Γλαύκωμα. Θ. Γιαννόπουλος Ειδ. Οφθαλμίατρος Φ. Τοπούζης Αν. Καθηγητής Α Πανεπιστημιακή Οφθαλμολογική Κλινική ΑΧΕΠΑ

Transcript

1 Γλαύκωμα Θ. Γιαννόπουλος Ειδ. Οφθαλμίατρος Φ. Τοπούζης Αν. Καθηγητής Α Πανεπιστημιακή Οφθαλμολογική Κλινική ΑΧΕΠΑ

2 Ορισμός Χρόνια οπτική νευροπάθεια με χαρακτηριστικές βλάβες στην εμφάνιση του οπτικού δίσκου και συνοδό έκπτωση του οπτικού πεδίου ή και της στιβάδας των οπτικών ινών H EOΠ δεν περιλαμβάνεται στον σύγχρονο ορισμό Weinreb RN, Khaw PT. Primary Open Angle Glaucoma. Lancet 2004

3 Επιδημιολογία Δεύτερη αιτία τύφλωσης στις ανεπτυγμένες χώρες1 2010: 61 εκατ. ασθενείς με γλαύκωμα παγκοσμίως και 8,4 εκατ. με αμφοτερόπλευρη τύφλωση2 1. Klugman S. Glaucoma is second leading cause of blindness globally. Bull World Health Org 2004; 82: Quigley, HA & Broman. The number of people with glaucoma worldwide in 2010 and 2020, Br J Ophthalmol 2006, vol. 90, no 3, pp

4 Παράγοντες κινδύνου Πρωτοπαθές γλαύκωμα ανοικτής γωνίας Επιβεβαιωμένοι Αυξημένη ΕΟΠ Μεγάλη ηλικία Φυλή (Έγχρωμοι > Λευκοί) Οικογενειακό ιστορικό Αποφολίδωση Πιθανοί Ελαττωμένη αιμάτωση Ο.Ν. Μυωπία Σακχαρώδης Διαβήτης Αρτηριακή υπέρταση Ημικρανία / Raynaud syndrome Quigley HA. Lancet. 2011

5 Ενδοφθάλμια πίεση (ΕΟΠ) Στατιστικά φυσιολογική ΕΟΠ: mmhg Σημαντική διακύμανση στη διάρκεια της ημέρας Εξαρτάται από την παραγωγή και αποχέτευση του Υδατοειδούς Υγρού Hoskins HD, Kass MA. Becker-Shaffer s diagnosis and therapy of the glaucomas. Mosby Co Bhields MB. Textbook of glaucoma

6 Κατανομή ΕΟΠ στον πληθυσμό Γλαυκωματικοί Φυσιολογικοί

7 Φυσιολογία υδατοειδούς υγρού (ΥΥ) Παραγωγή: στο μη χρωστικοφόρο επιθήλιο του ακτινωτού σώματος Αποχέτευση

8 Ταξινόμηση Ανοικτής γωνίας / Κλειστής γωνίας Πρωτοπαθές / Δευτεροπαθές Συγγενές / Επίκτητο

9 Πρωτοπαθές γλαύκωμα ανοικτής γωνίας Ο συχνότερος τύπος γλαυκώματος1 Ανοικτή γωνία Γλαυκωματική βλάβη οπτικού δίσκου Χαρακτηριστική έκπτωση οπτικού πεδίου Έναρξη κατά την ενήλικη ζωή2 Εμφάνιση / Διάγνωση ανεξάρτητα από την ΕΟΠ Σε ΕΟΠ <21mmHg Γλαύκωμα φυσιολογικής πίεσης 1. Quigley, HA & Broman. The number of people with glaucoma worldwide in 2010 and 2020, Br J Ophthalmol 2006, vol. 90, no 3, pp European Glaucoma Society. Terminology and guidelines for glaucoma, 3rd ed

10 Πρωτοπαθές γλαύκωμα ανοικτής γωνίας Κλινική εικόνα Ασυμπτωματικό Τελικά στάδια: έκπτωση οπτικού πεδίου, επικείμενη τύφλωση

11 Οφθαλμική Υπερτονία ΕΟΠ > 21mmHg Ανοικτή γωνία Φυσιολογικά οπτικά πεδία Φυσιολογικός οπτικός δίσκος1 4,5-9,4% των ατόμων >40 ετών2 1. European Glaucoma Society. Terminology and guidelines for glaucoma, 3rd ed Kymes S.M., Kass M.A., Anderson D.R., et al: Management of ocular hypertension: a cost-effectiveness approach from the Ocular Hypertension Treatment Study. Am J Ophthalmol 2006; 141:

12 Οφθαλμική Υπερτονία 9.5% των ατόμων με Ο.Υ. αναπτύσσει γλαύκωμα στην 5ετία χωρίς θεραπεία Η ένδειξη για χορήγηση θεραπείας εξαρτάται από εξατομικευμένη αποτίμηση παραγόντων κινδύνου Kass et al. Delaying Treatment of Ocular Hypertension, the Ocular Hypertension Treatment Study. Arch Ophthalmol. 2010;128(3):

13 Δευτεροπαθές γλαύκωμα ανοικτής γωνίας Αποφολιδωτικό γλαύκωμα Σύνδρομο αποφολίδωσης (ανάπτυξη ανώμαλου ινώδους υλικού σε διάφορους ιστούς) Παρεμπόδιση αποχέτευσης του ΥΥ λόγω απόφραξης του ηθμοειδούς δικτυωτού από το αποφολιδωτικό υλικό Ritch R. Exfoliation syndrome. Am J Ophthalmol 2001;12:

