Οικονοµική ταυτότητα και πολιτικές της ΕΕ. Το ενιαίο νόµισµα: θετικές και αρνητικές εκδοχές. Παγκόσµια οικονοµική κρίση, κρίση του Ευρώ και το ζήτηµα

Transcript

1 Οικονοµική ταυτότητα και πολιτικές της ΕΕ. Το ενιαίο νόµισµα: θετικές και αρνητικές εκδοχές. Παγκόσµια οικονοµική κρίση, κρίση του Ευρώ και το ζήτηµα της Ελλάδας ρ. Φωτεινή Ασδεράκη Λέκτορας, Τµήµα ΕΣ, Πανεπιστήµιο Πειραιώς Ιανουάριος 2012

2 Η Συνθήκη Μάαστριχτ Όριζε χρονοδιάγραµµα και τρία στάδια για τη δηµιουργία της ΟΝΕ Όριζε τα κριτήρια σύγκλισης Περιέγραφε τη θεσµική δοµή της ΕΚΤ και του ΕΣΚΤ Όριζε πώς θα λειτουργούσε το θεσµικό πλαίσιο της ΟΝΕ εν επέτρεπε τη διάσωση κ-µ

3 Άρθρα

4 Χρονοδιάγραµµα 1η Ιουλίου η εκεµβρίου 1993, απελευθέρωση των κινήσεων του κεφαλαίου 1η Ιανουαρίου η εκεµβρίου 1998, δηµιουργία του ΕΝΙ, προποµπού της ΕΚΤ 1ης Ιανουαρίου 1999, αµετάκλητος καθορισµός των συναλλαγµατικών ισοτιµιών, λειτουργία της ΕΚΤ Από 1η Ιανουαρίου µέχρι 1η Ιουλίου 2002 το ευρώ αντικατέστησε όλα τα εθνικά νοµίσµατα

5 Τα κριτήρια σύγκλισης (1) ο πληθωρισµός του κ-µ να µην υπερβαίνει το 1,5% των τριών χαµηλότερων επιπέδων πληθωρισµού σε χώρες-µέλη του ΕΝΣ. (2) τα µακροπρόθεσµα επιτόκια να µην υπερβαίνουν το 2% των αντίστοιχων επιτοκίων στις χώρες-µέλη µε τα τρία χαµηλότερα επίπεδα πληθωρισµού. (3) Το κ-µ να έχει ενταχθεί στο µηχανισµό συναλλαγµατικής ισοτιµίας του ΕΝΣ και να µην έχει υποτιµήσει το νόµισµά του µέσα στα δύο χρόνια πριν από την ένταξη της στην ένωση. (4) το δηµοσιονοµικό έλλειµµα του κρατικού προϋπολογισµού να µην υπερβαίνει το 3% του ΑΕΠ (5) το δηµόσιο χρέος να µην υπερβαίνει το 60% του ΑΕΠ

6 Άρθρο 122, παρ. 2 ΣΛΕΕ 2. Όταν ένα κράτος µέλος αντιµετωπίζει δυσκολίες ή διατρέχει µεγάλο κίνδυνο να αντιµετωπίσει σοβαρές δυσκολίες, οφειλόµενες σε φυσικές καταστροφές ή έκτακτες περιστάσεις που εκφεύγουν από τον έλεγχό του, το Συµβούλιο, προτάσει της Επιτροπής, µπορεί να αποφασίσει να του χορηγήσει, υπό ορισµένους όρους, χρηµατοδοτική ενίσχυση της Ένωσης. Ο πρόεδρος του Συµβουλίου ενηµερώνει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για τη ληφθείσα απόφαση

7 Άρθρο 123 ΣΛΕΕ Απαγορεύονται οι υπεραναλήψεις ή οποιουδήποτε άλλου είδους πιστωτικές διευκολύνσεις από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ή από τις κεντρικές τράπεζες των κρατών µελών, οι οποίες εφεξής αποκαλούνται «εθνικές κεντρικές τράπεζες», προς θεσµικά και λοιπά όργανα ή οργανισµούς της Ένωσης, κεντρικές κυβερνήσεις, περιφερειακές, τοπικές ή άλλες δηµόσιες αρχές, άλλους οργανισµούς δηµοσίου δικαίου ή δηµόσιες επιχειρήσεις των κρατών µελών απαγορεύεται επίσης να αγοράζουν απευθείας χρεόγραφα, από τους οργανισµούς ή τους φορείς αυτούς, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ή οι εθνικές κεντρικές τράπεζες.

