινγηζηέο δελ πξνζέθεξαλ θακία βνήζεηα, ελψ γηα ην κέξνο ησλ αζθήζεσλ πνπ έπξεπε λα δηεθπεξαησζνχλ κε ππνινγηζηή εηνηκαδφηαλ ζην ηεηξάδην εξγαζηψλ γξαπηψο έλα πξσηφθνιιν θαη ε εξγαζία απνζεθεπφηαλ ζε ειεθηξνληθή κνξθή ζηε δηζθέηα. Γηα εκέλα, σο εθπαηδεπηηθφ, ε δνπιεηά γηα ηελ πξνεηνηκαζία ησλ εξγαζηψλ ήηαλ πνιχ πην δχζθνιε απφ φ,ηη ε πξνεηνηκαζία ζπκβαηηθψλ εξγαζηψλ, αιιά κηα θάπνηα απνδεκίσζε ππήξρε θαηά ηε δηφξζσζε. Δπηπιένλ, ε θαηλνηνκία ζηνλ ηξφπν εξγαζίαο γηα εκέλα σο εθπαηδεπηηθφ ήηαλ έλα θίλεηξν γηα λα εθηειψ ηελ επηπιένλ εξγαζία ρσξίο λα παξαπνληέκαη. Δπίζεο, ζηηο ηειηθέο ελδνζρνιηθέο εμεηάζεηο ηεο δεπηεξνβάζκηαο εθπαίδεπζεο ππέβαια ζην γξαθείν εθπαίδεπζεο κηα ηέηνηα εξγαζία (κε ηηο αλάινγεο αηηηνινγήζεηο). Απηή ε πξφηαζε, δειαδή ν θαηλνηφκνο ηξφπνο εμέηαζεο είρε γίλεη απνδεθηφο απφ ηηο αξρέο. Απφ ηελ αλαηξνθνδφηεζε κε καζεηέο πνπ πήξαλ ην απνιπηήξην δεπηεξνβάζκηαο εθπαίδεπζεο θαηάιαβα φηη απηφ δελ ην βίσζαλ σο θάηη εχθνιν. Ωζηφζν, φινη ήηαλ επραξηζηεκέλνη γηαηί ζεσξνχζαλ ηαπηφρξνλα φηη, παξάιιεια κε ηε κφξθσζε ηνπο ζηα καζεκαηηθά, απέθηεζαλ πξφζζεηα πξνζφληα γεληθνχ ραξαθηήξα. Τέινο, νη καζεηέο κφλν ζε ζπάληεο πεξηπηψζεηο γίλνληαη καζεκαηηθνί αθφκα θαη αλ ελδηαθέξνληαη γηα ην κάζεκα ησλ καζεκαηηθψλ.» Από την face-to-face διδαςκαλία ςτη διαμεςολαβούμενη διδαςκαλία με Μέςα ςε αίθουςεσ ηλεκτρονικών υπολογιςτών: Aristo-class Μηα γλσζηή παξαιιαγή ηεο δαζθαινθεληηθήο δηδαζθαιίαο είλαη ε κεησπηθή δηδαζθαιία ζηηο αίζνπζεο ειεθηξηθψλ ππνινγηζηψλ. Απηφ ην δηδαθηηθφ θαη καζεζηαθφ πεξηβάιινλ εξγαζίαο είλαη γλσζηφ ζε φιεο ηηο βαζκίδεο ηεο εθπαίδεπζεο. Σχκθσλα κε πιεξνθνξίεο ηεο κειέηεο «Benchmarking Studie» πνπ έγηλε ην 2006, κε αλάζεζε ηεο Δπξσπατθήο Δπηηξνπήο ζε ζρέζε κε ηε ρξήζε λέσλ Μέζσλ ζηηο 27 ρψξεο ηεο ΔΔ, ε πιεηνλφηεηα ησλ επξσπατθψλ ζρνιείσλ ρξεζηκνπνηεί ηα λέα Μέζα ζηα εξγαζηήξηα ππνινγηζηψλ, γηα παξάδεηγκα ζην Ηλσκέλν Βαζίιεην 79,3%,

14 ζηελ Διιάδα 84% θαη ζηελ Γεξκαλία 85,8%. Τν δηάγξακκα πνπ αθνινπζεί απεηθνλίδεη ηε ρξήζε Η / Υ ζε αίζνπζεο ειεθηξνληθψλ ππνινγηζηψλ έμσ απφ ηελ ηάμε. Σσολεία πος σπηζιμοποιούν Η /Υ ζηιρ αίθοςζερ ςπολογιζηών Οη αίζνπζεο ππνινγηζηψλ ή ηα εξγαζηήξηα Η /Υ ζπκίδνπλ ηα εξγαζηήξηα γιψζζαο, ηα νπνία θηηάρηεθαλ ηε δεθαεηία ηνπ 60 κε βάζε ηελ πξνγξακκαηηζκέλε κάζεζε. Αθξηβψο φπσο θαη ηφηε, ε δεκηνπξγία εξγαζηεξίσλ ππνινγηζηψλ είλαη αθξηβή. Σπλήζσο έρνπλ κηα δαζθαινθεληξηθή ρσξηθή δηάηαμε (Καλάθεο 1999). Όηαλ νη καζεηέο εξγάδνληαη ζηα εξγαζηήξηα ειεθηξνληθψλ ππνινγηζηψλ, πξφθεηηαη ζπλήζσο γηα ηελ εθκάζεζε ινγηζκηθνχ, γηα ηελ εθκάζεζε εξγαιείσλ γηα λα εξγαζηνχλ ζην δηαδίθηπν θαη γηα ηελ εθκάζεζε ησλ δπλαηνηήησλ ηνπ ππνινγηζηή θαη ηνπ δηαδηθηχνπ. Ο ππνινγηζηήο

