Ζ ΔΝΣΑΞΖ ΣΖ ΚΑΤΖ ΣΖΝ ΟΛΟΚΛΖΡΩΜΔΝΖ ΓΗΑΥΔΗΡΗΖ ΣΩΝ ΑΣΗΚΩΝ ΣΔΡΔΩΝ ΑΠΟΒΛΖΣΩΝ ΣΖ ΠΔΡΗΦΔΡΔΗΑ ΓΤΣΗΚΖ ΔΛΛΑΓΑ

Transcript

1 ΠΑΝΔΠΗΣΖΜΗΟ ΠΑΣΡΧΝ ΠΟΛΤΣΔΥΝΗΚΖ ΥΟΛΖ ΣΜΖΜΑ ΠΟΛΗΣΗΚΧΝ ΜΖΥΑΝΗΚΧΝ Ζ ΔΝΣΑΞΖ ΣΖ ΚΑΤΖ ΣΖΝ ΟΛΟΚΛΖΡΩΜΔΝΖ ΓΗΑΥΔΗΡΗΖ ΣΩΝ ΑΣΗΚΩΝ ΣΔΡΔΩΝ ΑΠΟΒΛΖΣΩΝ ΣΖ ΠΔΡΗΦΔΡΔΗΑ ΓΤΣΗΚΖ ΔΛΛΑΓΑ ΓΗΑΣΡΗΒΖ ΓΗΠΛΧΜΑΣΟ ΔΗΓΗΚΔΤΖ ΝΗΚΟΛΑΟΤ Π. ΜΟΤΓΚΟΓΗΑΝΝΖ Μεραλνιόγνπ θαη Αεξνλαππεγνύ Μεραληθνύ ΠΑΣΡΑ 2011

2 Αθιεπώνεηαι ζηοςρ γονείρ μος, Παναγιώηη και Γεωπγία, ωρ ελάσιζηο δείγμα αναγνώπιζηρ ηων θςζιών ηοςρ και ηηρ αγάπηρ ηοςρ για μένα

3 I ΠΡΟΛΟΓΟ Ζ πανμφζα Γζαηνζαή Γζπθχιαημξ Δζδίηεοζδξ εηπμκήεδηε ζημ Σιήια Πμθζηζηχκ Μδπακζηχκ ηδξ Πμθοηεπκζηήξ πμθήξ ημο Πακεπζζηδιίμο Παηνχκ. Με αθμνιή ηδ δζαηνζαή αοηή, ανίζης ηδκ εοηαζνία κα εοπανζζηήζς εενιά ημκ η. Πακαβζχηδ Γζακκυπμοθμ, Ακ. Καεδβδηή, επζαθέπμκηα ηαεδβδηή βζα ηδκ αιένζζηδ ζοιπανάζηαζδ ημο ζηδκ εηπυκδζή ηδξ. Δηθνάγς ηδκ ζδζαίηενδ εηηίιδζδ ηαζ ηζξ εοπανζζηίεξ ιμο ζημκ η. Αεακάζζμ Υαζζαηυ Ακ. Καεδβδηή ηαζ ημκ η. ηοθζακυ Σζχκδ Ακ. Καεδβδηή μζ μπμίμζ ζοιιεηέπμοκ ζηδκ επζηνμπή ελέηαζδξ ηδξ πανμφζαξ Γζαηνζαήξ. Δπίζδξ εα ήεεθα κα εοπανζζηήζς ηδκ Γν. Κ. Σζζθέιμο, ημο Πακεπζζηδιίμο ηδξ Θνάηδξ βζα ηζξ πνήζζιεξ ζοιαμοθέξ ηαζ ηδκ ειπεζνία πμο ιμο ιεηέδςζε. Αηυια εα ήεεθα κα εοπανζζηήζς ημκ η. Π. Παπαβυνα, Γζεοεοκηή ηδξ εηαζνίαξ δζαπείνζζδξ απμννζιιάηςκ ηδξ Πενζθένεζαξ Γοηζηήξ Μαηεδμκίαξ ηαζ ημκ η. Φ. Σζάβηα, Μδπακζηυ Πενζαάθθμκημξ ηδξ εηαζνίαξ δζαπείνζζδξ απμννζιιάηςκ ηδξ Πενζθένεζαξ Ακαημθζηήξ Μαηεδμκίαξ ηαζ Θνάηδξ, βζα ηα πνήζζια ζημζπεία πμο ιμο έδςζακ. Σέθμξ εα ήεεθα κα εοπανζζηήζς ημκ η. Γ. Κμιίθδ, Δπίημονμ Καεδβδηή ημο Σιήιαημξ Μδπακζηχκ Πενζαάθθμκημξ ημο Πακεπζζηδιίμο ηδξ Θνάηδξ βζα ηδκ απμζημθή ενβαζίαξ, πμο πνυηεζηαζ κα δδιμζζεοηεί ημκ πνμζεπή επηέιανζμ. Μμοβημβζάκκδξ Νζηυθαμξ Μδπακμθυβμξ ηαζ Αενμκαοπδβυξ Μδπακζηυξ Ημφθζμξ 2011

4 II Πεξίιεςε ηδκ πανμφζα ενβαζία δζενεοκάηαζ δ ηαφζδ ηςκ Αζηζηχκ ηενεχκ Απμαθήηςκ (ΑΑ) ηαζ δ δοκαηυηδηα δδιζμονβίαξ Δβηαηάζηαζδξ Καφζδξ ηςκ ΑΑ (ΔΚΑΑ) ζηδκ Πενζθένεζα Γοηζηήξ Δθθάδαξ (ΠΓΔ). ημ 1 μ ηεθάθαζμ δίκεηαζ δ πενζβναθή ηδξ δζαπείνζζδξ ηςκ ΑΑ ζε πχνεξ ημο ελςηενζημφ. Δδχ δίκμκηαζ ζημζπεία βζα πνςημπυνεξ πχνεξ ζηδκ ηαφζδ ηςκ ΑΑ ηαζ δ βεκζηυηενδ δζαπείνζζδ ηςκ ΑΑ ημοξ. Γζενεοκάηαζ ανπζηά δ ηαηάζηαζδ ζηδκ Δονχπδ, ζημκ οπυθμζπμ ηυζιμ ηαζ ζηζξ ακαπηοζζυιεκεξ πχνεξ. Ζ ηαφζδ ηςκ ΑΑ είκαζ ιζα ιέεμδμξ πμο πνδζζιμπμζείηαζ εονέςξ ζε ιεβάθεξ, αυνεζεξ ηαζ πθμφζζεξ πχνεξ ηδξ Δονχπδξ. Αοηή δ ηεπκμθμβία επελενβαζίαξ ηςκ ΑΑ ζε πμθθέξ πχνεξ θηάκεζ έςξ ηαζ ημ 50% (π.π. Δθαεηία ηαζ Γακία) ηδξ ζοκμθζηήξ δζαπείνζζδξ ηςκ ΑΑ. Σέθμξ πανμοζζάγεηαζ δ πνυζθαηδ μδδβία ημο Δονςπασημφ Κμζκμαμοθίμο 2008/98/EΚ, δ μπμία ηαλζκμιεί ημοξ ηνυπμοξ δζαπείνζζδξ ηςκ ΑΑ ηαζ ηαηαηάζζεζ ηδκ ηαφζδ ηςκ ΑΑ ιε εκενβεζαηή ακάηηδζδ πάκς απυ ηδκ εθανιμγυιεκδ ζηδκ Δθθάδα ηαθή ηςκ ΑΑ ηαζ ηάης απυ ηδκ ακαηφηθςζδ. Δπίζδξ ηαεμνίγεηαζ πυηε δ ηαφζδ ηςκ ΑΑ εεςνείηαζ ακάηηδζδ ηαζ υπζ δζάεεζδ, ζφιθςκα ιε ημκ ζοκηεθεζηή R1 πμο ελεηάγεηαζ ζημ 5 μ ηεθάθαζμ. Σέθμξ πανμοζζάγεηαζ ηαζ δ μδδβία ημο Δονςπασημφ Κμζκμαμοθίμο 99/31/ΔΚ δ μπμία πνμαθέπεζ ηδκ ζηαδζαηή ιείςζδ ηςκ αζμαπμδμιήζζιςκ αζηζηχκ απμαθήηςκ πμο μδδβμφκηαζ ζημοξ ΥΤΣΑ, ηάηζ πμο ιπμνεί κα βίκεζ ιε ηδκ ηαφζδ. ημ 2 μ ηεθάθαζμ δίκεηαζ ιζα ζφκημιδ πανμοζίαζδ ηδξ ΠΓΔ. Γίκεηαζ ιζα ακαζηυπδζδ ημο πθδεοζιμφ, ημο ημονζζιμφ, ηςκ μζημκμιζηχκ ηαζ ηςκ ιεηαθμνχκ ηδξ ΠΓΔ. Δπίζδξ δίκμκηαζ ζημζπεία βζα ηα θοζζηά παναηηδνζζηζηά ηδξ ΠΓΔ (ηονίςξ φδαηα), ημο ηθίιαημξ ηαζ ηςκ πνμζηαηεουιεκςκ πενζμπχκ ηδξ ΠΓΔ. ημ 3 μ ηεθάθαζμ βίκεηαζ πνυαθερδ ηδξ πμζυηδηαξ ηαζ ηδξ πμζμηζηήξ ζφζηαζδξ ηςκ ΑΑ πμο πανάβμκηαζ ζηδκ ΠΓΔ βζα ημ έημξ έκανλδξ θεζημονβίαξ ηδξ ΔΚΑΑ, ημ φιθςκα ιε ζημζπεία ηςκ απμβναθχκ ημο 1991 ηαζ ημο 2001 ηαζ ημκ επμπζηυ πθδεοζιυ ημο 2009 πμο πάνεδηε απυ ηδκ Δθθδκζηή ηαηζζηζηή Ανπή, (ΔΛ.ΣΑΣ) οπμθμβίγεηαζ μ ζζμδφκαιμξ πθδεοζιυξ ηδξ ΠΓΔ ζε πενίπμο ηαημίημοξ. Έπεζηα θαιαάκεηαζ μ νοειυξ παναβςβήξ ΑΑ ακά ηάημζημ ηαζ διένα απυ ημκ Πακαβζςηαηυπμοθμ, [Πακαβζςηαηυπμοθμξ, 2008] ηαζ οπμθμβίγεηαζ δ εηήζζα ζοκμθζηή παναβςβή ηςκ ΑΑ βζα ηδκ ΠΓΔ ημ 2020 ζε πενίπμο ηυκμοξ.

5 III Αημθμφεςξ θαιαάκεηαζ δ πμζμηζηή ζφζηαζδ ηςκ ΑΑ απυ ημκ Οζημκμιυπμοθμ, [Οζημκμιυπμοθμξ, 2009] ηαεχξ ηαζ υηζ ημ 10% ηδξ ζοκμθζηά παναβυιεκδξ πμζυηδηαξ ΑΑ ακαηοηθχκεηαζ ημ Σέθμξ αθμφ αθαζνεεεί δ πμζυηδηα ηςκ ΑΑ πμο ακαηοηθχκεηαζ εηηζιάηαζ δ ζοκμθζηή πμζυηδηα ηςκ ΑΑ πμο δφκαηαζ κα ηαεί ζε πενίπμο ηυκμοξ. ημ 4 μ ηεθάθαζμ επζθέβεηαζ δ εέζδ ηδξ ΔΚΑΑ ζηδκ Βζμιδπακζηή Πενζμπή ηδξ Πάηναξ (ΒΗΠΔ). Ζ ΔΚΑΑ είκαζ αζμιδπακζηή ιμκάδα, πανάβεζ αηιυ βζα άθθεξ αζμιδπακίεξ ηαζ είκαζ ζε ημκηζκή απυζηαζδ απυ ημκ ηφνζμ παναβςβυ ΑΑ ηδξ ΠΓΔ, ημκ Γήιμ Παηνέςκ. Πανμοζζάγμκηαζ μζ ηαειμί Μεηαθυνηςζδξ Απμννζιιάηςκ (ΜΑ) ηαζ μζ δζαθμνεηζηέξ ιέεμδμζ ζπεδζαζιμφ ημοξ. Με ημοξ ΜΑ εεςνείηαζ υηζ ιπμνεί κα επζηεοπεεί μζημκμιζηυηενδ ιεηαθμνά ηαζ ιεηαθυνηςζδ ηςκ ΑΑ ζηδκ ΔΚΑΑ ζε ζπέζδ ιε ηδκ ιεηαθμνά ιε απμννζιιαημθυνα (Α/Φ). Δδχ εθέβπεηαζ δ μζημκμιία πμο επζηοβπάκμοκ ακά Καθθζηναηζηυ Γήιμ. Ο ΜΑ ημπμεεηείηαζ ζημ ηέκηνμ ημο Καθθζηναηζημφ Γήιμο ηαζ μζ Πδβέξ Παναβςβήξ ΑΑ (ΠΠΑΑ) εεςνμφκηαζ μζ Καπμδζζηνζαημί Γήιμζ ιε πμζυηδηεξ πμο εηηζιχκηαζ ζημ 3 μ ηεθάθαζμ. ημζπεία ηυζημοξ θαιαάκμκηαζ ιενζηχξ απυ ειπεζνζηά ζημζπεία ηςκ Πενζθενεζχκ ηδξ Γοηζηήξ Μαηεδμκίαξ ηαζ ηδξ Ακαημθζηήξ Μαηεδμκίαξ ηαζ Θνάηδξ ηαεχξ ηαζ απυ αζαθζμβναθζηέξ ακαθμνέξ. οιπεναίκεηαζ υηζ δ πνήζδ ηςκ ΜΑ νίπκεζ ημ ιεηαθμνζηυ ηυζημξ ηςκ ΑΑ, ζημοξ πενζζζυηενμοξ Γήιμοξ ηδξ ΠΓΔ, ιε εθάπζζηεξ ελαζνέζεζξ. Δθέβπμκηαζ επίζδξ ιέεμδμζ επζπεζνδζζαηήξ ένεοκαξ ηαζ εηηζιάηαζ αδοκαιία εθανιμβήξ ημοξ αθμφ πνμτπμεέημοκ ζαθείξ εέζεζξ πςνμεέηδζδξ ηςκ ΜΑ, ηάηζ πμο είκαζ δφζημθμ ηαζ πμθφπθμημ κα εηηζιδεεί. ημ 5 μ ηεθάθαζμ ανπζηά πανμοζζάγμκηαζ μζ ηεπκζηέξ ηαφζδξ ηςκ ΑΑ ηαζ επζθέβεηαζ ςξ ηεπκζηή ηαφζδξ ηςκ ΑΑ ηδξ ΠΓΔ δ ιαγζηή ηαφζδ ηςκ ΑΑ ζε εζηία ιε εζπάνεξ. Ζ ηεπκζηή αοηή είκαζ δ πζμ δζαδεδμιέκδ ηαζ ιε πζμ αλζυπζζηα ζημζπεία. Έπεζηα εηηζιάηαζ δ Καηχηαηδ Θενιμβυκμξ Γφκαιδ (ΚΘΓ) ηςκ ΑΑ αάζεζ ηςκ ιεηνήζεςκ ημο Καναβζακκίδδ, [Karagiannidis et al., 2010] βζα ηδκ εενιζηή αλία ηςκ ΑΑ ηδξ Θεζζαθμκίηδξ ηαζ ηδξ εηηζιχιεκδξ ζφζηαζδξ ηςκ ΑΑ απυ ημκ Οζημκμιυπμοθμ. Ζ ΚΘΓ εηηζιάηαζ ζε 10,885 Mj/kg ΑΑ, ηζιή ίζδ ηαζ ιεβαθφηενδ απυ αοηή πμο έπμοκ ηα ΑΑ ζε ιεβάθεξ εονςπασηέξ πχνεξ. Αηυια θαιαάκεηαζ έκα απθυ εενιζηυ δίηηομ βζα ηδκ ΔΚΑΑ απυ ημ αζαθίμ ημο Κ.Υ. Λέθα, [Λέθαξ, 1982] βζα παναβςβή δθεηηνζηήξ ηαζ εενιζηήξ εκένβεζαξ ηαζ εηηζιχκηαζ μζ ααειμί απυδμζδξ ηδξ ΔΚΑΑ. Σέθμξ ελεηάγεηαζ ακ δ ΔΚΑΑ ιπμνεί κα εεςνδεεί δζαπείνζζδ ακάηηδζδξ (ζζμδφκαιδ ιε ηδκ ιδπακζηή ηαζ αζμθμβζηή επελενβαζία) ή δζάεεζδξ

6 IV (ζζμδφκαιδ ηςκ ΥΤΣΑ) ηςκ ΑΑ, αάζεζ ημο ζοκηεθεζηή R1 πμο εζζάβεζ δ μδδβία 2008/98/EΚ ηαζ ζηαηζζηζηχκ ζημζπείςκ ηδξ Δονςπασηήξ οκμιμζπμκδίαξ ηςκ ΔΚΑΑ (CEWEP). Ζ ΔΚΑΑ πεηοπαίκεζ R1 ιεβαθφηενμ ημο 0,65 βζα παναβςβή ιυκμ δθεηηνζηήξ εκένβεζαξ ηαζ βζα ζοιπαναβςβή δθεηηνζηήξ ηαζ εενιζηήξ εκένβεζαξ. ημ 6 μ ηεθάθαζμ ανπζηά πανμοζζάγμκηαζ μζ αένζεξ εηπμιπέξ, ηα οβνά απυαθδηα ηαζ ηα ζηενεά οπμθείιιαηα ηςκ ΔΚΑΑ. Οζ αένζεξ εηπμιπέξ ηςκ ΔΚΑΑ, ιε πνήζδ ζφβπνμκςκ ζοζηεοχκ εθέβπμο ηςκ αένζςκ εηπμιπχκ, παναιέκμοκ ανηεηά ηάης απυ ηδκ υνζα πμο εέηεζ δ μδδβία 2000/76/ΔΚ. Οζ ΔΚΑΑ πανάβμοκ ηέθνα πμο είκαζ αδνακέξ οθζηυ ηαζ δζαηίεεηαζ ιε αζθάθεζα ζε ΥΤΣΤ. Ζ ζπηάιεκδ ηέθνα πμο πανάβεηαζ ιεηά απυ επελενβαζία ζηαεενμπμζείηαζ ηαζ έπεζηα ιπμνεί κα δζαηεεεί ζε ΥΤΣΤ. Γίκμκηαζ ζημζπεία βζα ηδκ ιέζδ ζφζηαζδ ηςκ παναπάκς ηαεχξ ηαζ ηα υνζα πμο εέηεζ δ Δονςπασηή Έκςζδ (ΔΔ) ηαζ δ Αιενζηακζηή Τπδνεζία Πενζαάθθμκημξ (EPA). Σέθμξ πανμοζζάγμκηαζ ηα ζοζηήιαηα εθέβπμο ηςκ αένζςκ εηπμιπχκ. ημ 7 μ ηεθάθαζμ εηηζιάηαζ ημ ηυζημξ ηαηαζηεοήξ ηδξ ΔΚΑΑ ηαζ ηα ακαιεκυιεκα έζμδα πμο ιπμνμφκ κα πνμηφρμοκ απυ ηδκ πχθδζδ ηδξ παναβυιεκδξ δθεηηνζηήξ ηαζ εενιζηήξ εκένβεζαξ. Σμ ηυζημξ εηηζιάηαζ απυ ηδκ αζαθζμβναθία. Έκα πμζμζηυ εζυδςκ ιπμνμφκ κα οπμθμβζζημφκ αάζδ ηδξ επζδυηδζδξ πμο δίκεζ μ κ.3851/2010 βζα ημ αζμαπμδμιήζζιμ ηθάζια ηςκ ΑΑ πμο εεςνείηαζ αζμιάγα ηαζ δ δθεηηνζηή εκένβεζα πμο πανάβεηαζ απυ αοηυ εεςνείηαζ ακακεχζζιδ (ΑΠΔ). Σα οπυθμζπα έζμδα πμο πνμηφπημοκ απυ ηδκ παναβςβή δθεηηνζηήξ εκένβεζαξ απυ ημ ιδ αζμαπμδμιήζζιμ ηθάζια δεκ δφκαηαζ κα ηζιμθμβδεμφκ. Δπίζδξ ηα έζμδα απυ ηδκ πχθδζδ εενιυηδηαξ, εεςνείηαζ υηζ ηαθφπημοκ ηδκ ηαηαζηεοή ζοζηήιαημξ ηδθεεένιακζδξ ςξ ακηαπμδμηζηυ υθεθμξ βζα ηδκ ημπζηή ημζκςκία πμο θζθμλεκεί ηδκ ΔΚΑΑ. Σμ ηυζημξ ηδξ ΔΚΑΑ ζοβηνίκεηαζ ιε ημ πανυκ ηυζημξ ηδξ απυεεζδξ ηςκ ΑΑ ζε ΥΤΣΑ ηαζ πνμηφπηεζ ιζηνυηενμ. Σμ ηυζημξ ημο ΥΤΣΑ εηηζιάηαζ ζε 8-35 /ηυκμ ΑΑ, εκχ ηδξ ΔΚΑΑ ζε 10,5 26,125 /ηυκμ ΑΑ. Καηαθήβμκηαξ, ζε αοηή ηδκ ενβαζία, πνμηείκεηαζ βζα πνχηδ θμνά δ ηαφζδ ηςκ ΑΑ ζηδκ ΠΓΔ. φιθςκα ιε ηδκ ζφβπνμκδ ηεπκμθμβία, δ ηαφζδ είκαζ ιζα μζημκμιζηή θφζδ ιε εθάπζζηεξ πενζααθθμκηζηέξ επζπηχζεζξ, μζ μπμίεξ πενζμνίγμκηαζ ζε ημπζηυ επίπεδμ, ζε ακηίεεζδ ιε ηδκ δζάεεζδ ζε ΥΤΣΑ, υπμο μζ επζπηχζεζξ είκαζ αθεκυξ ημπζηέξ ηαζ αθ εηένμο παβηυζιζεξ ηαζ μ έθεβπμξ ηςκ εηπμιπχκ πενζμνζζιέκμξ. Ζ ιεβάθδ ιείςζδ ζημκ υβημ ηςκ ΑΑ (90%) πμο επζηοβπάκεηαζ, εθαπζζημπμζεί ηζξ απαζηήζεζξ ιεβάθςκ πχνςκ δζάεεζδξ ηαζ αιαθφκεζ ηζξ ημζκςκζηέξ ηαζ πενζααθθμκηζηέξ επζπηχζεζξ. Ζ δοκαηυηδηα ακάηηδζδξ δθεηηνζηήξ ηαζ εενιζηήξ

7 V εκένβεζαξ, ηαεχξ ηαζ ιεηάθθςκ, ηαεζζημφκ αζχζζιδ ηδκ ηαφζδ ηςκ ΑΑ. Σέθμξ, ζδιακηζηυ είκαζ ηαζ ημ βεβμκυξ υηζ δ εκένβεζα αοηή ζε ιεβάθμ πμζμζηυ ηδξ (55,4%) εεςνείηαζ ΑΠΔ. Δπμιέκςξ, δ έκηαλδ ηδξ ηαφζδξ ηςκ ΑΑ ζηδκ μθμηθδνςιέκδ δζαπείνζζδ ημοξ εα πνμζθένεζ ζηδκ επίηεολδ ημο ζηυπμο ηδξ Δθθάδαξ βζα 40% δθεηηνζηή εκένβεζα απυ ΑΠΔ ιέπνζ ημ 2020 (κ.3851/2010).

8 VI ΠΔΡΗΔΥΟΜΔΝΑ Πξόινγνο Πεξίιεςε Πεξηερόκελα πληνκνγξαθίεο Καηάινγνο ρεκάησλ Καηάινγνο Πηλάθσλ I II VΗ ΥΗ ΥΗΗ XIV 1.ΓΗΑΥΔΗΡΗΖ ΑΑ ΣΟ ΔΞΩΣΔΡΗΚΟ 1 1.1ΓΗΑΥΔΗΡΗΖ ΑΑ ΣΖΝ ΔΤΡΧΠΖ Δπξώπε πλνιηθά Απζηξία Γαιιία Γεξκαλία Γαλία Διβεηία Διιάδα Ζλσκέλν Βαζίιεην Πνξηνγαιία νπεδία ΤΦΖΛΗΟ ΖΠΑ Κίλα ηγθαπνύξε Ηαπσλία Αλαπηπζζόκελεο ρώξεο ΤΕΖΣΖΖ ΠΔΡΗΦΔΡΔΗΑ ΓΤΣΗΚΖ ΔΛΛΑΓΑ ΠΔΡΗΓΡΑΦΖ ΠΔΡΗΦΔΡΔΗΑ Μόληκνο Πιεζπζκόο Δπνρηθόο πιεζπζκόο - Σνπξηζκόο Οηθνλνκηθά κεγέζε ηεο ΠΓΔ Ζ εέζδ ηδξ ΠΓΔ ζε ζπέζδ ιε ηζξ Πενζθένεζεξ ηδξ πχναξ ηαζ ηδξ ΔΔ. 38

9 VII Βαζζηά ιεβέεδ ηαζ δείηηεξ ηδξ ΠΓΔ Μεηαθνξέο ΦΤΗΚΑ ΥΑΡΑΚΣΖΡΗΣΗΚΑ ΠΓΔ Ύδαηα Κιίκα ζηελ ΠΓΔ Βηνπνηθηιόηεηα - Πξνζηαηεπόκελα νηθνζπζηήκαηα Πενζμπέξ πνμζηαηεουιεκεξ απυ ηδκ Γζεεκή φιααζδ Ramsar Μκδιεία ηδξ Φφζδξ Πνμζηαηεουιεκα Σμπία Πενζμπέξ Natura Σμπία ζδζαζηένμο θοζζημφ ηάθμοξ Δεκζηά Πάνηα, Δεκζημί Γνοιμί ΠΑΡΑΓΩΓΖ ΑΑ ΣΖΝ ΠΓΔ ΠΛΖΘΤΜΟ ΣΖΝ ΠΓΔ Πξαγκαηηθόο Πιεζπζκόο ηεο ΠΓΔ Πναβιαηζηυξ Πθδεοζιυξ απμβναθήξ Πνυαθερδ Πθδεοζιμφ ηδξ ΠΓΔ Δπνρηθόο πιεζπζκόο Δπμπζηυξ πθδεοζιυξ ζφιθςκα ιε ηδκ ΔΛ.ΣΑΣ Πνυαθερδ επμπζημφ πθδεοζιμφ Μδκζαία πνυαθερδ πθδεοζιμφ βζα ημ έημξ ΠΟΟΣΖΣΑ ΣΖΝ ΤΝΘΔΖ ΑΑ ΣΖΝ ΠΓΔ ΣΟ Δηζαγσγή Ζκεξήζηα παξαγσγή ΑΑ ζηελ ΠΓΔ αλά θάηνηθν ύλζεζε ΑΑ ζηελ ΠΓΔ ην ΠΟΟΣΖΣΑ ΑΑ ΓΗΑ ΔΚΑΑ ΣΟ Αλαθπθιώζηκα από Πξνγξάκκαηα Αλάθηεζεο ζηελ Πεγή Σειηθέο Πνζόηεηεο ΑΑ γηα ΔΚΑΑ ην πλνιηθή Γηαρείξηζε ησλ ΑΑ ζηελ ΠΓΔ ην Ζ ΘΔΖ ΣΖ ΔΚΑΑ - ΜΔΣΑΦΟΡΑ ΣΩΝ ΑΑ ΣΖΝ ΔΚΑΑ ΔΠΗΛΟΓΖ ΣΖ ΘΔΖ ΔΚΑΑ ΜΔΣΑΦΟΡΑ ΚΑΗ ΜΔΣΑΦΟΡΣΧΖ ΣΧΝ ΑΑ ΣΖΝ ΔΚΑΑ ΜΑ Πενζβναθή 70

10 VIII Υνδζζιυηδηα ηαζ ζημπζιυηδηα ΜΑ Σξόπνη ζρεδηαζκνύ ΜΑ Άιεζδ εηθυνηςζδ ηςκ ΑΑ απυ έκα υπδια ζοθθμβήξ ζε ζοβηνυηδια ζοιπζεζηή Άιεζδ εηθυνηςζδ ηςκ ΑΑ απυ πενζζζυηενα ημο εκυξ μπήιαηα ζοθθμβήξ ζε πχνμ πνμζςνζκήξ εκαπυεεζδξ ηαζ ηνμθμδμζία ζοβηνμηήιαημξ ζοιπζεζηή Δβηαηάζηαζδ δειαημπμίδζδξ ηςκ ΑΑ Άιεζδ εηθυνηςζδ ηςκ ΑΑ ζε θμνηδβυ υπδια ή ζοκδοαζιυ μπδιάηςκ πμο θένεζ ηαηάθθδθμ ελμπθζζιυ πςνίξ ιεζμθάαδζδ πάβζςκ εβηαηαζηάζεςκ ζοιπίεζδξ Ορήκαηα κεηαθόξησζεο ζηεξεώλ απνβιήησλ Σνζαλμκζηά ή ηεηναλμκζηά θμνηδβά οκδοαζιμί μπδιάηςκ Λμζπή οπμδμιή ηαζ ελμπθζζιυξ ΜΑ Ζ ΜΔΣΑΦΟΡΑ ΣΧΝ ΑΑ ΣΖΝ ΠΓΔ Τπνινγηζκόο θόζηνπο κεηαθόξησζεο ησλ ΑΑ ΜΑ ζε θάζε Καιιηθξαηηθό Γήκν ηεο ΠΓΔ Τπάνπμοζα ΜΑ ζηδκ ΠΓΔ ΜΑ Παηνέςκ Δθανιμγυιεκα ηνζηήνζα επζθμβήξ εέζδξ ΜΑ ΥΡΖΖ ΜΔΘΟΓΧΝ ΔΠΗΥΔΗΡΖΗΑΚΖ ΔΡΔΤΝΑ ΣΟ ΥΔΓΗΑΜΟ ΤΣΖΜΑΣΧΝ ΜΔΣΑΦΟΡΑ ΑΑ ΚΑΤΖ ΣΩΝ ΑΑ ΔΚΑΑ Γνκή ΔΚΑΑ Ζ Καύζε Δζζαβςβή Μαγζηή ηαφζδ ιε εζπάνεξ Οζ γχκεξ ηδξ ηαφζδξ Δθεδνζημί ηαοζηήνεξ Καφζδ ιε εζηία ηφπμο νεοζημπμζδιέκδξ ηθίκδξ Καφζδ ιε πενζζηνεθυιεκμ ηθίαακμ Ζ πονυθοζδ ηαζ δ αενζμπμίδζδ 99

11 IX Αενζμπμίδζδ Αενζμπμίδζδ ιε Πθάζια Πονυθοζδ οιπενάζιαηα ΔΚΣΗΜΖΖ ΣΖ ΔΝΔΡΓΔΗΑΚΖ ΑΝΑΚΣΖΖ ΑΠΟ ΣΖΝ ΚΑΤΖ ΣΧΝ ΑΑ Θενιμβυκμξ δφκαιδ ηςκ ΑΑ Δζζαβςβή ΚΘΓ ηςκ ΑΑ ζηδκ Δθθάδα Λέβεηαο Δπζθμβή θέαδηα βζα ηδκ ηαφζδ ηςκ ΑΑ Δηηίιδζδ ηδξ εενιζηήξ απυδμζδξ ημο εενιζημφ δζηηφμο ηδξ ΔΚΑΑ Δκένβεζα πμο πανάβεηαζ ζε εονςπασηέξ ΔΚΑΑ Ο ζοκηεθεζηήξ απυδμζδξ R ΔΚΠΟΜΠΔ ΚΑΗ ΤΣΖΜΑΣΑ ΔΛΔΓΥΟΤ ΣΩΝ ΔΚΠΟΜΠΩΝ ΑΔΡΗΔ ΔΚΠΟΜΠΔ, ΤΓΡΑ ΑΠΟΒΛΖΣΑ ΚΑΗ ΣΔΡΔΑ ΤΠΟΛΔΗΜΜΑΣΑ Αέξηεο εθπνκπέο ξύπσλ Πνμσυκηα αηεθμφξ ηαφζδξ (PICs) Ολείδζα ημο Αγχημο (ΝΟx) Αένζα Ολέα Βανέα Μέηαθθα ςιαηίδζα Τγξά απόβιεηα ηεξεά ππνιείκκαηα Πμζυηδηεξ ζηενεχκ οπμθεζιιάηςκ Υνήζδ ηδξ ηέθναξ ποειέκα ηαζ ηςκ ζηενεχκ οπμθεζιιάηςκ ηςκ ζοζηδιάηςκ APC ΤΣΖΜΑΣΑ ΔΛΔΓΥΟΤ ΣΧΝ ΑΔΡΗΧΝ ΔΚΠΟΜΠΧΝ (ΑPC) πζθεπέο θαζαξηζκνύ ησλ αέξησλ εθπνκπώλ Δζζαβςβή Απμιάηνοκζδ ζπηάιεκςκ ζςιαηζδίςκ Απμιάηνοκζδ υλζκςκ αενίςκ Μείςζδ δζμλζκχκ, θμονακίςκ ηαζ οδνανβφνμο ιε πνμζνυθδζδ

12 X απυ εκενβυ άκεναηα Μείςζδ ΝΟ x Μέζεξ αένζεξ εηπμιπέξ ζηδκ Δονχπδ ηαζ ζηζξ ΖΠΑ Δηπμιπέξ Γζμλεζδίμο ημο Άκεναηα (CO 2 ) ΚΟΣΟ ΚΑΗ ΔΟΓΑ ΑΠΟ ΣΖΝ ΔΓΚΑΣΑΣΑΖ ΚΑΤΖ ΚΟΣΟ ΔΓΚΑΣΑΣΑΖ ΚΑΤΖ ΔΟΓΑ ΔΓΚΑΣΑΣΑΖ ΚΑΤΖ ΤΓΚΡΗΖ ΚΟΣΟΤ ΠΡΟΣΔΗΝΟΜΔΝΖ ΚΑΗ ΔΦΑΡΜΟΕΟΜΔΝΖ ΚΑΣΑΣΑΖ ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΑ 161 ΒΗΒΛΗΟΓΡΑΦΗΑ 165 ΠΑΡΑΡΣΖΜΑΣΑ 169 Πανάνηδια 1 μο Κεθαθαίμο 169 Πανάνηδια 3 μο Κεθαθαίμο 174 Πανάνηδια 4 μο Κεθαθαίμο 182 Πανάνηδια 6 μο Κεθαθαίμο 183

13 XI πληνκνγξαθίεο ΑΑ :Αζηζηά ηενεά Απυαθδηα ΜΑ : ηαειυξ Μεηαθυνηςζδξ Απμννζιιάηςκ Α/Φ : Απμννζιιαημθυνμ ΔΚΑΑ : Δβηαηάζηαζδ Καφζδξ Αζηζηχκ ηενεχκ Απμαθήηςκ ΔΔ : Δονςπασηή Έκςζδ ΠΠΑΑ : Πδβέξ Παναβςβήξ Αζηζηχκ ηενεχκ Απμαθήηςκ APC : Air Pollution Control ΥΤΣΑ : Υχνμξ Τβεζμκμιζηήξ Σαθήξ Απμννζιιάηςκ ΥΤΣΤ : Υχνμξ Τβεζμκμιζηήξ Σαθήξ Τπμθεζιιάηςκ

14 XII Καηάινγνο ρεκάησλ ρήκα 1.1 Υάνηδξ ηδξ Δονχπδξ, ΑΑ πμο ηαίβμκηαζ ζε ηζθά ακά ηάημζημ ηαζ έημξ ημ ρήκα 1.2 Υάνηδξ ηδξ Δονχπδξ, Ανζειυξ ΔΚΑΑ, ακά πχνα ηαζ πμζυηδηεξ ηςκ ΑΑ πμο ηάδηακ ημ ρήκα 1.3 Δλέθζλδ ηδξ ηαφζδξ ζηδκ Αοζηνία 5 ρήκα 1.4 Σνυπμζ Γζαπείνζζδξ ΑΑ ζηδκ Αοζηνία ημ ρήκα 1.5 Δλέθζλδ ηδξ ηαφζδξ ζηδκ Γαθθία. 6 ρήκα 1.6 Σνυπμζ Γζαπείνζζδξ ΑΑ ζηδκ Γαθθία ημ ρήκα 1.7 Σνυπμζ Γζαπείνζζδξ ηέθναξ ΔΚΑΑ ημ ρήκα 1.8 Δλέθζλδ ηδξ ηαφζδξ ζηδκ Γενιακία 10 ρήκα 1.9 Σνυπμζ Γζαπείνζζδξ ΑΑ ζηδκ Γενιακία ημ ρήκα 1.10 Ζ πνήζδ ηςκ οπμθεζιιάηςκ ηδξ ηαφζδξ ζηδκ Γενιακία [Umweltbundesamt, 2008] 11 ρήκα 1.11 Δλέθζλδ ηδξ ηαφζδξ ζηδκ Γακία 12 ρήκα 1.12 Σνυπμζ Γζαπείνζζδξ ΑΑ ζηδκ Γακία ημ ρήκα 1.13 Δλέθζλδ ηδξ ηαφζδξ ζηδκ Δθαεηία 13 ρήκα 1.14 Σνυπμζ Γζαπείνζζδξ ΑΑ ζηδκ Δθαεηία ημ ρήκα 1.15 Σνυπμζ Γζαπείνζζδξ ΑΑ ζηδκ Δθθάδα ημ ρήκα 1.16 Δλέθζλδ ηδξ ηαφζδξ ζημ Ζκςιέκμ Βαζίθεζμ 15 ρήκα 1.17 Σνυπμζ Γζαπείνζζδξ ηςκ ΑΑ ζημ Ζκςιέκμ Βαζίθεζμ ημ ρήκα 1.18 Δλέθζλδ ηδξ ηαφζδξ ζηδκ Πμνημβαθία 16 ρήκα 1.19 Σνυπμζ Γζαπείνζζδξ ΑΑ ζηδκ Πμνημβαθία ημ ρήκα 1.20 Δλέθζλδ ηδξ ηαφζδξ ζηδκ μοδδία 17 ρήκα 1.21 Σνυπμζ Γζαπείνζζδξ ΑΑ ζηδκ μοδδία ημ ρήκα 1.22 Σνυπμζ Γζαπείνζζδξ ΑΑ ζηζξ ΖΠΑ ημ ρήκα 1.23 Δλέθζλδ παναβςβήξ ηαζ ηαφζδξ ηςκ ΑΑ ζηζξ ΖΠΑ 18 ρήκα 1.24 Υάνηδξ ΖΠΑ ιε ΔΚΑΑ ημ ρήκα 1.25 Σνυπμζ Γζαπείνζζδξ ΑΑ ζηδκ Κίκα ημ ρήκα 1.26 Γζαπείνζζδ ΑΑ ιε ηδκ μδδβία πθαίζζμ 2008/98/EΚ 24 ρήκα 2.1 Υάνηδξ ηδξ ΠΓΔ 28 ρήκα 2.2 Πνμζηαηεουιεκεξ πενζμπέξ Νμιχκ Απαΐαξ ηαζ Ζθείαξ 47 ρήκα 2.3 Πνμζηαηεουιεκεξ πενζμπέξ Νμιμφ Αζηςθμαηανκακίαξ 48

15 XIII ρήκα 3.1 Πθδεοζιμί Νμιμφ Αζηςθμαηανκακίαξ ακά ιήκα ημ ρήκα 3.2 Πθδεοζιμί Νμιμφ Απαΐαξ ακά ιήκα ημ ρήκα 3.3 Πθδεοζιμί Νμιμφ Ζθείαξ ακά ιήκα ημ ρήκα 4.1 πδιαηζηή δζάηαλδ ιζηνμφ ΜΑ ιε πμάκδ εηθυνηςζδξ 73 ρήκα 4.2 Κζκδηυξ ΜΑ πμθφ ιζηνήξ δοκαιζηυηδηαξ, [Καηζίνδ, 2009] 85 ρήκα 5.1 οκήεδξ ΔΚΑΑ 90 ρήκα 5.2 Δβηαηάζηαζδ ιαγζηήξ ηαφζδξ ΑΑ ιε εζπάνα ηαζ παναβςβή εενιυηδηαξ, [ΔC, 2006] 93 ρήκα 5.3 Δζηίεξ ζφιθςκα ιε ηδκ ηαηεφεοκζδ ηδξ νμήξ ηςκ ηαοζαενίςκ 95 ρήκα 5.4 ΔΚΑΑ ιε εζηία ιε νεοζημπμζδιέκδ ηθίκδ 97 ρήκα 5.5 Καφζδ ιε πενζζηνεθυιεκμ ηφθζκδνμ 99 ρήκα 5.6 Αενζμπμίδζδ ΑΑ 101 ρήκα 5.7 Ζ ηεπκμθμβία ηδξ Αενζμπμίδζδξ ιε πθάζια 104 ρήκα 5.8 Θενιζηυ δίηηομ ΔΚΑΑ 115 ρήκα 7.1 Παναβυιεκδ ηέθνα απυ ηδκ ηαφζδ ηςκ ΑΑ 154

16 XIV Καηάινγνο Πηλάθσλ Πίλαθαο 1.1 Μέζεξ πςνδηζηυηδηεξ ΔΚΑΑ ζε πζθζάδεξ ηυκμοξ ημ Πίλαθαο 1.2 Δκενβεζαηή Ακάηηδζδ ζε πχνεξ ηδξ Δονχπδξ ημ Πίλαθαο 1.3 Παναβςβή εκένβεζαξ ζηδκ Γαθθία απυ ηδκ ηαφζδ ηςκ ΑΑ ημ 2002 [Autret et al., 2007] 7 Πίλαθαο 1.4 Ηζημνζηή ελέθζλδ ΔΚΑΑ ζηδκ Γενιακία 9 Πίλαθαο 1.5 Σνυπμζ Γζαπείνζζδξ ΑΑ ζηδκ ζβηαπμφνδ ηδκ ηεθεοηαία Γεηαεηία 22 Πίλαθαο 2.1 Πθδεοζιζαηή ελέθζλδ ηδξ ΠΓΔ 31 Πίλαθαο 2.2 Πθδεοζιυξ ακά Νμιυ ηδξ ΠΓΔ. [ΔΛ.ΣΑΣ] 32 Πίλαθαο 2.3 Αθίλεζξ ηαζ δζακοπηενεφζεζξ ζηα ηαηαθφιαηα λεκμδμπεζαημφ ηφπμο ημ 2009, [ΔΛ.ΣΑΣ.] 36 Πίλαθαο 2.4 Αθίλεζξ ηαζ δζακοπηενεφζεζξ ζηα ηάιπζκβη ημ 2009, [ΔΛ.ΣΑΣ.] 37 Πίλαθαο 2.5 Δλέθζλδ ΑΔΠ ζηδκ ΠΓΔ ηαζ ζημοξ Νμιμφξ ηδξ, ζε ζπέζδ ιε ηδκ πχνα ηαζ ηδκ ΔΔ. 39 Πίλαθαο 2.6 Δλέθζλδ η.η. ΑΔΠ ζηδκ ΠΓΔ ηαζ ζηδκ Υχνα ηδκ πενίμδμ , [DATARC, 2010] 39 Πίλαθαο 2.7 Σμ η.η ΑΔΠ ζηδκ ΠΓΔ ηδκ πενίμδμ [DATARC, 2010] 40 Πίλαθαο 2.8 Πενζμπέξ Natura 2000 ζηδκ ΠΓΔ. 51 Πίλαθαο 3.1 Πθδεοζιμί Καθθζηναηζηχκ Γήιςκ ηδξ ΠΓΔ ημ Πίλαθαο 3.2 Δηηζιχιεκμζ Πθδεοζιμί Νμιχκ ηδξ ΠΓΔ 56 Πίλαθαο 3.3 Δηηζιχιεκμζ Πθδεοζιμί Νμιχκ ηδξ ΠΓΔ αάζδ ημο πακεθθαδζημφ νοειμφ ιεηααμθήξ 57 Πίλαθαο 3.4 Δπμπζηυξ Πθδεοζιυξ ηδξ ΠΓΔ ηαηά ιήκα ημο Πίλαθαο 3.5 Δπμπζηυξ πθδεοζιυξ ηδξ ΠΓΔ ηαηά ιήκα ημο Πίλαθαο 3.6 Ζιενήζζα παναβςβή ΑΑ ακά ηάημζημ, Πίλαθαο 3.7 Πνμαθεπυιεκδ πμζυηδηα ΑΑ ημ Πίλαθαο 3.8 φκεεζδ ηςκ ΑΑ ζε Δεκζηυ επίπεδμ έςξ ημ Πίλαθαο 3.9 ΚΓΑΤ Πάηναξ 66 Πίλαθαο 3.10 Απμηεθέζιαηα ηδξ ΔΔΑΑ ηα έηδ Πίλαθαο 3.11 Πμζυηδηα ΑΑ ζηδκ ΔΚΑΑ 67 Πίλαθαο 3.12 Γζαπείνζζδ ηςκ ΑΑ ζηδκ ΠΓΔ ημ 2020, ιε ηαζ πςνίξ ηδκ ηαφζδ 68

17 XV Πίλαθαο 4.1 Γαπάκεξ βζα ΜΑ 81 Πίλαθαο 4.2 φβηνζζδ ηυζημοξ ιεηαθμνάξ ηαζ ιεηαθυνηςζδξ ΑΑ απυ Καπμδζζηνζαημφξ Γήιμοξ ηαηεοεείακ ιε Α/Φ ηαζ ιέζς ΜΑ 84 Πίλαθαο 5.1 Σοπζηέξ ζοκεήηεξ ηαζ πνμσυκηα βζα ηδκ ηαφζδ, ηδκ πονυθοζδ ηαζ ηδξ αενζμπμίδζδ ηςκ ΑΑ [ΔC, 2006] 91 Πίλαθαο 5.2 Ηδζυηδηεξ RDF βζα ηαφζδ ζε εζηία νεοζημπμζδιέκδξ ηθίκδξ 97 Πίλαθαο 5.3 φβηνζζδ ηεπκμθμβζχκ ηαφζδξ ηςκ ΑΑ [Stantec,2010] 106 Πίλαθαο 5.4 Δλζζχζεζξ βζα ημκ πνμζδζμνζζιυ ηδξ ΚΘΓ ζηα ΑΑ 108 Πίλαθαο 5.5 Κφνζεξ ιεηνήζεζξ Κμοθμδήιμο ηαζ αιανά 110 Πίλαθαο 5.6 Δηηίιδζδ ΚΘΓ βζα ΠΓΔ ηαζ Δθθάδα βζα ημ ΔΚΑΑ 110 Πίλαθαο 5.7 Μεηνήζεζξ ΚΘΓ [Karagiannidis et al., 2010] 112 Πίλαθαο 5.8 Γεφηενδ εηηίιδζδ ηδξ ΚΘΓ ηδξ ΠΓΔ βζα ημ ΔΚΑΑ 112 Πίλαθαο 5.9 ΚΘΓ ηςκ ΑΑ ζφιθςκα ιε ηδκ [ΔC, 2006] 113 Πίλαθαο 5.10 Καηάζηαζδ φδαημξ ζημ εενιζηυ δίηηομ ηδξ ΔΚΑΑ 115 Πίλαθαο 5.11 Ζθεηηνζηή απυδμζδ ΔΚΑΑ πμο πανάβεζ δθεηηνζηή ζζπφ 120 Πίλαθαο 5.12 Ζθεηηνζηή εκένβεζα πνμξ πχθδζδ απυ ηδκ ΔΚΑΑ 121 Πίλαθαο 6.1 Σοπζηέξ ηζιέξ ζηενεχκ οπμθεζιιάηςκ, [ΔC, 2006] 135 Πίλαθαο 6.2 Μέζεξ εηπμιπέξ απυ ηζξ 87 ΔΚΑΑ ηςκ ΖΠΑ ημ Πίλαθαο 6.3 οκμθζηέξ εηήζζεξ εηπμιπέξ απυ ηζξ ΔΚΑΑ ηςκ ΖΠΑ 146 Πίλαθαο 6.4 Αένζεξ εηπμιπέξ απυ ΔΚΑΑ ζηδκ Δονχπδ 147 Πίλαθαο 6.5 ΔΚΑΑ ιε ηζξ θζβυηενεξ αένζεξ εηπμιπέξ ζηζξ ΖΠΑ ηαζ ηδκ ΔΔ 148 Πίλαθαο 7.1 Κυζηδ επέκδοζδξ ηαζ δοκαιζηυηδηα ΔΚΑΑ 152 Πίλαθαο 7.2 Λεζημονβζηυ ηυζημξ ηαφζδξ ΑΑ 153 Πίλαθαο 7.3 Κεθαθαζαηυ ηαζ θεζημονβζηυ ηυζημξ ηαφζδξ 153 Πίλαθαο 7.4 Κυζημξ ΥΤΣΑ ζε πχνεξ ηδξ ΔΔ, [Λάθαξ η.ά., 2007] 158 Πίλαθαο 7.5 φβηνζζδ ηυζημοξ ΥΤΣΑ ηαζ ΔΚΑΑ 160 Πίλαθεο Παξαξηεκάησλ 167

18 1 1. ΓΗΑΥΔΗΡΗΖ ΑΑ ΣΟ ΔΞΩΣΔΡΗΚΟ 1.1 ΓΗΑΥΔΗΡΗΖ ΑΑ ΣΖΝ ΔΤΡΧΠΖ Δπξώπε πλνιηθά ηδκ Δονςπασηή Έκςζδ ηςκ 27 ηναηχκ ιεθχκ, αθθά ηαζ ζε υθδ ηδκ Δονχπδ, ημ εφνμξ ηδξ πνήζδ ηςκ ΔΚΑΑ βζα ηδκ δζαπείνζζδ ηςκ αζηζηχκ ζηενεχκ απμαθήηςκ (ΑΑ), δζαθένεζ απυ πενζμπή ζε πενζμπή. Παναηδνείηαζ ιζα ζοκεπήξ αφλδζδ ζηδκ πμζυηδηα ηςκ αζηζηχκ ζηενεχκ απμαθήηςκ πμο πανάβμκηαζ ηαζ επίζδξ ιζα ζοκεπήξ αφλδζδ ηδξ πμζυηδηαξ αοηχκ πμο ηαίβμκηαζ. Οζ αολήζεζξ αοηέξ, απμηοπχκμκηαζ ζηα ζημζπεία ηδξ Eurostat (Πίλαθαο 1.1, 1.2, 1.3 ημο Πανανηήιαημξ). Κάπμζεξ πχνεξ ηάκμοκ δοκαηέξ πνμζπάεεζεξ βζα ημκ πενζμνζζιυ ηςκ αζηζηχκ ζηενεχκ απμαθήηςκ ημοξ, υπςξ δ Νμναδβία. Ζ Δονςπασηή Έκςζδ έπεζ ζηαεενμπμζήζεζ ηδκ παναβςβή αζηζηχκ ζηενεχκ απμαθήηςκ ηδκ ηεθεοηαία δεηαεηία εκχ υθδ δ Δονχπδ έπεζ ακμδζηέξ ηάζεζξ, θυβς ηδξ πανμοζίαξ ακαπηοζζυιεκςκ ηναηχκ, υπςξ δ Λεοημνςζία. Ζ ηαφζδ ηςκ ΑΑ έπεζ βίκεζ ιζα ζφβπνμκδ επζθμβή δζαπείνζζδξ ζηδκ Δονχπδ. Κονίςξ ζοκακηάηαζ ζε αυνεζα ηαζ ακεπηοβιέκα ηνάηδ. Αοηυ ημ βεβμκυξ έπεζ απθή ελήβδζδ. Ζ ακάβηδ βζα εενιυηδηα ζηα αυνεζα ηνάηδ, θυβς ρφπμοξ, είκαζ αολδιέκδ. Έπεζηα δ ηεπκμθμβζηή ακάπηολδ ηαζ ηα μζημκμιζηά δεδμιέκα ηςκ ηναηχκ αοηχκ, επζηνέπμοκ ηδκ πνήζδ ΔΚΑΑ βζα ηδκ δζαπείνζζδ ηςκ αζηζηχκ ζηενεχκ απμαθήηςκ, εθυζμκ εεςνείηαζ αηνζαή ηεπκμθμβία βζα κα εβηαηαζηαεεί. ηδκ Κεκηνζηή ηαζ Γοηζηή Δονχπδ είκαζ ζοκήεδξ πναηηζηή δ ηαφζδ ηςκ ΑΑ, ζε πχνεξ ιεβάθεξ ηαζ πθμφζζεξ, π.π. ηδκ Γενιακία ηαζ ηδκ Γαθθία, αθθά ηαζ ζε ιζηνυηενεξ ελίζμο πθμφζζεξ, ηδκ Αοζηνία ηαζ ηδκ Δθαεηία. Δπίζδξ οπάνπμοκ εβηαηαζηάζεζξ ηαφζδξ ηαζ ζε κυηζα ηνάηδ ηδξ Δονχπδξ, ζηδκ Ηζπακία, ζηδκ Πμνημβαθία ηαζ ζηδκ Ηηαθία, αθθά ιε ζηακυηδηα ηαφζδξ ιζηνυηενδ απυ αοηή ηςκ αυνεζςκ ηναηχκ. Σμ ιέβεεμξ ηςκ ΔΚΑΑ πμζηίθεζ, ιέζα ζηδκ Δονχπδ. Οζ δζαθμνέξ αοηέξ έπμοκ κα ηάκμοκ ηονίςξ ιε ηζξ ηεπκμθμβίεξ πμο πνδζζιμπμζμφκηαζ ηαζ ιε ημ είδμξ ηςκ απμαθήηςκ πμο επελενβάγμκηαζ. Ζ ιεβαθφηενδ ΔΚΑΑ ζηδ Δονχπδ, έπεζ ζηακυηδηα επελενβαζίαξ εκυξ εηαημιιονίμο ηυκςκ απμαθήηςκ ηδκ πνμκζά. Παναηάης πανμοζζάγμκηαζ ζημζπεία βζα ηζξ ιέζεξ πςνδηζηυηδηεξ ηςκ ΔΚΑΑ ακά πχνα, ζφιθςκα ιε ζημζπεία ημο 2003.