8 Άρθρο 125 (no bail out clause) Η Ένωση δεν ευθύνεται για τις υποχρεώσεις που αναλαµβάνουν οι κεντρικές κυβερνήσεις, οι περιφερειακές, τοπικές ή άλλες δηµόσιες αρχές, άλλοι οργανισµοί δηµοσίου δικαίου ή δηµόσιες επιχειρήσεις των κρατών µελών, ούτε τις αναλαµβάνει, µε την επιφύλαξη των αµοιβαίων χρηµατοοικονοµικών εγγυήσεων για την από κοινού εκτέλεση ενός συγκεκριµένου έργου.

9 Άρθρο 126 ΣΛΕΕ παρ. 9 Εάν ένα κράτος µέλος επιµένει να µην εφαρµόζει τις συστάσεις του Συµβουλίου, τότε το Συµβούλιο µπορεί να αποφασίσει να ειδοποιήσει το κράτος µέλος να λάβει, εντός συγκεκριµένης προθεσµίας, µέτρα για τη µείωση του ελλείµµατος την οποία το Συµβούλιο κρίνει αναγκαία για να αντιµετωπιστεί η κατάσταση αυτή. Σε αυτή την περίπτωση, το Συµβούλιο µπορεί να ζητήσει από το κράτος µέλος αυτό, να υποβάλλει εκθέσεις σύµφωνα µε συγκεκριµένο χρονοδιάγραµµα, για να εξετάσει τις προσπάθειες προσαρµογής που καταβάλλει αυτό το κράτος µέλος.

10 Άρθρο 126, παρ.11 Το Συµβούλιο, εφόσον ένα κράτος µέλος δεν συµµορφώνεται µε απόφαση που έχει ληφθεί σύµφωνα µε την παράγραφο 9, µπορεί να αποφασίσει να εφαρµόσει ή να ενισχύσει ένα ή περισσότερα από τα ακόλουθα µέτρα: να απαιτήσει να δηµοσιεύει το εν λόγω κράτος µέλος πρόσθετες πληροφορίες τις οποίες ορίζει το Συµβούλιο, προτού εκδώσει οµολογίες και χρεόγραφα, να καλέσει την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων να αναθεωρήσει την πολιτική δανεισµού που ασκεί έναντι του εν λόγω κράτους µέλους, να απαιτήσει από το εν λόγω κράτος µέλος να καταθέσει ατόκως στην Ένωση ποσό κατάλληλου ύψους, έως ότου, κατά τη γνώµη του Συµβουλίου, διορθωθεί το υπερβολικό έλλειµµα, να επιβάλει πρόστιµα εύλογου ύψους.

11 Το Σύµφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης Tο Σύµφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης (ΣΣΑ) είναι ένα κανονιστικό πλαίσιο για τον συντονισµό των εθνικών δηµοσιονοµικών πολιτικών των χωρών που συµµετέχουν στην ΟΝΕ Έχει ένα προληπτικό κι ένα αποτρεπτικό σκέλος αν ένα κράτος δεν συµµορφώνεται

12 Προληπτικό σκέλος Tο Συµβούλιο, µετά από πρόταση της Επιτροπής, µπορεί να απευθύνει έγκαιρη προειδοποίηση για την αποφυγή υπερβολικού ελλείµµατος Μέσω του συστήµατος έγκαιρης συµβουλευτικής υποστήριξης σε θέµατα πολιτικής, η Επιτροπή µπορεί να κάνει σύσταση σε ένα κράτος µέλος να τηρεί τις υποχρεώσεις του Συµφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης.

