Οικονομική της Εργασίας. Κεφ. 9: Επένδυση σε Ανθρώπινο Κεφάλαιο

Transcript

1 Οικονομική της Εργασίας Κεφ. 9: Επένδυση σε Ανθρώπινο Κεφάλαιο

2 Περιεχόμενα Κεφαλαίου Επενδύσεις σε Ανθρώπινο Κεφάλαιο: Το Βασικό Υπόδειγμα Η Έννοια της Παρούσας Αξίας Υποδειγματοποιώντας την Απόφαση Επένδυσης σε Ανθρώπινο Κεφάλαιο Η Ζήτηση για Πανεπιστημιακή Εκπαίδευση Σταθμίζοντας τα Κόστη και τα Οφέλη της Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης Προβλέψεις της Θεωρίας Ανταπόκριση της Αγοράς στις Μεταβολές της Φοίτησης στο Πανεπιστήμιο Εκπαίδευση, Αμοιβές και Επενδύσεις σε Ανθρώπινο Κεφάλαιο Μετά την Εκπαίδευση Μέσος Όρος Αμοιβών και Επίπεδο Εκπαίδευσης Η Κατάρτιση στην Εργασία και η Κοιλότητα του Προφίλ Ηλικίας/Αμοιβών Η Διασπορά στο Προφίλ Ηλικίας/Αμοιβών Γυναίκες και Απόκτηση Ανθρωπίνου Κεφαλαίου Αποτελεί η Εκπαίδευση μια Καλή Επένδυση; Αποτελεί η Εκπαίδευση μια Καλή Επένδυση για τα Μεμονωμένα Άτομα; Αποτελεί η Εκπαίδευση μια Καλή Κοινωνική Επένδυση; Αποτελεί η Κατάρτιση στο Δημόσιο Τομέα μια Καλή Κοινωνική Επένδυση;

3 Εξ ορισμού, οι επενδύσεις εμπεριέχουν ένα αρχικό κόστος που κάποιος ελπίζει να επανακτήσει κατά τη διάρκεια κάποιας χρονικής περιόδου. Οι εργαζόμενοι αναλαμβάνουν τριών βασικών ειδών επενδύσεις: Εκπαίδευση και κατάρτιση Μετανάστευση Αναζήτηση νέων θέσεων εργασίας Οι επενδύσεις στη γνώση και τις δεξιότητες των εργαζομένων πραγματοποιούνται σε τρία στάδια: Στην πρώιμη παιδική ηλικία, η απόκτηση του ανθρωπίνου κεφαλαίου καθορίζεται σε μεγάλο βαθμό από τις αποφάσεις άλλων γονείς. Οι έφηβοι και οι νέοι ενήλικες αποκτούν γνώσεις και δεξιότητες ως μαθητές/φοιτητές πλήρους φοίτησης σε ένα λύκειο, πανεπιστήμιο ή σε ένα πρόγραμμα επαγγελματικής κατάρτισης. Μέσω της κατάρτισης στην εργασία.

4 9.1 Επενδύσεις σε Ανθρώπινο Κεφάλαιο: Το Βασικό Υπόδειγμα Τα κόστη της απόκτησης ή επαύξησης του ανθρωπίνου κεφαλαίου διαχωρίζονται σε τρεις κατηγορίες: Έξοδα ή άμεσες δαπάνες κόστος διδάκτρων, δαπάνες σε βιβλία και άλλες προμήθειες. Διαφυγόντα κέρδη μισθοί/εισόδημα που χάνονται. Ψυχικές απώλειες προκύπτουν επειδή η μάθηση είναι συχνά δύσκολη και κουραστική. Οι αναμενόμενες αποδόσεις σε εκπαίδευση και κατάρτιση (ανθρώπινο κεφάλαιο) έχουν τη μορφή: Υψηλότερων μελλοντικών αμοιβών, Αυξημένης εργασιακής ικανοποίησης κατά τη διάρκεια της ζωής του ατόμου, και Μεγαλύτερη εκτίμηση των μη αγοραίων δραστηριοτήτων και συμφερόντων.

5 9.1 Επενδύσεις σε Ανθρώπινο Κεφάλαιο: Το Βασικό Υπόδειγμα Η Έννοια της Παρούσας Αξίας Οι αποδόσεις των επενδύσεων ή αναμενόμενα μελλοντικά οφέλη εμπεριέχουν καθυστερήσεις, στοιχεία κινδύνου και αβεβαιότητα, συνεπώς οι αποφάσεις για επενδύσεις παίρνονται αφού γίνει η σύγκριση της παρούσας αξίας (PV = B 0 = $100) των δαπανών της επένδυσης με την παρούσα αξία των αναμενόμενων αποδόσεων ένα χρόνο, δύο, τρία, ή Τα-χρόνια μετά (FV = B i, i = 1, 2, 3,.T ). Η μελλοντική αξία FV (= B 1 ) των $100 με 5% επιτόκιο σε ένα χρόνο από τώρα είναι: B 1 = B 0 + B 0 (r) = B 0 (1 + r) = 100(1.05) = 105 (9.1) Και λύνοντας ως προς B 0 (= PV) έχουμε: B 0 B (1 r ) (9.2 ) Όπου r = επιτόκιο αγοράς, και (1 + r) = συντελεστής προεξόφλησης.

