Ενημερωτικό σημείωμα ΓΕΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ ΚΥΠΡΟΥ INSURANCE ASSOCIATION OF CYPRUS. Ασφαλιστικές Εταιρείες μέλη του ΣΑΕΚ

Transcript

1 ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ ΚΥΠΡΟΥ INSURANCE ASSOCIATION OF CYPRUS Ενημερωτικό σημείωμα Προς: Από: Ασφαλιστικές Εταιρείες μέλη του ΣΑΕΚ Γραμματεία ΣΑΕΚ Ημερ.: 10 Μαΐου 2016 Αναφορά μας: W Θέμα: Υιοθέτηση από την EIOPA του σχεδίου ρυθμιστικών τεχνικών προτύπων σχετικά με τη μορφή, περιεχόμενο, παράδοση και αναθεώρηση του εγγράφου βασικών πληροφοριών βάσει του Κανονισμού PRIIPS. Επισυναπτόμενα: 1. Σχέδιο ρυθμιστικών τεχνικών προτύπων 2. Ενημερωτικό σημείωμα W , ημερομηνίας 30 Ιανουαρίου ΓΕΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ H EE, ως γνωστό έχει υιοθετήσει τον Κανονισμό 1286/2014/ΕΕ - Packaged Retail Investment & Insurance Products (Κανονισμός PRIIPS). Ο εν λόγω Κανονισμός στοχεύει στην ορθή πληροφόρηση των καταναλωτών, προκειμένου να κατανοούν και να συγκρίνουν καλύτερα τα συσκευασμένα επενδυτικά προϊόντα τα οποία απευθύνονται σε ιδιώτες επενδυτές, περιλαμβανομένων και των επενδυτικών προϊόντων τα οποία βασίζονται σε ασφάλιση (δες ενημερωτικό σημείωμα ΣΑΕΚ ημερομηνίας 30 Ιανουαρίου 2015). Υπενθυμίζεται ότι ο εν λόγω Κανονισμός τίθεται σε εφαρμογή την 31 η Δεκεμβρίου 2016, και προβλέπει την κατάρτιση από τις Ευρωπαϊκές Εποπτικές Αρχές (EIOPA, EBA, ESMA) ρυθμιστικών τεχνικών προτύπων (Regulatory Technical Standards) τα οποία θα διευκρινίζουν θέματα σχετικά με τη μορφή, το περιεχόμενο, την παράδοση και αναθεώρηση του πρότυπου εγγράφου βασικών πληροφοριών 1 (Key Information Document - KID) το οποίο απαιτείται από τον Κανονισμό να παρέχεται στον καταναλωτή πριν την ολοκλήρωση της πώλησης. Σύμφωνα με τον ίδιο τον Κανονισμό οι Αρχές θα έπρεπε να είχαν υποβάλει μέχρι τις 31 Μαΐου 2015 στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή για υιοθέτηση τα εν λόγω ρυθμιστικά τεχνικά πρότυπα. Με σχεδόν ένα χρόνο καθυστέρηση, υποβλήθηκε τον Απρίλιο του 2016 το προσχέδιο που επισυνάπτεται με αποτέλεσμα η υιοθέτηση των τελικών προτύπων και η διάθεση τους σε όλες τις γλώσσες τις ΕΕ να μην είναι δυνατό να ολοκληρωθούν πριν τον ερχόμενο Σεπτέμβριο Το γεγονός αυτό αφήνει στη βιομηχανία ελάχιστο χρονικό περιθώριο για προετοιμασία μέχρι την εφαρμογή του Κανονισμού. Παρά τις προσπάθειες της Insurance Europe και των άλλων επηρεαζόμενων φορέων για μετάθεση της ημερομηνίας εφαρμογής ιδανικά κατά ένα χρόνο - τα αρμόδια όργανα της ΕΕ παρουσιάζονται απρόθυμα να ανταποκριθούν στο αίτημα αυτό. Ωστόσο η Insurance Europe, η οποία εκφράζει επιπρόσθετα διαφωνία σχετικά με αριθμό θεμάτων που περιλαμβάνονται στο προσχέδιο (τρόπος παρουσίασης, μέθοδος υπολογισμών κινδύνου, απόδοσης και κόστους), έχει μεταφέρει και συνεχίζει τις προσπάθειες της για αλλαγές τόσο σε σχέση με το περιεχόμενο όσο και με τον χρόνο εφαρμογής τους στο ανώτατο επίπεδο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. 1 Άρθρα 8(5), 10(2), και 13(5).