15 ρξεζηκνπνηείηαη σο αληηθείκελν δηδαζθαιίαο θαη κάζεζεο, ηδίσο ζηε δεπηεξνβάζκηα εθπαίδεπζε. Η έκθαζε δίλεηαη ζηε κεηάδνζε δεμηνηήησλ ρξήζεο (skills) ζε ζρέζε κε ηηο βαζηθέο ιεηηνπξγίεο ελφο ινγηζκηθνχ θαη ηελ εθκάζεζε ησλ εηδηθψλ ιεηηνπξγηψλ. Τν δηαθέξνλ ησλ εθπαηδεπηηθψλ ζε ηέηνηνπ είδνπο κεζφδνπο δηδαζθαιίαο θαη κάζεζεο είλαη ηερληθφ (Habermas 1973, Kron- Sofos, 2003, 43). Σε ηέηνηνπ είδνπο δηαδηθαζίεο δηδαζθαιίαο θαη κάζεζεο, ν εθπαηδεπηηθφο θαηαιακβάλεη ηελ πξψηε ζέζε. Δηζάγνπλ ηνπο καζεηέο ζε έλα λέν ζεκαηηθφ πεδίν π.ρ. ην ινγηζκηθφ Excel. Πξνβάιινπλ κε ηε βνήζεηα ελφο πξνβνιέα ηελ νζφλε ηνπ ππνινγηζηή ηνπο ζηνλ ηνίρν θαη παξνπζηάδνπλ ζε κεκνλσκέλα βήκαηα ην δηδαθηηθφ αληηθείκελν. Οη καζεηέο ιακβάλνπλ ζηελ ζπλέρεηα αζθήζεηο θαη ν εθπαηδεπηηθφο αμηνινγεί ηηο δηάθνξεο ιχζεηο. Σηα πιαίζηα κηα ηέηνηαο δνκήο ηεο δηδαζθαιίαο, κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί έλα ινγηζκηθφ ζχζηεκα δηδαζθαιίαο θαη δηαρείξηζεο, φπσο γηα παξάδεηγκα ην MasterEye ( ή AristoClasss ( Γηα ηε ρξήζε ηέηνησλ ζπζηεκάησλ δελ ρξεηάδεηαη ε αγνξά λέσλ πξντφλησλ πιηθνχ (hardware). Τν ινγηζκηθφ εγθαζίζηαηαη ζηνλ ππνινγηζηή ηνπ εθπαηδεπηηθνχ θαη ησλ καζεηψλ. Με απηφ ηνλ ηξφπν, ρξεζηκνπνηψληαο έλα ζχζηεκα αληαιιαγήο κελπκάησλ, ν εθπαηδεπηηθφο είλαη ζε ζέζε λα ζηείιεη ζε φινπο ηνπο καζεηέο έλα πξφγξακκα ή έλα αξρείν, ην νπνίν απηνί κπνξνχλ ζηε ζπλέρεηα λα επεμεξγαζηνχλ. Δδψ πεξηιακβάλνληαη φρη κφλν ηα γξαθηθά θαη νη παξνπζηάζεηο, αιιά επίζεο αθνπζηηθά θαη video. Μηα δπλαηφηεηα ηνπ Aristo-class, ν «ςεθηαθφο πίλαθαο», πνπ επηηξέπεη λα κεγαιψζεη ηα ζηνηρεία πνπ κεηαθέξεη, λα ηα ζεκεηψζεη ή λα ηα ζπλνδεχζεη κε θείκελν.

16 Εικόνα ηηρ οθόνηρ ηος ςπολογιζηή ηος εκπαιδεςηικού με ηο ππόγπαμμα AristoClass Τν δηδαθηηθφ πεξηερφκελν κεηαθέξεηαη άκεζα ζηηο νζφλεο ησλ καζεηψλ. Απφ ηνλ ζηαζκφ ηνπ εθπαηδεπηηθνχ, κπνξεί ν ίδηνο λα παξαθνινπζεί ηηο δξαζηεξηφηεηεο θαη ηελ πξφνδν ησλ καζεηψλ θαη λα βνεζάεη απφ καθξηά κεκνλσκέλνπο καζεηέο. Οη εθπαηδεπηηθνί κπνξνχλ επίζεο λα αληηιακβάλνληαη ηηο ιεηηνπξγίεο ειέγρνπ: κπνξνχλ ηαπηφρξνλα λα εθθηλήζνπλ ή λα ζέζνπλ εθηφο ιεηηνπξγίαο ηνπο ππνινγηζηέο ησλ καζεηψλ, ή λα εθθηλνχλ πξνγξάκκαηα θαη λα ζθνηεηληάδνπλ ηελ νζφλε ησλ ππνινγηζηψλ γηα λα απμήζνπλ ηελ πξνζνρή ησλ καζεηψλ. Τν ινγηζκηθφ ζχζηεκα δηδαζθαιίαο θαη δηαρείξηζεο ηάμεο πξέπεη λα εγθαηαζηαζεί θαη ζε δηθηπσκέλεο ηάμεηο ζηηο νπνίεο γίλεηαη δηδαζθαιία κε ηε βνήζεηα ηνπ ππνινγηζηή. Έηζη κπνξνχλ λα εθπαηδεπηνχλ νκάδεο εξγαζίαο πνπ δνπιεχνπλ ζε δηάθνξεο αίζνπζεο. Με απηφ ηνλ ηξφπν, κπνξνχλ νη εθπαηδεπηηθνί απφ ηελ θεληξηθή ζέζε ηνπο λα δηδάμνπλ παξάιιεια δηάθνξεο νκάδεο, ζε δηάθνξα καζήκαηα ή δηάθνξεο ηάμεηο, ζε δηαθνξεηηθέο αίζνπζεο, π.ρ. κε ην πξφγξακκα AristoClass. Τν ινγηζκηθφ επηηξέπεη εμάιινπ ηε δηαθνξνπνίεζε ηεο δηδαζθαιίαο, κε πξνυπφζεζε φηη ππάξρνπλ ππνινγηζηέο ζηελ ηάμε. Ο παξαθάησ πίλαθαο παξέρεη κηα εηθφλα γηα ηηο θχξηεο ιεηηνπξγίεο ηνπ AristoClass.