6 9.1 Επενδύσεις σε Ανθρώπινο Κεφάλαιο: Το Βασικό Υπόδειγμα Εάν η απόδοση είναι σε δυο χρόνια από τώρα, η μελλοντική αξία FV (= B 2 ) είναι: B 2 = B 1 + B 1 (r) = B 1 (1 + r) (9.3) και αντικαθιστώντας την εξίσωση (9.1) στην εξίσωση (9.3) έχουμε: B 2 = B 0 (1+ r) + B 0 (1+ r)(r) = B 0 (1+ r)(1+ r) = B 0 (1+ r) 2 (9.4) Αφού B 2 = B 0 (1 + r) 2, συνεπώς, λύνοντας ως προς B 0 (= PV) έχουμε: B B (1 r ) (9.5 ) Η παρούσα αξία PV της επένδυσης σε ανθρώπινο κεφάλαιο αποδίδει απόδοση B 1 το πρώτο έτος, B 2 το δεύτερο έτος και ούτω καθεξής, για T χρόνια, εκφράζεται ως: B B B B T P resen t V alu e =... (9.6 ) 2 3 T 1 r 1 r 1 r 1 r

7 9.1 Επενδύσεις σε Ανθρώπινο Κεφάλαιο: Το Βασικό Υπόδειγμα Υποδειγματοποιώντας την Απόφαση Επένδυσης σε Ανθρώπινο Κεφάλαιο Οι άνθρωποι μεγιστοποιούν τη χρησιμότητά τους και λαμβάνουν διαχρονικές αποφάσεις σχετικά με την εκπαίδευση και την κατάρτιση αναμένεται να συγκρίνουν το άμεσο κόστος της επένδυσης(c) με την παρούσα αξία του αναμενόμενου μελλοντικού οφέλους όταν λαμβάνουν μια απόφαση. Τα επιπρόσθετα χρόνια εκπαίδευσης είναι ελκυστικά εάν η παρούσα αξία υπερβαίνει το κόστος PV > C B B B B T Δηλαδή, εάν... C (9.7 ) 2 3 T 1 r 1 r 1 r 1 r Η μεγιστοποίηση της χρησιμότητας απαιτεί οι άνθρωποι να συνεχίζουν να πραγματοποιούν πρόσθετες επενδύσεις σε ανθρώπινο κεφάλαιο και να σταματούν μόνο όταν τα οφέλη της πρόσθετης επένδυσης είναι ίσα ή μικρότερα από τα πρόσθετα κόστη.

8 Διάγραμμα 9.1 Το Βέλτιστο Σημείο στην Απόκτηση Ανθρωπίνου Κεφαλαίου Το MC στο διάγραμμα (a) είναι το οριακό κόστος για όσους θεωρούν τη μάθηση μια ιδιαίτερα επίπονη διαδικασία και συνεπώς προσδίδουν υψηλότερο ψυχικό κόστος στην απόκτηση ανθρωπίνου κεφαλαίου θα αποκτήσουν λιγότερο ανθρώπινο κεφάλαιο, συνεπώς HC < HC*. Το MB στο διάγραμμα (b) είναι το οριακό όφελος για όσους αναμένουν μικρότερα μελλοντικά οφέλη από την επένδυση σε επιπρόσθετο ανθρώπινο κεφάλαιο, συνεπώς, θα αποκτήσουν λιγότερο ανθρώπινο κεφάλαιο, HC < HC*.

9 9.2 Η Ζήτηση για Πανεπιστημιακή Εκπαίδευση Η ζήτηση για πανεπιστημιακή εκπαίδευση μεταβλήθηκε με την πάροδο των χρόνων μεταξύ ανδρών και γυναικών. Σταθμίζοντας τα Κόστη και τα Οφέλη της Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης Οι άνθρωποι φοιτούν σε πανεπιστήμιο όταν θεωρούν ότι με αυτό τον τρόπο θα βρίσκονται σε καλύτερη θέση. Το πανεπιστήμιο ως ένα καταναλωτικό αγαθό έχει καταναλωτικά οφέλη τα οποία είναι απίθανο να μεταβληθούν στο χρόνο. Ένα άτομο που αξιολογεί την απόφαση εισαγωγής στο πανεπιστήμιο έχει να επιλέξει μεταξύ δυο ροών από αμοιβές (ροή A και B) κατά τη διάρκεια της ζωής του: Η ροή A αρχίζει αμέσως μετά το σχολείο(hs) αλλά δεν αυξάνεται πολύ. Η ροή B αποτελείται από αρνητικές τιμές στο εισόδημα για τα πρώτα τέσσερα χρόνια, που οφείλεται στα πανεπιστημιακά δίδακτρα και στη συνέχεια αυξάνονται πάνω από τη ροή A.

10 Διάγραμμα 9.2 Εναλλακτικές Ροές Κερδών

11 9.2 Η Ζήτηση για Πανεπιστημιακή Εκπαίδευση Προβλέψεις της Θεωρίας Αποφάσεις με βραχυχρόνιο ορίζοντα Οι άνθρωποι που αποφασίζουν με βραχυχρόνιο ορίζοντα είναι λιγότερο πιθανό να φοιτήσουν στο πανεπιστήμιο σε σχέση με εκείνους που αποφασίζουν με μακροχρόνιο ορίζοντα (όλων των υπολοίπων παραγόντων σταθερών). τα άτομα που είναι προσανατολισμένα στο παρόν έχουν πολύ υψηλότερα προεξοφλητικά επιτόκια (r) και προσδίδουν μικρότερα οφέλη στη φοίτηση στο πανεπιστήμιο σε σχέση με τα άτομα που είναι προσανατολισμένα στο μέλλον. Ηλικία Οι περισσότεροι φοιτητές στο πανεπιστήμιο θα είναι νέοι. οι νεότεροι ηλικιακά έχουν μεγαλύτερη παρούσα αξία σε όρους συνολικού οφέλους σε σχέση με τους μεγαλύτερους ηλικιακά επειδή έχουν μεγαλύτερη διάρκεια εργάσιμου βίου μπροστά τους Κόστος Η φοίτηση στο πανεπιστήμιο θα μειωθεί εάν τα κόστη της φοίτησης στο πανεπιστήμιο αυξηθούν. οι επενδύσεις σε ανθρώπινο κεφάλαιο είναι περισσότερο πιθανές όταν τα κόστη είναι χαμηλότερα. Διαφορές Αμοιβών Η φοίτηση στο πανεπιστήμιο θα αυξηθεί εάν διευρυνθεί το χάσμα στις αμοιβές μεταξύ των αποφοίτων πανεπιστημίου και λυκείου. η ζήτηση για εκπαίδευση σχετίζεται θετικά με τις αυξήσεις στα αναμενόμενα αλλά αβέβαια, μελλοντικά οφέλη που είναι δυνατόν να συμβούν μέσω της πανεπιστημιακής εκπαίδευσης.