14 Δευτεροπαθές γλαύκωμα ανοικτής γωνίας Χρωστικοφόρο γλαύκωμα

15 Δευτεροπαθές γλαύκωμα ανοικτής γωνίας Νεοαγγειακό γλαύκωμα Ραγοειδιτιδικό γλαύκωμα

16 Δευτεροπαθές γλαύκωμα ανοικτής γωνίας Φακολυτικό γλαύκωμα Κορτιζονικό γλαύκωμα Τραυματικό γλαύκωμα

17 Πρωτοπαθές γλαύκωμα κλειστής γωνίας Συχνότερο στις γυναίκες και την ασιατική φυλή Απόφραξη δικτυωτού λόγω σύγκλεισης της γωνίας από την ίριδα (iridotrabecular contact) Quigley, HA & Broman. The number of people with glaucoma worldwide in 2010 and 2020, Br J Ophthalmol 2006, vol. 90, no 3, pp

18 Πρωτοπαθές γλαύκωμα κλειστής γωνίας Οξύ γλαύκωμα κλειστής γωνίας Έντονο άλγος Θάμβος όρασης Υπεραιμία επιπεφυκότα Πολύ υψηλή ΕΟΠ (50-80mmHg) Κόρη καθηλωμένη σε μέση μυδρίαση Κίνδυνος ταχείας απώλειας όρασης Οφθαλμολογικό επείγον European Glaucoma Society. Terminology and guidelines for glaucoma, 3rd ed

19 Πρωτοπαθές γλαύκωμα κλειστής γωνίας Χρόνιο γλαύκωμα κλειστής γωνίας Κλειστή γωνία (περιφερικές πρόσθιες συνέχειες) Γλαυκωματική βλάβη οπτικού δίσκου Χαρακτηριστική έκπτωση οπτικού πεδίου European Glaucoma Society. Terminology and guidelines for glaucoma, 3rd ed

20 Συγγενές γλαύκωμα Αυτοσωμικό υπολειπόμενο ή σποραδικό Αιτία: δυσγενεσία γωνίας Κλινική εικόνα Οίδημα κερατοειδούς Βούφθαλμος Δακρύρροια, φωτοφοβία Θεραπεία: χειρουργική European Glaucoma Society. Terminology and guidelines for glaucoma, 3rd ed

21 Διάγνωση Γλαυκώματος

22 Διάγνωση Σημαντική η έγκαιρη διάγνωση > 50% των γλαυκωματικών είναι αδιάγνωστοι Μελέτη Ποσοστό αδιάγνωστων Baltimore Eye Survey 50% Rotterdam Eye Study 53% Blue Mountains Eye Study 50% Thessaloniki Eye Study 50%

23 Διάγνωση Οπτικά πεδία

24 Διάγνωση Βυθοσκόπηση / Εκτίμηση Οπτικού Νευρού

25 Διάγνωση Τονομέτρηση Μόνο το 41% των γλαυκωματικών χωρίς θεραπεία έχουν ΕΟΠ > 21mmHg σε τυχαία μέτρηση Thessaloniki Eye Study

26 Κατανομή ΕΟΠ στον πληθυσμό Γλαυκωματικοί Φυσιολογικοί

27 Διάγνωση Παχυμετρία Λεπτός κερατοειδής: αυξημένος κίνδυνος ανάπτυξης γλαυκώματος Gordon et al. The Ocular Hypertension Treatment Study: baseline factors that predict the onset of primary openangle glaucoma. Arch Ophthalmol Jun;120(6):714-20

28 Γωνιοσκοπία Διάγνωση

29 Θεραπεία Η μοναδική προσέγγιση που αποδεδειγμένα προστατεύει την όραση από το γλαύκωμα είναι η ελάττωση της ΕΟΠ. Α. Φαρμακευτική θεραπεία Β. Θεραπεία με laser Γ. Χειρουργική θεραπεία 1. Heijl et al. Reduction of intraocular pressure and glaucoma progression: results from the Early Manifest Glaucoma Trial. Archives of Ophthalmology 2002;120(10): Lichter et al. Interim clinical outcomes in the Collaborative Initial Glaucoma Treatment Study comparing initial treatment randomized to medications or surgery. Ophthalmology 2001;108(11):

30 Φαρμακευτική θεραπεία Ανάλογα προσταγλαδινών (αύξηση της αποχέτευσης του ΥΥ δια της ραγοειδο-σκληρικής οδού) B Blockers (ελάττωση της παραγωγής του ΥΥ) Αναστολείς καρβονικής ανυδράσης (ελάττωση της παραγωγής του ΥΥ) Α2 αγωνιστές (ελάττωση παραγωγής ΥΥ και αύξηση αποχέτευσης) Παρασυμπαθητικομιμητικά (αύξηση αποχέτευσης ΥΥ και διάνοιξη γωνίας λόγω μύσης)

31 Φαρμακευτική θεραπεία Tab Diamox (Ακεταζολαμίδη): Αναστολέας καρβονικής ανυδράσης Παραισθησίες, αδυναμία, νεφρολιθίαση Ι.V. Μαννιτόλη: Οσμωτικός παράγοντας Καρδιακή κάμψη, νεφρική ανεπάρκεια

32 Θεραπεία με laser Laser Ιριδοτομή

33 Θεραπεία με laser Laser Τραμπεκουλοπλαστική Κυκλοφωτοπηξία

34 Χειρουργική θεραπεία Τραμπεκουλεκτομή Βαλβίδες

35 Ευχαριστούμε για την προσοχή σας