«ΚΛΙΝΙΚΟ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ» ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ - ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΟΣΤΩΝ: ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΟΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "«ΚΛΙΝΙΚΟ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ» ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ - ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΟΣΤΩΝ: ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΟΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ"

Transcript

1 «ΚΛΙΝΙΚΟ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ» ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ - ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΟΣΤΩΝ: ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΟΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΜΕΤΕΜΜΗΝΟΠΑΥΣΙΑΚΗ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ & ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΘΕΟΔΩΡΑ ΣΤΡΑΤΗΓΟΥ ΕΝΔΟΚΡΙΝΟΛΟΓΟΣ - ΕΠΙΜΕΛΗΤΡΙΑ Β Ε.Σ.Υ ΤΜΗΜΑ ΕΝΔΟΚΡΙΝΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΔΙΑΒΗΤΟΛΟΓΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ Γ.Ν.Α «Ο ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ»

2 ΟΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗΣ Πρόκειται για την νόσο η οποία χαρακτηρίζεται από χαμηλή οστική μάζα «ΣΙΩΠΗΛΗ ΝΟΣΟΣ» Ή «ΒΟΥΒΗ ΕΠΙΔΗΜΙΑ» και από μεταβολές στην μικροαρχιτεκτονική των οστών με αποτέλεσμα την αύξηση της ευθραυστότητάς τους και την μεγιστοποίηση του κινδύνου για κάταγμα Φυσιολογικό οστούν η οστεοπόρωση χαρακτηρίζεται και ως Οστεοπορωτικό οστούν

3 ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ: ΜΕΙΖΟΝ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΥΓΕΙΑΣ ΠΟΣΟ ΣΟΒΑΡΟ ΕΙΝΑΙ;;;

4

5 ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΑ ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΜΕΤΕΜΜΗΝΟΠΑΥΣΙΑΚΗΣ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗΣ (GRADE B BEL 2) Τscore 1 Ο -2,5 σε ΣΣ, κεφαλή μηριαίου, ισχίο, κερκίδα 2 Ο Ύπαρξη κατάγματος χαμηλής ενέργειας σε ΣΣ ή ισχίο (ανεξαρτήτως BMD) 3 Ο Οστεοπενία και ύπαρξη κατάγματος σε άλλες θέσεις (εγγύς βραχιόνιο, πύελος, περιφερικό άκρο κνήμης) Οστεοπενία 4 Ο και υψηλή τιμή FRAX

6 ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΜΕΤΕΜΜΗΝΟΠΑΥΣΙΑΚΗΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ Λήψη πλήρους ιατρικού ιστορικού Εστιάζουμε κυρίως στους εξής προδιαθεσικούς παράγοντες (GRADE B BEL 1) Μεγάλη ηλικία 65 Πρόωρη εμμηνόπαυση Κάπνισμα Υπερβολική πρόσληψη αλκοόλ ( 3 «ποτά» ημερησίως) Προγενέστερο κάταγμα, μετά την ηλικία των 50 ετών, από δυνάμεις μικρής έντασης (χωρίς προηγηθέντα σοβαρό τραυματισμό) Οικογενειακό ιστορικό οστεοπόρωσης ή καταγμάτων από δυνάμεις μικρής έντασης Παράγοντες (αίτια) δευτεροπαθούς οστεοπόρωσης

7 ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΜΕΤΕΜΜΗΝΟΠΑΥΣΙΑΚΗΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ Αίτια δευτεροπαθούς οστεοπόρωσης (GRADE B BEL 2) Ενδοκρινικές διαταραχές (π.χ μεγαλακρία, ΣΔ Ι, ΙΙ, ανεπάρκεια GH, υπερκορτιζολαιμία, υπερθυρεοειδισμός, υπερπαραθυρεοειδισμός) Νοσήματα γαστρεντερικού (π.χ ΙΦΝΕ, σύνδρομα δυσαπορρόφησης, πρωτοπαθής χολική κίρρωση) Φάρμακα (π.χ κορτικοστεροειδή, αντιεπιληπτικά, χημειοθεραπευτικά, ανοσοκατασταλτικά, GnRH, λίθιο) Κατά την λήψη του ιστορικού γίνεται εκτίμηση και του επιπέδου κατανόησης της ασθενούς καθώς και Νόσοι συνδετικού ιστού (π.χ Σύνδρομο Marfan, ρευματοειδής αρθρίτις) της «ικανότητάς» της να υπακούει σε συστάσεις Νοσοι αιμοποιητικού συστήματος (π.χ πολλαπλούν μυέλωμα, β θαλασσαιμία δρεπανοκυτταρική) Νεφρική νόσος (π.χ νεφρική σωληναριακή οξέωση, νεφρική οστεοδυστροφία) Άλλα αίτια (π.χ ακινητοποίηση, μεταμόσχευση, νευρογενής ανορεξία)

8 ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΜΕΤΕΜΜΗΝΟΠΑΥΣΙΑΚΗΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ Επιμελής κλινική εξέταση

9 ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΜΕΤΕΜΜΗΝΟΠΑΥΣΙΑΚΗΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ Εστιάζουμε κυρίως στα εξής Χαμηλό σωματικό βάρος (<57,6 kg) Απώλεια ύψους (> 4 cm) Παρουσία κύφωσης

10 ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΜΕΤΕΜΜΗΝΟΠΑΥΣΙΑΚΗΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ Κλινική εικόνα οστεοπόρωσης Κατάγματα στο σκελετό Σπονδυλική στήλη Καρποί Κερκίδα Ισχία

11 ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΜΕΤΕΜΜΗΝΟΠΑΥΣΙΑΚΗΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ Οστεοπορωτικά κατάγματα Τα «οστεοπορωτικά» κατάγματα «τραυματικά» κατάγματα διαφοροποιούνται από τα γιατί προκαλούνται από άσκηση μικρής ή μέτριας δύναμης (κατάγματα μικρής βίας ή χαμηλής ενέργειας) όπως είναι η πτώση από όρθια θέση και η πρόκληση χωρίς καθόλου άσκηση βίας (αυτόματα)

12 ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΜΕΤΕΜΜΗΝΟΠΑΥΣΙΑΚΗΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ Οστεοπορωτικά κατάγματα Συμπτωματολογία οστεοπορωτικών καταγμάτων Οι ασθενείς παραπονιούνται Ραχιαλγία Οστικά άλγη Διαταραχή καθημερινών δραστηριοτήτων Ανησυχία κατάθλιψη Διαταραχές ύπνου Κακή ποιότητα ζωής

13 ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΜΕΤΕΜΜΗΝΟΠΑΥΣΙΑΚΗΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ Εκτίμηση η εκτίμηση καταγματικού (score) κινδύνου του καταγματικού κινδύνου πρακτικά Προκύπτει αναφέρεται από την στην προσεχή δεκαετία και αφορά: 1 2 συνδυαστική αξιολόγηση και την συνεκτίμηση μεμονωμένα το ισχίο το σύνολο των πιθανών θέσων μείζονος οστεοπορωτικού κατάγματος Των (ισχίο,βραχιόνιο,αντιβράχιο,σπόνδυλοι) κλινικών Της μέτρησης προδιαθεσικών της παραγόντων οστικής πυκνότητας κινδύνου (BMD)

14 ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΜΕΤΕΜΜΗΝΟΠΑΥΣΙΑΚΗΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ Κύριες ενδείξεις μέτρησης BMD Όλες οι γυναίκες > 65 ετών Οι περι/μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες <65 ετών που έχουν παράγοντες κινδύνου (π.χ χαμηλό ΒΜΙ) Mετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες με οστεοπορωτικό κάταγμα χαμηλής ενέργειας ή με ακτινολογική ένδειξη οστεοπενίας ή με λήψη γλυκοκορτικοειδών > 3 μήνες Γυναίκες που πάσχουν από νόσο που μπορεί να προκαλέσει δευτεροπαθή οστεοπόρωση (π.χ υπερπαραθυρεοειδισμός) Ένδειξη διενέργειας οστικής πυκνομετρίας αποτελεί και η αξιολόγηση του θεραπευτικού αποτελέσματος σε ασθενείς που λαμβάνουν θεραπεία.

15 ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΜΕΤΕΜΜΗΝΟΠΑΥΣΙΑΚΗΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ η οστική πυκνότητα αποτελεί έναν πολύ καλό εργαστηριακό δείκτη εκτίμησης του καταγματικού κινδύνου

16 ΜΕΤΡΗΣΗ ΟΣΤΙΚΗΣ ΠΥΚΝΟΤΗΤΑΣ ΜΕΘΟΔΟΣ ΕΚΛΟΓΗΣ ΘΕΩΡΕΙΤΑΙ (GRADE B BEL 2) Η DXA (DUAL-ENERGY X-RAY ABSIORPTIONOMETRY (ΔΙΠΛΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΑΠΟΡΡΟΦΗΣΙΟΜΕΤΡΙΑ ΑΚΤΙΝΩΝ Χ)

17 ΜΕΤΡΗΣΗ ΟΣΤΙΚΗΣ ΠΥΚΝΟΤΗΤΑΣ ΕΝΔΕΙΚΝΥΟΜΕΝΕΣ ΘΕΣΕΙΣ ΜΕΤΡΗΣΗΣ Ο.Μ.Σ.Σ ΑΥΧΕΝΑΣ ΜΗΡΙΑΙΟΥ ΟΛΙΚΟ ΙΣΧΙΟ ΑΝΤΙΒΡΑΧΙΟ (ΕΙΔΙΚΕΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ)

18 FRAX SCORE (Αλγοριθμικό Εργαλείο υπολογισμού του καταγματικού κινδύνου)

19 FRAX SCORE (Αλγοριθμικές συνιστώσες) Ηλικία Μία μονάδα οινοπνεύματος αντιστοιχεί Φύλο σε 8-10 γραμμάρια αλκοόλ, Βάρος τα οποία περιέχονται σε ένα ποτήρι μπύρας 280 ml, Ύψος ή σε 30 ml ουίσκι, Προηγούμενο κάταγμα αυτόματο ή χαμηλής βίας συμπεριλαμβανομένων ή σε ένα μεσαίο ποτήρι κρασί (120 ml) και των ακτινολογικά επιβεβαιωμένων καταγμάτων της ΣΣ ή σε μία μεζούρα ενός απεριτίφ (60 ml). Ιστορικό κατάγματος ισχίου σε γονέα Κάπνισμα στην παρούσα φάση Λήψη γλυκορτικοειδών >5 mg ημερησίως για περισσότερο από 3 μήνες στην παρούσα φάση ή στο παρελθόν Επιβεβαιωμένη ρευματοειδής αρθρίτις Χρήση αλκοόλ > 3 μονάδες ημερησίως

20 FRAX SCORE (Αλγοριθμικές συνιστώσες) Διαταραχή που προκαλεί δευτεροπαθή οστεοπόρωση - διαβήτης τύπου Ι - η ατελής οστεογένεση ενηλίκων - ο μη θεραπευόμενος μακροχρόνιος υπερθυρεοειδισμός - ο υπογοναδισμός ή η πρόωρη εμμηνόπαυση (<45 ετών) - ο χρόνιος υποσιτισμός ή η δυσαπορρόφηση - η χρόνια ηπατική νόσος Το Αποτέλεσμα οστικής πυκνομετρίας μπορεί προαιρετικά να χρησιμοποιηθεί ως αλγοριθμική παράμετρος στην εφαρμογή μόνον όταν αναφέρεται στον αυχένα του μηριαίου (gr/cm 2 ή Τ-score)

21 FRAX SCORE (πιθανότητα υποεκτίμησης καταγματικού κινδύνου) Παράγοντες που επηρεάζουν αρνητικά την αξιοπιστία του Η εφαρμογή λαµβάνει υπόψη της μόνον ηλικίες µεταξύ 40 και 90 ετών. Αντίθετα δεν ξεκαθαρίζει την διαβάθμιση κινδύνου που προκύπτει από: τη διάρκεια χρήσης και τις δόσεις των κορτικοστεροειδών, τη διάρκεια και την ποσότητα του καπνίσµατος παρότι φαίνεται ότι έχει δοσοεξαρτώµενο ρόλο στην εµφάνιση οστεοπορωτικών καταγµάτων. εν ξεκαθαρίζεται επαρκώς το είδος των καταγµάτων που έχει υποστεί ο ασθενής οπότε µπορεί να συµπεριληφθούν και µη οστεοπορωτικά κατάγµατα. Δεν λαμβάνεται υπόψη η ταυτόχρονη ύπαρξη πολλαπλών καταγμάτων

22 FRAX SCORE (πιθανότητα υποεκτίμησης καταγματικού κινδύνου) Παράγοντες που επηρεάζουν αρνητικά την αξιοπιστία του Λαμβάνεται υπόψη μόνο το T-score στον αυχένα του µηριαίου παρά το γεγονός ότι είναι δυνατό σε κάποιους ασθενείς να µην είναι δυνατή η µέτρηση σε κανένα από τα δύο ισχία (π.χ. Λόγω προηγούµενων επεµβάσεων στην περιοχή) ή η οστική πυκνότητα σε αυτή την περιοχή να είναι φυσιολογική, ενώ αν µετρηθεί στους οσφυϊκούς σπονδύλους να βρεθεί παθολογική. εν λαμβάνονται υπόψη άτομα με αυξημένο κίνδυνο πτώσης καθώς και άτομα με άλλα αίτια δευτεροπαθούς οστεοπόρωσης.