12 Πίνακας 9.1

13 9.2 Η Ζήτηση για Πανεπιστημιακή Εκπαίδευση Άλλοι Παράγοντες που Μπορεί να Επηρεάσουν τη Ζήτηση για Πανεπιστημιακή Εκπαίδευση Ύστερα από τον Έλεγχο των Επιδράσεων των Γονέων Αβεβαιότητα ακόμα και αν τα άτομα γνωρίζουν τις μέσες διαφορές των αποδοχών μεταξύ τν πτυχιούχων πανεπιστημίου και λυκείου, πρέπει επίσης να αξιολογούν τις πιθανότητες της επιτυχίας τους σε ορισμένους κλάδους που απαιτούν πτυχίο πανεπιστημίου. Η παρουσία παραδειγμάτων προς μίμηση μπορεί να μειώσει την αβεβαιότητα που περιβάλει τις εκτιμήσεις της μελλοντικής επιτυχίας σε συγκεκριμένους τομείς. οι τρέχουσες αποδόσεις σε ανθρώπινο κεφάλαιο μπορεί να αποτελούν μια μη αξιόπιστη εκτίμηση των μελλοντικών αποδόσεων. Φίλοι οι φίλοι μπορεί να είναι σημαντικοί στις αποφάσεις για επένδυση σε ανθρώπινο κεφάλαιο Εθνοτική καταγωγή η σημασία της επένδυσης σε ανθρώπινο κεφάλαιο ποικίλει μεταξύ των διαφορετικών εθνοτικών ομάδων. Γειτονιά στις αποφάσεις των ατόμων για το ανθρώπινο κεφάλαιο οι αποφάσεις για επένδυση σε ανθρώπινο κεφάλαιο σε εύπορες γειτονιές δε θα είναι οι ίδιες με αυτές σε φτωχές γειτονιές της πόλης.

14 9.3 Εκπαίδευση, Αμοιβές και Επενδύσεις σε Ανθρώπινο Κεφάλαιο Μετά την Εκπαίδευση Τέσσερα σημαντικά χαρακτηριστικά των αμοιβών των ανδρών και γυναικών για διάφορες ηλικίες απεικονίζονται στα διαγράμματα : Μέσος Όρος Αμοιβών και Επίπεδο Εκπαίδευσης Το μέσο επίπεδο των αμοιβών των εργαζομένων με μεγαλύτερο επίπεδο εκπαίδευσης υπερβαίνει εκείνο των εργαζομένων με χαμηλότερο επίπεδο εκπαίδευσης, δηλαδή μεγαλύτερο επίπεδο εκπαίδευσης συνεπάγεται υψηλότερους μισθούς. Η Κατάρτιση στην Εργασία και η Κοιλότητα του Προφίλ Ηλικίας/Αμοιβών Η Κατάρτιση Μειώνεται με την Ηλικία Το προφίλ ηλικίας/αμοιβών αυξάνεται αρχικά και μετά γίνεται πιο επίπεδο, δηλαδή οι επενδύσεις είναι μεγαλύτερες στις νεότερες ηλικίες και σταδιακά μειώνονται καθώς αυξάνεται η ηλικία.

15 Διάγραμμα 9.3 Αμοιβές (Μέσος Όρος) για Άνδρες Εργαζομένους Πλήρους Απασχόλησης Όλο το Έτος, 2011

16 Διάγραμμα 9.4 Αμοιβές (Μέσος Όρος) για Γυναίκες Εργαζόμενες Πλήρους Απασχόλησης όλο το Έτος, 2011

17 Διάγραμμα 9.5 Ζωής Επένδυση σε Κατάρτιση στην Εργασία κατά τη Διάρκεια του Κύκλου Το άτομο έχει ολοκληρώσει την εκπαίδευση πλήρους απασχόλησης και εντάσσεται στην αγορά εργασίας στην ηλικία A 0 με εισόδημα E s. Χωρίς επιπλέον κατάρτιση και χωρίς την υποτίμηση των γνώσεων και δεξιοτήτων, τα κέρδη θα παραμείνουν στο E s κατά τη διάρκεια του κύκλου ζωής. Εάν ο εργαζόμενος επιλέξει να επενδύσει στην κατάρτιση στην εργασία, τα μελλοντικά του κέρδη πιθανότατα θα αυξηθούν όπως απεικονίζεται από τη διακεκομμένη καμπύλη E p σε σχέση με τις πραγματικές αμοιβές (E a ) που βρίσκονται κάτω από την E p. Για αυτούς που επενδύσουν στην κατάρτιση στην εργασία, η E a ξεκινά κάτω από την E s και την προσεγγίζει στην ηλικία A* όπου η E a και E s είναι ίσα, και από εκεί και πέρα η E a αυξάνεται πάνω από την E s.

18 9.3 Εκπαίδευση, Αμοιβές και Επενδύσεις σε Ανθρώπινο Κεφάλαιο Μετά την Εκπαίδευση Η Διασπορά στο Προφίλ Ηλικίας/Αμοιβών Οι διαφορές των αμοιβών μεταξύ των εργαζομένων με διαφορετικό μορφωτικό υπόβαθρο τείνουν να γίνονται πιο έντονες καθώς αυξάνεται η ηλικία. Οι επενδύσεις σε ανθρώπινο κεφάλαιο τείνουν να είναι πιο πιθανές όταν οι αναμενόμενες διαφορές στις αμοιβές είναι μεγαλύτερες και όταν τα άτομα έχουν την ικανότητα να μαθαίνουν πιο γρήγορα το οποίο μπορεί να μειώσει την περίοδο κατάρτισης. Η θεωρία του ανθρωπίνου κεφαλαίου υποδεικνύει ότι οι εργαζόμενοι που επενδύουν περισσότερα στην εκπαίδευση θα επενδύουν περισσότερα και στην κατάρτιση στην εργασία ύστερα από την εκπαίδευση. Οι άνθρωποι που έχουν την ικανότητα να μαθαίνουν πιο γρήγορα επιλέγουν τις θέσεις με μεγαλύτερους μισθούς όπου απαιτείται μεγαλύτερο επίπεδο εκπαίδευσης και έτσι θα αξιοποιήσουν τις ικανότητές τους σε μεγαλύτερο βαθμό.

