MEDLAB: Mediterranean Living Lab for Territorial Innovation

Transcript

1 MEDLAB: Mediterranean Living Lab for Territorial Innovation Παραδοτζο Π3.3.2 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΣΗ ΑΡΧΙΣΕΚΣΟΝΙΚΗ ΚΑΙ ΣΩΝ ΤΠΗΡΕΙΩΝ ΠΟΤ ΠΑΡΕΧΕΙ Η ΠΛΑΣΦΟΡΜΑ ΣΗ ΠΙΛΟΣΙΚΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ INNO-SME NETWORKS Θεςςαλονίκθ, επτζμβριοσ 2010

2 Περιεχόμενα Υπηρεςίεσ τησ πλατφόρμασ 3 Γενικά 3 Εφαρμογή υποςτήριξησ τησ προώθηςησ των ακινήτων 3 Εργαλείο υποςτήριξησ τησ ςυνεργατικήσ ςχεδίαςησ και ανάπτυξησ 6 Σχεδιαςμόσ και την ανάπτυξη τησ πλατφόρμασ με βάςη το Web Βαςικζσ Αρχζσ του Web Προτεινόμενη Αρχιτεκτονική 10 Γενικά 10 Η Υπηρεςιοςτεφήσ Αρχιτεκτονική 10 Web Oriented Αρχιτεκτονική 12 Επίπεδα Παρουςίαςησ, Επιχειρηςιακό και Δεδομένων 13 Αρχιτεκτονική του Συςτήματοσ Διαχείριςησ Περιεχομζνου WordPress 14 Ποιοτικά Χαρακτηριςτικά και Αρχζσ Οπτικού Σχεδιαςμού 17 Αρχζσ Οπτικοφ Σχεδιαςμοφ (Visual Design) 17 Content Management System 19 Έλεγχοσ τησ απόδοςησ τησ πλατφόρμασ 21 Technical Specifications 25 Linux 25 Apache Εξυπηρετητήσ Web 26 PHP 26 MySQL 26 2

3 Υπηρεςίεσ τησ πλατφόρμασ Γενικά Η διαδικτυακι πλατφόρμα αποτελείται από μια εφαρμογι που υποςτθρίηει τθν προϊκθςθ εξοχικϊν κατοικιϊν ςτθ διεκνι αγορά, κακϊσ και ζνα εργαλείο που διευκολφνει τθ ςυνεργατικι ςχεδίαςθ και ανάπτυξθ τθσ εν λόγω εφαρμογισ. Ζτςι, θ πλατφόρμα παρζχει δφο ειδϊν on line υπθρεςιϊν: 1. υγκζντρωςθ και παρουςίαςθ των ακινιτων 2. υλλογι των προτάςεων των εμπειρογνωμόνων και των χρθςτϊν ςχετικά με το ςχεδιαςμό και τθν ανάπτυξθ τθσ εφαρμογισ Ο ακριβισ οριςμόσ των υπθρεςιϊν τθσ εφαρμογισ κα είναι ζνα από τα αποτελζςματα τθσ ςυνεργατικισ διαδικαςίασ ςχεδιαςμοφ. Ωςτόςο, μια ςειρά από χαρακτθριςτικά προτείνονται ωσ βάςθ για τθ διαδικαςία. Εφαρμογή υποςτήριξησ τησ προώθηςησ των ακινήτων Η εφαρμογι κα βοθκιςει τισ καινοτόμεσ ΜΜΕ από τισ μεςογειακζσ χϊρεσ, κατά τθν προϊκθςθ τθσ ακίνθτθσ περιουςίασ τουσ ςτθν διεκνι αγορά. Η εφαρμογι κα παρζχει ςτισ ΜΜΕ ζναν εικονικό χϊρο, όπου μποροφν να υποβάλουν μια λεπτομερι περιγραφι για τισ ιδιοκτθςίεσ τουσ. Η περιγραφι τθσ κάκε ιδιοκτθςίασ κα βαςίηεται ςε ζνα πρότυπο (template), προκειμζνου να διευκολυνκεί θ οργάνωςθ των πλθροφοριϊν, ςφμφωνα με μερικά κοινά τουσ χαρακτθριςτικά. Οι ενότθτεσ του προτφπου και τα δεδομζνα που κα ςυλλζγονται για κάκε ακίνθτο κα αποφαςιςτοφν μαηί με τουσ εμπειρογνϊμονεσ και τουσ χριςτεσ κατά τθν ςυνεργατικι φάςθ του ςχεδιαςμοφ τθσ πιλοτικισ εφαρμογισ. Κάκε ιδιοκτθςία μπορεί να περιγραφεί με τα ακόλουκα χαρακτθριςτικά: Σοποκεςία Διεφκυνςθ Φωτογραφίεσ Κείμενο περιγραφισ Βίντεο Κατόψεισ Πανοράματα 360 o Κφρια χαρακτθριςτικά (τιμι, αρικμόσ δωματίων, κρεβατοκάμαρεσ & μπάνια, εμβαδό) Επιπλζον χαρακτθριςτικά (ςυναγερμόσ, μπαλκόνι, επιπλωμζνο, κιποσ / βεράντα, πράςινο κτιριο, Internet υψθλϊν ταχυτιτων, πιςίνα, κ.λπ.) 3