13 Αποτρεπτικό σκέλος Συστάσεις από το Συµβούλιο προς το κ-µ να συµµορφωθεί Κυρώσεις (ένα πάγιο ποσό 0,2% ΑΕΠ κι ένα µεταβλητό ανάλογα µε το µέγεθος του ελλείµµατος) Άρση κυρώσεων (τα πρόστιµα ΕΝ επιστρέφονται)

14 ΕΣΚΤ και EKT Το Ευρωπαϊκό Σύστηµα Κεντρικών Τραπεζών περιλαµβάνει την ΕΚΤ και τις εθνικές κεντρικές τράπεζες. Χαράζει και εφαρµόζει τη νοµισµατική πολιτικής για τη ζώνη του ευρώ, η ΕΚΤ έχει το αποκλειστικό δικαίωµα να εγκρίνει την έκδοση τραπεζογραµµατίων εντός της ζώνης του ευρώ

15 Τα 17 κ-µ της ευρωζώνης

16 Η συµµετοχή της Ελλάδας στο ευρώ

17 Σχέση Ελλάδας-ΕΟΚ 8 Ιουνίου 1959, αίτηση σύνδεσης ( αίτηση σύνδεσης Τουρκίας) 9 Ιουλίου 1961, Υπογράφεται η Συµφωνία Σύνδεσης (12 Σεπτεµβρίου 1963 Συµφωνία Σύνδεσης ΕΟΚ- Τουρκίας). 1967, «πάγωµα» της Συµφωνίας εξαιτίας της ικτατορίας Ιούνιος 1975, αίτηση για εκκίνηση των ενταξιακών διαπραγµατεύσεων 29 Μαΐου 1979 υπογραφή της Πράξης προσχώρησης 1 Ιανουαρίου 1981, η Ελλάδα πλήρες µέλος της ΕΟΚ Το 2001 η Ελλάδα γίνεται µέλος της ΟΝΕ

18 Πλήρωση κριτηρίων σύγκλισης ΟΝΕ ηµοσιονοµική κατάσταση PIGS Πληθωρισµός 2,7% Επιτόκια 7,8% Έλλειµµα 3% ΑΕΠ Πορτογαλία 1,8 6,2 2,5 62,0 Ιρλανδία 1,2 6,2-0,9 66,3 Ελλάδα 5,2 9,8 4,0 108,7 Χρέος 60% ΑΕΠ Ισπανία 1,8 6,3 2,6 68,8 Ιταλία 1,8 6,7 2,7 121,6 Βέλγιο 1,4 5,7 2,1 122,2 Ιταλία: πολιτικός συµβιβασµός Βέλγιο: ήδη σε νοµισµατική ένωση µε το Λουξεµβούργο

19 Γιατί συµµετέχουµε στο ευρώ Χαµηλότερα κόστη συναλλαγών Πιο αποδοτική αγορά Μεγαλύτερη οικονοµική βεβαιότητα, επενδύσεις Χαµηλότερα επιτόκια Υψηλότερη οικονοµική ανάπτυξη Οι σταθερές συναλλαγµατικές ισοτιµίες και η ανάθεση της νοµισµατικής πολιτικής σε µια υπερεθνική κεντρική τράπεζα θα προστάτευε τη χώρα από κερδοσκοπικές επιθέσεις (κρίση ). Ρευστότητα

20 Γιατί συµµετέχουµε στο ευρώ ΕΘΝΙΚΟΙ ΛΟΓΟΙ Η Ελλάδα θα συµµετέχει σε µια ισχυρή οµάδα µε ενιαία φωνή στην παγκόσµια οικονοµία Ένα βήµα προς την Πολιτική Ένωση Αποτροπή µιας ενδεχόµενης επίθεσης