17 Δκθαλίδεηαη ε νζφλε ηνπ εθπαηδεπηηθνχ ζηελ νζφλε ελφο ή πεξηζζνηέξσλ καζεηψλ, π.ρ. γηα λα εμεγήζεη ή λα ηνπο δείμεη θάηη «Σθνηείληαζκα» ηεο νζφλεο ελφο ππνινγηζηή ή πεξηζζφηεξσλ ζπζθεπψλ έηζη, ψζηε νη καζεηέο πνπ θάζνληαη ζηνπο ππνινγηζηέο λα κπνξνχλ λα παξαθνινπζήζνπλ ην κάζεκα θαιχηεξα Δκθαλίδεηαη ε νζφλε ελφο καζεηή ή νη νζφλεο επηιεγκέλσλ καζεηψλ ζηελ νζφλε ηνπ εθπαηδεπηηθνχ Ο εθπαηδεπηηθφο ή νη καζεηέο ζηέιλνπλ ζε έλα ή ζε πεξηζζφηεξνπο ζηαζκνχο έλα , π.ρ. γηα δεηήζνπλ κηα ζπκβνπιή Ο εθπαηδεπηηθφο ή νη καζεηέο κπνξνχλ λα ζπλνκηινχλ κε έλα ή κε πεξηζζφηεξνπο ζηαζκνχο θαη λα απνζεθεχνπλ ηε ζπλνκηιία. Σε φπνηνλ δελ απεπζχλεηαη ν εθπαηδεπηηθφο παξακέλεη αλελφριεηνο. Ο εθπαηδεπηηθφο κπνξεί λα ζηείιεη έλα έγγξαθν, π.ρ. κηα εξγαζία ζε πνιινχο καζεηέο θαη κεηά ηελ επεμεξγαζία λα ηε ζπιιέμεη ειεθηξνληθά γηα λα ηελ αμηνινγήζεη. Ο εθπαηδεπηηθφο κπνξεί λα ζπλνκηιήζεη κε επηιεγκέλνπο καζεηέο Με ηε ιεηηνπξγία απηή ηίζεληαη νη επηιεγκέλνη ζηαζκνί εθηφο ιεηηνπξγίαο Λειηοςπγία ηων επγαλείων AristoClass Απφ εθπαηδεπηηθή ζθνπηά, νη πην ζεκαληηθέο ιεηηνπξγίεο ησλ ζπζηεκάησλ δηαρείξηζεο ηάμεο είλαη νη εμήο: Λειηοςπγία επίδειξηρ: Η νζφλε ηνπ εθπαηδεπηηθνχ ρξεζηκεχεη σο έλαο ζρνιηθφο πίλαθαο, ηνλ νπνίν κπνξεί λα δείμεη θαλείο ζε έλα άηνκν, ζε κηα νκάδα ή ζε φινπο ηνπο καζεηέο. Δίλαη επίζεο δπλαηφ λα ρξεζηκνπνηεζεί θάζε νζφλε απφ θάζε ζηαζκφ σο πίλαθαο. Με απηή ηε ιεηηνπξγία επηηξέπεη ζηνλ εθπαηδεπηηθφ λα επηδεηθλχεη δηάθνξα αληηθείκελα, λα παξνπζηάδεη γεγνλφηα, λα ελεκεξψλεη ηνπο καζεηέο γηα ηζηνζειίδεο θ.ιπ. Λειηοςπγία ηος διαλόγος: Οη δπλαηφηεηεο ηνπ θαη ηνπ chat room αληηθαζηζηνχλ ηνλ απεπζείαο δηάινγν. Ο εθπαηδεπηηθφο επηθνηλσλεί κέζσ ηνπ ππνινγηζηή κε έλα κφλν καζεηή, κε κηα επηιεγκέλε νκάδα ή κε νιφθιεξε ηελ ηάμε. Σε φπνηνλ δελ απεπζχλεηαη ν εθπαηδεπηηθφο παξακέλεη αλελφριεηνο.