2 Οι εξελίξεις δημιουργούν αβεβαιότητα ως προς την τελική έκβαση του θέματος και εναπόκειται στα μέλη μας κατά πόσον επιθυμούν να προχωρήσουν στην προετοιμασία για εφαρμογή του Κανονισμού με βάση το προσχέδιο που επισυνάπτεται (διαθέσιμο μόνο στην αγγλική γλώσσα), ή θα περιμένουν μέχρι την έκδοση των επίσημων τελικών προτύπων τον Σεπτέμβριο Σημειώνεται ότι, υπό τις καλύτερες συνθήκες, αν δηλαδή οι προσπάθειες της Insurance Europe αποδώσουν, οι τροποποιήσεις θα είναι ελάχιστες. ΠΡΟΣΧΕΔΙΟ ΡΥΘΜΙΣΤΙΚΩΝ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΠΡΟΤΥΠΩΝ Περιληπτικά αναφέρουμε ότι το προσχέδιο αποτελείται από τέσσερα κεφάλαια και περιλαμβάνει επτά παραρτήματα. Το πρώτο κεφάλαιο (Άρθρα 1-9) αναφέρεται στις πληροφορίες που πρέπει να περιλαμβάνονται σε καθένα από τα τμήματα του KID καθώς και τον τρόπο παρουσίασης τους. Το δεύτερο κεφάλαιο (Άρθρα 10-14) αναφέρεται στο πώς διαμορφώνεται το KID στην περίπτωση προϊόντων τα οποία παρέχουν στον πελάτη πολλαπλές επενδυτικές επιλογές (multiple investment options). Το τρίτο κεφάλαιο (Άρθρα 15-16) περιλαμβάνει τις πρόνοιες για επανεξέταση και αναθεώρηση του KID, ενώ το τέταρτο κεφάλαιο (Άρθρο 17) περιλαμβάνει την υποχρέωση για έγκαιρη παράδοση του KID στον ενδιαφερόμενο/πελάτη. Η ουσία του νομοσχεδίου βρίσκεται στο πρώτο κεφάλαιο. Τα Άρθρα 1-8 καθορίζουν την πληροφόρηση που πρέπει να περιλαμβάνεται σε καθένα από τα τμήματα του KID, ενώ το Άρθρο 9 παραπέμπει στο Παράρτημα Ι το οποίο περιλαμβάνει την τυποποιημένη μορφή του KID. Πρωταρχική σημασία έχουν τα Άρθρα 3 και 5 καθώς αφορούν τη μεθοδολογία που θα πρέπει να ακολουθούν οι ασφαλιστικές εταιρείες/οργανισμοί σε ότι φορά τον υπολογισμό και τον τρόπο παρουσίασης του κινδύνου, της απόδοσης και του κόστους του προϊόντος με το τελευταίο να είναι ένα από τα σημεία που συγκεντρώνει την έντονη διαφωνίας της Insurance Europe. Άρθρο 1 - Γενικές Πληροφορίες Αναφέρεται σε γενικές πληροφορίες όπως το όνομα του προϊόντος, το επίσημο όνομα του οργανισμού που το κατασκεύασε με τα στοιχεία επικοινωνίας του, το όνομα της υπεύθυνης εποπτικής αρχής την ημερομηνία κατασκευής του ή την ημερομηνία τελευταίας αναθεώρησης του KID. Άρθρο 2 - «Τι είναι αυτό το προϊόν» Αναφέρεται σε πληροφορίες που με σύντομο, σαφή και εύκολα κατανοητό τρόπο θα πρέπει να καθορίζουν τους σκοπούς του προϊόντος και τα μέσα επίτευξης τους. Προσδιορίζει τους κύριους παράγοντες επί των οποίων εξαρτάται η απόδοση, τα υποκείμενα επενδυτικά στοιχεία και πως καθορίζεται η απόδοση τους καθώς