21 Το ρίσκο για την Ελλάδα υσκολίες ανταπόκρισης σ ένα ανταγωνιστικό περιβάλλον Απεµπόληση του νοµισµατικού εργαλείου για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των προϊόντων Αδυναµία υλοποίησης διαρθρωτικών αλλαγών και δηµοσιονοµικής εξυγίανσης Οικονοµία που στηρίζεται κατά 80% σε εισαγωγές και 20% σε εγχώρια παραγωγή

22 Το ελληνικό «παράδοξο» Αύξηση της ρευστότητας Ανάπτυξη που βασιζόταν κυρίως στην οικοδοµική έξαρση Υψηλό δηµοσιονοµικό χρέος Απελευθέρωση τοµέων της οικονοµίας, π.χ. τηλεπικοινωνίες και χρηµοτοοικονοµικές συναλλαγές Αύξηση των δραστηριοτήτων στην περιοχή των Βαλκανίων Εισροή πόρων από τα διαρθρωτικά Ταµεία Ολυµπιακοί αγώνες

23 Πολλοί οικονοµολόγοι µιλούσαν για αποτυχία της ΟΝΕ εν αποτελούσε άριστη νοµισµατική περιοχή ειδικά σε σύγκριση µε τις ΗΠΑ (Eichegreen, 1990) Οι οικονοµικές επιδόσεις των κ-µ διαφέρουν σηµαντικά Μικρός βαθµός ευελιξίας στην αγορά εργασίας, τόσο ως προς την κινητικότητα όσο και ως προς την ευελιξία των µισθών Χαµηλός βαθµός εµπορικής ολοκλήρωσης

24 ΟΝΕ: πολιτικό παρά οικονοµικό εγχείρηµα ιακυβερνητικές διαπραγµατεύσεις µε πρωτοβουλία της Γαλλίας Η Γερµανία δεν επιθυµεί χώρες υψηλού πληθωρισµού όπως Ιταλία και Ισπανία, Γαλλία, ωστόσο, οι οικονοµικές εξαγωγικές ελίτ της Γερµανίας πιέζουν για την ΟΝΕ Για την ΟΝΕ ακολουθήθηκε ένας γερµανικός κατά βάση σχεδιασµός Η Γαλλία εξασφάλισε τη δηµιουργία του Eurogroup 11 και πολιτικοποίησε την επιλογή του Προέδρου της ΕΚΤ

25 Το πρόβληµα της Ελλάδος:Ένα δράµα µε τρεις παίκτες ΕΛΛΑ Α FINANCIAL MARKETS (&rating agencies) EUROZONE Governments&ECB

26 Non-state actors η Goldman έπαιξε ένα διπλό παιχνίδι µε την Ελλάδα και το ευρώ, όπως έκαµε µε την AIG, τη Lehman, την αγοράς δοµηµένων προϊόντων µε «τοξικά» στεγαστικά δάνεια, ή ακόµη και την Morgan Stanley ενώ υποτίθεται ότι βοηθούσε την Ελλάδα να διαθέσει τίτλους στη διεθνή αγορά και είχε προνοµιακή πληροφόρηση για τα µελλούµενα, ταυτόχρονα έπαιρνε ευθέως ή έµµεσαθέσεις εναντίον των ελληνικών οµολόγων στην αγορά των CDS, αλλά και µε ανοικτές πωλήσεις οµολόγων. Και ποντάριζε στο σενάριο µιας ελληνικής χρεοκοπίας, που θα κλόνιζε το ευρώ, ανοίγοντας παράλληλα µεγάλες θέσεις κατά του ευρωπαϊκού νοµίσµατος στην αγορά συναλλάγµατος.

27 Ποιος επιτηρεί ή αξιολογεί τους διεθνείς οίκους αξιολόγησης;

28 ηλώσεις Μπαρόζο «Χρειαζόµαστε αλληλεγγύη και σταθερότητα. Χωρίς αλληλεγγύη δεν υπάρχει Ένωση. Και η σταθερότητα είναι προς το συµφέρον όλων»

29 Συµβιβαστική λύση επιδιώκει ο Μπαρόζο Μια συµβιβαστική «µη άµεση λύση» του ελληνικού δηµοσιονοµικού προβλήµατος - για να µπορέσει να συµφωνήσει και η Γερµανία- επιδιώκει ο πρόεδρος της Κοµισιόν, Μ. Μπαρόζο. Ο κ. Μπαρόζο κινείται προς την κατεύθυνση να δοθεί το πράσινο φως από τους κοινοτικούς ηγέτες για τη σύσταση ενός µηχανισµού χορήγησης βοήθειας προς την Ελλάδα.

30 «Ο πρόεδρος της ΕKT Ζαν-Κλοντ Τρισέ τροφοδοτεί νέες ανησυχίες για την Ελλάδα» «Η υπερχρεωµένη Ελλάδα δεν µπορεί να ελπίζει σε ειδική µεταχείριση από την ΕΚΤ. Καµία κυβέρνηση και κανένα κράτος δεν µπορούν να περιµένουν ειδική µεταχείριση, είπε ο πρόεδρος Ζαν Κλοντ Τρισέ χθες στη Φραγκφούρτη. Αυτή η απροσδόκητα σαφής τοποθέτηση οδήγησε σε νέα πτώση της αξίας των ελληνικών οµολόγων και εκτίναξε σε νέο ρεκόρ τα ασφάλιστρα επικινδυνότητας.

31 Η ΕΚΤ κατά της προσφυγής στο ΝΤ από την Ελλάδα ΣΤΗΡΙΞΗ στην Ελλάδα προσέφερε ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Ζ. Κ. Τρισέ, που χαρακτήρισε πειστικές τις αποφάσεις της κυβέρνησης για τη λήψη «γενναίων µέτρων». Παράλληλα, ο Τρισέ τάχθηκε κατά της προσφυγής της Ελλάδας στο ιεθνές Νοµισµατικό Ταµείο αναφέροντας χαρακτηριστικά ότι δεν θεωρεί πως το ΝΤ ενδείκνυται ως πάροχος οικονοµικής βοήθειας σε µια χώρα- µέλος της ευρωζώνης. «εν θεωρώ ότι είναι ενδεδειγµένο να παράσχει βοήθεια το ΝΤ»

32 Μικτή λύση ΝΤ-Ευρωζώνη Υπέρ: Γερµανία, Ιταλία, η Ιρλανδία, η Φινλανδία, η Αυστρία και η Ολλανδία Κατά: Γαλλία, Βέλγιο, Λουξεµβούργο, Ισπανία «Η δέσµευση και η στήριξη της Ελλάδας πρέπει να είναι ταυτόχρονη, δηλαδή να συµµετάσχουν διµερώς οι χώρες της Ευρωζώνης, χορηγώντας δάνεια». Ο κανονισµός λειτουργίας του ΝΤ προβλέπει, πως µια χώρα, µπορεί σε περίπτωση ανάγκης να αντλήσει έως και το 10πλάσιο του ποσού που έχει εισφέρει µέχρι τη στιγµή εκείνη στα ταµεία του ΝΤ (10-12 δισ ευρώ)

33 Ποσόστωση στο ΝΤ ΗΠΑ 16,8% Ε.Ε. 32,1% Κίνα 3,66% Μεξικό 1,43% Τουρκία 0,5%

34 Ευρωπαϊκός µηχανισµός Balance of-payments assistance facility Μηχανισµός βοήθειας για το ισοζύγιο πληρωµών, χρησιµοποιήθηκε για την Ουγγαρία, Λετονία, Ρουµανία

35 Μικτό µοντέλο: ΝΤ-Ε.Ε. ΟΥΓΓΑΡΙΑ 21 δισ ευρώ από ΝΤ και Π.Τ. σε δόσεις υπό προϋποθέσεις +6,5 δισ της Ε.Ε. Χρησιµοποίησε 8,34 δισ +5,5 δισ. ευρώ Προϋποθέσεις: Σταθεροποίηση τραπεζικού συστήµατος, δηµοσιονοµική προσαρµογή, διαρθρωτικές αλλαγές, σύστηµα κοινωνικής ασφάλισης Απολύσεις Υ Περικοπές δαπανών ιατροφαρµακευτικής περίθαλψης