19 9.3 Εκπαίδευση, Αμοιβές και Επενδύσεις σε Ανθρώπινο Κεφάλαιο Μετά την Εκπαίδευση Γυναίκες και Απόκτηση Ανθρωπίνου Κεφαλαίου Ο παραδοσιακός/ιστορικός ρόλος της γυναίκας στην ανατροφή των παιδιών και την οικιακή παραγωγή συνέβαλε στην έξοδό τους από την αγορά εργασίας για μια χρονική περίοδο κατά την ανατροφή των παιδιών τους και στην ασυνέχεια της συμμετοχής τους στο εργατικό δυναμικό. Οι αμοιβές μιας εργαζόμενης γυναίκας πλήρους απασχόλησης όλο το χρόνο είναι μικρότερες από τις αντίστοιχες αμοιβές των ανδρών της ίδιας ηλικίας και εκπαίδευσης. Οι αμοιβές των γυναικών μέσα σε κάθε ομάδα που ορίζεται στο διάγραμμα 9.4 αυξάνεται λιγότερο απότομα με την ηλικία. Γυναίκες και Κατάρτιση στην Εργασία Οι γυναίκες έχουν χαμηλότερα επίπεδα επαγγελματικής κατάρτισης από τους άνδρες επειδή οι εργοδότες αναμένουν πως οι γυναίκες εργαζόμενες θα έχουν μικρότερο εργασιακό βίο. Γυναίκες και Επίσημη Εκπαίδευση Υπάρχουν δραματικές αλλαγές στο επίπεδο της επίσημης εκπαίδευσης που πραγματοποιήθηκε από τις γυναίκες τα τελευταία χρόνια, που αντικατοπτρίζουν χωρίς αμφιβολία τις αυξανόμενες αποδόσεις των επενδύσεων σε ανθρώπινο κεφάλαιο που προκύπτουν από την αυξανόμενη είσοδο των γυναικών στην αγορά εργασίας και τη μεγαλύτερη διάρκεια του εργασιακού τους βίου.

20 Πίνακας 9.2 Κατά μέσο όρο, οι γυναίκες είναι λιγότερο πιθανό σε σχέση με τους άνδρες να συμμετέχουν στο εργατικό δυναμικό και εάν απασχολούνται, είναι λιγότερο πιθανό να εργάζονται σε θέσεις πλήρους απασχόλησης. Οι γυναίκες που απασχολούνται σε θέσεις πλήρους απασχόλησης έχουν κατά μέσο όρο λιγότερες ώρες εργασίας ανά εβδομάδα σε σχέση με τους άνδρες σε κάθε ένα από τα επαγγέλματα που απεικονίζονται.

21 Διάγραμμα 9.6 Η Αυξανόμενη Κοιλότητα του Προφίλ Ηλικίας/Αμοιβών των Γυναικών Τα προφίλ αμοιβών για τους αποφοίτους λυκείου και πανεπιστημίου έχουν γίνει πιο απότομα για τις γυναίκες στις ηλικίες των 20 και των 30, ιδιαίτερα μεταξύ αυτών με πανεπιστημιακή εκπαίδευση. Αυτή η ταχύτερη αύξηση των αμοιβών μεταξύ των γυναικών κατά τα πρώιμα στάδια της σταδιοδρομίας τους υποδεικνύει ότι μπορεί να λαμβάνουν περισσότερα επίπεδα κατάρτισης στην εργασία από ότι ελάμβαναν πριν από δυο δεκαετίες.

22 Πίνακας 9.3 Η αναμενόμενη συμμετοχή των γυναικών στην αγορά εργασίας έχει αυξηθεί τόσο γρήγορα που η επένδυση σε προπτυχιακά και μεταπτυχιακά προγράμματα έχει καταστεί πιο ελκυστική κατά τις τελευταίες τέσσερις δεκαετίες.

23 9.4 Αποτελεί η Εκπαίδευση μια Καλή Επένδυση; Το ερώτημα εάν η περισσότερη εκπαίδευση αποτελεί μια καλή εκπαίδευση είναι κάτι που απασχολεί τόσο τα άτομα όσο και τους υπεύθυνους χάραξης δημόσιας πολιτικής Τα άτομα πρέπει να αποφασίσουν εάν η αύξηση του χρηματικού και ψυχικού τους εισοδήματος είναι αρκετή για να δικαιολογήσει το κόστος της πρόσθετης εκπαίδευσης. Οι κυβερνήσεις πρέπει να αποφασίσουν εάν τα αναμενόμενα κοινωνικά οφέλη της αυξημένης παραγωγικότητας αντισταθμίζουν το κόστος ευκαιρίας της επένδυσης περισσότερων κοινωνικών πόρων στον τομέα της εκπαίδευσης. Αποτελεί η Εκπαίδευση μια Καλή Επένδυση για τα Μεμονωμένα Άτομα; Υπάρχουν ενδείξεις ότι η επένδυση σε πανεπιστημιακή εκπαίδευση, που συνήθως περιλαμβάνει ένα συνολικό χρηματικό κόστος τουλάχιστον $25,000 το χρόνο, αποδίδει για έναν τυπικό φοιτητή?