4 Πλθροφορίεσ ςχετικά με το κτιριο Πλθροφορίεσ ςχετικά με τθν τοποκεςία Χάρτθσ τθσ τοποκεςίασ Χαρακτθριςτικά τθσ τοποκεςίασ (παραλία, βουνό, κοντά ςε ςυγκοινωνία, πάρκο / παιδικι χαρά, ςκι, γιπεδο τζνισ, μπροςτά ςτθ κάλαςςα, κλπ.) θμεία ενδιαφζροντοσ Άλλα χαρακτθριςτικά που κα προτακοφν από τουσ χριςτεσ Η ςυλλογι ςτοιχείων για κάκε ακίνθτο με βάςθ τα παραπάνω χαρακτθριςτικά κακιςτά δυνατι τθν οργάνωςθ των πλθροφοριϊν με διάφορουσ τρόπουσ, ζτςι ϊςτε οι επιςκζπτεσ ζχουν τθ δυνατότθτα να αναηθτιςουν ακίνθτα χρθςιμοποιϊντασ τα ακόλουκα κριτιρια: Προσ πϊλθςθ ι προσ ενοικίαςθ Σοποκεςία Σφποσ ακινιτου (διαμζριςμα, βίλα, μεηονζτα, κλπ.) Ελάχιςτθ - Μζγιςτθ τιμι Αρικμόσ υπνοδωματίων Αρικμόσ μπάνιων Εμβαδό(τ.μ.) Δθμοφιλι Χαρακτθριςτικά (ςυναγερμόσ, μπαλκόνι, επιπλωμζνο, κιποσ / βεράντα, πράςινο κτιριο, Internet υψθλϊν ταχυτιτων, πιςίνα, χϊροσ ςτάκμευςθσ, κλπ.) Χαρακτθριςτικά τθσ τοποκεςίασ (παραλία, βουνό, κοντά ςε ςυγκοινωνία, πάρκο / παιδικι χαρά, ςκι, γιπεδο τζνισ, μπροςτά ςτθ κάλαςςα, κλπ.) Λζξεισ-κλειδιά Οι δυνατότθτεσ που κα παρζχει θ εφαρμογι ςτο χριςτθ (επιπλζον τθσ πλθροφόρθςθσ) κα πρζπει επίςθσ να αποφαςιςτοφν. Μερικζσ ενδεικτικζσ δυνατότθτεσ είναι οι εξισ: Επικοινωνία με μεςίτθ Διευκρινιςτικζσ ερωτιςεισ Ραντεβοφ για παρουςίαςθ του ακινιτου Αποκικευςθ ςε μια λίςτα επικυμιϊν (βίςθ list) Δθμιουργία μιασ ειδοποίθςθσ (ςχετικά με τισ αλλαγζσ των τιμϊν, παρόμοιεσ νζεσ ειςαγωγζσ, κλπ.) Αποςτολι με ςε ζνα φίλο Δθμοςιοποίθςθ ςε κοινωνικά δίκτυα (Facebook, Twitter, κ.λπ.) Εκτφπωςθ Αποςτολι ςε κινθτό 4

5 Ιδιαίτερθ ζμφαςθ κα δοκεί ςτθν ενςωμάτωςθ καινοτόμων υπθρεςιϊν που κα διαςφαλίηουν τθν οικονομικι βιωςιμότθτα του ςυςτιματοσ. Οι υπθρεςίεσ αυτζσ πρζπει να προςκζτουν αξία ςτισ υπάρχουςεσ καταχωριςεισ και όχι μόνο να αφοροφν ςτθ διαφθμιςτικι προβολι τουσ. Η εφαρμογι κα υποςτθρίξει πολυγλωςςικό περιεχομζνου. Η αγγλικι κα είναι θ προεπιλεγμζνθ γλϊςςα για όλεσ τισ εγκαταςτάςεισ. 5

6 Εργαλείο υποςτήριξησ τησ ςυνεργατικήσ ςχεδίαςησ και ανάπτυξησ Σο εργαλείο κα χρθςιμοποιθκεί ςε όλεσ τισ φάςεισ τθσ δθμιουργίασ τθσ εφαρμογισ, προκειμζνου να καταγράψει τθ ςυλλογικι ευφυΐα των εμπειρογνωμόνων και των χρθςτϊν ςχετικά με κρίςιμεσ αποφάςεισ για το ςχεδιαςμό και τθν ανάπτυξθ. Σο εργαλείο κα επιτρζπει ςτθν ομάδα του ζργου να: 1. Δθμιουργεί μια ςειρά βθμάτων που καλφπτουν όλεσ τισ φάςεισ ςχεδιαςμοφ και ανάπτυξθσ τθσ εφαρμογισ 2. Παρουςιάηει ζνα ςφνολο μεταβλθτϊν (εναλλακτικϊν επιλογϊν) ςε κάκε βιμα 3. Δίνει διαφορετικά δικαιϊματα ςε διαφορετικζσ ομάδεσ χρθςτϊν 4. Δθμιουργεί δθμοςκοπιςεισ και ερωτθματολόγια για τθ ςυλλογι ψιφων ι απαντιςεων από τουσ εμπειρογνωμόνων και τουσ χριςτεσ 5. Αναλφει τα αποτελζςματα των παραπάνω δθμοςκοπιςεων / ερευνϊν Σο εργαλείο κα επιτρζπει επίςθσ ςτουσ ςυμμετζχοντεσ εμπειρογνϊμονεσ και χριςτεσ να: 1. Βλζπουν τισ προτεινόμενεσ λφςεισ 2. υμμετζχουν ςτθν διαδικαςία διαβοφλευςθσ μζςω του ςχολιαςμοφ και τθσ ψθφοφορίασ πάνω ςτισ προτεινόμενεσ λφςεισ Σο εργαλείο κα υποςτθρίηει διάφορουσ τφπουσ δεδομζνων, όπωσ κείμενο, εικόνεσ, ιχο, βίντεο, ζγγραφα Word και PDF, και παρουςιάςεισ PowerPoint. 6