36 ΛΕΤΤΟΝΙΑ Αύξηση ΦΠΑ 21% από 5% Μείωση δαπανών υγείας κατά 40% Μείωση µισθών 20% Ανάπτυξη 18% Ανεργία 22,8% ΡΟΥΜΑΝΙΑ Απολύσεις Υ. Περικοπές σε µισθούς και επιδόµατα Αύξηση φόρων Αύξηση εισφορών 3,3% Ανάπτυξη 8% Ανεργία 7,2%

37 Τι σηµαίνει αυτό για την Ε.Ε.; Μικτές λύσεις ( ΕΕ-ΝΑΤΟ, ΕΝΤ- ΝΤ) Η ΟΝΕ είναι η καρδιά του ευρωπαϊκού εγχειρήµατος

38 Το χρονικό της κρίσης 2008, πρώτος χρόνος της κρίσης +1.3% ΑΕΠ % ΑΕΠ η χαµηλότερη στην Ευρωζώνη 2007 δηµοσιονοµικό έλλειµµα 6.4% ΑΕΠ, χρέος 105% του ΑΕΠ 2008, η κατάσταση χειροτερεύει Αναθεώρηση δηµοσιονοµικού ελλείµµατος (2009) από 6 σε 12% ΑΕΠ (στόχος 3%) και εν τέλει σε 15,4% Χρέος 126,8% ΑΕΠ

39 Τα βήµατα Απόφαση του Συµβουλίου Υπουργών Οικονοµικών της ΕΕ (Ecofin) στις 2 εκεµβρίου 2009, αφού η Ελλάδα δεν είχε λάβει τα απαραίτητα µέτρα για τη µείωση του υπερβολικού ελλείµµατος Υποβάθµιση της πιστοληπτικής ικανότητας της Ελλάδος από τους ξένους οίκους Η Ελλάδα ζητά τεχνική στήριξη από ΝΤ και την Επιτροπή Ιανουάριος 2010, η Ελλάδα υπέβαλλε Επικαιροποιηµένο Πρόγραµµα Σταθερότητας και Ανάπτυξης Φεβρουάριος 2010, η Ελλάδα σε επιτήρηση (Επιτροπή, ΕΚΤ, ΝΤ)

40 Ο κατήφορος και η διάσωση 25 Μαρτίου 2010 απόφαση για δηµιουργία Μηχανισµού ηµοσιονοµικής Σταθερότητας Απρίλιος 2010, δηµοσιονοµικό έλλειµµα 13,6% 23 Απριλίου 2010 η Ελλάδα υποβάλει αίτηση για διµερή δάνεια από τα 16 υπόλοιπα κράτη µέλη της Ευρωζώνης ύψους 80 δις ευρώ και 30 δις ευρώ από το ΝΤ Πρόκειται για το µεγαλύτερο δάνειο που έχει χορηγηθεί ποτέ σε χώρα Στις 8 Μαΐου 2010 η Ελλάδα συνήψε µε τα κράτη µέλη της Ευρωζώνης (πλην της Γερµανίας) και την γερµανική κρατική τράπεζα ΚfW σχετική Σύµβαση ανειακής ιευκόλυνσης ύψους 80 δισ. ευρώ.