24 9.4 Αποτελεί η Εκπαίδευση μια Καλή Επένδυση; Πολλές μελέτες εκτιμούν τους συντελεστές απόδοσης να εμπίπτουν στο εύρος του 5 12 τοις εκατό, αλλά υπάρχουν προβλήματα με αυτές τις συμβατικές εκτιμήσεις λόγω: Μεροληψία λόγω Ικανοτήτων Οι συμβατικές εκτιμήσεις μπορεί να υπερεκτιμούν το όφελος που μπορεί να λάβει ένα άτομο από την επένδυση στην εκπαίδευση επειδή δεν κάνουν διάκριση μεταξύ της συνεισφοράς που έχει το επίπεδο των ικανοτήτων στα υψηλότερα επίπεδα των αμοιβών και της συνεισφοράς που έχει η εκπαίδευση. Τα αποτελέσματα από μελέτες σε πανομοιότυπα δίδυμα με τα ίδια γονίδια δείχνουν ότι η μεροληψία της ικανότητας στις συμβατικές εκτιμήσεις μπορεί να μην είναι πολύ μεγάλη. Αποδόσεις για Ποιον; Τα άτομα που επιδιώκουν περισσότερη εκπαίδευση μπορεί να έχουν χαμηλότερο ψυχικό κόστος μάθησης ή χαμηλότερα προεξοφλητικά επιτόκια σε σχέση με εκείνα που δεν πραγματοποιούν την εκπαίδευση οι αποδόσεις της εκπαίδευσης για εκείνους που επενδύουν μπορεί να είναι αρκετά διαφορετικές σε σχέση με τις αποδόσεις που αντιμετωπίζουν εκείνοι που επιλέγουν να μην επενδύσουν.

25 9.4 Αποτελεί η Εκπαίδευση μια Καλή Επένδυση; Αποτελεί η Εκπαίδευση μια Καλή Κοινωνική Επένδυση; Το ζήτημα της εκπαίδευσης ως κοινωνική επένδυση έχει αποκτήσει αυξημένο ενδιαφέρον όχι μόνο στις Ηνωμένες Πολιτείες, είναι ένα παγκόσμιο ζήτημα λόγω τριών συναφών εξελίξεων που μπορεί να υπονομεύει την παραγωγικότητα του μελλοντικού εργατικού δυναμικού της Αμερικής σε σχέση με τους εργαζομένους σε άλλα μέρη: Οι αγορές προϊόντων έχουν γίνει περισσότερο παγκοσμιοποιημένες, αυξάνοντας την ελαστικότητα της ζήτησης προϊόντος και εργασίας. Η αυξανόμενη διαθεσιμότητα του κεφαλαίου υψηλής τεχνολογίας έχει δημιουργήσει νέα προϊόντα και παραγωγικά συστήματα που μπορεί να υποχρεώσουν τους εργαζόμενους να έχουν περισσότερες γνωστικές δεξιότητες και είναι πιο προσαρμόσιμοι και αποτελεσματικοί μαθητές. Οι Αμερικανοί μαθητές πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης έχουν σχετικά χαμηλή βαθμολογία στα τεστ επιδόσεων στα μαθηματικά και τη φυσική.

26 Πίνακας 9.4 Η χαμηλή επίδοση των Αμερικανών μαθητών πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στα τεστ επιδόσεων θέτει κάποια ερωτήματα πολιτικής: Αφιερώνουμε αρκετούς πόρους για την εκπαίδευση του υφιστάμενου και του μελλοντικού εργατικού δυναμικού; Θα πρέπει οι πόροι που αφιερώνουμε στην εκπαίδευση να ανακατανέμονται με κάποιο συγκεκριμένο τρόπο; Θα πρέπει να έχουμε περισσότερους φοιτητές στην πρωτοβάθμια και τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση;

27 9.4 Αποτελεί η Εκπαίδευση μια Καλή Επένδυση; Το Κοινωνικό Κόστος Σε σχέση με άλλες ανεπτυγμένες χώρες, οι Ηνωμένες Πολιτείες αφιερώνουν σχετικά περισσότερους πόρους (πάνω από ένα δέκατο του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος) στην εκπαίδευση, από τα δημοτικά σχολεία μέχρι τα πανεπιστήμια. Η σχετικά χαμηλή επίδοση των Αμερικανών φοιτητών στα τεστ επίδοσης έχει οδηγήσει σε ερωτήματα σχετικά με το εάν οι Ηνωμένες Πολιτείες αφιερώνουν πολλούς ή λίγους πόρους στην εκπαίδευση. Το Κοινωνικό Όφελος Εάν η παραγωγικότητα ενός ατόμου αυξάνεται λόγω της περισσότερης εκπαίδευσης τότε ως αποτέλεσμα αυξάνεται το απόθεμα του ανθρωπίνου κεφαλαίου της κοινωνίας. Η εκπαίδευση μπορεί να δημιουργήσει θετικές εξωτερικότητες έτσι ώστε τα κοινωνικά οφέλη να είναι μεγαλύτερα από τα ιδιωτικά.

28 9.4 Αποτελεί η Εκπαίδευση μια Καλή Επένδυση; Το Υπόδειγμα Σηματοδότησης Εκτός από κάποιους δείκτες (ηλικία, εμπειρία, εκπαίδευση, και προσωπικά χαρακτηριστικά) που συσχετίζονται με την παραγωγικότητα, οι εργοδότες δεν μπορούν να διακρίνουν την πραγματική παραγωγικότητα κάθε υποψηφίου κατά τη διάρκεια της συνέντευξης και πρόσληψης και συνεπώς βασίζονται στην επίσημη εκπαίδευση που έχουν οι εργαζόμενοι. Κάποιοι θεωρούν το εκπαιδευτικό σύστημα ως ένα τρόπο εύρεσης του ποιος είναι παραγωγικός, και όχι ένα τρόπο αύξησης της εργασιακής παραγωγικότητας. Οι εργοδότες χρησιμοποιούν την εκπαίδευση ως ένα σήμα, που τους επιτρέπει να ταξινομούν τους εργαζόμενους σε διαφορετικά επίπεδα και κατηγορίες παραγωγικότητας αντί να υποθέσουν ότι όλοι οι εργαζόμενοι/υποψήφιοι ανήκουν σε έναν «μέσο όρο».