23 Παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο πτώσης (GRADE A BEL 1) ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Ανώμαλο έδαφος, σκαλοπάτια, χαλαρά χαλιά κλπ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΣΧΕΤΙΚΟΙ ΜΕ ΤΗΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΥΓΕΙΑΣ Μειωμένη οπτική οξύτητα διαταραχές όρασης Αναπηρία Μειωμένη γνωσιακή λειτουργία (π.χ ανοϊκό σύνδρομο) Νευρομυϊκή δυσλειτουργία ΦΑΡΜΑΚΑ Αλκοόλ Βενζοδιαζεπίνες Αντιεπιληπτικά

24 ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ Σε ασθενείς με T-score <-1,0 οι οποίοι εμφανίζουν παράλληλα και ένα ή περισσότερα από τα παρακάτω: Ηλικία 70 ετών Aπώλεια ύψους > 4 cm Προτείνεται η ακτινοδιαγνωστική απεικόνιση της Αναφερόμενο προγενέστερο σπονδυλικό κάταγμα θωρακικής και της οσφυϊκής μοίρας της ΣΣ Θεραπεία με γλυκοκορτικοειδή ισοδύναμη με 5 mg πρεδνιζόνης ή η τεχνική ημερησίως VFA για με 3 DΕXA μήνες για πιθανό εντοπισμό σπονδυλικού κατάγματος Ραχιαλγία Κύφωση

25 Ο Βασικός Εργαστηριακός Έλεγχος (GRADE B BEL 2) περιλαμβάνει: Γενική εξέταση αίματος Ασβέστιο και φωσφόρο αίματος Ολικά λευκώματα και αλβουμίνη αίματος Τρανσαμινάσες και αλκαλική φωσφατάση Κρεατινίνη και ηλεκτρολύτες αίματος 25-hydroxyvitamin D [25(OH)D] Ασβέστιο, κρεατινίνη και νάτριο ούρων 24h

26 Ο Ειδικός Εργαστηριακός Έλεγχος (για δευτεροπαθή οστεοπόρωση) περιλαμβάνει: TSH PTH Ηλεκτροφόρηση πρωτεΐνών αίματος και ούρων Προσδιορισμό free κ και λ ελαφρών αλυσίδων Αντισώματα έναντι ιστικής τρανσγλουταμινάσης Ελεύθερη κορτιζόλη ούρων Μαστοκυτταρική Τρυπτάση Στερνική παρακέντηση οστική βιοψία

27 ΕΙΔΙΚΟΙ ΒΙΟΧΗΜΙΚΟΙ ΟΣΤΙΚΟΙ ΔΕΙΚΤΕΣ ΑΙΜΑΤΟΣ (GRADE B BEL 1) Ειδικοί δείκτες οστικής παραγωγής Ειδικοί δείκτες οστικής απορρόφησης Οστικό κλάσμα ALP (BALP) Οστεοκαλτσίνη (BGp) Ν τελικό προπεπτίδιο προκολλαγόνου τύπου Ι (PINP) C τελικό προπεπτίδιο προκολλαγόνου τύπου Ι (PICP) Ν τελοπεπτίδιο κολλαγόνου τύπου Ι (NΤΧ) C τελοπεπτίδιο κολλαγόνου τύπου Ι (CΤΧ) Ανθεκτικό (στο τρυγικό άλας) κλάσμα όξινης φωσφατάσης (ACP-TRAp5b)

28 ΕΙΔΙΚΟΙ ΒΙΟΧΗΜΙΚΟΙ ΟΣΤΙΚΟΙ ΔΕΙΚΤΕΣ ΟΥΡΩΝ Ειδικοί δείκτες οστικής απορρόφησης (κλάσματα) Ασβέστιο/Κρεατινίνη (Ca/Cr) Υδροξυπρολίνη/Κρεατινίνη (OHP/Cr) Πυριδινολίνη/Κρεατινίνη (PYD/Cr) Δεοξυπυριδινολίνη/Κρεατινίνη (DPD/Cr) Ν τελοπεπτίδιο κολλαγόνου τύπου Ι/Κρεατινίνη (NTX/Cr)

29 ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ Οι οστικοί βιοχημικοί δείκτες γενικά έχουν πολύ περιορισμένη διαγνωστική αξία. Χρησιμοποιούνται κυρίως στην παρακολούθηση της αποτελεσματικότητας της χορηγούμενης θεραπείας (monitoring). (GRADE B BEL 1)

30 Ενδεικτική χρήση οστικών βιοχημικών δεικτών Σημαντική μείωση του CTX σε ασθενείς που λαμβάνουν «αντιαπορροφητική» αγωγή συσχετίζεται με καλή ανταπόκριση στην αγωγή. Αντίθετα, αυξημένες συγκεντρώσεις του CTX συσχετίζονται με high bone turnover ή είναι αποτέλεσμα δυσσαπορόφησης ή κακής συμμόρφωσης της ασθενούς στη θεραπεία.

31 ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΜΕΤΕΜΜΗΝΟΠΑΥΣΙΑΚΗΣ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗΣ

32 ΓΕΝΙΚΑ ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΑ ΜΕΤΡΑ Επάρκεια βιταμίνης D Επαρκής πρόσληψη ασβεστίου Μυϊκή άσκηση Πρόληψη πτώσεων Ισορροπημένη διατροφή Διακοπή καπνίσματος Αποφυγή κατάχρησης αλκοόλ (μέχρι 2 ποτά / ημέρα) Περιορισμός πρόσληψης καφεΐνης (μέχρι 3 φλιτζάνια καφεϊνούχα σκευάσματα / ημέρα)

33 ΕΠΑΡΚΕΙΑ ΒΙΤΑΜΙΝΗΣ D (GRADE B BEL 2) ελάχιστα επιθυμητά επίπεδα βιταμίνης D αίματος: 30 ng/ml χορήγηση βιταμίνης D ( IU την ημέρα) όπου απαιτείται

34 ΕΠΑΡΚΗΣ ΠΡΟΣΛΗΨΗ Ca (GRADE B BEL 2) οι ημερήσιες ανάγκες ασβεστίου (διαιτητικές και/ή μέσω συμπληρωμάτων) για γυναίκες > 50 ετών είναι 1200 mg.

35 ΜΥΙΚΗ ΑΣΚΗΣΗ (GRADE B BEL 2) Συστήνεται σωματική δραστηριότητα με κατάλληλες ασκήσεις φόρτισης ώστε ο σκελετός συνολικά να υποστηρίζει το βάρος του σώματος Το ζωηρό περπάτημα (δυναμική βάδιση) αποτελεί την καλύτερη πρόταση

36 ΠΡΟΛΗΨΗ ΠΤΩΣΕΩΝ (GRADE A BEL 1) Καλός φωτισμός εσωτερικών και εξωτερικών χώρων Επιμελής οφθαλμολογικός έλεγχος διόρθωση οπτικής οξύτητας Αποφυγή μη σταθερών καθισμάτων (που φέρουν ρόδες) Αποφυγή άρσης και μεταφοράς βάρους Αποφυγή χαλιών που δεν εφαρμόζουν καλά στο πάτωμα Παπούτσια χωρίς τακούνι με αντιολισθητικό πέλμα Προσοχή κατά την έγερση από την ύπτια στην όρθια θέση

37 ΙΣΟΡΡΟΠΗΜΕΝΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ (GRADE B BEL 2)

38 ΔΙΑΚΟΠΗ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ (GRADE B BEL 2) ΑΠΟΦΥΓΗ ΚΑΤΑΧΡΗΣΗΣ ΑΛΚΟΟΛ (GRADE B BEL 2)

39 ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΣ ΠΡΟΣΛΗΨΗΣ ΚΑΦΕΙΝΗΣ (GRADE B BEL 2)

40

41 ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΜΕΤΕΜΜΗΝΟΠΑΥΣΙΑΚΗΣ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗΣ Ποιες γυναίκες θεραπεύουμε;;; (GRADE A BEL 1) Τ-score 1-2,5 σε Σ.Σ, κεφαλή μηριαίου, ισχίο, κερκίδα Οστεοπενία 2 και ύπαρξη κατάγματος χαμηλής ενέργειας σε Σ.Σ ή ισχίο 3 Οστεοπενία και δεκαετή κίνδυνο κατάγματος ισχίου >3% ή δεκαετή κίνδυνο μείζονος κατάγματος > 20% (FRAX)

42 ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗΣ (GRADE A BEL 1)

43 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΦΑΡΜΑΚΩΝ ΣΤΗ ΜΕΙΩΣΗ ΤΟΥ ΚΑΤΑΓΜΑΤΙΚΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΜΕΙΩΣΗ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΚΑΤΑΓΜΑΤΟΣ ΦΑΡΜΑΚΟ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΑ ΜΗ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΑ ΙΣΧΙΟ ΚΑΛΣΙΤΟΝΙΝΗ ΝΑΙ ΟΧΙ ΟΧΙ ΡΑΛΟΞΙΦΑΙΝΗ ΝΑΙ ΟΧΙ ΟΧΙ ΙΜΠΑΝΔΡΟΝΑΤΗ ΝΑΙ ΟΧΙ ΟΧΙ ΑΛΕΝΔΡΟΝΑΤΗ ΝΑΙ ΝΑΙ ΝΑΙ ΡΙΣΕΔΡΟΝΑΤΗ ΝΑΙ ΝΑΙ ΝΑΙ ΖΟΛΕΔΡΟΝΙΚΟ ΟΞΥ ΝΑΙ ΝΑΙ ΝΑΙ ΔΕΝΟΣΟΥΜΑΜΠΗ ΝΑΙ ΝΑΙ ΝΑΙ ΤΕΡΙΠΑΡΑΤΙΔΗ ΝΑΙ ΝΑΙ ΟΧΙ

44 ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗΣ Τεριπαρατίδη Ραλοξιφαίνη Εκλεκτικοί τροποποιητές των οιστρογονικών υποδοχέων (SERM) Δενοσουμάμπη Διφωσφονικά

45 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΦΑΡΜΑΚΩΝ ΣΤΗ ΜΕΙΩΣΗ ΤΟΥ ΚΑΤΑΓΜΑΤΙΚΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΜΕΙΩΣΗ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΚΑΤΑΓΜΑΤΟΣ ΦΑΡΜΑΚΟ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΑ ΜΗ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΑ ΙΣΧΙΟ ΚΑΛΣΙΤΟΝΙΝΗ ΝΑΙ ΟΧΙ ΟΧΙ ΡΑΛΟΞΙΦΑΙΝΗ ΝΑΙ ΟΧΙ ΟΧΙ ΙΜΠΑΝΔΡΟΝΑΤΗ ΝΑΙ ΟΧΙ ΟΧΙ ΑΛΕΝΔΡΟΝΑΤΗ ΝΑΙ ΝΑΙ ΝΑΙ ΡΙΣΕΔΡΟΝΑΤΗ ΝΑΙ ΝΑΙ ΝΑΙ ΖΟΛΕΔΡΟΝΙΚΟ ΟΞΥ Διφωσφονικά ΝΑΙ ΝΑΙ ΝΑΙ ΔΕΝΟΣΟΥΜΑΜΠΗ ΝΑΙ ΝΑΙ ΝΑΙ ΤΕΡΙΠΑΡΑΤΙΔΗ ΝΑΙ ΝΑΙ ΟΧΙ

46 Διφωσφονικά: χαρακτηριστικά Πρόκειται για χημικά ανάλογα του πυροφωσφορικού οξέως Εμφανίζουν μεγάλο χρόνο ημίσειας ζωής στα οστά Συνδέονται ταχύτατα και στέρεα στον υδροξυαπατίτη

47 Διφωσφονικά: τρόποι χορήγησης Από το στόμα (per os) Παρεντερικά Το δισκίο πρέπει καταπίνεται μετά την πλήρη πρωινή έγερση της ασθενούς Αλενδρονάτη Ρισεδρονάτη Ιμπανδρονάτη από το κρεβάτι με ένα γεμάτο ποτήρι Ιμπανδρονάτη νερό (όχι λιγότερο από 200 ml). Ζολεδρονικό οξύ Η ασθενής δεν πρέπει να ξαπλώσει ή να λάβει τροφή ή ρόφημα ή άλλα σκευάσματα. τουλάχιστον για 30 λεπτά μετά τη λήψη του.

48 ΔΙΦΩΣΦΟΝΙΚΑ: ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΙ - ΑΝΤΕΝΔΕΙΞΕΙΣ 1. Υπερευαισθησία στο φάρμακο 2. Υπασβεστιαιμία 3. Ενεργός οισοφαγική νόσος (per os) 4. Παρουσία ανατομικής ή λειτουργικής ανωμαλίας (π.χ αχαλασία οισοφάγου) 5. Καταστάσεις δυσαπορρόφησης (π.χ κοιλιοκάκη, Ν. Crohn, γαστρικό by pass) 6. Χ.Ν.Ν Ι. GFR < 30 (ρισενδρονάτη ιμπανδρονάτη) II. GFR< 35 (αλενδρονάτη ζολεδρονικό οξύ)

49 ΔΙΦΩΣΦΟΝΙΚΑ: ΑΝΕΠΙΘΥΜΗΤΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ 1. Οστεονέκρωση γνάθου 2. Άτυπα κατάγματα μηραίου Οι παράγοντες κινδύνου περιλαμβάνουν: οδοντικές παθολογικές καταστάσεις 3. Κολπική μαρμαρυγή επεμβατικές οδοντικές διαδικασίες κακή οδοντική υγιεινή 4. Γαστρεντερικές διαταραχές Σύσταση για οδοντιατρική εκτίμηση 5. Ήπια γριππώδης συνδρομή (1 η χορήγηση) πριν την έναρξη αγωγής Διακοπή θεραπείας ενδεχομένως να απαιτηθεί 6. Μυϊκή αδυναμία σε εκτεταμένες επεμβατικές οδοντικές εργασίες 7. CA οισοφάγου (;;) (π.χ., εξαγωγή πολλών δοντιών)

50 ΔΙΦΩΣΦΟΝΙΚΑ: ΑΝΕΠΙΘΥΜΗΤΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ 1. ASBMR Οστεονέκρωση Task Force γνάθου 2. Άτυπα κατάγματα μηραίου 3. Κολπική μαρμαρυγή Μείζονα διαγνωστικά κριτήρια (4 από τα 5) 1. Κάταγμα 4. αυτόματο Γαστρεντερικές ή εφαρμογής διαταραχές χαμηλής βίας 2. Η γραμμή θραύσης έχει εγκάρσιο ή ελαφρώς λοξό 5. Ήπια γριππώδης προσανατολισμό συνδρομή (1 η χορήγηση) 3. Τα πλήρη είναι κατά κανόνα εγκάρσια ενώ τα ελλιπή διαγράφονται 6. Μυϊκή στον αδυναμία πλευρικό φλοιό 4. Στη ρωγμή παρατηρείται ενδοστική ή περιοστική πάχυνση 7. CA του οισοφάγου φλοιού (;;) 5. Κάταγμα ελάχιστα ή καθόλου θρυμματισμένο