18 Λειηοςπγία ελέγσος: Ο εθπαηδεπηηθφο έρεη πάληα ηελ επνπηεία θαη ηνλ έιεγρν. Ο θάζε καζεηήο κπνξεί λα παξαθνινπζείηαη απφ ηνλ εθπαηδεπηηθφ ελψ εξγάδεηαη, ρσξίο ν ηειεπηαίνο λα ρξεηάδεηαη λα απνκαθξπλζεί απφ ηε ζέζε ηνπ. Απφ ηελ άιιε πιεπξά, ν εθπαηδεπηηθφο κπνξεί λα παξαζέζεη ηηο νζφλεο φισλ ησλ καζεηψλ ηνπ ηελ κηα δίπια ζηελ άιιε. Μπνξεί παξάιιεια λα αλαγλσξίζεη αλ έλαο καζεηήο θάλεη πινήγεζε ζην δηαδίθηπν εθείλε ηε ζηηγκή. Μπνξεί επίζεο λα κεηαθέξεη ηελ νζφλε ελφο καζεηή ζηηο νζφλεο άιισλ καζεηψλ σο παξάδεηγκα. Λειηοςπγία ςποζηήπιξηρ: Σε απηφ ην πιαίζην, ν εθπαηδεπηηθφο κπνξεί λα δξάζεη πνηθηινηξφπσο. Σε πεξίπησζε πνπ ε ζπκβνπιεπηηθή επηθνηλσλία κέζσ chatten, ή κηθξνθψλνπ δελ επαξθεί, κπνξεί λα επέκβεη ζηηο ιεηηνπξγίεο ηνπ πνληηθηνχ, ηνπ πιεθηξνινγίνπ ή ηεο νζφλεο ελφο ή πεξηζζνηέξσλ καζεηψλ, π.ρ. γηα λα ηνπο δψζεη πιεξνθνξίεο, λα ηνπο ζπκβνπιέςεη θαη ηνπο ππνδείμεη ηξφπνπο επίιπζεο Σχέδιο εργαςίασ: Ένταξη τησ εργαςίασ ςτο διαδίκτυο ςτη δαςκαλοκεντρική διδαςκαλία. 8. τάξη. Αγγλικά ωσ πρώτη ξένη γλώςςα: Θέμα: Native Americans (Wolfgang Schenk) «Σχκθσλα κε ηελ εκπεηξία κνπ ε εξγαζία κε Η/Υ ζην κάζεκα εγθαιεί ζηνλ ίδην βαζκφ, ηφζν ηνπο εθπαηδεπηηθνχο φζν θαη ηνπο καζεηέο, λα αλαπηχμνπλ θαηλνχξγηνπο ξφινπο θαη λα κάζνπλ. Ωο πξνο απηφ, εγψ ν ίδηνο βίσζα ην ξφιν κνπ σο Mediator (δηακεζνιαβεηή), θαη απηφλ πξαγκαηνπνίεζα. Ο φξνο Mediator δελ είλαη θαηλνχξγηνο. Δπαλαλνεκαηνδνηήζεθε σο πξνο ην πεξηερφκελφ ηνπ απφ ηνπο θαζεγεηέο Kron θαη Σνθφ, κε ηνπο νπνίνπο δηεμήγαγα απηφ ην ζρέδην εξγαζίαο. Οη Kron θαη Σνθφο νξίδνπλ ηελ έλλνηα ηνπ κεζνιαβεηή απφ ην ιαηηληθφ in medium quaerere, ην νπνίν ζεκαίλεη πεξίπνπ «λα θάλεηο θάηη καδί ή λα θάλεηο θάηη γηα φινπο»: Τν λα βνεζάο ηνπο καζεηέο ζηελ εξγαζία ηνπο κε πνιπκέζα, ηδηαίηεξα κε ηνλ Η/Υ, ην λα βειηηζηνπνηείο δηδαθηηθέο θαη καζεζηαθέο δηαδηθαζίεο θαη παξάιιεια λα εληάζεηο ζηελ δηδαζθαιία εξγαζία πνπ αθνξά ηελ αζθαιή πινήγεζε ζην δηαδίθηπν θαη γεληθφηεξα ηελ πξνζηαζία ησλ λέσλ, απηή ήηαλ ε πξσηαξρηθή ηνπο ηδέα. Αλαπφθεπθηα αθνινχζεζε ε αλάπηπμε δηδαθηηθψλ πξνζεγγίζεσλ κε Μέζα γηα ηελ επηκφξθσζε κειινληηθψλ εθπαηδεπηηθψλ θαη ε πηινηηθή εθαξκνγή ηνπο ζε ζπλεξγαζία κε ην Γπκλάζηφ καο. Μέρξη εδψ ν δξφκνο είλαη ζηξσκέλνο, ε θαηεχζπλζε είλαη γλσζηή, απνκέλεη λα ζπλερίζεη θάπνηνο απηφλ ην δξφκν. Αλ ζέιεη θαλείο λα ην θάλεη, απνκέλεη κφλν λα πξνζέμεη δχν ζεκεία:

19 Καηά πξψηνλ, ε παηδαγσγηθή αληίιεςε γηα ηελ εξγαζία κε πνιπκέζα είλαη θάζε άιιν παξά θαζαξά ηερληθή. Έηζη, ε βαζηθή ηδέα ηνπ πξψηνπ ζρεδίνπ εξγαζίαο ζην Γπκλάζηφ καο ζην δηαδίθηπν ήηαλ ε παξαηήξεζε θαη ε αλάιπζε ηεο αιιειεπίδξαζεο. Δίλαη αιήζεηα φηη ην δηαδίθηπν απνκνλψλεη ηνπο καζεηέο θαη φηη πεξηνξίδεη ηηο δηαπξνζσπηθέο δηεξγαζίεο ζην επίπεδν ηεο άςπρεο επαθήο κε κεραλήκαηα; Η αλάιπζε ηεο θνηλσληθήο αιιειεπίδξαζεο έδσζε αλαπάληερεο απαληήζεηο ζε απηά ηα εξσηήκαηα: Παξφιν πνπ ε νκάδα απνηεινχληαλ απφ 9 