41 Κυρώνονται µε νόµο από την ελληνική Βουλή µε απλή πλειοψηφία η Σ της 8ης Μαΐου 2010 µαζί µε τα επτά Παραρτήµατα η Συµφωνία µεταξύ των Πιστωτών µε τα πέντε Παραρτήµατά της που υπογράφτηκε στις 8 Μαΐου 2010 το Μνηµόνιο Συνεννόησης που υπογράφτηκε στις 3 Μαΐου 2010 µεταξύ της Ελληνικής ηµοκρατίας και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που ενεργεί εξ ονόµατος των κ-µ της Ευρωζώνης ο ιακανονισµός Χρηµατοδότησης Αµέσου Ετοιµότητας από το ΝΤ

42 Οι µηχανισµοί διάσωσης Στις οι Αρχηγοί των κ-µ και κυβερνήσεων της Ευρωζώνης αποφάσισαν τη δηµιουργία του Ευρωπαϊκού Μηχανισµού Χρηµατοοικονοµικής Σταθεροποίησης (EFSM) που έχει κοινοτικό χαρακτήρα κι επιτρέπει στην Επιτροπή τη λήψη δανείων για στήριξη κ-µ ύψους 60 δις ευρώ µε εγγύηση του ευρ. προϋπολογισµού Τα κράτη µέλη της Ευρωζώνης ίδρυσαν µε βάση τη νοµοθεσία του Λουξεµβούργου ανώνυµη εταιρεία υπό τον τίτλο European Financial Stability Facility (EFSF) (440 δισ. ευρώ στη βάση ενός διακυβερνητικού µηχανισµού και από δάνεια του ΝΤ ύψους 250 δισ.ευρώ)

43 Μόνιµος µηχανισµός Το Ευρωπαϊκό Συµβούλιο, Μάρτιος 2011 συµφώνησε στη µεταρρύθµιση της Συνθήκης (Άρθρο 136 ΣΛΕΕ) και την υιοθέτηση του Ευρωπαϊκού Μηχανισµού Σταθερότητας µε συνολικά κεφάλαια ύψους 700 δις ευρώ και χρηµατοδοτική ικανότητα ύψους 500 δις ευρώ, που θα αντικαταστήσει από το 2013 το EFSF και τον EFSM

44

45

46 Η κρίση πλήττει την Ιταλία

47 Οι χώρες του νότου

48

49

50 Το πρόβληµα της Ελλάδας πρέπει και µπορεί να λυθεί Πρέπει γιατί θα προκληθούν αλυσιδωτές αντιδράσεις εξαιτίας της έκθεσης των ευρωπαϊκών τραπεζών, τις οποίες οι χώρες θα αναγκαστούν να στηρίξουν. Εάν οι χώρες της Ευρωζώνης αποφάσιζαν να δώσουν στήριξη στην Ελλάδα, θα ανέβαζαν το χρέος τους µόλις κατά 3%. Αυτό είναι ένα πολύ µικρό ποσό σε σχέση µε αυτά που έδωσαν ή που θα δώσουν για τη διάσωση των τραπεζών Paul De Grauwe, 9 March 2010

51 Το πρόβληµα της Ελλάδας ανέδειξε το δοµικό πρόβληµα της ΟΝΕ

52 οµικές αδυναµίες της ευρωζώνης Ασυµµετρία στις οικονοµικές δυνατότητες των κρατών µελών της Ευρωζώνης Έλλειψη µηχανισµού διάσωσης (bail-out) Έλλειψη µηχανισµού αναδιανοµής των κερδών Έλλειψη µηχανισµού αντιµετώπισης κρίσεων εν υπάρχει διαδικασία αντιµετώπισης εσωτερικών ανισορροπιών Ανάγκη για κοινή αρχή εποπτείας του τραπεζικού συστήµατος

53 Εσωτερικές προεκλογικές υποθέσεις;

54 Θολό το τοπίο στο Βερολίνο Der Spiegel

55 Ο Βόλφγκανγκ Σόιµπλε «θεωρεί το ευρώ ως το διαπιστευτήριο της ικανότητας για ευρωπαϊκή ενοποίηση και είναι πρόθυµος εν ανάγκη να βοηθήσει την Ελλάδα µε γερµανική βοήθεια. Αυτός είναι και ο λόγος που σε αντίθεση µε την Καγκελάριο δεν θα ήθελε να απευθυνθεί η Ελλάδα για βοήθεια στο ιεθνές Νοµισµατικό Ταµείο.»