29 Διάγραμμα 9.7 Τα Οφέλη της Σηματοδότησης της Εκπαίδευσης στους Εργαζομένους Μια Απεικόνιση της Σηματοδότησης Οι εργοδότες χρησιμοποιούν την εκπαίδευση για να κατηγοριοποιήσουν τους εργαζόμενους με λιγότερα από e* χρόνια εκπαίδευσης ως εργαζόμενους χαμηλότερης παραγωγικότητας που θα έπρεπε να απορριφθούν από κάθε θέση εργασίας με μισθό πάνω από 1. Οι εργαζόμενοι με τουλάχιστον e* ή και περισσότερα χρόνια εκπαίδευσης μετά το λύκειο θεωρούνται εργαζόμενοι υψηλότερης παραγωγικότητας που μπορούν να πάρουν μισθό ίσο με 2. Εάν η εκπαίδευση αποτελεί μία σηματοδότηση που αποδίδει μισθό ίσο με 2, όλοι οι εργαζόμενοι θα θέλουν να αποκτήσουν το σήμα επιπέδου e* εάν δεν εμπεριέχει κάποιο κόστος για αυτούς.

30 Διάγραμμα 9.8 Τα Διαχρονικά Οφέλη και το Κόστος της Σηματοδότησης της Εκπαίδευσης PVE 1 και PVE 2 είναι τα αθροίσματα των διαχρονικά προεξοφλημένων αμοιβών των εργαζομένων με μισθό ίσο με 1 και 2, αντίστοιχα. Κάθε έτος εκπαίδευσης κοστίζει C για αυτούς με χαμηλότερη παραγωγικότητα (χαμηλότερη γνωστική ικανότητα ή αποστρέφεια προς τη μάθηση) και C/2 για εκείνους με υψηλότερη παραγωγικότητα. Οι εργαζόμενοι θα επιλέξουν το επίπεδο εκπαίδευσης στο οποίο η διαφορά PVE 1 C και PVE 2 C/2 μεγιστοποιείται. Για τους εργαζομένους χαμηλότερης παραγωγικότητας, η επιλογή θα ήταν A0 με μηδενικά έτη εκπαίδευσης μετά το λύκειο επειδή η απόκτηση επιπέδου e* θα απέδιδε BD (< A0). Για τους εργαζομένους υψηλότερης παραγωγικότητας με κόστος C/2 θα ήταν ωφέλιμο να αποκτήσουν τα e* έτη εκπαίδευσης μετά το λύκειο γιατί θα τους απέδιδε BF (>A0) που υπερβαίνει τα καθαρά οφέλη άλλων επιλογών εκπαίδευσης.

31 Διάγραμμα 9.9 Η Απαίτηση Μεγαλύτερης Σηματοδότησης μπορεί να έχει Κόστη χωρίς Οφέλη Ορισμένες Επιφυλάξεις σχετικά με την Σηματοδότηση Εάν εκείνοι με κόστος κατά μήκος της C έχουν υψηλότερο κόστος μόνο και μόνο εξαιτίας του χαμηλότερου οικογενειακού πλούτου, τότε μπορεί να μην είναι λιγότερο παραγωγικοί στη θέση εργασίας σε σχέση με εκείνους που βρίσκονται κατά μήκος της γραμμής C/2, σε αυτή την περίπτωση χρησιμοποιώντας το e* ως σηματοδότηση θα αποτύγχανε. Ακόμα και όταν η σηματοδότηση είναι ένας χρήσιμος τρόπος για την πρόβλεψη της μελλοντικής παραγωγικότητας, υπάρχει ένα βέλτιστο επίπεδο σήματος πέρα από το οποίο η κοινωνία δε θεωρεί επιθυμητό να πάει. Εάν οι εργοδότες απαιτούν e* έτη εκπαίδευσης μετά από το λύκειο για την είσοδο σε θέσεις εργασίας και πληρώνουν μισθό ίσο με 2, πρόκειται να αυξήσουν τα απαιτούμενα προσόντα πρόσληψης σε e έτη, τότε για εκείνους με κόστη κατά μήκος της C θα είναι ακόμα προς το συμφέρον τους να παραμείνουν στα μηδενικά χρόνια εκπαίδευσης και να διατηρήσουν το A0 αφού A0 > B D. Για εκείνους με κόστη κατά μήκος της C/2 θα είναι ωφέλιμο να επενδύσουν στην απαιτούμενη σηματοδότηση e επειδή η B F ξεπερνά τις υπόλοιπες επιλογές εκπαίδευσης (αφού B F > A0).

32 9.4 Αποτελεί η Εκπαίδευση μια Καλή Επένδυση; Εάν το να ήταν κάποιος απόφοιτος λυκείου πριν από 50 χρόνια σηματοδοτούσε νοημοσύνη και πειθαρχία στο χώρο εργασίας πάνω από το μέσο όρο, γιατί να επιβαρυνθούμε τα τεράστια κόστη της επέκτασης της φοίτησης στο πανεπιστήμιο μόνο για να διαπιστώσουμε ότι αυτά τα προσόντα σηματοδοτούνται με την απόκτηση πτυχίου πανεπιστημίου; Σηματοδότηση ή Ανθρώπινο Κεφάλαιο; Είναι δύσκολο να υπάρξει άμεση ένδειξη για το ρόλο (σηματοδότηση ή ανθρώπινο κεφάλαιο) που διαδραματίζει η εκπαίδευση στην κοινωνία λόγω των διαφορετικών απόψεων. Οι υποστηρικτές της σηματοδότησης υποστηρίζουν ότι εκείνο που μαθαίνεται στα σχολεία είναι ανάλογο με το χρόνο που δαπανούν οι φοιτητές εκεί και ότι ένα πρόσθετο μπόνους (συντελεστής απόδοσης) απλώς για ένα πτυχίο αποτελεί απόδειξη της υπόθεσης της σηματοδότησης. Οι υποστηρικτές της άποψης ότι το σχολείο ενισχύει το ανθρώπινο κεφάλαιο απαντούν ότι όσοι αποφοιτούν ύστερα από τέσσερα έτη έχουν μάθει τέσσερις φορές περισσότερα σε σχέση με τους πρωτοετείς που εγκατέλειψαν.