19 2 Πίλαθαο 1.1 Μέζεξ πςνδηζηυηδηεξ ΔΚΑΑ ζε πζθζάδεξ ηυκμοξ ημ 2003 Μέζε ρσξεηηθόηεηα ΔΚΑΑ 1000 ηόλνη αλά έηνο Υχνα Πμζυηδηα Αοζηνία 178 Βέθβζμ 141 Γακία 114 Γαθθία 132 Γενιακία 257 Ηηαθία 91 Οθθακδία 488 Πμνημβαθία 390 Ηζπακία 166 μοδδία 136 Ζκςιέκμ Βαζίθεζμ 246 Νμναδβία 60 Δθαεηία 110 Μέζδ πςνδηζηυηδηα ζοκμθζηά 193 ηα ζπήιαηα πμο αημθμοεμφκ θαίκεηαζ ηαεανά υηζ δ ηεπκμθμβία ηδξ ηαφζδξ ζοκακηάηαζ ζε Υχνεξ ηδξ Γοηζηήξ ηαζ Βυνεζαξ Δονχπδξ. Ζ Οθθακδία, δ Γακία, δ Γενιακία ηαζ ημ Βέθβζμ είκαζ πνςημπυνμζ ζηδκ ηεπκμθμβία ηαφζδξ ηςκ ΑΑ ηαζ ζηδκ πνήζδ ηδξ. Ζ Γενιακζηή εηαζνία Martin, δ Γακζηή Ramboll ηαζ δ Οθθακδζηή Babcock & Wilcox Vølund, εεςνμφκηαζ ημνοθαίεξ επζπεζνήζεζξ ζημκ ημιέα ηδξ εκενβεζαηήξ αλζμπμίδζδξ ηςκ ΑΑ. Παναηάης δίκμκηαζ ηαζ ηζιέξ βζα ηδξ εκενβεζαηή ακάηηδζδ απυ ηαφζδ ηςκ ΑΑ βζα ημ Ζ εκένβεζα ιπμνεί κα ακαηηδεεί είηε ςξ δθεηηνζζιυξ, εενιυηδηα ή ηαζ αηιυξ. Αοηυ ελανηάηαζ απυ έκα πθήεμξ παναβυκηςκ, υπςξ ηδκ εββφηδηα ζε ηαημζηδιέκεξ πενζμπέξ βζα κα δζμπεηεοηεί δ εενιυηδηα ή μ δθεηηνζζιυξ, αθθζχξ ηδκ εββφηδηα ζε αζμιδπακίεξ βζα κα πμοθδεεί μ παναβυιεκμξ αηιυξ.

20 3 ρήκα 1.1 Υάνηδξ ηδξ Δονχπδξ, ΑΑ πμο ηαίβμκηαζ ζε ηζθά ακά ηάημζημ ηαζ έημξ ημ 2008 ρήκα 1.2 Υάνηδξ ηδξ Δονχπδξ, Ανζειυξ ΔΚΑΑ, ακά πχνα ηαζ πμζυηδηεξ ηςκ ΑΑ πμο ηάδηακ ημ 2008

21 4 Πίλαθαο 1.2 Δκενβεζαηή Ακάηηδζδ ζε πχνεξ ηδξ Δονχπδξ ημ 2004 Υώξα Δλέξγεηα πνπ πνπιήζεθε Αηιυξ (ηυκμζ / έημξ) Ζθεηηνζζιυξ (Mwh / έημξ) Θενιυηδηα (Mwh / έημξ) Απζηξία Βέιγην Σζερία Γαλία Φηιαλδία Γαιιία Γεξκαλία Μεγάιε Βξεηαλία Οπγγαξία Ηηαιία Οιιαλδία Ννξβεγία Πνξηνγαιία Ηζπαλία νπεδία Διβεηία ύλνιν Απζηξία ηδκ Αοζηνία πανήπεδζακ 4,941 εηαημιιφνζα ηυκμζ ΑΑ, ημ Απυ αοηή ηδκ πμζυηδηα, 34 πζθζάδεξ ηυκμζ ΑΑ ηαηέθδλακ ζε ΥΤΣΑ, πμζμζηυ πενίπμο 1 %. Αηυια, έκα ιεβάθμ πμζμζηυ 29 % πενίπμο ηςκ ΑΑ, 1,455 εηαημιιφνζα ηυκμζ, δζαηέεδηακ ζηζξ 9 εβηαηαζηάζεζξ ηαφζδξ ιε ακάηηδζδ εκένβεζαξ ηδξ πχναξ. Αηυια 1,49 εηαημιιφνζα ηυκμζ ΑΑ ακαηοηθχεδηακ, πμζμζηυ 30 % πενίπμο ηαζ 1,963 εηαημιιφνζα ηυκμζ ΑΑ θζπαζιαημπμζήεδηακ, πμζμζηυ 40 % πενίπμο. [EUROSTAT, 2011]

22 5 ρήκα 1.3 Δλέθζλδ ηδξ ηαφζδξ ζηδκ Αοζηνία Καύζε, Υηιηάδεο ηόλνη ΑΑ ρήκα 1.4 Σνυπμζ Γζαπείνζζδξ ΑΑ ζηδκ Αοζηνία ημ % 30% 29% ΥΤΣΑ Καφζδ Λζπαζιαημπμίδζδ Ακαηφηθςζδ 40% Οζ ιέβζζηεξ εηπμιπέξ νφπςκ απυ ηζξ ΔΚΑΑ, έπμοκ κμιμεεηδεεί ιε ημκ κυιμ No. 389/2002 πμο εθανιυγεζ ηδκ μδδβία 2000/76/EC ηδξ Δονςπασηήξ Έκςζδξ. Οζ 6 εβηαηαζηάζεζξ πμο είπακ οπμπνέςζδ κα ζοιιμνθςεμφκ ιε ηδκ κμιμεεζία ιέπνζ ηα ηέθδ ημο 2005, ηα ηαηάθενακ Γαιιία ηδκ Γαθθία πανήπεδζακ 34,504 εηαημιιφνζα ηυκμζ ΑΑ, ημ Απυ αοηή ηδκ πμζυηδηα, 11,115 εηαημιιφνζα ηυκμζ ΑΑ ηαηέθδλακ ζε ΥΤΣΑ, πμζμζηυ πενίπμο 32%. Αηυια, έκα ιεβάθμ πμζμζηυ 33 % πενίπμο ηςκ ΑΑ, 11,209 εηαημιιφνζα ηυκμζ, δζαηέεδηακ ζηζξ 129 εβηαηαζηάζεζξ ηαφζδξ ηδξ πχναξ. Δπίζδξ 492 πζθζάδεξ ηυκμζ ηάδηακ πςνίξ εκενβεζαηή ακάηηδζδ ζε πμζμζηυ πενίπμο 1 %.

23 6 Αηυια 6,272 εηαημιιφνζα ηυκμζ ΑΑ ακαηοηθχεδηακ, πμζμζηυ 18 % πενίπμο ηαζ 5,366 εηαημιιφνζα ηυκμζ ΑΑ θζπαζιαημπμζήεδηακ, πμζμζηυ 16 % πενίπμο. [EUROSTAT, 2011] ρήκα 1.5 Δλέθζλδ ηδξ ηαφζδξ ζηδκ Γαθθία. Kαύζε, Δθαηνκκύξηα ηόλνη ΑΑ 12, , ,5 10 9,5 9 12,004 11,110 11,284 11,283 11,202 11,033 11,209 10,677 10,662 10, ρήκα 1.6 Σνυπμζ Γζαπείνζζδξ ΑΑ ζηδκ Γαθθία ημ % 16% 18% 32% ΥΤΣΑ Καφζδ ιε ακάηηδζδ εκένβεζαξ Λζπαζιαημπμίδζδ Ακαηφηθςζδ 33% Καφζδ πςνίξ ακάηηδζδ εκένβεζαξ Απυ ημ 1993 δ Γαθθία έπεζ ηαηαθένεζ ανηεηά ζδιακηζηά πνάβιαηα ζηδκ ηεπκμθμβία ηδξ ηαφζδξ. Απυ 300 εβηαηαζηάζεζξ ηαφζδξ πμο είπε δ πχνα ημ 1998, πενζμνίζηδηακ ζε 210 ημ 2000 ηαζ ζε 123 ημ Έηθεζζακ μζ πζμ ιζηνέξ εβηαηαζηάζεζξ ηαφζδξ ηαζ αοηέξ πμο δεκ πανήβαβακ εκένβεζα. Δπίζδξ αολήεδηε δ ιέζδ δοκαιζηυηδηα ηςκ εκαπμιεζκάκηςκ εβηαηαζηάζεςκ ηαηά 110 πζθζάδεξ ηυκμοξ ημκ πνυκμ. Αηυια δδιζμονβήεδηακ 50 κέεξ εβηαηαζηάζεζξ δζαπείνζζδξ ηδξ ηέθναξ πμο πανάβεηαζ απυ ηδκ ηαφζδ ηςκ ΑΑ. Κακέκαξ ηαοζηήναξ δεκ ηαηαζηεοάγεηαζ ακ δεκ πανάβεζ εκένβεζα. Ζ αηιμζθαζνζηή νφπακζδ ηαζ μζ εηπμιπέξ έπμοκ ιεζςεεί

24 7 αζζεδηά, ζε πμζμζηυ 90% ζηζξ δζμλίκεξ. Σέθμξ, δ ιυκδ ανκδηζηή ελέθζλδ αοηχκ ηςκ επζηεοβιάηςκ ήηακ δ αφλδζδ ημο πμζμφ ηδξ επέκδοζδξ βζα ηαοζηήνεξ κέαξ βεκζάξ ηαηά 50%. ηδκ Γαθθία δ εκενβεζαηή ακάηηδζδ βίκεηαζ είηε ιε εβηαηαζηάζεζξ πμο πανάβμοκ δθεηηνζηή εκένβεζα, είηε ιε εβηαηαζηάζεζξ πμο πανάβμοκ εενιυηδηα, είηε ιε ζοκδοαζιέκδ παναβςβή δθεηηνζζιμφ ηαζ εενιυηδηαξ. Ζ εκένβεζα πμο πανήβαβε δ πχνα απυ ημοξ απμηεθνςηήνεξ ημ 2002, ήηακ MWh απυ ηδκ μπμία μζ MWh ακαηηήεδηακ αθμφ μζ MWh δζαηέεδηακ βζα ηζξ ακάβηεξ ηςκ εβηαηαζηάζεςκ. Παναηάης δίκμκηαζ ηαζ μζ πμζυηδηεξ εκένβεζαξ πμο πανήπεδζακ ηαζ ακαηηήεδηακ ακά είδμξ εβηαηάζηαζδξ ηαζ ημ είδμξ ηδξ εκένβεζαξ, δθεηηνζηή ή εενιυηδηα. [Autret et al., 2007] Πίλαθαο 1.3 Παναβςβή εκένβεζαξ ζηδκ Γαθθία απυ ηδκ ηαφζδ ηςκ ΑΑ ημ 2002 [Autret et al., 2007] Καηαλάισζε Δγθαηάζηαζεο (ΜWh) Αλάθηεζε- Πσιήζεηο (ΜWh) πλνιηθή Παξαγσγή (ΜWh) Καπζηήξεο Ζιεθηξηζκνύ Καπζηήξεο Θεξκόηεηαο Καπζηήξεο Ζιεθηξηζκνύ- Θεξκόηεηαο i)ζιεθηξηζκόο ii)θεξκόηεηα iii)πλνιηθή ελέξγεηα πλνιηθά i)ζιεθηξηζκόο ii)θεξκόηεηα iii)πλνιηθή ελέξγεηα

25 8 Δηηυξ απυ εκένβεζα μζ εβηαηαζηάζεζξ ηαφζδξ ηςκ ΑΑ, πανάβμοκ ηαζ ηέθνα. ηδκ Γαθθία ημ 2002 πανήπεδζακ 3,2 εηαημιιφνζα ηυκμζ ηέθναξ. Απυ ηδκ ηέθνα αθαζνέεδηακ ηυκμζ ζζδήνμο. Άθθμζ ηυκμζ ζζδήνμο είπακ αθαζνεεεί απυ ηα ΑΑ αηνζαχξ πνζκ ηδκ ηαφζδ, δδθαδή ηυκμζ ζζδήνμο ιπυνεζακ κα ακαηοηθςεμφκ ιυκμ απυ ηδκ δζαδζηαζία ηδξ ηαφζδξ. Οζ κέεξ εβηαηαζηάζεζξ επελενβαζίαξ ηδξ ηέθναξ δέπμκηαζ ημ 65 % ηδξ ζοκμθζηήξ ηέθναξ ηςκ εβηαηαζηάζεςκ απμηέθνςζδξ, υπμο δ ηέθνα ιέκεζ ιέπνζ κα αδνακμπμζδεεί πθήνςξ. Δπίζδξ, ημ 20 % ηδξ ηέθναξ δζαηίεεηαζ ζηζξ ηαηαζηεοέξ δνυιςκ εκχ ιυκμ ημ 15 % πδβαίκεζ ζε ΥΤΣΑ. [Autret et al., 2007] ρήκα 1.7 Σνυπμζ Γζαπείνζζδξ ηέθναξ ΔΚΑΑ ημ % 15% ΥΤΣΑ 65% Δβηαηαζηάζεζξ επελενβαζίαξ ηέθναξ Καηαζηεοή δνυιςκ Σέθμξ ζδιακηζηέξ είκαζ μζ επεκδφζεζξ πμο πνέπεζ κα βίκμοκ ζηζξ εβηαηαζηάζεζξ ηαφζδξ ηςκ ΑΑ, βζα κα πεηφπμοκ ηα γδημφιεκα ηδξ μδδβίαξ ηδξ Δονςπασηήξ Έκςζδξ 2000/76/EC. Μενζηά απυ ηα εέιαηα πμο πνέπεζ κα δζμνεςεμφκ είκαζ ηα ελήξ: Σμ 70% ηςκ εβηαηαζηάζεςκ πνέπεζ, ζφιθςκα ιε ημ Άνενμ 10 ηδξ μδδβίαξ, κα ιεζχζεζ ηζξ εηπμιπέξ ζε μλείδζα ημο αγχημο. Σμ 42% ηςκ εβηαηαζηάζεςκ πνέπεζ, ζφιθςκα ιε ημ Άνενμ 7 ηδξ μδδβίαξ, κα ιεζχζεζ ηζξ εηπμιπέξ ημο ζε δζμλίκεξ. Σμ 55% ηςκ εβηαηαζηάζεςκ πνέπεζ, ζφιθςκα ιε ημ Άνενμ 6 ηδξ μδδβίαξ, κα απμηηήζεζ εθεδνζηυ ηαοζηήνα ακά βναιιή επελενβαζίαξ ΑΑ. Όθεξ μζ παναπάκς αθθαβέξ είκαζ οπμπνεςηζηέξ ιέπνζ ημ ηέθμξ ημο 2005 ζφιθςκα ιε ηδκ μδδβία ηδξ Δονςπασηήξ Έκςζδξ. Αοηέξ μζ αθθαβέξ ζοκεπάβμκηαζ

26 9 επεκδφζεζξ πνμτπμθμβζζιέκεξ ζε 15 ακά ηυκμ ΑΑ ιέπνζ 21 ακά ηυκμ ΑΑ, ακαθυβςξ ημ ηεπκμθμβζηυ επίπεδμ ηαζ ηδκ δθζηία ηδξ εβηαηάζηαζδξ ηαφζδξ. [Autret et al., 2007] Γεξκαλία Ο πνχημξ ηαοζηήναξ ΑΑ ζηδκ Γενιακία ηαηαζηεοάζηδηε ημ 1895 ηαζ θεζημφνβδζε ηδκ 1 Ηακμοανίμο ημο 1896 ζημ Αιαμφνβμ. Δλοπδνεημφζε ηαημίημοξ. Ζ ζζημνζηή ελέθζλδ ηςκ ΔΚΑΑ πανμοζζάγεηαζ ζημκ παναηάης πίκαηα. Πίλαθαο 1.4 Ηζημνζηή ελέθζλδ ΔΚΑΑ ζηδκ Γενιακία Έηνο Αξηζκόο Δξγνζηαζίσλ ΑΑ εηζεξρόκελα 1000 ηόλνη / έηνο ΑΑ εμεξρόκελα 1000 ηόλνη / έηνο Όπςξ θαίκεηαζ, απυ ημκ Πίλαθα 1.6, δ ηαφζδ ηςκ ΑΑ αολάκεζ ζοκεπχξ ηζξ πμζυηδηεξ ηςκ ΑΑ πμο δζαπεζνίγεηαζ. Ακάθμβδ αφλδζδ επίζδξ οπάνπεζ ηαζ ζημκ ανζειυ ηςκ ΔΚΑΑ. Δπίζδξ παναηδνείηαζ ιεβάθδ ιείςζδ υβημο ηαζ πμζυηδηαξ πμο ελένπεηαζ απυ ηζξ εβηαηαζηάζεζξ ηαφζδξ, πμο απμηεθεί ημ δεφηενμ ιεβάθμ πθεμκέηηδια ηςκ ΔΚ, ιεηά ηδκ εκενβεζαηή ακάηηδζδ. ηδκ Γενιακία πανήπεδζακ 48,101 εηαημιιφνζα ηυκμζ ΑΑ, ημ Απυ αοηή ηδκ πμζυηδηα, 177 πζθζάδεξ ηυκμζ ΑΑ ηαηέθδλακ ζε ΥΤΣΑ, πμζμζηυ ζπεδυκ ιδδεκζηυ. Αηυια, 6,701 εηαημιιφνζα ηυκμζ, πμζμζηυ 14 % πενίπμο ηςκ ΑΑ, δζαηέεδηακ ζηζξ 67 εβηαηαζηάζεζξ ηαφζδξ ιε εκενβεζαηή ακάηηδζδ ηδξ πχναξ. Δπίζδξ 8,834 εηαημιιφνζα ηυκμζ ΑΑ ηάδηακ πςνίξ εκενβεζαηή ακάηηδζδ, πμζμζηυ πενίπμο 18 %. Αηυια 22,421 εηαημιιφνζα ηυκμζ ΑΑ ακαηοηθχεδηακ, πμζμζηυ 47 % πενίπμο ηαζ 8,148 εηαημιιφνζα ηυκμζ ΑΑ θζπαζιαημπμζήεδηακ, πμζμζηυ 17 % πενίπμο. [EUROSTAT, 2011]

27 10 ρήκα 1.8 Δλέθζλδ ηδξ ηαφζδξ ζηδκ Γενιακία Καύζε, Υηιηάδεο ηόλνη ΑΑ ρήκα 1.9 Σνυπμζ Γζαπείνζζδξ ΑΑ ζηδκ Γενιακία ημ % 0% 14% ΥΤΣΑ 47% 17% Καφζδ ιε εκενβεζαηή ακάηηδζδ Λζπαζιαημπμίδζδ Ακαηφηθςζδ Αδζεοηνίκζζηδ Γζάεεζδ ηδκ Γενιακία μ υβημξ ηςκ ΑΑ πμο ηάδηε ημ 2006 ήηακ 16 εηαημιιφνζα ηυκμζ ζε ζφκμθμ πενίπμο 46 εηαημιιονίςκ ηυκςκ ΑΑ πμο πανάπεδηακ. Απυ αοηή ηδκ πμζυηδηα πανάπεδηακ 6,3 ηεναααηχνεξ (Σwh) δθεηηνζζιμφ ηαζ 17,2 TWh εενιυηδηαξ. Αοηή δ εκενβεζαηή ακάηηδζδ ελοπδνεηεί ηαημίημοξ πενίπμο. Οζ 66 εβηαηαζηάζεζξ θεζημονβμφκ ιε ιέζμοξ ζοκηεθεζηέξ απυδμζδξ, 13% βζα ηδκ δθεηηνζζιυ ηαζ 34% βζα ηδκ εενιυηδηα. Ζ παναβςβή αοηήξ ηδξ εκένβεζαξ απυ ηα ΑΑ, απμηνέπεζ ηδκ παναβςβή ηυκςκ CO 2 απυ άθθεξ ιμνθέξ ηαοζίιςκ. Τπμθμβίγεηαζ υηζ ημ πενζαάθθμκ ςθεθείηαζ πενίπμο 4 εηαημιιφνζα ηυκμοξ δζμλεζδίμο ημο άκεναηα ακά έημξ. [Umweltbundesamt, 2008] Ζ κμιμεεζία βζα ηδκ πνμζηαζία ηυζμ ημο αένζμο υζμ ηαζ ημο πενζαίμο πενζαάθθμκημξ ζζπφεζ 20 πνυκζα ηαζ είκαζ ανηεηά αοζηδνή. Σα υνζα πμο ηέεδηακ πνμ

28 11 20εηίαξ πνμαθέπμοκ εηπμιπέξ ιέπνζ 0,1 ng/m 3 βζα ηζξ δζμλίκεξ. Ζ δζμλίκδ εεςνείηαζ ηανηζκμβυκμξ μοζίαξ ηαζ είκαζ άηνςξ επζηίκδοκδ βζα ημοξ ακενχπζκμοξ ηαζ υπζ ιυκμ μνβακζζιμφξ. ηδκ Γενιακία μζ εηπμιπέξ ζε δζμλίκεξ είκαζ παιδθυηενεξ ηςκ μνίςκ ηαζ πενζααθθμκηζηά ζοκεπήξ ιε ημοξ κυιμοξ. Σέθμξ, εεηζηυ ακηίηηοπμ ζημ πενζαίμ πενζαάθθμκ, έπεζ δ ιείςζδ ημο υβημο ηςκ ΑΑ πμο ελένπμκηαζ ηςκ ΔΚΑΑ ηαζ δ ακεκενβή θφζδ ηδξ ηέθναξ, ιεηά απυ επελενβαζία ζηαεενμπμίδζδξ. Σέθμξ, δ ηέθνα πμο πανάβεηαζ απυ ηδκ ηαφζδ ηςκ ΑΑ πνδζζιμπμζείηαζ ζηδκ βενιακζηή αζμιδπακία ηαζ ζηδκ μζημδμιή. Αοηυ θαίκεηαζ απυ ημ παναηάης δζάβναιια. Σμ πμζμζηυ ηςκ οπμθεζιιάηςκ πμο πδβαίκεζ ζημοξ ΥΤΣΑ είκαζ ιζηνυ, αθθά οπάνπεζ ηαζ έκα αδζεοηνίκζζημ πμζμζηυ πμο δεκ έπεζ ηαηαβναθεί πμο πδβαίκεζ. Σμ ιεβαθφηενμ ιένμξ ηςκ οπμθεζιιάηςκ αλζμπμζείηαζ ζηδκ ηαηαζηεοή δνυιςκ. ρήκα 1.10 Ζ πνήζδ ηςκ οπμθεζιιάηςκ ηδξ ηαφζδξ ζηδκ Γενιακία [Umweltbundesamt, 2008] Καηαζηεοή Γνυιςκ 12,1% 12,30% 10% 4,5% 12,9% 45% 3% ΥΤΣΑ Καηαζηεοή Οζημδμιχκ Άθθδ μζημδμιζηή Γναζηδνζυηδηα Καηαζηεοή ΥΤΣΑ Αδζεοηνίκζζημ Γαλία ηδκ Γακία πανήπεδζακ 4,59 εηαημιιφνζα ηυκμζ ΑΑ, ημ Απυ αοηή ηδκ πμζυηδηα, 177 πζθζάδεξ ηυκμζ ΑΑ ηαηέθδλακ ζε ΥΤΣΑ, πμζμζηυ πενίπμο 4%. Αηυια, έκα ιεβάθμ πμζμζηυ 48% πενίπμο ηςκ ΑΑ, 2,206 εηαημιιφνζα ηυκμζ, δζαηέεδηακ ζηζξ 29 ΔΚΑΑ ηδξ πχναξ. Αηυια 1,574 εηαημιιφνζα ηυκμζ ΑΑ ακαηοηθχεδηακ, πμζμζηυ 34% πενίπμο ηαζ 633 πζθζάδεξ ηυκμζ ΑΑ θζπαζιαημπμζήεδηακ, πμζμζηυ 14% πενίπμο. [EUROSTAT, 2011]

29 12 ρήκα 1.11 Δλέθζλδ ηδξ ηαφζδξ ζηδκ Γακία 2,5 2 1,5 1 0,5 0 Καύζε, Δθαηνκκύξηα ηόλνη ΑΑ 1,876 1,998 2,007 1,955 2,046 2,146 2,138 2,324 2,37 2, ρήκα 1.12 Σνυπμζ Γζαπείνζζδξ ΑΑ ζηδκ Γακία ημ % 34% 48% ΥΤΣΑ Καφζδ Λζπαζιαημπμίδζδ Ακαηφηθςζδ 14% Σα ΑΑ απμηεθμφκ ιζα ζπμοδαία πδβή ακακεχζζιδξ εκένβεζαξ ζηδκ πχνα. Σμ 2007 δ εκένβεζα πμο πανάπεδηε απυ ηα ΑΑ έθηαζε ημ 20 % ηδξ ζοκμθζηήξ απαίηδζδξ ζε εένιακζδ, ζημ πζμ δζεονοιέκμ ηαζ εεκζηυ ζφζηδια εένιακζδξ πακεονςπασηά πμο ηαθφπηεζ ηα 2/3 ημο πθδεοζιμφ ηδξ πχναξ. Ζ ακάβηδ βζα εενιυηδηα είκαζ αολδιέκδ ζηδκ πχνα θυβς ημο αυνεζμο, ροπνμφ ηθίιαημξ. Δπίζδξ ηα ΑΑ πανήβαβακ ημ 4% ηδξ ακηίζημζπδξ απαίηδζδξ ζε δθεηηνζζιυ ηονίςξ απυ ιμκάδεξ ζοιπαναβςβήξ δθεηηνζζιμφ-εενιυηδηαξ. Σέθμξ οπμθμβίγεηαζ υθεθμξ ζηζξ εηπμιπέξ ημο δζμλεζδίμο ημο άκεναηα, ζε ζπέζδ ιε ζοιααηζηή ηαφζδ ιε άκεναηα. Αοηυ ημ υθεθμξ είκαζ 480 ηυκμζ θζβυηενμ δζμλείδζμ ημο άκεναηα ακά ηυκμ ΑΑ.

30 Διβεηία ηδκ Δθαεηία πανήπεδζακ 5,4 εηαημιιφνζα ηυκμζ ΑΑ, ημ Απυ αοηή ηδκ πμζυηδηα, δεκ δζαηέεδηακ ΑΑ ζε ΥΤΣΑ θυβς απαβυνεοζδξ ζηδκ ηαθή ηςκ ΑΑ πμο ηέεδηε ζε ζζπφ απυ ημ Έκα ιεβάθμ πμζμζηυ 49 % πενίπμο ηςκ ΑΑ, 2,66 εηαημιιφνζα ηυκμζ δζαηέεδηακ ζηζξ 29 ΔΚΑΑ ηδξ πχναξ. Αηυια 1,87 εηαημιιφνζα ηυκμζ ΑΑ ακαηοηθχεδηακ, πμζμζηυ 34% πενίπμο ηαζ 930 πζθζάδεξ ηυκμζ ΑΑ θζπαζιαημπμζήεδηακ, πμζμζηυ 17%. [EUROSTAT, 2011] ρήκα 1.13 Δλέθζλδ ηδξ ηαφζδξ ζηδκ Δθαεηία 3 2,5 2 1,5 1 0,5 0 Καύζε, Δθαηνκκύξηα ηόλνη ΑΑ 2,55 2,52 2,65 2,68 2,83 2,66 2,49 2,3 2,43 2, ρήκα 1.14 Σνυπμζ Γζαπείνζζδξ ΑΑ ζηδκ Δθαεηία ημ % 49% ΥΤΣΑ Καφζδ Λζπαζιαημπμίδζδ Ακαηφηθςζδ 17%

31 Διιάδα ηδκ Δθθάδα πανήπεδζακ 5,154 εηαημιιφνζα ηυκμζ ΑΑ, ημ Απυ αοηή ηδκ πμζυηδηα, 4,181 εηαημιιφνζα ηυκμζ ΑΑ ηαηέθδλακ ζημοξ 71 ΥΤΣΑ πμο δζαπεζνίγμκηαζ ΑΑ, πμζμζηυ πενίπμο 81 %. Αηυια 936 πζθζάδεξ ηυκμζ ΑΑ ακαηοηθχεδηακ ζηα 27 ΚΓΑΤ, πμζμζηυ 18 % πενίπμο ηαζ 37 πζθζάδεξ ηυκμζ ΑΑ θζπαζιαημπμζήεδηακ, πμζμζηυ 1% πενίπμο. Σέθμξ δεκ οπάνπμοκ ηαευθμο ΔΚΑΑ ηαζ δεκ οπάνπεζ ζπέδζμ βζα ηαηαζηεοή ηαοζηήνα ζηδκ πχνα. [EUROSTAT, 2011] ρήκα 1.15 Σνυπμζ Γζαπείνζζδξ ΑΑ ζηδκ Δθθάδα ημ % 0% 18% 81% ΥΤΣΑ Καφζδ Λζπαζιαημπμίδζδ Ακαηφηθςζδ Ζλσκέλν Βαζίιεην ημ Ζκςιέκμ Βαζίθεζμ πανήπεδζακ 32,507 εηαημιιφνζα ηυκμζ ΑΑ, ημ Απυ αοηή ηδκ πμζυηδηα, 16,02 εηαημιιφνζα ηυκμζ ΑΑ ηαηέθδλακ ζε ΥΤΣΑ, πμζμζηυ πενίπμο 49 %. Έκα πμζμζηυ 11 % πενίπμο ηςκ ΑΑ, 3,74 εηαημιιφνζα ηυκμζ δζαηέεδηακ ζηζξ 22 ΔΚΑΑ ηδξ πχναξ. Αηυια 7,89 εηαημιιφνζα ηυκμζ ΑΑ ακαηοηθχεδηακ, πμζμζηυ 24 % πενίπμο ηαζ 45,66 εηαημιιφνζα ηυκμζ ΑΑ θζπαζιαημπμζήεδηακ, πμζμζηυ 16%. [EUROSTAT, 2011] Οζ 19 ΔΚΑΑ πανήβαβακ πενίπμο 255 MW δθεηηνζηήξ ζζπφμξ ημ Μέπνζ ημ 2008 άθθεξ ηνείξ ΔΚΑΑ ηαηαζηεοάζηδηακ πνμζθένμκηαξ ζοιπθδνςιαηζηά 140 MW δθεηηνζηήξ ζζπφμξ. [ww2.defra.gov.uk]

32 15 ρήκα 1.16 Δλέθζλδ ηδξ ηαφζδξ ζημ Ζκςιέκμ Βαζίθεζμ Καύζε, Υηιηάδεο ηόλνη ΑΑ ρήκα 1.17 Σνυπμζ Γζαπείνζζδξ ηςκ ΑΑ ζημ Ζκςιέκμ Βαζίθεζμ ημ % 11% 24% 49% Καφζδ ΥΤΣΑ Ακαηφηθςζδ Λζπαζιαημπμίδζδ Πνξηνγαιία ηδκ Πμνημβαθία πανήπεδζακ 5,496 εηαημιιφνζα ηυκμζ ΑΑ, ημ Απυ αοηή ηδκ πμζυηδηα, 3,342 εηαημιιφνζα ηυκμζ ΑΑ ηαηέθδλακ ζε ΥΤΣΑ, πμζμζηυ πενίπμο 60 %. Αηυια, έκα πμζμζηυ 20 % πενίπμο ηςκ ΑΑ, 1,083 εηαημιιφνζα ηυκμζ, δζαηέεδηακ ζηζξ 3 ΔΚΑΑ ηδξ πχναξ. Αηυια 648 πζθζάδεξ ηυκμζ ΑΑ ακαηοηθχεδηακ, πμζμζηυ 12 % πενίπμο ηαζ 424 πζθζάδεξ ηυκμζ ΑΑ θζπαζιαημπμζήεδηακ, πμζμζηυ 8 % πενίπμο. [EUROSTAT, 2011]

33 16 ρήκα 1.18 Δλέθζλδ ηδξ ηαφζδξ ζηδκ Πμνημβαθία Καύζε, Υηιηάδεο ηόλνη ΑΑ ρήκα 1.19 Σνυπμζ Γζαπείνζζδξ ΑΑ ζηδκ Πμνημβαθία ημ ,0% 8,0% 20,0% 60,0% ΥΤΣΑ Καφζδ Λζπαζιαημπμίδζδ Ακαηφηθςζδ Ζ ζοκμθζηή δθεηηνζηή εκένβεζα πμο πανήβαβακ μζ ηνείξ ΔΚΑΑ ήηακ 572 GWh βζα ημ 2002, δδθαδή ιζα ζοκμθζηή δθεηηνζηή ζζπφ 63 MW πενίπμο. Δπίζδξ μζ εβηαηαζηάζεζξ αοηέξ πανήβαβακ ηυκμοξ ηέθνα, απυ ημοξ μπμίμοξ μζ ηαηέθδλακ ζε ΥΤΣΤ, εκχ μζ ακαηοηθχεδηακ. Σέθμξ πνμέηορακ ηαζ ηυκμζ ιεηάθθμο απυ ηδκ ηαφζδ ηςκ ΑΑ, μζ μπμίμζ ακαηοηθχεδηακ. [Magrinho et al., 2006] νπεδία ηδκ μοδδία πανήπεδζακ 4,486 εηαημιιφνζα ηυκμζ ΑΑ, ημ Απυ αοηή ηδκ πμζυηδηα, 63 πζθζάδεξ ηυκμζ ΑΑ ηαηέθδλακ ζε ΥΤΣΑ, πμζμζηυ πενίπμο 1 %. Αηυια, έκα ιεβάθμ πμζμζηυ 49% πενίπμο ηςκ ΑΑ, 2,173 εηαημιιφνζα ηυκμζ

34 17 δζαηέεδηακ ζηζξ 29 ΔΚΑΑ ηδξ πχναξ. Αηυια 1,587 εηαημιιφνζα ηυκμζ ΑΑ ακαηοηθχεδηακ, πμζμζηυ 36 % πενίπμο ηαζ 618 πζθζάδεξ ηυκμζ ΑΑ θζπαζιαημπμζήεδηακ, πμζμζηυ 14 % πενίπμο. [EUROSTAT, 2011] ρήκα 1.20 Δλέθζλδ ηδξ ηαφζδξ ζηδκ μοδδία Καύζε, Υηιηάδεο ηόλνη ΑΑ ρήκα 1.21 Σνυπμζ Γζαπείνζζδξ ΑΑ ζηδκ μοδδία ημ % 36% 49% ΥΤΣΑ Καφζδ Λζπαζιαημπμίδζδ Ακαηφηθςζδ 14% 1.2 ΤΦΖΛΗΟ ΖΠΑ ηζξ ΖΠΑ πανήπεδζακ 254,1 εηαημιιφνζα ηυκμζ ΑΑ ημ 2007, απυ ηα μπμία ηα 63,3 εηαημιιφνζα ηυκμζ, ζηάθεδηακ βζα ακαηφηθςζδ, 21,7 εηαημιιφνζα ηυκμζ

35 ΑΑ ζε εθαηνκκύξηα ηόλνπη 18 θζπαζιαημπμζήεδηακ, 31,9 εηαημιιφνζα ηυκμζ ηαήηακ ηαζ ηα οπυθμζπα 137,2 εηαημιιφνζα ΑΑ εκηαθζάζηδηακ ζε ΥΤΣΑ. ρήκα 1.22 Σνυπμζ Γζαπείνζζδξ ΑΑ ζηζξ ΖΠΑ ημ 2007 Πδβή : EPA 54% 25% 8,5% 12,5% Ακαηφηθςζδ Λζπαζιαημπμίδζδ Απμηέθνςζδ ΥΤΣΑ Ζ ιαγζηή ηαφζδ ηςκ ΑΑ βίκεηαζ ζε 80 ΔΚΑΑ απυ ηζξ 87 ζοκμθζηά εβηαηαζηάζεζξ παναβςβήξ εκένβεζαξ απυ ΑΑ. Οζ οπυθμζπεξ 7 πνδζζιμπμζμφκ άθθεξ ηεπκμθμβίεξ υπςξ ηαφζδ ιε Πθάζια, Αενζμπμίδζδ ηαζ Πονυθοζδ. Οζ εβηαηαζηάζεζξ αοηέξ ελοπδνεημφκ πθδεοζιυ 30 εηαημιιονίςκ πμθζηχκ, ηαίβμκηαξ ηα ΑΑ ημοξ. οκμθζηά οπάνπμοκ 1500 ηαοζηήνεξ ζηζξ ΖΠΑ αθθά ιυκμ μζ 87 πανάβμοκ εκένβεζα. Ζ ελέθζλδ ηδξ πνήζδξ αοηήξ ηδξ ηεπκμθμβίαξ πανμοζζάγεηαζ ζημ παναηάης ζπήια. ρήκα 1.23 Δλέθζλδ παναβςβήξ ηαζ ηαφζδξ ηςκ ΑΑ ζηζξ ΖΠΑ Δμέιημε Παξαγσγήο-Καύζεο ησλ ΑΑ ζηηο ΖΠΑ Παναβςβή ΑΑ Απμηέθνςζδ Οζ ΔΚΑΑ δίκμοκ πενίπμο 17 εηαημιιφνζα MWh δθεηηνζηήξ εκένβεζαξ, πμο ελοπδνεημφκ ζοκμθζηυ πθδεοζιυ 2 εηαημιιονίςκ πμθζηχκ. Οζ πενζζζυηενεξ ΔΚΑΑ ανίζημκηαζ ζηδκ ακαημθζηή αηηή ηςκ ΖΠΑ ηαζ ζοβηεηνζιέκα ζηδκ Πμθζηεία ηδξ Νέαξ Τυνηδξ, υπςξ θαίκεηαζ ηαζ ζημκ παναηάης πάνηδ.

36 19 ρήκα 1.24 Υάνηδξ ΖΠΑ ιε ΔΚΑΑ ημ 2007 φιθςκα ιε ιεθέηδ ηδξ αιενζηάκζηδξ οπδνεζίαξ πενζαάθθμκημξ (EPA), βζα ηάεε ΜWh δθεηηνζηήξ εκένβεζαξ πμο πανάβεηαζ απυ ηζξ εβηαηαζηάζεζξ ηαφζδξ, ημ πενζαάθθμκ απαθθάζζεηαζ απυ εηπμιπέξ 1650 Κg δζμλεζδίμο ημο άκεναηα απυ ζοιααηζηά ηαφζζια. Αοηυ είκαζ έκα ζδιακηζηυ πενζααθθμκηζηυ υθεθμξ βζα ηζξ αολδιέκεξ εηπμιπέξ δζμλεζδίμο ημο άκεναηα ζηζξ ΖΠΑ. Δπίζδξ μζ πενζααθθμκηζημί ηίκδοκμζ απυ ηζξ εηπμιπέξ ηςκ ΔΚ έπμοκ ιεζςεεί ζδιακηζηά ηαζ ζίβμονα ηάης απυ ηα υνζα πμο εέηεζ δ EPA. Οζ ζοκεπήξ αεθηίςζδ ηςκ ηεπκμθμβζχκ ηδξ ηαφζδξ έπεζ θένεζ ηαεανέξ εηπμιπέξ, ζε ακηίεεζδ ιε ημ πανεθευκ. Αοηυ θαίκεηαζ ζημκ παναηάης πίκαηα. ηζξ ΖΠΑ, ιεηαλφ 1996 ηαζ 2007, δεκ ηαηαζηεοάζηδηε ΔΚΑΑ θυβς ηδξ παιδθήξ δδιμθζθίαξ ηαζ ηςκ ακηζδνάζεςκ ηςκ πενζααθθμκηζηχκ μνβακχζεςκ. Με επεκδφζεζξ πμο έθηαζακ ημ 1 δζζεηαημιιφνζμ δμθάνζα, μζ αιενζηακμί ηαηάθενακ κα νίλμοκ δναιαηζηά, έςξ 90%,ηζξ εηπμιπέξ ηςκ νφπςκ ηςκ απμηεθνςηήνςκ ηαζ κα ηαηαζηήζμοκ αζθαθή ηδκ ηαφζδ ηςκ ΑΑ βζα παναβςβή εκένβεζαξ. Δπίζδξ δ εκένβεζα απυ ηαφζδ ήηακ δ πνχηδ ακακεχζζιδ, ακ ελαζνεεμφκ δ οδνμδθεηηνζηή ηαζ δ βεςεενιζηή. Σμ 2004 πενίπμο 13,5 GWh δθεηηνζζιμφ, πανήβαβακ μζ εβηαηαζηάζεζξ ηαφζδξ, εκχ 5,3 GWh μζ ακειμβεκκήηνζεξ ηαζ ιυθζξ 1 GWh μζ δθζαημί ζοζζςνεοηέξ. Σέθμξ οπμθμβίγεηαζ υηζ βζα ηάεε 1 εηαημιιφνζμ ηυκμοξ ΑΑ πμο ηαηαθήβμοκ ζε ΥΤΣΑ, απαζηείηαζ ηάηζ θζβυηενμ απυ ηεηναβςκζηά ιέηνα. Με

37 20 ημοξ ηαοζηήνεξ, βίκεηαζ μζημκμιία ζηδκ αβμνά ηαζ πνήζδ βδξ. Σμ πενζααθθμκηζηυ υθεθμξ είκαζ ιεβάθμ ηαζ ημ ηυζημξ απμηαηάζηαζδξ ηδξ πενζμπήξ ζαθχξ ιζηνυηενμ απυ αοηυ ηςκ ΥΤΣΑ. [ΔPA, 2007] Κίλα Ζ Κίκα είκαζ ιζα ζοκεπχξ ακαπηοζζυιεκδ πχνα ηαζ δ ιεβαθφηενδ ζε πθδεοζιυ, παβημζιίςξ. ηδκ πχνα πανήπεδζακ 212 εηαημιιφνζα ηυκμζ ΑΑ ημ 2006, απυ ηα μπμία μζ 150 εηαημιιφνζα ηυκμζ ζοθθέβμκηαζ ηαζ επελενβάγμκηαζ. Ζ πμζυηδηα ηςκ ΑΑ έπεζ αολδεεί πμθφ ηα ηεθεοηαία πνυκζα, αθμφ ημ 1980 ήηακ πενίπμο 31 εηαημιιφνζα ηυκμζ. Δπίζδξ, ζηδκ Κίκα ακαιέκεηαζ αφλδζδ ζημκ νοειυ παναβςβήξ ΑΑ, ηαηά 8-10% βζα ηα επυιεκα πνυκζα. Απυ ημοξ 150 εηαημιιφνζα ηυκμοξ ΑΑ, ιυκμ 6,4 % ηαίβμκηαζ ζηζξ 66 εβηαηαζηάζεζξ ηαφζδξ, εκχ ζε ζοκηνζπηζηυ πμζμζηυ 91,4% απμηίεεκηαζ ζημοξ 366 ΥΤΣΑ ηαζ εθάπζζηα 2,2% θζπαζιαημπμζμφκηαζ ζε 17 εβηαηαζηάζεζξ. ε 800 MW οπμθμβίγεηαζ δ δθεηηνζηή ζζπφξ ηςκ 66 ΔΚΑΑ.[Zhang et al., 2010] ρήκα 1.25 Σνυπμζ Γζαπείνζζδξ ΑΑ ζηδκ Κίκα ημ ,4% 2,2% 91,4% ΥΤΣΑ Απμηεθνςηήνεξ Λζπαζιαημπμίδζδ Ζ Κίκα θεζημονβεί ιε 5εηή μζημκμιζηά πνμβνάιιαηα ηαζ αοηυ ημο πενζθαιαάκεζ ηζξ ζπεδζαγυιεκεξ ηεπκζηέξ δζαπείνζζδξ ηςκ ΑΑ. ημ 11 μ μζημκμιζηυ πνυβναιια πνμαθέπεηαζ δ ηαηαζηεοή 82 κέςκ ΔΚΑΑ ζοκμθζηήξ ζηακυηδηαξ δζαπείνζζδξ ηυκςκ ΑΑ ηδκ διένα. Όπςξ θαίκεηαζ δ ηαφζδ ηςκ ΑΑ ηενδίγεζ έδαθμξ ηαζ πνυηεζηαζ κα πάνεζ ζδιακηζηή εέζδ ζηδκ δζαπείνζζδ ηςκ ΑΑ. ηδκ Κίκα ηα ΑΑ έπμοκ ορδθή οβναζία, ηονίςξ θυβς ηθίιαημξ ηαζ δεοηενεφμκημξ ηδξ βεκζηυηενδξ μζημκμιζημημζκςκζηήξ ηαηάζηαζδξ πμο επζηναηεί. Σμ

38 21 πμζμζηυ ηδξ οβναζίαξ ηςκ ΑΑ θεάκεζ ημ 50% εκχ ηα εονςπασηά ΑΑ έπμοκ ιυθζξ 20-30%. Αοηυ ημ βεβμκυξ έπεζ ςξ απμηέθεζια ηδκ ιζηνυηενδ εενιμβυκμ δφκαιδ ηςκ ηζκέγζηςκ ΑΑ. οβηνζηζηά ηα ηζκέγζηα ΑΑ έπμοκ kj/kg εενιμβυκμ δφκαιδ, εκχ ηα εονςπασηά έπμοκ kj/kg. Ζ ιέζδ εενιμβυκμξ δφκαιδ ζηα ηζκέγζηα ΑΑ οπμθμβίγεηαζ kj/kg, ηάης απυ ηδκ εθάπζζηδ ηζιή υπμο έκα ηαφζζιμ εεςνείηαζ εκενβεζαηά ηενδμθυνμ. Ζ ηζιή ηδξ εενιμβυκμο δφκαιδξ πμο εεςνείηαζ ηαηχθθζ βζα ηδκ ηαφζδ εκυξ ηαοζίιμο είκαζ kj/kg ηαζ μνζαηά kj/kg. Έηζζ πνμηείκεηαζ ζηζξ εβηαηαζηάζεζξ ηαφζδξ, κα απμεδηεφμοκ ηα ΑΑ πενίπμο ιζα εαδμιάδα πνμημφ ηα ηάρμοκ, χζηε κα πέζεζ ηάπςξ ημ πμζμζηυ ηδξ οβναζίαξ πμο δζαεέημοκ. Ζ πνυηθδζδ πμο ακηζιεηςπίγεζ δ Κίκα ιε ηδκ αφλδζδ ηςκ ΔΚΑΑ ηαζ ημο πμζμζημφ επί ημο ζοκμθζηχκ παναβυιεκςκ ΑΑ, είκαζ μζημκμιζηή ηαζ ηεπκμθμβζηή. Οζ ΔΚΑΑ θεζημονβμφκ ηονίςξ ιε εζζαβυιεκεξ ιδπακέξ ηαζ εζζαβυιεκδ ηεπκμθμβία. Ζ ηζκέγζηδ ηεπκμθμβία, υπμο πνδζζιμπμζείηαζ, έπεζ ημ 1/4 ημο ηυζημοξ ηςκ λέκςκ ηεπκμθμβζχκ. Ζ πενζααθθμκηζηή επζαάνοκζδ ζηδκ ηζκεγζηή επζηνάηεζα απυ ημοξ αηιμζθαζνζημφξ νφπμοξ πμο εηθφμκηαζ απυ ηζξ ΔΚΑΑ, είκαζ εθεβπυιεκδ ηαζ αοζηδνά κμιμεεηδιέκδ. Ακάθμβα ιε ηδκ ηεπκμθμβία πμο πνδζζιμπμζείηαζ ζηζξ εβηαηαζηάζεζξ ηαφζδξ, οπάνπμοκ δζάθμνεξ ηζιέξ εηπμιπχκ, υθεξ ζηα κμιμεεηδιέκα πθαίζζα. Οζ εηπμιπέξ ζε δζμλίκεξ έπμοκ υνζμ 1 ng/m 3, 10 θμνέξ ιεβαθφηενμ απυ αοηυ ηδξ Δονςπασηήξ Έκςζδξ ηγθαπνύξε Ζ ζβηαπμφνδ είκαζ ιζα κδζζςηζηή πχνα ηαζ ακηζιεηχπζζε πνυαθδια πχνμο βζα ηδκ δζάεεζδ ηςκ ΑΑ ηδξ. Σα εαθάζζζα ζφκμνα ακάβηαζακ ημοξ αλζςιαημφπμοξ ηδξ πχναξ κα ζηεθημφκ ηαζ κα μδδβδεμφκ ζηδκ θφζδ ηδξ ηαφζδξ ςξ ηφνζμο ηνυπμο δζαπείνζζδξ ηςκ ΑΑ. Σμ 1978 ηαηαζηεοάζηδηε δ πνχηδ ΔΚΑΑ ηαζ ζήιενα θεζημονβμφκ 4 ΔΚΑΑ ηαζ ιυθζξ 1 ΥΤΣΤ. Σα 4 ενβμζηάζζα έπμοκ ζοκμθζηά 168 ΜW ζζπφ ηαζ 19 ηαοζηήνεξ. Ζ ζοκμθζηή ζζπφξ δζμπεηεφεηαζ ζημ δθεηηνζηυ δίηηομ ηαεχξ θυβς ημο ηνμπζημφ ηθίιαημξ πμο επζηναηεί ζηδκ πχνα, δ ακάβηδ βζα εενιυηδηα είκαζ ιδδεκζηή. Αοηά ηα ενβμζηάζζα δζαπεζνίγμκηαζ έκα ζοκηνζπηζηυ πμζμζηυ ηδξ ζοκμθζηήξ παναβςβήξ ΑΑ υπςξ θαίκεηαζ ηαζ απυ ημκ παναηάης πίκαηα. [