56 Η Γερµανία ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας µέσω της συµπίεσης του κόστους εργασίας, που οδηγεί σε έκρηξη των εξαγωγών, αλλά µειωµένη εσωτερική ζήτηση (εξαγωγικό πλεόνασµα της Γερµανίας 176,2 δισ. ευρώ το 2009) το 43% των συνολικών εξαγωγών της Γερµανίας κατευθύνονται στις χώρες της Ευρωζώνης, µε τις χώρες του Νότου, που έχουν και τις πιο ευάλωτες οικονοµίες (Ελλάδα, Ιταλία, Ισπανία και Πορτογαλία), να δέχονται το 12% των συνολικών εξαγωγών της Γερµανίας ενώ αδυνατούν να εξαγάγουν δικά τους προϊόντα στη γερµανική αγορά

57 Εµπορικές σχέσεις Ελλάδας - Γερµανίας οι εξαγωγές προς τη Γερµανία το 2007 έφθασαν το 11,5% των συνολικών εξαγωγών, µειωµένες σε σχέση µε το 15,8% που ήταν το Η Γερµανία την ίδια χρονιά ήταν πρώτη στη λίστα των χωρών από τις οποίες εισάγει προϊόντα η Ελλάδα.

58 Ποια είναι η λύση; Σε επίπεδο συστήµατος Θεραπεία δοµικής ανισορροπίας Νέα οικονοµική διακυβέρνηση (Σαρκοζί) Μέτρα Ενδοευρωπαϊκή κατανοµή πόρων επέκταση του ευρωπαϊκού προϋπολογισµού καθιέρωση ελάχιστου µισθού ασφάλιση κατά της ανεργίας Η ΕΚΤ να µπορεί να έχει τη δυνατότητα να αγοράσει το δηµόσιο χρέος.

59 What is of the essence is that Europe should exist and respond with one voice. Νικολά Σαρκοζί, 2010

60 Γκι Φέρχοφστατ, πρώην πρωθυπουργός του Βελγίου «εν είναι αυτή η Ευρώπη που οικοδοµούσαµε στη διάρκεια δεκαετιών. εν είναι η Ευρώπη που πρέπει να αντικαταστήσει τον πόλεµο µε τη συνεργασία και την αλληλεγγύη. εν είναι επίσης η Ευρώπη την οποία οραµατίζονται οι πολίτες της»

61 αγορές εναντίον κρατών;

62 Νοµισµατικός πόλεµος; Το δολάριο αποτελεί το κυριότερο νόµισµα στις διεθνείς συναλλαγές Οι ιδιωτικοί φορείς των ΗΠΑ κυριαρχούν στον κόσµο (57/100) πολυεθνικές

63 Το ευρώ κερδίζει έδαφος

64 Το γουάν αποθεµατικό νόµισµα «Τον παγκόσµιο χάρτη αναµένεται να αλλάξει η συµφωνία Πεκίνου-Τόκιο για διεξαγωγή του εµπορίου στα νοµίσµατά τους και όχι µέσω δολαρίου. Το γουάν αναβαθµίζεται σε αποθεµατικό νόµισµα κάτι που αποτελεί µία πολύ κακή η είδηση για την Ουάσιγκτον. Η Κίνα και η Ιαπωνία επιδιώκουν την προώθηση των διµερών εµπορικών τους συναλλαγών στα εθνικά νοµίσµατα των δύο χωρών, δηλαδή στο γιεν και γουάν και όχι µέσω δολαρίου, όπως γίνονταν µέχρι σήµερα. Με αυτό τον τρόπο η Κίνα προσεγγίζει τον στόχο της που είναι η αναβάθµιση του γουάν σε παγκόσµιο αποθεµατικό νόµισµα, όπως το δολάριο.» Πηγή: d=9902%3achina-and-japan-form-an-alliance-against-the-usdollar

65 Ευρώ ή δραχµή;