33 9.4 Αποτελεί η Εκπαίδευση μια Καλή Επένδυση; Οι υποστηρικτές της σηματοδότησης και οι υποστηρικτές της άποψης του ανθρωπίνου κεφαλαίου συμφωνούν στο ότι άτομα με υψηλότερες γνωστικές ικανότητες είναι πιθανό να είναι πιο παραγωγικοί. Εκεί που διαφωνούν είναι στο κατά πόσο τα καλύτερα σχολεία μπορούν να ενισχύσουν την παραγωγικότητα των εργαζομένων βελτιώνοντας τις γνωστικές δεξιότητες. Ποιότητα Σχολείων Οι υποστηρικτές της σηματοδότησης αναφέρουν μια σημαντική βιβλιογραφία που υποδεικνύει ότι είναι δύσκολο να αποδειχθεί μια σχέση μεταξύ των δαπανών για την εκπαίδευση και της επίδοσης στα τεστ γνωστικής δεξιότητας. Οι υποστηρικτές του ανθρωπίνου κεφαλαίου βρίσκουν υποστήριξη στις μελέτες για τις αμοιβές και την ποιότητα των σχολείων που υποδεικνύουν ότι οι φοιτητές που φοιτούν σε σχολεία υψηλότερης ποιότητας έχουν υψηλότερες επακόλουθες αμοιβές. Οι προεκτάσεις της «ποιοτικής εκπαίδευσης»: Τα καλύτερα σχολεία μπορούν να ενισχύσουν την παραγωγικότητα μέσω της ενίσχυσης των δεξιοτήτων δημιουργικότητας και της προώθησης καλύτερων εργασιακών συνηθειών. Τα καλύτερα σχολεία δίνουν στους φοιτητές καλύτερη πληροφόρηση σχετικά με α ενδιαφέροντά τους, βοηθώντας τους έτσι να κάνουν καλύτερες επαγγελματικές επιλογές.

34 9.4 Αποτελεί η Εκπαίδευση μια Καλή Επένδυση; Έχει Σημασία η Διαμάχη; Η αλήθεια είναι ότι οι επενδύσεις στην εκπαίδευση προσφέρουν στα άτομα χρηματικούς συντελεστές απόδοσης που είναι συγκρίσιμοι με εκείνους που λαμβάνονται από άλλες μορφές επένδυσης. Το γεγονός ότι οι εργοδότες συνεχίζουν να δίνουν έμφαση (και να πληρώνουν) στις εκπαιδευτικές απαιτήσεις για την καθιέρωση μηχανισμών πρόσληψης υποδηλώνει ένα από τα εξής: η εκπαίδευση ενισχύει την παραγωγικότητα του εργαζομένου ή η εκπαίδευση αποτελεί ένα λιγότερο ακριβό εργαλείο διαλογής σε σχέση με κάθε άλλο που θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει η επιχείρηση. Το γεγονός ότι οι εργοδότες είναι πρόθυμοι να πληρώσουν μια υψηλή τιμή για ένα μορφωμένο εργατικό δυναμικό φαίνεται να υποδηλώνει ότι η εκπαίδευση παράγει κοινωνικά οφέλη.

35 9.4 Αποτελεί η Εκπαίδευση μια Καλή Επένδυση; Αποτελεί η Κατάρτιση στο Δημόσιο Τομέα μια Καλή Κοινωνική Επένδυση; Η αξιολόγηση των οφελών των διαφορετικών (εθελοντικών και υποχρεωτικών) κυβερνητικών προγραμμάτων απαιτεί τη σύγκριση του κόστους που τα συνοδεύει ανά εργαζόμενο με μια εκτίμηση για την παρούσα αξία των οφελών που προκύπτουν τα οποία μετρούνται υπολογίζοντας την αύξηση στους μισθούς που θα προκύψει από το πρόγραμμα κατάρτισης. Πολλές μελέτες αναλύουν τα οφέλη αυτών των προγραμμάτων μέσω της σύγκρισης του τι θα είχαν κερδίσει οι εκπαιδευόμενοι με την απουσία κατάρτισης. Οι μελέτες έδειξαν ότι ανά εκπαιδευόμενο, τα άμεσα κόστη αυτών των προγραμμάτων ήταν μεταξύ $4,500 to $9,100, αλλά είχαν επίσης κόστος ευκαιρίας με τη μορφή διαφυγόντος αποτελέσματος. Οι μελέτες έδειξαν επίσης ότι οι ενήλικες γυναίκες είναι η μόνη ομάδα μεταξύ των μειονεκτούντων που επωφελείται σαφώς από αυτά τα προγράμματα κατάρτισης.

36 Παράρτημα 9Α Το υπόδειγμα του ιστού της αράχνης

37 Η αποτυχία της προσφοράς να ανταποκρίνεται άμεσα στις μεταβαλλόμενες συνθήκες της αγοράς μπορεί να προκαλέσει κύκλους άνθησης και ύφεσης στην αγορά για τους υψηλά ειδικευμένους εργαζόμενους. 9A.1 Ένα Παράδειγμα των Προσαρμογών «Ιστού Αράχνης» Όταν αυξάνεται η ζήτηση για συγκεκριμένα επαγγέλματα, η προσφορά μπορεί να αργήσει να προσαρμοστεί γιατί χρειάζεται ένα μεγάλο διάστημα μέχρι να πιστοποιηθεί ένας εργαζόμενος στο συγκεκριμένο επάγγελμα. Τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή η προσφορά θα φαίνεται να είναι απόλυτα ανελαστική μέχρι περισσότεροι άνθρωποι να αποφασίσουν να εισέλθουν σε αυτούς τους τομείς/επαγγέλματα και να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους.