51 ΔΙΦΩΣΦΟΝΙΚΑ: ΑΝΕΠΙΘΥΜΗΤΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ 1. ASBMR Οστεονέκρωση Task Force γνάθου 2. Άτυπα κατάγματα μηραίου 3. Κολπική μαρμαρυγή Ελάσσονα διαγνωστικά κριτήρια (δεν απαιτούνται) 4. Γαστρεντερικές διαταραχές Γενικευμένη πάχυνση του φλοιού των διαφύσεων 5. Ήπια γριππώδης συνδρομή (1 η χορήγηση) Ετερόπλευρα ή αμφοτερόπλευρα προδρομικά συμπτώματα (όπως το ήπιο άλγος στη βουβωνική χώρα ή στο μηρό) Αμφοτερόπλευρα 6. Μυϊκή αδυναμία πλήρη ή ατελή κατάγματα της μηριαίας διάφυσης 7. CA οισοφάγου (;;) Καθυστερημένη επούλωση κατάγματος

52 ΡΑΛΟΞΙΦΑΙΝΗ Επιλεκτικός Τροποποιητής των Οιστρογονικών Υποδοχέων (Selective Estrogen Receptor Modulator) ΩΣ ΑΓΩΝΙΣΤΗΣ ΩΣ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΗΣ ΟΣΤΑ ΚΑΡΔΙΑ ΜΑΣΤΟΣ ΜΗΤΡΑ

53 ΡΑΛΟΞΙΦΑΙΝΗ ΙΔΙΑΙΤΕΡΕΣ ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ ΧΟΡΗΓΗΣΗΣ Αποτελεί χρήσιμη θεραπευτική επιλογή για τις μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες με σπονδυλική οστεοπόρωση και για εκείνες που δεν ανέχονται άλλες θεραπείες Θεωρείται ιδανική επιλογή για γυναίκες με αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του μαστού Χορηγείται από του στόματος σε μία δόση των 60 mg ημερησίως

54 ΡΑΛΟΞΙΦΑΙΝΗ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΙ - ΑΝΤΕΝΔΕΙΞΕΙΣ ΧΟΡΗΓΗΣΗΣ Θρομβοεμβολική νόσος Δεν ανακουφίζει, ενώ μπορεί και να επιδεινώσει, τα αγγειοκινητικά εμμηνοπαυσιακά συμπτώματα

55 ΔΕΝΟΣΟΥΜΑΜΠΗ Πρόκειται για ανασυνδυασμένο ανάλογο της οστεοπρωτογερίνης που δεσμεύει τον RANK Ligand και αναστέλλει τους οστεοκλάστες.

56 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΦΑΡΜΑΚΩΝ ΣΤΗ ΜΕΙΩΣΗ ΤΟΥ ΚΑΤΑΓΜΑΤΙΚΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΜΕΙΩΣΗ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΚΑΤΑΓΜΑΤΟΣ ΦΑΡΜΑΚΟ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΑ ΜΗ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΑ ΙΣΧΙΟ ΚΑΛΣΙΤΟΝΙΝΗ ΝΑΙ ΟΧΙ ΟΧΙ ΡΑΛΟΞΙΦΑΙΝΗ ΝΑΙ ΟΧΙ ΟΧΙ ΙΜΠΑΝΔΡΟΝΑΤΗ ΝΑΙ ΟΧΙ ΟΧΙ ΑΛΕΝΔΡΟΝΑΤΗ ΝΑΙ ΝΑΙ ΝΑΙ ΡΙΣΕΔΡΟΝΑΤΗ ΝΑΙ ΝΑΙ ΝΑΙ ΖΟΛΕΔΡΟΝΙΚΟ ΟΞΥ ΝΑΙ ΝΑΙ ΝΑΙ ΔΕΝΟΣΟΥΜΑΜΠΗ ΝΑΙ ΝΑΙ ΝΑΙ ΤΕΡΙΠΑΡΑΤΙΔΗ ΝΑΙ ΝΑΙ ΟΧΙ

57 ΔΕΝΟΣΟΥΜΑΜΠΗ Δόση 60 mg εφάπαξ ανά εξάμηνο υποδόρια Η αγωγή πρέπει να συμπληρώνεται με χορήγηση ασβεστίου και βιταμίνης D εάν απαιτείται. Δεν απαιτείται προσαρμογή της δόσης σε ασθενείς με χρόνια νεφρική νόσο έως το στάδιο 4. Η διακοπή χορήγησης της μετά από 2 χρόνια επαναφέρει τα επίπεδα της οστικής πυκνότητας (BMD) σχεδόν στα επίπεδα πριν από τη θεραπεία. Άρα για τη διατήρηση της δράσης της απαιτείται η συστηματική περιοδική χορήγηση της.

58 ΔΕΝΟΣΟΥΜΑΜΠΗ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΙ - ΑΝΤΕΝΔΕΙΞΕΙΣ ΧΟΡΗΓΗΣΗΣ υπασβεστιαιμία υπερευαισθησία στη δραστική ουσία ή σε κάποιο από τα έκδοχα ασθενείς με ΧΝΑ σταδίου 5 και όσοι υποβάλλονται σε αιμοκάθαρση Οστεονέκρωση της γνάθου Λοιμώξεις δέρματος

59 ΤΕΡΙΠΑΡΑΤΙΔΗ Ανασυνδυασμένη PTH (1-34) Σε γυναίκες υψηλού καταγματικού κινδύνου Σε γυναίκες ανθεκτικές σε άλλες θεραπείες Σε οστεοπόρωση από γλυκοκορτικοειδή Maximum διάρκειας χορήγησης τα 2 χρόνια Δόση 20 mg ημερησίως υποδόρια

60 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΦΑΡΜΑΚΩΝ ΣΤΗ ΜΕΙΩΣΗ ΤΟΥ ΚΑΤΑΓΜΑΤΙΚΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΜΕΙΩΣΗ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΚΑΤΑΓΜΑΤΟΣ ΦΑΡΜΑΚΟ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΑ ΜΗ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΑ ΙΣΧΙΟ ΚΑΛΣΙΤΟΝΙΝΗ ΝΑΙ ΟΧΙ ΟΧΙ ΡΑΛΟΞΙΦΑΙΝΗ ΝΑΙ ΟΧΙ ΟΧΙ ΙΜΠΑΝΔΡΟΝΑΤΗ ΝΑΙ ΟΧΙ ΟΧΙ ΑΛΕΝΔΡΟΝΑΤΗ ΝΑΙ ΝΑΙ ΝΑΙ ΡΙΣΕΔΡΟΝΑΤΗ ΝΑΙ ΝΑΙ ΝΑΙ ΖΟΛΕΔΡΟΝΙΚΟ ΟΞΥ ΝΑΙ ΝΑΙ ΝΑΙ ΔΕΝΟΣΟΥΜΑΜΠΗ ΝΑΙ ΝΑΙ ΝΑΙ ΤΕΡΙΠΑΡΑΤΙΔΗ ΝΑΙ ΝΑΙ ΟΧΙ

61 ΤΕΡΙΠΑΡΑΤΙΔΗ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΙ - ΑΝΤΕΝΔΕΙΞΕΙΣ ΧΟΡΗΓΗΣΗΣ Σε ασθενείς με προδιάθεση σε εμφάνιση οστεοσαρκώματος (π,χ νόσος Paget, άτομα που έχουν ακτινοβοληθεί στο σκελετό, αυξημένες τιμές ALP) σε πρωτοπαθή ή μη θεραπευμένο δευτεροπαθή υπερπαραθυρεοειδισμό, σε ασθενείς με κακοήθειες του σκελετού ή οστικές μεταστάσεις

62 ΤΕΡΙΠΑΡΑΤΙΔΗ ΠΑΡΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΧΟΡΗΓΗΣΗΣ ζάλη ναυτία επεισόδια παροδικής ορθοστατικής υπότασης (κυρίως στην έναρξη της χορήγησης) Παροδική υπερασβεστιαιμία για περίπου 16 ώρες χωρίς κλινική σημασία παρατηρείται συχνά μετά την ένεση τεριπαρατίδης. (Ως εκ τούτου η μέτρηση του ασβεστίου στον ορό πρέπει να γίνεται τουλάχιστον 16 ώρες μετά την τελευταία ένεση).

63 ΟΡΜΟΝΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ για την πρόληψη της οστεοπόρωσης σε γυναίκες με πρόωρη εμμηνόπαυση Μπαζεντοξιφαίνη (SERM) για τη θεραπεία για πρόληψη των εμμηνοπαυσιακών μετεμμηνοπαυσιακής συμπτωμάτων που επηρεάζουν αρνητικά τη ζωή της γυναίκας οστεοπόρωσης πρέπει να δίνεται στην ελάχιστη αποτελεσματική δόση και για τη μικρότερη χρονική διάρκεια συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο καρκίνου του μαστού, αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου και θρομβοεμβολικής νόσου

64 ΚΑΛΣΙΤΟΝΙΝΗ η χορήγηση καλσιτονίνης ενδείκνυται στην αντιμετώπιση των οστεοπορωτικών σπονδυλικών καταγμάτων λόγω της αναλγητικής δράση της η χορήγησή της σε οξύ σπονδυλικό κάταγμα μπορεί να επεκταθεί χρονικά για διάστημα 2-3 μηνών

65 Πόσο διαρκεί χρονικά η φαρμακευτική θεραπεία για την οστεοπόρωση ;;;

66 1 Για τα από του στόματος διφωσφονικά συστήνεται διακοπή: μετά από 5 χρόνια σταθερότητας σε ασθενείς μετρίου κινδύνου μετά από 6 έως 10 χρόνια σε ασθενείς υψηλού κινδύνου (GRADE B BEL 1) 2 Για το ζολεδρονικό οξύ συστήνεται διακοπή: μετά από 3 ετήσιες δόσεις σε ασθενείς μετρίου κινδύνου μετά από 6 ετήσιες δόσεις σε ασθενείς υψηλού κινδύνου (GRADE B BEL 1) 3 Δεν συστήνεται διακοπή της αγωγής με δενοσουνάμπη (GRADE A BEL 1)

67 4 (GRADE D BEL 4) Η θεραπεία με τεριπαρατίδη πρέπει να περιορίζεται στα 2 χρόνια (GRADE A BEL 1) 5 Μετά το πέρας της αγωγής με τεριπαρατίδη θα πρέπει να χορηγείται αντιαπορροφητική αγωγή για την πρόληψη της έκπτωσης της οστικής πυκνότητας (GRADE A BEL 1) 6 Η τεριπαρατίδη ή η ραλοξιφαίνη μπορούν να χρησιμοποιηθούν κατά τη διάρκεια της περιόδου διακοπής των διφωσφονικών σε ασθενείς υψηλού κινδύνου

68 Ειδική θεραπεία σπονδυλικών καταγμάτων με σπονδυλοπλαστική - κυφοπλαστική Συστήνεται;;; Η σπονδυλοπλαστική και η κυφοπλαστική δεν συστήνονται ως θεραπεία πρώτης γραμμής των σπονδυλικών καταγμάτων: αμφισβητούμενο όφελος ως προς το προκληθέν άλγος αυξημένος κίνδυνος καταγμάτων σε γειτονικούς σπονδύλους

69 ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ Αρχική μέτρηση ΒΜD (σπονδυλική στήλη και ισχίο ) με DΕXA και επανάληψη κάθε 1 έως 2 έτη. Ιδανικά να διεξάγεται στο ίδιο μηχάνημα και από τον ίδιο τεχνολόγο, λαμβάνοντας υπόψη το σφάλμα μέτρησης που καθορίζεται από LCS ( least significant change) και την ακρίβεια του μηχανήματος (GRADE B BEL 2). Δυνητική χρήση BTM για την αξιολόγηση της συμμόρφωσης των ασθενών και της αποτελεσματικότητας της θεραπείας. (GRADE B BEL 1) Σημαντικές μειώσεις των ΒΤΜ υπό αντιαπορροφητική αγωγή έχουν συσχετιστεί με μείωση των καταγμάτων. (GRADE B BEL 1) Σημαντική αύξηση των ΒΤΜ υποδηλώνουν καλή ανταπόκριση στην αναβολική θεραπεία. (GRADE B BEL 1)

70 ΚΛΙΝΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ

71 1 ο περιστατικό γυναίκα 56 ετών ( εμμηνόπαυση στα 49) έρχεται στο ιατρείο για προληπτικό έλεγχο για πιθανή οστεοπόρωση Χωρίς ατομικό ιστορικό κατάγματος άλλα με μητέρα με κάταγμα ισχίου Απουσία παραγόντων κινδύνου για οστεοπόρωση Ύψος 162 cm, βάρος 68 kg, BMI 25.9 kg/m².

72 Κλινικοεργαστηριακός έλεγχος Χωρίς ευρήματα στην κλινική εξέταση (απουσία απώλειας ύψους ) Βιοχημικός έλεγχος ΕΦΟ BMD ΟΜΣΣ T-score: -2,2 BMD FN T-score: -2,4

73 Περαιτέρω έλεγχος μεταβολισμού ασβεστίου Ca: 10,24 mg/dl (9,6 με διόρθωση), λευκωματίνη : 4,8 g/dl, P: 3,5 mg/dl, αλκαλική φωσφατάση: 116 U/L, TSH: 2,3 miu/l, PTH (intact): 128 pg/ml, 25(OH)D: 7,0 ng/ml, CaU 204 mg/24 h, όγκος ούρων: 1100mL/24 h

74 Υποβιταμίνωση D Σε άτομα με έλλειψη ή ανεπάρκεια βιταμίνης D χορηγούνται μέχρι επίτευξης 25(ΗΟ)D > 30 ng/ml IU D 2 ή D 3 / εβδομάδα για 8 12 εβδομάδες ή 6000 IU D 2 ή D 3 /ημερησίως για 8 12 εβδομάδες Για διατήρηση του επιτευχθέντος στόχου : D3 IU /ημ.

75 ΕΟΦ 2012

76 2 ο περιστατικό Γυναίκα 70 ετών ασυπτωματική προσέρχεται για έλεγχο οστεοπορωσης. κάταγμα colles στο δεξιό αντιβράχιο προ 8ετίας BMD ΟΜΣΣ T-score: -2,6 BMD FN T-score: -2,4

77 Περαιτέρω έλεγχος μεταβολισμού ασβεστίου Ca: 9,6 mg/dl (9,44 με διόρθωση), λευκωματίνη : 4,2 g/dl, P: 3,5 mg/dl, αλκαλική φωσφατάση: 96 U/L, TSH: 1,3 miu/l, PTH (intact): 76 pg/ml, 25(OH)D: 27,0 ng/ml, CaU 104 mg/24 h, όγκος ούρων: 1100 ml/24 h. Ουρία : 45 mg/dl, κρεατ. : 0.82 mg/dl

78

79 Οδηγιες Αύξηση φυσικής δραστηριότητας διακοπή καπνίσματος πρόσληψη Ca mg/ημ. χορήγηση Vit D iu /ημ. Φαρμακευτική αγωγή διφοσφωνικό ή denosumab θεωρούνται πρώτης γραμμής θεραπεία αν δεν υπάρχει αντένδειξη

80 3 ο περιστατικό Γυναίκα 65 ετών σε αγωγή με αλενδρονάτη από 5ετίας, μετά διάγνωση οστεοπόρωσης με DXA Δεν έχει υποστεί κάταγμα, δεν εμφανίζει μείωση του ύψους της Baseline BMD Ισχίο: T-score : -2.9 ( femoral neck) ΟΜΣΣ: T-score -2.1 BMD 6 έτη από Baseline Ισχίο: T-score -2.4 (femoral neck) ΟΜΣΣ: T-score -1.8 ύψος: 1,61 cm ( σε ηλικία 60 ετών 162 cm) βάρος 65 kgr (σε ηλικία 60 ετών 62 kgr) Ανησυχεί για τις πιθανές παρενέργειες των διφωσφονικών όπως ενημερώνεται από τα ΜΜΕ και έρχεται με το ερώτημα διακοπής της αγωγής

81 Θετικό οικογενειακό ιστορικό οστεοπόρωσης δεν πίνει δεν καπνίζει σπάνια ασκείται επί πλέον της αγωγής με αλενδρονάτη λαμβάνει 1000 mg ca/d σε διαιρούμενες δόσεις ως ανθρακικό ασβέστιο λαμβάνει 400 IU vit. D 3 /ημ.

82 Τι θα συσταθεί : συνέχιση της αγωγής? διακοπή της αγωγής? αλλαγή της αγωγής? κάτω από ποιες προϋποθέσεις θα γίνει επανέναρξη αγωγής ίδιας ή άλλης?

83

84

85 ΕΠΙΛΟΓΙΖΟΝΤΑΣ Επί µη ικανοποιητικής ανταπόκρισης στην αγωγή όπως π.χ επί συνεχούς επιδείνωσης της οστικής πυκνότητας ή επί εμφάνισης κατάγµατος ο θεράπων ιατρός οφείλει να εκτιµήσει τη συµµόρφωση της ασθενούς στο θεραπευτικό σχήµα, την πιθανότητα δευτεροπαθούς οστεοπόρωσης το ενδεχόµενο τροποποίησης της θεραπευτικής προσέγγισης (GRADE A BEL 1)

86 ΕΠΙΛΟΓΙΖΟΝΤΑΣ Σε ασθενείς που υποψιαζόμαστε ή που επιδεικνύουν κακή συµµόρφωση στις θεραπευτικές οδηγίες πρέπει να προτιµώνται θεραπείες με θεραπευτικά σχήµατα που επιτρέπουν χρονικά αραιότερη χορήγηση. (επιτυγχάνεται πολύ καλύτερη συμμόρφωση) Σε ασθενείς µε σοβαρή νεφρική ανεπάρκεια προτιμάται η χορήγηση δενοσουνάμπης

87 ΕΠΙΛΟΓΙΖΟΝΤΑΣ Σε ασθενείς µε αυξηµένο κίνδυνο εµφάνισης καρκίνου του µαστού προτιμάται αρχικά η χορήγηση ραλοξιφένης Σε ασθενείς που έχει χορηγηθεί αγωγή µε τεριπαρατίδη πρέπει να ακολουθήσει αντι-οστεοκλαστική αγωγή (πχ διφωσφονικά) Δεν συστήνεται η συνδυαστική θεραπεία για την πρόληψη ή τη θεραπεία της μετεμμηνοπαυσιακής οστεοπόρωσης

88 ΣΑΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ

ΟΔΗΓΙΕΣ ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΤΗΣ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗΣ

ΟΔΗΓΙΕΣ ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΤΗΣ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΤΗΣ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗΣ Α. ΠΟΤΕ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΥΠΟΒΑΛΛΟΝΤΑΙ ΟΙ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΣΕ ΜΕΤΡΗΣΗ ΟΣΤΙΚΗΣ ΠΥΚΝΟΤΗΤΑΣ (ΑΝΔΡΕΣ ΚΑΙ ΓΥΝΑΙΚΕΣ): ΗΛΙΚΙΑ < 50 ΕΤΩΝ: Κατάγματα χαμηλής βίας

Διαβάστε περισσότερα

ΟΔΗΓΙΕΣ ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΤΗΣ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗΣ

ΟΔΗΓΙΕΣ ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΤΗΣ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΤΗΣ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗΣ Α. ΠΟΤΕ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΥΠΟΒΑΛΛΟΝΤΑΙ ΟΙ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΣΕ ΜΕΤΡΗΣΗ ΟΣΤΙΚΗΣ ΠΥΚΝΟΤΗΤΑΣ (ΑΝΔΡΕΣ ΚΑΙ ΓΥΝΑΙΚΕΣ): ΗΛΙΚΙΑ < 50 ΕΤΩΝ: Ø Κατάγµατα χαµηλής

Διαβάστε περισσότερα

Οστεοπόρωση: έλεγχος (screening) και εξατομικευμένη θεραπεία

Οστεοπόρωση: έλεγχος (screening) και εξατομικευμένη θεραπεία Οστεοπόρωση: έλεγχος (screening) και εξατομικευμένη θεραπεία Dr. Παναγιώτης Γ. Αναγνωστής MD, MSc, PhD Ενδοκρινολόγος Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής Α.Π.Θ. Μονάδα Ενδοκρινολογίας Αναπαραγωγής Α Μαιευτική - Γυναικολογική

Διαβάστε περισσότερα

ΟΔΗΓΙΕΣ ΔΙΑΓΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΤΗΣ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗΣ 2018

ΟΔΗΓΙΕΣ ΔΙΑΓΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΤΗΣ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗΣ 2018 ΟΔΗΓΙΕΣ ΔΙΑΓΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΤΗΣ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗΣ 2018 Α. ΠΟΤΕ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΥΠΟΒΑΛΛΟΝΤΑΙ ΟΙ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΣΕ ΜΕΤΡΗΣΗ ΟΣΤΙΚΗΣ ΠΥΚΝΟΤΗΤΑΣ (ΑΝΔΡΕΣ ΚΑΙ ΓΥΝΑΙΚΕΣ): ΗΛΙΚΙΑ < 50 ΕΤΩΝ: Κατάγματα χαμηλής βίας Υπογοναδισμός

Διαβάστε περισσότερα

ΟΔΗΓΙΕΣ ΔΙΑΓΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗΣ Μάκρας Πολυζώης Ενδοκρινολόγος 251 Γεν. Νοσοκ. Αεροπορίας

ΟΔΗΓΙΕΣ ΔΙΑΓΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗΣ Μάκρας Πολυζώης Ενδοκρινολόγος 251 Γεν. Νοσοκ. Αεροπορίας ΟΔΗΓΙΕΣ ΔΙΑΓΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗΣ 2018 Μάκρας Πολυζώης Ενδοκρινολόγος 251 Γεν. Νοσοκ. Αεροπορίας Δήλωση συμφερόντων Lecture fees: Amgen, Leo, Genesis, Pfizer, ΕΛΠΕΝ, ΒΙΑΝΕΞ, ΦΑΡΜΑΣΕΡΒ Lilly,

Διαβάστε περισσότερα

Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΕΓΚΑΙΡΗΣ ΔΙΑΓΝΩΣΗΣ ΤΗΣ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗΣ. ΒΑΛΚΑΝΗΣ ΧΡΗΣΤΟΣ Χειρουργός Ορθοπαιδικός ΟΡΘΟΠΑΙΔΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ. Παν. Γεν. Νοσοκ.

Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΕΓΚΑΙΡΗΣ ΔΙΑΓΝΩΣΗΣ ΤΗΣ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗΣ. ΒΑΛΚΑΝΗΣ ΧΡΗΣΤΟΣ Χειρουργός Ορθοπαιδικός ΟΡΘΟΠΑΙΔΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ. Παν. Γεν. Νοσοκ. ΔΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΡΑΚΗΣ ΟΡΘΟΠΑΙΔΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ Παν. Γεν. Νοσοκ. Αλεξανδρούπολης Δ/ντης: Καθ. Κ. Καζάκος Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΕΓΚΑΙΡΗΣ ΔΙΑΓΝΩΣΗΣ ΤΗΣ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗΣ ΒΑΛΚΑΝΗΣ ΧΡΗΣΤΟΣ Χειρουργός Ορθοπαιδικός Επικουρικός

Διαβάστε περισσότερα

<<Διαγνωστικά Προβλήματα και θεραπευτική προσέγγιση>> Σφυρόερα Κατερίνα Ρευματολόγος

<<Διαγνωστικά Προβλήματα και θεραπευτική προσέγγιση>> Σφυρόερα Κατερίνα Ρευματολόγος Σφυρόερα Κατερίνα Ρευματολόγος Η οστεοπόρωση στον άνδρα συνήθως εμφανίζεται με κατάγματα ΕΝΩ στη γυναίκα διαγιγνώσκεται με την εξέταση ρουτίνας της

Διαβάστε περισσότερα

Οστεοπόρωση. Διάγνωση, πρόληψη και θεραπεία. Δρ. Χρήστος Κ. Γιαννακόπουλος Ορθοπαιδικός Χειρουργός

Οστεοπόρωση. Διάγνωση, πρόληψη και θεραπεία. Δρ. Χρήστος Κ. Γιαννακόπουλος Ορθοπαιδικός Χειρουργός Οστεοπόρωση Διάγνωση, πρόληψη και θεραπεία Δρ. Χρήστος Κ. Γιαννακόπουλος Ορθοπαιδικός Χειρουργός Η οστεοπόρωση είναι πιο συχνή από τις παθήσεις της καρδιάς και των πνευμόνων Οστεοπόρωση: Η σιωπηλή επιδημία

Διαβάστε περισσότερα

ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ. Πρωτοπαθή Μετεμμηνοπαυσιακή οστεοπόρωση Οστεοπόρωση των ηλικιωμένων ή γεροντική οστεοπόρωση Δευτεροπαθή

ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ. Πρωτοπαθή Μετεμμηνοπαυσιακή οστεοπόρωση Οστεοπόρωση των ηλικιωμένων ή γεροντική οστεοπόρωση Δευτεροπαθή ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ Τι είναι η οστεοπόρωση; Η οστεοπόρωση είναι η συχνότερη πάθηση των οστών και χαρακτηρίζεται, πρώτον, από χαμηλή οστική μάζα ή, πιο απλά, από λιγότερη ποσότητα οστού και δεύτερον, από διαταραχή

Διαβάστε περισσότερα

Η ανδρική οστεοπόρωση: διαγνωστικές και θεραπευτικές προκλήσεις. Παρουσίαση Περιστατικών. Μάκρας Πολυζώης Ενδοκρινολόγος 251 Γεν. Νοσοκ.

Η ανδρική οστεοπόρωση: διαγνωστικές και θεραπευτικές προκλήσεις. Παρουσίαση Περιστατικών. Μάκρας Πολυζώης Ενδοκρινολόγος 251 Γεν. Νοσοκ. Η ανδρική οστεοπόρωση: διαγνωστικές και θεραπευτικές προκλήσεις Παρουσίαση Περιστατικών Μάκρας Πολυζώης Ενδοκρινολόγος 251 Γεν. Νοσοκ. Αεροπορίας Περιστατικό 1 Άρρεν ασθενής 41 ετών προσήλθε στο Ενδοκρινολογικό

Διαβάστε περισσότερα

40 ο Ετήσιο Πανελλήνιο Ιατρικό Συνέδριο

40 ο Ετήσιο Πανελλήνιο Ιατρικό Συνέδριο ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΟ ΚΛΙΝΙΚΟ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ «Διαχείριση ασθενούς με οστεοπόρωση στην Π.Φ.Υ.» --------------------------------------------------------------------------------- 40 ο Ετήσιο Πανελλήνιο Ιατρικό Συνέδριο

Διαβάστε περισσότερα

Θεραπεία οστεοπόρωσης: Σύγχρονη προσέγγιση και κατευθύνσεις Νέες κατευθύνσεις για την αντιµετώπιση της ΟΠ από κορτικοειδή

Θεραπεία οστεοπόρωσης: Σύγχρονη προσέγγιση και κατευθύνσεις Νέες κατευθύνσεις για την αντιµετώπιση της ΟΠ από κορτικοειδή Θεραπεία οστεοπόρωσης: Σύγχρονη προσέγγιση και κατευθύνσεις Νέες κατευθύνσεις για την αντιµετώπιση της ΟΠ από κορτικοειδή Δήµος Κ. Πατρίκος Διευθυντής Ρευµατολόγος Νοσοκοµείο Metropolitan Πανελλήνιο Συνέδριο

Διαβάστε περισσότερα

Τι είναι οστεοπόρωση;

Τι είναι οστεοπόρωση; Τι είναι οστεοπόρωση; Η οστεοπόρωση είναι χρόνια πάθηση του μεταβολισμού των οστών, κατά την οποία παρατηρείται σταδιακή μείωση της πυκνότητας και της ποιότητάς τους, ώστε αυτά με την πάροδο του χρόνου

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΗΣ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗΣ

ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΗΣ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗΣ ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΗΣ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗΣ Η οστεοπόρωση είναι μια πάθηση του σκελετού, η οποία χαρακτηρίζεται από χαμηλή οστική μάζα και καταστροφή της μικρό- αρχιτεκτονικής του οστίτη ιστού, με αποτέλεσμα την αύξηση της

Διαβάστε περισσότερα

ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ. Ποια είναι τα αίτια που προκαλούν την οστεοπόρωση ;

ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ. Ποια είναι τα αίτια που προκαλούν την οστεοπόρωση ; ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ Ο σ τ ε ο π ό ρ ω σ η καλείται η ελάττωση της οστικής μάζας, χωρίς όμως να έχουμε διαταραχή της χημικής σύστασης του οστού. Η φυσιολογική αποδόμηση του οστού δεν ακολουθείται από αντίστοιχη

Διαβάστε περισσότερα

1993: συστηματικό νόσημα του σκελετού που χαρακτηρίζεται από χαμηλή οστική μάζα και επιδείνωση της μικροαρχιτεκτονικής οστικής δομής, με συνέπεια την

1993: συστηματικό νόσημα του σκελετού που χαρακτηρίζεται από χαμηλή οστική μάζα και επιδείνωση της μικροαρχιτεκτονικής οστικής δομής, με συνέπεια την 1993: συστηματικό νόσημα του σκελετού που χαρακτηρίζεται από χαμηλή οστική μάζα και επιδείνωση της μικροαρχιτεκτονικής οστικής δομής, με συνέπεια την αυξημένη ευθραυστότητα των οστών και την πρόκληση αναίτιων

Διαβάστε περισσότερα

Σύγχρονη αντιμετώπιση οστεοπόρωσης

Σύγχρονη αντιμετώπιση οστεοπόρωσης Σύγχρονη αντιμετώπιση οστεοπόρωσης Δημήτριος Α. Βασιλόπουλος B Παθολογική Κλινική και Ομώνυμο Εργαστήριο Ιατρική Σχολή Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών Ιπποκράτειο ΓΝΑ Courtoisie Dr. A.

Διαβάστε περισσότερα

There are no translations available. Πέτρος Χ. Κατσαβοχρήστος Παθολόγος

There are no translations available. Πέτρος Χ. Κατσαβοχρήστος Παθολόγος There are no translations available. Πέτρος Χ. Κατσαβοχρήστος Παθολόγος Η οστεοπόρωση αποτελεί κλινική συνδρομή και χαρακτηρίζεται από μείωση της οστικής πυκνότητας των οστών και διαταραχή της μικροαρχιτεκτονικής

Διαβάστε περισσότερα

Τα οστα αποτελούνται από το φλοιό και σπογγώδες οστό. Μεταξύ των δοκίδων του σπογγώδους οστού υπάρχει ο μυελός των οστών

Τα οστα αποτελούνται από το φλοιό και σπογγώδες οστό. Μεταξύ των δοκίδων του σπογγώδους οστού υπάρχει ο μυελός των οστών Οστεοπόρωση Τα οστα αποτελούνται από το φλοιό και σπογγώδες οστό Μεταξύ των δοκίδων του σπογγώδους οστού υπάρχει ο μυελός των οστών Φυσιολογικό οστό Οστεπορωτικό Οστεοπόρωση - Ορισμός Αύξηση του χώρου

Διαβάστε περισσότερα

Οστεοπόρωση µετά από µεταµόσχευση

Οστεοπόρωση µετά από µεταµόσχευση Οστεοπόρωση µετά από µεταµόσχευση ΜΠΑΤΑΚΟΙΑΣ Β.-ΑΒΡΑΜΙ ΗΣ Α. ΕΝ ΟΚΡΙΝΟΛΟΓΟΙ ΜΠΑΤΑΚΟΙΑΣ Β. ΑΒΡΑΜΙ ΗΣ Α. ενδοκρινολόγοι ΠΑΘΟΓΕΝΕΣΗ ΝΕΦΡΙΚΗΣ ΟΣΤΕΟ ΥΣΤΡΟΦΙΑΣ κατακράτηση φωσφόρου δευτεροπαθής υπερπαραθυρεοειδισµός

Διαβάστε περισσότερα

Οστεοπόρωση: Μια επιδημία που μας αφορά όλους - Ο Δρόμος για την Θεραπεία Δευτέρα, 29 Αύγουστος :22

Οστεοπόρωση: Μια επιδημία που μας αφορά όλους - Ο Δρόμος για την Θεραπεία Δευτέρα, 29 Αύγουστος :22 Γράφει: Κωνσταντίνος Δρετάκης, Ορθοπεδικός Χειρουργός, Διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Κρήτης, Διευθυντής του Τμήματος Οστεοπόρωσης στο Νοσοκομείο Metropolitan Αφορά τις γυναίκες, αλλά και τους άνδρες, οι οποίοι

Διαβάστε περισσότερα

ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ Τι είναι Οστεοπόρωση Μέγεθος Οστεοπόρωσης

ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ Τι είναι Οστεοπόρωση Μέγεθος Οστεοπόρωσης ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ 1) Τι είναι Οστεοπόρωση α) Ορισµός - Η Οστεοπόρωση είναι η πιο συχνή πάθηση των οστών και χαρακτηρίζεται από µείωση της οστικής µάζας και διαταραχή της µικροαρχιτεκτονικής του οστίτου ιστού

Διαβάστε περισσότερα

Σακχαρώδης διαβήτης και οστεοπόρωση - Ο Δρόμος για την Θεραπεία Τρίτη, 23 Νοέμβριος :22

Σακχαρώδης διαβήτης και οστεοπόρωση - Ο Δρόμος για την Θεραπεία Τρίτη, 23 Νοέμβριος :22 Δημήτρης Ι. Χατζηδάκης, Αναπληρωτής Καθηγητής Παθολογίας - Ενδοκρινολογίας, Υπεύθυνος Ενδοκρινολογικής Mονάδας Β' Προπαιδευτικής Παθολογικής Κλινικής Πανεπιστημίου Αθηνών, Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο

Διαβάστε περισσότερα

Οστεοπόρωση: από τη διάγνωση στη θεραπεία

Οστεοπόρωση: από τη διάγνωση στη θεραπεία Σελίδα 1 από 5 Οστεοπόρωση: από τη διάγνωση στη θεραπεία Γερμανός Ιερονυμάκης 1, Γιώργος Μίλεσης MSc 2 1 Τεχνολόγος ακτινολόγος, 2 Κλινικός Διαιτολόγος, MSc Εφαρμοσμένης Κλινικής Διατροφής Ένα από τα προβλήματα

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΔΡΩΝΗΣ Χ.

ΑΝΔΡΩΝΗΣ Χ. ΣΥΓΚΡΟΥΣΗ ΣΥΜΦΕΡΟΝΤΩΝ ΚΑΝΕΝΑ ΑΙΤΙΑ ΠΡΟΣΕΛΕΥΣΗΣ: Ασθενής ηλικίας 55 ετών, σε εμμηνόπαυση από 3ετίας, παραπέμπεται από Γενικό ιατρό για αντιμετώπιση δύσκολα ρυθμιζόμενου υποθυρεοειδισμού. Ο υποθυρεοειδισμός

Διαβάστε περισσότερα

Γράφει: Τσαπακίδης Ιωάννης, Χειρουργός Ορθοπαιδικός

Γράφει: Τσαπακίδης Ιωάννης, Χειρουργός Ορθοπαιδικός Γράφει: Τσαπακίδης Ιωάννης, Χειρουργός Ορθοπαιδικός Η ραχίτιδα και η οστεομαλακία αποτελούν παρόμοιες μεταβολικές παθήσεις των οστών και χαρακτηρίζονται από την ανεπαρκή αποτιτάνωση (εναπόθεση ασβεστίου),

Διαβάστε περισσότερα

Αιτιότητα και αναγκαιότητα των νεότερων θεραπειών στην οστεοπόρωση

Αιτιότητα και αναγκαιότητα των νεότερων θεραπειών στην οστεοπόρωση Αιτιότητα και αναγκαιότητα των νεότερων θεραπειών στην οστεοπόρωση ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ Παναγιώτης Τρόντζας ΓΝΑ ΠΟΛΥΚΛΙΝΙΚΗ-ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ, ΑΘΗΝΑ DEBATE στην οστεοπόρωση Η οστική ανακατασκευή (bone turnover) H ί π

Διαβάστε περισσότερα

Αν. Καθηγήτρια Ε. Λαμπρινουδάκη

Αν. Καθηγήτρια Ε. Λαμπρινουδάκη Αν. Καθηγήτρια Ε. Λαμπρινουδάκη upadate swfobject.embedswf('/plugins/content/avreloaded/mediaplayer.swf','avreloaded0','400',' 320','7.0.14','/plugins/content/avreloaded/expressinstall.swf', {file:'http://www.aretaieio-obgyn.com/images/stories/videos/emino.flv',width:'400',height:'

Διαβάστε περισσότερα

ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ. Τι είναι οστεοπόρωση; 11/6/2015. Οι κυριότερες λειτουργίες των οστών

ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ. Τι είναι οστεοπόρωση; 11/6/2015. Οι κυριότερες λειτουργίες των οστών ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ Οι κυριότερες λειτουργίες των οστών Παροχή μηχανικής στήριξης Προστασία των ευαίσθητων ανατομικών δομών Μεταβολική αποθήκη για τα μεταλλικά άλατα Συμμετοχή στη ρύθμιση της ομοιόστασης Ca και

Διαβάστε περισσότερα

gr

gr Η επίδραση της περίσσειας θυρεοειδικών ορµονών στα οστά ήταν γνωστή πριν από την εµφάνιση των αντιθυρεοειδικών φαρµάκων. Μία από τις πρώτες αναφορές καταγράφηκε το 1891από τον von Recklinghausen και αναφέρει

Διαβάστε περισσότερα

Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΟΥ ΔΕΙΚΤΗ TBS (ΤRABECULAR ΒONE SCORE) ΜΕ DEXA, ΣΕ ΑΙΜΟΚΑΘΑΙΡΟΜΕΝΟΥΣ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΤΕΛΙΚΟΥ ΣΤΑΔΙΟΥ ΝΕΦΡΙΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ ΣΤΗΝ ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΤΑΓΜΑΤΩΝ

Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΟΥ ΔΕΙΚΤΗ TBS (ΤRABECULAR ΒONE SCORE) ΜΕ DEXA, ΣΕ ΑΙΜΟΚΑΘΑΙΡΟΜΕΝΟΥΣ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΤΕΛΙΚΟΥ ΣΤΑΔΙΟΥ ΝΕΦΡΙΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ ΣΤΗΝ ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΤΑΓΜΑΤΩΝ 22 ο Διαπανεπιστημιακό Συνέδριο Ακτινολογίας Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΟΥ ΔΕΙΚΤΗ TBS (ΤRABECULAR ΒONE SCORE) ΜΕ DEXA, ΣΕ ΑΙΜΟΚΑΘΑΙΡΟΜΕΝΟΥΣ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΤΕΛΙΚΟΥ ΣΤΑΔΙΟΥ ΝΕΦΡΙΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ ΣΤΗΝ ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΤΑΓΜΑΤΩΝ Σαχινίδου

Διαβάστε περισσότερα

Πρόκειται για 4 μικρούς αδένες στο μέγεθος "φακής" που βρίσκονται πίσω από το θυρεοειδή αδένα. Οι αδένες αυτοί παράγουν μια ορμόνη που λέγεται

Πρόκειται για 4 μικρούς αδένες στο μέγεθος φακής που βρίσκονται πίσω από το θυρεοειδή αδένα. Οι αδένες αυτοί παράγουν μια ορμόνη που λέγεται Πρόκειται για 4 μικρούς αδένες στο μέγεθος "φακής" που βρίσκονται πίσω από το θυρεοειδή αδένα. Οι αδένες αυτοί παράγουν μια ορμόνη που λέγεται παραθορμόνη και ρυθμίζει τα επίπεδα ασβεστίου στο αίμα. Ορμόνες

Διαβάστε περισσότερα

παθής και δευτεροπαθής Οστεοπόρωση στον άν Στρογγυλό Τραπέζι ΕΕΕ ΠΕΕ: Οστεοπόρωση σε ειδικές ομάδες

παθής και δευτεροπαθής Οστεοπόρωση στον άν Στρογγυλό Τραπέζι ΕΕΕ ΠΕΕ: Οστεοπόρωση σε ειδικές ομάδες παθής και δευτεροπαθής Οστεοπόρωση στον άν Στρογγυλό Τραπέζι ΕΕΕ ΠΕΕ: Οστεοπόρωση σε ειδικές ομάδες Κων/νος Α. Τουλής, MD MSc(Res) MSc(HCM) PhD Τμήμα Ενδοκρινολογίας, 424 Γενικό Στρατιωτικό Νοσοκομείο,

Διαβάστε περισσότερα

Νικόλαος Μπουντουβής Ενδοκρινολόγος

Νικόλαος Μπουντουβής Ενδοκρινολόγος Νικόλαος Μπουντουβής Ενδοκρινολόγος Εργαστήριο Έρευνας Παθήσεων Μυοσκελετικού Συστήματος Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα 2012 2013 Νοσοκομείο ΚΑΤ, 17 Ιανουαρίου 2013 Παραθυρεοειδείς αδένες 1880 Ο Σουηδός φοιτητής

Διαβάστε περισσότερα

Ώριμη Ηλικία. Ενημέρωση και Πρόληψη για τα συχνότερα νοσήματα

Ώριμη Ηλικία. Ενημέρωση και Πρόληψη για τα συχνότερα νοσήματα Ώριμη Ηλικία Ενημέρωση και Πρόληψη για τα συχνότερα νοσήματα Οστεοπόρωση Τι είναι η οστεοπόρωση; Η οστεοπόρωση είναι η συχνότερη πάθηση των οστών. Τα κύρια χαρακτηριστικά της είναι η προοδευτική απώλεια

Διαβάστε περισσότερα

ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ ΚΥΠΑΡΙΣΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΑΝΝΑ ΜΑΡΙΑ ΠΑΝΤΑΛΑΚΗ

ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ ΚΥΠΑΡΙΣΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΑΝΝΑ ΜΑΡΙΑ ΠΑΝΤΑΛΑΚΗ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ ΚΥΠΑΡΙΣΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΑΝΝΑ ΜΑΡΙΑ ΠΑΝΤΑΛΑΚΗ ΕΤΟΣ 2010 ΠΡΟΛΟΓΟΣ Η οστεοπόρωση από την πλευρά της συμπτωματολογίας, είναι συνήθως, ένα σιωπηλό νόσημα, ιδίως στα αρχικά

Διαβάστε περισσότερα

Οστεοπόρωση Βιβλιογραφική ενημέρωση

Οστεοπόρωση Βιβλιογραφική ενημέρωση 7Ο ΚΡΗΤΟ-ΚΥΠΡΙΑΚΟ ΣΥΜΠΟΣΙΟ ΡΕΥΜΑΤΟΛΟΓΙΑΣ H ΡΕΥΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΣΗΜΕΡΑ Οστεοπόρωση Βιβλιογραφική ενημέρωση Αργυρώ Ρέπα Ρευματολόγος ΠΑΓΝΗ Λάρνακα 24/10/2015 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Tι ι είναι; ; Πυκνότητα +Ποιότητα του οστού µεταβάλλονται...

Tι ι είναι; ; Πυκνότητα +Ποιότητα του οστού µεταβάλλονται... H «Επιδημία» που λέγεται Οστεοπόρωση: H σημασία της Πρόληψης Σύγχρονες Θεραπευτικές Παρεμβάσεις Πρόγραμμα μέτρησης οστικής μάζας με υπερηχογράφημα πτέρνας Αντώνιος Παρτσινέβελος Χειρουργός Ορθοπαιδικός

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΟΣΤΙΚΟΥ ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΥ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ: ΚΛΙΝΙΚΟ-ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ

ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΟΣΤΙΚΟΥ ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΥ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ: ΚΛΙΝΙΚΟ-ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΟΣΤΙΚΟΥ ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΥ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ: ΚΛΙΝΙΚΟ-ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ Μαρία Λ Καφετζή Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών Επιμελήτρια Α, Βιοχημικό-Ορμονολογικό Εργαστήριο Νοσοκομείο Παίδων

Διαβάστε περισσότερα

όταν οι απλές ακτινογραφίες βάζουν την υπόνοια οστεοπόρωσης, τότε το άτοµο έχει χάσει το 30 % της οστικής του µάζας.

όταν οι απλές ακτινογραφίες βάζουν την υπόνοια οστεοπόρωσης, τότε το άτοµο έχει χάσει το 30 % της οστικής του µάζας. 1 ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ για την ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ Εισαγωγή Η οστεοπόρωση είναι απ ότι δείχνουν τα στατιστικά στοιχεία όλων των χωρών µια ΑΡΚΕΤΑ ΣΥΧΝΗ κατάσταση. Μία στις δύο γυναίκες 65 χρόνων έχει υποστεί τουλάχιστον ένα

Διαβάστε περισσότερα

Γράφει: Αλεξία Θωμοπούλου MSc, Διατροφολόγος- Κλινική Διαιτολόγος, Ειδική στον καρκίνο

Γράφει: Αλεξία Θωμοπούλου MSc, Διατροφολόγος- Κλινική Διαιτολόγος, Ειδική στον καρκίνο Γράφει: Αλεξία Θωμοπούλου MSc, Διατροφολόγος- Κλινική Διαιτολόγος, Ειδική στον καρκίνο Η αντιμετώπιση του ογκολογικού ασθενή είναι μια περίπλοκη υπόθεση διότι εκτός από την κύρια θεραπεία (είτε χημειοθεραπεία

Διαβάστε περισσότερα

Παρά τις όποιες δυσκολίες της εποχής η συνεισφορά όλων σας είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την επιτυχία της εκδήλωσής μας.

Παρά τις όποιες δυσκολίες της εποχής η συνεισφορά όλων σας είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την επιτυχία της εκδήλωσής μας. Πρόσκληση Προέδρων Αγαπητές και Αγαπητοί Συνάδελφοι, Με ιδιαίτερη χαρά σας γνωστοποιούμε τη διοργάνωση του Θερινού Σχολείου Γηριατρικής & Μεταβολισμού των Οστών, το οποίο θα πραγματοποιηθεί στις 19, 20,

Διαβάστε περισσότερα

Τεύχος 3 ο - Άρθρο 6 o

Τεύχος 3 ο - Άρθρο 6 o Τεύχος 3 ο - Άρθρο 6 o ΡΑΧΙΤΙΔΑ- ΟΡΘΟΠΑΙΔΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ Συγγραφέας: Μαλακάση Αποστολία* * Επικουρικός Ορθοπαιδικός, Κ.Θ.-Κ.Υ. Λέρου. Μεταβολική πάθηση που χαρακτηρίζεται από ανεπαρκή εναπόθεση ασβεστίου

Διαβάστε περισσότερα

Νόσημα: Οστεοπόρωση. Επιστημονικός Υπεύθυνος: Καθηγητής Χρήστος Λιονής UNIVERSITY OF CRETE FACULTY OF MEDICINE ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΤΜΗΜΑ ΙΑΤΡΙΚΗΣ

Νόσημα: Οστεοπόρωση. Επιστημονικός Υπεύθυνος: Καθηγητής Χρήστος Λιονής UNIVERSITY OF CRETE FACULTY OF MEDICINE ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΤΜΗΜΑ ΙΑΤΡΙΚΗΣ «Ανάπτυξη 13 Κατευθυντήριων Οδηγιών Γενικής Ιατρικής για τη διαχείριση των πιο συχνών νοσημάτων και καταστάσεων υγείας στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας», Κωδικός MIS: 464637 Νόσημα: Οστεοπόρωση Ομάδα εργασίας:

Διαβάστε περισσότερα

Χειρουργική Θεραπεία των Οστεοπορωτικών Καταγμάτων

Χειρουργική Θεραπεία των Οστεοπορωτικών Καταγμάτων Χειρουργική Θεραπεία των Οστεοπορωτικών Καταγμάτων Η εμφάνιση καταγμάτων αποτελεί την κυριότερη επιπλοκή της οστεοπόρωσης. Τα περισσότερα κατάγματα επουλώνονται χωρίς να υπάρχει ανάγκη χειρουργικής επέμβασης,

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΕΝΤΕΡΙΚΑ ΕΝΤΕΡΙΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ / ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΑ

ΠΑΡΕΝΤΕΡΙΚΑ ΕΝΤΕΡΙΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ / ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΑ ΠΑΡΕΝΤΕΡΙΚΑ ΔΙΑΛΥΜΑΤΑ ΕΝΤΕΡΙΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ / ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΑ https://users.auth.gr/epontiki Ελένη Ποντίκη Θεσσαλονίκη 2018 Παρεντερικά διαλύματα Αποστειρωμένα διαλύματα που προορίζονται: για την στοιχείων αναπλήρωση

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΔΡΙΚΗ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ. Dr. Παναγιώτης Γ. Αναγνωστής. Ενδοκρινολόγος

ΑΝΔΡΙΚΗ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ. Dr. Παναγιώτης Γ. Αναγνωστής. Ενδοκρινολόγος ΑΝΔΡΙΚΗ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ Dr. Παναγιώτης Γ. Αναγνωστής Ενδοκρινολόγος Διδάκτωρ Α.Π.Θ. Υπεύθυνος Ενδοκρινολογικού Ιατρείου ΕΛ.ΑΣ. Επιστημονικός Συνεργάτης Β.Π.Π. ΔΟΜΗ ΤΗΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΣ Ορισμός-ταξινόμηση Επιδημιολογία

Διαβάστε περισσότερα

Ο Καθηγητής Ορθοπαιδικής και πρόεδρος του Ελληνικού Ιδρύματος Οστεοπόρωσης (ΕΛΙΟΣ) Δρ. Γεώργιος Λυρίτης για την Οστεοπόρωση

Ο Καθηγητής Ορθοπαιδικής και πρόεδρος του Ελληνικού Ιδρύματος Οστεοπόρωσης (ΕΛΙΟΣ) Δρ. Γεώργιος Λυρίτης για την Οστεοπόρωση Ο Καθηγητής Ορθοπαιδικής και πρόεδρος του Ελληνικού Ιδρύματος Οστεοπόρωσης (ΕΛΙΟΣ) Δρ. Γεώργιος Λυρίτης για την Οστεοπόρωση 2011-11-19 10:15:41 Δεν αρκεί η λήψη φαρμάκων για τη θεραπεία της οστεοπόρωσης,

Διαβάστε περισσότερα

Ενδοκρινοπάθειες. Μ.Αλεβιζάκη Β.Βασιλείου Λ.Ζαπάντη Ε. Κασσή Α.Πολυμέρης Κ.Σαλτίκη Κ.Στεφανάκη

Ενδοκρινοπάθειες. Μ.Αλεβιζάκη Β.Βασιλείου Λ.Ζαπάντη Ε. Κασσή Α.Πολυμέρης Κ.Σαλτίκη Κ.Στεφανάκη Ενδοκρινοπάθειες Μ.Αλεβιζάκη Β.Βασιλείου Λ.Ζαπάντη Ε. Κασσή Α.Πολυμέρης Κ.Σαλτίκη Κ.Στεφανάκη ΘΥΡΕΟΕΙΔΗΣ Θεραπεία εκλογής για την αντιμετώπιση της οφθαλμοπάθειας Graves παραμένει η i.v. χορήγηση γλυκοκορτικοειδών,

Διαβάστε περισσότερα

gr aiavramidis.gr

gr aiavramidis.gr Οστεοπόρωση...σκελετική διαταραχή, που χαρακτηρίζεται από µειωµένη αντοχή (πυκνότητα και ποιότητα) και αυξηµένη ευθραυστότητα του οστού και που προδιαθέτει ένα άτοµο σε αυξηµένο κίνδυνο κατάγµατος....

Διαβάστε περισσότερα

Επιπλέον η έλλειψη ασβεστίου μπορεί να οδηγήσει στις παρακάτω παθολογικές καταστάσεις:

Επιπλέον η έλλειψη ασβεστίου μπορεί να οδηγήσει στις παρακάτω παθολογικές καταστάσεις: Γράφει: Φανή Πρεβέντη, MSc Κλινική Διαιτολόγος - Διατροφολόγος Το σώμα μας περιέχει μεγάλες ποσότητες ασβεστίου. Συγκεκριμένα, το ασβέστο είναι υπεύθυνο για το 1,5-2% του σωματικού μας βάρους. Είναι το

Διαβάστε περισσότερα

2014 Ξενοδοχείο. Επιστημονική Εκδήλωση ΕΛ.Ι.ΟΣ Νοεμβρίου. Η θέση των αναβολικών φαρμάκων στη θεραπεία της οστεοπόρωσης XENIA PALACE

2014 Ξενοδοχείο. Επιστημονική Εκδήλωση ΕΛ.Ι.ΟΣ Νοεμβρίου. Η θέση των αναβολικών φαρμάκων στη θεραπεία της οστεοπόρωσης XENIA PALACE Επιστημονική Εκδήλωση ΕΛ.Ι.ΟΣ. Εκπαιδευτικές Μονάδες 10 Η θέση των αναβολικών φαρμάκων στη θεραπεία της οστεοπόρωσης 14-16 Νοεμβρίου 2014 Ξενοδοχείο XENIA PALACE Πορταριά - Πηλίου w w w. h e l i o s t.

Διαβάστε περισσότερα

gr aiavramidis.gr

gr aiavramidis.gr ΑΝ ΡΙΚΗ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Σιωπηλή νόσος 80% αδιάγνωστοι 20% διεγνωσµένοι 20%: Μέτρηση BMD 80%: Κάταγµα ή ακτινογραφία Ανδρική οστεοπόρωση Ιδιοπαθής : 30-40% ευτεροπαθής: 60-70% Ερώτηµα 1ο Πως τίθεται

Διαβάστε περισσότερα

1) Τι είναι η Ορμονοθεραπεία;

1) Τι είναι η Ορμονοθεραπεία; Γράφει: Χρήστος Μαρκόπουλος, Αν. Καθηγητής Χειρουργικής Ιατρικής Σχολής Αθηνών, Διευθυντής Κλινικής Μαστού Ιατρικού Κέντρου Αθηνών, Πρόεδρος Ελληνικής Χειρουργικής Εταιρείας Μαστού 1) Τι είναι η Ορμονοθεραπεία;

Διαβάστε περισσότερα

Παγκόσµια Ηµέρα Οστεοπόρωσης (20 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ)

Παγκόσµια Ηµέρα Οστεοπόρωσης (20 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ) Παγκόσµια Ηµέρα Οστεοπόρωσης (20 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ) Όπως είναι πλέον γνωστό ο Παγκόσµιος Οργανισµός Υγείας (WHO),εδώ και µερικά χρόνια έχει αφιερώσει µια ηµέρα του χρόνου στο πρόβληµα της Οστεοπόρωσης. Το ιεθνές

Διαβάστε περισσότερα

ΔΥΣΛΙΠΙΔΑΙΜΙΑ. Νικολούδη Μαρία. Ειδικ. Παθολόγος, Γ.Ν.Θ.Π. «Η Παμμακάριστος»

ΔΥΣΛΙΠΙΔΑΙΜΙΑ. Νικολούδη Μαρία. Ειδικ. Παθολόγος, Γ.Ν.Θ.Π. «Η Παμμακάριστος» ΔΥΣΛΙΠΙΔΑΙΜΙΑ Νικολούδη Μαρία Ειδικ. Παθολόγος, Γ.Ν.Θ.Π. «Η Παμμακάριστος» Ο όρος δυσλιπιδαιμία εκφράζει τις ποσοτικές και ποιοτικές διαταραχές των λιπιδίων του αίματος. Τα λιπίδια όπως η χοληστερόλη και

Διαβάστε περισσότερα

Υγεία και Άσκηση Ειδικών Πληθυσμών ΜΚ0958

Υγεία και Άσκηση Ειδικών Πληθυσμών ΜΚ0958 ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ ΠΡΟΟΔΟΥ ΛΑΝΘΑΣΜΕΝΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΥΠΟΓΛΥΚΑΙΜΙΑ ΕΙΝΑΙ Η ΜΕΓΑΛΗ ΠΡΟΣΛΗΨΗ ΣΑΚΧΑΡΩΝ-ΠΡΟΤΕΙΝΕΤΑΙ ΑΣΚΗΣΗ ΣΕ ΑΛΜΥΡΟ ΝΕΡΟ ΥΠΟΓΛΥΚΑΙΜΙΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΑΡΤΗΡΙΑΚΗ ΥΠΕΡΤΑΣΗΣ ΑΣΚΗΣΗ ΣΤΟΝ ΣΔ -ΜΕΙΩΣΗ ΥΠΕΡΒΟΛΙΚΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Καραβανάκη Κυριακή. Διαβητολογική Κλινική Β Παιδιατρικής Κλινικής Πανεπιστημίου Αθηνών 2

Καραβανάκη Κυριακή. Διαβητολογική Κλινική Β Παιδιατρικής Κλινικής Πανεπιστημίου Αθηνών 2 Τα υψηλότερα επίπεδα αδιπονεκτίνης, που παρατηρήθηκαν στα παιδιά και τους εφήβους με Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 1 μπορεί να συνεισφέρουν στην χαμηλότερη οστική μάζα των ασθενών αυτών, μέσω διαφορετικής ενεργειακής

Διαβάστε περισσότερα

Συντάχθηκε απο τον/την birisioan Πέμπτη, 23 Φεβρουάριος :36 - Τελευταία Ενημέρωση Πέμπτη, 23 Φεβρουάριος :12

Συντάχθηκε απο τον/την birisioan Πέμπτη, 23 Φεβρουάριος :36 - Τελευταία Ενημέρωση Πέμπτη, 23 Φεβρουάριος :12 Οι παραθυρεοειδείς είναι συνήθως τέσσερις αδένες, με μέγεθος και εμφάνιση σαν μια φακή, που βρίσκονται συνήθως ανά δύο στην οπίσθια επιφάνεια κάθε λοβού του θυρεοειδή. Αυτοί είναι υπεύθυνοι για την παραγωγή

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΔΡΙΚΗ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ. σε τι διαφέρει από την μετεμηνοπαυσιακή; Γ.ΤΡΟΒΑΣ ΕΝΔΟΚΡΙΝΟΛΟΓΟΣ

ΑΝΔΡΙΚΗ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ. σε τι διαφέρει από την μετεμηνοπαυσιακή;  Γ.ΤΡΟΒΑΣ ΕΝΔΟΚΡΙΝΟΛΟΓΟΣ ΑΝΔΡΙΚΗ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ σε τι διαφέρει από την μετεμηνοπαυσιακή; Γ.ΤΡΟΒΑΣ ΕΝΔΟΚΡΙΝΟΛΟΓΟΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΕΡΕΥΝΑΣ ΜΥΟΣΚΕΛΕΤΙΚΩΝ ΠΑΘΗΣΕΩΝ "Θ ΓΑΡΟΦΑΛΙΔΗΣ"ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΡΟΒΑΣ Γ. ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΕΠΙΠΤΩΣΗ ΤΩΝ ΚΑΤΑΓΜΑΤΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

Τι είναι οστεοπόρωση; Οστεοπόρωση. Πώς προκαλείται η οστεοπόρωση;

Τι είναι οστεοπόρωση; Οστεοπόρωση. Πώς προκαλείται η οστεοπόρωση; Οστεοπόρωση Οστεοπόρωση είναι όρος που χρησιμοποιείται διεθνώς. Είναι ελληνική λέξη που προέρχεται από τη σύνθεση των λέξεων οστούν και πόρος και σημαίνει πορώδες οστούν. Χαρακτηρίζεται από εκτεταμένη

Διαβάστε περισσότερα

Υποκλινικές θυρεοειδικές παθήσεις και οστεοπόρωση. Δήμητρα Ζιάννη, Ενδοκρινολόγος

Υποκλινικές θυρεοειδικές παθήσεις και οστεοπόρωση. Δήμητρα Ζιάννη, Ενδοκρινολόγος Υποκλινικές θυρεοειδικές παθήσεις και οστεοπόρωση Δήμητρα Ζιάννη, Ενδοκρινολόγος Υπερθυρεοειδισμός 1891 von Recklinghausen «σκωληκόβρωτη» εμφάνιση των μακρών οστών νεαρής γυναίκας που πέθανε από υπερθυρεοειδισμό

Διαβάστε περισσότερα

Ενδείξεις θεραπευτικής αγωγής και επιλογές σε ασθενή με χρόνια θεραπεία σε στεροειδή

Ενδείξεις θεραπευτικής αγωγής και επιλογές σε ασθενή με χρόνια θεραπεία σε στεροειδή Ενδείξεις θεραπευτικής αγωγής και επιλογές σε ασθενή με χρόνια θεραπεία σε στεροειδή Δρ Χριστάκης Χριστοδούλου BMedSci, BMBS, MRCP, MSc, CCT Ρευματολόγος Παθολόγος Μ Απρίλη2014 80 ετών γυναίκα Πόνους σε

Διαβάστε περισσότερα

Κατάγματα ανεπάρκειας: αίτια, εντόπιση, απεικόνιση

Κατάγματα ανεπάρκειας: αίτια, εντόπιση, απεικόνιση Παθολογία οστικού μυελού : αίτια, εντόπιση, απεικόνιση ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΣΠΑΝΑΚΗΣ Επιμελητής Β ακτινολογίας ΠΑΓΝΗ Τομέας Ακτινολογίας Εργαστήριο Ιατρικής Απεικόνισης Διευθυντής: Καθηγητής Απόστολος Καραντάνας

Διαβάστε περισσότερα

Μπορεί ένα πρόγραμμα Αποκατάστασης να συμβάλλει στην πρόληψη και αντιμετώπιση της Οστεοπόρωσης και των επιπλοκών της ;

Μπορεί ένα πρόγραμμα Αποκατάστασης να συμβάλλει στην πρόληψη και αντιμετώπιση της Οστεοπόρωσης και των επιπλοκών της ; Μπορεί ένα πρόγραμμα Αποκατάστασης να συμβάλλει στην πρόληψη και αντιμετώπιση της Οστεοπόρωσης και των επιπλοκών της ; 2010-10-20 07:40:04 Εισαγωγή Η οστεοπόρωση από την πλευρά της συμπτωματολογίας, είναι

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥ DENOSUMAB

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥ DENOSUMAB ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥ DENOSUMAB ΣΤΗΝ ΟΣΤΙΚΗ ΠΥΚΝΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗΣ ΣΤΗΛΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥ AYXENA TOY ΜΗΡΙΑΙΟΥ, ΣΕ ΜΕΤΕΜΜΗΝΟΠΑΥΣΙΑΚΕΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΜΕ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ, ΑΝ ΧΟΡΗΓΗΘΕΙ ΩΣ 1 Η ΘΕΡΑΠΕΙΑ Ή ΜΕΤΑ ΑΠO ΔΙΦΩΣΦΟΝΙΚΑ.

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ. Γενική Ιατρική. Προληπτική φροντίδα στους ενήλικες

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ. Γενική Ιατρική. Προληπτική φροντίδα στους ενήλικες ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Γενική Ιατρική Προληπτική φροντίδα στους ενήλικες Υπεύθυνη μαθήματος: Επίκ. Καθηγήτρια Α. Τατσιώνη Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται

Διαβάστε περισσότερα

MANAGING AUTHORITY OF THE OPERATIONAL PROGRAMME EDUCATION AND INITIAL VOCATIONAL TRAINING ΥΠΕΡΤΑΣΗ-ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ. ΘΑΝΑΣΗΣ ΤΖΙΑΜΟΥΡΤΑΣ, Ph.D., C.S.C.

MANAGING AUTHORITY OF THE OPERATIONAL PROGRAMME EDUCATION AND INITIAL VOCATIONAL TRAINING ΥΠΕΡΤΑΣΗ-ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ. ΘΑΝΑΣΗΣ ΤΖΙΑΜΟΥΡΤΑΣ, Ph.D., C.S.C. MANAGING AUTHORITY OF THE OPERATIONAL PROGRAMME EDUCATION AND INITIAL VOCATIONAL TRAINING ΥΠΕΡΤΑΣΗ-ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ ΘΑΝΑΣΗΣ ΤΖΙΑΜΟΥΡΤΑΣ, Ph.D., C.S.C.S Αποτελέσματα ερευνών έχουν δείξει πως η μείωση της πρόσληψης

Διαβάστε περισσότερα

Ζώντας με την εμμηνόπαυση

Ζώντας με την εμμηνόπαυση Ζώντας με την εμμηνόπαυση Dr. Παναγιώτης Παπαλάμπρος MD, DFFP, BMS, BSCCP, CCST Μαιευτήρας - Χειρουργός Γυναικολόγος Εξειδικευμένος Λαπαροσκόπος Κολποσκόπος & Ειδικός στην Εμμηνόπαυση Εισαγωγή Κάνει ζέστη

Διαβάστε περισσότερα

Ειδικές Εφαρμογές Ακτινολογίας (Θ)

Ειδικές Εφαρμογές Ακτινολογίας (Θ) Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Αθήνας Ειδικές Εφαρμογές Ακτινολογίας (Θ) Ενότητα 6: Οστική Πυκνομετρία Γεωργία Οικονόμου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Τμήμα Ραδιολογίας - Ακτινολογίας Το περιεχόμενο του

Διαβάστε περισσότερα

Γράφει: Έλλη Παπαδόδημα, Ενδοκρινολόγος, Διευθύντρια Κέντρου Ενδοκρινολογίας, Διαβήτη και Μεταβολισμού, Ευρωκλινική Αθηνών

Γράφει: Έλλη Παπαδόδημα, Ενδοκρινολόγος, Διευθύντρια Κέντρου Ενδοκρινολογίας, Διαβήτη και Μεταβολισμού, Ευρωκλινική Αθηνών Γράφει: Έλλη Παπαδόδημα, Ενδοκρινολόγος, Διευθύντρια Κέντρου Ενδοκρινολογίας, Διαβήτη και Μεταβολισμού, Ευρωκλινική Αθηνών Ο πρωτοπαθής υπερπαραθυρεοειδισμός είναι μια «αθόρυβη», «σιωπηρή» και παραγνωρισμένη

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΤΑΓΟΓΡΑΦΗΣΗ ΘΡΕΠΤΙΚΗΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ

ΣΥΝΤΑΓΟΓΡΑΦΗΣΗ ΘΡΕΠΤΙΚΗΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΣΥΝΤΑΓΟΓΡΑΦΗΣΗ ΘΡΕΠΤΙΚΗΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ 12: HIV Ο HIV έχει συνδεθεί με κακή θρέψη και με το σύνδρομο απώλειας καθαρής σωματικής μάζας και λιπώδους ιστού (AIDS wasting syndrome). Η απώλεια σωματικού

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ 1 1. ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ Prolia 60 mg ενέσιμο διάλυμα σε προγεμισμένη σύριγγα 2. ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ Κάθε προγεμισμένη

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ

ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ 1. ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ: FORSTEO 20 micrograms/80 microliters ενέσιμο διάλυμα σε προγεμισμένη συσκευή τύπου πένας. 2. ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ:

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΛΛΟ ΟΔΗΓΙΩΝ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΣΘΕΝΗ

ΦΥΛΛΟ ΟΔΗΓΙΩΝ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΣΘΕΝΗ ΦΥΛΛΟ ΟΔΗΓΙΩΝ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΣΘΕΝΗ 1.1 ALEFOS 70 mg (alendronate sodium trihydrate) Δισκία 70 mg 1.2 Σύνθεση: Δραστική ουσία: Alendronate Sodium Trihydrate Έκδοχα: Maltose, crospovidone, calcium stearate 1.3

Διαβάστε περισσότερα

ΟΔΗΓΙΕΣ/ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΑ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΗΣ ΟΣΤΙΚΗΣ ΝΕΦΡΙΚΗΣ ΝΟΣΟΥ

ΟΔΗΓΙΕΣ/ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΑ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΗΣ ΟΣΤΙΚΗΣ ΝΕΦΡΙΚΗΣ ΝΟΣΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΝΕΦΡΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΜΑΙΑΝΔΡΟΥ 15 11528 ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ.: 2107298586 FAX: 2107237705 E-mail: nefreter@otenet.gr HELLENIC SOCIETY OF NEPHROLOGY 15 MEANDROU STR. ATHENS, 11528 GREECE TEL.: (+3021) 07298586

Διαβάστε περισσότερα

Συστηματικός ερυθηματώδης λύκος: το πρότυπο των αυτόάνοσων ρευματικών νοσημάτων

Συστηματικός ερυθηματώδης λύκος: το πρότυπο των αυτόάνοσων ρευματικών νοσημάτων Συστηματικός ερυθηματώδης λύκος: το πρότυπο των αυτόάνοσων ρευματικών νοσημάτων Φ.Ν. Σκοπούλη Καθηγήτρια τον Χαροκόπειου Πανεπιστημίου Αθηνών συστηματικός ερυθηματώδης λύκος θεωρείται η κορωνίδα των αυτοάνοσων

Διαβάστε περισσότερα

Επιστημονικό Πρόγραμμα

Επιστημονικό Πρόγραμμα Επιστημονικό Πρόγραμμα Τετάρτη 7 Ιουνίου 2017 13.00-20.00 Λειτουργία Γραμματείας - Εγγραφές Ε. Κασκάνη Π. Μάκρας 16.00-17.00 Παρουσίαση Συζήτηση 1 ου Περιστατικού 17.00-18.00 Παρουσίαση Συζήτηση 2 ου Περιστατικού

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙΙ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ ΣΤΙΣ ΠΕΡΙΛΗΨΕΙΣ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΣΤΟ ΦΥΛΛΟ ΟΔΗΓΙΩΝ ΧΡΗΣΗΣ

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙΙ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ ΣΤΙΣ ΠΕΡΙΛΗΨΕΙΣ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΣΤΟ ΦΥΛΛΟ ΟΔΗΓΙΩΝ ΧΡΗΣΗΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙΙ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ ΣΤΙΣ ΠΕΡΙΛΗΨΕΙΣ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΣΤΟ ΦΥΛΛΟ ΟΔΗΓΙΩΝ ΧΡΗΣΗΣ Αυτές οι μεταβολές στη ΠΧΠ και το φύλλο οδηγιών χρήσης θα είναι εν ισχύ κατά την έκδοση της Κοινοτικής

Διαβάστε περισσότερα

ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΒΑΣΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΓΙΑ ΦΑΡΜΑΚΟΠΟΙΟΥΣ

ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΒΑΣΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΓΙΑ ΦΑΡΜΑΚΟΠΟΙΟΥΣ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΒΑΣΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΓΙΑ ΦΑΡΜΑΚΟΠΟΙΟΥΣ Θεραπευτικοί Στόχοι στο Μυοσκελετικό Σύστημα 4-5 Απριλίου Royal Olympic Hotel Αθήνα 2015 Επιστημονικό Πρόγραμμα Πρόσκληση Με συναδελφικούς χαιρετισμούς,

Διαβάστε περισσότερα

ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΣΤΑ ΦΑΡΜΑΚΑ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΕΩΣ

ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΣΤΑ ΦΑΡΜΑΚΑ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΕΩΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΣΤΑ ΦΑΡΜΑΚΑ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΕΩΣ Π.Ν. ΣΥΓΚΕΛΛΑΚΗΣ Ενδοκρινολόγος, ΜD, PhD Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Αθηνών ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ Μέθοδοι εκτίμησης δραστικότητας φαρμάκων 1. Μέτρηση οστικής πυκνότητας

Διαβάστε περισσότερα

Ο ρόλος της διατροφής στη διαμόρφωση μέγιστης οστικής μάζας

Ο ρόλος της διατροφής στη διαμόρφωση μέγιστης οστικής μάζας Σύμφωνα με τους ειδικούς, σημαντικό ρόλο στην πρόληψη και αντιμετώπιση της οστεοπόρωσης παίζει η σωστή διατροφή σε συνδυασμό με άσκηση και υιοθέτηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής. Ο ρόλος της διατροφής στη

Διαβάστε περισσότερα

Dyslipidemia: Updated Guidelines Διαχείριση δυσλιπιδαιμιών

Dyslipidemia: Updated Guidelines Διαχείριση δυσλιπιδαιμιών Dyslipidemia: Updated Guidelines Διαχείριση δυσλιπιδαιμιών Σπύρου Αλκέτα Θεοδώρα, Νοσηλεύτρια ΠΕ, Msc, Καρδιολογική Μονάδα Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο Οι κατευθυντήριες οδηγίες συνοψίζουν και αξιολογούν

Διαβάστε περισσότερα

Ε Ν Η Μ Ε Ρ Ω Σ Ο Υ. νεφρά

Ε Ν Η Μ Ε Ρ Ω Σ Ο Υ. νεφρά Ε Ν Η Μ Ε Ρ Ω Σ Ο Υ νεφρά νεφρών Η υψηλή αρτηριακή πίεση (υπέρταση) είναι ένα από τα δύο κύρια αίτια χρόνιας νεφρικής νόσου παγκοσμίως (το άλλο είναι ο διαβήτης). Επίσης, τα νεφρά έχουν βασικό ρόλο στη

Διαβάστε περισσότερα

Γράφει: Ευθυμία Πετράτου, Ειδική Παθολόγος, Υπεύθυνη Ιατρείου Διαταραχής Λιπιδίων, Ιατρικού Π. Φαλήρου

Γράφει: Ευθυμία Πετράτου, Ειδική Παθολόγος, Υπεύθυνη Ιατρείου Διαταραχής Λιπιδίων, Ιατρικού Π. Φαλήρου Γράφει: Ευθυμία Πετράτου, Ειδική Παθολόγος, Υπεύθυνη Ιατρείου Διαταραχής Λιπιδίων, Ιατρικού Π. Φαλήρου Οι δυσλιπιδαιμίες είναι παθολογικές καταστάσεις με διαταραχές των λιπιδίων του αίματος ποσοτικές αλλά

Διαβάστε περισσότερα

ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΜΠΛΕΤΑ Διευθύντρια Μονάδας Τεχνητού Νεφρού Νεφρολογικού Τμήματος ΙΑΣΩ GENERAL. Με την ευγενική υποστήριξη της Amgen

ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΜΠΛΕΤΑ Διευθύντρια Μονάδας Τεχνητού Νεφρού Νεφρολογικού Τμήματος ΙΑΣΩ GENERAL. Με την ευγενική υποστήριξη της Amgen ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΜΠΛΕΤΑ Διευθύντρια Μονάδας Τεχνητού Νεφρού Νεφρολογικού Τμήματος ΙΑΣΩ GENERAL Με την ευγενική υποστήριξη της Amgen AMGEN SANOFI GENESIS pharma } Ενδοφλέβια χορήγηση etelcalcetide και παρακολούθηση

Διαβάστε περισσότερα

Dr ΣΑΡΡΗΣ Ι. - αµ. επ. καθηγ. ΑΒΡΑΜΙ ΗΣ Α.

Dr ΣΑΡΡΗΣ Ι. - αµ. επ. καθηγ. ΑΒΡΑΜΙ ΗΣ Α. Dr ΣΑΡΡΗΣ Ι. - αµ. επ. καθηγ. ΑΒΡΑΜΙ ΗΣ Α. ενδοκρινολόγοι ΕΠΙ ΡΑΣΗ ΦΑΡΜΑΚΩΝ ΣΤΗΝ Αρνητική: ΟΣΤΙΚΗ ΜΑΖΑ Αντιεπιληπτικά GNRH ανάλογα NSAIDS ηπαρίνη, βαρφαρίνη, κυκλοσπορίνη, γλυκοκορτικοειδή, vit A, οξεική

Διαβάστε περισσότερα

Οστεοπόρωση - Παθοφυσιολογία - ιάγνωση - Παράγοντες κινδύνου. Πωλ Φαρατζιάν Κλινικός διαιτολόγος-διατροφολόγος Μονάδα διατροφής ανθρώπου ΓΠΑ

Οστεοπόρωση - Παθοφυσιολογία - ιάγνωση - Παράγοντες κινδύνου. Πωλ Φαρατζιάν Κλινικός διαιτολόγος-διατροφολόγος Μονάδα διατροφής ανθρώπου ΓΠΑ Οστεοπόρωση - Παθοφυσιολογία - ιάγνωση - Παράγοντες κινδύνου Πωλ Φαρατζιάν Κλινικός διαιτολόγος-διατροφολόγος Μονάδα διατροφής ανθρώπου ΓΠΑ Οστίτης Ιστός Η στερεότερη μορφή συνδετικού ιστού ΣΥΣΤΑΣΗ : -

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΤΑΓΟΓΡΑΦΗΣΗ ΘΡΕΠΤΙΚΗΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ 18: ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ

ΣΥΝΤΑΓΟΓΡΑΦΗΣΗ ΘΡΕΠΤΙΚΗΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ 18: ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΣΥΝΤΑΓΟΓΡΑΦΗΣΗ ΘΡΕΠΤΙΚΗΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ 18: ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΝΕΥΡΟΓΕΝΗΣ ΑΝΟΡΕΞΙΑ Οι ασθενείς με νευρογενή ανορεξία παρουσιάζουν σημαντική απώλεια βάρους, είναι ανορεκτικοί και υποφέρουν από

Διαβάστε περισσότερα

ΚΟΤΣΑΣΙΑΝ Α.

ΚΟΤΣΑΣΙΑΝ Α. Ορισμός Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας Η οστεοπόρωση είναι μια χρόνια πάθηση του μεταβολισμού των οστών, κατά την οποία παρατηρείται σταδιακή μείωση της πυκνότητας και ποιότητάς τους, με αποτέλεσμα αυτά

Διαβάστε περισσότερα

Κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις και επιδημιολογία της οστεοπόρωσης

Κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις και επιδημιολογία της οστεοπόρωσης Κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις και επιδημιολογία της οστεοπόρωσης Μύρων Μαυρικάκης Αναπλ. Καθηγητής Θεραπευτικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Παθολόγος - Ρευματολόγος ριν αρχίσω την ομιλία μου θα

Διαβάστε περισσότερα

Αντιµετωπίζοντας την αυξηµένη ΡΤΗ στην καθηµερινή κλινική πράξη

Αντιµετωπίζοντας την αυξηµένη ΡΤΗ στην καθηµερινή κλινική πράξη Αντιµετωπίζοντας την αυξηµένη ΡΤΗ στην καθηµερινή κλινική πράξη Αθανάσιος Αναστασιλάκης Ενδοκρινολόγος Επιμελητής 424 ΓΣΝΕ Τι µπορεί να είναι? v 1παθής υπερπαραθυρεοειδισμός v 2παθής υπερπαραθυρεοειδισμός

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗ ΝΕΦΡΟΥ. Λειτουργία των νεφρών. Συμπτώματα της χρόνιας νεφρικής ανεπάρκειας

ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗ ΝΕΦΡΟΥ. Λειτουργία των νεφρών. Συμπτώματα της χρόνιας νεφρικής ανεπάρκειας ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗ ΝΕΦΡΟΥ Η χρόνια νεφρική ανεπάρκεια είναι η προοδευτική, μη αναστρέψιμη μείωση της νεφρικής λειτουργίας, η οποία προκαλείται από βλάβη του νεφρού ποικίλης αιτιολογίας. Η χρόνια νεφρική ανεπάρκεια

Διαβάστε περισσότερα

Παράρτημα ΙΙΙ. Τροποποιήσεις στις σχετικές παραγράφους της Περίληψης των Χαρακτηριστικών του Προϊόντος και τα Φύλλα Οδηγιών Χρήσης

Παράρτημα ΙΙΙ. Τροποποιήσεις στις σχετικές παραγράφους της Περίληψης των Χαρακτηριστικών του Προϊόντος και τα Φύλλα Οδηγιών Χρήσης Παράρτημα ΙΙΙ Τροποποιήσεις στις σχετικές παραγράφους της Περίληψης των Χαρακτηριστικών του Προϊόντος και τα Φύλλα Οδηγιών Χρήσης Σημείωση : Οι τροποποιήσεις στην Περίληψη των Χαρακτηριστικών του Προϊόντος

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ

ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ 1. ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ ACTONEL OAW/«μία φορά την εβδομάδα» 35 mg επικαλυμμένα με λεπτό υμένιο δισκία 2. ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ Κάθε επικαλυμμένο

Διαβάστε περισσότερα

Καρδιολογική Εταιρεία Κύπρου

Καρδιολογική Εταιρεία Κύπρου Προστάτεψε την καρδία σου Καρδιολογική Εταιρεία Κύπρου Καρδιοαγγειακές παθήσεις και γυναικείο φύλο Εισαγωγή Οι καρδιαγγειακές παθήσεις αποτελούν σε παγκόσμιο επίπεδο την κυριότερη αιτία θανάτου στο γυναικείο

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΤΑΓΟΓΡΑΦΗΣΗ ΘΡΕΠΤΙΚΗΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ

ΣΥΝΤΑΓΟΓΡΑΦΗΣΗ ΘΡΕΠΤΙΚΗΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΣΥΝΤΑΓΟΓΡΑΦΗΣΗ ΘΡΕΠΤΙΚΗΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ 6: ΝΕΦΡΟΛΟΓΙΚΑ ΤΕΛΙΚΟΥ ΣΤΑΔΙΟΥ ΝΕΦΡΙΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ Η νεφρική υποκατάσταση (αιμοδιάλυση) οδηγεί στις ακόλουθες απώλειες: αμινοξέων (2gr/ώρα διάλυσης) και γλουταμίνης

Διαβάστε περισσότερα

Ο EMA περιορίζει τη χρήση του φαρμάκου Xofigo για τον καρκίνο του προστάτη

Ο EMA περιορίζει τη χρήση του φαρμάκου Xofigo για τον καρκίνο του προστάτη Ο EMA περιορίζει τη χρήση του φαρμάκου Xofigo για τον καρκίνο του προστάτη Το φάρμακο πρέπει να χρησιμοποιείται μόνο μετά από δύο προηγούμενες θεραπείες ή όταν δεν μπορούν να ληφθούν άλλες θεραπείες Ο

Διαβάστε περισσότερα

Η εμπειρία σας... εξελίσσεται!

Η εμπειρία σας... εξελίσσεται! Η εμπειρία σας... εξελίσσεται! ARI/49// δεκαετίες δίνει νόημα στη λέξη ορμονοθεραπεία! ΕΤΗ Page Παράγοντες κινδύνου H ύπαρξη διηθημένων λεμφαδένων διπλασιάζει τον κίνδυνο πρώιμης υποτροπής Ετήσια υποτροπή

Διαβάστε περισσότερα

«ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΚΛΙΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΩΝ ΠΑΡΑΜΕΤΡΩΝ ΣΕ ΟΜΑΔΑ ΥΠΟΚΛΙΝΙΚΩΝ ΥΠΟΘΥΡΕΟΕΙΔΙΚΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ ΠΡΙΝ ΚΑΙ ΜΕΤΑ ΤΗ ΧΟΡΗΓΗΣΗ ΘΥΡΟΞΙΝΗΣ»

«ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΚΛΙΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΩΝ ΠΑΡΑΜΕΤΡΩΝ ΣΕ ΟΜΑΔΑ ΥΠΟΚΛΙΝΙΚΩΝ ΥΠΟΘΥΡΕΟΕΙΔΙΚΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ ΠΡΙΝ ΚΑΙ ΜΕΤΑ ΤΗ ΧΟΡΗΓΗΣΗ ΘΥΡΟΞΙΝΗΣ» «ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΚΛΙΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΩΝ ΠΑΡΑΜΕΤΡΩΝ ΣΕ ΟΜΑΔΑ ΥΠΟΚΛΙΝΙΚΩΝ ΥΠΟΘΥΡΕΟΕΙΔΙΚΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ ΠΡΙΝ ΚΑΙ ΜΕΤΑ ΤΗ ΧΟΡΗΓΗΣΗ ΘΥΡΟΞΙΝΗΣ» Θ. Στρατηγού 1,2, Γ. Αντωνάκος 3, Ε. Καραμπελά 5, Γ.Σ. Χριστοδουλάτος 1,

Διαβάστε περισσότερα