καζήηξηεο θαη έλα καζεηή κε 15 ππνινγηζηέο θαη ππήξρε θάιιηζηα ε δπλαηφηεηα λα δνπιεχεη ν θαζέλαο ζε κηα ζέζε, ηα κέιε ηεο νκάδαο ρσξίο ηελ παξέκβαζε ηνπ εθπαηδεπηηθνχ νξγάλσλαλ κηθξέο νκάδεο ησλ δχν ή ησλ ηξηψλ ζπκκεηερφλησλ. Ο θαηακεξηζκφο ηεο εξγαζίαο γηλφηαλ απζφξκεηα απφ ηα κέιε ηεο νκάδαο: Παξαθνινχζεζε ηεο νζφλεο θαη αμηνιφγεζε ησλ απνηειεζκάησλ, δφκεζε ησλ επφκελσλ βεκάησλ εξγαζίαο, πξαθηηθή εθαξκνγή κε ην πνληίθη θαη κέζσ ηνπ πιεθηξνινγίνπ, πξσηνθφιιεζε ηεο εξγαζίαο, φια γίλνληαλ ζε κεγάιν βαζκφ αλεμάξηεηα θαη κε επζχλε ηνπ θαζελφο. Τν ιεμηθφ έπαηδε ζεκαληηθφ ξφιν. Ο εθπαηδεπηηθφο έκπαηλε ζην παξαζθήλην, παξείρε βνεζεηηθέο ππεξεζίεο θαη γηλφηαλ εηαίξνο ζην πιαίζην ηεο καζεζηαθήο δηαδηθαζίαο. Η αημόζθαιπα ήηαλ ραιαξή θαη θηιηθή, θαη ραξαθηεξηδφηαλ απφ ηελ εηνηκφηεηα γηα βνήζεηα. Οη νκάδεο εξγάδνληαλ ζπγθεληξσκέλεο, ζπλήζσο πέξα απφ ηνλ πξαγκαηηθφ ρξφλν πνπ είραλ ζηελ δηάζεζή ηνπο, θαη έθεπγαλ απφ ην κάζεκα κε εληζρπκέλε απηνεθηίκεζε. Όινη νη ζπκκεηέρνληεο ζην ζρέδην εξγαζίαο ήηαλ, ηέινο, ελζνπζηαζκέλνη κε ηελ γλεζηφηεηα ησλ απνηειεζκάησλ, είηε κε ηηο πνιχ ελεκεξσκέλεο αλαιπηηθέο πιεξνθνξίεο πνπ κπνξνχζε λα βξεη θαλείο ζηηο ηζηνζειίδεο, είηε ηηο ιεπηνκεξείο πξνζσπηθέο απαληήζεηο πνπ δίλνληαλ ζηα εξσηεκαηνιφγηα κέζσ -- θαη ηα δχν ήηαλ εκπεηξίεο πνπ ζαθψο μεπεξλνχζαλ ηε δηδαζθαιία κε ηηο μεπεξαζκέλεο πιεξνθνξίεο ηνπ ζρνιηθνχ εγρεηξηδίνπ ή ηε ζπγγξαθή ελφο ππνζεηηθνχ γξάκκαηνο. Η πξαγκαηηθή δσή εηζήρζε ζηελ ηάμε θαη πξαγκαηνπνηήζεθε κηα πξαγκαηηθή θαη φρη εηθνληθή επηθνηλσλία. Η δεχηεξε πηπρή γηα ηε δηδαζθαιία κε Μέζα, ε νπνία βξηζθφηαλ ζην επίθεληξν ηεο δνπιεηάο καο, ήηαλ ην πεπιεσόμενο ηηρ διδαζκαλίαρ. Ο ππνινγηζηήο θαη ην δηαδίθηπν έπξεπε λα βξίζθνληαη ζηε δηάζεζή καο, δελ έπξεπε φκσο λα γίλνπλ απηνζθνπφο. Όπσο απνδείρζεθε, κε απηά ηα εξγαιεία ε πνηφηεηα ηνπ πεξηερνκέλνπ ηεο δηαδηθαζίαο κάζεζεο κπνξνχζε λα απμεζεί ζεκαληηθά. Τν πεξηερφκελν αθνξνχζε ζην πξνθείκελν ζρέδην εξγαζίαο, θαηά πξψηνλ, ην ζέκα ηεο αλεξγίαο θαη ηνπ αιθννιηζκνχ ζηνπο θαηαπιηζκνχο ησλ Ιλδηάλσλ, έλα ζέκα ζην νπνίν ην βηβιίν κπνξεί αλαπφθεπθηα λα παξέρεη ιίγν ή πνιχ μεπεξαζκέλεο ή γεληθέο πιεξνθνξίεο κφλν. Παξάιιεια κε ην ςάμηκν γηα ηηο ζρεηηθέο πιεξνθνξίεο, νη καζεηέο

20 αλέπηπμαλ κηα δεχηεξε ηδέα. Γηαηί λα κελ απνθηήζνπλ άκεζε επαθή κε ηνπο ηλδηάληθνπο θαηαπιηζκνχο, ή κε ηα ζρνιεία ησλ θαηαπιηζκψλ; Οη αληίζηνηρεο ειεθηξνληθέο δηεπζχλζεηο βξέζεθαλ ζχληνκα θαη κε πςειφ θίλεηξν θαη ζνβαξφηεηα δεκηνπξγήζεθε έλα εξσηεκαηνιφγην ην νπνίν ππεξθάιππηε απφ πιεπξάο πεξηερνκέλνπ ηα ζεκεία πνπ έζεηε ε εξγαζία κέζα απφ ην βηβιίν θαη ηα νπνία ζα παξέκελαλ άλεπ ζεκαζίαο κέζα ζην κε ξεαιηζηηθφ ηνπο πιαίζην. Τελ ίδηα ζηηγκή πξνέθπςε κηα άιιε κοινωνική διαδικαζία: ε απζεληηθή επηθνηλσλία κε καζεηέο απφ δχν θαηαπιηζκνχο, κηα επηθνηλσλίαο ε νπνία ζπλερίζηεθε ζε πεξαηηέξσ ζρέδηα εξγαζίαο. Απνκέλεη λα πξνζζέζσ φηη ε εξγαζία κε ηε γιψζζα