7 Σχεδιαςμόσ και την ανάπτυξη τησ πλατφόρμασ με βάςη το Web 2.0 Η πλατφόρμα κα είναι πιο επιτυχισ αν καταφζρει να εξαςφαλίςει τθν ενεργό ςυμμετοχι των χρθςτϊν, όχι μόνο κατά το ςτάδιο τθσ δθμιουργίασ και διανομισ του περιεχομζνου του δικτυακοφ τόπου, αλλά και κατά τθ διαδικαςία του ςχεδιαςμοφ και τθσ ανάπτυξθσ. Για να επιτευχκεί αυτό μια Web 2.0 προςζγγιςθ κα πρζπει να ακολουκθκεί κατά τθν δθμιουργία τθσ πλατφόρμασ. φμφωνα με τον Tim O'Reilly 1, «Web 2.0 είναι το δίκτυο ωσ πλατφόρμα, που καλφπτει όλεσ τισ διαςυνδεδεμζνεσ ςυςκευζσ. Εφαρμογζσ Web 2.0 είναι εκείνεσ που χρθςιμοποιοφν τα περιςςότερα από τα εγγενι πλεονεκτιματα τθσ εν λόγω πλατφόρμασ: παραγωγι λογιςμικοφ ωσ μια ςυνεχϊσ ενθμερωμζνθ υπθρεςία, που γίνεται καλφτερθ όςο περιςςότεροι άνκρωποι τθ χρθςιμοποιοφν, καταναλϊνοντασ και αναμειγνφοντασ δεδομζνα από διάφορεσ πθγζσ, ςυμπεριλαμβανομζνων των μεμονωμζνων χρθςτϊν, παρζχοντασ ταυτόχρονα τα δικά τουσ δεδομζνα και τισ υπθρεςίεσ τουσ ςε μορφι που επιτρζπει τθν ανάμιξθ και χριςθ τουσ από άλλουσ, αυξάνοντασ τισ επιδράςεισ του δικτφου μζςω μιασ "αρχιτεκτονικισ τθσ ςυμμετοχικότθτασ», και υπερβαίνοντασ τθν κλαςικι Web 1.0 ςελίδα, ϊςτε να προςφζρει πλοφςιεσ εμπειρίεσ χριςθσ». Ο όροσ "Web 2.0" αναφζρεται ςε μια λεγόμενθ δεφτερθ γενιά ςχεδίαςθσ και ανάπτυξθσ εφαρμογϊν διαδικτφου, που διευκολφνει τθν επικοινωνία, τθν αςφάλεια ςτθν ανταλλαγι πλθροφοριϊν, τθ διαλειτουργικότθτα, κακϊσ και τθ ςυνεργαςία ςτον παγκόςμιο ιςτό. Οι ζννοιεσ που ςχετίηονται με το Web 2.0 ζχουν οδθγιςει ςτθ δθμιουργία και ανάπτυξθ κοινοτιτων βαςιςμζνων ςτον ιςτό, υπθρεςιϊν που φιλοξενοφνται κεντρικά, και εφαρμογϊν όπωσ οι ιςτοχϊροι κοινωνικισ δικτφωςθσ, ανταλλαγισ βίντεο, wikis, blogs, κ.λπ. Σο Web 2.0 είναι τελικά, θ αξιοποίθςθ των δυνατοτιτων του δικτφου και τθσ ςυλλογικι ευφυΐασ των χρθςτϊν, για τθ δθμιουργία εφαρμογϊν που κυριολεκτικά αποδίδουν καλφτερα, όςο περιςςότεροι άνκρωποι τισ χρθςιμοποιοφν. Βαςικέσ Αρχέσ του Web Αξιοποίθςθ τθσ υλλογικισ Ευφυΐασ 1 Tim O'Reilly: Web 2.0: Compact Definition? ( 7

8 2. Αξιοποίθςθ κάκε τμιματοσ του παγκόςμιου ιςτοφ (Long Tail) 3. Η ςυγκζντρωςθ μεγάλου αρικμοφ δεδομζνων δίνει το ανταγωνιςτικό πλεονζκτθμα. 4. Σο δίκτυο ζχει επιπτϊςεισ ςτισ εφαρμογζσ εξ' οριςμοφ. 5. Οι δθμιουργοί των εφαρμογϊν δεν ζχουν αποκλειςτικά δικαιϊματα πάνω ςε αυτζσ κακϊσ τα δεδομζνα τισ περιςςότερεσ φορζσ δθμιουργοφνται από τουσ χριςτεσ. 6. Μόνιμθ κατάςταςθ δοκιμαςτικισ λειτουργίασ. 7. υνεργαςία, όχι ζλεγχοσ. 8. Οι εφαρμογζσ απευκφνεται ςε περιςςότερεσ από μία ςυςκευζσ (π.χ. υπολογιςτζσ, κινθτά, PDA,κ.λπ.) Σο παρακάτω ςχιμα 2, που δθμιουργικθκε από τον Tim O'Reilly, παρζχει μερικά παραδείγματα που μποροφν να μασ βοθκιςουν να κατανοιςουμε τθν ζννοια του Web 2.0. Σχήμα 1 Η λίςτα του Tim O'Reilly με την εξζλιξη των εφαρμογϊν Web 1.0 ςε Web 2.0 Σα παρακάτω δφο ςχιματα, που δθμιουργικθκαν από το Dion Hinchcliffe 3,4, παρζχουν μια κατανοθτι απεικόνιςθ τόςο του μοντζλου ςυμμετοχισ και πλθροφόρθςθσ όςο και τθσ αρχιτεκτονικισ τθσ ςυμμετοχικότθτασ που χαρακτθρίηουν το Web Tim O'Reilly: What Is Web 2.0 ( 3 Dion Hinchcliffe's Web 2.0 Participation and Information Model ( 4 Dion Hinchcliffe's Web 2.0 architecture of participation ( /) 8

9 Σχήμα 2 - Μοντζλο ςυμμετοχήσ και πληροφόρηςησ του Web 2.0 Σχήμα 3 - Web Αρχιτεκτονική τησ ςυμμετοχικότητασ 9

10 Προτεινόμενη Αρχιτεκτονική Γενικά Μια ευζλικτθ, τυποποιθμζνθ αρχιτεκτονικι απαιτείται για να υποςτθρίξει καλφτερα τθν ςφνδεςθ των εφαρμογϊν τθσ πλατφόρμασ, και τθν ανταλλαγι δεδομζνων μεταξφ των ςτοιχείων των εφαρμογϊν, κακϊσ και μεταξφ των εφαρμογϊν και των χρθςτϊν. Η υπθρεςιοςτεφισ (Serviceoriented) αρχιτεκτονικι (SOA), και θ εξζλιξι τθσ θ Web Oriented Architecture (WOA), είναι τζτοιεσ αρχιτεκτονικζσ. Η υπθρεςιοςτεφισ αρχιτεκτονικι ενοποιεί τισ επιχειρθςιακζσ διαδικαςίεσ μζςω τθσ διάρκρωςθσ των μεγάλων εφαρμογϊν ςε ςυλλογζσ μικρότερων αυτοτελϊν μονάδων οι οποίεσ καλοφνται υπθρεςίεσ. Οι υπθρεςίεσ αυτζσ μποροφν να χρθςιμοποιθκοφν από διαφορετικζσ ομάδεσ χρθςτϊν, τόςο εντόσ όςο και εκτόσ τθσ επιχείρθςθσ, ενϊ θ δυνατότθτα δθμιουργίασ νζων εφαρμογϊν, που ςτθρίηονται ςε ζνα μείγμα υπθρεςιϊν από μια παγκόςμια δεξαμενι, προςφζρει μεγαλφτερθ ευελιξία ομοιομορφία. Η Υπηρεςιοςτεφήσ Αρχιτεκτονική Σο Open Group δίνει τον ακόλουκο οριςμό για τθν υπθρεςιοςτεφι αρχιτεκτονικι 5 : "Η υπθρεςιοςτεφισ αρχιτεκτονικι (SOA) είναι μία μορφι αρχιτεκτονικισ που υποςτθρίηει εφαρμογζσ με προςανατολιςμό ςτισ υπθρεςίεσ." Μια υπθρεςία: Είναι μια λογικι παράςταςθ μιασ επαναλαμβανόμενθσ επιχειρθςιακισ δραςτθριότθτασ που ζχει ζνα ςυγκεκριμζνο αποτζλεςμα (π.χ., πιςτωτικό ζλεγχο πελατϊν, παροχι μετεωρολογικϊν δεδομζνων, ενοποίθςθ αναφορϊν) Είναι αυτόνομθ Μπορεί να αποτελείται από άλλεσ υπθρεςίεσ Είναι ζνα «μαφρο κουτί» για τουσ χριςτεσ τθσ υπθρεςίασ Η υπθρεςιοςτεφισ αρχιτεκτονικι ζχει τα ακόλουκα χαρακτθριςτικά γνωρίςματα: Είναι βαςιςμζνθ ςτο ςχεδιαςμό των υπθρεςιϊν, οι οποίεσ αντικατοπτρίηουν πραγματικζσ επιχειρθςιακζσ δραςτθριότθτεσ είτε εντόσ τθσ επιχείρθςθσ είτε μεταξφ επιχειριςεων. Η αναπαράςταςθ τθσ υπθρεςίασ χρθςιμοποιεί περιγραφζσ των αντίςτοιχων επιχειρθςιακϊν διαδικαςιϊν οι οποίεσ παρζχουν το πλαίςιο (δθλαδι επιχειρθςιακι διαδικαςία, ςτόχο, κανόνα, πολιτικι, περιβάλλον υπθρεςίασ, ςυςτατικά υπθρεςίασ) και υλοποιεί υπθρεςίεσ χρθςιμοποιϊντασ τθν τεχνικι service orchestration. 5 The Open Group: Definition of SOA ( 10

11 Ζχει ιδιαίτερεσ απαιτιςεισ ςχετικά με τθν υποδομι - ςυνιςτάται οι υλοποιιςεισ να χρθςιμοποιοφν ανοικτά πρότυπα για τθν επίτευξθ τθσ διαλειτουργικότθτασ και τθσ διαφάνειασ κζςθσ. Οι υλοποιιςεισ ςχετίηονται με το περιβάλλον λειτουργίασ. Λειτουργοφν μζςα ςε ζνα κακοριςμζνο πλαίςιο και πρζπει να περιγράφονται εντόσ αυτοφ του πλαιςίου. Απαιτεί ιςχυρό ζλεγχο τθσ αναπαράςταςθσ και τθσ εφαρμογισ τθσ υπθρεςίασ. Απαιτεί ζνα «Litmus Test ", το οποία κακορίηει μια «καλι υπθρεςία». Η ανάπτυξθ τθσ πλατφόρμασ κα ακολουκιςει επίςθσ τισ κατευκυντιριεσ αρχζσ για τθν ανάπτυξθ, ςυντιρθςθ και χριςθ τθσ υπθρεςιοςτεφοφσ αρχιτεκτονικισ: Επαναχρθςιμοποίθςθ, αξιοποίθςθ ζτοιμων ρουτινϊν, δομοςτοιχείωςθ, ςυνκετικότθτα, ςυςτατικοποίθςθ, και διαλειτουργικότθτα. υμμόρφωςθ με πρότυπα (τόςο κοινά όςο και ςυγκεκριμζνα για κάκε ομάδα εφαρμογϊν). Αναγνϊριςθ τθσ ταυτότθτασ και κατθγοριοποίθςθ των υπθρεςιϊν, προμικευςθ και παράδοςθ, κακϊσ και παρακολοφκθςθ και ζλεγχοσ. Σχήμα 4 - SOA meta-model, The Linthicum Group,

12 Web Oriented Αρχιτεκτονική Η Web Oriented αρχιτεκτονικι είναι ζνα ςτυλ αρχιτεκτονικισ λογιςμικοφ που επεκτείνει τθν service-oriented αρχιτεκτονικι για web based εφαρμογζσ. Η αρχιτεκτονικι αυτι κεωρείται ωσ μία ελαφριά ζκδοςθ τθσ υπθρεςιοςτεφοφσ αρχιτεκτονικισ. Σχήμα 5 Η Web Oriented αρχιτεκτονική ωσ εξζλιξη του υπηρεςιοςτεφοφσ αρχιτεκτονικήσ Σχήμα 6 - Μια απεικόνιςη τησ Web Oriented αρχιτεκτονικήσ 12

13 Επίπεδα Παρουςίαςησ, Επιχειρηςιακό και Δεδομένων Η Πλατφόρμα τθσ πιλοτικισ εφαρμογισ είναι μια εφαρμογι web ςτθν οποία οι χριςτεσ ζχουν πρόςβαςθ μζςω ενόσ προγράμματοσ περιιγθςθσ ιςτοφ (browser). Σο πρόγραμμα αυτό δθμιουργεί αιτιςεισ HTTP για ςυγκεκριμζνεσ διευκφνςεισ URL που αντιςτοιχοφν ςε πόρουσ ςε ζναν εξυπθρετθτι Web. Ο εξυπθρετθτισ δθμιουργεί και επιςτρζφει ςτον πελάτθ ςελίδεσ HTML, τισ οποίεσ με τθ ςειρά του εμφανίηει ςτο χριςτθ το πρόγραμμα περιιγθςθσ. τον πυρινα μιασ τζτοιασ εφαρμογισ Web βρίςκεται είναι θ λογικι πελάτθ/εξυπθρετθτι. Σο μοντζλο αυτό αποτελείται από πολλά διακριτά επίπεδα. Η Πλατφόρμα είναι οργανωμζνθ ςε μια αρχιτεκτονικι τριϊν επιπζδων, αποτελοφμενθ από το επίπεδο παρουςίαςθσ, επιχειρθςιακισ λογικισ και δεδομζνων. Σο παρακάτω διάγραμμα παρουςιάηει μια απλοποιθμζνθ, αφθρθμζνθ αναπαράςταςθ των τριϊν αυτϊν επιπζδων και τισ ςχζςεισ τουσ με τουσ χριςτεσ, με άλλεσ εφαρμογζσ οι οποίεσ επικοινωνοφν με υπθρεςίεσ που ζχουν υλοποιθκεί ςτο επίπεδο τθσ επιχειρθςιακισ λογικισ, με τισ πθγζσ δεδομζνων όπωσ ςχεςιακζσ βάςεισ δεδομζνων ι υπθρεςίεσ Web που παρζχουν πρόςβαςθ ςε εξωτερικά δεδομζνα, και με εξωτερικζσ ι απομακρυςμζνεσ υπθρεςίεσ που χρθςιμοποιοφνται από τθν εφαρμογι. URERS EXTERNAL SYSTEMS PRESENTATION LAYER BUSINESS LAYER DATA LAYER Data Sources Σχήμα 7 - Απεικόνιςη τησ λογικήσ αρχιτεκτονικήσ τησ Πλατφόρμασ Όπωσ φαίνεται ςτο παραπάνω ςχιμα, θ πλατφόρμα αποτελείται από τα ακόλουκα επίπεδα: Επίπεδο Παρουςίαςησ. Σο επίπεδο αυτό περιζχει λειτουργίεσ προςανατολιςμζνεσ προσ το χριςτθ οι οποίεσ είναι υπεφκυνεσ για τθ διαχείριςθ τθσ αλλθλεπίδραςθσ του χριςτθ με το ςφςτθμα, και γενικά, αποτελείται από ςτοιχεία που παρζχουν μια κοινι γζφυρα με τον πυρινα τθσ επιχειρθςιακισ λογικισ που βρίςκεται ςτο επιχειρθςιακό επίπεδο. Επιχειρηςιακό επίπεδο. Σο επίπεδο αυτό υλοποιεί τθν βαςικι λειτουργικότθτα του ςυςτιματοσ και ενςωματϊνει τθ ςχετικι επιχειρθςιακι λογικι. Γενικά, αποτελείται από 13

14 ςτοιχεία, οριςμζνα από τα οποία είναι δυνατόν να διακζτουν διεπαφζσ υπθρεςιϊν τισ οποίεσ μποροφν να χρθςιμοποιιςουν άλλεσ υπθρεςίεσ και εφαρμογζσ. Επίπεδο δεδομζνων. Αυτό το επίπεδο παρζχει πρόςβαςθ ςε δεδομζνα που φιλοξενοφνται τόςο εντόσ των ορίων του ςυςτιματοσ όςο και ςε άλλα δικτυακά ςυςτιματα διαμζςου υπθρεςιϊν. Σο επίπεδο δεδομζνων περιζχει διεπαφζσ γενικισ χριςθσ τισ οποίεσ τα ςτοιχεία του επιχειρθςιακοφ επίπεδο μποροφν να χρθςιμοποιιςουν. Αρχιτεκτονική του Συςτήματοσ Διαχείριςησ Περιεχομένου WordPress Η ανάπτυξθ τθσ πλατφόρμασ κα βαςιςτεί ςτο ςφςτθμα διαχείριςθσ περιεχομζνου WordPress. Για το λόγο αυτό θ αρχιτεκτονικι τθσ πλατφόρμασ κα βαςίηεται ςε μεγάλο βακμό ςτθν αρχιτεκτονικι του WordPress. Σα παρακάτω διαγράμματα παρουςιάηουν τθν αρχιτεκτονικι τθσ εφαρμογισ WordPress, τισ ςχζςεισ ςτθ βάςθ δεδομζνων και τθν ιεραρχία του πρότυπου ςχεδίαςθσ. Σχήμα 8 Η Αρχιτεκτονική του WordPress 6 6 Wordpress Architecture ( 14

15 Σχήμα 9 - Διάγραμμα βάςησ δεδομζνων του WordPress 7 Σο παραπάνω διάγραμμα παρζχει μια οπτικι επιςκόπθςθ τθσ βάςθσ δεδομζνων του WordPress και των ςχζςεων μεταξφ των πινάκων που δθμιουργικθκαν κατά τθ διάρκεια μιασ τυπικισ εγκατάςταςθσ του WordPress. Σο παρακάτω διάγραμμα δείχνει ποια πρότυπα αρχεία καλοφνται για να δθμιουργιςουν μια ςελίδα WordPress με βάςθ τθν ιεραρχία του πρότυπου ςχεδίαςθσ WordPress. 7 WordPress Database Description ( 15

16 Σχήμα 10 Η ιεραρχία του πρότυπου ςχεδίαςησ WordPress 8 8 WordPress Template Hierarchy ( 16

17 Ποιοτικά Χαρακτηριςτικά και Αρχέσ Οπτικού Σχεδιαςμού Ποιοτικά χαρακτηριςτικά Ωσ ποιοτικά χαρακτθριςτικά αναφζρονται οι γενικοί παράγοντεσ που επθρεάηουν το ςχεδιαςμό του ςυςτιματοσ, το χρόνο εκτζλεςθσ των λειτουργιϊν, και τθν εμπειρία του χριςτθ από τθν αλλθλεπίδραςι του με τισ εφαρμογζσ. Αντιπροςωπεφουν τομείσ ενδιαφζροντοσ που ζχουν ευρεία εφαρμογι ςε όλα τα επίπεδα τθσ αρχιτεκτονικισ. Μερικά από τα χαρακτθριςτικά αυτά ζχουν ςχζςθ με το γενικό ςχεδιαςμό του ςυςτιματοσ, ενϊ άλλα είναι ειδικά για το χρόνο εκτζλεςθσ, τθ διάρκεια του ςχεδιαςμοφ, ι κζματα που επικεντρϊνονται ςτο χριςτθ. Η πλατφόρμα κα διακζτει ζναν επικυμθτό ςυνδυαςμό από τα παρακάτω ποιοτικά χαρακτθριςτικά: Εννοιολογικι Ακεραιότθτα Δυνατότθτα υντιρθςθσ Διακεςιμότθτα Διαλειτουργικότθτα Δυνατότθτα Διαχείριςθσ Απόδοςθ Αξιοπιςτία Επεκταςιμότθτα Αςφάλεια Δυνατότθτα Τποςτιριξθσ Δυνατότθτα Δοκιμϊν Χρθςτικότθτα Αρχέσ Οπτικού Σχεδιαςμού (Visual Design) Η οπτικι ςχεδίαςθ (visual design) τθσ πλατφόρμασ κα πρζπει να παρζχει μια κοινι εμφάνιςθ και αίςκθςθ ςε όλα τα ςυςτατικά τθσ πλατφόρμασ. Η ςχεδίαςθ ςχετίηεται με τθν επικοινωνία. Πρζπει να δθμιουργθκεί ζνασ ιςτοχϊροσ που να λειτουργεί και παρουςιάηει πλθροφορίεσ με ζναν εφχρθςτο και εφκολα προςβάςιμο τρόπο. Σα ςτοιχεία και θ λειτουργικότθτα του τελικοφ ςχεδιαςμοφ τθσ ιςτοςελίδασ πρζπει να παρουςιάηονται ωσ μια ενιαία ςυνεκτικι μονάδα, ζτςι ϊςτε 9 : Οι χριςτεσ να είναι ικανοποιθμζνοι με το ςχεδιαςμό, αλλά να προςζχουν το περιεχόμενο Οι χριςτεσ να μποροφν γριγορα να μεταβαίνουν ςτα διάφορα τμιματα του ιςτοχϊρου μζςω μιασ καλά ςχεδιαςμζνθσ πλοιγθςθσ 9 The Principles of Beautiful Web Design by Jason Beaird, SitePoint,

18 Οι χριςτεσ να αναγνωρίηουν ςε πιο τμιμα του ιςτοχϊρου ανικει κάκε ςελίδα Σα ακόλουκα ςτοιχεία είναι οι επτά βαςικζσ αρχζσ που κακιςτοφν το web design τθσ πλατφόρμασ ελκυςτικό 10 : Ιςορροπία Πλζγμα (Grid) Χρϊμα Γραφικά Συπογραφία Περιοχζσ με λευκό Ενότθτα και υνοχι 10 7 Key Principles That Make A Web Design Look Good, 18

19 Content Management System Η ανάπτυξθ τθσ πλατφόρμασ κα βαςιςτεί ςτο ςφςτθμα διαχείριςθσ περιεχομζνου WordPress 11. To WordPress κεωρείται ζνα από τα πιο εξελιγμζνα ςυςτιματα διαχείριςθσ περιεχομζνου. Πρόκειται για ζνα ευρζωσ χρθςιμοποιοφμενο ςφςτθμα ανοιχτοφ κϊδικα (open source) το οποίο χρθςιμοποιεί τισ πιο ςφγχρονεσ τεχνολογίεσ ςτο χϊρο του διαδικτφου. Μια πολλι μεγάλθ κοινότθτα χρθςτϊν υποςτθρίηει ενεργά τθν περαιτζρω ανάπτυξθ του ςυςτιματοσ. Σα κυριότερα χαρακτθριςτικά του είναι: Η διαχείριςθ του ςυςτιματοσ γίνεται αποκλειςτικά μζςω του web με τθ χριςθ ενόσ web browser. Τποςτθρίηει πολλοφσ ςυγγραφείσ ενϊ δίνει τθ δυνατότθτα ςτουσ εγγεγραμμζνουσ χριςτεσ να κάνουν ςχόλια πάνω ςτα καταχωρθμζνα νζα. Ο διαχειριςτισ μπορεί να κακορίςει διαφορετικά δικαιϊματα για κάκε ςυγγραφζα. Τποςτθρίηει πολλζσ κατθγορίεσ, κάκε μία από τισ οποίεσ μπορεί να ζχει με τθ ςειρά τθσ υποκατθγορίεσ. Κάκε καταχϊρθςθ μπορεί να ανικει ςε περιςςότερεσ από μία κατθγορίεσ. Τποςτθρίηει πρότυπα παρουςίαςθσ (WordPress Themes) κάνοντασ δυνατό το διαχωριςμό ανάμεςα ςτο περιεχόμενο και τον τρόπο παρουςίαςισ του. Τποςτθρίηει μια δοκιμαςτικι κατάςταςθ για κάκε καταχϊρθςθ, επιτρζποντασ ςτο ςυγγραφζα να τθν τελειοποιιςει πριν τθ δθμοςιεφςει. Τποςτθρίηει καταχωριςεισ προςτατευμζνεσ με κωδικό τον οποίο πρζπει να ειςάγει ο χριςτθσ προκειμζνου να τισ διαβάςει. Παρζχει υποςφςτθμα εγγραφισ χρθςτϊν δίνοντασ τθ δυνατότθτα ςτουσ χριςτεσ να διατθροφν το προφίλ τουσ ςτο ςφςτθμα. Διατίκενται πζντε ομάδεσ χρθςτϊν: ςυνδρομθτισ, ςυντελεςτισ, ςυγγραφζασ, εκδότθσ και διαχειριςτισ. Κάκε ομάδα ζχει διαφορετικά δικαιϊματα ςτθν εφαρμογι. Τποςτθρίηει τθν αυτόματθ ενθμζρωςθ των μθχανϊν αναηιτθςθσ όταν ζνα καινοφργιο άρκρο δθμοςιευτεί. Τποςτθρίηει XML feeds ςε όλα τα ςφγχρονα πρότυπα (RSS, RDF, και Atom). Τποςτθρίηει επίςθσ feeds ανά ςυγγραφζα και κατθγορία όπωσ επίςθσ και για τα ςχόλια. Παρζχει τθ δυνατότθτα δθμιουργίασ ενθμερωτικϊν δελτίων (newsletters) και αποςτολισ ςε πλικοσ εγγεγραμμζνων παραλθπτϊν. Τποςτθρίηει τθν εφκολθ ειςαγωγι εικόνων, αρχείων, ςυνδζςμων, βίντεο και ιχου. Δίνει τθ δυνατότθτα ςτουσ χριςτεσ να καταχωριςουν ςχόλια ςε κάκε καταχϊρθςθ. Παρζχει προςταςία από ανεπικφμθτεσ διαφθμιςτικζσ καταχωριςεισ (spam protection)

20 Δθμιουργεί ςελίδεσ των οποίων ο κϊδικασ XHTML και CSS είναι ςφμφωνοσ με τα διεκνι τεχνικά πρότυπα, όπωσ επίςθσ και τουσ κανονιςμοφσ για τθν παροχι περιεχομζνου μζςω του διαδικτφου ςε ευπακείσ ομάδεσ. Οι ςυνδζςεισ που δθμιουργεί είναι ευανάγνωςτεσ και φιλικζσ προσ τισ μθχανζσ αναηιτθςθσ. Εγκακίςταται και αναβακμίηεται πολφ εφκολα μζςω τθσ αυτόματθσ λειτουργίασ εγκατάςταςθσ και αναβάκμιςθσ που παρζχει. Χρθςιμοποιεί ζναν πλοφςιο ςε χαρακτθριςτικά επεξεργαςτι κειμζνου, ζτςι ϊςτε ο ςυγγραφζασ να μθ χρειάηεται να γνωρίηει HTML προκριμζνου να δθμιουργιςει καλαίςκθτεσ καταχωριςεισ. Εκτόσ των παραπάνω βαςικϊν χαρακτθριςτικϊν θ κοινότθτα του WordPress δθμιουργεί επιπλζον χαρακτθριςτικά μζςα από τθ ςυγγραφι ειδικϊν προγραμμάτων (plugins) τα οποία προςαρτϊνται ςτον κϊδικα του WordPress. 20

21 Έλεγχοσ τησ απόδοςησ τησ πλατφόρμασ Για τθν αξιολόγθςθ και τθ βελτίωςθ των επιδόςεων τθσ πλατφόρμασ κα χρθςιμοποιθκοφν τεχνικζσ Web analytics. Ο Avinash Kaushik ορίηει ωσ web analytics: «Σθν ανάλυςθ των ποιοτικϊν και ποςοτικϊν δεδομζνων από τον ιςτότοπό ςασ και τον ανταγωνιςμό, που οδθγεί ςε μια ςυνεχι βελτίωςθ τθσ online εμπειρίασ των υπαρχόντων αλλά και των δυνθτικϊν πελατϊν ςασ, θ οποία μεταφράηεται ςτα αποτελζςματα που επικυμείτε (online και offline) ". 12 Ο οριςμόσ αυτόσ εμπεριζχει τα τρία κφρια κακικοντα που κάκε επιχείρθςθ πρζπει να φζρει ςε πζρασ όταν χρθςιμοποιεί web analytics: Μζτρθςθ ποςοτικϊν και ποιοτικϊν ςτοιχείων υνεχισ βελτίωςθ του ιςτοτόπου Ευκυγράμμιςθ ςτρατθγικισ μζτρθςθσ με τθ ςτρατθγικι τθσ επιχείρθςισ ςασ Measure Change Analyse Σχήμα 11 Η διαδικαςία ανάλυςησ εφαρμογϊν web: μζτρηςη, ανάλυςη και αλλαγή Η υπθρεςία Google Analytics (https: / / / analytics), κα χρθςιμοποιθκεί για τθν αξιολόγθςθ των επιδόςεων τθσ πλατφόρμασ. Η υπθρεςία αυτι παρζχεται δωρεάν από τθ Google και παράγει λεπτομερι ςτατιςτικά ςτοιχεία ςχετικά με τουσ επιςκζπτεσ ενόσ ιςτοτόπου. Η λφςθ Google Analytics παρζχει ζνα βαςικό ςφνολο εργαλείων που υποςτθρίηουν τισ περιςςότερεσ από τα πρωταρχικζσ λειτουργίεσ που απαιτοφν οι τεχνικζσ web analytics. Ζτςι, θ υπθρεςία Google Analytics παρζχει πολλζσ τυποποιθμζνεσ μετριςεισ ιςτοτόπων, όπωσ επιςκζψεισ, μοναδικοί επιςκζπτεσ, προβολζσ ςελίδων, ποςοςτό εγκατάλειψθσ, κ.λπ. Σο πιο ςθμαντικό όμωσ είναι ότι μπορεί να παρακολουκεί τα αποτελζςματα των επιχειριςεων βάςει προκακοριςμζνων ςτόχων (goals). Με αυτόν τον τρόπο, είμαςτε ςε κζςθ να προχωριςουμε πζρα από τον εντοπιςμό τθσ βαςικισ κίνθςθσ του ιςτοτόπου μασ και να αρχίςουμε να κατανοοφμε το κατά πόςον ο ιςτότοπόσ μασ προςκζτει αξία ςτθν επιχείρθςι μασ. 12 Avinash Kaushik, Web Analytics: An Hour a Day, Sybex (June 5, 2007) ( 21

22 Η προτεινόμενθ λφςθ ζχει πολλά πλεονεκτιματα: Γριγορθ Τλοποίθςθ φγκριςθ λζξεων-κλειδιϊν και εκςτρατειϊν προϊκθςθσ Προςαρμοςμζνοι πίνακεσ ελζγχου Τποςτιριξθ τθσ υπθρεςίασ AdWords φγκριςθ χρονικϊν περιόδων και τάςεων Προβολι επικάλυψθσ του ιςτοτόπου Αποςτολι αναφορϊν με Γεω-χωρικά δεδομζνα επιςκεψιμότθτασ Οι παρακάτω οκόνεσ παρουςιάηουν οριςμζνα από τα χαρακτθριςτικά τθσ λφςθσ Google Analytics. Οθόνη 1 - Google Analytics: Πίνακασ ελζγχου 22

23 Οθόνη 2 - Google Analytics: Επιςκόπηςη επιςκεπτϊν Οθόνη 3 - Google Analytics: Καθημερινζσ ειδοποιήςεισ 23

24 Οθόνη 4 - Google Analytic: Επιςκεψιμότητα ςτο χάρτη Οθόνη 5 - Google Analytic: Επιςκεψιμότητα ςε επίπεδο χϊρασ 24

25 Technical Specifications Η Πλατφόρμα τθσ πιλοτικισ εφαρμογισ κα υλοποιθκεί με τθ χριςθ τεχνολογιϊν ανοιχτοφ κϊδικα (open source). υγκεκριμζνα: Λειτουργικό ςφςτθμα: Linux Εξυπθρετθτισ Web: Apache φςτθμα διαχείριςθσ βάςεων δεδομζνων: MySQL Γλϊςςα προγραμματιςμοφ: PHP. Με τον όρο Λογιςμικό ανοικτοφ κϊδικα εννοείται λογιςμικό του οποίου ο πθγαίοσ κϊδικασ διατίκεται ελεφκερα ςε αυτοφσ που κζλουν να τον εξετάςουν, και/ι τροποποιιςουν θ χρθςιμοποιιςουν ςε άλλεσ εφαρμογζσ. Τπάρχουν πολλζσ διαφορετικζσ άδειεσ χριςθσ που μπορεί να ςυνοδεφουν το λογιςμικό ανοικτοφ κϊδικα. Σα οφζλθ από τθ χριςθ ελεφκερου λογιςμικοφ ανοικτοφ κϊδικα είναι πολλά 13 : Απόλυτα νόμιμο λογιςμικό το οποίο διατίκεται χωρίσ κόςτοσ Λογιςμικό που ενςωματϊνει άμεςα τισ πιο ςφγχρονεσ τεχνολογικζσ εξελίξεισ υχνζσ ενθμερϊςεισ με νζεσ δυνατότθτεσ Μεγάλθ και φιλικι κοινότθτα ανάπτυξθσ και υποςτιριξθσ του λογιςμικοφ Πλθκϊρα πρόςκετων προγραμμάτων με εφκολθ και δωρεάν εγκατάςταςθ τακερότθτα και αςφάλεια θμαντικά αςφαλζςτερο και αξιόπιςτο ςε ςχζςθ με ιδιόκτθτο λογιςμικό που κατεβάηουμε από το διαδίκτυο. Δυνατότθτα να εξερευνιςουμε και να μάκουμε τον τρόπο λειτουργίασ του λογιςμικοφ προςαρμόηοντάσ το ςτισ ανάγκεσ μασ Linux To Linux είναι ζνα λειτουργικό ςφςτθμα που προζρχεται από το UNIX. Η αρχιτεκτονικι του Linux είναι παρόμοια με αυτι του λειτουργικοφ Unix αλλά ζχει αναπτυχκεί εκ του μθδενόσ και δεν περιλαμβάνει κϊδικα από το Unix. Η ανάπτυξθ του Linux είναι χαρακτθριςτικό παράδειγμα εκελοντικισ ςυνεργαςίασ από διαδικτυακζσ κοινότθτεσ, ενϊ όλο το ζργο είναι ανοικτοφ κϊδικα και ελεφκερα προςβάςιμο από όλουσ για αντιγραφι, τροποποίθςθ ι αναδιανομι χωρίσ περιοριςμό. Σο Linux είναι διακζςιμο υπό άδειεσ όπωσ θ GNU General Public License. Σο Linux μπορεί να εγκαταςτακεί και να λειτουργιςει ςε μεγάλθ ποικιλία υπολογιςτικϊν ςυςτθμάτων, από μικρζσ ςυςκευζσ όπωσ κινθτά τθλζφωνα μζχρι μεγάλα υπολογιςτικά ςυςτιματα και υπερυπολογιςτζσ. 13 Ελεφκερο Λογιςμικό / Λογιςμικό ανοιχτοφ κϊδικα: 25

26 Χρθςιμοποιείται κατά κόρον ςε διακομιςτζσ, αφοφ θ καταγεγραμμζνθ χριςθ Linux ςε διακομιςτζσ για το 2008 ανζρχεται ςε 60% του ςυνόλου τθσ αγοράσ 14. Apache Εξυπηρετητήσ Web Ο Apache HTTP γνωςτόσ και απλά ςαν Apache είναι ζνασ εξυπθρετθτισ του παγκόςμιου ιςτοφ (web). Όποτε ζνασ χριςτθσ επιςκζπτεται ζνα ιςτότοπο το πρόγραμμα πλοιγθςθσ (browser) επικοινωνεί με ζναν διακομιςτι (server) μζςω του πρωτοκόλλου HTTP, ο οποίοσ παράγει τισ ιςτοςελίδεσ και τισ αποςτζλλει ςτο πρόγραμμα πλοιγθςθσ. O Apache είναι ζνασ από τουσ δθμοφιλζςτερουσ, εν μζρει γιατί λειτουργεί ςε διάφορεσ πλατφόρμεσ όπωσ τα Windows, το Linux, το Unix και το Mac OS X. υντθρείται τϊρα από μια κοινότθτα ανοικτοφ κϊδικα με επιτιρθςθ από το Κδρυμα Λογιςμικοφ Apache (Apache Software Foundation). Apache HTTP Server ακολουκεί το πρότυπο διάκεςθσ ανοικτοφ λογιςμικοφ (Open Source), το οποίο προςφζρει ζνα πλικοσ πλεονεκτθμάτων ζναντι των αντίςτοιχων εμπορικϊν. Ο Apache χρθςιμοποιείται και ςε τοπικά δίκτυα ςαν διακομιςτισ ςυνεργαηόμενοσ με ςυςτιματα διαχείριςθσ Βάςθσ Δεδομζνων π.χ. Oracle, MySQL. φμφωνα με τθν ζρευνα τθσ εταιρείασ Netcraft για το λογιςμικό των εξυπθρετθτϊν Web, κατά το μινα επτζμβριο ο Apache ιταν εγκατεςτθμζνοσ ςτο 57.12% των εξυπθρετθτϊν web πράγμα που τον κακιςτά δθμοφιλζςτερο από οποιονδιποτε άλλο εξυπθρετθτθ. PHP H PHP είναι μια ευρζωσ χρθςιμοποιοφμενθ γλϊςςα προγραμματιςμοφ για τθ δθμιουργία ςελίδων web με δυναμικό περιεχόμενο. Μια ςελίδα PHP περνά από επεξεργαςία από ζνα ςυμβατό διακομιςτι του Παγκόςμιου Ιςτοφ (π.χ. Apache), ϊςτε να παραχκεί ςε πραγματικό χρόνο το τελικό περιεχόμενο, που κα ςταλεί ςτο πρόγραμμα περιιγθςθσ των επιςκεπτϊν ςε μορφι κϊδικα HTML. Ο διακομιςτισ Apache υποςτθρίηει εξ οριςμοφ τθν εκτζλεςθ κϊδικα PHP. MySQL Η MySQL είναι ζνα ςφςτθμα διαχείριςθσ ςχεςιακϊν βάςεων δεδομζνων (RDBMS - Relational Database Management System). H MySQL είναι θ πιο δθμοφιλισ βάςθ δεδομζνων, ανοιχτοφ κϊδικα, ςτον κόςμο και διακζτει πολλά εκατομμφρια εγκαταςτάςεισ. Ακολουκεί το ςχεςιακό μοντζλο (relational model) και είναι ςυμβατι με ANSI-SQL. Η MySQL μπορεί να χρθςιμοποιθκεί ςε ζνα μεγάλο αρικμό λειτουργικϊν ςυςτθμάτων (Windows, Linux, AIX, Solaris κα.) κάνοντασ τθν ιδανικι για τθν χριςθ ςε οποιοδιποτε περιβάλλον. Επιπλζον, οι αναβακμίςεισ τθσ MySQL είναι δωρεάν. Προτείνεται να χρθςιμοποιθκεί ο MySQL Database Server 5.x. 14 Βικιπαιδεια: Linux (