38 Διάγραμμα 9A.1 Η Αγορά Εργασίας των Μηχανικών Αρχική ισορροπία: (D 0,S) Μισθός: W 0 Απασχόληση: N 0 Μια αύξηση της ζήτησης για μηχανικούς μετατοπίζει την καμπύλη ζήτησης από D 0 σε D 1, και επειδή χρειάζεται πολύς χρόνος για να γίνει κάποιος μηχανικός, ο αριθμός διαθέσιμων μηχανικών εκείνη τη χρονική στιγμή είναι N 0 (η ελαστικότητα της προσφοράς εργασίας είναι μηδέν τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο). Οι διαθέσιμοι μηχανικοί N 0 αυτή τη χρονική στιγμή μπορούν να αποκομίσουν έναν μισθό W 1, που είναι πάνω από το νέο μακροχρόνιο μισθό ισορροπίας W*. Θα χρειαστεί λίγος καιρό μέχρι να αποκατασταθεί η απασχόληση ισορροπίας στο N*.

39 Διάγραμμα 9A.2 Η Αγορά Εργασίας των Μηχανικών: Το Μοντέλο Ιστού Αράχνης Με τη μετατόπιση στη ζήτηση από D 0 σε D 1, ο αριθμός των διαθέσιμων μηχανικών N 0 μπορεί να αποκομίσει έναν μισθό W 1. Εάν τα άτομα έχουν μυωπική συμπεριφορά και υποθέτουν ότι W 1 είναι ο νέος μισθός ισορροπίας, τότε N 1 άτομα θα εισέλθουν στον κλάδο των μηχανικών. Όταν αποφοιτήσουν όλοι (N 1 ) θα υπάρχει πλεόνασμα μηχανικών με μισθό W 1. Με την προσφορά σταθερή στο N 1, ο μισθός θα μειωθεί σε W 2 και θα προκαλέσει τους φοιτητές και τους εργαζόμενους να αποστρέφονται τη μηχανική, και N 2 θα είναι ο αριθμός των μηχανικών μετά από την προσαρμογή μετά από κάποια χρόνια. Με N D >N S και W 2, ο μισθός αυξάνεται σε W 3, και η διαδικασία όπως περιγράφεται παραπάνω συνεχίζεται μέχρι να φτάσουμε στο N* και W*.

40 Βασική υπόθεση στα μοντέλα ιστού αράχνης είναι ότι οι εργαζόμενοι σχηματίζουν μυωπικές προσδοκίες για τη μελλοντική συμπεριφορά των μισθών. Το πώς οι εργαζόμενοι σχηματίζουν προσδοκίες για τα μελλοντικά επίπεδα των μισθών (τιμή) είναι πολύ σημαντικό ώστε να κατανοήσουμε πολλά βασικά θέματα που επηρεάζουν την αγορά εργασίας. 9A.2 Προσαρμοστικές Προσδοκίες Η προσέγγιση των προσαρμοστικών προσδοκιών θεωρεί ότι οι άνθρωποι διαμορφώνουν τις προσδοκίες τους για το μέλλον σύμφωνα με τις σημερινές και τις παρελθοντικές τους εμπειρίες. Εάν στην αγορά εργασίας οι προσδοκίες για τους μελλοντικούς μισθούς διαμορφώνονται προσαρμοστικά, τότε οι μελλοντικοί αναμενόμενοι μισθοί θα είναι ίσοι με έναν σταθμισμένο μέσο όρο των σημερινών και των παρελθοντικών μισθών. Η πρόβλεψη των μελλοντικών μισθών στην αγορά εργασίας χρησιμοποιώντας την προσέγγιση των προσαρμοστικών προσδοκιών μπορεί να οδηγήσει τους εργαζόμενους στην υπερεκτίμηση και υποεκτίμηση του μισθού ισορροπίας.

41 9A.3 Ορθολογικές Προσδοκίες Η προσέγγιση των ορθολογικών προσδοκιών θεωρεί ότι το άτομο θα χρησιμοποιήσει όλη τη χρήσιμη γνώση για τη διαμόρφωση των προσδοκιών του σε σχέση με κάποιες μελλοντικές οικονομικές μεταβλητές όπως είναι οι μισθοί και οι τιμές. Η προσέγγιση των ορθολογικών προσδοκιών υποθέτει ότι οι εργαζόμενοι συμπεριφέρονται σαν να έχουν λάβει ένα καλό μάθημα στα οικονομικά της εργασίας και δε θα ξεγελαστούν από την ανατίμηση και υποτίμηση των προβλέψεων των μελλοντικών μισθών όπως υποδεικνύεται από το υπόδειγμα του ιστού της αράχνης. Η προσέγγιση των ορθολογικών προσδοκιών υποθέτει ότι εάν υπάρχουν σφάλματα στις προβλέψεις, θα ήταν τυχαία σφάλματα που δε θα βασίζονταν στη διαθέσιμη γνώση ή θεωρία. Το σημαντικό μάθημα από τα μοντέλα ιστού της αράχνης και την εφαρμογή των ορθολογικών προσδοκιών είναι ότι οι προσαρμογές σε συγκεκριμένους τεχνικούς τομείς θα είναι αργές και οι μισθοί σε αυτές τις αγορές μπορεί να προσαρμόζονται υπερβολικά συνεπώς, οι προβλέψεις των κυβερνήσεων και οι παρεμβάσεις στην αγορά θα πρέπει να βασίζονται στις ορθολογικές προσδοκίες.