θαηά ηελ δεκηνπξγία ησλ εξσηεκαηνινγίσλ εθηπιίρζεθε απηφλνκα θαη πην εληαηηθά απφ φ,ηη ζηελ θαλνληθή δηδαζθαιία. Σε απηφ ην πξψην θνηλφ ζρέδην εξγαζίαο, θάλακε κηα πεξαηηέξσ παξαηήξεζε: Οη θνηηεηέο, νη νπνίνη ζηα πιαίζηα ηνπ ζρεδίνπ εξγαζίαο απηνχ έπξεπε κφλν λα καγλεηνζθνπνχλ θαη λα παξαηεξνχλ, ελεπιάθεζαλ απφ ηνπο καζεηέο ζηελ καζεζηαθή δηαδηθαζία. Παξ φια ηα θίλεηξα θαη ηελ έληαζε ηεο εξγαζίαο, ππήξραλ πεξηζηαζηαθά κηθξά ηερληθά πξνβιήκαηα, φπσο π.ρ. θαηά ηελ δεκηνπξγία δηεπζχλζεσλ ή ηελ απνζήθεπζε πιεξνθνξηψλ πνπ ζπιιέρηεθαλ ζην δηαδίθηπν. Οη θνηηεηέο, νη νπνίνη ελεπιάθεζαλ επραξίζησο, έγηλαλ ακέζσο δεθηνί απφ ηελ νκάδα θαη απφ ηφηε ηνπο θαινχζαλ γηα ζπκβνπιέο θαη ζε άιια ζέκαηα πνπ αθνξνχζαλ ηνλ ρεηξηζκφ ηνπ Η/Υ ή ην δηαδίθηπν. Η ηδέα ηνπ δηακεζνιαβεηή εθαξκφζηεθε ζηελ πξάμε. Τν επφκελν θνηλφ ζρέδην εξγαζίαο ην νπνίν δηεμήγακε κε ζέκα «Τν Κχκα - ξαηζηζκφο ζην δηαδίθηπν» ήηαλ, ηεξνπκέλσλ ησλ αλαινγηψλ, εληειψο δηαθνξεηηθά δνκεκέλν. Δληαγκέλν ζε έλα ζεκηλάξην ηνπ Παηδαγσγηθνχ Τκήκαηνο ηνπ Παλεπηζηεκίνπ ηνπ Mainz γηα ηα Μέζα (Media Education), ρσξηζκέλν ζε εηζαγσγηθή θάζε ηξηψλ εβδνκάδσλ γηα ηελ κεηάδνζε βαζηθψλ γλψζεσλ ηεο εξγαζίαο κε λέα Μέζα, ζπκπεξηιακβαλνκέλεο κηαο πξνπαξαζθεπαζηηθήο παξαθνινχζεζεο ζην ζρνιείν καο, ζηε ζπλέρεηα ζε κηα θάζε εθηέιεζεο 12 εβδνκάδσλ κε ζπλνδεπηηθά ζεκηλάξηα θαη ζε έλα εληαηηθφ ζεκηλάξην δχν εκεξψλ γηα ην θιείζηκν, ην ζπγθεθξηκέλν ζρέδην εξγαζίαο ήηαλ κέξνο ηεο θαηάξηηζεο εθπαηδεπηηθψλ. Ο κεγάινο αξηζκφο ησλ θνηηεηψλ θαη ησλ καζεηψλ - απηή ηε θνξά ήηαλ κηα θαλνληθή ηάμε 27 καζεηψλ θαζηζηνχζε δπλαηή ηελ εζσηεξηθά δηαθνξνπνηεκέλε δηδαζθαιία κε πνηθίιε ζεκαηνινγία απφ ηα εηδηθά δεηήκαηα ηεο Γηδαθηηθήο ησλ Μέζσλ, π.ρ. ηελ εηζαγσγή ζηελ δηδαζθαιία κε δηάθνξεο κεραλέο αλαδήηεζεο, ηε δεκηνπξγία ζεκαηηθήο πχιεο κε ζρέδηα εξγαζίαο γηα ην ξαηζηζκφ απφ άιια ζρνιεία, ηελ αλάιπζε ηεο επηρεηξεκαηνινγίαο ζε ηζηνζειίδεο αθξνδεμηψλ θνκκάησλ, ηδηαηηέξα ηε δεκηνπξγία επαθήο κε άιια ζρνιεία ζηηο ΗΠΑ θαη ηε δεκηνπξγία ελφο εξσηεκαηνινγίνπ, νξηζκέλεο πηπρέο ηεο δνπιεηάο πνπ αθνξνχλ ηελ

21 πξνζηαζία ησλ λέσλ, ηελ θξηηηθή αλάιπζε ησλ επξεκάησλ. Καη ζε απηφ ην ζρέδην εξγαζίαο βηψζεθε ε ίδηα εκπεηξία φπσο θαη ζην πξψην: Δθηφο απφ ηελ εκπεηξία ζηε ρξήζε ηνπ δηαδηθηχνπ, ε αίζζεζε ηεο απζεληηθφηεηαο, δηαθνξνπνηεκέλε δηδαζθαιία σο πξνο ην πεξηερφκελν θαη ηε γιψζζα κέζα ζε κηα ραιαξή επηθεληξσκέλε αηκφζθαηξα κε ηνπο θνηηεηέο θαη θαζεγεηέο σο εηαίξνπο. Σε απηή ηε κνξθή, ε δηδαζθαιία κε ην δηαδίθηπν μεπεξλάεη ηελ θαλνληθή ζρνιηθή κάζεζε ή θαη ηε ζπλήζε παλεπηζηεκηαθή εθπαίδεπζε. Πέξα απφ ηελ εθκάζεζε ησλ κεζφδσλ θαη ησλ ηερληθψλ, είλαη παξάιιεια κηα θνηλσληθή δηαδηθαζία θαη πνιηηηθή κφξθσζε, έρεη κηα απζεληηθφηεηα πνπ δχζθνια κφλν ζα κπνξνχζε λα επηηχρεη θαλείο κε παξαδνζηαθέο κεζφδνπο. Η απζεληηθφηεηα απηή θαιεί λα αλαιάβεη θαζέλαο ηηο επζχλεο ηνπ, λα ελειηθησζεί θαη λα αλαπηχμεη κηα ρεηξαθεηεκέλε ζηάζε θαη δξάζε πνπ δηέπεηαη απφ θνηλσληθή ζπκκεηνρή θαη ππεπζπλφηεηα, ζχκθσλα κε ηνλ Neil Postmans (Das Technopol, Frankfurt 1992), ν νπνίνο θνβάηαη ηελ αληθαλφηεηα ηεο θνηλσλίαο εμαηηίαο ησλ λέσλ ηερλνινγηψλ Οι διάφορεσ μορφέσ διδαςκαλίασ και η ςύςευξη των Μέςων: Επεξεργαςία ποιήματοσ ςτην 7η τάξη Σην αλαιπηηθφ πξφγξακκα πξνβιέπεηαη ε επεμεξγαζία ελφο πνηήκαηνο. Η ζχγρξνλε πνίεζε έρεη πνιιή πινθή θαη ζα έπξεπε λα αθνξά ηδηαίηεξα ηνπο καζεηέο ζε απηή ηελ ειηθία. Τν πνίεκα βξίζθεηαη επίζεο ζην ζρνιηθφ εγρεηξίδην. Τη κπνξεί λα θάλεη ν εθπαηδεπηηθφο κε απηέο ηηο θαηεπζπληήξηεο, ηελ θαηαλνκή έξγνπ θαη αξκνδηνηήησλ ζε ζρέζε ζε ζπλάξηεζε κε ηηο νξγαλσηηθέο ζπλζήθεο ηεο δηδαζθαιίαο θαη ηα βηψκαηα ησλ καζεηψλ απφ ηελ θαζεκεξηλφηεηα; Παξαθάησ παξαζέηνπκε κία κεηαμχ πνιιψλ πηζαλψλ παξαιιαγψλ πνπ έρνπκε επεμεξγαζηεί κε ηνπο εθπαηδεπηηθνχο. 1. Η ειζαγωγική θάζη (πεξίπνπ 5-7 ιεπηά.): Οη καζεηέο θάζνληαη κεησπηθά πξνο ηνλ εθπαηδεπηηθφ, ν νπνίνο ζηέθεηαη κπξνζηά ζηελ ηάμε. Με ηε κνξθή ηεο άκεζεο δηδαζθαιίαο (Κεθ. 5.5), ν δάζθαινο αλαθνηλψλεη πξψηα ην ζηφρν ηεο πξψηεο ψξαο, δίλεη ην φλνκα ηνπ πνηεηή θαη ηνλ ηίηιν ηνπ πνηήκαηνο θαη ηα γξάθεη κε κεγάια θαζαξά γξάκκαηα ζην αξηζηεξφ κηζφ ηνπ πίλαθα. Σηε ζπλέρεηα, θαιά πξνεηνηκαζκέλνο, απαγγέιεη ην πνίεκα κε θαηάιιειν επηηνληζκφ. Σησπή. Αλνίγεη έλα κέξνο ηνπ πίλαθα. Σε απηφ βξίζθνληαη 4 εξσηήζεηο, νη νπνίεο ζα απνηειέζνπλ ην αληηθείκελν ελαζρφιεζεο ζην κάζεκα θαη, παξάιιεια, ζα δψζνπλ ην έλαπζκα γηα ηε δεκηνπξγία νκάδσλ εξγαζίαο: 1. Πνηνο ζέιεη λα δξακαηνπνηήζεη ην πνίεκα θαη λα ην απαγγείιεη ζηελ ηάμε;

22 2. Πνηνο ζέιεη λα επεμεξγαζηεί ην πνίεκα σο θφκηθο θαη λα ην βάιεη ζηνλ πίλαθα αλαθνηλψζεσλ; 3. Πνηνο ζέιεη λα γξάςεη ην πνίεκα κε θαιιηγξαθία; 4. Πνηνο ζέιεη λα γξάςεη γηα ηνλ πνηεηή θαη γηα ηε δεκηνπξγία ηνπ πνηήκαηνο θαη λα ην επεμεξγαζηεί ζε κνξθή power point; Τν βηβιίν απνηειεί κηα πξψηε βάζε γηα ηηο εξγαζίεο. 2. Η θάζη ςλοποίηζηρ (60 ιεπηά): Οη καζεηέο δίλνπλ ηηο επηινγέο ηνπο θαη ζρεκαηίδνπλ νκάδεο εξγαζίαο (έσο 3 καζεηέο), νη νπνίεο εξγάδνληαη κε θαηακεξηζκφ δνπιεηάο. Γίπια ππάξρνπλ παξάιιειεο νκάδεο πνπ δνπιεχνπλ ηα ίδηα ζέκαηα κε ηνλ ίδην ηξφπν. Οη ζπκκεηέρνληεο πνπ επεμεξγάδνληαη ηελ πξψηε επηινγή θάλνπλ ρξήζε ησλ πξσηνγελψλ Μέζσλ (θεθ. 2.2). Η ελεξγνπνίεζε απηψλ ησλ πξνζσπηθψλ κέζσλ (θεθ. 2.2) απειεπζεξψλεη ζηνπο καζεηέο δηάθνξεο δηαζηάζεηο ηεο κάζεζεο. Καηά πξψηνλ, ε εμεξγαζία ηνπ θεηκέλνπ πξέπεη λα γίλεη κε ηέηνην ηφπν ψζηε λα απνθαιχπηεηαη ην λφεκα. Απηφ ζεκαίλεη εληαηηθφηεξε, πην επηθνηλσληαθή, εξκελεπηηθή δνπιεηά πνπ ζηξέθεηαη ζην ζηφρν θαη ζηελ πινθή, δειαδή ηε δξακαηνπνίεζε. Έπεηηα, πξφθεηηαη γηα ηελ εξγαζία κε ηε γιψζζα, κε ηηο πιεξνθνξίεο, κε ηνλ επηηνληζκφ θαη ηηο ρεηξνλνκίεο, πνπ ππνζηεξίδνπλ ηε γισζζηθή έθθξαζε. Τέινο, πξφθεηηαη γηα ηνλ έιεγρν ηνπ ζψκαηνο θαη ηεο γιψζζαο ηνπ ζψκαηνο θαηά ηελ απαγγειία ηνπ πνηήκαηνο. Οη καζεηέο