επίσης η σχέση μεταξύ της απόδοσης του προϊόντος και της απόδοσης των υποκείμενων επενδυτικών στοιχείων. Επίσης περιλαμβάνει λεπτομέρειες σε ότι αφορά τους επενδυτές στους οποίους απευθύνεται, τα κύρια χαρακτηριστικά του ασφαλιστικού συμβολαίου, τους ορισμούς των ωφελημάτων, το ολικό ασφάλιστρο, με το ασφάλιστρο για τον βιομετρικό κίνδυνο να δηλώνεται ξεχωριστά όπως επίσης και το ποσό του ασφαλίστρου που θα επενδύεται, την ημερομηνία λήξης του συμβολαίου και κατά πόσο ο κατασκευαστής έχει δικαίωμα να τερματίσει το ασφαλιστήριο μονομερώς. Επίσης θα πρέπει να περιλαμβάνει περιγραφή των περιστάσεων που οδηγούν σε αυτόματο τερματισμό και τις ημερομηνίες τερματισμού, εάν είναι γνωστές.

3 Άρθρο 3 «Ποιοι είναι οι κίνδυνοι και τι μπορώ να κερδίσω» Περιληπτικά σημειώνουμε ότι για τον υπολογισμό του βαθμού κινδύνου κάθε προϊόντος (PRIIP) εφαρμόζεται η μεθοδολογία που περιλαμβάνεται στο Παράρτημα ΙΙ. Πιο συγκεκριμένα, κάθε προϊόν (PRIIP) κατατάσσεται με βάση την εν λόγω μεθοδολογία σε βαθμίδα κινδύνου από 1-7 λαμβάνοντας υπόψη τον βαθμό κινδύνου αγοράς και πιστωτικού κινδύνου που συνεπάγεται το προϊόν. Ο κίνδυνος αγοράς ουσιαστικά υπολογίζεται βάσει του βαθμού μεταβλητότητας της τιμής του προϊόντος (annualized volatility) σε διάστημα ενός έτους και ανάλογα κατατάσσεται σε μια από 7 βαθμίδες. Ο πιστωτικός κίνδυνος υπολογίζεται βάσει αξιολογήσεων πιστοληπτικής ικανότητας από οίκους αξιολόγησης και ανάλογα επίσης κατατάσσεται σε μια από τις 7 βαθμίδες. Σε περίπτωση που δεν υπάρχει αξιολόγηση, το προϊόν κατατάσσεται αυτόματα στη βαθμίδα πιστωτικού κινδύνου 3 και δύναται να αναβαθμιστεί στη βαθμίδα 2 ή ακόμα και 1 υπό κάποιες προϋποθέσεις. Το Παράρτημα ΙΙ περιλαμβάνει πίνακα βάσει του οποίου ο κίνδυνος αγοράς και ο πιστωτικός κίνδυνος ενός προϊόντος συνδυάζονται για να υπολογιστεί ο συνοπτικός βαθμός κινδύνου (Summary Risk Indicator SRI). Για την παρουσίαση του βαθμού κινδύνου χρησιμοποιείται η τυποποιημένη μορφή που περιλαμβάνεται στο Παράρτημα ΙΙΙ. Σημειώνεται ότι και σε αυτό το σημείο η Insurance Europe εκφράζει την έντονη διαφωνία της αφού η μέθοδος που προνοείται δημιουργεί ανταγωνιστικό μειονέκτημα στα ασφαλιστικά επενδυτικά σχέδια έναντι άλλων επενδυτικών σχεδίων. Σε περίπτωση που το προϊόν δεν είναι ρευστοποιήσιμο ή εύκολα ρευστοποιήσιμο θα πρέπει να περιλαμβάνεται στο μέρος αυτό σαφής αναφορά στον εν λόγω κίνδυνο με σχετική προειδοποίηση στο μέρος της παρουσίασης που αναφέρεται στον συνοπτικό βαθμό κινδύνου. Επίσης αναφορές θα πρέπει