ΓΛΑΥΚΩΜΑ. προληψη και θεραπεια. επειδή είναι σηµαντικό να διατηρήσετε για πάντα την όραση σας

Transcript

1 ΓΛΑΥΚΩΜΑ προληψη και θεραπεια επειδή είναι σηµαντικό να διατηρήσετε για πάντα την όραση σας

2 Τι είναι το γλαύκωµα; Το γλαύκωμα αποτελεί μια ομάδα από παθήσεις των οφθαλμών, οι οποίες έχουν σαν κοινό χαρακτηριστικό την σταδιακή ατροφία του οπτικού νεύρου. Η βασική αιτία του γλαυκώματος είναι η διαταραχή της κυκλοφορίας του υγρού που βρίσκεται στο εσωτερικό του ματιού, με αποτέλεσμα την αύξηση της ενδοφθάλμιας πίεσης. Οι περισσότεροι ασθενείς που έχουν γλαύκωμα, δεν αντιλαμβάνονται κάποιο σύμπτωμα, παρά μόνο όταν έχουν χάσει σημαντικό μέρος της όρασής τους (σιωπηλή νόσος). Οι βλάβες του οπτικού νεύρου είναι μόνιμες και δεν αποκαθίστανται. Για το λόγο αυτό όλοι πρέπει να εξετάζονται τακτικά, μία ή δύο φορές τον χρόνο, αν είναι σε ηλικία άνω των 40 ετών. Ο οφθαλμίατρος μπορεί να εντοπίσει τις γλαυκωματικές αλλοιώσεις εξετάζοντας το βυθό του οφθαλμού και την λειτουργικότητα του οπτικού νεύρου. Η επίδραση της Αυξηµένης ενδοφθάλµιας πίεσης στο οπτικό νεύρο Φυσιολογικό Οπτικό Νεύρο Γλαυκωματικό Οπτικό Νεύρο Οι καλά πληροφορηµένοι ασθενείς δεν ρωτούν «Πώς είναι η πίεση γιατρέ;» αλλά «Πώς είναι το οπτικό µου νεύρο;»

3 Αιτιολογία Τι προκαλεί το γλαύκωµα Οι περισσότερες από τις αιτίες του γλαυκώματος δεν είναι γνωστές. Το οπτικό νεύρο καταστρέφεται κυρίως από την υψηλή ενδοφθάλμια πίεση, και στη μείωσή της στοχεύουν όλες οι υπάρχουσες θεραπείες (φάρμακα, laser, χειρουργικές επεμβάσεις). Υπάρχουν ωστόσο κάποιοι παράγοντες κινδύνου που η ύπαρξή τους προδιαθέτει για την εμφάνιση του γλαυκώματος. Τέτοιοι είναι η προχωρημένη ηλικία, το οικογενειακό ιστορικό, η μυωπία, η ημικρανία, διάφορες αγγειακές παθήσεις και η χρήση κορτιζόνης σε προδιατεθειμένα άτομα. Γλαύκωμα μπορεί να προκύψει και δευτερογενώς μετά από μία οφθαλμολογική επέμβαση (π.χ. για αποκόλληση αμφιβληστροειδούς) ή μετά από τραυματισμό του οφθαλμού ή να υπάρχει ήδη από την γέννηση (συγγενές γλαύκωμα). Τέλος είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι υπάρχει και το γλαύκωμα φυσιολογικής πίεσης στο οποίο παρ ότι η ενδοφθάλμια πίεση είναι εντός φυσιολογικών ορίων, διαπιστώνονται αλλοιώσεις του οπτικού νεύρου. Παράγοντες κινδύνου για την εµφάνιση γλαυκώµατος Υψηλή ενδοφθάλμια πίεση Προχωρημένη ηλικία Οικογενειακό ιστορικό γλαυκώματος Μυωπία Λεπτός κερατοειδής Ημικρανίες Aγγειακά νοσήματα Χρήση στεροειδών (κορτιζόνη)

4 Διάγνωση Πώς γίνεται η διάγνωση του γλαυκώµατος Ιστορικό του ασθενούς. Το γλαύκωμα αποτελεί νόσο με κληρονομική προδιάθεση. Το θετικό οικογενειακό ιστορικό αυξάνει τις πιθανότητες εμφάνισης της νόσου. Μέτρηση της ενδοφθάλμιας πίεσης. Η μέτρηση μπορεί να γίνεται περιοδικά ανά τακτά χρονικά διαστήματα ή επαναληπτικά ανά 2-3 ώρες κατά την διάρκεια της ίδιας ημέρας (καμπύλη πιέσεως). Η μέτρηση της πίεσης πρέπει να συσχετίζεται και με το πάχος του κερατοειδή, που επηρεάζει την αξιοπιστία της μέτρησης θετικά ή αρνητικά. Επισκόπηση του οπτικού νεύρου (βυθοσκόπηση). Ο οφθαλμίατρος εξετάζει την εμφάνιση του οπτικού νεύρου και καθορίζει το μέγεθος της κεντρικής περιοχής του που ονομάζεται κοίλανση του οπτικού νεύρου. Κοίλανση μεγαλύτερη του φυσιολογικού, ή διαφορετικού μεγέθους κοίλανση ανάμεσα στους δύο οφθαλμούς ενός ασθενή, μπορεί να οδηγήσει στη διάγνωση του γλαυκώματος. Γωνιοσκοπία Ο έλεγχος της γωνίας του προσθίου θαλάμου του ματιού (που είναι η περιοχή της αποχέτευσης του υδατοειδούς υγρού) είναι απαραίτητος για την σωστή ταξινόμηση του τύπου του γλαυκώματος, την σοβαρότητά του και τον τρόπο αντιμετώπισής του. Mόνο µε τη µέτρηση της ενδοφθάλµιας πίεσης δεν είναι δυνατό να εξακριβωθεί αν κάποιος έχει γλαύκωµα

