ΟΜΙΛΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΗΜΟΣΙΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΟΝ ΠΥΛΩΝΑ 3 ΤΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΑΣ ΙΙ ΕΤΟΣ 2011

Transcript

1 ΗΜΟΣΙΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΟΝ ΠΥΛΩΝΑ 3 ΤΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΑΣ ΙΙ ΕΤΟΣ 2011 ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012 ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΗΝ ΠΑΡ. 70(1) ΤΗΣ Ο ΗΓΙΑΣ ΤΗΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ ΓΙΑ ΤΟΝ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟ ΤΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΑΚΩΝ ΑΠΑΙΤΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΜΕΓΑΛΩΝ ΧΡΗΜΑΤΟ ΟΤΙΚΩΝ ΑΝΟΙΓΜΑΤΩΝ ΤΟΥ 2006 ΕΩΣ (Αρ. 2) ΤΟΥ 2011

2 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΣΕΛΙ Α 1. ΠΕ ΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΚΕΦΑΛΑΙΑΚΗ ΒΑΣΗ Μετοχικό κεφάλαιο ανειακό κεφάλαιο ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΑΠΟΛΑΒΩΝ Πολιτική Αμοιβών Όροι Εντολής της Επιτροπής Αμοιβών Έκθεση Πολιτικής Αμοιβών για το έτος Αμοιβές Προσωπικού ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΙΝ ΥΝΩΝ ΟΜΙΛΟΥ Εσωτερική ιαδικασία Αξιολόγησης της Κεφαλαιακής Επάρκειας (Ε ΑΚΕ) ΚΕΦΑΛΑΙΑΚΕΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΠΙΣΤΩΤΙΚΟΥ ΚΙΝ ΥΝΟΥ Ορισμός Πιστωτικού Κινδύνου Υπηρεσία ιαχείρισης Πιστωτικού Κινδύνου Ομίλου (Υ ΠΚ) ιαδικασίες ιαχείρισης Πιστωτικού Κινδύνου Μέτρηση Πιστωτικού Κινδύνου και Υιοθέτηση Πιστωτικών Ορίων Εφαρμογή της Βασιλείας ΙΙ Εφαρμογή της Τυποποιημένης Μεθόδου Καθορισμένοι Εξωτερικοί Οργανισμοί Πιστοληπτικής Αξιολόγησης στην εφαρμογή της Τυποποιημένης Μεθόδου Πολιτικές Αντιστάθμισης και Μείωσης του Πιστωτικού Κινδύνου Πυλώνας Κίνδυνος Απομείωσης Αξίας ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΙΝ ΥΝΩΝ ΑΓΟΡΑΣ ΚΑΙ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑΣ Ορισμός Κινδύνου Αγοράς και Ρευστότητας Υπηρεσία ιαχείρισης Κινδύνων Αγοράς και Ρευστότητας Ομίλου (Υ KΑΡ) ιαδικασίες ιαχείρισης Κινδύνου Ρευστότητας ιαδικασίες ιαχείρισης Κινδύνου Αγοράς Εφαρμογή της Βασιλείας ΙΙ για τον Κίνδυνο Αγοράς Πυλώνας ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΩΝ ΚΙΝ ΥΝΩΝ Ορισμός Λειτουργικού Κινδύνου Οι Τρείς Γραμμές Άμυνας (the Τhree Lines of Defense) ρόλοι, ευθύνες, υποχρεώσεις Υπηρεσία ιαχείρισης Λειτουργικών Κινδύνων Ομίλου (Υ ΛΚ) ιαδικασίες ιαχείρισης Λειτουργικών Κινδύνων Συστήματα Αναφοράς Πολιτικές Αντιστάθμισης και Μείωσης Κινδύνων

3 8.7 Εσωτερικός Έλεγχος Εξωτερικός Έλεγχος Κεφαλαιακή Απαίτηση ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΚΙΝ ΥΝΟΥ ιαδικασίες και Έλεγχος

4 1. ΠΕ ΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ Οι ακόλουθες πληροφορίες δημοσιοποιούνται με βάση την παράγραφο 70 της Ενότητας 1 της Οδηγίας της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου προς τις Τράπεζες για τον Υπολογισμό των Κεφαλαιακών Απαιτήσεων και των Μεγάλων Χρηματοδοτικών Ανοιγμάτων του 2006 έως (Αρ. 2) του 2011 (η Οδηγία). H μητρική εταιρεία του Ομίλου είναι η Ελληνική Τράπεζα ημόσια Εταιρεία Λτδ (η Τράπεζα), η οποία συστάθηκε στην Κύπρο και είναι δημόσια εταιρεία. Η κυριότερη δραστηριότητα του Ομίλου είναι η παροχή πλατιού φάσματος τραπεζικών και χρηματοοικονομικών υπηρεσιών που περιλαμβάνουν χρηματοδοτικές, επενδυτικές και ασφαλιστικές υπηρεσίες, ως επίσης και υπηρεσίες καταπιστευματοδόχων και πρακτορείας επιχειρηματικών απαιτήσεων τρίτων (φάκτοριγκ). Με βάση την παράγραφο 16 της Ενότητας Α της Οδηγίας, η Τράπεζα δημοσιοποιεί τις απαιτούμενες πληροφορίες βάσει της ενοποιημένης της οικονομικής κατάστασης όπως περιγράφεται πιο κάτω. Στις 31 εκεμβρίου 2011 οι θυγατρικές εταιρείες ενοποιήθηκαν ως ακολούθως για λογιστικούς και εποπτικούς σκοπούς: Βάση ενοποίησης για Θυγατρική εταιρεία Μερίδιο % Λογιστικούς σκοπούς Εποπτικούς σκοπούς Ελληνική Τράπεζα (Επενδύσεις) Λτδ 100 Πλήρης Πλήρης Hellenic Bank Trust and Finance Corporation Ltd 100 Πλήρης Πλήρης Παγκυπριακή Ασφαλιστική Λτδ 100 Πλήρης Σημ. 1 Hellenic Alico Life Insurance Company Ltd 73 Πλήρης Σημ. 1 Ελληνική Trust Συμμετοχές Α.Ε. 100 Πλήρης Πλήρης Ελληνική Ασφαλιστική Πρακτόρευση Ε.Π.Ε. 100 Πλήρης Σημ. 1 Hellenic Trade Services Limited 100 Πλήρης Πλήρης, Σημ. 2 Ελληνική Ασφαλιστική Πρακτόρευση Λτδ 100 Πλήρης Σημ. 1 Athena Real Estate Holdings Limited 100 Πλήρης Πλήρης Limited Liability Company Commercial Bank Hellenic Bank 100 Πλήρης Πλήρης, Σημ. 3 Borenham Holdings Ltd 100 Πλήρης Πλήρης Σημειώσεις: 1. Οι επενδύσεις στις ασφαλιστικές εταιρείες Παγκυπριακή Ασφαλιστική Λτδ, Hellenic Alico Life Insurance Company Ltd, Ελληνική Ασφαλιστική Πρακτόρευση Ε.Π.Ε. και Ελληνική Ασφαλιστική Πρακτόρευση Λτδ αφαιρούνται από το σύνολο των βασικών και συμπληρωματικών ιδίων κεφαλαίων, σύμφωνα με τις μεταβατικές διατάξεις της Οδηγίας (βλέπε Παράγραφο 2 Κεφαλαιακή Βάση). 2. Στις 23 Σεπτεμβρίου 2011, η Hellenic Trade Services Limited σταμάτησε τις δραστηριότητες της και τέθηκε την ίδια μέρα σε εκούσια εκκαθάριση. Η διαδικασία εκκαθάρισης θα ολοκληρωθεί μέσα στο Στις 28 Μαρτίου 2011, η θυγατρική εταιρεία Limited Liability Company Commercial Bank Hellenic Bank προχώρησε στη σύναψη συμφωνίας με την Τράπεζα για την έκδοση 10-ετούς σύμβασης δανείου μειωμένης εξασφάλισης (Subordinated Loan) ύψους 436 εκατ. Ρούβλια. 4

5 2. ΚΕΦΑΛΑΙΑΚΗ ΒΑΣΗ Το κεφάλαιο του Ομίλου για εποπτικούς σκοπούς με βάση την Οδηγία αναλύεται ως ακολούθως: Κύρια βασικά ίδια κεφάλαια, τα οποία περιλαμβάνουν το μετοχικό κεφάλαιο, το αποθεματικό από την έκδοση μετοχών υπέρ το άρτιο, το αποθεματικό προσόδου μείον προτεινόμενα μερίσματα και το αποθεματικό συναλλαγματικών διαφορών. Από τα κύρια βασικά ίδια κεφάλαια αφαιρούνται η λογιστική αξία των άυλων περιουσιακών στοιχείων και άλλες εποπτικές προσαρμογές. Βασικά ίδια κεφάλαια, τα οποία περιλαμβάνουν τα Κύρια Βασικά ίδια κεφάλαια, τα αξιόγραφα κεφαλαίου και τα μη σωρευτικά μετατρέψιμα αξιόγραφα κεφαλαίου. Συμπληρωματικά ίδια κεφάλαια, τα οποία περιλαμβάνουν δανειακό κεφάλαιο μειωμένης εξασφάλισης και αποθεματικά επανεκτίμησης. Ο πιο κάτω πίνακας παρουσιάζει την κατάσταση των ιδίων κεφαλαίων του Ομίλου στις 31 εκεμβρίου 2011: Ίδια κεφάλαια 2011 '000 Βασικά ίδια κεφάλαια Μετοχικό κεφάλαιο Αποθεματικό από έκδοση μετοχών υπέρ το άρτιο Αποθεματικό προσόδου Συναλλαγματικές διαφορές Μείον: Αποθεματικό επανεκτίμησης επενδύσεων σε χρεόγραφα (15.199) Μείον: Άϋλα περιουσιακά στοιχεία (4.811) Συνολικά κύρια βασικά ίδια κεφάλαια Αξιόγραφα κεφαλαίου Μη Σωρευτικά Μετατρέψιμα Αξιόγραφα Κεφαλαίου Συνολικά βασικά ίδια κεφάλαια Συμπληρωματικά ίδια κεφάλαια Αποθεματικό επανεκτίμησης επενδύσεων σε μετοχές Αποθεματικό επανεκτίμησης γης και κτιρίων ευτεροβάθμιο δανειακό κεφάλαιο Συνολικά συμπληρωματικά ίδια κεφάλαια Σύνολο βασικών και συμπληρωματικών ιδίων κεφαλαίων Μείον: Συμμετοχές σε ασφαλιστικές εταιρείες (42.186) Μείον: Συμμετοχή πέραν του 10% 1 (947) Σύνολο ιδίων κεφαλαίων Η λογιστική αξία των συμμετοχών στην ΚΕΟ Public Co Ltd η οποία ανέρχεται σε 947 χιλ αφαιρείται από το σύνολο των ιδίων κεφαλαίων 5

6 Η πολιτική του Ομίλου είναι η διατήρηση ισχυρής κεφαλαιακής βάσης ώστε να διατηρείται η εμπιστοσύνη των επενδυτών, των πιστωτών και της αγοράς και να υποστηρίζεται η μελλοντική εξέλιξη των εργασιών του. Η Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου απαιτεί τη διατήρηση καθορισμένων δεικτών κεφαλαίου σε σχέση με τους κινδύνους που αναλαμβάνει η Τράπεζα. Ο δείκτης κυρίων βασικών ιδίων κεφαλαίων του Ομίλου 7,1%, είναι χαμηλότερος του ελάχιστου ορίου 8% που απαιτεί η Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου ενώ οι δείκτες βασικών ιδίων κεφαλαίων και κεφαλαιακής επάρκειας υπερβαίνουν τα ελάχιστα απαιτούμενα όρια των 9,5% και 11,5% αντίστοιχα. Το ιοικητικό Συμβούλιο του Ομίλου της Ελληνικής Τράπεζας στη συνεδρία του ημερομηνίας 30 Μαρτίου 2012 μέσα στα πλαίσια των συνεχών ενεργειών του για ενίσχυση και θωράκιση της θέσης του Ομίλου και της αποτελεσματικής διαχείρισης των έντονων προκλήσεων που παρουσιάζονται στο οικονομικό περιβάλλον αποφάσισε την κεφαλαιακή ενίσχυση του Ομίλου μέσω Προγράμματος Κεφαλαιακής Ενίσχυσης ( Πρόγραμμα ). Οι ενέργειες που προγραμματίστηκαν περιλαμβάνουν την έκδοση ικαιωμάτων Προτίμησης στους υφιστάμενους μετόχους της Τράπεζας με σκοπό να αντληθούν μέχρι με τους ακόλουθους κύριους όρους: (α) Παραχώρηση ικαιωμάτων Προτίμησης προς τους μετόχους της Τράπεζας σε αναλογία ένα (1) ικαίωμα Προτίμησης για κάθε μια (1) μετοχή που θα κατέχουν (β) Κάθε δύο (2) ικαιώματα Προτίμησης θα παρέχουν στον κάτοχο τους δικαίωμα απόκτησης μιας (1) νέας συνήθους μετοχής ονομαστικής αξίας 0,43 με τιμή εξάσκησης τα 0,43 η κάθε μια (γ) Για κάθε δυο (2) νέες μετοχές που θα εκδοθούν ως αποτέλεσμα της άσκησης των ικαιωμάτων Προτίμησης ο κάτοχος τους θα λαμβάνει τρεις (3) χαριστικές πλήρως πληρωθείσες μετοχές ονομαστικής αξίας 0,43 Επιπλέον, θα δοθεί η δυνατότητα Προεγγραφής (έγγραφη εκδήλωση ενδιαφέροντος για τυχών μη ασκηθέντα ικαιώματα Προτίμησης πριν την Τελευταία Ημερομηνία Άσκησης των ικαιωμάτων Προτίμησης) και περαιτέρω, το ιοικητικό Συμβούλιο της Τράπεζας θα δικαιούται καθ οποιοδήποτε χρόνο, εντός 120 ημερών από την Τελευταία Ημερομηνία Άσκησης των ικαιωμάτων Προτίμησης να προβεί είτε εξ ολοκλήρου είτε τμηματικά σε διάθεση όλων ή μέρους των ικαιωμάτων Προτίμησης που δεν ασκήθηκαν από τους ικαιούχους τους και δεν καλύφθηκαν μέσω του ικαιώματος Προεγγραφής κατά την Περίοδο Άσκησης των ικαιωμάτων Προτίμησης και Προεγγραφών. Με την επιτυχή ολοκλήρωση του Προγράμματος το τέταρτο τρίμηνο του 2012, ο Όμιλος αναμένει να ενισχύσει περαιτέρω το είκτη Κεφαλαιακής Επάρκειας του Ομίλου που υπολογίζεται με βάση τη σχετική Οδηγία της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου. Ενδεικτικά οι δείκτες Κεφαλαιακής Επάρκειας του Ομίλου 31 εκεμβρίου 2011 διαμορφώνονται ως ακολούθως: 31 εκεμβρίου εκεμβρίου 2011 με την υλοποίηση του Προγράμματος είκτης Κεφαλαιακής Επάρκειας 12,9% 14,1% είκτης Βασικών Ιδίων Κεφαλαίων 10,1% 11,3% είκτης Κυρίων Βασικών Ιδίων Κεφαλαίων 7,1% 8,4% Παράλληλα, ο Όμιλος προβαίνει και σε άλλες ενέργειες για ενίσχυση των δεικτών κεφαλαιακής επάρκειας, συμπεριλαμβανομένης της αποτελεσματικής διαχείρισης σταθμισμένων στοιχείων ενεργητικού καθώς και της ενίσχυσης της κεφαλαιακής του βάσης με κέρδη. 6

7 2.1 Μετοχικό κεφάλαιο Στις 31 εκεμβρίου 2011 το μετοχικό κεφάλαιο της Τράπεζας αποτελείται από μετοχές ονομαστικής αξίας 0,43 η κάθε μία. 2.2 ανειακό κεφάλαιο Πρωτοβάθμιο δανειακό κεφάλαιο Αξιόγραφα κεφαλαίου Τα Αξιόγραφα Κεφαλαίου είναι αόριστης διάρκειας χωρίς ημερομηνία λήξης. Μπορούσαν κατ επιλογή της Τράπεζας να εξαγοραστούν στο σύνολό τους, στην ονομαστική τους αξία μαζί με οποιουσδήποτε δεδουλευμένους τόκους στις 18 Απριλίου 2008 ή σε οποιαδήποτε ημερομηνία πληρωμής τόκου που έπεται, κατόπιν έγκρισης της Κεντρικής Τράπεζας και υπό την προϋπόθεση ότι θα αντικατασταθούν με Πρωτοβάθμιο Κεφάλαιο, εκτός εάν η Κεντρική Τράπεζα κρίνει ότι η Τράπεζα διαθέτει ικανοποιητική επάρκεια κεφαλαίου. Τα Αξιόγραφα Κεφαλαίου φέρουν κυμαινόμενο επιτόκιο, το οποίο αναθεωρείται στην αρχή της κάθε περιόδου τόκου και ισχύει για τη συγκεκριμένη περίοδο τόκου. Το επιτόκιο είναι ίσο με το εκάστοτε βασικό επιτόκιο που ισχύει στην αρχή της κάθε περιόδου τόκου πλέον 1,20%. Για τη περίοδο από 1 Ιανουαρίου 2011 μέχρι 17 Ιουλίου 2011 το επιτόκιο καθορίστηκε στο 6,45% ετησίως ενώ για την περίοδο από 18 Ιουλίου 2011 μέχρι 17 Ιανουαρίου 2012 καθορίστηκε στο 6,95% ετησίως. Τα Αξιόγραφα αποτελούν άμεσες, μη εξασφαλισμένες και ελάσσονος προτεραιότητας (subordinated) υποχρεώσεις της Τράπεζας. Τα Αξιόγραφα είναι εισηγμένα στο Χρηματιστήριο Αξιών Κύπρου Μη Σωρευτικά Μετατρέψιμα Αξιόγραφα Κεφαλαίου Σε Έκτακτη Γενική Συνέλευση των μετόχων της Ελληνικής Τράπεζας η οποία πραγματοποιήθηκε την Τετάρτη 4 Αυγούστου 2010, αποφασίστηκε η έκδοση Μη Σωρευτικών Μετατρέψιμων Αξιόγραφων Κεφαλαίου αόριστης διάρκειας ύψους μέχρι 150 εκατ. Τα Μη Σωρευτικά Μετατρέψιμα Αξιόγραφα Κεφαλαίου προσφέρθηκαν στους υφιστάμενους μετόχους της Τράπεζας με αναλογία 2 Μη Σωρευτικών Μετατρέψιμων Αξιόγραφων Κεφαλαίου για κάθε 5 μετοχές της Τράπεζας. Με βάση την αναλογία αυτή προσφέρθηκαν με προτεραιότητα μέχρι προς τους υφιστάμενους μετόχους της Τράπεζας. Τα υπόλοιπα προσφέρθηκαν στο ευρύ κοινό χωρίς αυτά να προσφερθούν στους υφιστάμενους μετόχους της Τράπεζας. Με τη λήξη της περιόδου εγγραφής στην έκδοση στις 22 Οκτωβρίου 2010, η Τράπεζα συγκέντρωσε εγγραφές από αιτητές συνολικού ποσού Οι αιτήσεις λήφθηκαν τόσο από μετόχους της Τράπεζας, όσο και από Κατόχους Χρεογράφων 2016 και Αξιόγραφων Κεφαλαίου 2003 και το ευρύ κοινό και όλες οι αιτήσεις είχαν ικανοποιηθεί πλήρως. Τα Μη Σωρευτικά Μετατρέψιμα Αξιόγραφα Κεφαλαίου εκδόθηκαν στο άρτιο σε αξίες του 1 και πολλαπλάσια αυτού και φέρουν σταθερό ετήσιο επιτόκιο 6,25% για όλη τη διάρκεια της έκδοσης. Ο τόκος είναι πληρωτέος σε τριμηνιαία βάση στο τέλος κάθε περιόδου πληρωμής τόκου. Τα Αξιόγραφα Κεφαλαίου είναι αόριστης διάρκειας χωρίς ημερομηνία λήξης. Η Τράπεζα μπορεί, μετά από ειδοποίηση προς τους Κατόχους, να αποφασίσει να εξαγοράσει στο άρτιο, μαζί με οποιαδήποτε πληρωτέα ποσά, το σύνολο, αλλά όχι μέρος, των Μη Σωρευτικών Μετατρέψιμων Αξιόγραφων Κεφαλαίου στις 31 εκεμβρίου 2015 ή οποιαδήποτε ημερομηνία πληρωμής τόκων έπεται αυτής. Σύμφωνα με τους όρους έκδοσης τα Αξιόγραφα Κεφαλαίου, δύνανται κατ επιλογή του κατόχου τους να μετατραπούν σε συνήθεις μετοχές της Ελληνικής Τράπεζας κατά τις περιόδους μετατροπής. Η πρώτη περίοδος μετατροπής καθορίστηκε η εκεμβρίου 2012 και η τελευταία περίοδος μετατροπής η εκεμβρίου Η τιμή μετατροπής θα διαμορφωθεί σύμφωνα με το μέσο όρο της τιμής κλεισίματος της μετοχής της Τράπεζας στο ΧΑΚ κατά το κλείσιμο των τελευταίων πέντε (5) 7

8 ημερών διαπραγμάτευσης της μετοχής πριν την περίοδο μετατροπής μείον ποσοστό 20% με ελάχιστη τιμή μετατροπής τα 1,40. Τα Μη Σωρευτικά Μετατρέψιμα Αξιόγραφα Κεφαλαίου είναι εισηγμένα στο Χρηματιστήριο Αξιών Κύπρου ευτεροβάθμιο δανειακό κεφάλαιο Το ποσό των που περιλαμβάνεται στα συμπληρωματικά ίδια κεφάλαια στις 31 εκεμβρίου 2011 αποτελείται από: Λογιστική αξία Μειώσεις σύμφωνα με την Οδηγία Ποσό στα συμπληρωματικά ίδια κεφάλαια Μη μετατρέψιμα χρεόγραφα Μη μετατρέψιμα χρεόγραφα (6.268) Μη μετατρέψιμα χρεόγραφα Μη μετατρέψιμα χρεόγραφα (6.268) (α) Μη Μετατρέψιμα Χρεόγραφα 2011 Τα Μη Μετατρέψιμα Χρεόγραφα, λήξης 28 Απριλίου 2011, έφεραν σταθερό επιτόκιο 5,75% ετησίως πάνω στην ονομαστική τους αξία για την πρώτη εξαμηνία και για τις μεταγενέστερες περιόδους κυμαινόμενο επιτόκιο ίσο με το εκάστοτε βασικό επιτόκιο που ίσχυε στην αρχή της περιόδου τόκου πλέον 0,75%. Στις 28 Απριλίου 2011 και σύμφωνα με τους όρους του Ενημερωτικού ελτίου ημερομηνίας 29 Μαρτίου 2004, η Τράπεζα ανακοίνωσε την λήξη και αποπληρωμή των Χρεογράφων 2011, καθώς επίσης και την πληρωμή τόκου για την περίοδο από 1ην Απριλίου 2011 μέχρι 28 Απριλίου Το επιτόκιο των πιο πάνω Χρεογράφων για τη περίοδο από 1ην Ιανουαρίου 2011 μέχρι 28 Απριλίου 2011 καθορίστηκε στο 6% και η τελευταία ημερομηνία διαπραγμάτευσης των εν λόγω Χρεογράφων στο ΧΑΚ ήταν η 15η Απριλίου (β) Μη Μετατρέψιμα Χρεόγραφα 2016 Τα Χρεόγραφα 2016 εκδόθηκαν σε τρείς διαφορετικές σειρές και θα λήξουν την 1ην Ιουλίου 2016, ανεξάρτητα από την ημερομηνία έκδοσης των σειρών. Η Τράπεζα έχει δικαίωμα να εξαγοράζει τα Χρεόγραφα 2016, σε κάθε ημερομηνία πληρωμής τόκου, μετά την 1ην Ιουλίου Τα Χρεόγραφα 2016 φέρουν κυμαινόμενο επιτόκιο το οποίο αναθεωρείται στην αρχή της κάθε περιόδου τόκου και ισχύει για τη συγκεκριμένη περίοδο τόκου. Σύμφωνα με τους όρους έκδοσης των Χρεογράφων, σε περίπτωση αλλαγής του εθνικού νομίσματος, το επιτόκιο θα είναι το επιτόκιο Euribor 3-μηνών πλέον 0,80% μέχρι την 1ην Ιουλίου 2011 και το επιτόκιο Euribor 3-μηνών πλέον 1,50% μετά την 1ην Ιουλίου 2011, εάν τα Χρεόγραφα δεν εξαγοραστούν από την Τράπεζα. Ο τόκος είναι πληρωτέος κάθε τρεις μήνες και καταβάλλεται σε μετρητά στο τέλος της κάθε περιόδου. Για την περίοδο από 1ην Ιανουαρίου 2011 μέχρι 31 Μαρτίου 2011 το επιτόκιο είχε καθοριστεί στο 1,81% ετησίως, για την περίοδο από 1ην Απριλίου 2011 μέχρι 30 Ιουνίου 2011 το επιτόκιο είχε καθοριστεί στο 2,03% ετησίως, για την περίοδο από 1ην Ιουλίου 2011 μέχρι 30 Σεπτεμβρίου 2011 το επιτόκιο είχε καθοριστεί στο 3,04% ετησίως ενώ για την περίοδο από 1ην Οκτωβρίου 2011 μέχρι 31 εκεμβρίου 2011 το επιτόκιο είχε καθοριστεί στο 3,05% ετησίως. 8

9 Τα Χρεόγραφα 2016 δεν είναι εξασφαλισμένα και σε περίπτωση διάλυσης της Τράπεζας η αποπληρωμή τους θα ακολουθεί σε προτεραιότητα την πληρωμή των υποχρεώσεων της Τράπεζας προς τους καταθέτες της και άλλους πιστωτές. Έχουν όμως προτεραιότητα στην αποπληρωμή των δικαιωμάτων των μετόχων της Τράπεζας και των κατόχων Αξιόγραφων Κεφαλαίου. Τα Χρεόγραφα 2016 είναι εισηγμένα στο Χρηματιστήριο Αξιών Κύπρου. (γ) Μη Μετατρέψιμα Χρεόγραφα 2018 Την 1η Σεπτεμβρίου 2008 η Τράπεζα προχώρησε σε έκδοση Χρεογράφων 2018 ύψους με ημερομηνία λήξης 31 Αυγούστου Ο τόκος των Χρεογράφων 2018 είναι πληρωτέος κάθε τρεις μήνες και θα καταβάλλεται σε μετρητά στο τέλος της κάθε περιόδου. Τα Χρεόγραφα 2018 φέρουν κυμαινόμενο επιτόκιο που είναι ίσο με το εκάστοτε Euribor 3-μηνών που θα ισχύει στην αρχή κάθε περιόδου τόκου, πλέον 1,75%. Τα Χρεόγραφα 2018 δεν είναι εξασφαλισμένα και σε περίπτωση διάλυσης της Τράπεζας η αποπληρωμή τους θα ακολουθεί σε προτεραιότητα την πληρωμή των υποχρεώσεων της Τράπεζας προς τους καταθέτες της και άλλους πιστωτές. Έχουν όμως προτεραιότητα στην αποπληρωμή των δικαιωμάτων των μετόχων της Τράπεζας και των κατόχων Αξιόγραφων Κεφαλαίου. Τα Χρεόγραφα 2018 δεν είναι εισηγμένα στο Χρηματιστήριο Αξιών Κύπρου. (δ) Μη Μετατρέψιμα Χρεόγραφα 2019 Στις 11 Μαρτίου 2009 η Τράπεζα προχώρησε με την έκδοση Χρεογράφων 2019 ύψους , 10-ετούς διάρκειας και ονομαστικής αξίας 100 το κάθε ένα. Η έκδοση διατέθηκε σε επενδυτές με ελάχιστο ποσό επένδυσης τις , σύμφωνα με τις σχετικές πρόνοιες της νομοθεσίας, των κανονισμών και οδηγιών των αρμόδιων αρχών. Ο τόκος των Χρεογράφων είναι πληρωτέος κάθε τρεις μήνες και καταβάλλεται σε μετρητά στο τέλος της κάθε περιόδου. Η πρώτη πληρωμή τόκου κάλυψε την περίοδο από 11 Μαρτίου 2009 μέχρι 30 Ιουνίου Τα Χρεόγραφα έφεραν σταθερό επιτόκιο για το πρώτο έτος ίσο με 7,50% και κυμαινόμενο επιτόκιο για τις υπόλοιπες περιόδους μέχρι το τέλος του πέμπτου έτους, ίσο με το εκάστοτε Euribor 3-μηνών που θα ισχύει στην αρχή κάθε περιόδου τόκου, πλέον 4,60%. Για την περίοδο από 1ην Ιανουαρίου 2011 μέχρι 31 Μαρτίου 2011 το επιτόκιο είχε καθοριστεί στο 5,61% ετησίως, για την περίοδο από 1ην Απριλίου 2011 μέχρι 30 Ιουνίου 2011 το επιτόκιο είχε καθοριστεί στο 5,83% ετησίως, για την περίοδο από 1ην Ιουλίου 2011 μέχρι 30 Σεπτεμβρίου 2011 το επιτόκιο είχε καθοριστεί στο 6,14% ετησίως ενώ για την περίοδο από 1ην Οκτωβρίου 2011 μέχρι 31 εκεμβρίου 2011 το επιτόκιο είχε καθοριστεί στο 6,15% ετησίως. Μετά τις 11 Μαρτίου 2014, τα Χρεόγραφα 2019, εάν δεν έχουν εξαγοραστεί από την Τράπεζα, θα φέρουν επιπρόσθετο επιτόκιο 2%, πέραν του πιο πάνω επιτοκίου. Συνεπώς το επιτόκιο, μετά την 11η Μαρτίου 2014, σε περίπτωση μη εξαγοράς των Χρεογράφων 2019 από την Τράπεζα, θα είναι ίσο με το εκάστοτε Euribor 3-μηνών πλέον 6,60%. Η Τράπεζα, μετά από έγκριση της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου, και αφού δοθεί προειδοποίηση όχι λιγότερη από 30 και όχι μεγαλύτερη από 60 ημέρες στον Επίτροπο και τους κατόχους Χρεογράφων 2019, μπορεί να εξαγοράζει τα Χρεόγραφα 2019 κατά την πρώτη ημερομηνία πληρωμής τόκου μετά από την 11η Μαρτίου 2014 και σε οποιαδήποτε άλλη ημερομηνία πληρωμής τόκου μετά από την ημερομηνία αυτή. Τα Χρεόγραφα 2019 είναι εισηγμένα στο Χρηματιστήριο Αξιών Κύπρου. 9

10 3. ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΑΠΟΛΑΒΩΝ 3.1 Πολιτική Αμοιβών Η Πολιτική Αμοιβών του Ομίλου της Ελληνικής Τράπεζας περιλαμβάνει όλα τα επίπεδα της Τράπεζας και όλες τις κατηγορίες υπαλλήλων. Για τις άλλες χώρες όπου δραστηριοποιείται η Τράπεζα εφαρμόζονται τα ισχύοντα στις χώρες αυτές. Η Πολιτική, έχει εγκριθεί από το ιοικητικό Συμβούλιο, κατόπιν σχετικής εισήγησης της Επιτροπής Αμοιβών του ιοικητικού Συμβουλίου. Η Πολιτική Αμοιβών αξιολογείται σε ετήσια βάση από το ιοικητικό Συμβούλιο κατόπιν σχετικής εισήγησης της Επιτροπής Αμοιβών του ιοικητικού Συμβουλίου, ώστε να συνάδει με τους εκάστοτε στρατηγικούς στόχους του Ομίλου και να αποφεύγει κίνητρα τα οποία ωθούν σε υπερβολική ανάληψη κινδύνων. Εξετάζεται επίσης, κατά πόσο η Πολιτική ανταποκρίνεται στις συνθήκες και τα δεδομένα τόσο της αγοράς όσο και του ιδίου του Ομίλου και κατά πόσο αυτά δικαιολογούν την αναθεώρηση η οποία γίνεται με τη συμμετοχή των λειτουργιών ελέγχου (όπως ο Εσωτερικός Έλεγχος, η ιαχείριση Κινδύνων και η Κανονιστική Συμμόρφωση) και της Υπηρεσίας Ανθρώπινου υναμικού Ομίλου. Η Πολιτική Αμοιβών αποσκοπεί στα ακόλουθα: Στην παροχή διαφάνειας στη διαδικασία καταβολής επιπρόσθετων αμοιβών Στην παρακίνηση του προσωπικού Στην αύξηση της παραγωγικότητας και ανταγωνιστικότητας Στην εισαγωγή συγκεκριμένων ρυθμίσεων, οι οποίες λαμβάνουν υπόψη τους αντίστοιχους ρόλους της ανώτερης διεύθυνσης, τους ρόλους των ατόμων τα οποία λαμβάνουν αποφάσεις σε σχέση με τους κινδύνους πέρα από τα επιθυμητά όρια ανάληψης κινδύνων της Τράπεζας, καθώς και των λειτουργιών ελέγχου. 3.2 Οι Όροι Εντολής της Επιτροπής Αμοιβών Ο ρόλος της Επιτροπής Αμοιβών είναι η ετοιμασία εισηγήσεων προς το ιοικητικό Συμβούλιο της Ελληνικής Τράπεζας ημόσιας Εταιρείας Λίμιτεδ για τα πακέτα αμοιβής των Εκτελεστικών και των μη- Εκτελεστικών ιοικητικών Συμβούλων της Ελληνικής Τράπεζας ημόσιας Εταιρείας Λίμιτεδ καθώς και του Ανώτατου Εκτελεστικού ιευθυντή και των Γενικών ιευθυντών του Ομίλου. 3.3 Έκθεση Πολιτικής Αμοιβών για το έτος 2011 Το ιοικητικό Συμβούλιο συμμορφούμενο με τις πρόνοιες, οι οποίες περιέχονται στον Κώδικα Εταιρικής ιακυβέρνησης που δημοσιεύθηκε από το Χρηματιστήριο Αξιών Κύπρου (3η Έκδοση (Αναθεωρημένη) Μάρτιος 2011) και ειδικότερα το Παράρτημα 1 του Κώδικα, συμπεριλαμβάνει στην Ετήσια Έκθεση της Τράπεζας για το 2011 την Έκθεση Πολιτικής Αμοιβών. Η Ετήσια Έκθεση για το 2011 έχει αναρτηθεί στην επίσημη ιστοσελίδα της Τράπεζας. 10

11 3.4 Αμοιβές Προσωπικού Αμοιβές Αντιπροσωπεύουν το σύνολο των απολαβών του προσωπικού του Ομίλου και χωρίζονται σε : 1. Τακτικές Αμοιβές Αντιπροσωπεύουν τις απολαβές που καταβάλλονται στο προσωπικό του Ομίλου στις διάφορες χώρες στις οποίες δραστηριοποιείται οι οποίες διέπονται από τη νομοθεσία, τις συμβάσεις εργασίας και τις συλλογικές διαπραγματεύσεις όπου υπάρχουν. 2. Ανταμοιβή Είναι η επιπλέον αμοιβή που μπορεί να καταβληθεί στο προσωπικό του Ομίλου με βάση προ εγκριμένα σχέδια ανταμοιβής ή άλλες διοικητικές αποφάσεις και βασίζονται στα αποτελέσματα του Οργανισμού ή/και της Μονάδας/ Υπηρεσίας ή/και στην ατομική απόδοση. Το Σχέδιο Κινήτρων και Ανταπόδοσης το οποίο εγκρίνεται από το ιοικητικό Συμβούλιο κατόπιν εισήγησης από την Επιτροπή Αμοιβών του ιοικητικού Συμβουλίου, καλύπτει όλο το προσωπικό του Ομίλου, βασίζεται στην απόδοση των ίδιων των υπαλλήλων καθώς και των επιχειρηματικών μονάδων/υπηρεσιών στις οποίες υπηρετούν. Κατά το 2011, δεν έχουν καταβληθεί οποιεσδήποτε ανταμοιβές στο προσωπικό του Ομίλου Μέλη του ιοικητικού Συμβουλίου και κατηγορίες Προσωπικού Τα μέλη του ιοικητικού Συμβουλίου και το προσωπικό του Ομίλου χωρίζεται στις ακόλουθες κατηγορίες: Μη Εκτελεστικοί ιοικητικοί Σύμβουλοι Εκτελεστικοί ιοικητικοί Σύμβουλοι Βασικά διευθυντικά στελέχη, τα οποία αποτελούνται από τους Γενικούς ιευθυντές της Τράπεζας οι οποίοι δεν είναι ιοικητικοί Σύμβουλοι Μέλη Προσωπικού Γεωγραφικοί τομείς Ο Όμιλος δραστηριοποιείται στους ακόλουθους γεωγραφικούς τομείς: Τομέας Κύπρου - παρέχει κυρίως τραπεζικές, χρηματοοικονομικές υπηρεσίες και ασφαλιστικές εργασίες στην Κύπρο. Τομέας Ελλάδας - παρέχει κυρίως τραπεζικές υπηρεσίες μέσω του δικτύου καταστημάτων στην Ελλάδα. Τομέας άλλων χωρών - περιλαμβάνει κυρίως εργασίες στη Ρωσία. 11

12 Ο αριθμός των υπαλλήλων που εργοδοτούσε ο Όμιλος στις 31 εκεμβρίου 2011 ήταν άτομα. Οι αμοιβές προσωπικού του Ομίλου για το 2011 αναλύονται ως ακολούθως : Αμοιβές προσωπικού συμπεριλαμβανομένων των εκτελεστικών συμβούλων ανά γεωγραφικό τομέα Κύπρος Ελλάδα Άλλες χώρες Αρ. Αμοιβές ιοικητικών Συμβούλων και Βασικών διευθυντικών Στελεχών/Αριθμός ατόμων ανά κατηγορία Μη Εκτελεστικοί ιοικητικοί Σύμβουλοι Εκτελεστικοί ιοικητικοί Σύμβουλοι Βασικά διευθυντικά στελέχη Η ετήσια αύξηση στα συνολικά ωφελήματα αφυπηρέτησης δεν συμπεριλαμβάνεται στα πιο πάνω ποσά. H γνωστοποίηση των αμοιβών των ιοικητικών Συμβούλων και του Ανώτατου Εκτελεστικού ιευθυντή για το έτος 2011 γίνεται τόσο στις Σημειώσεις στους Λογαριασμούς (Σημείωση αρ. 38) όσο και στην ίδια την Έκθεση Πολιτικής Αμοιβών. 12

13 4. ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΙΝ ΥΝΩΝ ΟΜΙΛΟΥ Το ιοικητικό Συμβούλιο (.Σ.) έχει την τελική ευθύνη για την ανάληψη από τον Όμιλο παντός είδους κινδύνων καθώς και για την παρακολούθηση τους σε τακτική βάση. Επιπλέον, το ιοικητικό Συμβούλιο έχει την ευθύνη για την παρακολούθηση της κεφαλαιακής επάρκειας του Ομίλου, τόσο σε ενοποιημένη, όσο και σε ατομική βάση. Το ιοικητικό Συμβούλιο έχει ορίσει επιτροπή, την Επιτροπή ιαχείρισης Κινδύνων.Σ., η οποία είναι επιφορτισμένη με: (α) τη διαμόρφωση της πολιτικής του Ομίλου όσον αφορά τα όρια και τους όρους ανάληψης κινδύνων του Ομίλου, (β) τη μέριμνα ώστε τα κεφάλαια του Ομίλου να διατηρούνται σε επίπεδα που να ανταποκρίνονται στους αναλαμβανόμενους κινδύνους, και (γ) την επιβεβαίωση της επάρκειας των εκάστοτε αποδεκτών ορίων ανάληψης κινδύνου και των ορίων διακοπής ζημιογόνων δραστηριοτήτων ή λήψης άλλων διορθωτικών μέτρων. Στον Όμιλο υπάρχει και λειτουργεί επίσης Επιτροπή ιαχείρισης Ενεργητικού και Παθητικού (ALCO) η οποία είναι επιφορτισμένη με το να αποφασίζει και να ρυθμίζει το μείγμα και τη δομή των περιουσιακών στοιχείων και υποχρεώσεων του Ομίλου ανάλογα με τους κινδύνους που εμπερικλείουν (πιστωτικό, λειτουργικό, αγοράς και ρευστότητας, κ.α.) τόσο πάντα σε σχέση με την απόδοση, όσο και πρώτιστα σύμφωνα με την εκάστοτε πολιτική και κατεύθυνση του ιοικητικού Συμβουλίου όσον αφορά το επίπεδο κινδύνου και απόδοσης. Επιπρόσθετα, ο Όμιλος έχει δημιουργήσει ανεξάρτητη ιεύθυνση ιαχείρισης Κινδύνων. Η ιεύθυνση ιαχείρισης Κινδύνων παρακολουθεί όλους τους κινδύνους στους οποίους μπορεί να εμπλακεί ο Όμιλος μέσω των εξειδικευμένων μονάδων της που είναι: Η Υπηρεσία ιαχείρισης Πιστωτικού Κινδύνου, Η Υπηρεσία ιαχείρισης Κινδύνων Αγοράς και Ρευστότητας, Η Υπηρεσία ιαχείρισης Λειτουργικών Κινδύνων Η ιεύθυνση ιαχείρισης Κινδύνων έχει δικαίωμα να σταματήσει αποφάσεις που λαμβάνονται στην ALCO και στην Ανώτατη Επιτροπή Χορηγήσεων και να τις παραπέμψει στο ιοικητικό Συμβούλιο. Η γραμμή αναφοράς της ιεύθυνσης ιαχείρισης Κινδύνων είναι, τόσο στον Ανώτατο Εκτελεστικό ιευθυντή, όσο και στο ιοικητικό Συμβούλιο απευθείας. 4.1 Εσωτερική ιαδικασία Αξιολόγησης της Κεφαλαιακής Επάρκειας (Ε ΑΚΕ) Η προσέγγιση που έχει υιοθετηθεί είναι η «Μέθοδος του ελάχιστου κεφαλαίου» (Πυλώνας 1+), όπου ο Όμιλος καθορίζει σαν ελάχιστο απαιτούμενο κεφάλαιο το κεφάλαιο που προκύπτει από τους υπολογισμούς που γίνονται για σκοπούς Πυλώνα 1 και ακολούθως προσθέτει κεφάλαιο για κινδύνους οι οποίοι είτε δεν καλύπτονται είτε δεν καλύπτονται ικανοποιητικά από τον Πυλώνα 1. Οι επιμέρους μονάδες της ιεύθυνσης ιαχείρισης Κινδύνων Ομίλου έχουν την ευθύνη για την αξιολόγηση και επιμέτρηση του επιπρόσθετου κεφαλαίου. Οι υπολογισμοί εκ της φύσης τους, σε ορισμένες περιπτώσεις, βασίζονται στη χρήση κρίσεως. 13

14 Η ακολουθούμενη διαδικασία βασίζεται στο τρίπτυχο: αναγνώριση/αξιολόγηση του κινδύνου (υφιστάμενου και αναμενόμενου), υφιστάμενα (ή προτιθέμενα) μέτρα περιορισμού/μετριασμού του κινδύνου, και υπολογισμός της ανάγκης κράτησης (ή μη) κεφαλαίου. Στην αξιολόγηση της επάρκειας κεφαλαίων οι μονάδες διαχείρισης κινδύνων αξιολογούν τον κίνδυνο τόσο υπό «κανονικές» συνθήκες, όσο και σε καταστάσεις προσομοίωσης κρίσης. Οι απόψεις της ιεύθυνσης ιαχείρισης Κινδύνων συζητούνται τόσο μεταξύ της Εκτελεστικής ιεύθυνσης όσο και στην Επιτροπή ιαχείρισης Κινδύνων του ιοικητικού Συμβουλίου, με σκοπό την τελική διαμόρφωση θέσης για υποβολή και έγκριση από το ιοικητικό Συμβούλιο για την επάρκεια κεφαλαίων του Ομίλου. Οι υπολογισμοί αυτοί αποτελούν τη βάση των υπολογισμών/προβλέψεων για τις πιο μακροχρόνιες ανάγκες κεφαλαίου που ετοιμάζει η Οικονομική ιεύθυνση του Ομίλου και στις οποίες ενσωματώνονται και στοιχεία από τα τριετή στρατηγικά προγράμματα του Ομίλου. 14

15 5. ΚΕΦΑΛΑΙΑΚΕΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ Ο Όμιλος χρησιμοποιεί την Τυποποιημένη Μέθοδο για υπολογισμό του κεφαλαίου για σκοπούς πιστωτικού κινδύνου και κινδύνου αγοράς Πυλώνα 1 και τη Μέθοδο του Βασικού είκτη για σκοπούς λειτουργικού κινδύνου. Για σκοπούς Πυλώνα 2 χρησιμοποιείται η μέθοδος του Ελάχιστου Κεφαλαίου (Πυλώνας 1+). Το απαιτούμενο κεφάλαιο του Πυλώνα 1 στο τέλος του 2011 ήταν: Πυλώνας 1 Κεφάλαιο Κίνδυνος 000 Πιστωτικός Αγοράς Λειτουργικός Σύνολο Απαιτούμενου Κεφαλαίου

16 6. ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΠΙΣΤΩΤΙΚΟΥ ΚΙΝ ΥΝΟΥ 6.1 Ορισμός Πιστωτικού Κινδύνου Πιστωτικός κίνδυνος είναι ο κίνδυνος να υποστεί ο Όμιλος ζημιές εξαιτίας της αθέτησης των συμβατικών υποχρεώσεων των πελατών ή και άλλων αντισυμβαλλόμενων. Ο κίνδυνος αυτός δημιουργείται κυρίως από τις δανειοδοτήσεις, τις εμπορικές συναλλαγές και τη διαχείριση διαθεσίμων. Μπορεί επίσης να δημιουργηθεί όταν υποβαθμίζονται οι πιστοληπτικές διαβαθμίσεις των εκδοτών των ομολογιακών δανείων που έχουν ως αποτέλεσμα τη μείωση της αξίας των περιουσιακών στοιχείων του Ομίλου. 6.2 Υπηρεσία ιαχείρισης Πιστωτικού Κινδύνου Ομίλου (Υ ΠΚ) Η Υ ΠΚ εφαρμόζει διαδικασίες για τον εντοπισμό, την αξιολόγηση και τη μέτρηση του πιστωτικού κινδύνου, έχοντας σαν βάση τις στρατηγικές επιδιώξεις του Ομίλου όπως καθορίζονται από το ιοικητικό Συμβούλιο της Τράπεζας. Η διαχείριση του πιστωτικού κινδύνου στο Τραπεζικό Χαρτοφυλάκιο και στο Χαρτοφυλάκιο ιαθεσίμων είναι κεντροποιημένη και γίνεται από την Υπηρεσία ιαχείρισης Πιστωτικού Κινδύνου Ομίλου. 6.3 ιαδικασίες ιαχείρισης Πιστωτικού Κινδύνου Για σκοπούς καλύτερης διαχείρισης του πιστωτικού κινδύνου υπάρχει συνεχής αναθεώρηση των πιστωτικών πολιτικών του Ομίλου και παρακολούθηση της συμμόρφωσης των σχετικών υπηρεσιακών μονάδων με τις πολιτικές αυτές. Η Υπηρεσία εκδίδει επίσης οδηγίες στις διάφορες υπηρεσιακές μονάδες με βάση τη διάθεση για ανάληψη πιστωτικού κινδύνου σε συγκεκριμένους τομείς αγοράς, δραστηριότητες αλλά και σε συγκεκριμένα τραπεζικά προϊόντα. Όταν κριθεί αναγκαίο, υιοθετούνται περιορισμοί σχετικά με την ανάληψη καινούργιων τραπεζικών δραστηριοτήτων ανάλογα με την εκτίμηση του κινδύνου που θα αναληφθεί και τις μεταβαλλόμενες οικονομικές συνθήκες. Η Υπηρεσία ενημερώνει και συμβουλεύει τις διάφορες υπηρεσιακές μονάδες του Ομίλου για τους πιστωτικούς κινδύνους που ελλοχεύουν, οργανώνει σεμινάρια με σκοπό την επιμόρφωση του προσωπικού και εφαρμόζει κατάλληλα συστήματα για τη μέτρηση και παρακολούθηση του πιστωτικού κινδύνου. Παράλληλα, η Υπηρεσία διατηρεί στενή συνεργασία με εξωτερικούς διεθνείς οίκους πιστοληπτικής αξιολόγησης αλλά και με τις εποπτικές αρχές για θέματα που αφορούν τη διαχείριση του πιστωτικού κινδύνου. Η Υ ΠΚ έχει επίσης την ευθύνη για την παρακολούθηση της επιμέρους ανάλυσης των χορηγήσεων και δανειοληπτών στα διάφορα πελατειακά χαρτοφυλάκια χορηγήσεων, περιλαμβανομένης και της αξιολόγησης της επάρκειας των προβλέψεων και των αποθεματικών έναντι αυτών. 6.4 Μέτρηση Πιστωτικού Κινδύνου και Υιοθέτηση Πιστωτικών Ορίων ίνεται μεγάλη έμφαση στην αξιολόγηση της ποιότητας και της απόδοσης των πιστωτικών χαρτοφυλακίων τόσο στον Τομέα Ιδιωτών όσο και στους Τομείς των Μικρομεσαίων και Μεγάλων Επιχειρήσεων, για να διαπιστωθεί κατά πόσο οι πιστωτικοί κίνδυνοι που ελλοχεύουν αναγνωρίζονται και αντιμετωπίζονται έγκαιρα και αποτελεσματικά. Για την επίτευξη των πιο πάνω, χρησιμοποιούνται αναπτυγμένα συστήματα για τη μέτρηση του πιστωτικού κινδύνου αλλά και την αξιολόγηση των πιστούχων με βάση ποσοτικά και ποιοτικά κριτήρια. Στον Τομέα Ιδιωτών εφαρμόζεται σύστημα αξιολόγησης της πιστοληπτικής ικανότητας των πελατών και επιμέτρησης του πιστωτικού κινδύνου (Credit Scoring) που καλύπτει τις πιστωτικές κάρτες και τα 16

17 δανειακά προϊόντα. Για τις επιχειρήσεις εφαρμόζεται υπόδειγμα αξιολόγησης που κατατάσσει τις εταιρείες σε βαθμίδες πιστοληπτικής διαβάθμισης (ratings) και βοηθά τόσο στην αξιολόγηση της πιστοληπτικής ικανότητας της επιχείρησης όσο και στην ορθολογιστική τιμολόγηση των χορηγήσεων σύμφωνα με τον αναλαμβανόμενο κίνδυνο, λαμβάνοντας υπόψη τόσο τα οικονομικά δεδομένα κάθε επιχείρησης όσο και διάφορα ποιοτικά κριτήρια που έχουν σχέση με την ίδια την επιχείρηση αλλά και την αγορά στην οποία δραστηριοποιείται. Η έγκριση των χορηγήσεων στο Τραπεζικό Χαρτοφυλάκιο στην Κύπρο και Ελλάδα, οι οποίες υπερβαίνουν καθορισμένα όρια, γίνεται από τις διάφορες εγκριτικές αρχές, οι οποίες είναι ανεξάρτητες από τις επιχειρηματικές μονάδες. Οι χορηγήσεις που ξεπερνούν τα όρια των εγκριτικών αρχών καθώς και οι χορηγήσεις σε μέλη του ιοικητικού Συμβουλίου και συνδεδεμένα με αυτούς πρόσωπα, όπως καθορίζονται στον περί Τραπεζικών Εργασιών Νόμο της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου, εγκρίνονται από το ιοικητικό Συμβούλιο. Η Υπηρεσία ιαχείρισης Πιστωτικού Κινδύνου παρακολουθεί στενά τα όρια έγκρισης πιστωτικών ορίων σε διάφορα εγκριτικά επίπεδα και όπου κριθεί σκόπιμο προτείνει αναθεώρηση των ορίων αυτών σε συνεργασία με την Υπηρεσία ιαχείρισης Χορηγήσεων Ομίλου. Στο Χαρτοφυλάκιο ιαθεσίμων υπάρχει κεντροποιημένη διαχείριση των ανοιγμάτων σε χώρες, τραπεζικά ιδρύματα και άλλα αντισυμβαλλόμενα μέρη. Τα ανώτατα πιστωτικά όρια χωρών και αντισυμβαλλόμενων Τραπεζών και τα όρια κινδύνων διακανονισμού με αντισυμβαλλόμενα μέρη εγκρίνονται σε επίπεδο Ομίλου από την Επιτροπή ιαχείρισης Περιουσιακών Στοιχείων και Υποχρεώσεων. Ο καθορισμός των αναλυτικών ορίων γίνεται με βάση Μοντέλο Πιστωτικών Ορίων το οποίο έχει ως πρωταρχικό δείκτη αξιολόγησης το βαθμό φερεγγυότητας της χώρας και του αντισυμβαλλόμενου από διεθνείς οίκους αξιολόγησης, αλλά παράλληλα λαμβάνει υπόψη και την κατάταξή τους με βάση την κατηγοριοποίηση που γίνεται από το Bankers Almanac για τράπεζες και από το Euromoney για χώρες. Οι μεταβολές στις πιστοληπτικές διαβαθμίσεις των αντισυμβαλλόμενων και χωρών παρακολουθούνται καθημερινά και οποιεσδήποτε διαφοροποιήσεις στα όρια κοινοποιούνται στις διάφορες υπηρεσιακές μονάδες του Ομίλου. Ο καθορισμός των ορίων στο Χαρτοφυλάκιο ιαθεσίμων και στο Τραπεζικό Χαρτοφυλάκιο γίνεται με γνώμονα την ορθολογιστική διασπορά των κεφαλαίων του Ομίλου και την αποφυγή των συγκεντρώσεων σε διάφορους τομείς της οικονομίας, σε γεωγραφικές περιοχές, ή σε συνδεδεμένα αντισυμβαλλόμενα μέρη καθώς επίσης και σε ζημιογόνες δραστηριότητες. Για τον καθορισμό των ορίων λαμβάνονται υπόψη οι στρατηγικές επιδιώξεις του Ομίλου, οι οδηγίες των Εποπτικών Αρχών και το πολιτικοοικονομικό περιβάλλον. 6.5 Εφαρμογή της Βασιλείας ΙΙ Ο Όμιλος είναι σε συμμόρφωση με τη Βασιλεία ΙΙ από τον Ιανουάριο του 2007, η οποία καθορίζει τρεις μεθόδους για τον υπολογισμό του ύψους των σταθμισμένων χρηματοδοτικών ανοιγμάτων για τον πιστωτικό κίνδυνο: την Τυποποιημένη Μέθοδο, την Απλή και την Αναβαθμισμένη Μέθοδο των Εσωτερικών ιαβαθμίσεων. Στην Τυποποιημένη Μέθοδο, η οποία χρησιμοποιείται από τον Όμιλο για τον υπολογισμό του ελάχιστου κεφαλαίου έναντι του πιστωτικού κινδύνου, απαιτείται η κατάταξη των ανοιγμάτων σε κλάσεις ανοιγμάτων και εφαρμόζονται συγκεκριμένοι συντελεστές στάθμισης, που διαφοροποιούνται ανάλογα με την κλάση στην οποία ανήκουν τα ανοίγματα καθώς επίσης και την πιστοληπτική τους διαβάθμιση. Παράλληλα, λειτουργεί σύστημα μέτρησης της κεφαλαιακής επάρκειας του Ομίλου και διενεργούνται προσομοιώσεις ακραίων καταστάσεων σύμφωνα με τις απαιτήσεις του πλαισίου κεφαλαιακής επάρκειας. 17

18 Η Βασιλεία ΙΙ προτείνει δύο μεθόδους για την αναγνώριση εξασφαλίσεων: την Απλή και την Αναλυτική Μέθοδο. Στον Όμιλο εφαρμόζεται η Αναλυτική Μέθοδος διότι επιτρέπει την πιο δίκαιη αναγνώριση και τον καλύτερο υπολογισμό των εξασφαλίσεων του Ομίλου. 6.6 Εφαρμογή της Τυποποιημένης Μεθόδου Οι ελάχιστες κεφαλαιακές απαιτήσεις του Πυλώνα 1 υπολογίζονται ανά άνοιγμα με είκτη Ελάχιστης Κεφαλαιακής Επάρκειας στο 8% όπως ορίζει και η σχετική Οδηγία της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου. Πιο κάτω παρουσιάζονται οι κλάσεις ανοιγμάτων και τα σταθμισμένα ποσά του Ομίλου με βάση την Τυποποιημένη Μέθοδο. 31 εκεμβρίου 2011 Σταθμισμένα Ελάχιστη ποσά κεφαλαιακή απαίτηση Κλάσεις Ανοιγμάτων ιοικητικοί Οργανισμοί και μη Κερδοσκοπικές Επιχειρήσεις 8 1 Κεντρικές Κυβερνήσεις και Κεντρικές Τράπεζες Επιχειρήσεις Ιδρύματα ιεθνείς Οργανισμοί Πολυμερείς Τράπεζες Ανάπτυξης Άλλα Στοιχεία Στοιχεία σε Καθυστέρηση Εξασφαλισμένα με Ακίνητα Περιφερειακές Κυβερνήσεις ή Τοπικές Αρχές Λιανική Τραπεζική Βραχυπρόθεσμα Ανοίγματα έναντι Ιδρυμάτων Σύνολο Το συνολικό άνοιγμα του Ομίλου σε παράγωγα ανέρχεται σε 35 εκατ. το οποίο υπολογίζεται με τη «Μέθοδο Βάσει Προσφυγής στην Αγορά» ως το άθροισμα του τρέχοντος κόστους αντικατάστασης και του ενδεχόμενου μελλοντικού πιστωτικού ανοίγματος. Στα σταθμισμένα ποσά των Ιδρυμάτων («Ιδρύματα» και «Βραχυπρόθεσμα Ανοίγματα έναντι Ιδρυμάτων»), των Επιχειρήσεων και της Λιανικής Τραπεζικής περιλαμβάνονται παράγωγα 10,6 εκατ. Η ελάχιστη κεφαλαιακή απαίτηση για τα εν λόγω παράγωγα ανέρχεται σε 0,8 εκατ. Στις 31 εκεμβρίου 2011, το τρέχων κόστος αντικατάστασης τους ήταν 26 εκατ. και υπολογίζεται με βάση τις τρέχουσες (αγοραίες) τιμές των συμβάσεων (mark-tomarket). Ο Όμιλος κάνει χρήση των πιο κάτω παραγώγων: Προθεσμιακές πράξεις συναλλάγματος: αντιπροσωπεύουν συμβάσεις για αγοραπωλησίες ξένου συναλλάγματος με διακανονισμό σε μελλοντική ημερομηνία. Ανταλλαγές συναλλάγματος: αντιπροσωπεύουν συμβάσεις για ανταλλαγή ταμειακών ροών διαφορετικών νομισμάτων. 18

19 Συμβόλαια δικαιωμάτων προαίρεσης: αντιπροσωπεύουν συμβάσεις για μελλοντική αγορά ή πώληση σε ορισμένη τιμή κάποιου χρηματοοικονομικού προϊόντος, αλλά με το δικαίωμα σε ένα από τα δύο μέρη να ζητήσει ή όχι από το άλλο μέρος την εκπλήρωση της συμφωνίας μέχρι κάποιο χρονικό σημείο ή με την πάροδο του χρονικού σημείου. Ανταλλαγές επιτοκίων: αντιπροσωπεύουν συμβάσεις για ανταλλαγή πληρωμών βάσει ενός επιτοκίου, έναντι ενός άλλου επιτοκίου, πάνω σε ένα καθορισμένο ονομαστικό ποσό και σε καθορισμένες χρονικές περιόδους. 31 εκεμβρίου 2011 Ονομαστικό ποσό '000 Λοιπά περιουσιακά στοιχεία '000 Εύλογη αξία Λοιπές υποχρεώσεις '000 Παράγωγα Προθεσμιακές πράξεις συναλλάγματος Ανταλλαγές συναλλάγματος Συμβόλαια δικαιωμάτων προαίρεσης Ανταλλαγές επιτοκίων Σύνολο Καθορισμένοι Εξωτερικοί Οργανισμοί Πιστοληπτικής Αξιολόγησης στην εφαρμογή της Τυποποιημένης Μεθόδου Για σκοπούς εφαρμογής της Τυποποιημένης Μεθόδου, οι καθορισμένοι Εξωτερικοί Οργανισμοί Πιστοληπτικής Αξιολόγησης (External Credit Assessment Institutions/ECAI) που έχουν αναγνωριστεί από την Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου είναι οι Fitch Ratings, Standard and Poor s Rating Services, και Moody s Investor Service. Για τον Όμιλο της Ελληνικής Τράπεζας έχει επιλεγεί ο οίκος Moody s για όλες τις κλάσεις ανοιγμάτων, με εξαίρεση τις περιπτώσεις όπου δεν υπάρχει διαβάθμιση από τον συγκεκριμένο οίκο, οπότε και χρησιμοποιούνται οι διαβαθμίσεις των άλλων δύο οίκων. Για τον προσδιορισμό των συντελεστών στάθμισης για ανοίγματα έναντι Ιδρυμάτων, εφαρμόζεται η Μέθοδος στάθμισης με βάση τον συντελεστή στάθμισης της Κεντρικής κυβέρνησης όπως αυτή ορίζεται στο Παράρτημα VI της Ενότητας Α της Οδηγίας. Η χρήση των πιστοληπτικών αξιολογήσεων των Moody s για τον προσδιορισμό των συντελεστών στάθμισης και των κεφαλαιακών απαιτήσεων συμμορφώνεται με τις οδηγίες των εποπτικών αρχών, αφού έχουν χρησιμοποιηθεί κατά τρόπο συνεπή για όλα τα ανοίγματα που ανήκουν σε αυτή την κλάση και θα χρησιμοποιούνται σε συνεχή βάση και με διαχρονική συνέπεια. 6.8 Πολιτικές Αντιστάθμισης και Μείωσης του Πιστωτικού Κινδύνου Σύμφωνα με την πολιτική του Ομίλου, το ύψος των παρεχόμενων πιστωτικών διευκολύνσεων δεν πρέπει να ξεπερνά την ικανότητα αποπληρωμής των αντισυμβαλλομένων. Επιπρόσθετα, εφαρμόζονται πολιτικές για την αντιστάθμιση και μείωση των πιστωτικών κινδύνων μέσω της λήψης εξασφαλίσεων οι οποίες καθορίζουν τα είδη των εξασφαλίσεων που αναγνωρίζονται ως εμπράγματες εξασφαλίσεις αλλά και τις μεθόδους αποτίμησής τους. 19

20 Στον πιο κάτω πίνακα παρουσιάζονται οι αξίες ανοίγματος πριν και μετά τη μείωση του πιστωτικού κινδύνου ανά συντελεστή στάθμισης. Οι συντελεστές στάθμισης καθορίζονται με βάση την κλάση και τη βαθμίδα της πιστωτικής ποιότητας του αντισυμβαλλομένου, σύμφωνα με το Παράρτημα VI της Ενότητας Α της Οδηγίας. Οι αξίες πριν τη μείωση του πιστωτικού κινδύνου αποτελούν την αρχική αξία του ανοίγματος αφαιρουμένων των προβλέψεων. Οι αξίες μετά τη μείωση του πιστωτικού κινδύνου παρουσιάζουν τα ανοίγματα λαμβάνοντας υπόψη τόσο τις αποδεκτές χρηματοοικονομικές εξασφαλίσεις (χρηματοδοτούμενη πιστωτική προστασία) όσο και τη μη χρηματοδοτούμενη πιστωτική προστασία, αλλά πριν τη μετατροπή των εκτός ισολογισμού στοιχείων σε στοιχεία εντός ισολογισμού. Αξίες ανοίγματος πριν τη μείωση πιστωτικού κινδύνου Αξίες ανοίγματος λαμβάνοντας υπόψη τη μη χρηματοδοτούμενη πιστωτική Αξίες ανοίγματος μετά τη μείωση πιστωτικού κινδύνου προστασία Συντελεστής Στάθμισης 0% % % % % % % Σύνολο Αναφορικά με τις πολιτικές και διαδικασίες του Ομίλου για το συμψηφισμό εντός και εκτός ισολογισμού στοιχείων, αυτές συμμορφώνονται με τις σχετικές οδηγίες των εποπτικών αρχών. Το κυριότερο είδος εξασφάλισης του Ομίλου είναι η λήψη υποθηκών σε ακίνητα. Λαμβάνονται επίσης κυβερνητικές και τραπεζικές εγγυήσεις, από αντισυμβαλλόμενους στην Κύπρο και στην Ελλάδα, καθώς επίσης και εταιρικές και προσωπικές εγγυήσεις. Οι πολιτικές για τη λήψη εξασφαλίσεων αναθεωρούνται συχνά για να είναι σύμφωνες με τις οδηγίες των εποπτικών αρχών και της Βασιλείας ΙΙ ενώ παράλληλα παρακολουθούνται οι συγκεντρώσεις σε συγκεκριμένα είδη εξασφαλίσεων για σκοπούς μείωσης του κινδύνου συγκέντρωσης. Στις 31 εκεμβρίου 2011, η μεγαλύτερη συγκέντρωση σε εξασφαλίσεις ήταν υποθήκες σε εμπορικά ακίνητα με ποσοστό συγκέντρωσης 34%, υποθήκες σε γη 29%, ενώ για τις υποθήκες έναντι αστικών ακινήτων το ποσοστό συγκέντρωσης ανήλθε στο 18% των συνολικών εξασφαλίσεων. Η συνολική συγκέντρωση στις υποθήκες αποτελεί περίπου το 81% των συνολικών εξασφαλίσεων και λαμβάνεται υπόψη στον υπολογισμό πρόσθετου κεφαλαίου για τον Πυλώνα 2. Η αξία κάθε υποθήκης λογίζεται ως το μικρότερο ποσό μεταξύ της καταναγκαστικής τιμής πώλησης του ακινήτου και του ποσού της υποθήκης πλέον τόκους. Η αξία του κάθε ακινήτου καθορίζεται στη βάση εκτιμήσεων από ανεξάρτητους εγκεκριμένους εκτιμητές αποδεκτούς στην Τράπεζα. Στον πιο κάτω πίνακα παρουσιάζεται, για κάθε κλάση ανοίγματος, η συνολική αξία του ανοίγματος που καλύπτεται από αποδεκτές χρηματοοικονομικές εξασφαλίσεις (χρηματοδοτούμενη πιστωτική προστασία), μετά το συμψηφισμό εντός ή εκτός ισολογισμού και μετά την εφαρμογή των προσαρμογών μεταβλητότητας. 20

21 Αξίες ανοίγματος που καλύπτονται από αποδεκτές χρηματοοικονομικές εξασφαλίσεις 000 Κλάσεις Ανοιγμάτων Επιχειρήσεις Ιδρύματα Στοιχεία σε Καθυστέρηση Περιφερειακές Κυβερνήσεις ή Τοπικές Αρχές 82 Λιανική Τραπεζική Βραχυπρόθεσμα Ανοίγματα έναντι Ιδρυμάτων 101 Σύνολο Στον πιο κάτω πίνακα παρουσιάζεται, χωριστά για κάθε κλάση ανοίγματος, το συνολικό άνοιγμα που καλύπτεται από εγγυήσεις ή πιστωτικά παράγωγα (μη χρηματοδοτούμενη πιστωτική προστασία), μετά το συμψηφισμό εντός ή εκτός ισολογισμού. Αξίες ανοίγματος που καλύπτονται από εγγυήσεις ή πιστωτικά παράγωγα 000 Κλάσεις Ανοιγμάτων Επιχειρήσεις Στοιχεία σε Καθυστέρηση Περιφερειακές Κυβερνήσεις ή Τοπικές Αρχές Λιανική Τραπεζική 994 Σύνολο Πυλώνας 2 Ο Όμιλος, με βάση τις Κατευθυντήριες Γραμμές της Κεντρικής Τράπεζας ημερομηνίας 18 Απριλίου 2007, έχει υπολογίσει κεφάλαιο για τον Πυλώνα 2 για την κάλυψη πιθανών κινδύνων όπως ο Κίνδυνος Συγκέντρωσης (σε μεγάλα χρηματοδοτικά ανοίγματα, τομείς της οικονομίας, είδη εξασφάλισης, προϊόντα και νομίσματα, χώρες και τραπεζικά ιδρύματα), ο Ελλειμματικός Κίνδυνος, ο κίνδυνος που προκύπτει από πελάτες υψηλού κινδύνου, καθώς και άλλους κινδύνους. 21

22 6.10 Κίνδυνος Απομείωσης Αξίας Απαιτήσεις σε υπερημερία Οι απαιτήσεις σε υπερημερία αντιπροσωπεύουν χορηγήσεις οι οποίες είναι στην Υπηρεσία Ανάκτησης Χρεών, χορηγήσεις σε αθέτηση (η αποπληρωμή οφειλόμενων τόκων και/ ή κεφαλαίου είναι σε καθυστέρηση) και χορηγήσεις για τις οποίες έχει γίνει κεφαλαιουχική πρόβλεψη ή οι τόκοι είναι σε αναστολή Απομειωμένες χορηγήσεις και επενδύσεις Οι απομειωμένες χορηγήσεις αντιπροσωπεύουν χορηγήσεις για τις οποίες ο Όμιλος προσδιορίζει ότι είναι πιθανή η μη είσπραξη του συνολικού ποσού του κεφαλαίου και των οφειλόμενων τόκων με βάση τους συμβατικούς όρους του δανείου ή της σχετικής συμφωνίας. Οι απομειωμένες επενδύσεις αντιπροσωπεύουν επενδύσεις για τις οποίες υπάρχει αντικειμενική ένδειξη ότι έχουν υποστεί απομείωση αξίας ως αποτέλεσμα ενός ή περισσότερων γεγονότων που συνέβηκαν μετά την αρχική αναγνώριση της επένδυσης. Σε κάθε ημερομηνία της κατάστασης οικονομικής θέσης ο Όμιλος προβαίνει σε αξιολόγηση εάν υπάρχουν αντικειμενικές αποδείξεις ότι τα χρηματοοικονομικά περιουσιακά του στοιχεία, εκτός από στοιχεία στην εύλογη αξία μέσω των αποτελεσμάτων, έχουν υποστεί απομείωση αξίας. Χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία θεωρείται ότι έχουν υποστεί απομείωση αξίας όταν υπάρχει αντικειμενική απόδειξη απομείωσης αξίας ως αποτέλεσμα ενός ζημιογόνου γεγονότος το οποίο συνέβηκε μετά την αρχική αναγνώριση του περιουσιακού στοιχείου και έχει επίδραση που μπορεί να εκτιμηθεί αξιόπιστα στις εκτιμώμενες μελλοντικές ταμειακές ροές του εν λόγω περιουσιακού στοιχείου. Αντικειμενικές αποδείξεις ότι χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία έχουν υποστεί απομείωση αξίας περιλαμβάνουν την αθέτηση όρων του δανείου από πελάτες, την επαναδιαπραγμάτευση ενός δανείου με βάση όρους τους οποίους ο Όμιλος δεν θα εξέταζε σε διαφορετική περίπτωση, ενδείξεις ότι ο πελάτης ή ο εκδότης θα πτωχεύσει, την εξαφάνιση ενεργούς αγοράς για το στοιχείο, ή άλλα παρατηρήσιμα στοιχεία σε σχέση με μια ομάδα χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων όπως δυσμενείς μεταβολές στην κατάσταση πληρωμών των οφειλετών ή εκδοτών της ομάδας, ή οικονομικές συνθήκες που συσχετίζονται με τις πιο πάνω αθετήσεις επί των περιουσιακών στοιχείων της ομάδας. Επιπρόσθετα, για μία επένδυση σε μετοχές, μια σημαντική ή παρατεταμένη μείωση της εύλογης αξίας τους κάτω του κόστους επίσης αποτελεί αντικειμενική απόδειξη απομείωσης αξίας. (α) Χορηγήσεις σε πελάτες Ο Όμιλος εξετάζει εάν υπάρχουν βάσιμες αποδείξεις για πιθανές ζημίες στο χαρτοφυλάκιο χορηγήσεων σε πελάτες σε ατομική και συλλογική βάση. Χορηγήσεις που από μόνες τους θεωρούνται σημαντικές εξετάζονται για απομείωση σε ατομική βάση. Για χορηγήσεις οι οποίες εξετάστηκαν μεμονωμένα και δεν παρουσίασαν απομείωση καθώς και για χορηγήσεις μικρότερης αξίας, οι πιθανές ζημίες εξετάζονται και εκτιμώνται συλλογικά. Οι χορηγήσεις αυτές ταξινομούνται σε ομάδες με συναφή χαρακτηριστικά πιστωτικού κινδύνου οι οποίες αξιολογούνται για ύπαρξη απομείωσης. Η πρόβλεψη για απομείωση στις διάφορες ομάδες γίνεται σε συλλογικό επίπεδο και δεν καταλογίζεται σε συγκεκριμένες χορηγήσεις. Ο υπολογισμός της πρόβλεψης για απομείωση γίνεται με βάση την εκτίμηση του Ομίλου σε ότι αφορά την ιστορική εμπειρία ζημιών που παρουσιάστηκαν από τις ομάδες με παρόμοια χαρακτηριστικά κινδύνων. Το ποσό της ζημίας αποµείωσης για χορηγήσεις σε πελάτες, υπολογίζεται ως η διαφορά μεταξύ της λογιστικής αξίας της απαίτησης και της παρούσας αξίας των εκτιμώμενων μελλοντικών ταμειακών ροών προεξοφλημένων με το αρχικό πραγματικό επιτόκιο του δανείου. Οι ζημίες αναγνωρίζονται στα αποτελέσματα και αντικατοπτρίζονται σε λογαριασμό απομείωσης της αξίας των χορηγήσεων. 22

23 Αν μετά την ημερομηνία αναγνώρισης της ζημίας από απομείωση, λάβουν χώρα γεγονότα που οδηγούν σε μείωση των ήδη αναγνωρισθέντων ποσών απομείωσης ή εισπραχθούν ποσά από διαγραφέντες χορηγήσεις, η μείωση στη ζημία απομείωσης αναστρέφεται μέσω των αποτελεσμάτων. (β) Επενδύσεις που ταξινομήθηκαν ως διακρατούμενες μέχρι τη λήξη και ως δάνεια και απαιτήσεις Αν υπάρχει αντικειμενική απόδειξη ότι επενδύσεις που ταξινομήθηκαν ως διακρατούμενες μέχρι τη λήξη και ως δάνεια και απαιτήσεις, οι οποίες τηρούνται λογιστικά στο αποσβεσμένο κόστος, έχουν υποστεί ζημία απομείωσης, το ποσό της ζημίας επιμετρείται ως η διαφορά μεταξύ της λογιστικής αξίας της επένδυσης και της παρούσας αξίας των εκτιμώμενων μελλοντικών ταμειακών ροών προεξοφλημένων με το αρχικό πραγματικό επιτόκιο της επένδυσης. Το ποσό της ζημίας αναγνωρίζεται στα αποτελέσματα και μειώνεται η λογιστική αξία των επενδύσεων. Σε περίπτωση που σε μεταγενέστερη περίοδο, το ύψος της ζημίας απομείωσης μειώνεται και η μείωση σχετίζεται αντικειμενικά με γεγονός που συνέβηκε μετά την αναγνώριση της απομείωσης, η ζημία απομείωσης που είχε αναγνωριστεί προηγουμένως αναστρέφεται μέσω των αποτελεσμάτων. (γ) Επενδύσεις διαθέσιμες προς πώληση Όταν υπάρχουν αντικειμενικές αποδείξεις ότι μια επένδυση διαθέσιμη προς πώληση έχει υποστεί απομείωση αξίας, η συσσωρευμένη ζημία που είχε αναγνωριστεί απευθείας στα ίδια κεφάλαια αφαιρείται από τα ίδια κεφάλαια και αναγνωρίζεται στα αποτελέσματα. Το ποσό της ζημίας που αφαιρείται από τα ίδια κεφάλαια και αναγνωρίζεται στα αποτελέσματα είναι η διαφορά μεταξύ του κόστους κτήσης (μετά την αφαίρεση αποπληρωμών κεφαλαίου και αποσβέσεων) και της τρέχουσας εύλογης αξίας, μείον ζημίες απομείωσης που είχαν αναγνωριστεί προηγουμένως στα αποτελέσματα για την εν λόγω επένδυση. Σε περίπτωση που σε μεταγενέστερη περίοδο, αυξάνεται η εύλογη αξία μίας απομειωμένης επένδυσης σε χρεόγραφα διαθέσιμα προς πώληση και η αύξηση σχετίζεται αντικειμενικά με γεγονός που συνέβηκε μετά την αναγνώριση της απομείωσης, η ζημία απομείωσης που είχε αναγνωριστεί προηγουμένως αναστρέφεται μέσω των αποτελεσμάτων. Οι ζημίες απομείωσης που αναγνωρίζονται στα αποτελέσματα για απομειωμένες επενδύσεις σε μετοχές διαθέσιμες προς πώληση δεν αναστρέφονται μέσω των αποτελεσμάτων αλλά παρουσιάζονται στα αποθεματικά. Χορηγήσεις και επενδύσεις διαγράφονται όταν εκπνεύσουν τα συμβατικά δικαιώματα επί των ταμειακών ροών τους, ή όταν μεταβιβάζουν τα συμβατικά δικαιώματα επί των ταμειακών ροών τους σε μία συναλλαγή στην οποία μεταβιβάζονται ουσιαστικά όλοι οι κίνδυνοι και τα οφέλη της κυριότητάς τους. Στον ακόλουθο πίνακα παρουσιάζεται το συνολικό ποσό των ανοιγμάτων μετά από λογιστικούς συμψηφισμούς και χωρίς να λαμβάνονται υπόψη τα αποτελέσματα μείωσης του πιστωτικού κινδύνου, με κατανομή ανά κλάση ανοιγμάτων. 23