να περιλαμβάνονται στην περίπτωση που το προϊόν είναι σε ξένο νόμισμα και ότι η απόδοση μπορεί να διαφοροποιείται ανάλογα με τις συναλλαγματικές διακυμάνσεις, να προειδοποιείται ο πελάτης ότι σε περίπτωση που το προϊόν δεν διατηρηθεί μέχρι την ημερομηνία λήξης ή για την προτεινόμενη περίοδο, ο κίνδυνος μπορεί να είναι σημαντικά μεγαλύτερος από αυτόν που παρουσιάζεται στο συνοπτικό βαθμό κινδύνου. Σε σχέση με τον υπολογισμό της πιθανής απόδοσης κάθε προϊόντος PRIIP, εφαρμόζεται η μεθοδολογία που περιγράφεται στο Παράρτημα IV. Συνοπτικά αναφέρουμε ότι η ασφαλιστική εταιρεία/οργανισμός θα υποχρεούται να καταρτίσει τρία σενάρια (δυσμενές, μέσο, ευνοϊκό) και να παρουσιάσει για το κάθε σενάριο την πιθανή απόδοση σε τρία διαφορετικά χρονικά σημεία: α) μετά την πάροδο ενός έτους από την αγορά του προϊόντος, β) στη μέση της προτεινόμενης περιόδου για κατοχή του προϊόντος, γ) στη λήξη της προτεινόμενης περιόδου. Ακόμη να παρουσιάσει τέταρτο σενάριο εάν τα τρία σενάρια δεν καλύπτουν κάποιους σημαντικούς κινδύνους. Η παρουσίαση γίνεται με τη χρήση της τυποποιημένης μορφής που περιλαμβάνεται στο Παράρτημα V. Για ασφαλιστικά προϊόντα περιλαμβάνεται επιπρόσθετο σενάριο που αντικατοπτρίζει το ωφέλημα που καταβάλλεται όταν επισυμβαίνει ασφαλιστικό γεγονός. Για κάποια προϊόντα όπως π.χ. προϊόντα που περιλαμβάνουν παράγωγα μελλοντικής εκπλήρωσης, υπάρχουν ειδικές πρόνοιες για τον τύπο σεναρίων που εφαρμόζονται. Άρθρο 4 «Τι θα συμβεί αν ο κατασκευαστής δεν είναι σε θέση να πληρώσει» Θα πρέπει να δίνεται ένδειξη της οικονομικής ζημιάς που θα υποστεί ο καταναλωτής σε περίπτωση που ο κατασκευαστής ή άλλη οντότητα δεν είναι σε θέση να πληρώσει και να δηλώνεται κατά πόσο η ζημιά καλύπτεται από κάποιο σχέδιο προστασίας επενδυτών ή εγγύησης. Άρθρο 5 «Ποιο είναι το Κόστος»

4 Για κάθε PRIIP, ο κατασκευαστής υποχρεούται να υπολογίσει το συνολικό κόστος για τον πελάτη (Summary Cost Indicator - SCI). Η μεθοδολογία για τον υπολογισμό του κόστους περιλαμβάνεται στο Παράρτημα VI, και ειδικότερα στο τμήμα 3 το οποίο αφορά ασφαλιστικά επενδυτικά προϊόντα. Στο μέρος αυτό ο κατασκευαστής υποχρεούται να παρουσιάσει την πραγματική απόδοση του προϊόντος (δηλαδή απόδοση μείον το κόστος) κατά τα τρία αντίστοιχα χρονικά σημεία με βάση τα διαφορετικά σενάρια. Η παρουσίαση του κόστους περιλαμβάνεται στο Παράρτημα VΙΙ και γίνεται στη βάση δύο Πινάκων. Ο πρώτος Πίνακας (cost over time) παρουσιάζει σε απόλυτους αριθμούς το συνολικό κόστος σε σχέση με κάθε ένα από τα τρία διαφορετικά χρονικά σημεία που αναφέρονται στην προηγούμενη παράγραφο και επίσης το συνολικό κόστος σε ποσοστιαίες μονάδες ως μείωση επί της ετήσιας απόδοσης της επένδυσης (Reduction in Yield). Ο δεύτερος Πίνακας (composition of cost) περιγράφει τα στοιχεία που συνθέτουν το συνολικό κόστος καθώς επίσης και την επίδραση που το κάθε στοιχείο έχει στην ετήσια απόδοση του προϊόντος. Τα κόστη αναλύονται με βάση τρεις κατηγορίες, συγκεκριμένα μη επαναλαμβανόμενα κόστη (once off, π.χ. κόστος ετοιμασίας, προώθησης κ.λ.π.), επαναλαμβανόμενα κόστη (π.χ. κόστος διαχείρισης, ασφάλισης, κ.τ.λ.) και τέλος κόστη από παρεπόμενες δαπάνες (π.χ. κόστος για αμοιβή απόδοσης). Στη περίπτωση ασφαλιστικών επενδυτικών προϊόντων, ο κατασκευαστής πρέπει κάτω από τον δεύτερο πίνακα που αναφέρεται πιο πάνω (composition of cost) να περιλαμβάνει γραπτή έκθεση η οποία να επεξηγεί τις συνέπειες των ασφαλιστικών ωφελημάτων του προϊόντος επί της απόδοσης της επένδυσης για τον ιδιώτη επενδυτή (σημείο το οποίο επίσης τυγχάνει έντονης διαφωνίας από την Insurance Europe). Επίσης στην περίπτωση ασφαλιστικών επενδυτικών προϊόντων υπάρχει σχετική πρόνοια που διέπει τον τρόπο υπολογισμού του κόστους όταν περιλαμβάνουν επένδυση σε συλλογικά κεφάλαια (π.χ. UCITS funds ή AIF). Άρθρο 6 «Για πόση χρονική περίοδο θα πρέπει να κατέχω το προϊόν και θα μπορώ να πάρω τα λεφτά μου ενωρίτερα» Εδώ θα πρέπει να περιλαμβάνεται μια σύντομη περιγραφή των λόγων που οδήγησαν στη επιλογή της προτεινόμενης διάρκειας του προϊόντος και όπου ισχύει της ελάχιστης απαιτούμενης διάρκειας, ένδειξη των συνεπειών σε περίπτωση πρόωρης ακύρωσης περιλαμβανομένων και των συνεπειών σε ότι αφορά εγγυήσεις κεφαλαίων, τα συνεπαγόμενα έξοδα και κυρώσεις που ισχύουν για διαφορετικές χρονικές διάρκειες. Άρθρο 7- «Πως μπορώ να υποβάλω παράπονο» Αναφέρεται στις διαδικασίες υποβολής παραπόνου Άρθρο 8 - Άλλες σχετικές πληροφορίες Άρθρο 9 - Template Αναφέρεται στην υποχρέωση του κατασκευαστή να χρησιμοποιεί το πρότυπο που παρουσιάζεται στο παράρτημα Ι. Άρθρα Τα Άρθρα αυτά αναφέρονται ειδικά σε προϊόντα (PRIIPs) που παρέχουν πολλαπλές επενδυτικές επιλογές και συνεπώς η πληροφόρηση για την επένδυση δεν είναι δυνατό να επιτευχτεί μέσα από ένα ενιαίο συνοπτικό αυτόνομο KID. Πολύ συνοπτικά αναφέρουμε ότι σε τέτοιες περιπτώσεις ο κατασκευαστής δύναται είτε:

5 α) να δημιουργήσει ένα KID για κάθε μία από τις επενδυτικές επιλογές, ή β) να δημιουργήσει ένα γενικό (generic) KID το οποίο να παρέχει πληροφόρηση για τις επενδυτικές επιλογές, το εύρος των κινδύνων και το κόστος, και να κατευθύνει τον αναγνώστη στο μέρος όπου μπορεί να βρει λεπτομερή πληροφόρηση για την κάθε μία από τις επενδυτικές επιλογές. Στην περίπτωση που ο κατασκευαστής υιοθετήσει την προσέγγιση (β), υποχρεούται να παρέχει για κάθε επενδυτική επιλογή συγκεκριμένη πληροφόρηση περιλαμβανομένης και της πληροφόρησης σχετικά με τον βαθμό κινδύνου, την εκτιμώμενη απόδοση και το κόστος. Άρθρα 15 Αναθεώρηση KID Αναφέρεται στην υποχρέωση του κατασκευαστή να επανεξετάζει την πληροφόρηση που περιλαμβάνεται σε κάθε KID τουλάχιστον κάθε 12 μήνες από την ημερομηνία έκδοσης του καθώς και κάθε φορά που επισυμβαίνουν αλλαγές οι οποίες επηρεάζουν ή δύναται να επηρεάσουν σημαντικά την εν λόγω πληροφόρηση. Σε περίπτωση που εντοπίζεται η ανάγκη για διαφοροποίηση, ο κατασκευαστής οφείλει να προχωρήσει χωρίς καθυστέρηση στην αναθεώρηση επικαιροποιώντας ανάλογα τις πληροφορίες που περιλαμβάνει το KID. Μέσα από την αναθεώρηση θα πρέπει να επιβεβαιώνεται ότι η πληροφόρηση που παρέχεται παραμένει ακριβής, δίκαιη, σαφής και δεν είναι παραπλανητική. Ιδιαίτερα θα πρέπει να επιβεβαιώνεται κατά πόσο το KID εξακολουθεί να συμμορφώνεται με τις πρόνοιες του Κανονισμού, ο πιστωτικός κίνδυνος και ο κίνδυνος αγοράς δεν έχουν διαφοροποιηθεί σε βαθμό που το προϊόν να μετακινείται σε διαφορετική βαθμίδα κινδύνου και τέλος να επιβεβαιώνεται κατά πόσο η απόδοση σε σχέση με το μέσο σενάριο δεν έχει διαφοροποιηθεί κατά περισσότερο από 5 μονάδες. Άρθρο 16 - Επικαιροποίηση KID Αναφέρεται στην υποχρέωση του κατασκευαστή να ανασκευάσει το έγγραφο στην περίπτωση που η αναθεώρηση που αναφέρεται στη παράγραφο πιο πάνω καταδεικνύει την ανάγκη για επικαιροποίηση. Αρθρο17 - Παράδοση KID Το πρόσωπο το οποίο διανέμει προϊόντα PRIIPs ή παρέχει σχετική με τα προϊόντα συμβουλή, οφείλει να παραδώσει στον πελάτη το KID έγκαιρα έτσι ώστε να παρέχεται στον (υποψήφιο) πελάτη επαρκής χρόνος να το μελετήσει προτού συμβατικά δεσμευτεί. Εναπόκειται δε στον πωλητή/σύμβουλο να αποφασίσει την ενδεδειγμένη χρονική περίοδο σε κάθε περίπτωση αφού λάβει υπόψη α) τη γνώση και την εμπειρία του πελάτη, β) την πολυπλοκότητα του προϊόντος και γ) σε περίπτωση που η συγκεκριμένη συναλλαγή ήταν αποτέλεσμα πρωτοβουλίας του ιδίου του πελάτη, πόσο πιεστικός είναι στο να ολοκληρωθεί επειγόντως η συναλλαγή. Άρθρο 18 - Ισχύς Αναφέρεται στην ημερομηνία που ο Κανονισμός τίθεται σε ισχύ. Παραμένουμε στη διάθεση σας για οποιαδήποτε επιπλέον πληροφορία ή επεξήγηση χρειάζεστε.