καζαίλνπλ έλα θείκελν (= πεξηερφκελν δηδαζθαιίαο) ζην επίπεδν ηνπ πεξηερνκέλνπ θαη ηεο επηθνηλσλίαο, κε ην λα δνπιεχνπλ ηα πξνζσπηθά Μέζα ή ηα Μέζα απηνζθελνζεζίαο, θαη καζαίλνπλ απηά λα ηα πξνζαξκφδνπλ έηζη, ψζηε λα ζηξέθνληαη κε αθξίβεηα πξνο ην ζηφρν θαη ηε δξάζε. Οη ζπκκεηέρνληεο νη νπνίνη επέιεμαλ λα απαληήζνπλ ζην δεχηεξν εξψηεκα πξέπεη λα δηαβάδνπλ ην πνίεκα φζν ζπρλά ρξεηάδεηαη, ζε νξηζκέλεο πεξηπηψζεηο λα δηαβάδνπλ ν έλαο ζηνλ άιιν, κέρξη λα θαηαλνήζνπλ ηελ πινθή θαη λα επεμεξγαζηνχλ κεξηθά θνκκάηηα ηεο. Απφ φ,ηη γλσξίδνπκε απφ ηνπο ζπγγξαθείο ησλ θφκηθο, πξφθεηηαη γηα κηα εξκελεπηηθά πνιχ ζθιεξή δνπιεηά. Σηε ζπλέρεηα, πξέπεη νη βαζηθέο ηδέεο ησλ κεκνλσκέλσλ θνκκαηηψλ λα κεηαηξαπνχλ ζε ζθίηζα, ελψ παξάιιεια γίλεηαη ρξήζε θαη άιισλ κέζσλ εθηχπσζεο. Δδψ κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ δηάθνξα άιια πξφηππα απφ δηάθνξα άιια Μέζα, φπσο γηα παξάδεηγκα comics strips. Τν έηνηκν comics strip πνπ κπνξεί λα είλαη θαη έγρξσκν κπαίλεη ζηνλ πίλαθα αλαθνηλψζεσλ. Δθεί κπνξνχλ λα ην δηαβάζνπλ φινη νη καζεηέο. Φπζηθά είλαη αληηθείκελν ζπδήηεζεο κέζα ζηελ ηάμε. Η επεμεξγαζία ηνπ πνηήκαηνο κε θαιιηγξαθία κπνξεί λα γίλεη κε ην ρέξη ή ζηνλ ππνινγηζηή, ν νπνίνο πεξηιακβάλεη επίζεο πξφγξακκα ζρεδηαζκνχ. Σεκαληηθή ζε απηή ηελ εξγαζία είλαη ε ζπγθεθξηκέλε επηινγή ηεο γξακκαηνζεηξάο θαη ε θαιιηηερληθή επεμεξγαζία. Σε απηή ηελ εξγαζία, ην πνίεκα καζαίλεηαη παξάιιεια.

23 Τν ηειηθφ πξντφλ παξνπζηάδεηαη θπζηθά ζηνλ πίλαθα αλαθνηλψζεσλ, ζπδεηηέηαη θαη αμηνινγείηαη. Η απάληεζε ζην ηέηαξην εξψηεκα πξνυπνζέηεη ην ελδηαθέξνλ, ηελ φξεμε θαη ηελ αγάπε γηα ηζηνξηθή αλαδήηεζε. Οη εγθπθινπαίδεηεο σο Μέζα ή ε εξγαζία ζην δηαδίθηπν δηαδξακαηίδνπλ εδψ θνκβηθφ ξφιν. Η παξνπζίαζε ησλ απνηειεζκάησλ κπνξεί λα γίλεη σο νκαδηθή παξνπζίαζε ζηελ ηάμε κε αλαγξαθή ζηνλ πίλαθα, ή σο paper, ή σο παξνπζίαζε ζην power point κε ηνλ video-projector, αλ ππάξρεη. Ο εθπαηδεπηηθφο βξίζθεηαη ζην πιεπξφ φισλ ησλ ζπκκεηερφλησλ γηα λα βνεζήζεη κε θάζε ηξφπν. Δθηφο απφ ηνλ ξφιν ηνπ σο δηακεζνιαβεηή ηεο γλψζεο, παίξλεη θαη ην ξφιν ηνπ ζπκβνχινπ. Δδψ κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ εθηππσηέο, κεραληθά, ειεθηξνληθά θαη ςεθηαθά κέζα. Με βάζε απηφ ην παξάδεηγκα, ζα κπνξνχζε λα κηιήζεη θαλείο γηα ζύζεςξη ηων Μέζων ζηε κεησπηθή δηδαζθαιία ή γηα κηθηή κάζεζε (blended learning). 3./4. Η θάζε ηεο εθηίκεζεο θαη ηεο αμηνιφγεζεο (πεξίπνπ 50 ιεπηά.): Οη νκάδεο παξνπζηάδνπλ ην έξγν θαη ηα απνηειέζκαηά ηνπο. Ο δάζθαινο ζπληνλίδεη, ζρνιηάδεη θαη αμηνινγεί θαη ελζαξξχλεη ηνπο καζεηέο λα θάλνπλ ηε δηθή ηνπο αμηνιφγεζε, π.ρ. γηα νπζηαζηηθέο θαη ηππηθέο ζπγθξίζεηο ηεο εξγαζίαο ηνπο. Καιεί ηνπο καζεηέο λα δηθαηνινγνχλ ηε δηαδηθαζία ηεο εθπφλεζεο θαη ηα απνηειέζκαηα, λα δειψλνπλ ηηο πεγέο θαη λα απνθαιχπηνπλ ηηο ηερληθέο πνπ ρξεζηκνπνίεζαλ γηα λα παξάμνπλ κε επηηπρία έλα θαιφ πξντφλ. Τέινο, γίλεηαη κηα εληαία αμηνιφγεζε ηνπ έξγνπ.