39 22 Πίλαθαο 1.5 Σνυπμζ Γζαπείνζζδξ ΑΑ ζηδκ ζβηαπμφνδ ηδκ ηεθεοηαία δεηαεηία Έηνο ΥΤΣΑ Καύζε πλνιηθά ΑΑ Υηιηάδεο ηόλνη αλά έηνο ,62 203,63 279, ,7 244,02 279, ,13 255,09 280, ,43 242,13 262, ,38 231,12 250, ,96 226,3 248, ,01 227,86 254, ,45 232,91 256, ,73 237,95 256, ,78 244,98 262, ,89 248,0 262, Ηαπσλία Ζ Ηαπςκία είκαζ μ ιεβαθφηενμξ πνήζηδξ ηδξ ηεπκμθμβίαξ ηδξ ηαφζδξ ηςκ ΑΑ, ηαεχξ ηάεε πνυκμ ηαίβμκηαζ πενίπμο 40 εηαημιιφνζα ηυκμζ. Δζδζηυηενα ημ 2007 ζηδκ Ηαπςκία πανήπεδζακ 53 εηαημιιφνζα ηυκμζ, πενίπμο 40 εηαημιιφνζα ηαήηακ, 7 εηαημιιφνζα ηαηέθδλακ ζημοξ ΥΤΣΑ ηαζ 6 εηαημιιφνζα ηυκμζ ακαηοηθχεδηακ. Ζ επζηναημφζα ηεπκμθμβία ηαφζδξ είκαζ δ ιαγζηή ηαφζδ, υπςξ πακημφ παβημζιίςξ, αθθά οπάνπμοκ πενίπμο 100 ΔΚ πμο πνδζζιμπμζμφκ πνςημπυνεξ ηεπκμθμβίεξ ηαφζδξ. [Themelis, 2007] Αλαπηπζζόκελεο ρώξεο Σα ΑΑ πμο πανάβμκηαζ ζε ακαπηοζζυιεκεξ πχνεξ, ζοκήεςξ δεκ επζηνέπμοκ ηδκ ηαφζδ βζα ακάηηδζδ εκένβεζαξ, θυβς ηδξ ορδθήξ οβναζίαξ ηαζ ορδθήξ πενζεηηζηυηδηαξ ζε μνβακζηή μοζία. Ζ ειπεζνία ηδξ ηαφζδξ ηςκ ΑΑ, ζε ακαπηοζζυιεκεξ πχνεξ ήηακ ςξ επί ημ πθείζημκ ανκδηζηή. Οζ ηαοζηήνεξ πμο ηαηαζηεοάζηδηακ ζηδκ Αθνζηή, ηδκ Αζία ηαζ ηδ Λαηζκζηή Αιενζηή, δεκ θεζημφνβδζακ υπςξ ακαιεκυηακ. ημ Λάβμξ ηδξ Νζβδνίαξ, ηαηαζηεοάζηδηε ΔΚΑΑ ηυζημοξ 10 εηαημιιφνζςκ δμθανίςκ. Ζ πενζεηηζηυηδηα ηςκ ΑΑ ζε οβναζία ήηακ ηυζμ ορδθή, χζηε ηάπμζμ ηαφζζιμ κα έπνεπε κα πνμζηεεεί βζα κα δζαηδνδεεί δ ηαφζδ. Αοηυ ημ βεβμκυξ αφλδζε οπένιεηνα ηζξ δαπάκεξ. Οζ ηαοζηήνεξ δεκ θεζημφνβδζακ, ηαζ μζ εβηαηαζηάζεζξ

40 23 ζηαιάηδζακ κα θεζημονβμφκ. Πανυιμζεξ ηαηαζηάζεζξ ζοκακημφιε ζηδκ Ηκδία, ημ Μελζηυ, ηζξ Φζθζππίκεξ, ηδκ Ηκδμκδζία ηαζ ηδκ Σμονηία. οκεπχξ, δ ηαφζδ ηςκ ΑΑ είκαζ πζεακυ κα απμηφπεζ ζε πμθθέξ ακαπηοζζυιεκεξ πχνεξ ζημκ Κυζιμ. [Medina, 2001] 1.3 ΤΕΖΣΖΖ Ζ παναβςβή ΑΑ ζε υθμκ ημκ ηυζιμ αολάκεηαζ ιε ημ πέναζια ημο πνυκμο, ηάηζ πμο δζμβηχκεζ ημ ιέβεεμξ ημο πνμαθήιαημξ ηδξ εφνεζδξ απμηεθεζιαηζηχκ ηνυπςκ δζαπείνζζδξ ηςκ ΑΑ. Ζ παναβςβή ΑΑ είκαζ ζοκδεδειέκδ ιε ημ μζημκμιζηυ ηονίςξ επίπεδμ ηςκ πςνχκ ηαεχξ ιζα πθμφζζα πχνα ζοκήεςξ πανάβεζ πμθθά ΑΑ. Σμ ηυζημξ ηδξ απυεεζδξ ζε ΥΤΣΑ έπεζ βίκεζ αθυνδημ, εθυζμκ οπμθμβίγεηαζ ηαζ ημ ηενάζηζμ πενζααθθμκηζηυ ηυζημξ. Απυ ηα ζημζπεία πμο δυεδηακ παναπάκς, παναηδνείηαζ υηζ ιυκμ ακαπηοβιέκεξ πχνεξ εθανιυγμοκ ηδκ ηαφζδ ηςκ ΑΑ ιε εκενβεζαηή ακάηηδζδ. Σμ ηυζημξ εβηαηάζηαζδξ ηαοζηήνα ηαηακηά ααάζηαηημ βζα ηζξ ακαπηοζζυιεκεξ πχνεξ. Δπίζδξ δ ηεπκμβκςζία είκαζ ακφπανηηδ, βζα κα πνμζπαεήζμοκ κα εβηαηαζηήζμοκ απμηεθνςηήνεξ ιε ζδία ιέζα. ηζξ ακεπηοβιέκεξ πχνεξ υπμο ηαφζδ ηςκ ΑΑ απμηεθεί εθανιμζιέκδ πναηηζηή, οπάνπεζ κμιμεεζία πμο ελαζθαθίγεζ ηζξ ιζηνυηενεξ δοκαηέξ πενζααθθμκηζηέξ επζπηχζεζξ. ηδκ Δονςπασηή Έκςζδ ιε ηδκ μδδβία 2000/76/ΔΚ, βίκεηαζ ζηυπμξ δ πνυθδρδ ή μ πενζμνζζιυξ, υζμ είκαζ εθζηηυξ, ηςκ ανκδηζηχκ επζδνάζεςκ ηδξ ηαφζδξ ηςκ ΑΑ ζημ πενζαάθθμκ, εζδζηυηενα δε, ηδξ νφπακζδξ δζα ηςκ εηπμιπχκ ζημκ αηιμζθαζνζηυ αένα, ημ έδαθμξ ηαζ ηα επζθακεζαηά ηαζ οπυβεζα φδαηα, ηαεχξ ηαζ ηςκ ζοκαηυθμοεςκ ηζκδφκςκ βζα ηδκ οβεία ημο ακενχπμο. Ο ζημπυξ αοηυξ επζηοβπάκεηαζ ιε ηδκ επζαμθή αοζηδνχκ ζοκεδηχκ θεζημονβίαξ ηαζ ηεπκζηχκ απαζηήζεςκ ηαζ ηδ εέζπζζδ μνζαηχκ ηζιχκ εηπμιπχκ βζα ηζξ ΔΚΑΑ εκηυξ ηδξ Κμζκυηδηαξ, ηαεχξ επίζδξ ιε ηδκ ηήνδζδ ηςκ απαζηήζεςκ ηδξ μδδβίαξ 75/442/ΔΟΚ. Σα ααζζηυηενα ζδιεία ηδξ πενζααθθμκηζηήξ πμθζηζηήξ ηδξ Δονςπασηήξ Έκςζδξ, ζπεηζηά ιε ηα ΑΑ είκαζ ηα ελήξ: Ζ πνυθδρδ είκαζ πνμηζιυηενδ απυ ηδ θήρδ δζμνεςηζηχκ ιέηνςκ. Σα πενζααθθμκηζηά πνμαθήιαηα πνέπεζ κα ακηζιεηςπίγμκηαζ ζηδκ πδβή ημοξ.

41 24 Ο νοπαίκςκ πνέπεζ κα πθδνχκεζ ημ ηυζημξ ηςκ ιέηνςκ πμο εα θδθεμφκ βζα ηδκ πνμζηαζία ημο πενζαάθθμκημξ. Ζ πενζααθθμκηζηή πμθζηζηή πνέπεζ κα θαιαάκεηαζ οπυρδ ηαζ κα απμηεθεί ηιήια ηςκ άθθςκ πμθζηζηχκ ηδξ Δονςπασηήξ Κμζκυηδηαξ. Οθυηθδνδ δ πενζααθθμκηζηή πμθζηζηή ηδξ Δ.Δ. ααζίγεηαζ ζηδκ ανπή "μ νοπαίκςκ πθδνχκεζ". Οζ πθδνςιέξ ιπμνεί κα πναβιαημπμζδεμφκ ιε ηδ ιμνθή επεκδφζεςκ βζα κα επζηεοπεεί ζοιιυνθςζδ πνμξ αοζηδνυηενα πνυηοπα ή ιε ηδ ιμνθή θυνμο επζααθθυιεκμο ζηζξ επζπεζνήζεζξ ή ζημοξ ηαηακαθςηέξ πμο πνδζζιμπμζμφκ ιδ μζημθμβζηά πνμσυκηα (π.π. μνζζιέκμοξ ηφπμοξ ζοζηεοαζζχκ). ρήκα 1.26 Γζαπείνζζδ ΑΑ ιε ηδκ μδδβία πθαίζζμ 2008/98/EΚ Όηακ μζ ηίκδοκμζ πμο απεζθμφκ ημ πενζαάθθμκ είκαζ πενζζζυηενμ δοκδηζημί πανά απμδεδεζβιέκα οπανηημί, δ Δονςπασηή Δπζηνμπή εθανιυγεζ αοηυ πμο είκαζ βκςζηυ ςξ "ανπή ηδξ πνμθφθαλδξ", δδθαδή πνμηείκεζ ιέηνα πνμζηαζίαξ, ακ μ ηίκδοκμξ θαίκεηαζ πναβιαηζηυξ, αηυια ηαζ ακ δεκ οπάνπεζ απυθοηδ επζζηδιμκζηή αεααζυηδηα. Δζδζηυηενα βζα ηδ δζαπείνζζδ ηςκ ζηενεχκ απμαθήηςκ, αοηή ιε αάζδ ηζξ ημζκμηζηέξ Οδδβίεξ εα πνέπεζ κα ααζίγεηαζ ζηζξ ελήξ ανπέξ: 1. Ανπή ηδξ πνυθδρδξ ή ηαζ ιείςζδξ ηςκ παναβυιεκςκ απμαθήηςκ. Βαζζηυ γήηδια ζηδκ πνυθδρδ παναβςβήξ ΑΑ απμηεθεί δ εηηίιδζδ ηςκ επζπηχζεςκ απυ ημ ζηάδζμ ηδξ ελαβςβήξ πανεέκςκ πνχηςκ οθχκ, ηδξ επελενβαζίαξ, ιεηαπμίδζδξ, ιεηαθμνάξ ηαζ πνήζδξ. Μέπνζ ζήιενα δεκ οπάνπμοκ, ζε ανηεηά παβζςιέκδ ιμνθή, ιέεμδμζ ακαθφζεςκ ηφηθμο γςήξ βζα ηα ηάεε είδμοξ πνμσυκηα, ηαηαζηεοέξ η.θπ. Ήδδ υιςξ έπμοκ θδθεεί απμθάζεζξ πμο οθμπμζμφκηαζ είηε ιέζς πνδιαημδμηζηχκ

42 25 πνμβναιιάηςκ, είηε ιέζς εεζιμεέηδζδξ ηεπκζηχκ πνμηφπςκ, ζημ πθαίζζμ ηδξ Δονςπασηήξ Δπζηνμπήξ Σοπμπμίδζδξ (CEN). ε εζδζηέξ πενζπηχζεζξ δ πνυθδρδ ιπμνεί κα βίκεηαζ ιέζς πενζμνζζιχκ ή απαβμνεφζεςκ ζηδ πνήζδ ζοβηεηνζιέκςκ μοζζχκ (π.π. αανέςκ ιεηάθθςκ), χζηε κα πνμθαιαάκεηαζ ζε ιεηαβεκέζηενμ ζηάδζμ δ δδιζμονβία επζηίκδοκςκ απμαθήηςκ. Άθθμζ ηνυπμζ ζοκεζζθμνάξ ζηδκ πνυθδρδ, είκαζ ηα πνμβνάιιαηα μζημθμβζηχκ εθέβπςκ, ιε πανάθθδθδ εέζπζζδ ηζκήηνςκ ή ηαζ ακηζηζκήηνςκ ζε μζημκμιζημφξ θμνείξ ημο Γδιυζζμο ή ημο ζδζςηζημφ ημιέα (μζημθμβζηυ ζήια) ηαζ δ εκεάννοκζδ ηςκ ηαηακαθςηχκ κα αβμνάζμοκ πνμσυκηα πμο νοπαίκμοκ θζβυηενμ. 2. Ανπή επακαπνδζζιμπμίδζδξ ηςκ οθζηχκ. Με αάζδ ηαζ ηδκ εοεφκδ ημο παναβςβμφ, μ ηαηαζηεοαζηήξ μθείθεζ κα ελαζθαθίγεζ ηα ιέζα, υπζ ιυκμ βζα κα πενζμνίζεζ ηδ δδιζμονβία απμαθήηςκ, (ιε ζοκεηή πνήζδ ηςκ θοζζηχκ πυνςκ, ακακεχζζιςκ πνχηςκ οθχκ ή ιδ επζηίκδοκςκ οθζηχκ) αθθά ηαζ βζα ηδ δδιζμονβία πνμσυκηςκ χζηε κα δζεοημθφκεηαζ δ επακαπνδζζιμπμίδζδ ηαζ δ ακάηηδζή ημοξ. 3. Ανπή ακαηφηθςζδξ ηαζ αλζμπμίδζδξ ηςκ οθζηχκ. Ζ ακαηφηθςζδ απυ ηα απμννίιιαηα απμηεθεί ημκ πονήκα ηάεε αεζθυνμο πμθζηζηήξ δζαπείνζζήξ ημοξ. Αοηυ ζδιαίκεζ υηζ ζε πενζπηχζεζξ υπμο δ δδιζμονβία ημοξ δεκ ιπμνεί κα απμθεφβεηαζ, εα πνέπεζ κα επακαπνδζζιμπμζμφκηαζ ή κα οπμαάθθμκηαζ ζε δζαδζηαζίεξ ακάηηδζδξ οθζηχκ. Βαζζηή δζαδζηαζία βζα ηδκ ακαηφηθςζδ ηςκ οθζηχκ, είκαζ μ δζαπςνζζιυξ ημοξ ζηδκ πδβή. Αοηυ απαζηεί ηδ ζοιιεημπή ηςκ ηαηακαθςηχκ ηαζ ηςκ ηεθζηχκ πνδζηχκ ζηδκ αθοζίδα δζαπείνζζδξ ηαζ ημοξ ηαεζζηά πενζζζυηενμ εοαίζεδημοξ ςξ πνμξ ηδκ ακάβηδ ιείςζδξ ηδξ παναβςβήξ απμαθήηςκ. διακηζηή επίζδξ πνμτπυεεζδ απμηεθεί βζα ηδκ μζημκμιζηή αζςζζιυηδηα ζοζηδιάηςκ ακαηφηθςζδξ ηαζ δ δδιζμονβία αβμνχκ βζα ηα πνμσυκηα πμο εα πνμηφρμοκ. 4. Ανπή ακάηηδζδξ. ηζξ πενζπηχζεζξ πμο δεκ είκαζ δοκαηή δ ακαηφηθςζδ οθζηχκ θυβς ηεπκζηχκ πενζμνζζιχκ, ηα ζφιιεζηηα ΑΑ εα πνέπεζ κα μδδβμφκηαζ ζε επελενβαζία βζα ακάηηδζδ ηςκ οθζηχκ. Σα ΑΑ ιε ζδιακηζηυ εενιζηυ πενζεπυιεκμ ιπμνμφκ κα μδδβδεμφκ ζε ιμκάδεξ ηαφζδξ ιε ζηυπμ ηδκ ακάηηδζδ εκένβεζαξ, χζηε κα δζαηεεεί ηεθζηχξ ιυκμ ημ ηθάζια πμο δεκ δφκαηαζ κα αλζμπμζδεεί. 5. Ανπή ηδξ αζθαθμφξ δζάεεζδξ. Ζ απυννζρδ ηςκ ΑΑ ζε πχνμοξ δζάεεζδξ έπεζ αανφηαηεξ επζπηχζεζξ ζημ πενζαάθθμκ ηαζ εα πνέπεζ κα επζθέβεηαζ ςξ έζπαηδ θφζδ. Υνδζζιμπμζείηαζ εηηεκχξ ιζαξ ηαζ είκαζ δ μζημκμιζηυηενδ θφζδ, αθθά μζ πνυζθαηεξ κμιμεεηζηέξ δζαηάλεζξ έπμοκ ςξ ιεζμπνυεεζιμ ζηυπμ κα ηαηαθήβμοκ ζε πχνμοξ δζάεεζδξ ιυκμ ηα ιδ ακαηηήζζια ηαζ αδνακή απυαθδηα. Σμ Γεηέιανζμ ημο 2005

43 26 ακαημζκχεδηε απυ ηδκ Δονςπασηή Δπζηνμπή δ κέα εειαηζηή ζηναηδβζηή βζα ηδ πνυθδρδ ηδξ παναβςβήξ ηςκ ΑΑ ηαζ ηδκ ακαηφηθςζδ. ηυπμξ ηδξ ζηναηδβζηήξ είκαζ κα ιεζςεμφκ μζ ανκδηζηέξ πενζααθθμκηζηέξ επζπηχζεζξ ηςκ απμαθήηςκ ηαε υθμ ημκ ηφηθμ γςήξ ημοξ, απυ ηδκ παναβςβή ιέπνζ ηδκ ηεθζηή δζάεεζδ ημοξ, ιέζς ηδξ ακαηφηθςζδξ. Ζ πνμζέββζζδ αοηή επζηνέπεζ κα ακηζιεηςπίγεηαζ ηάεε είδμξ απμαθήηςκ υπζ ιυκμ ςξ πδβή νφπακζδξ πμο επζαάθθεηαζ κα ιεζςεεί, αθθά ηαζ ςξ εκδεπυιεκμξ πυνμξ πμο πνμζθένεηαζ βζα εηιεηάθθεοζδ. Ζ κέα ζηναηδβζηή πνμαθέπεζ ηδκ εκεάννοκζδ ημο ημιέα ηδξ ακαηφηθςζδξ ιε ζηυπμ ηδκ επακέκηαλδ, ιε εθάπζζημ πενζααθθμκηζηυ ακηίηηοπμ, ηςκ απμαθήηςκ ζημκ μζημκμιζηυ ηφηθμ ιε ηδ ιμνθή πνμσυκηςκ πμζυηδηαξ. Ζ κέα ζηναηδβζηή πνμαθέπεζ ηαζ άθθα ιέηνα, υπςξ δ ακηαθθαβή πθδνμθμνζχκ ζπεηζηά ιε ηδ θμνμθμβία ηδξ μνζζηζηήξ εκαπυεεζδξ ηςκ απμαθήηςκ ζε εεκζηυ επίπεδμ ηαεχξ ηαζ, ιαηνμπνυεεζια, ηδ θήρδ ιέηνςκ αάζεζ ηδξ θφζδξ ηςκ οθζηχκ ηαζ εκδεπμιέκςξ ιέηνςκ ζοιπθήνςζδξ ηςκ ιδπακζζιχκ ηδξ αβμνάξ, ζε πενίπηςζδ πμο δεκ επανηέζμοκ βζα ηδκ ελαζθάθζζδ ηδξ ακάπηολδξ ηδξ ακαηφηθςζδξ. Ζ κέα μδδβία πθαίζζμ 2008/98/EK ακηζηαεζζηά ηδκ μδδβία 2006/12/ΔΚ ηαζ εα πνέπεζ κα εκζςιαηςεεί ζημ εεκζηυ δίηαζμ ηςκ ηναηχκ ιεθχκ ςξ ημ Γεηέιανζμ ημο Ζ ακαεεχνδζδ ηδξ μδδβίαξ έβζκε ζηα πθαίζζα οθμπμίδζδξ ηδξ ηναηδβζηήξ βζα ηδκ πνυθδρδ ηδξ παναβςβήξ ηςκ απμαθήηςκ ηαζ ηδκ ακαηφηθςζδ ιε ζηυπμ κα απμζαθδκίζεζ έκκμζεξ υπςξ απυαθδημ, δζάεεζδ, αλζμπμίδζδ, κα εκζζπφζεζ ηαζ κα πνμςεήζεζ ηδκ πνυθδρδ ηδξ παναβςβήξ ηςκ ΑΑ, κα εζζάβεζ ηδκ έκκμζα ηδξ ακάθοζδξ ηφηθμο γςήξ ζηδ θήρδ απμθάζεςκ βζα ηδκ δζαπείνζζή ημοξ ηαζ κα πνμςεήζεζ ηδκ ακάηηδζδ οθζηχκ ηαζ εκένβεζαξ. Ζ μδδβία εεζπίγεζ ηδκ αηυθμοεδ ζενάνπδζδ ςξ πνμηεναζυηδηα ζηδ κμιμεεζία ηαζ ηδκ πμθζηζηή βζα ηδ δζαπείνζζδ ηςκ απμννζιιάηςκ: α) πνυθδρδ α) ακαηφηθςζδ β) άθθμο είδμοξ ακάηηδζδ, ηαφζδ δ) δζάεεζδ. Δπίζδξ ηαεμνίγεζ πυηε δ ηαφζδ ηςκ ΑΑ εεςνείηαζ ακάηηδζδ ηαζ υπζ δζάεεζδ, ζε ζοιθςκία ηαζ ιε ηα έββναθα ακαθμνάξ ηςκ αέθηζζηςκ δζαεέζζιςκ ηεπκζηχκ βζα ηδκ ηαφζδ ηςκ. Έηζζ ηαζ δ Δθθάδα εα πνέπεζ κα εκανιμκζζηεί ιε ηδκ μδδβία ηαζ κα πενζθάαεζ ηδκ ηαφζδ ηςκ ΑΑ ζηζξ επζθμβέξ δζαπείνζζδξ ημοξ υπςξ ηαζ πμθθέξ άθθεξ πχνεξ ιέθδ ηζξ Δονςπασηήξ Έκςζδξ. Μζα άθθδ μδδβία ημο Δονςπασημφ Κμζκμαμοθίμο 99/31/ΔΚ πενζμνίγεζ ηζξ πμζυηδηεξ αζμαπμδμιήζζιςκ απμαθήηςκ (γοιχζζιςκ ηαζ πανυιμζςκ απμαθήηςκ, ζοιπενζθαιαακμιέκμο ημο πανηζμφ) πμο ιπμνμφκ κα εκαπμηεεμφκ. Ζ Δθθάδα έπεζ ηδκ οπμπνέςζδ κα ιεζχζεζ ζηαδζαηά ηζξ πμζυηδηεξ ηςκ αζμαπμδμιήζζιςκ

44 27 απμαθήηςκ πμο απμηίεεκηαζ βζα οβεζμκμιζηή ηαθή ηαζ αοηυ ιπμνεί κα επζηεοπεεί ιέζς ηδξ ηθζιαημφιεκδξ ακαηφηθςζδξ πανηζμφ ηαζ ηζξ απαζηήζεζξ επελενβαζίαξ ηςκ απμαθήηςκ. Γζα κα πμζμηζημπμζδεεί ημ ηεθεοηαίμ, πνέπεζ κα εηηζιδεμφκ μζ πμζυηδηεξ ηαζ δ ζφκεεζδ ηςκ απμαθήηςκ πμο πανάβμκηαζ ηαηά έκα έημξ ακαθμνάξ βζα ηα επυιεκα ημοθάπζζημκ 10 έηδ, έςξ ημ Έηζζ πνμαθέπεηαζ ζηαδζαηή ιείςζδ ηςκ αζμαπμδμιήζζιςκ αζηζηχκ απμαθήηςκ πμο μδδβμφκηαζ ζημοξ ΥΤΣΑ. 2010: ιείςζδ ζημ 75% ηςκ ΒΑΑ πμο πανάβμκηακ ημ : ιείςζδ ζημ 50% ηςκ ΒΑΑ πμο πανάβμκηακ ημ : ιείςζδ ζημ 35% ηςκ ΒΑΑ πμο πανάβμκηακ ημ 1995 Με ηδκ ηαφζδ ηςκ ΑΑ μζ παναπάκς ζηυπμζ επζηοβπάκμκηαζ αθμφ εθαπζζημπμζείηαζ δ πμζυηδηα ηςκ ΑΑ πμο πδβαίκεζ ζηα ΥΤΣΑ ή ΥΤΣΤ έςξ 90% ζε υβημ ηαζ 75% ζε αάνμξ. ηζξ ΖΠΑ υπςξ θαίκεηαζ ηαζ ζημ ρήκα 1.24, δ ακαημθζηή αηηή είκαζ πνςημπυνμξ ζηδκ ηαφζδ ηςκ ΑΑ. Έπεζηα ιε ιζα δεφηενδ ακάβκςζδ, ημ ημζκυ ηςκ πμθζηεζχκ πμο πνδζζιμπμζμφκ αοηή ηδκ ηεπκμθμβία, είκαζ δ μζημκμιζηή εονςζηία ημοξ, ιε ημ ηυζημξ ηδξ ηαηαζηεοήξ ηςκ ΔΚΑΑ κα είκαζ ορδθυ. Δπίζδξ παναηδνμφιε υηζ μζ πμθζηείεξ αοηέξ έπμοκ ιεβάθμ πθδεοζιυ, π.π. Νέα Τυνηδ ηαζ Φθυνζκηα, ζοιπεναζιαηζηά ηαζ ιεβάθδ παναβςβή ΑΑ. Σέθμξ, μζ ΖΠΑ έπμοκ ιεβάθμ ηεπκμθμβζηυ επίπεδμ, πμο ημοξ επζηνέπεζ ηδκ ζςζηή επελενβαζία ηαζ δζαπείνζζδ ηςκ ΑΑ. Ζ ζδιακηζηή μιμζυηδηα, πμο παναηδνείηαζ ζηζξ πχνεξ πμο πνδζζιμπμζμφκ ηδκ ηαφζδ βζα κα ακαηηήζμοκ εκένβεζα, αθθά ηαζ βζα κα δζαπεζνζζημφκ ηα ΑΑ, είκαζ δ ιεβάθδ μζημκμιζηή ημοξ ζζπφξ. Δπίζδξ έπμοκ ζαθχξ πζμ αολδιέκεξ απαζηήζεζξ βζα εενιυηδηα, αθμφ είκαζ αυνεζεξ πχνεξ, ιε παιδθέξ εενιμηναζίεξ. Σέθμξ, δ ηεπκμθμβζηή οπενμπή ηαζ δ πείνα εηχκ ζε ηεπκμθμβίεξ ηαφζδξ, πμο δζαεέημοκ.

45 28 2. ΠΔΡΗΦΔΡΔΗΑ ΓΤΣΗΚΖ ΔΛΛΑΓΑ 2.1 ΠΔΡΗΓΡΑΦΖ ΠΔΡΗΦΔΡΔΗΑ Ζ Πεξηθέξεηα Γπηηθήο Διιάδαο (ΠΓΔ) ηαηαθαιαάκεζ ημ ΒΓ ηιήια ηδξ Πεθμπμκκήζμο ηαζ ημ Γοηζηυ άηνμ ηδξ ηενεάξ Δθθάδμξ. Πενζθαιαάκεζ ημοξ Νμιμφξ Αζηςθμαηανκακίαξ, Απαΐαξ ηαζ Ζθείαξ. Ζ ζοκμθζηή ηδξ έηηαζδ είκαζ km 2 ηαζ ηαθφπηεζ ημ 8,6% ηδξ ζοκμθζηήξ έηηαζδξ ηδξ πχναξ. Μεηά ηδκ πνυζθαηδ δζμζηδηζηή δζαίνεζδ (Ν.3852/2010) δ ΠΓΔ απμηεθείηαζ απυ 19 ΟΣΑ. Απυ ημ ζφκμθμ ηςκ 19 ΟΣΑ, μζ 12 έπμοκ πθδεοζιυ ηάης ηςκ ηαημίηςκ ηαζ μζ 3 έπμοκ πθδεοζιυ ηοιαζκυιεκμ απυ έςξ ηαημίημοξ (απμβναθή ΔΛ.ΣΑΣ. 2001). οκμθζηά ζδιακηζηή αφλδζδ ημο πθδεοζιμφ πανμοζζάγμοκ ηονίςξ μζ παναεαθάζζζμζ Γήιμζ ηςκ Νμιχκ Απαΐαξ ηαζ Ζθείαξ ηαζ μζ πανά ημκ μδζηυ άλμκα Ναοπάηημο - Αβνζκίμο ημο κμιμφ Αζηςθμαηανκακίαξ. Ακηίεεηα, μζ μνεζκμί Γήιμζ πανμοζζάγμοκ πθδεοζιζαηή ιείςζδ, ακαδεζηκφμκηαξ ημ έθθεζιια ακάπηολδξ ηςκ μνεζκχκ πενζμπχκ ηδξ Πενζθένεζαξ. ρήκα 2.1 Υάνηδξ ηδξ ΠΓΔ

46 29 ημ ιεβαθφηενμ πμζμζηυ ηα εδάθδ ηδξ είκαζ μνεζκά (45,3%) ηαζ διζμνεζκά (25,6%) εκχ ιυθζξ ημ 29,1% είκαζ πεδζκέξ εηηάζεζξ. Έπεζ εηηεηαιέκα πανάθζα ηαζ ζημοξ ηνεζξ Νμιμφξ, πμο ανέπμκηαζ απυ ηδ εάθαζζα ημο Ημκίμο Πεθάβμοξ ηαζ ηςκ ηυθπςκ: Αιαναηζημφ, Παηνασημφ ηαζ Κμνζκεζαημφ. Ζ βεςιμνθμθμβία ηδξ ΠΓΔ πανμοζζάγεζ ελαζνεηζηή πμζηζθία, αθμφ ζε αοηήκ πενζθαιαάκμκηαζ υνδ ιε ζδζαίηενα ιεβάθμ ορυιεηνμ (Ανμάκζα m, Δνφιακεμξ m, Πακαπασηυ 1.926m), ιεβάθεξ θοζζηέξ θίικεξ (Σνζπςκίδα 95,8 km 2, πμο είκαζ δ ιεβαθφηενδ ηδξ πχναξ, Αιαναηία 14,4 km 2, Λοζζιαπεία 13 km 2, Κασάθα ηθπ) ηαζ πμηαιμί (Απεθχμξ 220 km, πμο είκαζ μ δεφηενμξ ζε ιήημξ πμηαιυξ ηδξ Δθθάδμξ, Πδκεζυξ, Αθθεζυξ, Δφδκμξ, εθζκμφκηαξ, Βμονασηυξ, Πείνμξ ηαζ Γθαφημξ). Ζ ΠΓΔ απμηεθεί έκα ζφβπνμκμ ζοβημζκςκζαηυ - δζαιεηαημιζζηζηυ ηυιαμ πμο ζοκδέεζ ηδκ Δθθάδα ιε ηδκ οπυθμζπδ Δονχπδ, ηαεχξ ημ θζιάκζ ηδξ Πάηναξ, έδναξ ηδξ Πενζθένεζαξ, απμηεθεί ηδκ ηφνζα πφθδ ηδξ Δθθάδαξ πνμξ ηδ Γοηζηή Δονχπδ. Ζ ΠΓΔ πενζθαιαάκεηαζ ιεηαλφ ηςκ θηςπυηενςκ ηαζ ακαπηολζαηά ηαεοζηενδιέκςκ εονςπασηχκ πενζθενεζχκ ιε αάζδ ημ ηαηά ηεθαθήκ (η.η) Αηαεάνζζημ Δεκζηυ Πνμσυκ (ΑΔΠ). Πανά ηδκ οπαβςβή ηδξ απυ άπμρδ βεςβναθζηήξ ηαζ πςνμηαλζηήξ έκηαλδξ ζημ εονςπασηυ πςνζηυ ζφζηδια ηδξ Κεκηνζηήξ Μεζμβείμο απυ ημζκμφ ιε ηζξ Πενζθένεζεξ ηδξ Νυηζαξ Ηηαθίαξ ηαζ ζηεθίαξ, δζαηδνεί παναηηδνζζηζηά ζπεηζηήξ οζηένδζδξ ιεζμκεηηζηυηδηαξ, πςνίξ κα έπεζ ακαπηφλεζ ζε ζηακυ ααειυ ιε ηζξ Πενζθένεζεξ αοηέξ ζπέζεζξ ζοκενβαζίαξ ηαζ ζοιπθδνςιαηζηχκ ακαπηολζαηχκ δνάζεςκ, θυβς ηςκ ακεπανηεζχκ ιεηαθμνζηήξ ηαζ εκενβεζαηήξ οπμδμιήξ. Χζηυζμ ιε ηδκ μθμηθήνςζδ ηςκ ιεβάθςκ ένβςκ ηςκ δζεονςπασηχκ δζηηφςκ πνμαθέπεηαζ εκίζποζδ ημο δζεεκμφξ ηαζ εεκζημφ νυθμο ηδξ πενζθένεζαξ: Χξ κυηζαξ δοηζηήξ πφθδξ ηδξ πχναξ πνμξ ηδκ Κεκηνζηή Μεζυβεζμ. Χξ ηεκηνζημφ πυθμο ακάπηολδξ ζημκ ακαπηολζαηυ άλμκα ηδξ Αδνζαηζηήξ - Ημκίμο. Χξ ημονζζηζημφ πμθζηζζηζημφ πνμμνζζιμφ ιε δζεεκμφξ αλίαξ ανπαζμθμβζηυ - πμθζηζζηζηυ, θοζζηυ πενζαάθθμκ (Ανπαία Οθοιπία, πενζμπέξ Ramsar ηθπ). Χξ ειπμνεοιαηζημφ δζαιεηαημιζζηζημφ ηυιαμο ηςκ δζηηφςκ δζεονςπασηήξ ζοκενβαζίαξ ηαζ ακάπηολδξ ζημ πχνμ ηδξ ΝΑ Δονχπδξ (Νυηζμ Μεζμβεζαηυ Συλμ), ιε εζηία ηα θζιάκζα Παηνχκ, Πθαηοβζαθίμο Αζηαημφ.

47 30 Χξ ηυιαμο κέαξ ηεπκμθμβίαξ ιε εζηία ηζξ Πακεπζζηδιζαηέξ οπμδμιέξ ηαζ ημ Σεπκμθμβζηυ Πάνημ Παηνχκ. ε ζπέζδ ιε ημ εεκζηυ πςνζηυ ζφζηδια, δ ΠΓΔ απμηεθεί ηδκ πενζμπή ζφβηθζζδξ ημο Κεκηνζημφ Ακαπηολζαημφ Άλμκα ΠΑΘΔ, ημο οπυ ακάπηολδ Γοηζημφ Άλμκα ηδξ πχναξ ηαζ ημο πνμηεζκυιεκμο άλμκα (ηδξ θεβυιεκδξ Γζαβςκίμο ) Βυθμο Λαιίαξ Ναοπάηημο Παηνχκ Νυηζαξ Γοηζηήξ Πφθδξ ηδξ Υχναξ (θζιάκζα Παηνχκ, Πθαηοβζαθίμο Αζηαημφ). Ζ ΠΓΔ ακαπηφζζεζ πςνμηαλζηέξ ζπέζεζξ ηαζ ελανηήζεζξ δζαπενζθενεζαηήξ ειαέθεζαξ ηονίςξ πνμξ ημ πχνμ ηδξ Πεθμπμκκήζμο, ηα κδζζά ημο Ημκίμο ηαζ ιε ηδκ Πενζθένεζα Αηηζηήξ, ιε πονήκα ημ δζαπενζθενεζαηήξ αηηζκμαμθίαξ αζηζηυ ηέκηνμ ηδξ Πάηναξ. Μζηνυηενεξ είκαζ μζ πςνμηαλζηέξ ζπέζεζξ ηαζ ελανηήζεζξ ηδξ ΠΓΔ αθεκυξ ιε ηδκ Πενζθένεζα Ζπείνμο θυβς ηονίςξ ημο δζαπςνζζηζημφ θναβιμφ ημο Παηνασημφ ηαζ ημο Αιαναηζημφ ηαζ αθεηένμο ιε ηδκ Κεκηνζηή Δθθάδα (Πενζθένεζεξ ηενεάξ Δθθάδαξ, Θεζζαθίαξ) θυβς ηονίςξ έθθεζρδξ ζηακμπμζδηζηήξ απεοεείαξ ιεηαθμνζηήξ ζφκδεζδξ. Ζ οθμπμζμφιεκδ άνζδ ηςκ θναβιχκ επζημζκςκίαξ (ηονίςξ ιέζς ηςκ Εεφλεςκ Ρίμο Ακηίννζμο ηαζ Αηηίμο Πνέαεγαξ, ηαεχξ ηαζ ηδξ Ηυκζαξ Οδμφ η.α.) ακαιέκεηαζ κα ακαααειίζεζ ημ νυθμ ηδξ ΠΓΔ ηαζ ζοκμθζηά ημο δοηζημφ δζαιενίζιαημξ ηδξ πχναξ, ιε ηδκ ακάπηολδ δζαπενζθενεζαηχκ ζπέζεςκ ζημ ειπυνζμ, ημκ ημονζζιυ, ημκ πμθζηζζιυ, ηδκ ένεοκα ηεπκμθμβία ηαζ ηζξ οπδνεζίεξ, εκζζπφμκηαξ πανάθθδθα ηδκ εκυηδηα μθυηθδνμο ημο δοηζημφ δζαιενίζιαημξ ζηδκ πνμμπηζηή ιζαξ πζεακήξ κέαξ πενζθενεζαηήξ δζάνενςζδξ ηδξ πχναξ πμο εα δζαζθαθίγεζ πθέμκ ζζυννμπδ ζοκενβαζία επζιένμοξ ακαπηολζαηχκ εκμηήηςκ ηαζ κμιχκ ζε κέα πενζθενεζαηά ζφκμθα Πιεζπζκόο Ο πθδεοζιυξ ηδξ ΠΓΔ, ζφιθςκα ιε ηα ζημζπεία ηδξ απμβναθήξ ημο έημοξ 2001, ακένπεηαζ ζε άημια. Δίκαζ δ ηέηανηδ ζε πθδεοζιυ Πενζθένεζα ηδξ Δθθάδαξ, ζοβηεκηνχκμκηαξ ημ 6.7% ημο ζοκμθζημφ πθδεοζιμφ ηδξ πχναξ.. Σμ πμζμζηυ θοζζηήξ ιείςζδξ ημο πθδεοζιμφ αολήεδηε απυ 0,5 άημια ακά ηαημίημοξ ημ 2002 ζε 1,2 ημ 2003.

48 31 Με πνςηεφμοζα ημ Μεζμθυββζ, μ Νμιυξ Αζηςθμαηανκακίαξ ζοβηεκηνχκεζ πμζμζηυ 2% ημο πθδεοζιμφ ηδξ πχναξ. Ζ ηάζδ ιείςζδξ ημο πθδεοζιμφ είκαζ ειθακήξ, αθμφ είκαζ έκαξ απυ ημοξ Νμιμφξ ζημοξ μπμίμοξ ζδιεζχκεηαζ ηαζ ημ 2003 θοζζηή ιείςζδ ημο πθδεοζιμφ (οπενμπή βεκκήζεςκ/1.000 ηαημίημοξ: -1,9) βζα 9μ ζοκεπυιεκμ έημξ. Ζ ακαθμβία ιαεδηχκ Γδιμηζημφ ακά ηαημίημοξ (66) ημο κμιμφ υιςξ είκαζ ορδθυηενδ απυ ημκ ιέζμ υνμ ηδξ πχναξ (59). Μεηαλφ ηςκ απμβναθχκ 1991 ηαζ 2001 μ πθδεοζιυξ ημο Νμιμφ ιεζχεδηε 1,6%. Με πνςηεφμοζα ηδκ Πάηνα, μ Νμιυξ Απαΐαξ ζοβηεκηνχκεζ 2.9% ημο πθδεοζιμφ ηδξ πχναξ. Δίπε ημ 7 μ ιεβαθφηενμ πμζμζηυ θοζζηήξ αφλδζδξ ημο πθδεοζιμφ ημ 2003, ημ μπμίμ αολάκεηαζ ηδκ ηνζεηία (οπενμπή βεκκήζεςκ/1.000 ηαημίημοξ: 1,2) ηαζ ορδθή ακαθμβία ιαεδηχκ Γδιμηζημφ ακά ηαημίημοξ (62 έκακηζ ιέζμο υνμο Δθθάδαξ 59 ημ 2003). Μεηαλφ ηςκ απμβναθχκ 1991 ηαζ 2001 μ πθδεοζιυξ ημο αολήεδηε 7,6%, πενζζζυηενμ απυ ημ ζφκμθμ ηδξ πχναξ (6,9%). Με πνςηεφμοζα ημκ Πφνβμ, μ Νμιυξ Ζθείαξ ζοβηεκηνχκεζ πμζμζηυ 1,8% ημο πθδεοζιμφ ηδξ πχναξ, ιε ηάζδ υιςξ ιείςζδξ, αθμφ έπεζ ορδθυ πμζμζηυ θοζζηήξ ιείςζδξ ημο πθδεοζιμφ (οπενμπή βεκκήζεςκ/1.000 ηαημίημοξ: -4,3 ημ 2003) ηαζ παιδθή ακαθμβία ιαεδηχκ Γδιμηζημφ ακά ηαημίημοξ (53 έκακηζ ιέζμο υνμο Δθθάδαξ 59). Μεηαλφ ηςκ απμβναθχκ 1991 ηαζ 2001 αέααζα μ πθδεοζιυξ ημο Νμιμφ αολήεδηε 7,7%. Ζ ελέθζλδ ημο πθδεοζιμφ ηδξ Πενζθένεζαξ βζα ηα έηδ 1971, 1981, 1991, 2001 ηαεχξ ηαζ μ νοειυξ ιεηααμθήξ ζοβηνζηζηά ιε ημ ζφκμθμ ηδξ πχναξ, πανμοζζάγμκηαζ ζημκ πίκαηα πμο αημθμοεεί. ΝΟΜΟ ΑΗΣ/ΝΗΑ % 0.38% -0.17% ΑΥΑΨΑ % 0.87% 0.73% ΖΛΔΗΑ % 1.13% 0.75% ΠΓΔ % 0.77% 0.45% ΥΧΡΑ % 0.52% 0.67% Πίλαθαο 2.1 Πθδεοζιζαηή ελέθζλδ ηδξ ΠΓΔ

49 32 Απυ ημκ πνμδβμφιεκμ πίκαηα είκαζ θακενυ υηζ μ Νμιυξ Απαΐαξ είκαζ μ πμθοπθδεέζηενμξ ηδξ ΠΓΔ, μ δε Μέζμξ Δηήζζμξ Ροειυξ Μεηααμθήξ είκαζ εεηζηυξ ηαζ λεπενκά αοηυκ ηδξ πχναξ ηαζ βζα ηζξ δφμ δεηαεηίεξ Ακηζεέηςξ, μζ Νμιμί Αζηςθμαηανκακίαξ ηαζ Ζθείαξ ηαηά ηδκ δεηαεηία πανμοζίαζακ πθδεοζιζαηή ιείςζδ, δ μπμία υιςξ ακεηνάπδ ηαηά ηδ δεηαεηία Ο κμιυξ Αζηςθμαηανκακίαξ ηαηά ηδκ δεηαεηία πανμοζίαζε πθδεοζιζαηή αφλδζδ, δ μπμία υιςξ ακεηνάπδ ηαηά ηδ δεηαεηία οκμθζηά παναηδνείηαζ υηζ ζδιακηζηή αφλδζδ ημο πθδεοζιμφ πανμοζζάγμοκ ηονίςξ μζ παναεαθάζζζμζ Γήιμζ ηςκ Νμιχκ Απαΐαξ ηαζ Ζθείαξ ηαζ μζ πανά ημκ μδζηυ άλμκα Ναοπάηημο - Αβνζκίμο ημο Νμιμφ Αζηςθμαηανκακίαξ. Ακηίεεηα, μζ μνεζκμί Γήιμζ πανμοζζάγμοκ πθδεοζιζαηή ιείςζδ, ακαδεζηκφμκηαξ ημ έθθεζιια ακάπηολδξ ηςκ μνεζκχκ πενζμπχκ ηδξ Πενζθένεζαξ. Λυβς ηδξ εέζδξ ηδξ ΠΓΔ, ηαζ ηδξ βεζηκίαζήξ ηδξ, ηυζμ ιε άθθεξ πχνεξ ηδξ Δονςπασηήξ Έκςζδξ (εζςηενζηά ζφκμνα) υζμ ηαζ ιε ηνίηεξ πχνεξ (ελςηενζηά ζφκμνα), οπάνπεζ έκημκμ ζημζπείμ ιεηακαζηχκ ηαζ παθζκκμζημφκηςκ. Ζ φπανλδ ηθεζζηήξ θοθαηήξ ζηδκ Απαΐα, δ θεζημονβία ηέκηνςκ ιένζικαξ ΑΜΔΑ ηαεχξ ηαζ δ φπανλδ μιάδςκ ηίκδζδξ ηαηά ηςκ ελανηδζζμβυκςκ μοζζχκ ζδιαημδμημφκ ηδκ φπανλδ ακηίζημζπςκ μιάδςκ πθδεοζιμφ. Σέθμξ ζηδκ ΠΓΔ δναζηδνζμπμζείηαζ ζδιακηζηυξ ανζειυξ ηζζββάκςκ. Ο πθδεοζιυξ ηδξ ΠΓΔ ηαζ δ ποηκυηδηα πθδεοζιμφ ηδξ Πενζθένεζαξ ακά κμιυ πανμοζζάγμκηαζ ζημκ αηυθμοεμ Πίλαθα 2.2: Πίλαθαο 2.2 Πθδεοζιυξ ακά Νμιυ ηδξ ΠΓΔ. [ΔΛ.ΣΑΣ] Ννκόο / ΠΓΔ ύλνιν Υώξαο Πιεζπζκόο 2001 Κάηνηθνη αλά km 2 Αζη/κίαξ ,10 Απαΐαξ ,70 Ζθείαξ ,80 ΠΓΔ φκμθμ Υχναξ ,10 Με ηδ κέα Ανπζηεηημκζηή ηδξ Αοημδζμίηδζδξ ηαζ ηδξ Απμηεκηνςιέκδξ Γζμίηδζδξ, ημ Πνυβναιια Καθθζηνάηδξ ζοκζζηχκηαζ μζ ηαηςηένς Γήιμζ. Γζα ημκ Νμιυ Αζηςθμαηανκακίαξ ζοκζζηχκηαζ μζ ηαηςηένς Γήιμζ:

50 33 Γήιμξ Αβνζκίμο ιε έδνα ημ Αβνίκζμ απμηεθμφιεκμξ απυ ημοξ Γήιμοξ Αβνζκίμο, Πανααυθαξ, Παναηαιποθίςκ, ηνάημο, Νεάπμθδξ, Αββεθμηάζηνμο, Πακαζηςθζημφ, Αναηφκεμο, Μαηνφκεζαξ ηαζ Θεζηζέςκ, μζ μπμίμζ ηαηανβμφκηαζ. Γήιμξ Άηηζμο - Βυκζηζαξ ιε έδνα ηδ Βυκζηζα απμηεθμφιεκμξ απυ ημοξ Γήιμοξ Ακαηηυνζμο, Παθαίνμο ηαζ Μεδεχκμξ, μζ μπμίμζ ηαηανβμφκηαζ. Γήιμξ Ξδνμιένμο ιε έδνα ημκ Αζηαηυ απμηεθμφιεκμξ απυ ημοξ Γήιμοξ Αζηαημφ, Φοηεζχκ ηαζ Αθογίαξ, μζ μπμίμζ ηαηανβμφκηαζ. Γήιμξ Ναοπαηηίαξ ιε έδνα ηδ Ναφπαηημ απμηεθμφιεκμξ απυ ημοξ Γήιμοξ Ναοπάηημο, Απμδμηζάξ, Ποθθήκδξ, Πθαηάκμο, Ακηζννίμο ηαζ Υαθηείαξ, μζ μπμίμζ ηαηανβμφκηαζ. Γήιμξ Αιθζθμπίαξ ιε έδνα ηδκ Αιθζθμπία απμηεθμφιεκμξ απυ ημοξ Γήιμοξ Αιθζθμπίαξ, Ηκάπμο ηαζ Μεκζδίμο, μζ μπμίμζ ηαηανβμφκηαζ. Γήιμξ Ηενάξ Πυθδξ Μεζμθμββίμο ιε έδνα ημ Μεζμθυββζ απμηεθμφιεκμξ απυ ημοξ Γήιμοξ Ηενάξ Πυθδξ Μεζμθμββίμο, Οζκζάδςκ ηαζ Αζηςθζημφ, μζ μπμίμζ ηαηανβμφκηαζ. ημ Γήιμ Θένιμο δεκ επένπεηαζ ηαιία ιεηααμθή ηαζ παναηηδνίγεηαζ ςξ μνεζκυξ. Γζα ημκ Νμιυ Απαΐαξ: Γήιμξ Παηνέςκ ιε έδνα ηδ Πάηνα απμηεθμφιεκμξ απυ ημοξ Γήιμοξ Παηνέςκ, Βναπκαζΐηςκ, Ρίμο, Μεζζάηζδμξ ηαζ Παναθίαξ, μζ μπμίμζ ηαηανβμφκηαζ. Γήιμξ Δνοιάκεμο ιε έδνα ηδ Υαθακδνίηζα απμηεθμφιεκμξ απυ ημοξ Γήιμοξ Σνζηαίαξ, Φαννχκ ηαζ ηζξ ημζκυηδηεξ Καθεκηγίμο ηαζ Λευκηεζμο, μζ μπμίμζ/εξ ηαηανβμφκηαζ. Γήιμξ Γοηζηήξ Απαΐαξ ιε έδνα ηδ Κάης Απαΐα απμηεθμφιεκμξ απυ ημοξ Γήιμοξ Χθέκζαξ, Μυανδξ, Γφιδξ ηαζ Λανζζζμφ, μζ μπμίμζ ηαηανβμφκηαζ. Γήιμξ Καθαανφηςκ ιε έδνα ηα Καθάανοηα απμηεθμφιεκμξ απυ ημοξ Γήιμοξ Καθαανφηςκ, Ανμακίαξ, Παΐςκ ηαζ Λεοηαζίμο, μζ μπμίμζ ηαηανβμφκηαζ. Γήιμξ Αζβζαθείαξ ιε έδνα ημ Αίβζμ απμηεθμφιεκμξ απυ ημοξ Γήιμοξ Αζβίμο, οιπμθζηείαξ, Δνζκεμφ, Γζαημπημφ, Αηνάηαξ ηαζ Αζβείναξ, μζ μπμίμζ ηαηανβμφκηαζ. Γζα ημκ Νμιυ Ζθείαξ :

51 34 Γήιμξ Εαπάνςξ ιε έδνα ηδ Εαπάνς απμηεθμφιεκμξ απυ ημοξ Γήιμοξ Εαπάνςξ ηαζ Φζβαθείαξ, μζ μπμίμζ ηαηανβμφκηαζ. Γήιμξ Ακδνίηζαζκαξ-Κνεζηέκςκ ιε έδνα ηα Κνέζηεκα απμηεθμφιεκμξ απυ ημοξ Γήιμοξ ηζθθμφκημξ, Ακδνζηζαίκαξ ηαζ Αθζθείναξ, μζ μπμίμζ ηαηανβμφκηαζ. Γήιμξ Πφνβμο ιε έδνα ημ Πφνβμ απμηεθμφιεκμξ απυ ημοξ Γήιμοξ Πφνβμο, Χθέκδξ, Ηανδάκμο ηαζ Βχθαημξ, μζ μπμίμζ ηαηανβμφκηαζ. Γήιμξ Ήθζδαξ ιε έδνα ηδκ Αιαθζάδα απμηεθμφιεκμξ απυ ημοξ Γήιμοξ Αιαθζάδαξ ηαζ Πδκείαξ, μζ μπμίμζ ηαηανβμφκηαζ. Γήιμξ Ανπαίαξ Οθοιπίαξ ιε έδνα ηδκ Ανπαία Οθοιπία απμηεθμφιεκμξ απυ ημοξ Γήιμοξ Ανπαίαξ Οθοιπίαξ, Λαζζχκμξ, Φμθυδξ ηαζ Λαιπείαξ, μζ μπμίμζ ηαηανβμφκηαζ. Γήιμξ Ακδνααίδαξ-Κοθθήκδξ ιε έδνα ηα Λεπαζκά ηαζ ζζημνζηή έδνα ηδ Βάνδα απμηεθμφιεκμξ απυ ημοξ Γήιμοξ Λεπαζκχκ, Ακδνααίδαξ, Κάζηνμο Κοθθήκδξ ηαζ Βμοπναζίαξ, μζ μπμίμζ ηαηανβμφκηαζ. Γήιμξ Πδκεζμφ ιε έδνα ηδ Γαζημφκδ απμηεθμφιεκμξ απυ ημοξ Γήιμοξ Γαζημφκδξ, Βανεμθμιζμφ ηαζ Σναβακμφ, μζ μπμίμζ ηαηανβμφκηαζ. Οζ Απμηεκηνςιέκεξ Γζμζηήζεζξ, ζοβηνμημφκηαζ ςξ εκζαίεξ ιμκάδεξ βζα ηζξ απμηεκηνςιέκεξ οπδνεζίεξ ημο ηνάημοξ ηαζ αζημφκ βεκζηή απμθαζζζηζηή ανιμδζυηδηα ζηζξ ηναηζηέξ οπμεέζεζξ ηδξ πενζθένεζάξ ημοξ, ζφιθςκα ιε ημ άνενμ 101 ημο οκηάβιαημξ. Απυ ημοξ 74 ΟΣΑ πμο είπε δ ΠΓΔ ιε ημ ζπέδζμ Καπμδίζηνζαξ, ηχνα έπεζ 19 ιεβάθμοξ ΟΣΑ, ιε ημ ζπέδζμ Καθθζηνάηδξ. Οζ Γήιμζ ηαζ μζ Πενζθένεζεξ ζοβηνμημφκ ημκ πνχημ ηαζ δεφηενμ ααειυ ημπζηήξ αοημδζμίηδζδξ ηαζ ςξ έηθναζδ ηδξ θασηήξ ηονζανπίαξ απμηεθμφκ εειεθζχδδ εεζιυ ημο δδιυζζμο αίμο ηςκ Δθθήκςκ, υπςξ αοηυξ ηαημπονχκεηαζ απυ ηζξ δζαηάλεζξ ημο άνενμο 102 ημο οκηάβιαημξ ηαζ ημο Δονςπασημφ Υάνηδ Σμπζηήξ Αοημκμιίαξ πμο ηονχεδηε ιε ημ Ν. 1850/1989 (ΦΔΚ 144 Α ). φιθςκα ιε ημ ζπέδζμ Καθθζηνάηδξ πμο ρδθίζηδηε ημκ Ημφκζμ ημο 2010, Ν.3852/2010. ηδκ ΠΓΔ δζαιμνθχεδηακ : 1 ιεβάθμξ ιδηνμπμθζηζηυξ Γήιμξ ηδξ Πάηναξ μ μπμίμξ είκαζ δ πνςηεφμοζα ηδξ Πενζθένεζαξ 1 Γήιμξ επίζδξ ιεβάθμξ, ημο Αβνζκίμο, ιε ζπεδυκ δδιυηεξ

52 35 2 Γήιμζ, Αζβζαθείαξ ηαζ Πφνβμο, ιε ηάηζ παναπάκς απυ δδιυηεξ 3 Γήιμζ ιε πθδεοζιυ απυ δδιυηεξ 12 Γήιμζ ιε πθδεοζιυ ηάης ηςκ δδιμηχκ Δπνρηθόο πιεζπζκόο - Σνπξηζκόο Απυ ηα ζημζπεία ηδξ Δθθδκζηήξ ηαηζζηζηήξ Ανπήξ (ΔΛ.ΣΑΣ, πνμηφπηεζ υηζ, ηαηά ημ έημξ 2009 ζημ ζφκμθμ ηςκ ηαηαθοιάηςκ λεκμδμπεζαημφ ηφπμο ηαζ ηάιπζκβη ηδξ Υχναξ πανμοζζάγεηαζ αφλδζδ ζηζξ αθίλεζξ ηςκ πεθαηχκ ηαηά 1,8%, ζε ζπέζδ ιε ηα ακηίζημζπα ζημζπεία ημο 2008 (πμο μθείθεηαζ ζημοξ διεδαπμφξ μζ μπμίμζ πανμοζζάγμοκ αφλδζδ ηαηά 5,6%, έκακηζ ηςκ αθθμδαπχκ πμο πανμοζζάγμοκ ιείςζδ ηαηά 1,2%). Γζα ηδκ ΠΓΔ δ ιεηααμθή ήηακ ιδδεκζηή. Δπίζδξ πνμηφπηεζ υηζ, ηαηά ημ έημξ 2009 ζημ ζφκμθμ ηςκ ηαηαθοιάηςκ λεκμδμπεζαημφ ηφπμο ηαζ ηάιπζκβη ηδξ Υχναξ πανμοζζάγεηαζ αφλδζδ ζηζξ δζακοπηενεφζεζξ ηςκ πεθαηχκ ηαηά 0,6%, ζε ζπέζδ ιε ηα ακηίζημζπα ζημζπεία ημο 2008 (πμο μθείθεηαζ ζημοξ διεδαπμφξ μζ μπμίμζ πανμοζζάγμοκ αφλδζδ ηαηά 9,6%, έκακηζ ηςκ αθθμδαπχκ πμο πανμοζζάγμοκ ιείςζδ ηαηά 2,7%). Γζα ηδκ ΠΓΔ δ ιεηααμθή ήηακ ιδδεκζηή. Γζα ημ 2009, δ ιέζδ παναιμκή ακά άημιμ ζηδκ Δθθάδα, ζηα ηαηαθφιαηα λεκμδμπεζαημφ ηφπμο ηαζ ηάιπζκβη, ακήθεε ζε 4 δζακοηηενεφζεζξ (5,3 δζακοηηενεφζεζξ βζα ημοξ αθθμδαπμφξ ηαζ 2,6 δζακοηηενεφζεζξ βζα ημοξ διεδαπμφξ). Γζα ηδκ ΠΓΔ δ ιέζδ παναιμκή ακήθεε ζε πενίπμο 2,3 δζακοηηενεφζεζξ βζα ημ 2009, ιε ιδδεκζηή ιεηααμθή ζε ζπέζδ ιε ημ Ζ ζοκμθζηή πθδνυηδηα ηθζκχκ ζηα λεκμδμπεζαηά ηαηαθφιαηα (πθδκ ηάιπζκβη), ακήθεε ηαηά ημ 2009 ζε 51,1%, έκακηζ 56,7% ηαηά ημ Ζ ιείςζδ ηδξ πθδνυηδηαξ, πανά ηδ ιζηνή αφλδζδ ηςκ δζακοηηενεφζεςκ, μθείθεηαζ ζημ βεβμκυξ υηζ ηαηά ημ 2009 θεζημφνβδζακ πενζζζυηενα ηαηαθφιαηα ηαζ βζα ιεβαθφηενδ δζάνηεζα ιέζα ζημ έημξ, απυ υηζ ηαηά ημ ηδκ ΠΓΔ δ πθδνυηδηα ηςκ ηθζκχκ ακήθεε ζε 41,4% ημ 2009 έκακηζ 38,4% ημ 2008, πμζμζηυ ηάης ημο Δεκζημφ ιέζμο υνμο. Σμ ζημζπείμ αοηυ, θακενχκεζ ημ βεβμκυξ υηζ δ ΠΓΔ δεκ απμηεθεί πυθμ έθλδξ ημονζζηχκ ή δεκ είκαζ μζημκμιζηυ ηέκηνμ ή δεκ πνμζεθηφεζ ζοκεδνζαηυ ημονζζιυ.

53 36 Παναηάης δίκεηαζ δ ιδκζαία πνμζέθεοζδ ηςκ ημονζζηχκ υζμ αθμνά ηζξ αθίλεζξ ηαζ ηζξ δζακοηηενεφζεζξ ζηα λεκμδμπεζαημφ ηφπμο ηαηαθφιαηα ηαζ ζηα ηάιπζκβη. Όπςξ είκαζ θοζζηυ ημ ιεβαθφηενμ πμζμζηυ ηςκ ημονζζηχκ επζζηέπηεηαζ ηδκ ΠΓΔ ημοξ εενζκμφξ ιήκεξ βζα κα ηάκεζ ηζξ δζαημπέξ ημο. Πίλαθαο 2.3 Αθίλεζξ ηαζ δζακοπηενεφζεζξ ζηα ηαηαθφιαηα λεκμδμπεζαημφ ηφπμο ημ 2009, [ΔΛ.ΣΑΣ.] ΠΓΔ Μήλαο Αθίμεηο Γηαλπρηεξεύζεηο ΝΟΜΟ ΑΗΣΧΛΗΑ ΚΑΗ ΑΚΑΡΝΑΝΗΑ Άζξνηζκα - ΝΟΜΟΤ ΝΟΜΟ ΑΥΑΗΑ Άζξνηζκα - ΝΟΜΟΤ ΝΟΜΟ ΖΛΔΗΑ

54 Άζξνηζκα - ΝΟΜΟΤ ύλνιν ΠΓΔ Πίλαθαο 2.4 Αθίλεζξ ηαζ δζακοπηενεφζεζξ ζηα ηάιπζκβη ημ 2009, [ΔΛ.ΣΑΣ.] ΠΓΔ Μήλαο Αθίμεηο Γηαλπρηεξεύζεηο ΝΟΜΟ ΑΗΣΧΛΗΑ ΚΑΗ ΑΚΑΡΝΑΝΗΑ Άζξνηζκα - ΝΟΜΟΤ ΝΟΜΟ ΑΥΑΗΑ Άζξνηζκα - ΝΟΜΟΤ ΝΟΜΟ ΖΛΔΗΑ Άζξνηζκα - ΝΟΜΟΤ ύλνιν ΠΓΔ

55 Οηθνλνκηθά κεγέζε ηεο ΠΓΔ Ζ εέζδ ηδξ ΠΓΔ ζε ζπέζδ ιε ηζξ Πενζθένεζεξ ηδξ πχναξ ηαζ ηδξ ΔΔ. Σμ η.η. ΑΔΠ ζε Μμκάδεξ Αβμναζηζηήξ Γφκαιδξ (ΜΑΓ) εηθνάγεζ ημ εζζυδδια πμο έπεζ ζηδ δζάεεζή ημο μ ιέζμξ ηάημζημξ ιζαξ πενζμπήξ. Χζηυζμ, ημ η.η. ΑΔΠ ηαζ ηαη επέηηαζδ ηαζ ημ ΑΔΠ ζε ΜΑΓ, ςξ δείηηδξ ημο αζμηζημφ επζπέδμο ιζαξ πενζμπήξ, πανμοζζάγεζ ηαζ μνζζιέκεξ αδοκαιίεξ αθμφ βζα πανάδεζβια δεκ οπμθμβίγμκηαζ παναειπυνζμ ηαζ παναμζημκμιία. Όζμκ αθμνά ζημ παναβυιεκμ η.η. ΑΔΠ. ζε ΜΑΓ. ακά Νμιυ, παναηδνμφιε άκζζδ ακάπηολδ ιεηαλφ ημο Νμιμφ Απαΐαξ, μ μπμίμξ ηαηαηάζζεηαζ ζηδκ 24δ εέζδ ηςκ Νμιχκ ηδξ Δθθάδαξ ηαζ ηςκ άθθςκ δφμ Νμιχκ ηδξ ΠΓΔ, μζ μπμίμζ ανίζημκηαζ ζηζξ ηεθεοηαίεξ εέζεζξ. ηδκ ηεθεοηαία εέζδ, ιεηαλφ ηςκ Νμιχκ ηδξ πχναξ, ανίζηεηαζ μ Νμιυξ Ζθείαξ, ημ η.η. Α.Δ.Π. ημο μπμίμο είκαζ θζβυηενμ απυ ημ ιζζυ ημο ιέζμο υνμο (ι.υ.) ηδξ Δ.Δ. ηαζ ζπεδυκ ημ ιζζυ ημο ι.υ. ηδξ πχναξ. ημ ζδιείμ αοηυ πνέπεζ κα ημκίζμοιε υηζ ζε πενζμπέξ ιε ιεβάθδ ζοβηέκηνςζδ αζμιδπακζηχκ ή ημονζζηζηχκ ιμκάδςκ, ημ ΑΔΠ ηείκεζ κα οπενεηηζιά ηδκ πναβιαηζηή μζημκμιζηή ηαηάζηαζδ ηςκ ηαημίηςκ (βζα πανάδεζβια μ Νμιυξ Βμζςηίαξ ανίζηεηαζ ζηδκ πνχηδ εέζδ ιεηαλφ ηςκ κμιχκ ηδξ πχναξ, ιε αάζδ ημ ΑΔΠ ακά ηάημζημ). Απυ ηδκ άθθδ πθεονά, ημ πναβιαηζηυ εζζυδδια ηςκ ηαημίηςκ αβνμηζηχκ πενζμπχκ, υπςξ μζ Νμιμί Ζθείαξ ηαζ Αζηςθμαηανκακίαξ, ζοκήεςξ οπμεηηζιάηαζ, ηαεχξ δε θαιαάκμκηαζ οπυρδ πανάβμκηεξ υπςξ δ αολδιέκδ ζδζμηαημίηδζδ ηαζ ζδζμηαηακάθςζδ (π.π. ζδζμηαηακάθςζδ αβνμηζηχκ πνμσυκηςκ, πνήζδ επαββεθιαηζημφ μπήιαημξ απυ ημ κμζημηονζυ ηθπ.). ημκ Πίλαθα 2.7 πανμοζζάγεηαζ δ δζαπνμκζηή ελέθζλδ ημο ΑΔΠ ηδξ Πενζθένεζαξ (ζε ΜΑΓ.), ςξ πμζμζηυ ημο ιέζμο Δονςπασημφ (EU-27), ζηδ δεηαεηία Ο εεκζηυξ δείηηδξ ειθακίγεζ ιία ζδιακηζηή άκμδμ ιεηαλφ ηςκ εηχκ 1999 ηαζ 2004 αββίγμκηαξ ημ 94% ημο εονςπασημφ ιέζμο υνμο ημ 2004, βζα κα ζηαεενμπμζδεεί ηα ηεθεοηαία πνυκζα ζε παιδθυηενα, ζπεδυκ ηαηά ιία πμζμζηζαία ιμκάδα, επίπεδα. Με ημ ηαηά ηεθαθή πνμσυκ ηδξ Δθθάδαξ κα ακηζζημζπεί ζε 92,8% ημο ιέζμο ηδξ Δονςπασηήξ Έκςζδξ ηςκ 27, ημ 2007, ζηδκ ΠΓΔ ακαθμβεί ΑΔΠ ακά ηάημζημ ίζμ ιε ημ 59,8% ημο εονςπασημφ. [DATARC, 2010]

56 39 Πίλαθαο 2.5 Δλέθζλδ ΑΔΠ ζηδκ ΠΓΔ ηαζ ζημοξ Νμιμφξ ηδξ, ζε ζπέζδ ιε ηδκ πχνα ηαζ ηδκ ΔΔ Βαζζηά ιεβέεδ ηαζ δείηηεξ ηδξ ΠΓΔ Ζ ζοκμθζηή αλία ηςκ ηεθζηχκ αβαεχκ ηαζ οπδνεζζχκ πμο πανάπεδηακ ζηδκ πενζθένεζα, ημ 2007, ακήθεε ζηα 9,6 δζξ, ηαζ απμηεθεί ημ 4,2% ημο ΑΔΠ ηδξ πχναξ, επίδμζδ πμο ηδκ ηαηαηάζζεζ ζηδκ 7δ εέζδ ζοβηνζηζηά ιε ηζξ 13 Πενζθένεζεξ. Χζηυζμ, ιε αάζδ ημ ΑΔΠ ακά ηάημζημ, δ ΠΓΔ ηαηαηάζζεηαζ ζηδκ ηεθεοηαία εέζδ. Δζδζηυηενα, ζε ηάεε ηάημζημ ηδξ ΠΓΔ ακηζζημζπεί παναβυιεκμ πνμσυκ αλίαξ εονχ, πμο απμηεθεί ιυθζξ ημ 64,4% ημο πνμσυκημξ πμο ακηζζημζπεί ζημ ιέζμ Έθθδκα. Πίλαθαο 2.6 Δλέθζλδ η.η. ΑΔΠ ζηδκ ΠΓΔ ηαζ ζηδκ Υχνα ηδκ πενίμδμ , [DATARC, 2010] θ.θ. ΑΔΠ (ζε ζε ηξέρνπζεο ηηκέο) ΠΓΔ Υώξα Σμ η.η. ΑΔΠ ηδξ ΠΓΔ, ηαε υθδ ηδ πνμκζηή πενίμδμ , πανέιεζκε ζε παιδθυηενα επίπεδα απυ ημ ακηίζημζπμ ηαηά ηεθαθήκ ΑΔΠ ηδξ πχναξ, ιε ηδ ιεηαλφ ημοξ δζαθμνά κα αολάκεηαζ, ζηαδζαηά, ηα ηεθεοηαία έηδ. Αοηυ ζδιαίκεζ υηζ, ζοκμθζηά, μζ ηάημζημζ ηδξ Πενζθένεζαξ βίκμκηαζ μθμέκα ηαζ θζβυηενμ παναβςβζημί, βεβμκυξ πμο έπεζ άιεζδ ζοκάθεζα ιε ηδκ φπανλδ εκυξ ιεβαθφηενμο, ακαθμβζηά, μζημκμιζηά ιδ εκενβμφ πθδεοζιμφ ζηδκ ΠΓΔ απυ υηζ ζηδ πχνα. Με άθθα θυβζα, δ ΠΓΔ δεκ αλζμπμζεί επανηχξ ημ παναβςβζηυ ηδξ δοκαιζηυ, αθμφ έκα ημιιάηζ ημο πθδεοζιμφ πμο είκαζ ζε δθζηία βζα ενβαζία, δεκ έπεζ εκζςιαηςεεί ζηδκ παναβςβζηή

57 40 δζαδζηαζία. Σμ πμζμζηυ ημο μζημκμιζηά ιδ εκενβμφ πθδεοζιμφ ηδξ Πενζθένεζαξ, δζαπνμκζηά, ανίζηεηαζ πάκς απυ ημ ιέζμ υνμ ηδξ πχναξ. ηδκ ΠΓΔ ακαθμβεί ημ 6,8% ημο ζοκυθμο ημο πθδεοζιμφ, ημ 5,7% ηςκ θμνμθμβμφιεκςκ, ημ 4,9% ημο δδθςεέκημξ εζζμδήιαημξ ηδξ πχναξ ηαζ 3,9% ημο θυνμο εζζμδήιαημξ θοζζηχκ πνμζχπςκ. Με δδθςεέκ εζζυδδια 13,45 πζθζάδεξ εονχ ακά θμνμθμβμφιεκμ ημ 2007 (86,2% ημο ι.υ. ηδξ πχναξ), μζ θμνμθμβμφιεκμζ ηδξ πθήνςζακ ημ 2007 ηαηά ιέζμ υνμ βζα θυνμ εζζμδήιαημξ εονχ, έκακηζ ιέζμο υνμο πχναξ εονχ. Ο παναηάης πίκαηαξ απεζημκίγεζ ηδκ ηαηάζηαζδ ηδξ ΠΓΔ ηαζ ηδκ ιεηααμθή ημο η.η ΑΔΠ, ηδκ πενίμδμ Πίλαθαο 2.7 Σμ η.η ΑΔΠ ζηδκ ΠΓΔ ηδκ πενίμδμ , [DATARC, 2010] θ.θ. ΑΔΠ ζηελ ΠΓΔ (ζε ζε ηξέρνπζεο ηηκέο) ΠΓΔ Ν.Αηη/λίαο Ν Αραΐαο Ν.Ζιείαο Μεηαθνξέο Ζ ΠΓΔ ηαηέπεζ ζηναηδβζηή βεςβναθζηή εέζδ ζοκδέμκηαξ ηδκ Πεθμπυκκδζμ ιε ηδκ ηενεά Δθθάδα ηαζ ηδκ Ήπεζνμ. Απμηεθεί ιία εη ηςκ ηονζυηενςκ ποθχκ ηδξ πχναξ, εεςνμφιεκδ ςξ δ Γοηζηή Πφθδ ηδξ Δθθάδαξ πνμξ ηδκ Αδνζαηζηή ηαζ ηδκ Γοηζηή Δονχπδ βεκζηυηενα. Όζμκ αθμνά ηζξ οπμδμιέξ ιεηαθμνχκ ηδξ Πενζθένεζαξ, δζαπζζηχκεζ ηακείξ πςξ δ ζηναηδβζηή ακάπηολδξ ηςκ πνμδβμφιεκςκ πνμβναιιαηζηχκ πενζυδςκ έπμοκ μδδβήζεζ ζε ζδιακηζηή αεθηίςζδ ημο ζοκυθμο ηςκ ιεηαθμνζηχκ οπμδμιχκ ηδξ Πενζθένεζαξ. Σμ μδζηυ δίηηομ ηδξ ΠΓΔ είκαζ ζδζαίηενα εηηεηαιέκμ ηαζ αεθηζχκεηαζ ζοκεπχξ. Ζ ηεκηνζηή μδζηή ανηδνία πμο ζοκδέεζ ηδκ πυθδ ηςκ Παηνχκ ιε ηδκ Αεήκα απμηεθεί ιένμξ ημο ααζζημφ εεκζημφ άλμκα Π.Α.Θ.Δ (Οδζηυξ Άλμκαξ Παηνχκ -Αεήκαξ - Θεζζαθμκίηδξ - Δογχκςκ) ηαζ ακήηεζ ζηα δζεονςπασηά δίηηοα. Ακαθμνζηά ιε ηα δζεονςπασηά δίηηοα, βζα ηδκ πενίπηςζδ ηδξ Γοηζηήξ Δθθάδμξ, μ εαθάζζζμξ δζάδνμιμξ Αδνζαηζηήξ - Ημκίμο είκαζ μ πθέμκ ααζζηυξ άλμκαξ ζοκδοαζιέκςκ ιεηαθμνχκ, πμο θεζημονβεί ςξ ηιήια ημο δζεονςπασημφ δζηηφμο ιεηαθμνχκ. Ο νυθμξ ημο ηα ηεθεοηαία πνυκζα είκαζ ελαζνεηζηά ζδιακηζηυξ αθυημο μζ

58 41 ελεθίλεζξ ζηδκ πνχδκ Γζμοβημζθααία δζαθμνμπμίδζακ ζδιακηζηά ηδ βεςβναθία ηςκ δζεεκχκ πενζαίςκ ιεηαθμνζηχκ νμχκ απυ ηαζ πνμξ ηδκ Δθθάδα. Μέπνζ πνυζθαηα, μζ ααζζημί εθθδκζημί άλμκεξ ιεηαθμνχκ είπακ πνμζακαημθζζιυ Β-Ν. Μεηά ηζξ πνυζθαηεξ βεςπμθζηζηέξ ελεθίλεζξ μ πνμζακαημθζζιυξ ηςκ ααζζηχκ εθθδκζηχκ αλυκςκ ιεηαθμνχκ άθθαλε ηαζ έβζκε Α-Γ, ιε πνμμπηζηή ηδκ εκενβμπμίδζδ ηςκ δοηζηχκ Λζιεκζηχκ Ποθχκ ηαζ ηδκ μθμηθήνςζδ ηςκ ααζζηχκ μνζγμκηίςκ αλυκςκ (Δβκαηία Οδυξ, Πάηνα-Αεήκα, Ζβμοιεκίηζα Βυθμξ). Ζ αζηία είκαζ πνμθακήξ: δ Ηηαθία είκαζ μ πθδζζέζηενμξ ημζκμηζηυξ εηαίνμξ ηδξ Δθθάδαξ. Σμ ηιήια ηςκ μδζηχκ δζεονςπασηχκ δζηηφςκ πμο ζπεηίγεηαζ ιε ηδ θεζημονβία ημο δζαδνυιμο Αδνζαηζηήξ Ημκίμο ηαζ αθμνά ηδκ ΠΓΔ είκαζ μ αοημηζκδηυδνμιμξ Π.Α.Θ.Δ ηαζ εζδζηυηενα ημ ηιήια Πάηνα Αεήκα (Οθφιπζα Οδυξ). ηυπμξ ημο ένβμο αοημφ είκαζ δ ακααάειζζδ ηδξ οπάνπμοζαξ μδζηήξ οπμδμιήξ ζφιθςκα ιε ηα δζεεκή πνυηοπα ηςκ αοημηζκδημδνυιςκ. Άθθμ ζδιακηζηυ ένβμ πμο επδνεάγεζ ζδιακηζηά ημ νυθμ ηδξ ΠΓΔ ζηα δζεονςπασηά δίηηοα ιεηαθμνχκ ηαζ ηδκ ακαπηολζαηή δοκαιζηή ηδξ Γοηζηήξ Δθθάδμξ, είκαζ μ Γοηζηυξ Άλμκαξ (Ηυκζα Οδυξ), δδθαδή μ άλμκαξ απυ ηδκ Καθαιάηα ιέπνζ ηα Αθαακζηά ζφκμνα ιέζς Πάηναξ ηαζ Ηςακκίκςκ, ένβμ ημ μπμίμ ζπεηίγεηαζ ιε ηδκ Δβκαηία Οδυ (ημ ζδιακηζηυηενμ ηιήια αοημφ ημο ένβμο απμηεθεί δ γεφλδ ημο Ρίμο-Ακηίννζμο πμο έπεζ μθμηθδνςεεί) Σμ επανπζαηυ μδζηυ δίηηομ ζηα πανάθζα ηαζ ζηα πεδζκά είκαζ ακεπηοβιέκμ, εκχ είκαζ ζπεηζηά ακεπανηέξ, πμζμηζηά ηαζ πμζμηζηά, ζηζξ ιεζμκεηηζηέξ μνεζκέξ πενζμπέξ. Μεηαλφ ηςκ ιεβάθςκ ηεπκζηχκ ένβςκ πμο μθμηθδνχεδηακ ζηδκ ΠΓΔ πνςημζηαηεί ημ ένβμ ηδξ ζφκδεζδξ ημο Ρίμο-Ακηίννζμο ιέζς ηδξ μιχκοιδξ ηνειαζηήξ βέθοναξ ιήημοξ 2,5 πζθζμιέηνςκ πμο ζοκδέεζ ηδκ Πεθμπυκκδζμ ιε ηδκ ηονίςξ δπεζνςηζηή πχνα ηαζ είκαζ ζδζαίηενα ζδιακηζηή βζα ηζξ ειπμνζηέξ ζοκαθθαβέξ ηδξ Αζηςθμαηανκακίαξ. Με ημ ένβμ αοηυ ακαααειίζηδηε μθυηθδνμ ημ ζφζηδια ιεηαθμνχκ ζηδκ δοηζηή πενζμπή ηδξ πχναξ. Δλοπδνεηεί επίζδξ ςξ ηφνζα πφθδ ηδξ Δθθάδαξ πνμξ ηδ Γοηζηή Δονχπδ, ιέζς ηςκ εαθάζζζςκ δνυιςκ πμο ζοκδέμοκ ηδκ Δθθάδα ιε ηδκ Ηηαθία. Οζ μδζηέξ ιεηαθμνέξ ζηδκ ΠΓΔ απμηεθμφκ ημ ζδιακηζηυηενμ ηιήια ημο ημιέα ηςκ ιεηαθμνχκ, υιςξ δ ηαηάζηαζδ αοηχκ παναιέκεζ αηυια ζε ιέηνζα επίπεδα. Σμ βεβμκυξ αοηυ απμδίδεηαζ ηονίςξ ζηδ βεςιμνθμθμβία ηδξ Πενζθένεζαξ, πμο δεκ επέηνερε θυβς ημο ορδθμφ ηυζημοξ ηδκ πθήνδ ακάπηολδ άθθςκ ιεηαθμνζηχκ δζηηφςκ.

59 42 Μέπνζ ζήιενα, ζημ πθαίζζμ ηνζχκ πνμβναιιαηζηχκ πενζυδςκ, ζδιακηζημί πυνμζ δζεηέεδζακ βζα ηδκ οθμπμίδζδ μδζηχκ ένβςκ, υιςξ δ ακάπηολδ ημο μδζημφ δζηηφμο ααζίζηδηε ζηζξ ημπζηέξ ακάβηεξ, εκχ ζε βεκζηέξ βναιιέξ παναηηδνίγεηαζ απυ ιέηνζα βεςιεηνζηά παναηηδνζζηζηά ηαζ παιδθυ επίπεδμ ελοπδνέηδζδξ ηαζ αζθάθεζαξ. Πανάθθδθα, ημ οθζζηάιεκμ μδζηυ δίηηομ δεκ ελοπδνεηεί ζημκ ακαβηαίμ ααειυ ζδιακηζημφξ ζοβημζκςκζαημφξ ηυιαμοξ (αενμδνυιζα, θζιάκζα, ΒΗΠΔ ηθπ.), αθθά μφηε ηαζ ηδκ δζαπενζθενεζαηή ζφκδεζδ. Σμ ζζδδνμδνμιζηυ δίηηομ ηδξ ΠΓΔ έπεζ ιήημξ άκς ηςκ 300 πζθζμιέηνςκ ηαζ δζαζπίγεζ ηδκ παναθζαηή γχκδ ηςκ κμιχκ Απαΐαξ ηαζ Ζθείαξ ιε ηδκ ζφκδεζδ Αεήκαξ-Πάηναξ-Πφνβμο-Καθαιάηαξ. Τπάνπεζ επίζδξ ηαζ μδμκηςηυξ ζζδδνυδνμιμξ ιε ηδκ δζαδνμιή Γζαημπημφ-Καθαανφηςκ. Γζα ημ θυβμ αοηυ, έπεζ ήδδ λεηζκήζεζ μ εηζοβπνμκζζιυξ ιεβάθμο ιένμοξ ημο, υιςξ μζ νοειμί εηζοβπνμκζζιμφ δεκ είκαζ ζηακμπμζδηζημί. Ακαθμνζηά ιε ηζξ θζιεκζηέξ οπμδμιέξ, ημ θζιάκζ ηςκ Παηνχκ δεζπυγεζ ζηδκ Πενζθένεζα ελ αζηίαξ ηδξ ζηναηδβζηήξ εέζδξ ημο, απμηεθχκηαξ ηδκ Γοηζηή Πφθδ ηδξ πχναξ πνμξ ηδκ Αδνζαηζηή ηαζ ηδκ Γοηζηή Δονχπδ. Ζ θζιεκζηή οπμδμιή ιπμνεί κα ελοπδνεηήζεζ θμνηδβά πθμία πςνδηζηυηδηαξ ιέπνζ ηυκςκ ηαζ επζααηζηά πθμία έςξ ηυκςκ ηαζ ιήημξ 220ι. Πανέπεζ ζφβπνμκδ ελοπδνέηδζδ, εκχ ζηζξ εονφηενεξ θζιεκζηέξ εβηαηαζηάζεζξ πενζθαιαάκεηαζ δ ιανίκα ηςκ Παηνχκ ηαζ δ ζπεουζηαθα. Άθθα ζδιακηζηά θζιάκζα ηδξ πενζθένεζαξ είκαζ ημ θζιάκζ ημο Αζβίμο, ηδξ Κοθθήκδξ, ημο Καηαηυθμο, Μεζμθμββίμο, Αζηαημφ, Αιθζθμπίαξ. ηδκ ΠΓΔ, πανά ηζξ ζπεηζηέξ πνμζπάεεζεξ ηαηά ηδκ δζάνηεζα ηςκ πνμδβμφιεκςκ, αθθά ηαζ ηδξ ηνέπμοζαξ πνμβναιιαηζηήξ πενζυδμο, δεκ επζηεφπεδηακ ηα ακαιεκυιεκα απμηεθέζιαηα (αεθηίςζδ ζοκεδηχκ δζαηίκδζδξ θμνηίςκ ηαζ επζααηχκ), ηονίςξ θυβς ηςκ ηαεοζηενήζεςκ ζηδκ ηαηαζηεοή ηςκ ένβςκ (Λζιέκα Παηνχκ, Αζβίμο). Ακηίεεηα ημ ειπμνζηυ θζιάκζ ημο Αζηαημφ, εκχ επί ζεζνά εηχκ ήηακ ακαλζμπμίδημ, ζήιενα μθμηθδνχκεηαζ ηαζ είκαζ ζε θάζδ εηιεηάθθεοζδξ, υιςξ ιε ανηεηέξ αηυιδ ακάβηεξ επεκδφζεςκ, υπςξ δ μθμηθήνςζδ ηςκ οπμδμιχκ ηαζ δ ηαηαζηεοή ημο μδζημφ δζηηφμο ζφκδεζδξ ιε ημ Γοηζηυ Άλμκα. Σα αενμδνυιζα πμο ελοπδνεημφκ ηδκ ΠΓΔ είκαζ ηνία ηαζ ανίζημκηαζ ζηδκ Άναλμ, ζημ Άηηζμ ηαζ ζηδκ Ακδνααίδα, εκχ έπμοκ δοκαηυηδηεξ ελοπδνέηδζδξ ειπμνζηχκ πηήζεςκ ηαζ charter. Οζ δοκαηυηδηεξ ηςκ οθζζηάιεκςκ αενμδνμιίςκ εεςνμφκηαζ λεπεναζιέκεξ ςξ πνμξ ηα επζπεζνδζζαηά δεδμιέκα ηςκ πχνςκ ηίκδζδξ

60 43 αενμζηαθχκ (δζάδνμιμζ, ηνμπυδνμιμζ, πίζηεξ ζηάειεοζδξ αενμζηαθχκ) ηαζ ςξ πνμξ ηζξ δζαηζεέιεκεξ ηηζνζαηέξ εβηαηαζηάζεζξ ηαζ θμζπέξ δζεοημθφκζεζξ. Σέθμξ, οπάνπεζ έθθεζρδ εονείαξ ηαζ μθμηθδνςιέκδξ εθανιμβήξ ηδξ ηδθειαηζηήξ ηαζ ηςκ Σεπκμθμβζχκ Πθδνμθμνζηήξ ηαζ Δπζημζκςκζχκ (ΣΠΔ), βεβμκυξ πμο εα ιπμνμφζε κα ζοιαάθεζ ζηδκ πανμπή ορδθυηενςκ επζπέδςκ αζθαθείαξ ηαζ δζαπείνζζδξ ηςκ επζπεζνδζζαηχκ θεζημονβζχκ. Χζηυζμ, ζηδκ ΠΓΔ έπμοκ πνμβναιιαηζζηεί ή εηηεθμφκηαζ ιεβάθα ένβα οπμδμιχκ υπςξ μ ζδδνμδνμιζηυξ άλμκαξ Πάηνα Αεήκα - Θεζζαθμκίηδ (ζζδδνμδνμιζηυξ ΠΑΘΔ) ιε ημ ηιήια ημο «Γναιιή Αεήκα (ΚΑ) Δθεοζίκα Κυνζκεμξ Πάηνα» ιε δζπθή βναιιή ηακμκζημφ εφνμοξ ελμπθζζιέκδ ιε ζφβπνμκα ζοζηήιαηα ζδιαημδυηδζδξ ηαζ ηδθεδζμίηδζδξ ηαζ ιέβζζηεξ ηαπφηδηεξ ηδξ ηάλεςξ ηςκ πθι./χνα, μ Οδζηυξ Άλμκαξ ΠΑΘΔ- Οθφιπζα Οδυξ, δ Ηυκζα Οδυξ, δ επέηηαζδ ηαζ θεζημονβία κέμο θζιέκα Παηνχκ, δ ηαηαζηεοή ηςκ Παναβθαφηζςκ ανηδνζχκ βζα ηδ ζφκδεζδ ηδξ Δονείαξ Πανάηαιρδξ Πάηναξ ιε ημκ κέμ θζιέκα Πάηναξ ηαζ δ ζφκδεζδ ηδξ Δονείαξ Πανάηαιρδξ Παηνχκ ιε ηδκ πυθδ ιε ηάθορδ ημο πεζιάννμο Γζαημκζάνδ. 2.2 ΦΤΗΚΑ ΥΑΡΑΚΣΖΡΗΣΗΚΑ ΠΓΔ Ύδαηα Ο εθθδκζηυξ πχνμξ δζαζνείηαζ ζηα ελήξ δεηαηέζζενα οδαηζηά δζαιενίζιαηα: Γοηζηήξ Πεθμπμκκήζμο, Βυνεζαξ Πεθμπμκκήζμο, Ακαημθζηήξ Πεθμπμκκήζμο, Γοηζηήξ ηενεάξ Δθθάδαξ, Ζπείνμο, Αηηζηήξ, Ακαημθζηήξ ηενεάξ Δθθάδαξ ηαζ Δφαμζαξ, Θεζζαθίαξ, Γοηζηήξ Μαηεδμκίαξ, Κεκηνζηήξ Μαηεδμκίαξ, Ακαημθζηήξ Μαηεδμκίαξ, Θνάηδξ, Κνήηδξ ηαζ Νδζζχκ Αζβαίμο. Σα Γζαιενίζιαηα πμο πενζθαιαάκμκηαζ ζηδκ ΠΓΔ είκαζ ηνία. Σα οδαηζηά Γζαιενίζιαηα έπμοκ δζαθμνεηζηά ζφκμνα απυ ημοξ ακενςπμβεκήξ Νμιμφξ. Όπςξ είκαζ αηυθμοεμ, είκαζ βεβμκυξ υηζ ηα Γζαιενίζιαηα αοηά πενζθαιαάκμοκ ηαζ άθθμοξ Νμιμφξ ηαζ Πενζθένεζεξ. Σα Τδαηζηά Γζαιενίζιαηα είκαζ ηα αηυθμοεα: Σμ Τδαηζηυ Γζαιένζζια Γοηζηήξ Πεθμπμκκήζμο (01) έπεζ έηηαζδ km 2. Ο οδνμηνίηδξ ημο μνίγεηαζ αυνεζα απυ ημοξ μνεζκμφξ υβημοξ Δνφιακεμο ηαζ Ανμακείςκ ηαζ ακαημθζηά απυ ημ Μαίκαθμ ηαζ ημκ Σαΰβεημ. Απμηεθείηαζ απυ ηιήιαηα ηςκ Πενζθενεζχκ Πεθμπμκκήζμο ηαζ Γοηζηήξ Δθθάδαξ.

61 44 Πενζθαιαάκεζ ημ ζφκμθμ ημο Νμιμφ Μεζζδκίαξ, ημ ήιζζο πενίπμο ηςκ Νμιχκ Ζθείαξ ηαζ Ανηαδίαξ ηαεχξ ηαζ ηιήιαηα ηςκ Νμιχκ Απαΐαξ (17.2% ηδξ έηηαζδξ ημο κμιμφ) ηαζ Λαηςκίαξ (6.1%). Σμ Τδαηζηυ Γζαιένζζια Βυνεζαξ Πεθμπμκκήζμο (02) έπεζ έηηαζδ km 2, απυ ηα μπμία ηα km 2 ακήημοκ ζηα κδζζά Κεθαθμκζά, Ηεάηδ ηαζ Εάηοκεμ. Σμ κυηζμ υνζμ ημο δζαιενίζιαημξ είκαζ μ οδνμηνίηδξ πμο λεηζκά απυ ημ αηνςηήνζμ Καηάημθμ, ζοκεπίγεζ ζημοξ μνεζκμφξ υβημοξ Φμθυδ, Λάιπεζα, Δνφιακεμ, Ανμάκζα, ζημ ορίπεδμ Καθαανφηςκ, ζημ κυηζμ υνζμ ηδξ ηθεζζηήξ θεηάκδξ Φεκεμφ, ζημοξ μνεζκμφξ υβημοξ ημο Οθίβονημο, Λφνηεζμο ηαζ Οκείςκ, ηαζ ηαηαθήβεζ ζημ αηνςηήνζμ Σναπήθζ ιέζς ηςκ ημνοθχκ Σναπεγχκα ηαζ Πμθίηδ. Σμ δζαιένζζια πενζθαιαάκεζ ηιήιαηα ηςκ Πενζθενεζχκ Πεθμπμκκήζμο, Γοηζηήξ Δθθάδαξ ηαζ Ηυκζςκ Νήζςκ, ηαζ απμηεθείηαζ απυ ημοξ Νμιμφξ Κεθαθθδκίαξ ηαζ Εαηφκεμο, ημ ιεβαθφηενμ ιένμξ ηςκ Νμιχκ Κμνζκείαξ ηαζ Απαΐαξ, ημ ιζζυ ημο Νμιμφ Ζθείαξ, ηαζ ιζηνυ ιένμξ ημο Νμιμφ Ανβμθίδαξ. Σμ Τδαηζηυ Γζαιένζζια Γοηζηήξ ηενεάξ Δθθάδαξ (04) έπεζ υνζα ημ υνμξ Λάηιμξ πνμξ ηα αμνεζμδοηζηά, ημοξ μνεζκμφξ υβημοξ ηδξ Πίκδμο, ηςκ Βανδμοζίςκ ηαζ ηδξ Γηζχκαξ πνμξ ηα ακαημθζηά, ηα υνδ Θφαιμ, Μαηνφ, Βάθημξ ηαζ Αεαιακζηά, ημκ Αιαναηζηυ Κυθπμ ηαζ ημ Ηυκζμ Πέθαβμξ πνμξ ηα δοηζηά, ηαζ ημκ Κμνζκεζαηυ Κυθπμ πνμξ ηα κυηζα. Ζ ζοκμθζηή έηηαζδ ημο δζαιενίζιαημξ είκαζ km 2, απυ ηα μπμία ηα 303 ακήημοκ ζηδ Λεοηάδα ηαζ ηα 53 ζε άθθα, ιζηνά κδζζά. Σμ Τδαηζηυ Γζαιένζζια Γοηζηήξ ηενεάξ Δθθάδαξ πενζθαιαάκεζ ιένμξ ηςκ Πενζθενεζχκ Γοηζηήξ Δθθάδαξ, ηενεάξ Δθθάδαξ ηαζ Ηυκζςκ Νήζςκ, ιζηνυ ιένμξ ηδξ Πενζθένεζαξ Θεζζαθίαξ, ηαζ εθάπζζημ ιένμξ ηδξ Πενζθένεζαξ Ζπείνμο. Πενζθαιαάκεζ ημοξ Νμιμφξ Δονοηακίαξ, Αζηςθμαηανκακίαξ ηαζ Λεοηάδαξ, ημ ιζζυ πενίπμο ημο Νμιμφ Φςηίδαξ ηαζ ιζηνά ηιήιαηα ηςκ Νμιχκ Κανδίηζαξ, Σνζηάθςκ, Άνηαξ ηαζ Φεζχηζδαξ Κιίκα ζηελ ΠΓΔ Ζ Πενζθένεζα Γοηζηήξ Δθθάδαξ ακήηεζ ηαηά ηφνζμ θυβμ ζημκ φθοβνμ αζμηθζιαηζηυ υνμθμ ιε πεζιχκεξ ήπζμοξ ζηα πανάθζα ηαζ ροπνμφξ ζηδκ εκδμπχνα. Μεβάθμ ηιήια ημο Νμιμφ Απαΐαξ ακήηεζ ζημκ οβνυ αζμηθζιαηζηυ υνμθμ ιε ροπνμφξ ςξ ηαζ δνζιείξ πεζιχκεξ.

62 45 ημ Τδαηζηυ Γζαιένζζια Γοηζηήξ Πεθμπμκκήζμο ημ ηθίια πμο επζηναηεί είκαζ ημ εαθάζζζμ ιεζμβεζαηυ ζηζξ παναεαθάζζζεξ ηαζ πεδζκέξ πενζμπέξ, εκχ πνμξ ημ εζςηενζηυ ελεθίζζεηαζ ζε πενζαίμ ηαζ ζε μνεζκυ ζηα μνεζκά. ηδ Γοηζηή Πεθμπυκκδζμ δ εηήζζα ανμπυπηςζδ ηοιαίκεηαζ ιεηαλφ 800 mm ζηα πεδζκά ηαζ 1600 mm ζηα μνεζκά, ιε ιέζδ εηήζζα ηζιή βζα ημ δζαιένζζια 1100 mm ηαζ ιέζμ ανζειυ διενχκ ανμπήξ ημ πνυκμ. Ζ ιέζδ εηήζζα εενιμηναζία ημο δζαιενίζιαημξ είκαζ 19 C ηαζ ημ εηήζζμ εενιμιεηνζηυ εφνμξ είκαζ ζοκήεςξ ιζηνυηενμ απυ 16 C. ημ δοηζηυ ηιήια ημο Τδαηζημφ Γζαιενίζιαημξ Βυνεζαξ Πεθμπμκκήζμο (δπεζνςηζηυ ηαζ κδζζςηζηυ) επζηναηεί εαθάζζζμ ιεζμβεζαηυ ηθίια, ζημ ακαημθζηυ ηιήια πενζαίμ ιεζμβεζαηυ, εκχ ζημ μνεζκυ ηιήια ημ ηθίια ελεθίζζεηαζ ζε μνεζκυ. φιθςκα ιε εηηζιήζεζξ ηαζ οπμθμβζζιμφξ ηδξ ΓΔΖ (1980) δ ιέζδ εηήζζα ηζιή ηδξ ανμπυπηςζδξ βζα ημ δπεζνςηζηυ ηιήια ημο δζαιενίζιαημξ είκαζ 860 mm. Ζ εηήζζα ανμπυπηςζδ ηοιαίκεηαζ ζηα πανάθζα ημο δπεζνςηζημφ ηιήιαημξ ιεηαλφ 500 ηαζ 800 mm, ζημ κδζζςηζηυ ιεηαλφ ηαζ mm εκχ ζηζξ μνεζκέξ πενζμπέξ λεπενκά ηα mm (YBET, 1989). Ο ιέζμξ ανζειυξ διενχκ ανμπήξ ηοιαίκεηαζ απυ 80 έςξ 110 ημ πνυκμ. Σα παιδθυηενα φρδ ανμπήξ παναηδνμφκηαζ ζηζξ ακαημθζηέξ πενζμπέξ. Ζ ιέζδ εηήζζα εενιμηναζία ημο δζαιενίζιαημξ είκαζ C ζημ δπεζνςηζηυ ηιήια ηαζ C ζημ κδζζςηζηυ. Σμ εηήζζμ εενιμιεηνζηυ εφνμξ ηοιαίκεηαζ απυ 16 C ζηα δοηζηά ιέπνζ 18 C ζηα ακαημθζηά ηαζ C ζηα μνεζκά. ημ κδζζςηζηυ ηιήια ημ εηήζζμ εενιμιεηνζηυ εφνμξ είκαζ θίβμ πάκς απυ 15 C. ημ Τδαηζηυ Γζαιένζζια Γοηζηήξ ηενεάξ Δθθάδαξ δ ιέζδ εηήζζα εενιμηναζία ηοιαίκεηαζ απυ 17 ςξ 18 C. Σμ εηήζζμ εενιμιεηνζηυ εφνμξ ηοιαίκεηαζ απυ 18 ςξ 19 C, εκχ ζηα μνεζκά λεπενκά ημοξ 20 C. Οζ πζμ εενιμί ιήκεξ είκαζ μ Ημφθζμξ ηαζ μ Αφβμοζημξ ηαζ μζ πζμ ροπνμί μ Ηακμοάνζμξ ηαζ μ Φεανμοάνζμξ. Σμ φρμξ ηςκ αηιμζθαζνζηχκ ηαηαηνδικζζιάηςκ ζημ Τδαηζηυ Γζαιένζζια είκαζ ημ δεφηενμ ζηδ πχνα ιεηά απυ εηείκμ ημο Τδαηζημφ Γζαιενίζιαημξ Ζπείνμο. Αοηυ μθείθεηαζ ζημ βεβμκυξ υηζ ημ δζαιένζζια ανίζηεηαζ ζηδκ μιανμπθεονά ηδξ πχναξ. Σμ ιέζμ πενίπμο ζηα πανάηηζα ηαζ πεδζκά ηαζ θηάκεζ ηα mm ζηα μνεζκά, εκχ ζε ιεβάθα ορυιεηνα λεπενκά ηα mm. Χξ εκδεζηηζηέξ ηζιέξ ηδξ εηήζζαξ ανμπυπηςζδξ ακαθένμκηαζ ηα 934 mm ζημ ζηαειυ Αβνζκίμο ηαζ ηα mm ζημκ μνεζκυ ζηαειυ Μαονμιάηαξ.

63 46 Ζ πζμ ανμπενή πενίμδμξ είκαζ απυ ημ Νμέιανζμ ςξ ημ Φεανμοάνζμ, εκχ μζ πζμ λδνμί ιήκεξ είκαζ μ Ημφθζμξ ηαζ μ Αφβμοζημξ. Ζ ιέζδ εηήζζα κέθςζδ ηοιαίκεηαζ απυ 4 ςξ 5 ααειίδεξ, ιε ηζξ ρδθυηενεξ ηζιέξ κα ειθακίγμκηαζ ζηδκ εκδμπχνα ηαζ ηζξ παιδθυηενεξ ζηα πανάηηζα. Ο ανζειυξ ηςκ αίενζςκ διενχκ ηοιαίκεηαζ απυ 120 ςξ 140 ζηα πανάηηζα (Μεζμθυββζ 128) ηαζ απυ 80 ςξ 120 ζημ εζςηενζηυ. Ζ ιέζδ εηήζζα ζπεηζηή οβναζία ηοιαίκεηαζ απυ 65% ζηα πανάηηζα (65 ηαζ 68% βζα ημοξ ζηαειμφξ ηδξ Ναοπάηημο ηαζ ημο Μεζμθμββίμο ακηίζημζπα), εκχ ζημ εζςηενζηυ παναηδνμφκηαζ ακάθμβεξ ηζιέξ. ημ κυηζμ ηιήια ημο οδαηζημφ δζαιενίζιαημξ ειθακίγεηαζ λδνή πενίμδμξ 5 ςξ 6 ιδκχκ, δ μπμία υιςξ ιεζχκεηαζ ααειζαία πνμξ ηα ακαημθζηά (Πίκδμξ) ζε 1 ιήκα ή ηαζ θζβυηενμ, βζα κα αολδεεί πάθζ ζε 1 ςξ 2 ιήκεξ πνμξ ηδκ πθεονά ηδξ μιανμζηζάξ Βηνπνηθηιόηεηα - Πξνζηαηεπόκελα νηθνζπζηήκαηα Οζ παναηάης πάνηεξ (ρήκα 2.2 ηαζ ρήκα 2.3 ) δίκμοκ ηζξ πνμζηαηεουιεκεξ πενζμπέξ ζημοξ κμιμφξ ηδξ ΠΓΔ.

64 ρήκα 2.2 Πνμζηαηεουιεκεξ πενζμπέξ Νμιχκ Απαΐαξ ηαζ Ζθείαξ 47

65 ρήκα 2.3 Πνμζηαηεουιεκεξ πενζμπέξ Νμιμφ Αζηςθμαηανκακίαξ 48

66 Πενζμπέξ πνμζηαηεουιεκεξ απυ ηδκ Γζεεκή φιααζδ Ramsar ηδκ ΠΓΔ, μζ οβνμημπζηέξ πενζμπέξ πμο έπμοκ εκηαπεεί ζε ηαεεζηχξ πνμζηαζίαξ, αάζεζ ηδξ δζεεκμφξ φιααζδξ Ramsar είκαζ ηνεζξ: Ο Αιαναηζηυξ ηυθπμξ Ζ θζικμεάθαζζα Μεζμθμββίμο Ζ θίικδ Κμηφπζ Ζ θζικμεάθαζζα Μεζμθμββίμο ακήηεζ ελ μθμηθήνμο ζημ Νμιυ Αζηςθμαηανκακίαξ. Όζμκ αθμνά ημκ Αιαναηζηυ ηυθπμ ιυκμ έκα πμθφ ιζηνυ ηιήια ημο, ζηα κυηζα, ακήηεζ ζημ Νμιυ Αζηςθμαηανκακίαξ εκχ δ θίικδ Κμηφπζ ανίζηεηαζ ζημ Νμιυ Ζθείαξ. Οζ πενζμπέξ αοηέξ έπμοκ ιεβάθδ μζημθμβζηή αλία ηυζμ βζα ημο ηφπμοξ μζημηυπςκ πμο παναηδνμφκηαζ υζμ ηαζ βζα ηδκ πμζηζθυηδηα ηδξ πακίδαξ ηαζ ηδξ πθςνίδαξ. ηδκ ακάθοζδ ηςκ μζημθμβζηά ζδιακηζηχκ πενζμπχκ πμο οπάνπμοκ ζηζξ επυιεκεξ παναβνάθμοξ πενζθαιαάκμκηαζ ζημζπεία ηςκ πενζμπχκ αοηχκ Μκδιεία ηδξ Φφζδξ Με αάζδ ηα πνμαθεπυιεκα απυ ημ Ν.Γ. 996/1971 έπμοκ ηαεμνζζεεί 51 πενζμπέξ ζηδκ Δθθάδα ςξ Μκδιεία ηδξ Φφζδξ, ηςκ μπμίςκ δ δζαηήνδζδ ηνίεδηε ακαβηαία ηαζ ηαεμνίζεδηακ ιέηνα πνμζηαζίαξ ημοξ. ηδκ ΠΓΔ οπάνπμοκ 7 ηέημζα ικδιεία: 1. Ο πθάηακμξ ημο Παοζακία (1976). Έκα βζβάκηζμ πθαηάκζ, πζεακυκ ημ βδναζυηενμ ηαζ πθαηφηενμ ζηδκ Δθθάδα, ημκηά ζηδκ παναθία ζημ Αίβζμ. 2. Πδβή Γχδεηα Βνφζεξ (1976). Μζα παθζά πδβή βκςζηή ςξ μζ Γχδεηα Βνφζεξ ημκηά ζημ πθαηάκζ ημο Παοζακία. 3. Σμ ηθήια ημο Παοζακία ζηα Καθάανοηα (1976). Βνίζηεηαζ ημκηά ζημ πςνζυ Παβηνάηζ ηςκ Καθαανφηςκ ζηδκ αοθή ηδξ εηηθδζίαξ ημο Αβ. Νζημθάμο. 4. Οζ δνφεξ ηδξ Καθαιζάξ (1980). ηδκ εέζδ πμο μκμιάγεηαζ Πέκηε Γέκηνα ζημ πςνζυ Καθαιά, Αζβίμο Απαΐαξ. 5. Ο πθάηακμξ ηδξ Πθαηακζχηζζζαξ (1985). Κμκηά ζημ πςνζυ Πθαηακζχηζζζα, ζε ιζα πενζθναβιέκδ πενζμπή, υπμο οπάνπεζ επίζδξ ιζα πμθφ παθζά εηηθδζία ηαζ άθθα πμθζηζζηζηά ικδιεία πμο πνμζηαηεφμκηαζ επίζδξ, ζηδκ πενζμπή ηςκ Καθαανφηςκ Απαΐαξ.

67 50 6. Σα δάζμξ Φνάλμο ημο Λεζζκζμφ (1985, 45,9 Ζα). Υαναηηδνζζηζηυξ αζυημπμξ ιε ιεβάθδ μζημθμβζηή ζπμοδαζυηδηα, πμο ηαηέπεζ επίζδξ ζπμοδαία αζζεδηζηή αλία, ημκηά ζημ πςνζυ Λεζίκζ, ζημ Μεζμθυββζ. 7. Ο πθάηακμξ ηδξ Αβίαξ Λαφναξ (1985). Πενίπμο 4 πζθ. Γοηζηά απυ ηδκ πυθδ ηςκ Καθαανφηςκ, ζηδκ αοθή ηδξ εηηθδζίαξ ηδξ μκμιαζηήξ ιμκήξ ηδξ Αβίαξ Λαφναξ Πνμζηαηεουιεκα Σμπία Σα πενζζζυηενα απυ ηα οπάνπμκηα «αζζεδηζηά δάζδ» εα ιπμνμφζακ κα εκηαπεμφκ ζηδκ ηαηδβμνία αοηή. Σα δάζδ αοηά υπςξ δδιμζζεφεδηακ απυ ημ Τπμονβείμ Γεςνβίαξ (Γεκζηή Γζεφεοκζδ Γαζχκ ηαζ Γαζζημφ Πενζαάθθμκημξ Γζεφεοκζδ Πνμζηαζίαξ Γαζχκ ηαζ Γαζζημφ Πενζαάθθμκημξ Σιήια Δεκζηχκ Γνοιχκ ηαζ Αζζεδηζηχκ Γαζχκ) είκαζ 19 βζα υθδ ηδκ Δθθάδα, δ δε ζπεηζηή κμιμεεζία είκαζ ημ Νμιμεεηζηυ Γζάηαβια 996/1971. Ζ ΠΓΔ πενζθαιαάκεζ 2 αζζεδηζηά Γάζδ πμο ανίζημκηαζ ζημ Νμιυ Απαΐαξ. Σμ πνχημ είκαζ ημ αζζεδηζηυ Γάζμξ Πακεπζζηδιζμφπμθδξ Παηνχκ (Γζάηαβια 977/74 ΦΔΚ 99Α / ). Πνυηεζηαζ βζα δαζςιέκδ έηηαζδ πμο πενζθαιαάκεζ δάζδ εθάηδξ, αείθοθθα πθαηφθοθθα ηαζ θοθθμαυθα είδδ. Πενζθαιαάκμκηαζ επίζδξ μνεζκά θζαάδζα ηαεχξ επίζδξ έπμοκ ηαηαζηεοαζηεί ζεζνέξ θναβιάηςκ ιε ζημπυ ηδκ απυζαεζδ ηςκ πεζιάννςκ. Σμ δεφηενμ είκαζ ημ αζζεδηζηυ Γάζμξ Δεκζηήξ Ακελανηδζίαξ (Π.Γ. ηδξ ΦΔΚ 404Γ / ). Βνίζηεηαζ ζηα Καθάανοηα Απαΐαξ ηαζ πενζθαιαάκεζ ηα ιμκαζηήνζα Αβ. Λαφναξ ηαζ Μέβα πδθαίμο ηαεχξ ηαζ ημκ πχνμ εηηέθεζδξ παηνζςηχκ απυ βενιακζηά ζηναηεφιαηα Πενζμπέξ Natura 2000 Οζ πενζμπέξ πνμζηαζίαξ ημο δζηηφμο Natura 2000 πμο οπάνπμοκ ζηδ ΠΓΔ πανμοζζάγμκηαζ ζημκ πίκαηα πμο αημθμοεεί.

68 51 Πίλαθαο 2.8 Πενζμπέξ Natura 2000 ζηδκ ΠΓΔ. ΟΝΟΜΑΗΑ ΣΟΠΟΤ ΔΚΣΑΖ (ha) ΠΔΡΗΦΔΡΔΗΑ ΓΤΣΗΚΖ ΔΛΛΑΓΑ ΑΗΣΩΛΟΑΚΑΡΝΑΝΗΑ ΓΔΛΣΑ ΑΥΔΛΧΟΤ, ΛΗΜΝΟΘΑΛΑΑ ΜΔΟΛΟΓΓΗΟΤ ,73 ΑΗΣΧΛΗΚΟΤ, ΔΚΒΟΛΔ ΔΤΖΝΟΤ, ΝΖΟΗ ΔΥΗΝΑΓΔ, ΝΖΟ ΠΔΣΑΛΑ ΟΡΟ ΠΑΝΑΗΣΧΛΗΚΟ ,03 ΟΡΟ ΒΑΡΑΟΒΑ 1.446,06 ΛΗΜΝΔ ΒΟΤΛΚΑΡΗΑ & ΑΛΣΗΝΖ 3.236,86 ΛΗΜΝΖ ΑΜΒΡΑΚΗΑ 2.204,75 ΛΗΜΝΖ ΟΕΔΡΟ 1.258,49 ΛΗΜΝΔ ΣΡΗΥΧΝΗΓΑ & ΛΤΗΜΑΥΔΗΑ ,80 ΟΡΟ ΑΡΑΚΤΝΘΟ ΚΑΗ ΣΔΝΑ ΚΛΔΗΟΤΡΑ ,28 ΟΡΟ ΣΔΡΔΚΑ (ΑΚΑΡΝΑΝΗΚΑ) 5.056,00 ΟΡΖ ΒΑΛΣΟΤ ,00 ΛΗΜΝΖ ΛYΗΜΑΥΗΑ 2.275,00 ΛΗΜΝΖ ΒΟΤΛΚΑΡΗΑ 3.301,00 ΓΔΛΣΑ ΑΥΔΛΧΟΤ, ΛΗΜΝΟΘΑΛΑΑ ΜΔΟΛΟΓΓΗΟΤ ,00 ΑΗΣΧΛΗΚΟΤ ΚΑΗ ΔΚΒΟΛΔ ΔΤΖΝΟΤ, ΝΖΟΗ ΔΥΗΝΑΓΔ, ΝΖΟ ΠΔΣΑΛΑ, ΓYΣΗΚO ΑΡΑΚYΝΘΟ & ΣΔΝΑ ΚΛΔΗΟΤΡΑ ΑΥΑΪΑ ΛΗΜΝΟΘΑΛΑΑ ΚΑΛΟΓΡΗΑ, ΓΑΟ ΣΡΟΦΤΛΗΑ ΚΑΗ 3.522,89 ΔΛΟ ΛΑΜΗΑ, ΑΡΑΞΟ ΟΡΟ ΥΔΛΜΟ & ΤΓΑΣΑ ΣΤΓΟ ,00 ΦΑΡΑΓΓΗ ΒΟΤΡΑΨΚΟΤ 2.176,31 ΑΗΘΖΣΗΚΟ ΓΑΟ ΚΑΛΑΒΡΤΣΧΝ 2.386,08 ΟΡΖ ΜΑΡΠΑ ΚΑΗ ΚΛΟΚΟ, ΦΑΡΑΓΓΗ ΔΛΗΝΟΤΝΣΑ 6.042,57 ΑΛΤΚΖ ΑΗΓΗΟΤ 32,49 ΟΡΟ ΠΑΝΑΥΑΨΚΟ ,51 ΟΡΟ ΔΡΤΜΑΝΘΟ ,14 ΠΖΛΑΗΟ ΚΑΣΡΗΟΝ 308,02

69 52 ΕΟΤΜΠΑΣΑ-ΑΓΗΟ ΥΑΡΑΛΑΜΠΟ-ΜΠΑΡΜΠΑ-ΚΛΟΚΟ ,00 ΖΛΔΗΑ ΟΡΟΠΔΓΗΟ ΦΟΛΟΖ 9.741,95 ΔΚΒΟΛΔ (ΓΔΛΣΑ) ΠΖΝΔΗΟΤ 945,70 ΟΛΤΜΠΗΑ 314,83 ΘΗΝΔ & ΠΑΡΑΛΗΑΚΟ ΓΑΟ ΕΑΥΑΡΧ, ΛΗΜΝΖ ΚΑΨΑΦΑ, 3.274,32 ΣΡΟΦΤΛΗΑ, ΚΑΚΟΒΑΣΟ ΛΗΜΝΟΘΑΛΑΑ ΚΟΣΤΥΗ, ΒΡΗΝΗΑ 1.647,02 ΠΑΡΑΚΣΗΑ ΘΑΛΑΗΑ ΕΧΝΖ ΑΠΟ ΑΚΡ. ΚΤΛΛΖΝΖ ΔΧ 1.259,45 ΣΟΤΜΠΗ - ΚΑΛΟΓΡΗΑ ΘΑΛΑΗΑ ΠΔΡΗΟΥΖ ΚΟΛΠΟΤ ΚΤΠΑΡΗΗΑ, ΑΚΡ ,83 ΚΑΣΑΚΟΛΟ - ΚΤΠΑΡΗΗΑ ΛΗΜΝΟΘΑΛΑΑ ΚΟΣYΥΗ - ΑΛYΚΖ ΛΔΥΑΗΝΧΝ 2.351, Σμπία ζδζαζηένμο θοζζημφ ηάθμοξ Όκμια ηυπμο 1. Γάζμξ Βαθακζδζάξ ημονημφ-παθζμιάκζκαξ 2. Γάζμξ Φνάλμο Λεζζκίμο 3. Κθεζζμφνα Μεζμθμββίμο 4. Λίικδ Κμιήηδ Βυκζηζαξ 5. Λυθμξ ηαζ θνμφνζμ Βυκζηζαξ 6. Ναφπαηημξ 7. Νδζάηζ Κμοημοιίηζα Βυκζηζαξ 8. Νδζίδα Κθείζμαα ηαζ θζικμεάθαζζα Κθείζμααξ 9. Νδζίδα Ολεζά 10. Νδζίδεξ Αβίμο Νζημθάμο 11. Νήζμξ Κάθαιμξ 12. Όνμξ Βανάζμαα 13. ηεκά Απεθχμο 14. Φανάββζ Κυηζαθμο 15. Φνμφνζμ Αβ. Μαφναξ ηαζ πενζαάθθςκ πχνμξ

70 Βνάπμξ Αβ. Λεμκηείμο Μμκήξ Σαλζανπχκ 17. Λίικδ Σζζαθμφ 18. Μμκή Μαηεθανζάξ, Βνάπμξ, Γεναημαμφκζ, Λίικδ Ραηίηα 19. Μπμοθμφζηζα Αζβίμο 20. Πδβέξ Πμηαιμφ Ανμακίμο 21. Πδβέξ Πμηαιμφ Λάδςκα 22. Φανάββζ Βμονασημφ 23. Αηνςηήνζμ Αβ. Ακδνέα Καηάημθμο 24. Ακδνίηζαζκα 25. Ανπαία Οθοιπία 26. Λίικδ ηαζ Γάζμξ Κασάθα 27. Μμκή Κνειαζηήξ 28. Παναπυηαιμζ Αθθεζμφ Δεκζηά Πάνηα, Δεκζημί Γνοιμί ηδκ ΠΓΔ οπάνπεζ ημ εεκζηυ πάνημ ηδξ θζικμεάθαζζαξ Μεζμθμββίμο.

71 54 3. ΠΑΡΑΓΩΓΖ ΑΑ ΣΖΝ ΠΓΔ 3.1 ΠΛΖΘΤΜΟ ΣΖΝ ΠΓΔ Πξαγκαηηθόο Πιεζπζκόο ηεο ΠΓΔ Πναβιαηζηυξ Πθδεοζιυξ απμβναθήξ 2001 Ο πθδεοζιυξ ηδξ ΠΓΔ ζφιθςκα ιε ηδκ απμβναθή ηδξ 17 δξ Μανηίμο ημο 2001 δίκεηαζ ζημκ παναηάης Πίλαθα 3.1, ζηδκ ηαζκμφνβζα δζμζηδηζηή δμιή πμο εθανιυγεηαζ απυ ηδκ 01/01/2011. Πίλαθαο 3.1 Πθδεοζιμί Καθθζηναηζηχκ Γήιςκ ηδξ ΠΓΔ ημ 2001 Πεξηθέξεηα Γπηηθήο Διιάδαο Πιεζπζκόο (Απνγξαθή 2001) Ννκόο Αηησιναθαξλαλίαο Γήιμξ Ηενάξ Πυθδξ Μεζμθμββίμο Γήιμξ Αβνζκίμο Γήιμξ Αηηίμο-Βυκζηζαξ Γήιμξ Αιθζθμπίαξ Γήιμξ Θένιμο Γήιμξ Ναοπαηηίαξ Γήιμξ Ξδνυιενμο Ννκόο Αραΐαο Γήιμξ Παηνέςκ Γήιμξ Αζβζαθείαξ Γήιμξ Γοηζηήξ Απαΐαξ Γήιμξ Δνφιακεμο Γήιμξ Καθαανφηςκ Ννκόο Ζιείαο Γήιμξ Πφνβμο Γήιμξ Ακδνααίδαξ - Κοθθήκδξ Γήιμξ Ακδνίηζαζκαξ - Κνεζηέκςκ Γήιμξ Ανπαίαξ Οθοιπίαξ

72 55 Γήιμξ Εαπάνςξ Γήιμξ Ήθζδαξ Γήιμξ Πδκεζμφ ηζξ εθθδκζηέξ απμβναθέξ ακαθένμκηαζ μζ υνμζ πναβιαηζηυξ ηαζ ιυκζιμξ πθδεοζιυξ, μζ μπμίμζ ελδβμφκηαζ παναηάης: Χξ πναβιαηζηυ πθδεοζιυ εκυξ ηυπμο μνίγμοιε ημ ζοκμθζηυ πθδεοζιυ πμο ανέεδηε ηαζ απμβνάθδηε ηαηά ηδκ απμβναθή ζημ ζοβηεηνζιέκμ αοηυ ηυπμ, ακελάνηδηα απυ ημ ακ δζαιέκεζ ιυκζια ζημκ ηυπμ αοηυ, ή ακ είκαζ πνμζςνζκυξ ή πεναζηζηυξ. Χξ ιυκζιμ πθδεοζιυ μνίγμοιε ημ ζοκμθζηυ πθδεοζιυ πμο δήθςζε ςξ ιυκζιδ ηαημζηία ημο ηαηά ηδκ απμβναθή ημο ημκ ζοβηεηνζιέκμ ηυπμ, ακελάνηδηα απυ ημ πμφ ανέεδηε ηαζ απμβνάθδηε ζηδκ επζηνάηεζα ηδξ πχναξ Πνυαθερδ Πθδεοζιμφ ηδξ ΠΓΔ Ζ πνυαθερδ ημο πθδεοζιμφ ηδξ ΠΓΔ έβζκε ζε επίπεδμ Καπμδζζηνζαηχκ Γήιςκ, ιε αάζδ ηα ζημζπεία ηςκ απμβναθχκ ημο 2001 ηαζ ημο 1991, [ΔΛ.ΣΑΣ]. Οζ Καθθζηναηζημί Γήιμζ ημο Πίλαθα 3.1 απμηεθμφκηαζ απυ ιζηνυηενμοξ Καπμδζζηνζαημφξ Γήιμοξ, ζφιθςκα ιε ηδκ δζμζηδηζηή ιεηαννφειζζδ πμο πενζβνάθεηαζ ζημ 2 ν Κεθάιαην. Γζα ηδκ πνυαθερδ, ημο ημιαζημφ έημοξ 2020 πμο ζπεδζάγεηαζ δ θεζημονβία ηδξ ΔΚΑΑ, πνδζζιμπμζήεδηε δ παναηάης ελίζςζδ. ή (3.1) Με f: μ ιέζμξ εηήζζμξ νοειυξ ιεηααμθήξ Πθ 1991 : μ πθδεοζιυξ ηδξ απμβναθήξ ημο 1991 Πθ 2001 : μ πθδεοζιυξ ηδξ απμβναθήξ ημο 2001 Ο πθδεοζιυξ ηςκ Γήιςκ βζα ηα ιεθθμκηζηά έηδ δίκεηαζ απυ ηδκ αηυθμοεδ ελίζςζδ. (3.2)

73 56 Σα απμηεθέζιαηα δίκμκηαζ ζημ Πανάνηδια ημο ηεθαθαίμο. Οζ ζοκμθζημί πθδεοζιμί ηςκ κμιχκ ηδξ ΠΓΔ οπμθμβίζηδηακ βζα ημ έημξ 2020, έημξ έκανλδξ θεζημονβίαξ ηδξ ΔΚΑΑ ηαζ δίκμκηαζ ζημκ Πίλαθα 3.2. Πίλαθαο 3.2 Δηηζιχιεκμζ Πθδεοζιμί Νμιχκ ηδξ ΠΓΔ Ννκνί ΠΓΔ Πιεζπζκόο 2020 Αζηςθμαηανκακίαξ Απαΐαξ Ζθείαξ Ο νοειυξ ιεηααμθήξ ημο πθδεοζιμφ ελανηάηαζ απυ ηα έηδ 1991 ηαζ Οζ πθδεοζιμί οπμθμβίζηδηακ αάζδ ηςκ Καπμδζζηνζαηχκ Γήιςκ, ιε ημοξ μζηζζιμφξ κα είκαζ ιζηνή ιμκάδα εηηίιδζδξ ηδξ ελέθζλδξ ημο πθδεοζιμφ πενζμπχκ ηαζ ιε ημοξ Καθθζηναηζημφξ Γήιμοξ κα είκαζ ιεβάθδ ιμκάδα. Παναηδνείηαζ ιείςζδ ημο πθδεοζιμφ ζημκ Ν. Αζηςθμαηανκακίαξ ζε ζπέζδ ιε ηδκ απμβναθή ημο 2001 ηαζ ζηδκ εηηζιχιεκδ πμζυηδηα ημο Αοηή δ ιείςζδ εεςνείηαζ δφζημθμ κα ζοιαεί αθμφ δ πμθζηεία ακαγδηεί ηνυπμοξ κα πεηφπεζ ηδκ απμηέκηνςζδ ηαζ κα εκζζπφζεζ ηδκ πενζθένεζα. Με πνάλεζξ ακαπηολζαημφ παναηηήνα ηαζ πενζθενεζαηά ένβα οπμδμιήξ, πμο πενζβνάθμκηαζ ζημ 2 ν Κεθάιαην, δ εκίζποζδ ηδξ ΠΓΔ εα ζοκδοαζηεί ιε ακάθμβδ αφλδζδ πθδεοζιμφ. Έηζζ απμθαζίζηδηε, κα βίκεζ εηηίιδζδ ημο πθδεοζιμφ ηδξ ΠΓΔ αάζδ ημο εηηζιχιεκμο εεκζημφ πθδεοζιμφ ημο 2009 πμο δίκεζ δ ΔΛ.ΣΑΣ. ηαζ ηδξ πνμκζηά εββφηενδξ απμβναθήξ ημο 2001 βζα κα βίκεζ ηαζ ιζα δεφηενδ εηηίιδζδ ημο πθδεοζιμφ ηδξ ΠΓΔ. Έηζζ μζ πθδεοζιμί ηςκ Γήιςκ εα έπμοκ ηαζ ημκ ίδζμ εηήζζμ νοειυ ιεηααμθήξ πμο είκαζ ίδζμξ ιε ημκ πακεθθαδζηυ. (3.3) Με f : μ ιέζμξ εηήζζμξ νοειυξ ιεηααμθήξ πακεθθαδζηά Πθ 2001 : μ πθδεοζιυξ ηδξ απμβναθήξ ημο 2001

74 57 Πθ 2009 : μ εηηζιχιεκμξ πθδεοζιυξ ηδξ πχναξ ζηα ιέζα ημο 2009 ημκ Πίλαθα 3.3 δίκεηαζ δ εηηίιδζδ ηςκ πθδεοζιχκ ηςκ κμιχκ ιε ηδκ οπυεεζδ υηζ μ νοειυξ ιεηααμθήξ ημο πθδεοζιμφ ηςκ κμιχκ είκαζ ίδζμξ ιε αοηυκ ηδξ πχναξ, f = f ιε αάζδ ηδκ ελίζςζδ (3.2) ηαζ ηδκ ελίζςζδ (3.3). Πίλαθαο 3.3 Δηηζιχιεκμζ Πθδεοζιμί Νμιχκ ηδξ ΠΓΔ αάζδ ημο πακεθθαδζημφ νοειμφ ιεηααμθήξ Ννκνί ΠΓΔ Πιεζπζκόο 2020 Αηησιναθαξλαλίαο Αραΐαο Ζιείαο Όπςξ θαίκεηαζ μ πακεθθαδζηυξ νοειυξ ιεηααμθήξ ημο πθδεοζιμφ, δίκεζ ιζα πζμ ιεηνζμπαεή αφλδζδ ημο πθδεοζιμφ ζημοξ Νμιμφξ Απαΐαξ ηαζ Ζθείαξ, ζε ζπέζδ ιε ηδκ πνμδβμφιεκδ ιέεμδμ. Γζα ημκ πθδεοζιυ ημο Νμιμφ Αζηςθμαηανκακίαξ, ζε ακηίεεζδ ιε ηδκ πνμδβμφιεκδ ιέεμδμ πμο δίκεζ ιείςζδ, δίκεζ αφλδζδ ημο πθδεοζιμφ. Ο αολακυιεκμξ πθδεοζιυξ πανάβεζ πενζζζυηενα ΑΑ. Ζ αφλδζδ έηζζ ημο πθδεοζιμφ ζηδκ ΔΚΑΑ έπεζ άιεζεξ ζοκέπεζεξ, αθμφ απαζηεί ιεβαθφηενδ δοκαιζηυηδηα ημο ηαοζηήνα. Ζ ΔΚΑΑ πνέπεζ κα ιπμνεί κα ακηαπελέθεεζ ζηδκ παναβςβή ηςκ ΑΑ ηδξ ΠΓΔ βζα υθδ ηδκ πενίμδμ θεζημονβίαξ ηδξ. Έηζζ εεςνείηαζ μ πθδεοζιυξ ημο Νμιμφ Αζηςθμαηανκακίαξ αολακυιεκμξ ζφιθςκα ιε ημκ πακεθθαδζηυ νοειυ ιεηααμθήξ. Γζα ημοξ Νμιμφξ Απαΐαξ ηαζ Ζθείαξ, θαιαάκμκηαζ μζ ιεβαθφηενμζ πθδεοζιμί ηδξ πνχηδξ ιεευδμο Δπνρηθόο πιεζπζκόο Δπμπζηυξ πθδεοζιυξ ζφιθςκα ιε ηδκ Δθθδκζηή ηαηζζηζηή Ανπή Ζ Δθθδκζηή ηαηζζηζηή Ανπή (ΔΛ.ΣΑΣ.) ζοβηεκηνχκεζ ηα παναηάης ζημζπεία ζπεηζηά ιε ηδκ ημονζζηζηή ηίκδζδ: Σζξ αθίλεζξ ζηα ηαηαθφιαηα λεκμδμπείςκ

75 58 Σζξ δζακοηηενεφζεζξ ζηα ηαηαθφιαηα λεκμδμπείςκ Σζξ αθίλεζξ ζηα ηάιπζκβη Σζξ δζακοηηενεφζεζξ ζηα ηάιπζκβη Σδκ πθδνυηδηα ηςκ ηαηαθοιάηςκ Ο ημονζζιυξ ζοιπίπηεζ ιε ημκ επμπζηυ πθδεοζιυ. Παναηάης δίκμκηαζ ηα ζημζπεία ηδξ ημονζζηζηήξ ηίκδζδξ ημο 2009 αθμφ εεςνήεδηε ζζμδφκαιμξ πθδεοζιυξ ημονζζηχκ ίζμξ ιε ημκ ζοκμθζηυ ανζειυ ηςκ δζακοηηενεφζεςκ ηςκ ημονζζηχκ ζε λεκμδμπεζαηά ηαηαθφιαηα ηαζ ηάιπζκβη, πνμξ ημκ ανζειυ διενχκ ημο ιήκα. Πίλαθαο 3.4 Δπμπζηυξ Πθδεοζιυξ ηδξ ΠΓΔ ηαηά ιήκα ημο 2009 Μήλεο ΠΓΔ Αηη/λίαο Αραΐαο Ζιείαο Λυβς ημο ζηαηζζηζημφ απμννήημο, ιε πενζμπέξ κα ιδκ δίκμοκ ηαευθμο ζηαηζζηζηά ζημζπεία βζα ημκ ημονζζιυ ημοξ, ηνίκεηαζ ακαβηαία ιζα ηοπαία ηαηακμιή ηςκ ημονζζηχκ ιε αάζδ έκα πμζμζηυ επζζηερζιυηδηαξ πμο παναηδνήεδηε ζε πενζμπέξ πμο δίκμοκ ζημζπεία. Οζ ημονίζηεξ ζφιθςκα ιε ηα ζημζπεία ηδξ ΔΛ.ΣΑΣ., ζημοξ ηαηά ηυπμοξ ηαηαθυβμοξ, πμηέ πνμζηζεέιεκμζ δεκ θηάκμοκ ημκ ανζειυ ηςκ ζοβηεκηνςηζηχκ ηαηαθυβςκ ακά κμιυ, θυβς ημο ζηαηζζηζημφ απμννήημο. Ο θυβμξ πμο δυεδηε απυ ηδκ ΔΛ.ΣΑΣ. είκαζ βζαηί ιζηνά ηαηαθφιαηα, απαβμνεφεηαζ κα δδιμζζμπμζμφκ ζημζπεία, ακ ηαζ δίκμκηαζ ζηδκ ΔΛ.ΣΑΣ., βζα κα ιδκ βκςνίγεζ μ ακηαβςκζζηήξ ηαζ βζαηί ζοκήεςξ μ ανζειυξ ημοξ είκαζ ιζηνυξ ηαζ ζοβηεηνζιέκμξ ζε ηάπμζεξ πενζμπέξ. Έηζζ εα ήηακ εφημθμ ιέζα απυ ημοξ ηαηαθυβμοξ ηδξ ΔΛ.ΣΑΣ. μ ακηαβςκζζηήξ κα ηαηαθάαεζ ημκ ηυζιμ πμο δέπμκηαζ ηαζ ελοπδνεημφκ Πνυαθερδ επμπζημφ πθδεοζιμφ Ο παναπάκς επμπζηυξ πθδεοζιυξ εεςνείηαζ υηζ αολάκεηαζ ιε ζηαεενυ νοειυ 1,5% ηάεε πνυκμ [Οζημκμιυπμοθμξ, 2008] ηαζ ζοκδοάγεηαζ ιε ηζξ πνμαθέρεζξ ημο πναβιαηζημφ πθδεοζιμφ ηςκ Νμιχκ ηδξ ΠΓΔ, βζα ημ έημξ 2020 πμο πνμαθέπεηαζ δ θεζημονβία ηδξ ΔΚΑΑ. Απυ αοηά ηαηαζηεοάγεηαζ μ παναηάης Πίλαθαο 3.5.

76 59 Πίλαθαο 3.5 Δπμπζηυξ πθδεοζιυξ ηδξ ΠΓΔ ηαηά ιήκα ημο 2020 Μήλεο ΠΓΔ Αηη/λίαο Αραΐαο Ζιείαο Μδκζαία πνυαθερδ πθδεοζιμφ βζα ημ έημξ 2020 Χξ ζδιείμ έκανλδξ θεζημονβίαξ ηδξ εβηαηάζηαζδξ ηαφζδξ ηςκ ΑΑ, έπεζ ηεεεί ημ έημξ Παναηάης δίκμκηαζ μζ πνμαθέρεζξ βζα ημκ πθδεοζιυ ηδξ ΠΓΔ ακά κμιυ ηαζ ιήκα ημ Οζ πθδεοζιμί αοημί ηνίεδηε απαναίηδημ κα δεζπεμφκ ζηα παναπάκς ζπήιαηα, επεζδή είκαζ πνήζζιδ δ βκχζδ ημο πυηε οπάνπεζ έκημκδ ημονζζηζηή ηίκδζδ πμο ζοκεπάβεηαζ ηαζ αολδιέκδ παναβςβή ΑΑ. Παναηάης οπάνπμοκ ηαζ ηα ακηίζημζπα ζπήιαηα πμο δείπκμοκ ηδκ αολδηζηή ηάζδ, ηονίςξ ηαηά ηδκ πενίμδμ ηςκ εενζκχκ ιδκχκ, υηακ δδθαδή δ ημονζζηζηή ηίκδζδ ανίζηεηαζ ζημ γεκίε ηδξ. ρήκα 3.1 Πθδεοζιμί Νμιμφ Αζηςθμαηανκακίαξ ακά ιήκα ημ 2020 Πιεζπζκνί Αηησιναθαξλαλίαο αλά κήλα ην Πναβιαηζηυξ Δπμπζηυξ

77 60 ρήκα 3.2 Πθδεοζιμί Νμιμφ Απαΐαξ ακά ιήκα ημ Πιεζπζκνί Αραΐαο αλά κήλα ην Πναβιαηζηυξ Δπμπζηυξ ρήκα 3.3 Πθδεοζιμί Νμιμφ Ζθείαξ ακά ιήκα ημ Πιεζπζκνί Ζιείαο αλά κήλα ην Πναβιαηζηυξ Δπμπζηυξ Όπςξ παναηδνείηαζ μ εηηζιχιεκμξ επμπζηυξ πθδεοζιυξ βζα ηδκ ΠΓΔ είκαζ αζήιακημξ ιπνμζηά ζημκ εηηζιχιεκμ πναβιαηζηυ πθδεοζιυ. Έηζζ δ ιδκζαία ηαζ επμπζαηή δζαηφιακζδ ζηδκ παναβςβή ηςκ ΑΑ εεςνείηαζ ιδδεκζηή. Έηζζ οπμθμβίγεηαζ μ ιέζμξ υνμξ παναβςβήξ ηςκ ΑΑ ακελάνηδηα απυ ημ ακ ανζζηυιαζηε ζημ ηαθμηαίνζ πμο οπάνπεζ αολδιέκδ ημονζζηζηή ηίκδζδ, ζημ πεζιχκα, ζηδκ άκμζλδ ή ημ θεζκυπςνμ. 3.2 ΠΟΟΣΖΣΑ ΚΑΗ ΤΝΘΔΖ ΑΑ ΣΖΝ ΠΓΔ ΣΟ Δηζαγσγή

78 61 Ζ πμζυηδηα ηαζ δ ζφκεεζδ ηςκ ΑΑ είκαζ ααζζηέξ πανάιεηνμζ βζα ημκ μνζζιυ ηδξ ακαηφηθςζδξ, επελενβαζίαξ ηαζ δζάεεζδξ ηςκ απμαθήηςκ, απαζηήζεζξ πμο απμννέμοκ απυ ηζξ ζζπφμοζεξ μδδβίεξ ηδξ ΔΔ, βζα ηδκ ακάπηολδ μνεμθμβζηχκ ζπεδίςκ δζαπείνζζδξ, βζα ημ ζπεδζαζιυ ηδξ ιεηαθμνάξ, ηδξ επελενβαζίαξ ηαζ ηδξ δζάεεζδξ ηςκ ΑΑ ηαζ βζα ηδκ εηηίιδζδ ημο ηυζημοξ δζαπείνζζδξ. Χζηυζμ, αοηέξ μζ πανάιεηνμζ, δ πμζυηδηα ηαζ δ ζφκεεζδ, δεκ παναημθμοεμφκηαζ ηαηηζηά ζηδκ Δθθάδα ηαζ υπςξ ιανηονμφκ ηα πενζθενεζαηά ζπέδζα πμο εβηνίεδηακ ημ 2005/2006, μ ζπεδζαζιυξ ζηδνίγεηαζ ζε εηηζιήζεζξ ζφιθςκα ιε ηζξ «ειπεζνίεξ ηςκ ζπεδζαζηχκ» Ζκεξήζηα παξαγσγή ΑΑ ζηελ ΠΓΔ αλά θάηνηθν Οζ πμζυηδηεξ ηςκ ΑΑ ηαζ ηςκ ααζζηχκ ζοζηαηζηχκ ημοξ εηθνάγμκηαζ ζε αάνμξ ζημκ ηάδμ (υπςξ απμννίπημκηαζ). Σμ αάνμξ έπεζ ηα πθεμκεηηήιαηα υηζ ιεηνζέηαζ πζμ εφημθα απυ ημκ υβημ ηαζ είκαζ ακελάνηδημ απυ ημκ ααειυ ζοιπίεζδξ, μ μπμίμξ δεκ είκαζ μφηε εθεβπυιεκμξ μφηε πνμαθέρζιμξ ιε αηνίαεζα ζηζξ δζάθμνεξ θάζεζξ ηδξ δζαπείνζζδξ. Καηά ηακυκα, μζ πμζυηδηεξ εηθνάγμκηαζ ζε ιμκάδεξ αάνμοξ ακά ηάημζημ ακά διένα. Με αάζδ ηδκ ηζιή αοηή ιπμνμφκ κα εηηζιδεμφκ πμζυηδηεξ βζα δζάθμνα ιεβέεδ πθδεοζιχκ ηαζ βζα δζάθμνεξ πνμκζηέξ πενζυδμοξ. Δδχ ηαζ δεηαεηίεξ δ ακά άημιμ παναβςβή ΑΑ πανμοζζάγεζ αολδηζηή ηάζδ, πανάθθδθα ιε ηδκ αφλδζδ ηςκ μζημκμιζηχκ ιεβεεχκ ηδξ γςήξ. Ζ παναβςβή ηοιαίκεηαζ απυ ζπεδυκ ιδδεκζηή βζα θηςπέξ πχνεξ ιέπνζ 5 kg/ηάημζημ/ διένα ζε μνζζιέκεξ πενζμπέξ ηςκ ΖΠΑ. Με αάζδ ημκ Πακαβζςηαηυπμοθμ, [Πακαβζςηαηυπμοθμξ, 2008], μ ζοκηεθεζηήξ παναβςβήξ ΑΑ ακά ηάημζημ ακά διένα δίκεηαζ απυ ημκ παναηάης Πίλαθα 3.6. Πίλαθαο 3.6 Ζιενήζζα παναβςβή ΑΑ ακά ηάημζημ, 2006 Πιεζπζκόο Γήκνπ Οηθηαθά Απόβιεηα Δκπνξηθά Απόβιεηα ύλνιν (kg) < ,5 0,2 0, ,8 0, ,9 0,3 1,2 > ,9 0,5 1,4 ημ ζηάδζμ ημο ζπεδζαζιμφ, βζα ηδκ εηηίιδζδ ηςκ πμζμηήηςκ ηςκ ΑΑ ζε έκα έημξ i (εδχ βζα 2020), ιπμνμφιε κα πνμπςνήζμοιε ςξ ελήξ. Ακ w i = ιέζδ παναβυιεκδ πμζυηδηα ακά ηάημζημ ζημ έημξ i ηαζ P i = πθδεοζιυξ ζημ έημξ i, ηυηε :

79 62 W i P i = ιέζδ πμζυηδηα ζημ έημξ i (3.4) Ο πθδεοζιυξ έπεζ εηηζιδεεί πνμδβμοιέκςξ εκχ ιέζδ παναβυιεκδ πμζυηδηα ακά ηάημζημ ακά έημξ ελανηάηαζ απυ πμθθμφξ πανάβμκηεξ. Σα ζοκήεδ ζηαηζζηζηά ιμκηέθα, ηα μπμία μοζζαζηζηά οπμεέημοκ επακάθδρδ ημο πανεθευκημξ, δεκ επανημφκ. ε ιζα νεαθζζηζηή πνμζέββζζδ, μζ πανάβμκηεξ πμο επδνεάγμοκ ηα πμζμηζηά ηαζ πμζμηζηά παναηηδνζζηζηά ηςκ ΑΑ ιπμνμφκ κα μιαδμπμζδεμφκ ηαζ κα ακηζζημζπδεμφκ ζε ηέζζενα επίπεδα ςξ ελήξ. [Πακαβζςηαηυπμοθμξ, 2008] : 1 μ Δπίπεδμ Σμ Νμζημηονζυ : Σμ αζμηζηυ επίπεδμ, μζ ηαηακαθςηζηέξ ζοκήεεζεξ, μ ηνυπμξ γςήξ, ημ ιέβεεμξ ημο κμζημηονζμφ, δ ζοπκυηδηα ζοθθμβήξ ΑΑ, η.ά. Αοηά ηα ζημζπεία είκαζ αδφκαημ κα ανεεμφκ, ιπμνμφκ ίζςξ κα εηηζιδεμφκ. 2 μ Δπίπεδμ Σμ Γεςβναθζηυ Γζαιένζζια : Σμ ιέβεεμξ ημο δζαιενίζιαημξ, δ ημονζζηζηή ηίκδζδ, ηα ζοζηήιαηα εένιακζδξ ηςκ ηαημζηζχκ ηαζ ηα πμθεμδμιζηά παναηηδνζζηζηά. Δπίζδξ αοηά ηα ζημζπεία είκαζ πμθφ δφζημθμ κα εηηζιδεμφκ, εηηυξ ηδξ ημονζζηζηήξ ηίκδζδξ υπμο έπεζ βίκεζ ιζα εηηίιδζδ. 3 μ Δπίπεδμ Μαηνμμζημκμιία : Σμ Αηαεάνζζημ Δβπχνζμ Πνμσυκ (ΑΔΠ), ημ μζημβεκεζαηυ εζζυδδια, η.ά.. Σμ ΑΔΠ εηηζιάηαζ απυ ιεβάθμοξ δζεεκείξ μζημκμιζημφξ μνβακζζιμφξ ανηεηά ζηακμπμζδηζηά. Σμ μζημβεκεζαηυ (ηαζ αημιζηυ) εζζυδδια είκαζ ζοκάνηδζδ ηδξ εηηίιδζδξ ηδξ ελέθζλδξ ημο πθδεοζιμφ ηαζ άνα δοζημθεφεζ δ ζαθήξ εηηίιδζδ ημο. Μζα πανυιμζα εεχνδζδ βίκεηαζ απυ ημκ Beigl, [Beigl et al., 2003] υπμο δίκεηαζ ιεβάθδ αάζδ ζημοξ παναηάης πανάβμκηεξ πμο έπμοκ ζδιακηζηή επίπηςζδ ζηδκ παναπεείζα πμζυηδηα ηςκ ΑΑ : Αηαεάνζζημ εβπχνζμ πνμσυκ Κμζκςκζημί Γείηηεξ: ε πνμδβμφιεκεξ ιεθέηεξ πμηέ δεκ πνδζζιμπμζήεδηε ημ πμζμζηυ ανεθζηήξ εκδζζιυηδηαξ ηαζ άθθεξ πανάιεηνμζ υπςξ ημ πνμζδυηζιμ γςήξ βζα ηδκ παναβςβή ηςκ ΑΑ. Ζθζηζαηή δζάνενςζδ: δ εεηζηή ζπέζδ ιεηαλφ ημο πμζμζημφ ηδξ μιάδαξ ηαημίηςκ ηδξ ιέζδξ δθζηίαξ ηαζ ηδξ παναβςβήξ ηςκ ΑΑ επζαεααίςζε ηζξ πνμδβμφιεκεξ ιεθέηεξ [Sircar et al, 2003],[Lindh, 2003]. ε πενζμπέξ ιε αολδιέκα πμζμζηά βεναζιέκςκ ηαημίηςκ, δεκ παναηδνμφκηαζ αολδιέκεξ πμζυηδηεξ παναβςβήξ ΑΑ.

80 63 Μέζμ ιέβεεμξ κμζημηονζμφ: ηδ ιεθέηδ ημο [Dennison et al., 1996], ακαθφεδηε ζε πενζθενεζαηή ηθίιαηα, δ ζδιακηζηή ανκδηζηή ζπέζδ ιεηαλφ ημο ιέζμο ιεβέεμοξ ημο κμζημηονζμφ ηαζ ηδξ παναβςβήξ ηςκ ΑΑ. Πμζμζηυ ηςκ ηαημίηςκ πμο ενβάγμκηαζ ζημκ πνςημβεκή ημιέα ηδξ μζημκμιίαξ. Οζ παναπάκς πανάβμκηεξ είκαζ δφζημθμ κα εηηζιδεμφκ βζα ηα επυιεκα 10 πνυκζα, υπμο πνμαθέπεηαζ κα λεηζκήζεζ δ θεζημονβία ηδξ εβηαηάζηαζδξ ηαφζδξ. Δζδζηά βζα ηδκ ανεθζηή εκδζζιυηδηα, ζημζπεία οπάνπμοκ ιυκμ βζα ηδκ Υχνα ηαζ υπζ ακά Γήιμ υπςξ δ ιέεμδμξ απαζηεί. Δπίζδξ ημ ιμκηέθμ εεςνεί ηδκ ανεθζηή εκδζζιυηδηα ηδξ Υχναξ βζα ημκ οπμθμβζζιυ εκυξ ανπζημφ δεδμιέκμο, ημο επζπέδμο εοδιενίαξ, ημ μπμίμ υιςξ εέθεζ πνμζεπηζηή εηηίιδζδ βζαηί ηαεχξ ακαθένεζ δ ένεοκα είκαζ ημ ζδιακηζηυηενμ ζημζπείμ. Σέθμξ δοζημθία οπάνπεζ ηαζ βζα ηδκ εηηίιδζδ ηδξ δθζηζαηήξ δζάενςζδξ ηαζ ημο πμζμζημφ ηςκ ηαημίηςκ πμο ενβάγμκηαζ ζημκ πνςημβεκή ημιέα ηδξ μζημκμιίαξ. Οζ Μμοζζυπμοθμξ ηαζ Καναβζακκίδδξ, [Μμοζζυπμοθμξ ηαζ Καναβζακκίδδξ, 2002] βζα ηδκ εηηίιδζδ ηδξ παναβςβήξ ΑΑ ακά ηάημζημ ηαζ ακά διένα πνμηείκμοκ ηδκ ηαηαιέηνδζδ ηςκ θμνηίςκ ηςκ απμννζιιαημθυνςκ πμο ζοθθέβμοκ ηα ΑΑ ζε ιζα βεθονμπθάζηζββα βζα έκα ιεβάθμ πνμκζηυ δζάζηδια. Έπεζηα αθμφ εεςνείηαζ βκςζηυξ μ ελοπδνεημφιεκμξ πθδεοζιυξ ιπμνεί κα βίκεζ εηηίιδζδ ηδξ παναβςβήξ ΑΑ ακά ηάημζημ ηαζ ακά διένα. Αοηή δ πναηηζηή αημθμοεήεδηε απυ ηδκ Πενζθένεζα Ακαημθζηήξ Μαηεδμκίαξ ηαζ Θνάηδξ βζα ημκ Πενζθενεζαηυ πεδζαζιυ. Σέημζα ζημζπεία δεκ οπάνπμοκ βζα υθδ ηδκ ΠΓΔ, ηαεχξ ζημκ Νμιυ Ζθείαξ ηονίςξ ηα ΑΑ αηυια δζαηίεεκηαζ ζε ΥΑΓΑ πςνίξ βεθονμπθάζηζββα. Δδχ πνέπεζ κα ακαθενεεί ηαζ δ άπμρδ άθθςκ ενεοκδηχκ επί ημο εέιαημξ ηδξ πνυαθερδξ ηδξ πμζυηδηαξ ΑΑ πμο πανάβμκηαζ ζηδκ ΠΓΔ ηαζ ζηδκ πχνα βεκζηυηενα. Ζ εθθδκζηή ηοαένκδζδ ιε ημ ΦΔΚ B 1909/ παναεέηεζ ηδκ ιέζδ ζφκεεζδ, αθθά ηαζ ηδκ ιέζδ παναβςβή, 1,14 kg ΑΑ/ηάημζημ/ διένα, βζα ημ έημξ Δπίζδξ απυ ιεθέηδ βζα ημκ Νμιυ Ζθείαξ βζα ημκ Φμνέα Γζαπείνζζδξ ηενεχκ Απμαθήηςκ (ΦμΓΑ) [ηαιέθμξ, 2008] δ παναβςβή ηςκ ΑΑ πάνεδηε ίζδ ιε 1 kg ΑΑ/ηάημζημ/ διένα βζα ημ 2001 ηαζ πνμαθέπεηαζ αφλδζδ 35% βζα ηδκ ζοκμθζηή παναβςβή ηςκ ΑΑ ακά εζημζαεηία, θυβς ηδξ αφλδζδξ ημο πθδεοζιμφ ηαζ ημο αζμηζημφ επζπέδμο. Ζ Eurostat βζα ημ έημξ 2007, δίκεζ έκα ιέζμ πακεθθαδζηυ ζοκηεθεζηή 1,23 kg ΑΑ/ηάημζημ/διένα. Σέθμξ, βζα ηδκ Αηηζηή ιε ηδκ ηνμπμπμίδζδ ηδξ ΚΤΑ 14312/1302/2000 ιε εέια «οιπθήνςζδ ηαζ ελεζδίηεοζδ ηδξ ΚΤΑ

81 /1997» ιε ηδκ ΚΤΑ 26469/1501/Δ103 (ΦΔΚ 864Β/ ) μνίγεηαζ δ παναβςβή ηςκ ΑΑ ίζδ ιε 1,46 kg/ηάημζημ /διένα. Δδχ εεςνείηαζ δ παναβςβή ηςκ ΑΑ ακά ηάημζημ ακά διένα ίζδ ιε ηζξ ηζιέξ πμο δίκμκηαζ ζημκ Πίλαθα 3.7 ηαζ οπμθμβίγμκηαζ μζ πμζυηδηεξ ηςκ ΑΑ ακά Καπμδζζηνζαηυ Γήιμ βζα ημ Σα ζημζπεία πενζθαιαάκμκηαζ ζημ Πανάνηδια ημο Κεθαθαίμο. Παναηάης δίκμκηαζ μζ ηεθζηέξ πμζυηδηεξ ΑΑ ακά Νμιυ βζα ημ Ο επμπζηυξ πθδεοζιυξ έπεζ παναβςβή ΑΑ ίζδ ιε ημο πθδεοζιμφ ημο Γήιμο πμο ανίζηεηαζ. Σέθμξ ημ 2020 είκαζ δίζεηημ έημξ ηαζ δ παναβςβή ηςκ ΑΑ οπμθμβίγεηαζ βζα 366 διένεξ. Πίλαθαο 3.7 Πνμαθεπυιεκδ πμζυηδηα ΑΑ ημ 2020 Ννκνί ΠΓΔ ΑΑ (ηόλνη) ην 2020 Αζηςθμαηανκακίαξ Απαΐαξ Ζθείαξ φκμθμ ύλζεζε ΑΑ ζηελ ΠΓΔ ην 2020 φιθςκα ιε ηδ ιεεμδμθμβία πμο πνμηείκεζ μ Beigl, [Beigl et al., 2003], αλζυπζζηεξ ιεηνήζεζξ ζηδ ζφκεεζδ ηςκ ΑΑ ζοθθέβμκηαζ απυ δζάθμνεξ πενζμπέξ ηδξ πχναξ. Ο πανάβμκηαξ εοδιενίαξ ζηδ ζοκέπεζα οπμθμβίγεηαζ βζα ηδκ Υχνα ηαζ ημ έημξ ηδξ ιέηνδζδξ ζφκεεζδξ βζα ηάεε ιζα ζοκζζηχζα ηςκ ΑΑ (πανηί, μνβακζηά, η.ά.). Με ηα παναπάκς δεδμιέκα, ηαηαζηεοάγεηαζ έκα βνάθδια βζα ηάεε ζοκζζηχζα ηςκ ΑΑ (μνβακζηά οθζηά, πανηί, πθαζηζηυ, βοαθί ηαζ ιέηαθθα), ζημ μπμίμ μζ ζοβηεκηνχζεζξ ηςκ ζοζηαηζηχκ είκαζ ζημκ ηάεεημ άλμκα y εκχ, δ εοδιενία ζημκ άλμκα x. Οζ ζπέζεζξ πμο πνμηφπημοκ ιε ηδκ παναπάκς δζαδζηαζία ηαεζζημφκ δοκαηή ηδκ εηηίιδζδ ημο πμζμζημφ ηςκ μνβακζηχκ οθζηχκ, ημο πανηζμφ, ημο πθαζηζημφ, ημο βοαθζμφ ηαζ ηςκ ιεηάθθςκ ζηα παναβυιεκα ηςκ ΑΑ, ςξ ζοκάνηδζδ ημο ζοκηεθεζηή εοδιενίαξ ηδξ πενζμπήξ ηαζ ημ έημξ ακαθμνάξ. Ζ ζφκεεζδ ηςκ ΑΑ ιπμνεί κα οπμθμβζζηεί ιυκμ ζε εεκζηυ επίπεδμ απυ ηδκ ακηίζημζπδ ηζιή ημο ζοκηεθεζηή εοδιενίαξ. Ο παναηάης Πίλαθαο 3.8 ζοκμρίγεζ ηδκ οπμθμβζγυιεκδ ιέζδ ζφκεεζδ βζα ηα έηδ έςξ ημ 2020.

82 65 Ζ ζφκεεζδ ηςκ ΑΑ ααζίγεηαζ ζηδκ παναδμπή υηζ μζ ζπεηζηέξ ιε ηδκ εοδιενία αθθαβέξ ζηδκ ζφκεεζδ ηςκ ΑΑ είκαζ πανυιμζεξ. Πίλαθαο 3.8 φκεεζδ ηςκ ΑΑ ζε Δεκζηυ επίπεδμ έςξ ημ φκεεζδ (η.α.%) Ονβακζηά 39,7 31,7 31,2 30,8 30,4 30,0 29,6 29,2 28,8 28,4 28,0 27,7 Υανηί 18,2 24,3 24,6 24,9 25,3 25,6 25,9 26,3 26,7 27,0 27,4 27,7 Πθαζηζηά 17,1 19,2 19,3 19,5 19,6 19,7 19,8 19, ,1 20,2 20,4 Μέηαθθα 3,9 3,5 3,4 3,4 3,4 3,4 3,3 3,3 3,3 3,2 3,2 3,2 Γοαθί 3,3 3,6 3,6 3,6 3,6 3,7 3,7 3,7 3,7 3,7 3,8 3,8 Άθθα 17,8 17,8 17,8 17,8 17,7 17,7 17,7 17,6 17,5 17,4 17,4 17, ΠΟΟΣΖΣΑ ΑΑ ΓΗΑ ΔΚΑΑ ΣΟ Αλαθπθιώζηκα από Πξνγξάκκαηα Αλάθηεζεο ζηελ Πεγή Γζα κα βίκεζ εηηίιδζδ ηδξ πμζυηδηαξ ηςκ ΑΑ πμο ηαηαθήβμοκ ζηδκ ΔΚΑΑ, εα πνέπεζ κα αθαζνεεεί δ πμζυηδηα ηςκ ΑΑ πμο ακαηοηθχκμκηαζ απυ ηδκ πμζυηδηα ηςκ ΑΑ πμο πανάβμκηαζ ζηδκ ΠΓΔ. ημκ παναηάης Πίλαθα 3.9 δίκμκηαζ μζ πμζυηδηεξ ηςκ ΑΑ πμο ακαηοηθχκμκηαζ ζημ ιμκαδζηυ Κέκηνμ Γζαπείνζζδξ Ακαηοηθχζζιςκ Τθζηχκ (ΚΓΑΤ) ζηδκ ΠΓΔ. ημ ηέθμξ ημο 2009 ημ ένβμ ελοπδνεημφζε ημοξ Γήιμοξ Παηνέςκ, Οθοιπίαξ, Αζβίμο, Ρίμο, Αηνάηαξ, Γζαημπημφ, οιπμθζηείαξ, Αζβείναξ, Αιαθζάδαξ, Πφνβμο, Ηανδάκμο ηαζ ημοξ οκδέζιμοξ 1δξ & 4δξ Γεςβναθζηήξ Δκυηδηαξ Νμιμφ (ΓΔΝ) Αζηςθμαηανκακίαξ, Κεθαθμκζάξ ηαζ Εαηφκεμο. Δπίζδξ μ ελοπδνεημφιεκμξ πθδεοζιυξ ζημ ηέθμξ ημο 2009 ήηακ πενίπμο ηάημζημζ. Πίλαθαο 3.9 ΚΓΑΤ Πάηναξ Πθδεοζιυξ (31/12/09) Ανζειυξ ηάδςκ Ανζειυξ Οπδιάηςκ 20 Ακάηηδζδ Απμαθήηςκ οζηεοαζίαξ & πανηζμφ εκηφπςκ - ζφκμθμ έημοξ (ηυκμζ)

83 66 Σμ 2009, ημ ζφκμθμ ηςκ εηνμχκ βζα ηζξ επεκδφζεζξ (ηάδμζ, μπήιαηα Κέκηνα Γζαθμβήξ ηθπ) ηαζ ηδ θεζημονβία ηςκ ένβςκ ηδξ Ακαηφηθςζδξ ακήθεακ ζηα 35,9 εηαημιιφνζα. Οζ πμζυηδηεξ ηςκ απμαθήηςκ ζοζηεοαζίαξ πμο αλζμπμζήεδηακ ημ 2009 πανμοζίαζακ αφλδζδ 8% ζε ζπέζδ ιε ημ 2008 ηαζ έθηαζακ ημοξ ηυκμοξ. Δζδζηά μζ πμζυηδηεξ πμο αλζμπμζήεδηακ ιέζα απυ ημκ ιπθε ηάδμ ημ 2009 αολήεδηακ ηαηά 43% ζε ζπέζδ ιε ημ Παναηάης δίκεηαζ μ Πίλαθαο 3.10 πμο ειθακίγεζ ηα απμηεθέζιαηα ηδξ Δθθδκζηήξ Δηαζνίαξ Αλζμπμίδζδξ Ακαηφηθςζδξ ιε ηάπμζμοξ εκδεζηηζημφξ δείηηεξ βζα ηα έηδ [ΔΔΑΑ] Πίλαθαο 3.10 Απμηεθέζιαηα ηδξ ΔΔΑΑ ηα έηδ Ο πθδεοζιυξ ηδξ πχναξ δεκ ηαθφπηεηαζ μθμηθδνςηζηά απυ ηδκ ΔΔΑΑ, αθθά ηάεε έημξ οπάνπεζ ιζα ζοκεπυιεκδ επέηηαζδ ημο πνμβνάιιαημξ ακαηφηθςζδξ. Δπίζδξ μ πθδεοζιυξ ηδξ ΠΓΔ δεκ ηαθφπηεηαζ υθμξ απυ ημ πνυβναιια ηδξ ακαηφηθςζδξ ηδξ ΔΔΑΑ. Ζ ΔΔΑΑ ζοκάπηεζ κέεξ ζοιθςκίεξ ιε δήιμοξ πμο εκηάζζμκηαζ βζα πνχηδ θμνά ζημ πνυβναιια ακαηφηθςζδξ. Έηζζ ζηυπμξ ιπαίκεζ δ ηάθορδ ημο ζοκυθμο ηδξ πχναξ ηαζ δ αφλδζδ ημο πμζμζημφ ακαηφηθςζδξ.

84 67 Ονζαηυξ ζηυπμξ βζα ηα επυιεκα έηδ εεςνήεδηε δ ηάθορδ ημο ζοκυθμο ηδξ πχναξ ηαζ δ ακάηηδζδ ημο 10% ημο ζοκυθμο ηςκ ΑΑ. Σα παναπάκς ζημζπεία ααζίγμκηαζ ζηδκ οπυεεζδ υηζ δ ιέζδ απυδμζδ ηςκ πνμβναιιάηςκ ακάηηδζδξ ζε επίπεδμ πχναξ εα θηάζεζ αοηή ηςκ απμδμηζηυηενςκ απυ ηα οθζζηάιεκα πνμβνάιιαηα, πμο θεζημονβμφκ βζα πενζζζυηενα απυ 10 πνυκζα. [Οζημκμιυπμοθμξ, 2009] Σειηθέο Πνζόηεηεο ΑΑ γηα ΔΚΑΑ ην 2020 φιθςκα ιε ηα παναπάκς δεδμιέκα απυ ημκ Οζημκμιυπμοθμ ιπμνεί κα ελαπεεί δ πμζυηδηα ηςκ ΑΑ πμο ηαηαθήβμοκ ζε ΔΚΑΑ ιεηά απυ ηδκ δζαθμβή ζηδκ πδβή ηαζ ηδκ ακαηφηθςζδ ζε πμζμζηυ 10 % επί ηςκ ζοκμθζηά παναβυιεκςκ ΑΑ. Έηζζ ιε ηα παναπάκς δεδμιέκα ζπδιαηίγεηαζ μ Πίλαθαο Πίλαθαο 3.11 Πμζυηδηα ΑΑ ζηδκ ΔΚΑΑ Ννκνί ΠΓΔ ΑΑ (ηόλνη) ην 2020 Αζηςθμαηανκακίαξ Απαΐαξ Ζθείαξ φκμθμ πλνιηθή Γηαρείξηζε ησλ ΑΑ ζηελ ΠΓΔ ην 2020 ηδκ ΠΓΔ, υπςξ εηηζιήεδηε, ημ 2020 εα πανάβμκηαζ ηυκμζ ΑΑ. Απυ αοηή ηδκ παναβςβή ζε ΑΑ, πνμαθέπεηαζ υηζ ημ 10% ή ηυκμζ ΑΑ εα ακαηηχκηαζ απυ ηδκ ακαηφηθςζδ. Ζ οπμθεζπυιεκδ πμζυηδηα, ιε ηδκ έκηαλδ ηδξ ηαφζδξ ζημκ μθμηθδνςιέκμ ζπεδζαζιυ ηδξ δζαπείνζζδξ ηςκ ΑΑ, εα δφκαηαζ κα ηαεί. Λυβς υιςξ, ηδξ απαναίηδηδξ δζαημπήξ ηδξ ΔΚΑΑ βζα δεηαπέκηε διένεξ πενίπμο βζα ενβαζίεξ ζοκηήνδζδξ, δ πμζυηδηα πμο ηεθζηά εα ηαίβεηαζ είκαζ ηυκμζ ΑΑ. Έηζζ ζπδιαηίγεηαζ μ παναηάης Πίλαθαο 3.12 πμο δίκεζ ηδκ μθμηθδνςιέκδ δζαπείνζζδ ηςκ ΑΑ ζηδκ ΠΓΔ βζα ημ 2020 ιε έκηαλδ ηαζ ηδξ

85 68 ηαφζδξ, ηαεχξ ηαζ ηδκ δζαπείνζζδ πςνίξ ηδκ ηαφζδ ηςκ ΑΑ, ιε ιυκμ ηδκ ακαηφηθςζδ ηαζ ηεθζηή δζάεεζδ ζε ΥΤΣΑ. Θεςνείηαζ υηζ δ ιείςζδ ημο αάνμοξ ηςκ ΑΑ πμο επζηοβπάκεηαζ ιε ηδκ ηαφζδ είκαζ πενίπμο 75% ηαζ έηζζ εα ηαηαθήβμοκ οπυ ιμνθή ηέθναξ ηυκμζ. Σέθμξ εεςνείηαζ υηζ ημ 3% ηδξ ζοκμθζηήξ πμζυηδηαξ ΑΑ πμο ηαίβμκηαζ είκαζ ιέηαθθα πμο ηα μπμία εα ακαηηχκηαζ ηαζ εα ακαηοηθχκμκηαζ, δδθαδή ηυκμζ, [Καθμβήνμο, 2009]. Πίλαθαο 3.12 Γζαπείνζζδ ηςκ ΑΑ ζηδκ ΠΓΔ ημ 2020, ιε ηαζ πςνίξ ηδκ ηαφζδ Μέζνδνο Γηαρείξηζεο ησλ ΑΑ Με θαύζε (ζε ηόλνπο) Υσξίο θαύζε (ζε ηόλνπο) Ακαηφηθςζδ Ακαηφηθςζδ ιεηάθθςκ απυ ΔΚΑΑ Καφζδ ιε ακάηηδζδ εκένβεζαξ ΥΤΣΑ ΥΤΣΤ φκμθμ Όπςξ θαίκεηαζ απυ ημκ παναπάκς πίκαηα, δ έκηαλδ ηδξ ηαφζδξ ηςκ ΑΑ ζηδκ μθμηθδνςιέκδ δζαπείνζζδ, εα ιεζχζεζ ηαηά πμθφ ηδκ πμζυηδηα ηςκ ΑΑ πμο εα ηαηαθήβεζ ζε ΥΤΣΑ/ΥΤΣΤ, ηδκ απαίηδζδ ιεβάθςκ εηηάζεςκ βζα ΥΤΣΑ ηαζ ηζξ πενζααθθμκηζηέξ επζπηχζεζξ πμο ζοκδέμκηαζ ιε ημοξ πχνμοξ αοημφξ.

86 Ζ ΘΔΖ ΣΖ ΔΚΑΑ - ΜΔΣΑΦΟΡΑ ΣΩΝ ΑΑ ΣΖΝ ΔΚΑΑ 4.1 ΔΠΗΛΟΓΖ ΣΖ ΘΔΖ ΔΚΑΑ Οζ ααζζημί πανάβμκηεξ ζηδκ επζθμβή ημο ηαηάθθδθμο ηυπμο ηδξ εβηαηάζηαζδξ είκαζ : Ζ δζαεεζζιυηδηα ηδξ βδξ (ηυζημξ ηαζ δοκαηυηδηα ιεθθμκηζηήξ επέηηαζδξ) Ζ εββφηδηα ζε ηεκηνζηέξ μδμφξ Ζ φπανλδ εκυξ μθμηθδνςιέκμο ζπεδίμο ιεηαθμνάξ, βζα ιεηαθμνά ιε ημ θζβυηενμ δοκαηυκ ιεηαθμνζηυ ηυζημξ Ζ εββφηδηα ζε ιεβάθμ δήιμ, ιε ιεβάθδ παναβςβή ΑΑ Ζ δοκαηυηδηα πχθδζδξ ημο παναβυιεκμο αηιμφ ηαζ πανμπήξ ηδξ δθεηηνζηήξ εκένβεζαξ πςνίξ ιεβάθεξ απχθεζεξ Με αάζδ ηα παναπάκς δ πθέμκ ηαηάθθδθδ ημπμεεζία βζα δδιζμονβία ηδξ εβηαηάζηαζδξ ηαφζδξ ηςκ ΑΑ είκαζ δ Βζμιδπακζηή Πενζμπή (ΒΗΠΔ) ηδξ Πάηναξ. Ζ εβηαηάζηαζδ ζε Βζμιδπακζηή Πενζμπή πνμζθένεζ πμθθά ηεπκζηά ηαζ επζπεζνδιαηζηά πθεμκεηηήιαηα ζημκ οπμρήθζμ επεκδοηή ιε ηονζυηενα ηα ελήξ: Δοκμσημί υνμζ δυιδζδξ. Ακαπηοβιέκμ δίηηομ ηεπκζηχκ οπμδμιχκ. Τπδνεζίεξ πνμζηζεέιεκδξ αλίαξ (θοζζηυ αένζμ, εονογςκζηά δίηηοα, πονμζαεζηζηυξ ζηαειυξ) Βέθηζζηδ ζοκδοαζιέκδ ζοβημζκςκζαηή πνυζααζδ. Δφημθδ εβηαηάζηαζδ ιε ιεζςιέκεξ βναθεζμηναηζηέξ απαζηήζεζξ. Πνμκμιζαηή επζδυηδζδ ιέζς Ακαπηολζαημφ Νυιμο ηαζ Γνάζεςκ ηδξ Δ.Δ. Γεκ απαζηείηαζ άδεζα εβηαηάζηαζδξ. Οζ ηθζιαημθμβζηέξ, μζ βεςθμβζηέξ ηαζ οδνμβεςθμβζηέξ ζοκεήηεξ ηαζ ηα πενζααθθμκηζηά εέιαηα εεςνμφκηαζ θοιέκα βζα ημκ επεκδοηή. Όθα ηα παναπάκς πθεμκεηηήιαηα ηαεζζημφκ ηδκ επζθμβή ζηζξ εβηαηάζηαζδξ επζπεζνήζεςκ ζηζξ Βζμιδπακζηέξ Πενζμπέξ ςξ ηδκ πζμ εθηοζηζηή ηαζ αζθαθή θφζδ βζα ημκ επεκδοηή.

87 ΜΔΣΑΦΟΡΑ ΚΑΗ ΜΔΣΑΦΟΡΣΧΖ ΣΧΝ ΑΑ ΣΖΝ ΔΚΑΑ ΜΑ Πενζβναθή Οζ ηαειμί Μεηαθυνηςζδξ Απμννζιιάηςκ (ΜΑ), είκαζ εβηαηαζηάζεζξ υπμο ηα ΑΑ εηηεκχκμκηαζ απυ ηα ζοκήεδ απμννζιιαημθυνα ζε οπμδμπείξ ιεβάθμο υβημο ηαζ ιεηά απυ εκδεπυιεκδ ιείςζδ ημο υβημο ημοξ, (ζοιπίεζδ ή θεζμηειαπζζιυξ), ιεηαθένμκηαζ ζημκ ηεθζηυ πχνμ δζάεεζδξ. Οζ ΜΑ έπμοκ ααζζηυ ζημπυ, ηδκ ιεηαθμνά ηςκ ΑΑ απυ πμθθά, δδιμηζηά, μπήιαηα ζοθθμβήξ ζε ιεβαθφηενα, ηα μπήιαηα ιεηαθμνάξ ορδθμφ υβημο βζα πζμ μζημκμιζηή ιεηαθμνά ζε ιαηνζκμφξ πχνμοξ δζάεεζδξ ή επελενβαζίαξ. ηδκ απθμφζηενδ ιμνθή ημο, έκαξ ΜΑ είκαζ έκαξ ηαεμνζζιέκμξ πχνμξ οπμδμπήξ, υπμο δζαηίεεκηαζ πνμζςνζκά ηα ΑΑ πμο ιεηαθένμκηαζ απυ ηα απμννζιιαημθυνα. Ζ εβηαηάζηαζδ ΜΑ είκαζ απμδμηζηή υηακ δ απυζηαζδ ημο πχνμο δζάεεζδξ απυ ημκ Γήιμ πμο πανάβεζ ηα ΑΑ είκαζ ιεβαθφηενδ ηςκ 49 km βζα αβνμηζηέξ πενζμπέξ ζφιθςκα ιε ημκ μνζζιυ πμο δίκεζ δ EPA ηαζ οζμεεηεί ηαζ μ Κμιίθδξ. [EPA, 2002], [Chatzouridis and Komilis, 2011]. Ζ EPA μνίγεζ υηζ Γήιμζ ιε πθδεοζιυ ηάης ηςκ ηαημίηςκ ιπμνμφκ κα εεςνδεμφκ διζαζηζημί ηαζ αβνμηζημί. ηδκ ΠΓΔ δ πθεζμκυηδηα ηςκ Καπμδζζηνζαηχκ Γήιςκ εηηζιάηαζ υηζ έπεζ πθδεοζιυ ηάης ηςκ ηαεχξ ιυκμ μ Γήιμξ ηδξ Πάηναξ ηαζ ημο Αβνζκίμο οπενααίκεζ αοηυ ημ υνζμ. οκήεςξ μ ηεθζηυξ πχνμξ δζάεεζδξ είκαζ ΥΤΣΑ, εβηαηάζηαζδ θζπαζιαημπμίδζδξ, ηαοζηήνεξ ηαζ ιμκάδεξ ακαηφηθςζδξ. Οζ ΜΑ ιπμνεί κα δζαεέημοκ ιυκζιεξ ηηζνζαηέξ εβηαηαζηάζεζξ ηαζ ελμπθζζιυ ιεηαθμνάξ ηαζ ζοιπίεζδξ ή κα δζαεέημοκ ιυκμ ηζκδηυ ελμπθζζιυ ιεηαθμνάξ πςνίξ κα είκαζ απαναίηδηδ δ φπανλδ ηηζνζαηχκ εβηαηαζηάζεςκ (ηζκδηά ζοζηήιαηα ιεηαθυνηςζδξ). Μζα ιεβάθδ έηηαζδ, βζα ηδκ οπμδμπή ηςκ απμννζιιαημθυνςκ ηαζ βζα ηδκ δζαδζηαζία ηδξ εηθυνηςζδξ, είκαζ απαναίηδηδ. Οζ ιυκζιμζ ΜΑ ζοκακηχκηαζ ζε ιεβάθα αζηζηά ηέκηνα υπμο δζαπεζνίγμκηαζ ιεβάθεξ πμζυηδηεξ ΑΑ ηαζ είκαζ απαναίηδημζ ζοιπζεζηέξ ιεβάθδξ δοκαιζηυηδηαξ. ηα ιυκζια ζοζηήιαηα ηα απμννζιιαημθυνα αδεζάγμοκ ηα ΑΑ απ' υπμο πνέζεξ ηα ζοιπζέγμοκ ηαζ ηα μδδβμφκ ζε ημκηέζκεν πμο ηα ιεηαθένμοκ ζημ πχνμ δζάεεζδξ. Ζ ζοιπίεζδ πμο επζηοβπάκεηαζ ιε ημκ ηνυπμ αοηυ αολάκεζ ηδκ ποηκυηδηα

88 71 ηςκ ΑΑ ζε kg/m 3. ηα ηζκδηά ζοζηήιαηα ημ απμννζιιαημθυνμ αδεζάγεζ ζε πμάκεξ ηα ΑΑ ηαζ αοηά απ' εοεείαξ ηαηαθήβμοκ ζημ ημκηέζκεν ημ μπμίμ ιπμνεί κα είκαζ αοημηζκμφιεκμ ή ιεηαθενυιεκμ ηαζ ιπμνεί κα έπεζ ζφζηδια ζοιπίεζδξ ή υπζ. [Καηζίνδ, 2009], [Πακαβζςηαηυπμοθμξ, 2008] Υνδζζιυηδηα ηαζ ζημπζιυηδηα ΜΑ Ζ εονςπασηή ηάζδ δζάεεζδξ ζηενεχκ απμαθήηςκ επζαάθεζ ηδκ ηαηαζηεοή ηςκ ιεβαθφηενςκ, πζμ απμιαηνοζιέκςκ απυ αζηζηά ηέκηνα, πενζθενεζαηχκ εβηαηαζηάζεςκ. Καεχξ μζ ΥΤΣΑ θεάκμοκ ζημ ηέθμξ ηδξ γςήξ ημοξ θυβς ημνεζιμφ ημκηά ζηα αζηζηά ηέκηνα, ππ Ξενυθαηηα, δ πμθζηεία πνέπεζ κα απμθαζίγεζ βζα ηδκ ηαηαζηεοή κέςκ πχνςκ ΥΤΣΑ ή κα ακαγδηήζεζ άθθεξ επζθμβέξ δζάεεζδξ. Πμθθέξ ημζκυηδηεξ ανίζημοκ ημ ηυζημξ ηδξ ακααάειζζδξ οθζζηαιέκςκ εβηαηαζηάζεςκ ή ηδκ ηαηαζηεοή κέςκ ΥΤΣΑ απαβμνεοηζηά ορδθυ ηαζ επζθέβμοκ κα ηθείζμοκ ηζξ οπάνπμοζεξ εβηαηαζηάζεζξ. Γζα αοηέξ ηζξ ημζκυηδηεξ, δ ιεηαθμνά ηςκ ΑΑ ζε ιεβάθεξ πενζθενεζαηέξ εβηαηαζηάζεζξ απμηεθεί ιζα εθηοζηζηή εκαθθαηηζηή θφζδ. Δπίζδξ δ ακηίεεζδ ημο ημζκμφ ηαεζζηά ζοπκά ηδκ πςνμεέηδζδ κέςκ ΥΤΣΑ απαβμνεοηζηή ημκηά ζηα αζηζηά ηέκηνα. Δπίζδξ, δ δζαεέζζιδ βδ δεκ είκαζ ζοπκά επανηήξ ημκηά ζε ποηκμηαημζηδιέκεξ αζηζηέξ πενζμπέξ. Αοημί είκαζ μζ ημζκςκζημί, πμθζηζημί ηαζ βεςβναθζημί πανάβμκηεξ πμο ηυκςζακ πεναζηένς ηδκ αφλδζδ ηςκ ηαηαζηεοχκ ηςκ ιεβάθςκ, απμιαηνοζιέκςκ, πενζθενεζαηχκ εβηαηαζηάζεςκ επελενβαζίαξ ηςκ ΑΑ. Οζ μζημκμιζηέξ εηηζιήζεζξ, ζδίςξ μζημκμιζχκ ηθίιαηαξ, ζοιθςκμφκ ζηδκ πνμχεδζδ ηδξ πεναζηένς ακάπηολδξ ηςκ ιεβάθςκ πενζθενεζαηχκ εβηαηαζηάζεςκ. Γζα κα ακηζζηαειίζμοκ ημ ορδθυ ηυζημξ ηαηαζηεοήξ ηαζ δζαηήνδζδξ ζφβπνμκςκ εβηαηαζηάζεςκ επελενβαζίαξ ΑΑ, επζεοιείηαζ πνμζέθηοζδ ιεβάθςκ πμζμηήηςκ ΑΑ απυ ιζα ιεβαθφηενδ βεςβναθζηή πενζμπή. Με ηδκ δζαηήνδζδ εκυξ ορδθμφ υβημο ηςκ εζζενπυιεκςκ ΑΑ ζηζξ εβηαηαζηάζεζξ επελενβαζίαξ ΑΑ, ιπμνεί κα ηναηδεεί ημ ηυζημξ ηδξ απυεεζδξ ακά ηυκμ ζε παιδθά επίπεδα. Ζ επζθμβή εκαθθαηηζηχκ ηνυπςκ ιεηαθμνάξ ηςκ ΑΑ, ιέζς ζζδδνμδνυιςκ ή καοηζθίαξ ιεζχκεζ ζδιακηζηά ημ ηυζημξ ιεηαθμνάξ ηαζ μ ζοκδοαζιυξ πενζθενεζαηχκ εβηαηαζηάζεςκ επελενβαζίαξ ΑΑ ηαζ ΜΑ βίκεηαζ εθηοζηζηυηαημξ. Ο πνςηανπζηυξ θυβμξ βζα ηδ πνήζδ εκυξ ΜΑ είκαζ κα ιεζςεεί ημ ηυζημξ ιεηαθμνάξ ηςκ απμαθήηςκ ζε εβηαηαζηάζεζξ επελενβαζίαξ ΑΑ. Δπζηνέπεηαζ δ

89 72 ζοθθμβή ΑΑ ζε θζβυηενμ πνυκμ αθμφ ηα πθδνχιαηα ηςκ απμννζιιαημθυνςκ ηαλζδεφμοκ θζβυηενμ ζε απμιαηνοζιέκεξ πενζμπέξ δζάεεζδξ ηαζ αθζενχκμοκ πενζζζυηενμ πνυκμ ζηδκ ζοθθμβή ηςκ ΑΑ. Αοηυ ιεζχκεζ επίζδξ ηδκ ηαηακάθςζδ ηαοζίιμο ηαζ ηδκ ακάβηδ βζα ζοκηήνδζδ ηςκ απμννζιιαημθυνςκ. Δπίζδξ ιεζχκμκηαζ μζ αένζεξ εηπμιπέξ ηςκ απμννζιιαημθυνςκ ηαζ επζαναδφκεηαζ δ θεμνά ηςκ δνυιςκ. Δπζπθέμκ, έκαξ ΜΑ πνμαθέπεζ επίζδξ: Σδκ εοεθζλία ζηδκ επζθμβή δζάεεζδξ ηςκ ΑΑ. Σδκ ζοκηυιεοζδ δνμιμθμβίςκ ιεηαθμνάξ ηαζ ηδκ εθάθνοκζδ ημο ηοηθμθμνζαημφ θυνημο. Σδκ δοκαηυηδηα ελοπδνέηδζδξ απυ εβηαηαζηάζεζξ πμο ανίζημκηαζ ζε ιεβάθεξ απμζηάζεζξ. Σδκ δοκαηυηδηα εφημθμο δζαπςνζζιμφ ηςκ ακαηοηθχζζιςκ οθζηχκ. Σδκ δζεοηυθοκζδ ηςκ πμθζηχκ βζα ηδκ απεοεείαξ ιεηαθμνά μβηςδχκ ακηζηεζιέκςκ ζημοξ ΜΑ. Σδκ δοκαηυηδηα πςνμεέηδζδξ ημκηά ζε ηαημζηδιέκεξ πενζμπέξ θυβς ιεζςιέκςκ πενζααθθμκηζηχκ μπθήζεςκ. Οζ ΜΑ επζηνέπμοκ ζημκ ηάεε πμθίηδ κα παναδίδεζ ηα απυαθδηα άιεζα. Ονζζιέκμζ ΜΑ ιπμνμφκ κα ζοιαάθμοκ ζηδ δζαπείνζζδ ηςκ ΑΑ, μβηςδχκ απμαθήηςκ, μζηζαηχκ επζηίκδοκςκ απμαθήηςκ, ηαζ ακαηοηθχζζιςκ απμαθήηςκ. Αοηά ηα πμθοθεζημονβζηά ηέκηνα δζαπείνζζδξ απμαθήηςκ ιπμνμφκ κα απμηεθέζμοκ πενζμοζζαηά ζημζπεία βζα ημοξ Γήιμοξ, δζυηζ αμδεμφκ ζηδκ επίηεολδ ηςκ ζηυπςκ ηδξ ακαηφηθςζδξ, αθθά ηαζ ζηδκ ιεηάδμζδ βκχζδξ ζημ ημζκυ βζα ηδκ μνεή πνήζδ ηςκ οθζηχκ.[καηζίνδ, 2009], [EPA, 2002] Οζ ΜΑ δζαπεζνίγμκηαζ εηηυξ απυ ΑΑ πμο ιπμνμφκ κα εεςνδεμφκ ηαφζζιδ φθδ ηαζ ακαηοηθχζζια ΑΑ ιεηά απυ δζαθμβή ζηδκ πδβή. ηδκ πανμφζα ιεθέηδ εα οπμθμβζζημφκ ζημζπεία ηυζημοξ βζα ηα ΑΑ πμο ηαηαθήβμοκ ζηδκ ΔΚΑΑ πςνίξ κα ζδιαίκεζ υηζ μζ ΜΑ δεκ δέπμκηαζ ηαζ ακαηοηθχζζια οθζηά ηαζ δεκ πνμςεμφκ ηδκ ακαηφηθςζδ.

90 73 ρήκα 4.1 πδιαηζηή δζάηαλδ ιζηνμφ ΜΑ ιε πμάκδ εηθυνηςζδξ Σξόπνη ζρεδηαζκνύ ΜΑ Οζ ΜΑ ζοκήεςξ δζαηνίκμκηακ ζε πμθφ ιζηνμφξ (δοκαιζηυηδηα <30 ηυκςκ / διένα, απαζημφιεκδ έηηαζδ ημοθάπζζημκ 3 ζηνέιιαηα), ιζηνμφξ (δοκαιζηυηδηαξ απυ 30 έςξ 100 ηυκμοξ / διένα, έηηαζδ απυ 5 έςξ 20 ζηνέιιαηα), ιεζαίμοξ ( ηυκμζ / διένα, έηηαζδ απυ 15 έςξ 20 ζηνέιιαηα) ηαζ ιεβάθμοξ (> 500 ηυκςκ / διένα, έηηαζδ ιέπνζ ηαζ 100 ζηνέιιαηα). Οζ πμθφ ιζηνμί δεκ έπμοκ ηαηά ηακυκα πχνμ πνμζςνζκήξ απμεήηεοζδξ ηαζ δεκ είκαζ ζηεβαζιέκμζ. ε ηάεε πενίπηςζδ, μ πχνμξ ακαιμκήξ βζα ηα απμννζιιαημθυνα πμο πενζιέκμοκ κα αδεζάζμοκ πνέπεζ κα έπεζ δζαζηάζεζξ ηέημζεξ χζηε κα ιδ δδιζμονβείηαζ αζφιθμνμξ (απυ μζημκμιζηή ή πενζααθθμκηζηή άπμρδ) ηαεοζηένδζδ (δδθαδή, κα ιδ δδιζμονβείηαζ αζφιθμνμξ μονά). [Πακαβζςηαηυπμοθμξ, 2008] Άιεζδ εηθυνηςζδ ηςκ ΑΑ απυ έκα υπδια ζοθθμβήξ ζε ζοβηνυηδια ζοιπζεζηή Υαναηηδνζζηζηυ ημο ζοζηήιαημξ, είκαζ υηζ ιυκμ έκα υπδια ζοθθμβήξ εηθμνηχκεζ ηάεε θμνά, θυβς πενζμνζζιχκ πςνδηζηυηδηαξ ημο ζοβηνμηήιαημξ ηαζ επζπθέμκ, δ ζοζηεοαζία ηςκ απμαθήηςκ βίκεηαζ ζε containers. Σμ ζοβηνυηδια ημο ζοιπζεζημφ, απμηεθείηαζ απυ ηα αηυθμοεα ααζζηά ηιήιαηα, πμο θυβς ηςκ ιδπακζηχκ ηαηαπμκήζεςκ, παναηηδνίγμκηαζ, απυ ορδθμφ ααειμφ ακεεηηζηυηδηα ηαηαζηεοήξ: 1. ζφζηδια οπμδμπήξ ηςκ εηθμνηςκμιέκςκ απυ ηα μπήιαηα ζοθθμβήξ ΑΑ ηαζ ιεηαθμνάξ ημοξ ζημ εάθαιμ ημο ζοιπζεζηή

91 74 2. εάθαιμ, απυ ημκ μπμίμ ηα απυαθδηα πνμςεμφκηαζ πνμξ ημ container, μ μπμίμξ θένεζ ηαηάθθδθμ ζφζηδια χεδζδξ, ιέπνζξ υημο επέθεεζ δ πθήνςζδ, ιε ημκ εθζηηυ ααειυ ζοιπίεζδξ, ηςκ απμαθήηςκ ζημ container. 3. ζφζηδια αοηυιαηδξ ζφιπθελδξ - απμζφιπθελδξ ηςκ containers, ηαηά ηα ηδξ πνμζέββζζδξ ημο container βζα πθήνςζδ ηαζ ηδξ απμιάηνοκζήξ ημο ιεηά ηδκ πθήνςζδ, ακηίζημζπα. Ζ εβηαηάζηαζδ ημο ζοβηνμηήιαημξ ζοιπθδνχκεηαζ, ηαζ απυ ηζξ αηυθμοεεξ ααζζηέξ δζαηάλεζξ, ακαβηαίεξ, βζα ημκ αοηυιαημ έθεβπμ ηαζ ηδ θεζημονβία ημο: 1. πεζνζζηήνζμ ηαζ υνβακα ηεκηνζημφ ή ηαζ ημπζηχκ εθέβπςκ αοημιαηζζιχκ θεζημονβίαξ ηςκ εβηαηαζηάζεςκ ηαζ ζηαδίμο πθδνχζεςξ ημο container. 2. πίκαηεξ ηαζ δίηηοα δθεηηνμθμβζηχκ, δθεηηνμκζηχκ ηοηθςιάηςκ εκενβμπμίδζδξ ηαζ εθέβπμο αοημιαηζζιχκ θεζημονβίαξ. Ακάθμβα ιε ημ ζπεδζαζιυ ηαζ ηδ δοκαιζηυηδηα ημο ΜΑ ηαζ ηδξ ηεπκμθμβίαξ πμο πνδζζιμπμζείηαζ, είκαζ δοκαηυκ κα πενζθαιαάκμκηαζ ηαζ πνυζεεηεξ δζαηάλεζξ αοημιαηζζιχκ θεζημονβίαξ. Οζ ΜΑ πμο δζαεέημοκ ζοβηνυηδια ζοιπίεζδξ ηςκ παναπάκς παναηηδνζζηζηχκ, ιπμνμφκ οπυ ζοκεήηεξ ζοκεπμφξ ηνμθμδμζίαξ, κα ηαθφρμοκ ηζξ ακάβηεξ ιεηαθυνηςζδξ ηυκςκ απμαθήηςκ ακά χνα. Καηά ζοκέπεζα, εκδείηκοκηαζ βζα ζηαειμφξ ιέζδξ δοκαιζηυηδηαξ (> 150 ηυκμοξ ακά διένα) ζημοξ μπμίμοξ δ πνμέθεοζδ ηςκ μπδιάηςκ ζοθθμβήξ δεκ πανμοζζάγεζ έκημκεξ ςνζαίεξ δζαηοιάκζεζξ ζηδ δζάνηεζα ημο ςνανίμο θεζημονβίαξ Άιεζδ εηθυνηςζδ ηςκ ΑΑ απυ πενζζζυηενα ημο εκυξ μπήιαηα ζοθθμβήξ ζε πχνμ πνμζςνζκήξ εκαπυεεζδξ ηαζ ηνμθμδμζία ζοβηνμηήιαημξ ζοιπζεζηή Ζ ηεπκζηή αοηή δζαθμνμπμζείηαζ απυ ηδκ ηεπκζηή πμο πενζβνάθδηε, ςξ πνμξ ημ βεβμκυξ υηζ ηα απυαθδηα δεκ μδδβμφκηαζ άιεζα απυ ηα μπήιαηα ζημ ζοβηνυηδια ημο ζοιπζεζηή, αθθά πανειαάθθεηαζ πνμζςνζκή εκαπυεεζή ημοξ. Γζα ημ θυβμ αοηυ οπάνπεζ ηαζ δζαθμνμπμίδζδ ςξ πνμξ ημ ζφζηδια ηνμθμδμζίαξ ημο ζοιπζεζηή. Ζ επζθμβή ηδξ ηεπκζηήξ αοηήξ εκδείηκοηαζ βζα ζηαειμφξ ιέζδξ - ορδθήξ δοκαιζηυηδηαξ, βζα ημοξ μπμίμοξ παναηδνμφκηαζ έκημκεξ δζαηοιάκζεζξ ηςκ αθίλεςκ θμνηίςκ (ηυζμ ηαηά ηδ δζάνηεζα ημο διενήζζμο πνμβνάιιαημξ θεζημονβίαξ υζμ ηαζ ιεηαλφ ηςκ διενήζζςκ θμνηίςκ ακά εαδμιάδα). Ακελανηήηςξ ζπεδζαζιμφ ημ ζφζηδια εα πνέπεζ:

92 75 1. κα πανέπεζ ηδκ δοκαηυηδηα ηαοηυπνμκδξ ηαζ αζθαθμφξ οπμδμπήξ βζα εηθυνηςζδ, δφμ ημοθάπζζημκ μπδιάηςκ ζοθθμβήξ 2. κα δζαεέηεζ ζηακή πςνδηζηυηδηα ζε ςθέθζιμ υβημ, βζα ηδκ πνμζςνζκή απμεήηεοζδ ημο απμννζπηυιεκμο θμνηίμο 3. κα δζαεέηεζ υθμκ εηείκμ ημκ ελμπθζζιυ, πμο απαζηείηαζ βζα ηδκ αζθαθή ιεηαηίκδζδ ημο απμεδηεοιέκμο θμνηίμο απμαθήηςκ βζα: (α) ηδκ ηνμθμδμζία ημο εαθάιμο ημο ζοιπζεζηή, ιε ηδκ ηαηάθθδθδ ζοπκυηδηα ηαζ δμζμιεηνία, θαιαακμιέκςκ οπυρδ ηςκ παναηηδνζζηζηχκ ηδξ εβηαηάζηαζδξ, χζηε κα απμθεφβμκηαζ, ακηίζημζπα, κεηνμί πνυκμζ θεζημονβίαξ ηαζ ειπθμηέξ ηαηά ηδ δζέθεοζδ οθζηχκ ηαζ (α) ηδκ πανειπυδζζδ ημπζηχκ ζοζζςνεφζεςκ οθζηχκ ζηα ζδιεία εηθυνηςζήξ ημο, μζ μπμίεξ εα είπακ ςξ απμηέθεζια, ηδ ιδ εηιεηάθθεοζδ εκυξ ζδιακηζημφ ιένμοξ ηδξ πςνδηζηυηδηαξ ημο ζοζηήιαημξ. 4. κα επζηνέπεζ ηδκ πθήνδ εηηέκςζή ημο απυ οθζηά ιεηά ημ πέναξ ηδξ θεζημονβίαξ, πςνίξ πεζνςκαηηζηή πανέιααζδ. 5. κα πανέπεζ εοπενή ηαζ επανηή μπηζηυ έθεβπμ ηςκ θεζημονβζχκ ημο ζημ πεζνζζηή. 6. κα πανέπεζ ηδ δοκαηυηδηα εοπενμφξ μπηζημαημοζηζημφ εθέβπμο ηςκ ζηαδίςκ θεζημονβίαξ ημο, ιέζς ηεκηνζημφ πεζνζζηδνίμο, ηαζ κα πενζθαιαάκεζ δζαηάλεζξ αοηυιαημο εκανιμκζζιμφ ηςκ θεζημονβζχκ ημο ιε αοηέξ ημο ζοιπζεζηή, υπςξ ηαζ δζαηάλεζξ αοημιάημο παφζεςξ ηδξ θεζημονβίαξ ζε πενζπηχζεζξ ηζκδφκμο, αθάαδξ ή αηοπήιαημξ Δβηαηάζηαζδ δειαημπμίδζδξ ηςκ ΑΑ Υαναηηδνζζηζηυ ηδξ ηεπκζηήξ αοηήξ είκαζ δ πνήζδ ζοβηνμηδιάηςκ ορδθμφ ααειμφ ζοιπίεζδξ ηςκ πνμξ ιεηαθυνηςζδ απμαθήηςκ, ιε ζημπυ ηδ δοκαηυηδηα πεναζηένς ιεηαθμνάξ ηαζ ηεθζηήξ δζάεεζήξ ημοξ οπυ ιμνθή δέιαημξ. Σμ δέια ζπδιαηίγεηαζ αοηυιαηα εκηυξ ημο ζοβηνμηήιαημξ δειαημπμίδζδξ ηαζ ελένπεηαζ απυ αοηυ ιε ημκ ηαηάθθδθμ ανζειυ πνμζδέζεςκ απυ ζφνια ή εθαζιάηζκδ ηαζκία. Ζ ποηκυηδηα ηαζ μ ανζειυξ πνμζδέζεςκ ηάεε δέιαημξ εα πνέπεζ κα ελαζθαθίγμοκ ηδκ ακαβηαία ζοκμπή ηδξ ιάγαξ ηςκ απμαθήηςκ, χζηε ηαηά ηδ δζάνηεζα ηςκ ιεηαηζκήζεςκ κα δζαηδνείηαζ ακέπαθμ ημ ζπήια ηαζ κα ιδκ παναηδνμφκηαζ ζδιακηζηέξ απμημθθήζεζξ οθζηχκ. Γζα ημ ζημπυ αοηυ, ιε αάζδ ηα δζεεκή αζαθζμβναθζηά δεδμιέκα, εα πνέπεζ κα επζηοβπάκεηαζ ηεθζηή ποηκυηδηα

93 76 δέιαημξ, ημοθάπζζημκ 850 kg / m 3, υηακ δ ανπζηή ποηκυηδηα ηςκ ηνμθμδμημφιεκςκ απμαθήηςκ είκαζ ηδξ ηάλδξ ηςκ 250 kg / m 3. Σμ ζοβηνυηδια ημο δειαημπμζδηή, απμηεθείηαζ απυ ηα αηυθμοεα ααζζηά ηιήιαηα, πμο θυβς ηςκ ιδπακζηχκ ηαηαπμκήζεςκ παναηηδνίγμκηαζ απυ ορδθμφ ααειμφ ακεεηηζηυηδηα ηαηαζηεοήξ: ζφζηδια ηνμθμδμζίαξ ημο εαθάιμο ζοιπίεζδξ. Ζ πςνδηζηυηδηά ημο πνέπεζ κα επανηεί βζα ηδ ζοκεπή ηνμθμδμζία ημο εαθάιμο, κα είκαζ ελμπθζζιέκμξ ιε δθεηηνμκζηέξ δζαηάλεζξ (υπςξ βζα πανάδεζβια, θςημηφηηανα ζηάειδξ οθζημφ), βζα ηδκ απμθοβή οπενπθδνχζεχκ ηδξ ηαζ ζηδ αάζδ ηδξ κα θένεζ ακενςπμεονίδα επζζηέρεςξ βζα έηηαηηεξ πενζπηχζεζξ ή βζα ζοκηήνδζδ. δζάηαλδ δειαημπμίδζδξ, υπμο μ ζπδιαηζζιυξ ημο δέιαημξ ιπμνεί κα βίκεζ ιε δφμ ηνυπμοξ: 1. εκηυξ ηθεζζημφ εαθάιμο. Ο εάθαιμξ πενζθαιαάκεζ ηδ εφνα ελυδμο ημο δέιαημξ, πμο ακορχκεηαζ απυ οδναοθζηυ ηφθζκδνμ, ηαζ δφμ έςξ ηνεζξ ηζκδηέξ πθεονέξ, πμο ζοκζζημφκ μζ πθάηεξ ζοιπίεζδξ εβηαηεζηδιέκεξ ζηα ακηίζημζπα άηνα ζζάνζειςκ ηοθίκδνςκ. Οζ δζαδμπζηέξ, ακά ηφηθμ, εκενβμπμζήζεζξ ηςκ ηοθίκδνςκ πνμηαθμφκ ζζάνζειεξ ααειίδεξ ζοιπίεζδξ, ιέζς ηδξ ακηίζημζπδξ ιε ηζξ ηζκήζεζξ, δζαδμπζηήξ εθάηηςζδξ ημο υβημο ημο εαθάιμο. Οζ πθέμκ απθέξ εβηαηαζηάζεζξ πενζθαιαάκμοκ ιζα ααειίδα ζοιπίεζδξ. Ζ πνυζδεζδ ημο δέιαημξ, βίκεηαζ ηαηά ηδκ δζάνηεζα ηδξ ελχεδζήξ ημο, απυ ημκ εάθαιμ ζοιπίεζδξ, απυ αοηυιαηδ ιδπακή, ζοκεπμφξ ηνμθμδυηδζδξ, απυ ιπμιπίκεξ ζφνιαημξ. 2. εκηυξ ακμζηημφ εαθάιμο. Ζ ζοιπίεζδ ηςκ δειάηςκ επζηοβπάκεηαζ, ιέζς ηδξ ιεηςπζηήξ χεδζδξ / ζοιπίεζδξ ηδξ ιάγαξ ηςκ απμννζιιάηςκ, οπυ οδναοθζημφ. ειαυθμο, ιέζα ζε επζιήηδ εάθαιμ (ηακάθζ) - ιεηααθδηήξ ηαζ οδναοθζηχξ νοειζγυιεκδξ δζαημιήξ, πμο ζηεκεφεζ πνμξ ηδ θμνά ςεήζεςξ / ζοιπζέζεςξ ηςκ απμννζιιάηςκ - ηαζ ηςκ πθεονζηχκ ηνζαχκ πμο ακαπηφζζμκηαζ, εκηυξ αοημφ. Ζ πνυζδεζδ βίκεηαζ εκηυξ ημο ηακαθζμφ, ηαηά ημ ζηαδζαηυ ζπδιαηζζιυ ημο δέιαημξ, ιέπνζ ημ πνμηαεμνζζιέκμ ιήημξ, απυ πενίπθμηεξ δζαηάλεζξ. δζάηαλδ πνμζςνζκήξ απυεεζδξ δειάηςκ ζηδκ έλμδμ ημο εαθάιμο ζοιπίεζδξ. Ζ πεναζηένς ιεηαηίκδζδ ηςκ δειάηςκ, βζα πνμζςνζκή απμεήηεοζδ ή θυνηςζδ επί ηςκ μπδιάηςκ, απαζηεί ηδ πνήζδ ηαηάθθδθμο ιδπακήιαημξ. Ακηίζημζπμ

94 77 ιδπάκδια πνδζζιμπμζείηαζ ζοκήεςξ ηαζ βζα ηδκ εηθυνηςζδ ηαζ ηεθζηή εκαπυεεζδ ζε ζηνχζεζξ, ζημ πχνμ ηαθήξ. Ακελάνηδηα απυ ημ είδμξ ηδξ δζάηαλδξ δειαημπμίδζδξ, πνέπεζ κα δίδεηαζ ζδζαίηενδ πνμζμπή βζα ηδκ ακηζιεηχπζζδ ηςκ πζεακχκ ειπθμηχκ ή θεμνχκ ζημ ζφζηδια ζοιπίεζδξ ηαζ βζα ηδκ αζθαθήξ δζαπείνζζδ ηςκ οβνχκ απμαθήηςκ πμο πανάβμκηαζ ηαηά ηδ ζοιπίεζδ δειαημπμίδζδ Άιεζδ εηθυνηςζδ ηςκ ΑΑ ζε θμνηδβυ υπδια ή ζοκδοαζιυ μπδιάηςκ πμο θένεζ ηαηάθθδθμ ελμπθζζιυ πςνίξ ιεζμθάαδζδ πάβζςκ εβηαηαζηάζεςκ ζοιπίεζδξ ημ ζοβηεηνζιέκμ είδμξ ηςκ ΜΑ βίκεηαζ απ εοεείαξ θυνηςζδ ηςκ απμννζιιάηςκ ζε ζονιμφξ ιεηαθυνηςζδξ ιέζς εζδζηχκ πμακχκ. ηδκ πενίπηςζδ αοηή, μζ ζονιμί ιεηαθυνηςζδξ ημπμεεημφκηαζ ζε ζδιείμ ηέημζμ χζηε δ εφνα θυνηςζδξ (δ μπμία ανίζηεηαζ ζηδκ μνμθή ηδξ οπενηαηαζηεοήξ) κα ανίζηεηαζ αηνζαχξ ηάης απυ ηδ πμάκδ. Έηζζ, ηα απμννζιιαημθυνα ιπμνμφκ κα αδεζάγμοκ ζοκεπχξ ηα απμννίιιαηα ιέζα ζηδ πμάκδ. Ζ οπενηαηαζηεοή ημο διζνοιμοθημφιεκμο μπήιαημξ θένεζ ζφζηδια ζοιπίεζδξ απμννζιιάηςκ, ηφπμο πνέζαξ, ιε αοηυκμιδ θεζημονβία, ζπεδζαζιέκδ εζδζηά, βζα ηζξ ζδζαίηενα δοζιεκείξ ζοκεήηεξ ενβαζίαξ έηζζ χζηε δ θυνηςζδ κα είκαζ ζοκεπήξ. Σέημζμο είδμοξ μπήιαηα είκαζ πςνδηζηυηδηαξ ιέπνζ ηαζ 70 m 3. Έπμοκ ιέζμ ςθέθζιμ θμνηίμ 25 tn. Οζ ΜΑ αοημί θέβμκηαζ ηζκδημί ΜΑ, αθμφ δ ζοιπίεζδ βίκεηαζ ζημ διζνοιμοθημφιεκμ υπδια ή ζημ ζοκδοαζιυ μπδιάηςκ ηαζ δ ιεζμθάαδζδ πάβζςκ εβηαηαζηάζεςκ ζοιπίεζδξ είκαζ πενζηηή. Οζ ηζκδημί ΜΑ ζοκδείγμκηαζ βζα ιζηνέξ διενήζζεξ παναβςβέξ ΑΑ ηαζ ζοκδείγμκηαζ ζε πενζμπέξ ιε ιζηνή ποηκυηδηα πθδεοζιμφ. Απακηχκηαζ ζε πμθθέξ Πενζθένεζεξ (Γ. Μαηεδμκίαξ, Ακαη. Μαηεδμκίαξ & Θνάηδξ, η.ά.) θυβς ημο πθήεμοξ ηςκ ιζηνχκ μζηζζιχκ ηαζ ηςκ ιεβάθςκ απμζηάζεςκ απυ ημοξ ηεθζημφξ πχνμοξ δζάεεζδξ ηςκ ΑΑ. Οζ ααζζηέξ απαζηήζεζξ οπμδμιήξ εκυξ απθμφ ιζηνήξ δοκαιζηυηδηαξ ΜΑ πμο εα εκδζέθενε πμθθμφξ Φμνείξ Γζαπείνζζδξ Απμαθήηςκ ζηδκ Δθθάδα είκαζ μζ αηυθμοεεξ :

95 78 1. Γζαιυνθςζδ ημο πχνμο ζε δφμ ακζζυζηαεια επίπεδα, ιε δνυιμ πνυζααζδξ (νάιπα) ηςκ μπδιάηςκ ζοθθμβήξ ζημ άκς, βζα εηθυνηςζδ ηαζ ιε επζθάκεζεξ επανηείξ βζα ημοξ ακαβηαίμοξ εθζβιμφξ ηςκ μπδιάηςκ ηαζ ζηα δφμ επίπεδα. 2. Γζαιυνθςζδ ηςκ εέζεςκ πθήνςζδξ ηςκ ηζααηάιαλςκ ιε ημίπμ ακηζζηήνζλδξ ακάθμβμο φρμοξ. 3. Γζαιυνθςζδ πθαηθυνιαξ απυ ζηονυδεια, ηαηάθθδθδξ βζα αζθαθή μδήβδζδ ηαζ εηθυνηςζδ ηςκ μπδιάηςκ ζηζξ ακηίζημζπεξ εέζεζξ ηαζ ηδκ εθαπζζημπμίδζδ ηςκ δζαζπμνχκ ηςκ ΑΑ ηαηά ηζξ εηθμνηχζεζξ. 4. Φοθάηζμ ή ηηίνζμ πνμζςπζημφ, ηαεχξ ηαζ δίηηοα οπμδμιήξ κενμφ, νεφιαημξ, ηδθεθχκμο ηαζ απμπέηεοζδξ θοιάηςκ. 5. Πνμζηαηεοηζηή πενίθναλδ ημο πχνμο. 6. Πενζιεηνζηή δεκηνμθφηεοζδ βζα εθαπζζημπμίδζδ ηδξ μναηυηδηαξ. [Πακαβζςηαηυπμοθμξ, 2008] Ορήκαηα κεηαθόξησζεο ζηεξεώλ απνβιήησλ Σνζαλμκζηά ή ηεηναλμκζηά θμνηδβά Σδνμοιέκςκ ηςκ υνςκ ηαζ πενζμνζζιχκ μδζηήξ ηοηθμθμνίαξ, ημ ιέβζζημ επζηνεπυιεκμ αάνμξ ζηα ηνζαλμκζηά μπήιαηα δεκ πνέπεζ κα οπενααίκεζ ημοξ 26 tn ηαζ ζηα ηεηναλμκζηά ημοξ 33 tn, ζε ηαηάζηαζδ πθήνμοξ θεζημονβίαξ. Σα πνχηα, πνδζζιμπμζμφκηαζ ζοκήεςξ ζηδ ιεηαθυνηςζδ εθαθνχκ Α (π.π. μβηςδχκ ακηζηεζιέκςκ). Ζ πςνδηζηυηδηα ηςκ containers πμο ιεηαθένμοκ ηοιαίκεηαζ απυ 20 έςξ 30 m 3. [ΚΤΑ /97] οκδοαζιμί μπδιάηςκ Δίκαζ δοκαηυξ μ ζοκδοαζιυξ μπδιάηςκ ηαζ ζοβηεηνζιέκα : (α) μ ζονιυξ μπδιάηςκ απμηεθμφιεκμξ απυ ημ θμνηδβυ αοημηίκδημ ηαζ ημ νοιμοθημφιεκμ ηαζ (α) ημ ανενςηυ υπδια, απμηεθμφιεκμ απυ ημ θμνηδβυ αοημηίκδημ ή εθηοζηήνα ηαζ ημ διζνοιμοθημφιεκμ ή επζηαεήιεκμ υπδια. Σμ ιέβζζημ επζηνεπυιεκμ αάνμξ δεκ πνέπεζ κα οπενααίκεζ ημοξ 40 tn ηαζ ζηζξ δφμ ηαηδβμνίεξ ηςκ ζοκδοαζιχκ, ιε ηα μπήιαηα ζε ηαηάζηαζδ πθήνμοξ θεζημονβίαξ.

96 79 Οζ ζονιμί μπδιάηςκ, πνδζζιμπμζμφκηαζ βζα ηδκ ακά ηφηθμ ιεηαθμνά δφμ έςξ ηνζχκ containers, ζοκήεςξ απμζπχιεκςκ ηςκ πθαζζίςκ, πςνδηζηυηδηαξ εηάζημο απυ 20 έςξ 30 m 3. Σα ανενςηά μπήιαηα, πνδζζιμπμζμφκηαζ βζα ηδ ιεηαθμνά εκυξ ιυκμ container: (α) ζηαεενμφ επί ημο πθαζζίμο, πςνδηζηυηδηαξ 45 m 3 πενίπμο εάκ πενζθαιαάκεζ ηαζ ζφζηδια αοημζοιπίεζδξ - εηθυνηςζδξ ηςκ απμαθήηςκ ή πςνδηζηυηδηαξ πμο ηοιαίκεηαζ απυ 45 έςξ 60 m 3, εάκ δεκ δζαεέηεζ ζφζηδια αοημζοιπίεζδξ - εηθυνηςζδξ ηςκ απμαθήηςκ (α) απμζπχιεκμο εη ημο πθαζζίμο, ακ δ πςνδηζηυηδηά ημο είκαζ ηάης ηςκ 42 m 3. [ΚΤΑ /97] Λμζπή οπμδμιή ηαζ ελμπθζζιυξ ΜΑ Ακάθμβα ιε ημ ζπεδζαζιυ, ηδ πςνμεέηδζδ ηαζ ημ ιέβεεμξ ημο ΜΑ, εα πνέπεζ κα ζοκελεηάγεηαζ δ ακαβηαζυηδηα οπμζηήνζλδξ ηςκ θεζημονβζχκ ιε ημ ζφκμθμ ή ιένμξ ηδξ παναηάης οπμδμιήξ ηαζ ελμπθζζιμφ: 1. Ζθεηηνμιδπακμθμβζηέξ εβηαηαζηάζεζξ Γεθονμπθάζηζββα(-εξ) δζαηζκμοιέκςκ θμνηίςκ ζηενεχκ απμαθήηςκ ηαζ μπδιάηςκ ιεηαθμνάξ ημοξ Γεθονμπθάζηζββα(-εξ) εέζεςκ πθήνςζδξ containers Κεκηνζηυ ζφζηδια αοημιάημο εθέβπμο / επελενβαζίαξ ζημζπείςκ / ηαηαβναθήξ θεζημονβζχκ Τπμζηαειυξ οπμαζααζιμφ ηάζδξ ηαζ δίηηοα πανμπήξ νεφιαημξ Γίηηομ πονυζαεζδξ Γίηηομ εζςηενζηήξ επζημζκςκίαξ (ηδθεθςκζηήξ ηαζ ιεβαθςκζηήξ) Ραδζμδίηηομ επζημζκςκίαξ ηαειυξ ακεθμδζαζιμφ ηαοζίιςκ μπδιάηςκ Θένιακζδ ηθζιαηζζιυξ μνζζιέκςκ πχνςκ 2. Κηζνζαηή οπμδμιή βζα: Σζξ θεζημονβίεξ ιεηαθυνηςζδξ (ζημ ζφκμθμ ή ηιήιαημξ ημο πχνμο) Σα ζοζηήιαηα ηεκηνζημφ πεζνζζιμφ ηαζ εθέβπμο θεζημονβίαξ ηςκ εβηαηαζηάζεςκ ιεηαθυνηςζδξ Υχνμοξ οβζεζκήξ ηαζ ηαεανζυηδηαξ πνμζςπζημφ

97 80 Υχνμοξ δζμζηδηζημφ πνμζςπζημφ 3. οκενβείμ δθεηηνμιδπακμθμβζηήξ ζοκηήνδζδξ εβηαηαζηάζεςκ ηαζ μπδιάηςκ ηαζ απμεήηδ ακηαθθαηηζηχκ. 4. Πθοκηήνζμ μπδιάηςκ ηαζ containers 5. Λμζπμί αμδεδηζημί πχνμζ θεζημονβίαξ ημο ζηαειμφ, υπςξ: Θέζεζξ ζηάειεοζδξ μπδιάηςκ ιεηαθυνηςζδξ, ακαιμκήξ μπδιάηςκ ζοθθμβήξ απμαθήηςκ ζε πενζυδμοξ αζπιήξ η.θπ. Πνμζςνζκήξ εκαπυεεζδξ containers 6. Υχνμζ πενζιεηνζημφ ηαζ εζςηενζημφ πναζίκμο 4.3 Ζ ΜΔΣΑΦΟΡΑ ΣΧΝ ΑΑ ΣΖΝ ΠΓΔ Τπνινγηζκόο θόζηνπο κεηαθόξησζεο ησλ ΑΑ Γζα ημοξ ιζηνμφξ ηζκδημφξ ΜΑ πμο ζοβηνμημφκηαζ πνδζζιμπμζμφκηαζ εθηοζηήνεξ ιζηημφ αάνμοξ έςξ 40 ηυκςκ, ιε ηνζαλμκζηυ διζνοιμοθημφιεκμ υπδια 50 m 3 πενίπμο, ιε ζοιπζεζηή. Οζ εθηοζηήνεξ είκαζ εθμδζαζιέκμζ ιε ζφζηδια ακαηνμπήξ, πνμηείκεηαζ ζφζηδια δφμ ηδθεζημπζηχκ οδναοθζηχκ ειαυθςκ, ιε ακηθία ζηακήξ πίεζδξ ηαζ εθαζμδμπείμ ηαζ βςκία ακαηνμπήξ πενίπμο 45. Τπμθμβίγεηαζ υηζ ημ ιέζμ ηαεανυ (ςθέθζιμ) αάνμξ ημο θμνηδβμφ είκαζ 25 ηυκμζ ιε ιζα ποηκυηδηα ζοιπζεζιέκςκ ΑΑ ίζδ ιε 550 kg/m 3. Σα ζημζπεία αοηά πάνεδηακ απυ ηδκ εηαζνία «Ήθαζζημξ ηεθάκμο». Δπίζδξ βίκεηαζ πνήζδ ηςκ παναηάης παναιέηνςκ πμο θυβς έθθεζρδξ πνςημβεκχκ ζημζπείςκ πμθθέξ απυ αοηέξ εεςνήεδηακ πνμζεββζζηζηά απυ δζάθμνεξ αζαθζμβναθζηέξ πδβέξ. Οζ πανάιεηνμζ ημο ηυζημοξ ηςκ ηζκδηχκ ΜΑ πάνεδηακ απυ ζημζπεία ηδξ Πενζθένεζαξ Ακαημθζηήξ Μαηεδμκίαξ ηαζ Θνάηδξ ( ένβα Πμθζηζημφ Μδπακζημφ ηαζ ένβα Ζθεηηνμιδπακμθμβζηά). Σμ ηυζημξ ημο δειαημπμζδηή πάνεδηε απυ ηδκ Καηζίνδ, [Καηζίνδ, 2009]. Σμ ιέζμ ςθέθζιμ αάνμξ ημο δμνοθμνζημφ απμννζιιαημθυνμο ηςκ 13 m 3 ηαζ δ ηαηακάθςζδ πεηνεθαίμο ημο πάνεδηε απυ ημκ Κμιίθδ. [Chatzouridis and Komilis, 2011]. Ζ ηαηακάθςζδ πεηνεθαίμο ημο εθηοζηήνα πάνεδηε απυ ιέζεξ ηζιέξ πμο δίκεζ δ Volvo βζα ηζκδηήνα Euro 5. Γζα θυβμοξ απθμπμίδζδξ ηςκ οπμθμβζζιχκ οπμεέημοιε υηζ ημ ηυζημξ ηίκδζδξ είκαζ ημ ίδζμ είηε ημ υπδια (Α/Φ ή ΟΜ) είκαζ θμνηςιέκμ είηε είκαζ

98 81 άδεζμ (δ δζαθμνά είκαζ ανηεηά ιζηνή χζηε ηαηά ηακυκα, κα ιδκ επδνεάγεζ δναζηζηά ηδκ ηεθζηή επζθμβή). Αοηέξ μζ πανάιεηνμζ δίκμκηαζ ζημκ παναηάης Πίλαθα 4.1. Πίλαθαο 4.1 Γαπάκεξ βζα ΜΑ Παξάκεηξνη Σηκέο Κυζημξ αβμνάξ εθηοζηήνα ιε ηζκδηήνα euro Κυζημξ αβμνάξ διζνοιμοθημφιεκμο μπήιαημξ ιε ζφζηδια ζοιπίεζδξ ηαζ ακαηνμπήξ Μέζμ ςθέθζιμ αάνμξ ζονιμφ Μέζμ ςθέθζιμ αάνμξ δμνοθμνζημφ απμννζιιαημθυνμο 13 m kg kg Καηακάθςζδ πεηνεθαίμο μπήιαημξ ιεηαθμνάξ (ΟΜ) (θμνηδβμφ διζνοιμοθημφιεκμο) ηαζ δμνοθμνζημφ απμννζιιαημθυνμο (Α/Φ) 30 l/100 km Σζιή ηυζημοξ πεηνεθαίμο ζε /l 1,40 Δηήζζα απμγδιίςζδ μδδβμφ/ θφθαηα ΜΑ + 20% εθεδνεία Σάλδ ιεβέεμοξ ηυζημοξ ηζκδημφ ΜΑ Σάλδ ιεβέεμοξ ηυζημοξ δειαημπμζδηή Κυζημξ αβμνάξ θμνηδβμφ πςνίξ οπενηαηαζηεοή Κυζημξ οκηήνδζδξ ηαζ αζθάθζζδξ μπδιάηςκ 3 % επί ηδξ αλίαξ Οζ μδδβμί ηςκ διζνοιμοθημφιεκςκ απμννζιιαημθυνςκ πνμαθέπεηαζ κα μδδβμφκ έςξ 48 χνεξ εαδμιαδζαίςξ [Π.Γ. 167/2006]. Έηζζ βζα ηάεε μδδβυ εα πνέπεζ κα οπάνπεζ εθεδνεία πμο εεςνείηαζ 20% ζφιθςκα ιε ημκ Πακαβζςηαηυπμοθμ, [Πακαβζςηαηυπμοθμξ, 2008]. Πανμιμίςξ ακηζιεηςπίγεηαζ ηαζ ημ εέια ημο θφθαηα ημο ΜΑ πμο εα γοβίγεζ ηα απμννζιιαημθυνα πμο εζζένπμκηαζ ηαζ ελένπμκηαζ ηδξ εβηαηάζηαζδξ, εα θνμκηίγεζ βζα ηδκ οβζεζκή ηςκ πχνςκ ηαζ εα θοθάεζ ημκ πχνμ απυ ναημζοθθέηηεξ ΜΑ ζε θάζε Καιιηθξαηηθό Γήκν ηεο ΠΓΔ Γζενεοκάηαζ δ ιεηαθμνά ηςκ ΑΑ απυ ημοξ Καπμδζζηνζαημφξ Γήιμοξ πμο απμηεθμφκ ηζξ Πδβέξ Παναβςβήξ ΑΑ (ΠΠΑΑ) ζε έκακ ΜΑ ακά Καθθζηναηζηυ Γήιμ. Οζ ΠΠΑΑ εεςνμφκηαζ ζδιεζαηέξ ιε ηέκηνμ ηδκ πνςηεφμοζα ημο Καπμδζζηνζαημφ Γήιμο ή ηδκ ιεβαθφηενδ πυθδ. Ο ηεθζηυξ πχνμξ δζάεεζδξ ηςκ ΑΑ είκαζ δ ΔΚΑΑ, εηηυξ ηςκ δφμ εαδμιάδςκ πμο αοηή παναιέκεζ ηθεζζηή ηαζ αοηά εα πνέπεζ κα ιεηαθμνηχκμκηαζ ακεπελένβαζηα, ζημκ ΥΤΣΤ ημο Φθυηα. Ο ΥΤΣΤ ημο Φθυηα εεςνείηαζ υηζ παναιέκεζ ακμζπηυξ θυβς ηδξ εββφηδηαξ ημο ιε ηδκ ΔΚΑΑ.

99 82 Ζ εεχνδζδ αοηή εα πνέπεζ πνχηα κα ελεηαζηεί ακ είκαζ αζχζζιδ. Έηζζ ζφιθςκα ιε ημκ Πακαβζςηαηυπμοθμ, [Πακαβζςηαηυπμοθμξ, 2008] εα πνέπεζ βζα ημκ οπμθμβζζιυ ημο ηυζημοξ ιεηαθμνάξ απυ ΜΑ ζε ζοβηεηνζιέκμ πχνμ δζάεεζδξ κα : Τπμθμβζζηεί δ ιέζδ διενήζζα ηαζ εαδμιαδζαία πμζυηδηα πμο εζζνέεζ ζημκ ΜΑ. Δηηζιδεεί μ ιέβζζημξ ανζειυξ δνμιμθμβίςκ ακά εαδμιάδα ηαζ έημξ. Δπζθεπεεί μ ανζειυξ ηςκ απμννζιιαημηζαςηίςκ πμο απαζημφκηαζ. Δηηζιδεεί μ ακαβηαίμξ ανζειυξ εθηοζηήνςκ ηαζ ηςκ δζαδνμιχκ ακά εαδμιάδα ηαζ έημξ. Δηηζιδεεί ημ εηήζζμ ζοκμθζηυ ηυζημξ ημο ηεθζημφ ζοκδοαζιμφ εθηοζηήνςκ ηαζ απμννζιιαημηζαςηίςκ ηαζ ηδξ ηαηαζηεοήξ ημο ΜΑ. Τπμθμβζζηεί ημ ηυζημξ ακά ηυκμ βζα ημκ ζοκμθζηή θεζημονβία ημο ΜΑ. Πνμηείκεηαζ βζα ιζα εζζαβςβζηή μζημκμιζηή ακάθοζδ ηςκ ΜΑ, ακαθμνζηά ιε ημ ακ ηαζ πμζεξ πνμτπμεέζεζξ ζοιθένεζ ή υπζ δ πνήζδ ημο απυ ηζξ ανπέξ. Ονίγμκηαζ ηα ελήξ ιε ηάπμζεξ ιζηνέξ πνμζανιμβέξ: Κ 1 : ηυζημξ ακά ηυκμ βζα ηδ ιεηαθμνά ΑΑ ιε ηα Α/Φ απυ ημ ηέκηνμ ημο Γήιμο ζημ πχνμ ηεθζηήξ δζάεεζδξ Κ 2 : ηυζημξ ακά ηυκμ ηςκ βζα ηδκ ιεηαθμνά ΑΑ ιε ηα Α/Φ απυ ημ ηέκηνμ ημο Γήιμο ζημ ΜΑ Κ 3 : ηυζημξ ακά ηυκμ ηςκ ΟΜ πμο ιεηαθένμοκ ΑΑ απυ ημ ΜΑ ζημ πχνμ ηεθζηήξ δζάεεζδξ Κ 4 : ηυζημξ ακά ηυκμ ηδξ ζζμδφκαιδξ δαπάκδξ βζα ηζξ πάβζεξ εβηαηαζηάζεζξ ημο ΜΑ Κ 5 : ηυζημξ θεζημονβίαξ ηαζ ζοκηήνδζδξ ημο ΜΑ ακά ηυκμ πμο ιεηαθμνηχκεηαζ Έηζζ βζα κα είκαζ ζοιθένμοζα δ πνήζδ ημο ΜΑ εα πνέπεζ κα Κ 2 + Κ 3 + Κ 4 + Κ 5 < Κ 1 (4.1) Γζα ημ Κ 1 ημ ηυζημξ οπμθμβίγεηαζ αάζδ δφμ ζημζπείςκ. Σμ πνχημ ζημζπείμ είκαζ δ πζθζμιεηνζηή απυζηαζδ ημο Γήιμο απυ ηδκ πχνμ ηεθζηήξ δζάεεζδξ ηςκ ΑΑ. Σμ δεφηενμ είκαζ ημ ηυζημξ ημο μδδβμφ πμο ιεηαθένεζ ηα ΑΑ απυ ηδκ πδβή ζημ πχνμ ηεθζηήξ δζάεεζδξ ηςκ ΑΑ. Οζ δζαδνμιέξ πμο ηάκεζ μ μδδβυξ ιε ημ Α/Φ δίκμκηαζ ιε

100 83 ημκ πενζμνζζιυ ηαη εθάπζζημκ δζαδνμιχκ πμο πνμηφπημοκ απυ ηδκ εαδμιαδζαία πμζυηδηα ΑΑ = διενήζζα πμζυηδηα ΑΑ * 7 διένεξ. Έπεζηα δ εαδμιαδζαία πμζυηδηα ΑΑ, δζαζνείηαζ ιε ηδκ ιέζδ πςνδηζηυηδηα ημο Α/Φ ηαζ μ ανζειυξ πμο θαιαάκεηαζ ζηνμββοθμπμζείηαζ πνμξ ηα πάκς εηηυξ ακ μ ανζειυξ πμο πνμηφπηεζ είκαζ αηέναζμξ. [Πακαβζςηαηυπμοθμξ, 2008] Σέθμξ βζα οπμθμβζζηεί μ ιέζμξ ανζειυξ ηςκ δζαδνμιχκ ιεηαθυνηςζδξ πμο ιπμνεί κα ηάκεζ έκαξ μδδβυξ, εα πνέπεζ κα εηηζιάηαζ μ ιέζμξ πνυκμξ ηδξ δζαδνμιήξ. Αοηυξ μ πνυκμξ πνμζεββίγεηαζ ιε ιέζεξ ηζιέξ 70 km/h βζα εεκζηή μδυ, 50 km/h βζα επανπζαηή μδυ ηαζ 25 km/hβζα μνεζκή επανπζαηή μδυ. Γζα ημ Κ 2 εεςνείηαζ υηζ ημ πθήνςια ζοθθέβεζ ηαζ ιεηαθένεζ ηα ΑΑ πςνίξ υιςξ ημ επζπνυζεεημ ηυζημξ ημο μδδβμφ ηαεχξ μζ απμζηάζεζξ εεςνμφκηαζ ημκηζκέξ. Σμ ηυζημξ αοηυ είκαζ έηζζ ζοκάνηδζδ ιυκμ ηδξ πζθζμιεηνζηήξ απυζηαζδξ ημο Γήιμο απυ ημκ ΜΑ. Γζα ημ Κ 3 παίνκμκηαζ ακάθμβεξ πνμζεββίζεζξ ιε ημ Κ 1. Σμ ηυζημξ είκαζ επίζδξ ζοκάνηδζδ ηδξ πζθζμιεηνζηήξ απυζηαζδξ ηςκ ΜΑ απυ ημκ πχνμ ηεθζηήξ δζάεεζδξ ηςκ ΑΑ ηαζ ημο εθάπζζημο ανζειμφ δζαδνμιχκ εαδμιαδζαίςξ. Γζα ημ Κ 4 εεςνείηαζ ημ ζοκμθζηυ ηυζημξ ηαηαζηεοήξ ημο ΜΑ ίζμ ιε Ζ εηήζζα δαπάκδ βζα ηζξ πάβζεξ εβηαηαζηάζεζξ, ημοξ εθηοζηήνεξ ηαζ ηα διζνοιμοθημφιεκα μπήιαηα βζα ζζυπμζεξ δυζεζξ οπμθμβίγεηαζ ιε έκα επζηυηζμ 5 % ιε πενίμδμ απμπθδνςιήξ ηα 20 έηδ. Θεςνείηαζ υηζ μ αέθηζζημξ ανζειυξ διζνοιμοθημφιεκςκ απμννζιιαημθυνςκ είκαζ αοηυξ πμο ηαθφπηεζ ηδκ ηαεδιενζκή πμζυηδηα ΑΑ πμο πανάβεζ μ Γήιμξ. Έπεζηα μζ δζαδνμιέξ πμο βίκμκηαζ οπμθμβίγμκηαζ ηαζ εδχ ιε αάζδ ηα ηαη εθάπζζηα δνμιμθυβζα ακά εαδμιάδα. [Πακαβζςηαηυπμοθμξ, 2008] Σέθμξ ημ ηυζημξ Κ 5 εεςνήεδηε ίζμ ιε 3 % ηδξ ζοκμθζηήξ αλίαξ ηςκ μπδιάηςκ, [Πακαβζςηαηυπμοθμξ, 2008]. Σα ακαθοηζηά απμηεθέζιαηα θαίκμκηαζ ζημ Πανάνηδια ημο Κεθαθαίμο. Σμ ηεθζηυ ηυζημξ, ακά ηυκμ ιε ΜΑ ηαζ πςνίξ, δίκεηαζ παναηάης ακά Καθθζηναηζηυ Γήιμ.

101 84 Πίλαθαο 4.2 φβηνζζδ ηυζημοξ ιεηαθμνάξ ηαζ ιεηαθυνηςζδξ ΑΑ απυ Καπμδζζηνζαημφξ Γήιμοξ ηαηεοεείακ ιε Α/Φ ηαζ ιέζς ΜΑ ΠΓΔ/ Κόζηνο ζε αλά ηόλν Με Α/Φ Με ΜΑ Ννκόο Αηησιναθαξλαλίαο Γήιμξ Ηενάξ Πυθδξ Μεζμθμββίμο Γήιμξ Αβνζκίμο 29,3 12 Γήιμξ Αηηίμο-Βυκζηζαξ 35,9 22,4 Γήιμξ Αιθζθμπίαξ 31,7 15,9 Γήιμξ Θένιμο 21,6 27,9 Γήιμξ Ναοπαηηίαξ 25,6 12,2 Γήιμξ Ξδνυιενμο 36,2 26,5 Ννκόο Αραΐαο Γήιμξ Παηνέςκ Γήιμξ Αζβζαθείαξ 18,2 8,6 Γήιμξ Γοηζηήξ Απαΐαξ Γήιμξ Δνφιακεμο 12,6 12,6 Γήιμξ Καθαανφηςκ 26,7 13 Ννκόο Ζιείαο Γήιμξ Πφνβμο Γήιμξ Ανπαίαξ Οθοιπίαξ Γήιμξ Ακδνααίδαξ - Κοθθήκδξ 14,5 10,2 Γήιμξ Ακδνίηζαζκαξ - Κνεζηέκςκ 26,6 16,2 Γήιμξ Εαπάνςξ 26,7 15,6 Γήιμξ Ήθζδαξ 16,9 8,5 Γήιμξ Πδκεζμφ 21,9 12,7 Οζ Καθθζηναηζημί Γήιμζ Πάηναξ, Ανπαίαξ Οθοιπίαξ ηαζ Πφνβμο απμηεθμφκ λεπςνζζηέξ πενζπηχζεζξ πμο ημ ηυζημξ οπμθμβίγεηαζ ζηζξ αηνζαχξ παναηάης εκυηδηεξ. Γζα ημκ Γήιμ Γ. Απαΐαξ δ ιεηαθμνά ηςκ ΑΑ βίκεηαζ ιε Α/Φ δζυηζ δ ΔΚΑΑ ηαζ μ ΥΤΣΤ ημο Φθυηα είκαζ ιέζα ζηα υνζα ημο. Απυ υηζ θαίκεηαζ ζε ηάπμζμοξ Γήιμοξ ημ ηυζημξ ηδξ ιεηαθμνάξ ηαζ ιεηαθυνηςζδξ ιεζχκεηαζ αζζεδηά έςξ ηαζ ζπεδυκ 50 %, ( βζα ημοξ Γήιμοξ Αιθζθμπίαξ ηαζ Ήθζδαξ. Ο ιμκαδζηυξ Γήιμξ πμο δείπκεζ ιδδεκζηή δζαθμνά είκαζ μ Γήιμξ Δνοιάκεμο θυβμ ηδξ εββφηδηαξ ζηδκ ΔΚΑΑ ηαζ ζημκ ΥΤΣΤ ημο Φθυηα. Σέθμξ ζημκ Γήιμ Θένιμο θυβς ιζηνήξ παναβςβήξ ζε ΑΑ ζοιθένεζ δ απεοεείαξ ιεηαθμνά ιε Α/Φ. Γζα Γήιμοξ πμθφ ιζηνήξ δοκαιζηυηδηαξ, Θένιμο, Καθαανφηςκ ηαζ Δνοιάκεμο επζθέπεδηακ ΜΑ ηδξ παναηάης ιμνθήξ ηαζ έηζζ αθαζνείηαζ ημ ηυζημξ ηαηαζηεοήξ ηςκ ΜΑ απυ ημ ζοκμθζηυ ηυζημξ.

102 85 ρήκα 4.2 Κζκδηυξ ΜΑ πμθφ ιζηνήξ δοκαιζηυηδηαξ, [Καηζίνδ, 2009] Τπάνπμοζα ΜΑ ζηδκ ΠΓΔ ημκ Γήιμ Πφνβμο εβηαηαζηάεδηε ηαζ θεζημονβεί ΜΑ δειαημπμίδζδξ, απυ ηα ηέθδ επηειανίμο Ο ΜΑ Πφνβμο ελοπδνεηεί ημοξ Καθθζηναηζημφξ Γήιμοξ Πφνβμο ηαζ Ανπαίαξ Οθοιπίαξ. Θεςνείηαζ θφζδ ακάβηδξ ηαζ πνμζςνζκήξ απμεήηεοζδξ ηςκ ΑΑ, αθμφ ηα δειαημπμζδιέκα ΑΑ δεκ έπμοκ πχνμ ηεθζηήξ δζάεεζδξ ηαζ απμεδηεφμκηαζ πνμζςνζκά ζε δζπθακυ μζηυπεδμ. Δδχ ηα ΑΑ ηςκ Καθθζηναηζηχκ Γήιςκ Πφνβμο ηαζ Ανπαίαξ Οθοιπίαξ εεςνείηαζ υηζ ιεηαθένμκηαζ απυ ημοξ Καπμδζζηνζαημφξ Γήιμοξ ζημκ ΜΑ δειαημπμζδηή ηαζ έπεζηα ιεηαθμνηχκμκηαζ ζηδκ ΔΚΑΑ. Αοηή δ ιεηαθυνηςζδ έπεζ ημ επζπνυζεεημ ηυζημξ ηδξ αβμνάξ ημο εθηοζηήνα ηαζ ημο νοιμοθημφιεκμο, είκαζ ηδξ ηάλδξ ηςκ ιε ηαηακάθςζδ ηαοζίιμο ηαζ ςθέθζιμ αάνμξ ημζκά ιε αοηά ηςκ διζνοιμοθημφιεκςκ μπδιάηςκ ιε ζοιπζεζηή. Έηζζ οπμθμβίγεηαζ ημ ηυζημξ κα είκαζ ίζμ ιε πενίπμο 6 / ηυκμ ΑΑ. (Πανάνηδια Κεθαθαίμο) ΜΑ Παηνέςκ Ο Καθθζηναηζηυξ Γήιμξ Παηνέςκ απμηεθεί απυ ιυκμξ ημο εζδζηή πενίπηςζδ ηαεχξ είκαζ έκαξ ιεβάθμξ Γήιμξ μ μπμίμξ πανάβεζ διενδζίςξ πμθθά ΑΑ. Ο ΜΑ πμο εα πνέπεζ κα ζπεδζαζηεί βζα εδχ πνέπεζ κα είκαζ ιέζδξ δοκαιζηυηδηαξ. Δπζθέβεηαζ ΜΑ δειαημπμζδηήξ ηαζ ημπμεεηείηαζ ζημκ ΥΤΣΑ ηδξ πυθδξ βζα εοημθία. Δδχ δεκ δφκαηαζ κα ημπμεεηδεεί ηζκδηυξ ΜΑ βζαηί ημ ηυζημξ ηςκ διζνοιμοθημφιεκςκ μπδιάηςκ πμο εα πνεζαζημφκ εεςνείηαζ ιεβάθμ (πενίπμο ). Ακηί αοημφ ημ ηυζημξ δφμ δειαημπμζδηχκ, ίδζαξ δοκαιζηυηδηαξ ιε ημκ

103 86 έκακ κα είκαζ εθεδνζηυξ, [Καηζίνδ, 2009], είκαζ ηδξ ηάλδξ ημο Κυζημξ ζοκηήνδζδξ ημο δειαημπμζδηή πάνεδηε 3 % ηδξ αλίαξ ημο. Έπεζηα βζα κα ιεηαθμνηςεμφκ ηα δειαημπμζδιέκα ΑΑ πνεζάγεηαζ θμνηδβυ πςνίξ οπενηαηαζηεοή ηυζημοξ πενίπμο Δπίζδξ ιε ηδκ εββφηδηα ημο ΜΑ ζηδκ ΔΚΑΑ εεςνείηαζ υηζ έκαξ μδδβυξ ιπμνεί κα ηάκεζ ιέπνζ ηαζ 6 διενήζζα δνμιμθυβζα. Δπίζδξ δ θφζδ ηςκ ΑΑ επζηνέπεζ ηδκ πνμζςνζκή απμεήηεοζδ ηςκ ΑΑ ηαζ ηδκ ιεηαθμνά ημοξ ιε ημ ίδζμ θμνηδβυ, αθθά ζε άθθδ αάνδζα, ηάηζ πμο δεκ βίκεηαζ ιε ηα διζνοιμοθημφιεκα μπήιαηα ηαεχξ υηακ βειίζμοκ πνέπεζ κα ιεηαθενεμφκ ζημ πχνμ δζάεεζδξ. Δδχ εεςνμφκηαζ δφμ αάνδζεξ ιε ηδκ πνχηδ κα απαζπμθεί δφμ μδδβμφξ ηαζ ηδκ δεφηενδ κα απαζπμθεί έκακ. Οζ οπμθμβζζιμί ηαζ μζ εηηζιήζεζξ ημο ηεθζημφ ηυζημοξ ιεηαθυνηςζδξ δίκμκηαζ ζημ Πανάνηδια. Σμ ηυζημξ ηδξ ζοθθμβήξ ηςκ ΑΑ δεκ οπμθμβίγεηαζ. Ζ ηζιή είκαζ πενίπμο 2,4 / ηυκμ ΑΑ. Μεηά απυ υθμοξ ημοξ οπμθμβζζιμφξ βζα ηδκ ΠΓΔ, δζαιμνθχκεηαζ ημ ζοκμθζηυ ηυζημξ ιεηαθμνάξ ηςκ ΑΑ ζε πενίπμο 8 /ηυκμ ΑΑ Δθανιμγυιεκα ηνζηήνζα επζθμβήξ εέζδξ ΜΑ Σα πενζααθθμκηζηά ηνζηήνζα πενζθαιαάκμοκ ημκ απμηθεζζιυ ηςκ πενζμπχκ πμο έπμοκ παναηηδνζζηεί ςξ: Ramsar ηαζ Natura Φοζζημφ Κάθθμοξ Γαζζηέξ Δηηάζεζξ Δκχ ηα πςνμηαλζηά ηνζηήνζα πενζθαιαάκμοκ ημκ απμηθεζζιυ πενζμπχκ πμο : Δίκαζ ανπαζμθμβζηέξ Δίκαζ μζηζζιμί ή πνυηεζηαζ κα ηαημζηδεμφκ ζφιθςκα ιε ηα ζπέδζα πυθδξ ηαζ ηζξ γχκεξ μζηζζηζημφ εθέβπμο. Δθάπζζηδ απυζηαζδ μνίγμκηαζ ηα 500 m. Γζα μζηζζιμφξ ηάης ηςκ ηαημίηςκ ακαζνείηαζ δ απαβυνεοζδ πςνμεέηδζδξ ΜΑ.

104 ΥΡΖΖ ΜΔΘΟΓΧΝ ΔΠΗΥΔΗΡΖΗΑΚΖ ΔΡΔΤΝΑ ΣΟ ΥΔΓΗΑΜΟ ΤΣΖΜΑΣΧΝ ΜΔΣΑΦΟΡΑ ΑΑ ε ιζα πζμ βεκζηή εεχνδζδ, μ θμνέαξ δζαπείνζζδξ ιπμνεί κα έπεζ πμθθέξ εκαθθαηηζηέξ δοκαηυηδηεξ ηαηακμιήξ ηςκ ΑΑ ζε δζάθμνεξ ηαηεοεφκζεζξ βζα δζάθμνεξ επελενβαζίεξ ηαζ ιμνθέξ δζάεεζδξ, χζηε κα ακηζιεηςπίγεζ ηαζ κα οπμπνεμφηαζ κα ιεθεηήζεζ ημ ελήξ πνυαθδια. Έζης υηζ ιέζα ζηδκ ΠΓΔ ακαβκςνίγμκηαζ Ν δζαηνζηέξ πδβέξ ΑΑ πμο πανάβμοκ ηαζ εζζάβμοκ ζημ ζφζηδια πμζυηδηεξ Π 1, Π 2, Π Ν ακά πενίμδμ ηαζ ακηζζημζπμφκ έζης ζε ηέκηνα Καπμδζζηνζαηχκ Γήιςκ. Έζης επίζδξ υηζ απυ ηάεε πδβή ηα ΑΑ ιπμνμφκ κα πνμςεδεμφκ, εκαθθαηηζηά, ζε έκακ απυ ημοξ οθζζηάιεκμοξ ή πνμηεζκυιεκμοξ ΜΑ ή ζηδκ ΔΚΑΑ ηαζ ζημ ηεθζηυ πχνμ δζάεεζδξ (ΥΤΣΑ). Οζ ΠΠΑΑ έπμοκ ιυκμ εζζνμέξ, μζ ΜΑ έπμοκ ηαζ εζζνμέξ ηαζ εηνμέξ, εκχ άθθεξ εβηαηαζηάζεζξ έπμοκ ιυκμ εζζνμέξ, (ΥΤΣΑ). Ακ μ ζηυπμξ είκαζ δ εθαπζζημπμίδζδ ηςκ ζοκμθζηχκ δαπακχκ ημο ζοζηήιαημξ δζαπείνζζδξ, ηυηε πζμ πμζμζηυ εα πνμςεδεεί ζε ηαεέκακ απυ ημοξ ΜΑ ή ηάεε ιία απυ ηζξ εβηαηαζηάζεζξ επελενβαζίαξ ή ηεθζηήξ δζάεεζδξ. Σμ παναπάκς πνυαθδια ιπμνεί κα δζαηοπςεεί ςξ ιμκηέθμ ιαεδιαηζημφ πνμβναιιαηζζιμφ βζα δζάθμνα επίπεδα πμθοπθμηυηδηαξ, ακάθμβα ιε ημ εφνμξ ηαζ ημ είδμξ ηςκ απθμπμζδηζηχκ οπμεέζεςκ πμο ιεζχκμοκ ηδκ πζζηυηδηα. Ακ πενζμνζζημφιε ιυκμ ζε οθζζηάιεκεξ εβηαηαζηάζεζξ, οπμεέζμοιε βναιιζηέξ ζοκανηήζεζξ ηυζημοξ ηαζ ημ γδημφιεκμ είκαζ δ ηαηακμιή ηςκ ζοθθεβυιεκςκ ΑΑ ιεηαλφ εκαθθαηηζηχκ πνμμνζζιχκ, ηυηε ημ πνυαθδια απθμπμζείηαζ ελαζνεηζηά ηαζ θφκεηαζ ιε ιεευδμοξ βναιιζημφ πνμβναιιαηζζιμφ. Ακ ηάπμζεξ εβηαηαζηάζεζξ δεκ οπάνπμοκ ηαζ δ ακάθοζδ ιαξ έπεζ ςξ ζηυπμ, εηηυξ ηςκ άθθςκ, κα ελεηάζεζ ακ ηάπμζα εβηαηάζηαζδ, (ΜΑ ή ΔΚΑΑ), εα πνέπεζ κα δδιζμονβδεεί ή υπζ ηυηε πνδζζιμπμζείηαζ μ Μαεδιαηζηυξ Πνμβναιιαηζζιυξ επί Αηεναίςκ. [Πακαβζςηαηυπμοθμξ, 2008] Γζα κα εεςνδεεί δ επζηείιεκδ εέζδ ημο ΜΑ, ενεοκδηέξ, υπςξ μ Κμιίθδξ, [Chatzouridis and Komilis, 2011], πνδζζιμπμζμφκ Γεςβναθζηά οζηήιαηα Πθδνμθμνζχκ (GIS) βζα κα απμηθείζμοκ πενζμπέξ αηαηάθθδθεξ κα θζθμλεκήζμοκ ΜΑ. Έπεζηα εεςνμφκηαζ ΜΑ ζηα ηέκηνα ηςκ ΠΠΑΑ (εδχ ηα ηέκηνα ηςκ Καπμδζζηνζαηχκ Γήιςκ) ςξ πνχηδ πνμζέββζζδ ηαζ ςξ δεφηενδ πνμζέββζζδ πνδζζιμπμζείηαζ δ ειπεζνζηή ιέεμδμξ, αοηή πμο πνμηείκεζ δ EPA, βζα δδιζμονβία

105 88 ΜΑ βζα απμζηάζεζξ πάκς απυ 49 km απυ ηδκ ΠΠΑΑ ζε αβνμηζηέξ πενζμπέξ. Έηζζ δίκμκηαζ μζ πζεακέξ εέζεζξ ηςκ ΜΑ βζα ηζξ δφμ πενζπηχζεζξ ηαζ αημθμοεεί ακάθοζδ ιε βναιιζηυ ηαζ δοαδζηυ πνμβναιιαηζζιυ. Έηζζ ανίζημκηαζ μζ θζβυηενμ δαπακδνέξ δζαδνμιέξ πμο πνέπεζ κα αημθμοεήζμοκ ηα ΑΑ ηαζ μ ανζειυξ ηςκ ηαηάθθδθςκ εέζεςκ πμο εα ηαηαζηεοαζημφκ ηα ΜΑ απυ ηζξ πνμαθεπυιεκεξ. Ο Μδηνυπμοθμξ, [Μδηνυπμοθμξ, 2007] πνδζζιμπμζεί ζημζπεία πςνμεέηδζδξ ηςκ ΜΑ ηαζ ΥΤΣΑ βζα ημ πνυαθδια ηδξ δζαπείνζζδξ ηςκ ΑΑ ημο Ν.Απαΐαξ απυ ιεθέηδ ηδξ Νμιανπζαηήξ Αοημδζμίηδζδξ Απαΐαξ. Έπεζηα ηαηαζηνχκεζ ημ ιαεδιαηζηυ ιμκηέθμ ιζηημφ αηέναζμο πνμβναιιαηζζιμφ πμο αθμνά ηδκ πςνμεέηδζδ εβηαηαζηάζεςκ ζε πμθοεπίπεδα ζοζηήιαηα δζαπείνζζδξ. Έηζζ ανίζηεζ ηζξ αέθηζζηεξ δζαδνμιέξ πμο πνέπεζ κα αημθμοεήζμοκ ηα ΑΑ, βζα ιζηνυηενμ ηυζημξ. Απυ ηα παναπάκς βίκεηαζ λεηάεανμ υηζ δ βκχζδ ηδξ εέζδξ πμο πνυηεζηαζ κα ηαηαζηεοαζηεί μ ΜΑ είκαζ πνςηανπζηή ζηδκ αεθηζζημπμίδζδ ημο ζοζηήιαημξ ηαζ ζηδκ εθαπζζημπμίδζδ ημο ιεηαθμνζημφ ηυζημοξ, ιε ηδκ αμήεεζα ιαεδιαηζηχκ ιμκηέθςκ. Σέθμξ, έπεζ δζαπζζηςεεί υηζ πθήεμξ ιμκηέθςκ λεπενκά ηαηά πμθφ ηδκ πναηηζηή πνδζζιυηδηα ημοξ, ηαεχξ δ ηάζδ είκαζ κα απθμπμζμφιε ηδκ πναβιαηζηυηδηα ηαζ κα ηδκ πνμζανιυγμοιε ηάεε θμνά ζηζξ δοκαηυηδηεξ ημο ακαθοηζημφ ενβαθείμο. Σα ζημζπεία ηα μπμία θείπμοκ είκαζ μζ ιεηνήζεζξ ηαζ ηαηά ζοκέπεζα μζ πναβιαηζηέξ ηζιέξ ηςκ παναιέηνςκ ηαζ δ ζοκενβαζία ημο ακαθοηή ιε ημοξ οπεφεοκμοξ ημο θμνέα δζαπείνζζδξ. [Πακαβζςηαηυπμοθμξ, 2008]

106 89 5. ΚΑΤΖ ΣΩΝ ΑΑ 5.1 ΔΚΑΑ Γνκή εγθαηάζηαζεο θαύζεο Ζ ααζζηή δμιή βζα ηδκ ΔΚΑΑ ιπμνεί κα πενζθαιαάκεζ ηζξ αηυθμοεεξ εκένβεζεξ: Υχνμξ οπμδμπήξ ηςκ ΑΑ. Απμεήηεοζδ ηςκ ΑΑ. Πνμεπελενβαζία ηςκ ΑΑ (υπμο απαζηείηαζ, επζηυπμο ή εηηυξ ημο πχνμο). Φυνηςζδ ηςκ ΑΑ ζηδκ εζηία ή ημκ εάθαιμ ηαφζδξ. Θενιζηή επελενβαζία ηςκ ΑΑ. Ακάηηδζδ εκένβεζαξ (θέαδηαξ) ηαζ ιεηαηνμπή ηδξ ζε δθεηηνζηή (αηιμζηνυαζθμξ). Καεανζζιυ ηςκ ηαοζαενίςκ. Καεανζζιυ ηςκ ζηενεχκ οπμθεζιιάηςκ. Γζάεεζδ ηςκ ηαοζαενίςκ. Παναημθμφεδζδ ηαζ έθεβπμ ηςκ αένζςκ εηπμιπχκ. Έθεβπμ ηαζ επελενβαζία ηςκ οβνχκ απμαθήηςκ(π.π. απυ πθφζζιμ ηδξ εβηαηάζηαζδξ, απυ ηδκ επελενβαζία ηςκ ηαοζαενίςκ). Γζάεεζδ ηδξ ηέθναξ ηαζ άθθςκ οπμθεζιιάηςκ. Κάεε έκα απυ αοηά ηα ζηάδζα είκαζ ζοκήεςξ πνμζανιμζιέκμ υζμκ αθμνά ημ ζπεδζαζιυ, βζα ημκ ηφπμ ηςκ απμαθήηςκ πμο επελενβάγεηαζ δ εβηαηάζηαζδ. Πμθθέξ εβηαηαζηάζεζξ θεζημονβμφκ υθμ ημ 24ςνμ, πενίπμο 365 διένεξ/έημξ. οζηήιαηα εθέβπμο ηαζ πνμβνάιιαηα ζοκηήνδζδξ δζαδναιαηίγμοκ ζδιακηζηυ νυθμ ζηδ δζαζθάθζζδ ηδξ δζαεεζζιυηδηαξ ηςκ εβηαηαζηάζεςκ. [ΔC, 2006]

107 90 ρήκα 5.1 οκήεδξ ΔΚΑΑ Ζ Καύζε Δζζαβςβή Γζαθμνεηζημί ηφπμζ εενιζηήξ επελενβαζίαξ εθανιυγμκηαζ ζηζξ δζάθμνεξ ηαηδβμνίεξ απμαθήηςκ, ςζηυζμ, δεκ είκαζ υθεξ μζ εενιζηέξ επελενβαζίεξ ηαηάθθδθεξ βζα υθεξ ηζξ ιμνθέξ ηςκ απμαθήηςκ. ημ οπμηεθάθαζμ αοηυ βίκεηαζ ιζα έηεεζδ ηςκ ιμνθχκ εενιζηήξ επελενβαζίαξ πμο πνδζζιμπμζμφκηαζ βζα ηδκ επελενβαζία ηςκ ΑΑ. Οζ πζμ ημζκέξ ηεπκμθμβίεξ, είκαζ: Ζ ιαγζηή ηαφζδ ηςκ ΑΑ. Ζ ηαφζδ ζε νεοζημπμζδιέκδ ηθίκδ. Ζ ηαφζδ ζε πενζζηνεθυιεκμ ηθίαακμ. Ζ πονυθοζδ ηαζ δ αενζμπμίδζδ. Ζ ιαγζηή ηαφζδ ηςκ ΑΑ, ζε εζηίεξ ιε εζπάνα ανίζηεζ ηδκ πζμ εονεία εθανιμβή. Τπάνπμοκ ηνεζξ ααζζημί ηφπμζ εενιζηήξ επελενβαζίαξ ηςκ ΑΑ. Αοημί είκαζ μζ παναηάης: Ζ πονυθοζδ: Θενιζηή απμδυιδζδ μνβακζηήξ φθδξ, απμοζία μλοβυκμο.