5 Οπτικό πεδίο Εξέταση του οπτικού πεδίου Ένα σημαντικό εργαλείο που χρησιμοποιείται για την εξέταση της λειτουργικότητας του οπτικού νεύρου και την εκτίμηση της πορείας του γλαυκώματος, είναι η εξέταση του οπτικού πεδίου (αυτόματη περιμετρία). Αυτή η εξέταση καταγραφεί το ποσοστό των νευρικών ινών που έχουν καταστραφεί από το γλαύκωμα. Βασίζεται στην ικανότητα του εξεταζόμενου να αναγνωρίζει το φως σε κάθε περιοχή του αμφιβληστροειδή χιτώνα. Η εξέταση των οπτικών πεδίων είναι απαραίτητη και πρέπει να γίνεται σε τακτά χρονικά διαστήματα, προκειμένου να διαπιστώνονται οι τυχόν μεταβολές στο πεδίο της όρασης και να παρακολουθούνται οι πιθανές επιδεινώσεις. Μέτρηση πάχους στοιβάδας νευρικών ινών. Πρόκειται για την τομογραφία οπτικής συνοχής (OCT) που καταγράφει με την χρήση δέσμης πολωμένου φωτός ή laser (HRT) την κατάσταση της οπτικής θηλής, και μπορεί να ανιχνεύσει πολύ πρώιμες βλάβες, πριν καν αυτές εμφανιστούν στα οπτικά πεδία. HRT OCT

6 Αντιµετώπιση Πώς παρακολουθείται ο γλαυκωµατικός ασθενής Από την στιγμή που θα τεθεί η διάγνωση του γλαυκώματος, ο ασθενής παρακολουθείται ανά τακτά χρονικά διαστήματα, που τα προσδιορίζει ο θεράπων ιατρός ανάλογα με την σοβαρότητα του περιστατικού. Αυτά μπορεί να είναι ανά μήνα, ανά τρίμηνο ή εξάμηνο, και αφορούν την μέτρηση της πίεσης, τον έλεγχο των οπτικών πεδίων και την τομογραφία της στοιβάδας των νευρικών ινών. Αν με την παρακολούθηση αυτή διαπιστωθεί επιδείνωση της κατάστασης, τότε ο θεράπων ιατρός τροποποιεί την θεραπευτική αγωγή ή προτείνει αντιμετώπιση με Laser ή χειρουργείο. Πώς αντιµετωπίζεται το γλαύκωµα Αν και το γλαύκωμα είναι μία πολυπαραγοντική νόσος, ο μοναδικός παράγοντας στον οποίο μπορούμε να παρέμβουμε είναι η ενδοφθάλμια πίεση, η οποία μπορεί να μειωθεί με τους εξής τρόπους: Χρήση κολλυρίων σε καθημερινή βάση. Εφαρμογή Laser Χειρουργική επέμβαση (τραμπεκουλεκτομή ή χρήση βαλβίδων). Το ποσοστό των ασθενών που οδηγούνται σε τύφλωση εξαιτίας του γλαυκώματος έχει σήμερα σχεδόν εκμηδενιστεί, αφενός λόγω της εξέλιξης που υπάρχει στην θεραπευτική αντιμετώπιση, αφετέρου λόγω της έγκαιρης διάγνωσης της νόσου. Αντιγλαυκωματική Βαλβίδα Αντιγλαυκωματική Επέμβαση (Trabeculectomy)

7 Σηµεία-κλειδιά για την κατανόηση του γλαυκώµατος Στο γλαύκωμα καταστρέφονται οι οπτικές νευρικές ίνες Η καταστροφή των οπτικών ινών είναι μόνιμη και ανεπανόρθωτη. Η αύξηση της ενδοφθάλμιας πίεσης είναι η μόνη γνωστή αλλά όχι μοναδική αιτία καταστροφής του οπτικού νεύρου. Η συνεχής αξιολόγηση του γλαυκώματος εξαρτάται από την τακτική εξέταση του οπτικού νεύρου και των οπτικών πεδίων παράλληλα με την μέτρηση της πίεσης. Πως βλέπει ο γλαυκωματικός ασθενής Φυσιολογικό Οπτικό Πεδίο Πρώιμο Γλαύκωμα Προχωρημένο Γλαύκωμα Γλαύκωμα Τελικού Σταδίου Η θεραπεία του γλαυκώµατος είναι η ΠΡΟΛΗΨΗ

8 ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΟΦΘΑΛΜΟΛΟΓΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ «ΟΡΑΣΙΣ» Α.Ε. Ëåùö. ÁìöéèÝáò ÁèÞíá ORASIS ðåíôýëçò Ð. ÖÜëçñï Ëåùö. Óõããñïý ÐåéñáéÜò ÙíÜóåéï Éððüäñïìïò Υμηττού 7 & Πεντέλης, Παλαιό Φάληρο Τηλ.: , Fax: ÐÁÍÏÑÌÏÕ Ëåùö. ÊÇÖÉÓÉÁÓ ÃÇÑÏÊÏÌÅÉÏ ORASIS Λ. Κηφισίας 98 & Ερυθρού Σταυρού, Αθήνα (στάση Μετρό Πανόρμου) Τηλ.: , Fax: Ëåùö. ÊÇÖÉÓÏÕ ÁÑÊÁÄÉÁÓ ËÅÍÏÑÌÁÍ ORASIS Αρκαδίας 33 (κτίριο EUROMEDICA), Περιστέρι Τηλ.: , , Fax: