Ο όρος Π.Ε. στην Ελλάδα άρχισε να χρησιμοποιείται από το 1976 και έπειτα. Όπως προκύπτει από τα στοιχεία που υπάρχουν, η ανάπτυξη της Π.Ε.

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Ο όρος Π.Ε. στην Ελλάδα άρχισε να χρησιμοποιείται από το 1976 και έπειτα. Όπως προκύπτει από τα στοιχεία που υπάρχουν, η ανάπτυξη της Π.Ε."

Θέτις Μπλέτσας
8 χρόνια πριν
Προβολές:

1 Ο όρος Π.Ε. στην Ελλάδα άρχισε να χρησιμοποιείται από το 1976 και έπειτα. Όπως προκύπτει από τα στοιχεία που υπάρχουν, η ανάπτυξη της Π.Ε. στην Ελλάδα σχετίζεται καθαρά με τις δραστηριότητες διεθνών οργανισμών που σκοπό τους είχαν τη διάδοση αυτής, παρά με την επεξεργασία και την ανάλυση προϋπαρχουσών ιδεών. Αυτό αποτελεί συνέπεια του ότι στην Ελλάδα δεν υπήρξαν συγκυρίες, εκπαιδευτικές και περιβαλλοντικές, ανάλογες με αυτές της Αμερικής και των άλλων Ευρωπαϊκών χωρών.

στην Ελλάδα σχετίζεται καθαρά με τις δραστηριότητες διεθνών οργανισμών που σκοπό τους είχαν τη διάδοση αυτής, παρά με

2 στην Ελλάδα αναπτύχθηκε δραστηριότητα για τη διάδοση της Π.Ε., μετά τη μεταπολίτευση, από τη Γραμματεία του Εθνικού Συμβουλίου Χωροταξίας και Περιβάλλοντος του Υπουργείου Συντονισμού, στα πλαίσια συνεργασιών με διεθνείς φορείς. Κατά γενική ομολογία η Π.Ε. άρχισε να γίνεται περισσότερο ευπρόσδεκτη στους κύκλους των εκπαιδευτικών μετά τη διάσκεψη των Υπουργών Παιδείας της Ευρωπαϊκής Ένωσης το Αξίζει να σημειωθεί πως κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 80 η ανάπτυξη της Π.Ε. ήταν εστιασμένη στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, ενώ στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση ο όρος άρχισε να εμφανίζεται μετά τα μέσα της δεκαετίας. Αυτό, κατά πάσα πιθανότητα, οφείλεται στο γεγονός ότι η εποχή αυτή συμπίπτει με την εισαγωγή του μαθήματος της Μελέτης του Περιβάλλοντος στο δημοτικό σχολείο.

Αξίζει να σημειωθεί πως κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 80 η ανάπτυξη της Π.Ε.

3 Είναι κατανοητό πως έπειτα από το ψήφισμα του Νόμου η Π.Ε. έγινε, επίσημα πλέον από το 1991, τμήμα του εκπαιδευτικού συστήματος, αν και τις πρώτες τις εμφανίσεις σε αυτό, έστω και παράνομα, τις έκανε το 1977.

4 Γενικότερα στις μέρες μας η Περιβαλλοντική Εκπαίδευση εξακολουθεί, σύμφωνα με την νομοθεσία, να είναι προαιρετική. Το γεγονός αυτό έχει διχάσει τους ερευνητές, πολλοί εκ των οποίων υποστηρίζουν πως για να είναι επιτυχής η Π.Ε. θα πρέπει να απευθύνεται σε όλους τους μαθητές. Από την άλλη πλευρά υπάρχουν και αυτοί που υποστηρίζουν πως αυτό λειτουργεί υπέρ της Π.Ε., καθώς εμπλέκονται σε αυτή οι εκπαιδευτικοί και οι μαθητές που πραγματικά το θέλουν, συμβάλλοντας στο να μην αποτελέσει η Π.Ε. άλλο ένα τυπικό μάθημα στο ωρολόγιο πρόγραμμα των μαθητών.

θα πρέπει να απευθύνεται σε όλους τους μαθητές. Από την άλλη πλευρά υπάρχουν και αυτοί που υποστηρίζουν πως αυτό λειτουργεί υπέρ της Π.Ε.

5 Η αειφορία ως έννοια και πράξη, αν και έγινε ευρέως γνωστή τα τελευταία χρόνια, αποτελούσε ανέκαθεν το θεμέλιο λίθο της διαχείρισης των δασών, ενώ η προστασία αποτέλεσε βασικό μέλημα της δασοπονίας, όταν ήδη το 1935 καθιέρωσε και ίδρυσε τις προστατευόμενες φυσικές περιοχές και τους εθνικούς δρυμούς. Κατά συνέπεια προστασία και αειφορία είναι έννοιες γύρω από τις οποίες στρέφεται κάθε δασοπολιτική ενέργεια. Η κοινωνία μας συνειδητοποιεί μέρα με τη μέρα όλο και περισσότερο την ανάγκη προστασίας του περιβάλλοντος, γεγονός που καταγράφεται στο Σύνταγμα, στους νόμους και τις αρχές της Ε.Ε. Τα νομοθετήματα αυτά αναφέρονται όχι μόνο στην ανάγκη προστασίας του περιβάλλοντος αλλά και παροτρύνουν για περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση και συμμετοχή πολιτών στη λήψη αποφάσεων.

Κατά συνέπεια προστασία και αειφορία είναι έννοιες γύρω από τις οποίες στρέφεται κάθε δασοπολιτική ενέργεια.

6 Στόχος είναι η ενημέρωση, ευαισθητοποίηση και η αλλαγή στάσεων και συμπεριφορών του πολίτη, έτσι ώστε να διαμορφώσει περιβαλλοντικά υπεύθυνη συμπεριφορά.

7 Γνωστικοί Γνωριμία των βασικών εννοιών και των χαρακτηριστικών ενός οικοσυστήματος Γνωριμία των προστατευόμενων περιοχών ως καταφύγιων ζωής και συνύπαρξης πολλών ειδών χλωρίδας πανίδας Αναζήτηση και διάκριση ενδείξεων παρουσίας διαφόρων ζωικών ειδών

καταφύγιων ζωής και συνύπαρξης πολλών ειδών χλωρίδας πανίδας

8 Παρατήρηση και αναγνώριση πουλιών Συνειδητοποίηση ότι δεν υπάρχουν καλά και κακά ζώα, χρήσιμα και επιβλαβή Αλληλεπιδράσεις όλων των ζωντανών οργανισμών συμπεριλαμβανομένου και του ανθρώπου Γνωριμία κινδύνων που αντιμετωπίζουν τα διάφορα είδη και εντοπισμός απειλούμενων ειδών Κατανόηση του κύκλου των εποχών και παρατήρηση μεταβολών και χαρακτηριστικών του Αντίληψη της οικολογικής και οικονομικής σημασίας του Καταγραφή των ανθρώπινων δραστηριοτήτων που έχουν σχέση με το εκάστοτε οικοσύστημα, της διαχρονικής τους εξέλιξης και των προβλημάτων που αυτές έχουν δημιουργήσει Προσδιορισμός των οικολογικών επιπτώσεων των παρεμβάσεων Γνωριμία των νόμων, των συνθηκών και των φορέων που έχουν την ευθύνη Προσέγγιση της έννοιας της αειφορίας

Αντίληψη της οικολογικής και οικονομικής σημασίας του Καταγραφή των ανθρώπινων δραστηριοτήτων που έχουν σχέση με το εκάστοτε οικοσύστημα, της διαχρονικής τους εξέλιξης και των

9 Άσκηση στην παρατήρηση, αναγνώριση, συλλογή και αξιολόγηση στοιχείων Φωτογράφιση, συνεντεύξεις, συλλογή πληροφοριών Ικανότητες παρατήρησης, φαντασίας, κριτικής σκέψης

10 Συνειδητοποίηση της ανάγκης ορθολογικής διαχείρισης της περιοχής Διαμόρφωση θετικών στάσεων Καλλιέργεια ευαισθησίας για την προστασία του Οικολογικό εργαστήρι οικοτουρισμός Πρόταση λύσεων για τη φροντίδα, διατήρησή του στα πλαίσια ευαισθητοποίησης των πολιτών Προσπάθεια εύρεσης τρόπων και μέσων και μέσα που θα μπορούσαν να ευαισθητοποιήσουν τους πολίτες Υιοθέτηση προτύπων συμπεριφοράς που να συμβάλλουν στη βελτίωση της ποιότητας του οικοσυστήματος και να παροτρύνουν και άλλους να κάνουν το ίδιο Διαμόρφωση θετικών στάσεων και συμπεριφορών απέναντι στο πράσινο Αίσθημα αγάπης προς τα ζώα και συναίσθηση της υπευθυνότητας για τη συνέχιση της ύπαρξής τους Προσέγγιση με ευαισθησία και αισθητική

τους πολίτες Υιοθέτηση προτύπων συμπεριφοράς που να συμβάλλουν στη βελτίωση της ποιότητας του οικοσυστήματος και να παροτρύνουν και άλλους να κάνουν το ίδιο Διαμόρφωση

11 Κατά τη διαπραγμάτευση ενός οικοσυστήματος (π.χ. αμμοθινικού) μπορεί να ακολουθηθούν μεθοδολογικές προσεγγίσεις που να καλύπτουν ένα ευρύ πεδίο, από τη συζήτηση και την ατομική εργασία μέσα στην τάξη έως τη μελέτη στο πεδίο, την ηλικία, τις γνώσεις των μαθητών και τη βιωματική μέθοδο, με βάση τους στόχους που έχουν τεθεί και την πορεία που αναμένεται ν ακολουθήσει το πρόγραμμα Π.Ε.

από τη συζήτηση και την ατομική εργασία μέσα στην τάξη έως τη μελέτη στο πεδίο, την ηλικία, τις

12 Ειδικότερα στα πλαίσια της οργάνωσης και του σχεδιασμού ενός σχετικού προγράμματος μπορούν να προηγηθούν συζητήσεις ανάμεσα σε εκπαιδευτικούς και μαθητές που να αποσκοπούν κατ αρχήν σε μια πρώτη ενημέρωση και πιθανώς ευαισθητοποίηση της περιβαλλοντικής ομάδας. Σημαντικά βήματα θα αποτελέσουν η ανάγνωση σχετικών κειμένων μέσα από αποκόμματα εφημερίδων λογοτεχνικών βιβλίων, ιστορίας, μυθολογίας κα, η παρατήρηση, περιγραφή, σχολιασμός φωτογραφιών, αφισών κλπ, η προβολή σχετικών βιντεοταινιών, slides και άντληση σχετικών ερεθισμάτων από ποιήματα, παραμύθια, τραγούδια.

Σημαντικά βήματα θα αποτελέσουν η ανάγνωση σχετικών κειμένων μέσα από αποκόμματα εφημερίδων λογοτεχνικών βιβλίων, ιστορίας, μυθολογίας κα, η

13 Σημαντικό σε αυτή τη φάση είναι η βιβλιογραφική έρευνα και αναζήτηση από την πλευρά των μαθητών, ενώ το υλικό που θα συγκεντρωθεί μπορεί να αποτελέσει μια πρώτη έκθεση. Τέλος, κατά τη διάρκεια της φάσης αυτής χρήσιμη θα ήταν η διερεύνηση των γνώσεων των μαθητών για τα οικοσυστήματα αυτά μέσα από τη συμπλήρωση σχετικών ερωτηματολογίων και πιθανώς των στάσεων, των δεξιοτήτων που διαθέτουν και της πρόθεσης δια δράση.

Τέλος, κατά τη διάρκεια της φάσης αυτής χρήσιμη θα ήταν η διερεύνηση των γνώσεων των μαθητών για τα

14 Κατά τη φάση της υλοποίησης του προγράμματος μπορούν να ακολουθήσουν οι βιωματικές προσεγγίσεις των αμμοθινών για μια ουσιαστική επαφή των μαθητών με το μελετώμενο αντικείμενο. Στις επισκέψεις στο πεδίο μπορεί μέσα από την απευθείας επαφή να συμπληρωθούν πιο αποτελεσματικά οι γνώσεις των μαθητών και να καλυφθούν οι γνωστικοί στόχοι που έχουν τεθεί εξ αρχής.

15 Μπορούν να ακολουθήσουν παιχνίδια στο χώρο, περπάτημα σε οργανωμένες διαδρομές, άκουσμα και μελέτη των ήχων, παρατήρηση (χλωρίδα, πανίδα, έδαφος, σημάδια υποβάθμισης κ.α.) ώστε με τη λειτουργία και συμμετοχή όλων των αισθήσεων τα βιώματα να είναι πιο έντονα. Εδώ μπορούν να γίνουν και συλλογές (φύλλα, κουκουνάρια, λουλουδάκια που φύονται σε αμμώδη εδάφη) με όσο το δυνατόν μεγαλύτερη προσοχή, που μπορεί να χρησιμεύσουν για κατασκευή χειροτεχνιών, φυτολογίου κλπ.

Εδώ μπορούν να γίνουν και συλλογές (φύλλα, κουκουνάρια, λουλουδάκια που φύονται σε αμμώδη εδάφη) με όσο το δυνατόν

16 Στη φάση αυτή αξία έχει και η επικοινωνία με κοινωνικούς, περιβαλλοντικούς, παραγωγικούς, πολιτιστικούς και πολιτικούς φορείς της περιοχής (δασαρχείο, δασολόγου, δημοτική αρχή, ΜΚΟ κ.α.). Τέλος για την ολοκλήρωση της συλλογής στοιχείων και της επιτόπιας έρευνας μπορούν να χρησιμοποιηθούν κυάλια, φωτογραφικές μηχανές, βιντεοκάμερες. Τα βιβλιογραφικά στοιχεία και οι έξοδοι σε συνδυασμό με νέα στοιχεία που μπορεί να προκύψουν από πακέτα δραστηριοτήτων, συμπλήρωση φύλλων εργασιών, συνεντεύξεις φορέων, κατοίκων, ερωτηματολόγια κλπ μπορούν να επεξεργαστούν, αναλυθούν, να τεκμηριώσουν τα μεν τα δε και τέλος μέσα από τη σύνθεσή τους να προκύπτει το τελικό προϊόν της εργασίας.

Τέλος για την ολοκλήρωση της συλλογής στοιχείων και της επιτόπιας έρευνας μπορούν να χρησιμοποιηθούν κυάλια, φωτογραφικές μηχανές, βιντεοκάμερες.

17 Στην τελική φάση της παρουσίασης μπορούν να γίνουν και άλλες δραστηριότητες όπως θεατρικά παιχνίδια και παραστάσεις, κολάζ, έκθεση ζωγραφικής, κατασκευές, πειράματα, έκδοση εφημερίδας, προβολές slides ή βιντεοταινιών με παρουσίαση του προγράμματος και δημιουργία αντίστοιχης περιβαλλοντικής γωνιάς στο σχολείο.

κατασκευές, πειράματα, έκδοση εφημερίδας, προβολές slides ή βιντεοταινιών με

18 Στη φάση δημιουργίας του τελικού προϊόντος οι νέες τεχνολογίες μπορούν να φανούν πολύ χρήσιμες στον εκπαιδευτικό. Συνηθίζεται οι δραστηριότητες, τα τελικά κείμενα, οι φωτογραφίες, οι έρευνες κλπ. να παίρνουν τη μορφή ενός cd ή να μπαίνουν στη σελίδα του σχολείου στο internet. Στις περισσότερες των περιπτώσεων το τελικό προϊόν αυτής της μορφής δημιουργείται από τον εκπαιδευτικό, ο οποίος είναι αδύνατο να το κάνει αν δεν είναι εξοικειωμένος με τις σύγχρονες τεχνολογίες. Βέβαια όλη αυτή η εργασία είναι σημαντική αν επιλεγεί από τα ίδια τα παιδιά και αν δημιουργείται με την ενεργό συμμετοχή τους.

να παίρνουν τη μορφή ενός cd ή να μπαίνουν στη σελίδα του σχολείου στο internet.

19 Τα αμμοθινικά συστήματα με κέδρο αποτελούν οικοσυστήματα μεγάλης σημασίας και ιδιαιτερότητας. Παράλληλα αντιμετωπίζουν σειρά κινδύνων τόσο από τις ανθρώπινες παρεμβάσεις, όσο και από την άγνοια όλων μας γύρω από τις λειτουργίες και το ρόλο τους. Αποτελούν ένα πολύτιμο περιβαλλοντικό εργαστήρι της φύσης και μπορεί να αποτελέσουν σημαντικό πεδίο για τη διεξαγωγή ολοκληρωμένων δραστηριοτήτων Π.Ε. Οι εν λόγω δραστηριότητες μπορούν να καλύψουν ένα ευρύ πλαίσιο στόχων σε γνωστικό πεδίο, επίπεδο δεξιοτήτων και στάσεων συμπεριφορών ενώ η ευρύτητα της θεματολογίας που μπορεί να τύχει επεξεργασίας στα πλαίσια της Π.Ε. το καθιστά ιδανικό θέμα για όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης, είτε σε μαθητές σχολείων είτε σε πολίτες.

Αποτελούν ένα πολύτιμο περιβαλλοντικό εργαστήρι της φύσης και μπορεί να αποτελέσουν σημαντικό πεδίο για τη διεξαγωγή ολοκληρωμένων δραστηριοτήτων Π.Ε.

Σχετικά έγγραφα

Η αξία της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης στα σχολεία μας

Η αξία της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης στα σχολεία μας Τα τελευταία χρόνια ένα από τα προβλήματα που απασχολούν έντονα τους λαούς της γης, είναι η αυξανόμενη καταστροφή και η υποβάθμιση του περιβάλλοντος,