108 91 Ζ αενζμπμίδζδ: Μενζηή μλείδςζδ ηςκ ΑΑ. Ζ ηαφζδ: Πθήνδ μλείδςζδ ηςκ ηαζυιεκςκ ΑΑ. Οζ ζοκεήηεξ ακηίδναζδξ βζα αοηέξ ηζξ εενιζηέξ επελενβαζίεξ πμζηίθθμοκ, αθθά ιπμνεί κα μιαδμπμζδεμφκ πενίπμο ςξ ελήξ: Πίλαθαο 5.1 Σοπζηέξ ζοκεήηεξ ηαζ πνμσυκηα βζα ηδκ ηαφζδ, ηδκ πονυθοζδ ηαζ ηδκ αενζμπμίδζδ ηςκ ΑΑ [ΔC, 2006] Σερληθή ζεξκηθήο Καύζε Αεξηνπνίεζε Ππξόιπζε επεμεξγαζίαο Θενιμηναζία Ακηίδναζδξ( C) Πίεζδ(Bar) Αηιυζθαζνα Αέναξ Ολοβυκμ, φδςν Άγςημ ημζπεζμιεηνζηή >1 <1 0 ακαθμβία Πνμσυκηα απυ ηδκ δζαδζηαζία ηενεά Τβνά Αένζα Σέθνα, ηςνία CO 2, H 2 O, O 2, N 2 H 2, CO, CO 2, CH 4,H 2 O, N 2 Έθαζα πονυθοζδξ, H 2, CO, οδνμβμκάκεναηεξ, H 2 O,N 2 Οζ εβηαηαζηάζεζξ πονυθοζδξ ηαζ αενζμπμίδζδξ ειθακίγμοκ πανυιμζεξ ααζζηέξ δμιέξ αθθά δζαθένμοκ ζδιακηζηά απυ ηδκ ζοιααηζηή ηαφζδ ηςκ ΑΑ. Οζ ααζζηέξ δζαθμνέξ είκαζ μζ ελήξ: ηδκ πνμεπελενβαζία, αθμφ απαζηείηαζ δ πνχηδ φθδ κα είκαζ ζε ιμνθή μιμζμβεκχκ ηυηηςκ. Πνυζεεημξ ελμπθζζιυξ απαζηείηαζ βζα ηδκ επελενβαζία ηαζ ηδκ απμεήηεοζδ ηςκ ΑΑ. ηδκ θυνηςζδ ηςκ ΑΑ, ηαεχξ ιεβαθφηενδ πνμζμπή απαζηείηαζ βζα ηδ ζθνάβζζδ ηςκ εαθάιςκ ακηίδναζδξ. ημκ εενιζηυ ακηζδναζηήνα, πμο ακηζηαεζζηά ή επζημονεί, ημ ζηάδζμ ηδξ ηαφζδξ. ημκ πεζνζζιυ ηςκ πνμσυκηςκ, αένζςκ ηαζ ζηενεχκ, αθμφ απαζηείηαζ λεπςνζζηή δζαπείνζζδ, είηε απμεήηεοζδ ηαζ είηε εκδεπυιεκδ επελενβαζία. ηδκ ηαφζδ ημο πνμσυκημξ, πμο ιπμνεί κα βίκεηαζ ζε έκα λεπςνζζηυ ζηάδζμ ηαζ πενζθαιαάκεζ ηδκ ακάηηδζδ εκένβεζαξ απυ ηδκ ηαφζδ ηςκ πνμσυκηςκ ηαζ

109 92 ηδκ επαηυθμοεδ δζαπείνζζδ ηςκ αενίςκ, οβνχκ ηαζ ζηενεχκ οπμθεζιιάηςκ. [ΔC, 2006] Μαγζηή ηαφζδ ιε εζπάνεξ Οζ ζοβηεηνζιέκεξ ΔΚΑΑ πνδζζιμπμζμφκηαζ εονέςξ βζα ηδκ ηαφζδ ηςκ ακεπελένβαζηςκ ΑΑ. ηδκ Δονχπδ πενίπμο ημ 90% ηςκ ΔΚΑΑ βίκεηαζ ζε ηαοζηήνεξ ιαγζηήξ ηαφζδξ ιε εζπάνεξ. Οζ εβηαηαζηάζεζξ ιαγζηήξ ηαφζδξ ιε εζπάνεξ ζοκήεςξ πενζθαιαάκμοκ ηα αηυθμοεα ηαηαζηεοαζηζηά ζημζπεία: Σμκ ιδπακζζιυ ηνμθμδμζίαξ ηςκ ΑΑ.. Σδκ εζπάνα. Σμκ ιδπακζζιυ απμιάηνοκζδξ ηδξ ηέθναξ ημο ποειέκα. Σμκ έθεβπμ ηαζ ημκ ηαεανζζιυ ηςκ ηαοζαενίςκ. Σμκ εάθαιμ ηαφζδξ, εζηία ηαφζδξ. Σμκ θέαδηα βζα παναβςβή αηιμφ. Σμκ αηιμζηνυαζθμ βζα παναβςβή δθεηηνζηήξ εκένβεζαξ. Δθεδνζημφξ ηαοζηήνεξ, βζα κα επζηοβπάκεηαζ ζηαεενυ εφνμξ εενιμηναζζχκ ζηδκ εζηία. [ΔC, 2006]

110 93 ρήκα 5.2 Δβηαηάζηαζδ ιαγζηήξ ηαφζδξ ΑΑ ιε εζπάνα ηαζ παναβςβή εενιυηδηαξ, [ΔC, 2006] Οζ γχκεξ ηδξ ηαφζδξ Σα θαζκυιεκα πμο ζοιααίκμοκ επάκς ζηδκ εζπάνα δζαηνίκμκηαζ ζε έλζ επζιένμοξ γχκεξ: 1. Εώλε μήξαλζεο (εηηείκεηαζ ζημ ανπζηυ 20% ημο ιήημοξ ηδξ εζπάναξ): Σα εζζενπυιεκα απμννίιιαηα παναθαιαάκμοκ εενιυηδηα ιε αηηζκμαμθία απυ ηδ θθυβα (αηηζκμαμθία αενίςκ ηαζ ζςιαηζδίςκ) ηαζ ιε ζοκαβςβή απυ ημκ πνμεενιαζιέκμ πνςηεφμκηα αένα ηαφζδξ, ιε απμηέθεζια κα ελαηιίγεηαζ δ πενζεπυιεκδ ζε αοηά οβναζία ηαζ ηα πηδηζηά ζοζηαηζηά. 2. Εώλε ππξόιπζεο: Αολάκμκηαξ ηδ εενιμηναζία ελαηιίγμκηαζ δζανηχξ πενζζζυηενα πηδηζηά ζοζηαηζηά. 3. Εώλε έλαπζεο: Ζ απαναίηδηδ εενιυηδηα βζα ηδκ έκαοζδ ημο ζηενεμφ οθζημφ πνμζδίδεηαζ ζε αοηυ απυ επάκς ιε αηηζκμαμθία (απυ ηδ θθυβα ηαζ ηα εζςηενζηά ημζπχιαηα ημο θθμβμεαθάιμο).

111 94 4. Εώλε εμαεξίσζεο: Ζ ιεβάθδ αφλδζδ ηδξ εενιμηναζίαξ ελαζηίαξ ηδξ πθήνμοξ έκαοζδξ ηςκ ΑΑ πνμηαθεί ελαενίςζδ ιζαξ πμζηζθίαξ οθζηχκ πμο πενζέπμκηαζ ζε αοηά. 5. Εώλε θαύζεο: Ο εκαπμιέκςκ άκεναηαξ μλεζδχκεηαζ πθήνςξ, εκχ ζημ θθμβμεάθαιμ ηαίβμκηαζ ηα αένζα πμο πανάπεδηακ απυ ηζξ θάζεζξ ηδξ πονυθοζδξ ηαζ ηδξ ελαενίςζδξ. Μεβάθδ ζδιαζία έπεζ δ επανηήξ ρφλδ ηδξ εζπάναξ απυ ημ πνςηεφμκηα αένα πμο ηδ δζαννέεζ. 6. Εώλε νινθιήξσζεο ηεο θαύζεο: Ζ μθμηθήνςζδ ηδξ ηαφζδξ απμδίδεζ ανηεηά αδνακμπμζδιέκμ (ακυνβακμ) ζηενευ οπυθεζιια ζημ ηέθμξ ηδξ εζπάναξ. Τπάνπμοκ ηνεζξ ηαηαζηεοαζηζηέξ παναθθαβέξ θθμβμεαθάιςκ πμο μδδβμφκ ζε ηνεζξ δζαθμνεηζηέξ εζηίεξ ηαφζδξ: 1. Δζηία ηαφζδξ μιμννμήξ (ιεβάθμζ πνυκμζ παναιμκήξ ζε ορδθέξ εενιμηναζίεξ, ζδζαίηενα μιμβεκήξ ζφζηαζδ ηαοζαενίςκ, εοκμσηά παιδθέξ ηζιέξ ιμκμλεζδίμο ημο άκεναηα ηαζ μλοβυκμο, πζεακά πνμαθήιαηα έκαοζδξ ζε πενίπηςζδ παιδθήξ εενιμβυκμο δφκαιδξ). 2. Δζηία ηαφζδξ ακηζννμήξ (ζδζαίηενα ηαηάθθδθδ βζα ΑΑ ιε παιδθή εενιμβυκμ δφκαιδ, ζοκήεςξ ηαηαζηεοάγεηαζ ιε εζπάνα μπζζεμδνυιδζδξ, ημ ηαοζαένζμ νέεζ πάκς απυ ηδ γχκδ λήνακζδξ-πνμηαθεί έκημκεξ ακμιμζμβέκεζεξ). 3. Δζηία ηαφζδξ ιεζμννμήξ (ιέζδ θφζδ ηςκ δφμ παναπάκς-ηθίκμκηαξ πνμξ ηδκ μιμννμή, παιδθυηενεξ εενιμηναζίεξ θθμβμεαθάιμο ηαζ ιζηνυηενμζ πνυκμζ παναιμκήξ απυ υηζ ζηδκ μιμννμή). [Μμοζζυπμοθμξ ηαζ Καναβζακκίδδξ, 2002]

112 95 ρήκα 5.3 Δζηίεξ ζφιθςκα ιε ηδκ ηαηεφεοκζδ ηδξ νμήξ ηςκ ηαοζαενίςκ Γζα κα επζηεοπεεί ηαθή ηαφζδ ηςκ ΑΑ, ιζα εθάπζζηδ εενιμηναζία ηςκ 850 C ηαζ ιε έκακ εθάπζζημ πνυκμ παναιμκήξ ημο ηαοζαενίμο ηα 2 δεοηενυθεπηα, έπμοκ ηαεμνζζηεί ζηδ κμιμεεζία ηδξ ΔΔ. (μδδβία 2000/76/ΔΔ). Ζ ειπεζνία ζε μνζζιέκεξ εβηαηαζηάζεζξ έδεζλε υηζ παιδθυηενεξ εενιμηναζίεξ, ιζηνυηενδ παναιμκή ηςκ ΑΑ ζηδκ εζηία ηαζ παιδθυηενα επίπεδα μλοβυκμο ιπμνεί, ζε μνζζιέκεξ πενζπηχζεζξ, κα έπεζ ςξ απμηέθεζια ιζα ηαθήξ πμζυηδηαξ ηαφζδ. Πμθθέξ θμνέξ αοηυ ιπμνεί κα μδδβήζεζ ζε ζοκμθζηή αεθηίςζδ ηςκ πενζααθθμκηζηχκ επζδυζεςκ. Χζηυζμ, δ παιδθή πενζεηηζηυηδηα ζε μλοβυκμ ιπμνεί κα μδδβήζεζ ζε ζδιακηζηυ ηίκδοκμ δζάανςζδξ ηςκ ιεηαθθζηχκ επζθακεζχκ ηδξ εζηίαξ ηαζ έηζζ απαζηείηαζ εζδζηή πνμζηαζία απυ ηαηάθθδθα οθζηά. [ΔC, 2006] Δθεδνζημί ηαοζηήνεξ Καηά ηδκ εηηίκδζδ, μζ εθεδνζημί ηαοζηήνεξ πνδζζιμπμζμφκηαζ ζοκήεςξ βζα ηδ εένιακζδ ηδξ εζηίαξ ζε ιζα ηαεμνζζιέκδ εενιμηναζία ιέζς ηςκ μπμίςκ ζπδιαηίγμκηαζ ηα ηαοζαένζα. Αοηή είκαζ δ ηφνζα πνήζδ αμδεδηζηχκ ηαοζηήνςκ. Οζ εκ θυβς ηαοζηήνεξ ζοκήεςξ εκενβμπμζμφκηαζ αοηυιαηα υηακ δ εενιμηναζία πέζεζ ηάης απυ αοηή ηδκ ηαεμνζζιέκδ ηζιή ηαηά ηδ θεζημονβία. Καηά ηδ δζάνηεζα ημο

113 96 ηθεζζίιαημξ ηδξ εβηαηάζηαζδξ βζα κα βίκμοκ μζ ενβαζίεξ ζοκηήνδζδξ, μζ ηαοζηήνεξ ζοπκά πνδζζιμπμζμφκηαζ ιυκμ εάκ έπμοκ απμιείκεζ απυαθδηα ζηδκ εζηία Καφζδ ιε εζηία ηφπμο νεοζημπμζδιέκδξ ηθίκδξ Ζ νεοζημπμζδιέκδ ηθίκδ παναηηδνίγεηαζ απυ ιζα βνήβμνδ, ζοκεπή ηαζ εκαθθαζζυιεκδ ηίκδζδ ηςκ ζςιαηζδίςκ ζημ πχνμ. Ζ ιέεμδμξ αοηή πνδζζιμπμζείηαζ ηα ηεθεοηαία 25 πνυκζα. Έκαξ απυ ημοξ ζπμοδαζυηενμοξ θυβμοξ πνμηίιδζήξ ηδξ είκαζ μ έθεβπμξ ημο ηαοζηήνα ηαζ ζοβηεηνζιέκα μ έθεβπμξ ηδξ ηαφζδξ ηαζ ηδξ αένζαξ νφπακζδξ. ηδκ ηαφζδ ιε εζηία νεοζημπμζδιέκδξ ηθίκδξ, δ ηαφζζιδ φθδ ηαίβεηαζ ζε ιζα ηθίκδ απυ αδνακέξ οθζηυ. Ζ εενιυηδηα πμο εθεοεενχκεηαζ, δεζιεφεηαζ ζημ ιεβαθφηενμ ιένμξ ηδξ απυ ηζξ εενιακηζηέξ επζθάκεζεξ. Πνζκ ηνμθμδμηδεμφκ ηα ΑΑ, βίκεηαζ εηηίκδζδ ημο θέαδηα ιε ηδ αμήεεζα εκυξ ηαοζηήνα πεηνεθαίμο ή αενίμο, χζηε κα επζηεοπεεί δ εενιμηναζία ακάθθελδξ. Οζ εβηαηαζηάζεζξ νεοζημπμζδιέκδξ ηθίκδξ δζαηνίκμκηαζ ζε ηνία είδδ: (α) ηαεενή. (α) Πενζζηνμθζηή. (β) Σαπεία. Οζ νεοζημπμζδιέκεξ ηθίκεξ ανίζημοκ εθανιμβή βζα ηαφζδ ηαθχξ επελενβαζιέκςκ-θεζμηειαπζζιέκςκ ΑΑ, RDF ηαζ ζθφμξ απυ εβηαηαζηάζεζξ επελενβαζίαξ θοιάηςκ. Σμ ζπεηζηά ορδθυ ηυζημξ πνμεπελενβαζίαξ ηςκ ΑΑ έπεζ πενζμνίζεζ ηδκ πνήζδ αοηχκ ηςκ ΔΚΑΑ. Αοηυ έπεζ λεπεναζηεί, ζε μνζζιέκεξ πενζπηχζεζξ απυ ηδκ επζθεηηζηή ζοθθμβή απμαθήηςκ, ηαεχξ ηαζ ηδκ ακάπηολδ πμζμηζηχκ πνμηφπςκ βζα ηα ΑΑ πμο δέπμκηαζ μζ εβηαηαζηάζεζξ. Ο ζοκδοαζιυξ εθεβπυιεκςκ πμζμηζηχξ ΑΑ ή ηαζ πνμεπελενβαζιέκςκ (ακηί βζα ιζηηά ακεπελένβαζηα ΑΑ) ηαζ νεοζημπμζδιέκδξ ηθίκδξ ιπμνεί κα επζηνέρεζ αεθηζχζεζξ ζημκ έθεβπμ ηδξ δζαδζηαζίαξ ηδξ ηαφζδξ. Έηζζ δ ηαφζδ απθμπμζείηαζ ηαζ βίκεηαζ μζημκμιζηυηενδ. Ο αηυθμοεμξ πίκαηαξ πανμοζζάγεζ ηζξ ζδζυηδηεξ ημο RDF, υηακ αοηυ ηαίβεηαζ ζε ΔΚΑΑ ιε εζηία νεοζημπμζδιέκδξ ηθίκδξ. [EC, 2006]

114 97 Πίλαθαο 5.2 Ηδζυηδηεξ RDF βζα ηαφζδ ζε εζηία νεοζημπμζδιέκδξ ηθίκδξ Δκπνξηθά Α Δπεμεξγαζκέλα ΑΑ ΚΘΓ(Mj/Kg) Τβναζία(ηαηά αάνμξ %) Σέθνα(ηαηά αάνμξ %) Θείμ(ηαηά αάνμξ %) <0,1 0,1-0,2 Υθχνζμ(ηαηά αάνμξ %) <0,1-0,2 0,3-1,0 Αημθμοεεί ημ ρήκα 5.4 πμο πανμοζζάγεζ ηδκ δζαδνμιή ηςκ ΑΑ ζηδκ ΔΚΑΑ ζε εζηία νεοζημπμζδιέκδξ ηθίκδξ. Όπςξ θαίκεηαζ, δ ηφνζα δζαθμνά ιε ηζξ εζηίεξ ιε εζπάνεξ ηαζ ηδκ ιαγζηή ηαφζδ ακεπελένβαζηςκ ΑΑ είκαζ δ πνμεπελενβαζία πμο βίκεηαζ ζηα ΑΑ. Δδχ, ιεηά ηδκ ηάθνμ απμεήηεοζδξ, ηα ΑΑ ιε ηαζκία ιεηαθμνάξ πδβαίκμοκ ζημκ θεζμηειαπζζηή, υπμο ηειαπίγμκηαζ ζε ηυηημοξ ιέβζζηδξ δζαιέηνμο 50 mm. Έπεζηα οπάνπεζ ηαζ έκαξ πκεοιαηζηυξ δζαπςνζζηήξ, πμο ιε ηδκ αμήεεζα ημο αένα δζαπςνίγεζ ηα εθαθνφηενα ηαζ ιζηνυηενα ΑΑ ηαζ ηα απμιαηνφκεζ απυ ηδκ εβηαηάζηαζδ. Έπεζηα ηα δζαπςνζζιέκα ΑΑ ηαηαθήβμοκ ιέζα ζηδκ ηθίκδ υπμο ζηδκ ζοκέπεζα ηαίβμκηαζ. ρήκα 5.4 ΔΚΑΑ ιε εζηία ιε νεοζημπμζδιέκδ ηθίκδ Καφζδ ιε πενζζηνεθυιεκμ ηθίαακμ Σμ ζφζηδια πενζζηνεθυιεκμο ηθζαάκμο απμηεθείηαζ απυ: Σμ ζφζηδια οπμδμπήξ. Σμ δμζμιεηνζηυ ζφζηδια.

115 98 Σμκ πενζζηνεθυιεκμ ηφθζκδνμ. Σμ ζφζηδια πανμπήξ αένα. Σμκ επζπθέμκ ηαοζηήνα. Σμ εάθαιμ ιεηάηαοζδξ (ημπμεεηείηαζ χζηε κα δζεοημθοκεεί δ πθήνδξ ηαφζδ ηςκ ΑΑ, θυβς ημο υηζ μ πνυκμξ παναιμκήξ ημοξ είκαζ ιζηνυξ). Σμ ζφζηδια απμιάηνοκζδξ ηδξ ζηυκδξ ηαζ ηδξ ζηςνίαξ. ημοξ ζοιααηζημφξ πενζζηνεθυιεκμοξ ηθζαάκμοξ, μ ηφθζκδνμξ είκαζ μνζγυκηζμξ ηαζ πενζζηνέθεηαζ πενί ημο άλμκα ημο. Σμ οθζηυ (πνέπεζ κα οπάνπεζ ζηαεενή ηαζ ζοκεπήξ πανμπή) ακαδεφεηαζ, ηαίβεηαζ ηαζ μδδβείηαζ ζημ άθθμ άηνμ ιε ηδκ ηαηάθθδθδ ηθίζδ (2-4%). Ζ ηαηαζηνμθή ηςκ μνβακζηχκ επζηοβπάκεηαζ ιε ζοκδοαζιυ ορδθχκ εενιμηναζζχκ ηαζ ηαηάθθδθμο πνυκμο παναιμκήξ. Γεκζηά, υζμ ιεβαθφηενδ δ εενιμηναζία, ηυζμ ιζηνυηενμξ μ πνυκμξ παναιμκήξ πμο απαζηείηαζ βζα ηδκ ηαφζδ. Σα πθεμκεηηήιαηα ηδξ ιεευδμο είκαζ ηα ελήξ: Έπεζ ηδ δοκαηυηδηα κα ηάρεζ ιεβάθδ πμζηζθία απμαθήηςκ. Σα ΑΑ δε πνεζάγμκηαζ πνμεπελενβαζία. Δθέβπεηαζ εφημθα μ πνυκμξ παναιμκήξ ηςκ ΑΑ ζημκ ηθίαακμ. Δπζηοβπάκεηαζ απμηεθεζιαηζηή επαθή ιε ημκ αένα. Σα ιεζμκεηηήιαηα είκαζ ηα παναηάης: Παναβςβή ιεβάθδξ πμζυηδηαξ αζςνμφιεκςκ ζςιαηζδίςκ θυβς ορδθήξ πενζζηνμθήξ ηαζ ηνζαήξ πμο δδιζμονβείηαζ ζημκ ηθίαακμ. Απαζηείηαζ ιεβάθδ πμζυηδηα πενίζζεζαξ αένα ( %). Έκα ιεβάθμ ιένμξ ηδξ εενιυηδηαξ πάκεηαζ ιε ηδκ ηέθνα. Δίκαζ ακαβηαίμξ ζοπκά έκαξ εάθαιμξ ιεηάηαοζδξ. Όπςξ θαίκεηαζ ηαζ απυ ημ παναηάης ρήκα 5.5 μ πενζζηνεθυιεκμξ ηθίαακμξ απμηεθείηαζ απυ έκα ηοθζκδνζηυ αανέθζ ημ μπμίμ έπεζ ιζηνή μνζγυκηζα ηθίζδ, βζα κα ιεηαθένμκηαζ ηα ΑΑ ιε ηδκ αανφηδηα. Σμ αανέθζ έπεζ έδνακα μθίζεδζδξ πμο ημο επζηνέπμοκ ηδκ πενζζηνμθή ημο βζα ηαθφηενδ ακάιεζλδ ηςκ ΑΑ. Ζ πενίμδμξ παναιμκήξ ηςκ ΑΑ ιέζα ζημκ ηθίαακμ ελανηάηαζ απυ ηδκ μνζγυκηζα ηθίζδ ημο ηαζ απυ ηδκ ηαπφηδηα πενζζηνμθήξ ημο. οκήεςξ δ εθάπζζηδ παναιμκή ιζα πμζυηδηαξ ΑΑ είκαζ 30 θεπηά εκχ δ ιέβζζηδ 90 θεπηά. Σέθμξ, υπςξ θαίκεηαζ ηαζ ζημ εκ θυβς ζπήια, ημκ πενζζηνεθυιεκμ ηφθζκδνμ αημθμοεεί έκαξ δεφηενμξ εάθαιμξ ηαφζδξ. Αοηυ βίκεηαζ βζα κα ηαηαζηναθμφκ ηα

116 99 ημλζηά ζοζηαηζηά πμο ζπδιαηίγμκηαζ ζημκ ηφθζκδνμ. ημκ δεφηενμ εάθαιμ ζοκήεςξ βίκεηαζ πνήζδ οβνχκ ηαοζίιςκ (π.π. πεηνέθαζμ), βζαηί δ απμζφκεεζδ ηςκ ημλζηχκ βίκεηαζ ζε ορδθέξ εενιμηναζίεξ. ρήκα 5.5 Καφζδ ιε πενζζηνεθυιεκμ ηφθζκδνμ Ζ πονυθοζδ ηαζ δ αενζμπμίδζδ Ζ πονυθοζδ ηαζ δ αενζμπμίδζδ δζαθένμοκ απυ ηδκ ιαγζηή ηαφζδ οπυ ηδκ έκκμζα υηζ ιπμνεί κα πνδζζιμπμζδεμφκ βζα ηδκ ακάηηδζδ ηδξ πδιζηήξ αλίαξ ηςκ ΑΑ ακηί βζα ηδκ εκενβεζαηή αλία αοηχκ. Σα πδιζηά πνμσυκηα πμο πανάβμκηαζ ιπμνεί ζε μνζζιέκεξ πενζπηχζεζξ κα πνδζζιμπμζμφκηαζ ςξ πνχηδ φθδ βζα άθθεξ δζενβαζίεξ. οκδείγεηαζ κα ηαίβμκηαζ, ζοπκά ζημκ ίδζμ πχνμ, ζημ πθαίζζμ ιζαξ μθμηθδνςιέκδξ δζαπείνζζδξ. Έηζζ ηαζ ζε αοηέξ ηζξ εβηαηαζηάζεζξ βίκεηαζ ακάηηδζδ ηδξ εκενβεζαηήξ αλίαξ, ακηί ηδξ πδιζηήξ αλίαξ ηςκ ΑΑ, υπςξ εα βζκυηακ ζε ιζα εβηαηάζηαζδ ιαγζηήξ ηαφζδξ. ε μνζζιέκεξ πενζπηχζεζξ ηα ζηενεά ηαηάθμζπα πμο πνμηφπημοκ απυ αοηέξ ηζξ δζαδζηαζίεξ πενζέπμοκ νφπμοξ πμο ζοκήεςξ ζε ιζα εβηαηάζηαζδ ιαγζηήξ ηαφζδξ, ιεηαθένμκηαζ ζηδκ αένζα θάζδ Αενζμπμίδζδ Ζ αενζμπμίδζδ είκαζ ιζα ιενζηή ηαφζδ μνβακζηχκ μοζζχκ πμο πανάβεζ αένζα πμο ιπμνμφκ κα πνδζζιμπμζδεμφκ ςξ πνχηδ φθδ ζηδκ πδιζηή αζμιδπακία, είηε ςξ ηαφζζιμ. Τπάνπμοκ πμθθέξ δζαθμνεηζηέξ δζαδζηαζίεξ αενζμπμίδζδξ δζαεέζζιεξ ή

117 100 ακαπηοζζυιεκεξ μζ μπμίεξ είκαζ βεκζηά ηαηάθθδθεξ βζα ηδκ επελενβαζία ηςκ ΑΑ, μνζζιέκςκ επζηίκδοκςκ απυαθδηςκ ηαζ ζθφμξ. Δίκαζ ζδιακηζηυ υηζ ημ ιέβεεμξ ηαζ δ μιμζμβέκεζα ηςκ ΑΑ πμο εζζάβμκηαζ ζημκ εάθαιμ ακηίδναζδξ πνέπεζ κα είκαζ ιέζα ζε πνμηαεμνζζιέκα υνζα. Αοηυ ζοπκά απαζηεί εζδζηή πνμεπελενβαζία ηςκ ΑΑ. Σα ζδζαίηενα παναηηδνζζηζηά ηδξ δζαδζηαζίαξ ηδξ αενζμπμίδζδξ είκαζ: Μζηνυηενμξ υβημξ ηςκ ηαοζαενίςκ ζε ζφβηνζζδ ιε ημκ υβημ ηαοζαενίςκ ζηδκ ιαγζηή ηαφζδ (έςξ ηαζ 10 θμνέξ ιε ηδ πνήζδ ηαεανμφ μλοβυκμο) Παναβςβή CO ακηί ημο CO 2 Τρδθέξ πζέζεζξ θεζημονβίαξ (ζε μνζζιέκεξ δζενβαζίεξ) ηενεά ηαηάθμζπα ζηςνίαξ (ζε ηεπκμθμβίεξ αενζμπμίδζδξ ορδθήξ εενιμηναζίαξ ) Μζηνυ ζε ιέβεεμξ ηαζ ζοιπαβέξ ημ παναβυιεκμ αδνακέξ οθζηυ (εζδζηά ζε αενζμπμίδζδ ορδθήξ πίεζδξ) Τθζηή ηαζ εκενβεζαηή αλζμπμίδζδ ημο παναβυιεκμο αενίμο. Μζηνή παναβςβή οβνχκ απμαθήηςκ απυ ημκ ηαεανζζιυ ημο παναβυιεκμο αενίμο. [ΔC, 2006] Ζ αενζμπμίδζδ είκαζ δ εένιακζδ ηςκ ΑΑ βζα ηδκ παναβςβή εκυξ ηαζβυιεκμο αενίμο (Syngas), ημ μπμίμ απμηεθείηαζ απυ έκα ιίβια ηονίςξ H 2 ηαζ CO ιαγί ιε ιζηνυηενεξ πμζυηδηεξ CH 4, N 2, H 2 O ηαζ CO 2. Σμ Syngas πμο πανάβεηαζ ιπμνεί ζηδ ζοκέπεζα κα πνδζζιμπμζδεεί επζηυπμο ζε έκα δεφηενμ ζηάδζμ εενιζηήξ ηαφζδξ βζα παναβςβή εενιυηδηαξ ηαζ δθεηηνζηήξ εκένβεζαξ. Αθθζχξ ημ syngas απμεδηεφεηαζ ηαζ ηαίβεηαζ ζε αζμιδπακίεξ πμο έπμοκ αολδιέκεξ ακάβηεξ εενιυηδηαξ. Τπάνπμοκ ηνεζξ ααζζημί ηφπμζ ηδξ ηεπκμθμβίαξ αενζμπμίδζδξ πμο ιπμνμφκ κα πνδζζιμπμζδεμφκ βζα ηδ δζαπείνζζδ ηςκ ΑΑ. Αοημί είκαζ δ ζηαεενή ηθίκδ, δ νεοζημπμζδιέκδ ηθίκδ ηαζ δ ηεπκμθμβία ορδθήξ εενιμηναζίαξ αενζμπμίδζδξ. Απυ ημοξ ηνεζξ ηφπμοξ αενζμπμίδζδξ, δ ηεπκμθμβία ηδξ ορδθήξ εενιμηναζίαξ είκαζ δ πζμ εονέςξ πνδζζιμπμζμφιεκδ ζε ειπμνζηή ηθίιαηα. Σα ΑΑ πενκμφκ απυ έκακ αβςβυ υπμο βίκεηαζ ελαένςζδ ηαζ ελάηιζζδ ιε εένιακζδ ηαζ ζηδ ζοκέπεζα ηνμθμδμημφκηαζ ζε έκα εάθαιμ αενζμπμίδζδξ, ημκ ακηζδναζηήνα υπμο εενιαίκεηαζ οπυ ηζξ ηαηάθθδθεξ ζοκεήηεξ. Έηζζ βίκεηαζ δ ιεηαηνμπή ηςκ ΑΑ ζε Syngas. Ολοβυκμ εβπέεηαζ ζημκ ακηζδναζηήνα έηζζ χζηε δ εενιμηναζία κα πάεζ πάκς απυ C. Ζ πμζυηδηα ημο μλοβυκμο πμο απαζηείηαζ είκαζ ηυζδ χζηε κα δζαηδνδεεί δ εενιμηναζία ζε ορδθά επίπεδα βζα κα πνμπςνήζεζ δ δζαδζηαζία. Ζ ορδθή εενιμηναζία πνμηαθεί

118 101 ηδκ ιεηαηνμπή ημο μνβακζημφ οθζημφ ηςκ ΑΑ ζε Syngas. Απυ ημ Syngas έπεζηα αθαζνμφκηαζ μζ οδναηιμί ηαζ άθθα ίπκδ νφπςκ, έηζζ χζηε κα ιπμνεί κα πνδζζιμπμζδεεί βζα ηδκ παναβςβή δθεηηνζηήξ εκένβεζαξ ηαζ εένιακζδξ. ηδκ Ηαπςκία οπάνπμοκ 34 εβηαηαζηάζεζξ αενζμπμίδζδξ ηςκ ΑΑ ζε ορδθή εενιμηναζία (2009). Ζ ηεπκμθμβία αοηή δίκεηαζ ζπδιαηζηά παναηάης. [Stantec, 2010] ρήκα 5.6 Αενζμπμίδζδ ΑΑ Δηηυξ ηδξ Ηαπςκίαξ, δ αενζμπμίδζδ πνδζζιμπμζείηαζ ιυκμ ζε θίβεξ εβηαηαζηάζεζξ βζα ηδ δζαπείνζζδ ηςκ ΑΑ. Αοηυ μθείθεηαζ ηονίςξ ζηζξ ηεπκζηέξ δοζημθίεξ πμο πνμηφπημοκ θυβς ηδξ ακμιμζμβέκεζαξ ηςκ ΑΑ ηαεχξ δ δζαδζηαζία αενζμπμίδζδξ βεκζηά απαζηεί μιμζμβεκή πνχηδ φθδ. Δπζπθέμκ, δ αενζμπμίδζδ ηείκεζ κα έπεζ πμθφ ιεβαθφηενμ εφνμξ θεζημονβζηχκ ηαζ ηεθαθαζαηχκ δαπακχκ ζε ζφβηνζζδ ιε ηζξ ζοιααηζηέξ εβηαηαζηάζεζξ ηαφζδξ. Οζ ηφνζεξ επζπνυζεεηεξ δαπάκεξ είκαζ βζα ηδκ πνμεπελενβαζία ηςκ ΑΑ ηαζ ηδκ πμθοπθμηυηδηα ηδξ ηεπκμθμβίαξ. Ζ αενζμπμίδζδ ηείκεζ κα έπεζ ορδθυηενμ εκενβεζαηυ ηυζημξ ηαζ ηαηά ηακυκα θζβυηενδ εκένβεζα (ηαζ άνα θζβυηενα έζμδα) ακαηηάηαζ απυ ηα ΑΑ. ηδκ Δονχπδ, δεκ οπάνπμοκ ζήιενα εβηαηαζηάζεζξ αενζμπμίδζδξ πμο δζαπεζνίγμκηαζ ΑΑ. Ζ ηεπκμθμβία εεςνείηαζ πμθφ αηνζαή ηαζ ακαλζυπζζηδ. Ζ ιυκδ ιεβάθδξ ηθίιαηαξ ειπμνζηή εβηαηάζηαζδ αενζμπμίδζδξ βζα ηδκ δζαπείνζζδ ηςκ ΑΑ ήηακ αοηή ηδξ Κανθζνμφδξ, ζηδκ Γενιακία. Λεζημφνβδζε βζα ιενζηά πνυκζα, αθθά έηθεζζε ημ 2004 θυβς ηεπκζηχκ ηαζ μζημκμιζηχκ δοζημθζχκ. Τπάνπμοκ 7 κέεξ εβηαηαζηάζεζξ αενζμπμίδζδξ πμο θεζημονβμφκ ζε ειπμνζηή ηθίιαηα ζηδκ Ηαπςκία μζ μπμίεξ έπμοκ ηαηαζηεοαζηεί ηαηά ηα ηεθεοηαία 10 πνυκζα. Ζ πνήζδ ηδξ αενζμπμίδζδξ ζηδκ Ηαπςκία ζηδνίγεηαζ ζηδκ πενζααθθμκηζηή κμιμεεζία

119 102 πμο εοκμεί ηδκ επελενβαζία ζε ορδθή εενιμηναζία ηςκ ΑΑ ηαζ ηδξ ηέθναξ θυβς ηδξ πανμοζίαξ παιδθχκ επζπέδςκ ηςκ δζμλζκχκ. Σέθμξ, μζ εβηαηαζηάζεζξ αενζμπμίδζδξ πμο ηαίκε ημ Syngas πνεζάγμκηαζ ζοζηήιαηα εθέβπμο ηςκ ηαοζαενίςκ. Οζ εηπμιπέξ ηςκ ηαοζαενίςκ εεςνμφκηαζ υηζ είκαζ παιδθυηενεξ απυ αοηέξ ηδξ ζοιααηζηήξ ιαγζηήξ ηαφζδξ ηςκ ΑΑ. Αοηή δ εεχνδζδ πάκηςξ δεκ είκαζ εονφηενα απμδεηηή ηαεχξ μ ανζειυξ ηςκ εβηαηαζηάζεςκ αενζμπμίδζδξ ηςκ ΑΑ πμο οπάνπμοκ είκαζ ανηεηά ιζηνυξ, εζδζηά ζε ζπέζδ ιε ημκ ανζειυ ηςκ εβηαηαζηάζεςκ ιαγζηήξ ηαφζδξ. [Stantec, 2010] Αενζμπμίδζδ ιε Πθάζια Ζ αενζμπμίδζδ ιε πθάζια πνδζζιμπμζεί δθεηηνζηυ νεφια πμο πενκά ιέζα απυ έκα αένζμ, ζοκήεςξ αηιμζθαζνζηυξ αέναξ βζα ηδ δδιζμονβία ημο πθάζιαημξ πμο αενζμπμζεί ηα απυαθδηα ηαζ ηα ιεηαηνέπεζ ζε ιυνζα. Πθάζµα μκμµάγεηαζ ημ αένζμ πμο έπεζ ζμκζζηεί. Σα αένζα ζμκίγμκηαζ υηακ εενιακεμφκ ζε πμθφ ορδθή εενιμηναζία (>5.000 C). Σμ μνβακζηυ οθζηυ δεκ ηαίβεηαζ βζαηί δεκ οπάνπεζ ανηεηυ μλοβυκμ, αθθά ιεηαηνέπεηαζ ζε αένζμ πμο απμηεθείηαζ απυ CO, H 2, H 2 Ο ηαζ N. Αοηυ ημ αένζμ πενζέπεζ μοζζαζηζηή εκένβεζα ηαζ µπμνεί κα πνδζζιμπμζδεεί µε πμθθμφξ ηνυπμοξ. Πενζέπμκηαζ επίζδξ µζηνέξ πμζυηδηεξ πθςνίμο, ζμοθθζδίμο ημο οδνμβυκμο, CO 2 ηαζ ιέηαθθα. Λυβς ηδξ έθθεζρδξ μλοβυκμο ηαζ ηδξ ορδθήξ εενιμηναζίαξ, ηα ααζζηά ζημζπεία ημο αενίμο δεκ ιπμνμφκ κα ζπδµαηίζμοκ ημλζηέξ εκχζεζξ. Όηακ ημ αένζμ ιέζμ ημο πθάζιαημξ εθανιμζηεί πάκς ζηα ΑΑ, πνμηαθεί ηαπεία απμζφκεεζδ ζε αένζμ (Syngas). Ζ αηναία εενιυηδηα πμο εθανιυγεηαζ, πνμηαθεί ημ ακυνβακμ ιένμξ ηςκ απμαθήηςκ κα βίκεζ οβνή ζηςνία. Ζ παναπάκς ζηςνία ρφπεηαζ ηαζ ζπδιαηίγεζ οαθμπμζδιέκα ζηενεά ηαηά ηδκ έλμδμ απυ ημ εάθαιμ ακηζδνάζεςξ. Ζ μοζία αοηή είκαζ έκα αδνακέξ ζηενευ οθζηυ. Σμ Syngas έπεζηα, ζοκήεςξ ηαίβεηαζ ζε δεφηενμ ζηάδζμ, ιε ζημπυ ηδκ παναβςβή εενιυηδηαξ ηαζ δθεηηνζηήξ εκένβεζαξ. ε μνζζιέκεξ πενζπηχζεζξ, βίκεηαζ εκαθθαηηζηή πνήζδ ημο Syngas ςξ ηαφζζιμ βζα αζμιδπακζηέξ ενβαζίεξ. Δπί ημο πανυκημξ, δ αενζμπμίδζδ ιε πθάζια δεκ είκαζ ειπμνζηά δμηζιαζιέκδ ιέεμδμξ βζα ηδκ επελενβαζία ηςκ ΑΑ. Ο ηφνζμξ θυβμξ θαίκεηαζ κα είκαζ ημ ορδθυ ηεθαθαζαηυ ηαζ θεζημονβζηυ ηυζημξ πμο απαζηείηαζ βζα ηζξ εκ θυβς εβηαηαζηάζεζξ. Ζ

120 103 θεμνά ημο εαθάιμο πμο δδιζμονβείηαζ ημ θεβυιεκμ ηυλμ πθάζιαημξ είκαζ πμθφ ιεβάθδ ηαζ βζα κα δζαηδνδεεί δ θεζημονβία ηδξ εβηαηάζηαζδξ πνεζάγμκηαζ εθεδνζημί εάθαιμζ. Ζ πνήζδ ηδξ ηεπκμθμβίαξ αενζμπμίδζδξ ιε πθάζια βζα ηδ δζαπείνζζδ ηςκ ΑΑ έπεζ ζογδηδεεί ζηδκ Δονχπδ απυ ηα ηέθδ ηδξ δεηαεηίαξ ημο 1980, αθθά δεκ έπμοκ ηαηαζηεοαζηεί εβηαηαζηάζεζξ πθήνμοξ ηθίιαηαξ. ε ιενζηέξ ζαπςκζηέξ εβηαηαζηάζεζξ, πνδζζιμπμζείηαζ δ ηεπκμθμβία ηδξ αενζμπμίδζδξ ιε πθάζια βζα κα οαθμπμζείηαζ δ ηέθνα πμο πανάβεηαζ απυ ηδκ ιαγζηή ηαφζδ ηςκ ΑΑ. Ζ ΔΚΑΑ ζημ Shinminto, ηδξ Ηαπςκίαξ, είκαζ παναηηδνζζηζηή πενίπηςζδ ηδξ παναπάκς ιεευδμο πνήζδξ ηδξ ηεπκμθμβίαξ ιε πθάζια. Ζ ηήλδξ ηδξ ηέθναξ, ζημ ζοβηεηνζιέκδ εβηαηάζηαζδ βίκεηαζ απυ έκα ηυλμ πθάζιαημξ, πμο θεζημονβεί ζε πενίπμο C. Ζ θζςιέκδ ηέθνα ρφπεηαζ ιε κενυ. Σμ ζοκμθζηυ πμζυ ηςκ οαθμπμζδιέκςκ οπμθεζιιάηςκ είκαζ ημ 50% ηαηά αάνμξ ηδξ εζζενπυιεκδξ ηέθναξ. Πενίπμο ημ 1/3 ημο αδνακμφξ οθζημφ πμο πνμηφπηεζ απυ ηδκ επελενβαζία ιε πθάζια, πνδζζιμπμζείηαζ βζα μζημδμιζημφξ ζημπμφξ ηαζ ηα άθθα 2/3 ηαηαθήβμοκ ζε ΥΤΣΤ. Ζ δζαδζηαζία ηδξ αενζμπμίδζδξ ιε πθάζια ηαηακαθχκεζ ζδιακηζηή πμζυηδηα εκένβεζαξ ηαζ πενζμνίγεζ ηδκ παναβςβή ηαεανήξ εκένβεζαξ ζε ιυκμ 100 kw ακά ηυκμ εζζενπυιεκδξ ηέθναξ. Οζ εάθαιμζ πθάζιαημξ πμο θεζημονβμφκ ζηδκ Ηαπςκία πνέπεζ ηάεε ηνεζξ ιήκεξ κα ηίεεκηαζ εηηυξ θεζημονβίαξ βζα κα επζζηεοαζημφκ. Κονίςξ βζα κα αθθαπεεί δ πονίιαπδ επέκδοζδ. ηδ Βυνεζα Αιενζηή, επίζδξ δεκ οπάνπμοκ ιεβάθδξ ηθίιαηαξ εβηαηαζηάζεζξ ζε θεζημονβία, αθθά οπάνπμοκ ανηεηέξ ενεοκδηζηέξ εβηαηαζηάζεζξ ιε ηυλα πθάζιαημξ πμο είκαζ οπυ δμηζιή βζα ηδκ ακηζιεηχπζζδ ηςκ ΑΑ. Γμηζιαζηζηά, ηαηαζηεοάζηδηε εβηαηάζηαζδ ζηδκ Οηάαα ημο Κακαδά δ μπμία επελενβάζηδηε ηυκμοξ ΑΑ ζε 37 διένεξ ηαεχξ πνμαθήιαηα πνμέηορακ ιε ηδκ πνμεπελενβαζία ηςκ ΑΑ πμο ηνίεδηε εη ηςκ οζηένςκ πνμαθδιαηζηή. Καηά ηδκ δζάνηεζα ηδξ αενζμπμίδζδξ ιε πθάζια, ημ Syngas απμεδηεφηδηε βζα πνήζδ ζηδκ αζμιδπακία. Έηζζ μζ εηπμιπέξ νφπςκ πμο πνμηφπημοκ ηαηά ηδκ δζαδζηαζία ηδξ αενζμπμίδζδξ ιε πθάζια πνμένπμκηαζ απμηθεζζηζηά ιε ηδκ ηαφζδ ημο παναβυιεκμο αενίμο (Syngas). [Stantec, 2010]

121 104 ρήκα 5.7 Ζ ηεπκμθμβία ηδξ Αενζμπμίδζδξ ιε πθάζια Πονυθοζδ Ζ πονυθοζδ είκαζ δ αενζμπμίδζδ ηςκ ΑΑ ιε απμοζία μλοβυκμο, ηαηά ηδκ μπμία ζπδιαηίγεηαζ ημ αένζμ ηδξ πονυθοζδξ ηαζ έκα ζηενευ ακεναηζηυ οπυθεζιια. Σμ ηεθζηυ πνμσυκ είκαζ έκα ιείβια ζηενεχκ (char), οβνχκ ηαζ αένζςκ (Syngas). Σμ αένζμ απμηεθείηαζ απυ CO 2, CO, CH 4 ηαζ Ζ 2. Σα πονμθοηζηά έθαζα ηαζ ημ αένζμ ιπμνμφκ κα πνδζζιμπμζδεμφκ απεοεείαξ ςξ ηαφζζιμ ζε θέαδηα ή κα απμεδηεοημφκ βζα επελενβαζία ζε πδιζηά πνμσυκηα, ηυθθεξ, ηαζ άθθα πνμσυκηα. Σμ ζηενευ οπυθεζιια είκαζ έκαξ ζοκδοαζιυξ απυ ιδ εφθθεηηα ακυνβακα οθζηά ηαζ άκεναηα. Ζ εκενβεζαηή αλία ημο αενίμο ηδξ πονυθοζδξ είκαζ ζοκήεςξ ιεηαλφ 5 ηαζ 15 MJ/m³ ακ ημ ηαφζζιμ είκαζ ηα ΑΑ ηαζ ιεηαλφ 15 ηαζ 30 MJ/m³ ακ ημ ηαφζζιμ είκαζ RDF. Τπυ ιζα εονφηενδ έκκμζα, "πονυθοζδ" είκαζ έκαξ βεκζηυξ υνμξ πμο πενζθαιαάκεζ πμθθμφξ δζαθμνεηζημφξ ζοκδοαζιμφξ ηεπκμθμβζχκ πμο απμηεθμφκηαζ ηονίςξ απυ ηζξ παναηάης δζαδζηαζίεξ: Γηαδηθαζία ηεο ζέξκαλζεο ησλ ΑΑ: πδιαηζζιυξ αενίμο απυ πηδηζηά ηθάζιαηα ηςκ ΑΑ ζε εενιμηναζίεξ ιεηαλφ 400 ηαζ 600 C.

122 105 Ππξόιπζε: Ζ εενιζηή απμζφκεεζδ ηςκ μνβακζηχκ ιμνίςκ ηςκ ΑΑ ιεηαλφ 500 ηαζ 800 C ιε απμηέθεζια κα δδιζμονβείηαζ αένζμ ηαζ ζηενευ ηθάζια. Αεξηνπνίεζε: Μεηαηνμπή ημο εκαπμιείκακηα άκεναηα απυ ηδκ πονυθοζδ ζε ιζα εενιμηναζία 800 έςξ 1000 C ιε ηδ αμήεεζα ιζαξ αενίμο ζημζπείμο (π.π. αέναξ ή αηιυξ) ζε έκα αένζμ ιε εκενβεζαηή αλία (CO, H 2 ). Καύζε: Ακάθμβα ιε ημ ζοκδοαζιυ ηδξ ηεπκμθμβίαξ, ημο ακεναηζημφ ζηενεμφ οπμθείιιαημξ ηαζ ημο αένζμο ηδξ πονυθοζδ ηα μπμία ηαίβμκηαζ ζε εάθαιμ ζοιααηζηήξ ηαφζδξ. [ΔC,2006] Ζ πονυθοζδ απαζηεί εενιζηή εκένβεζα πμο πανέπεηαζ ζοκήεςξ έιιεζα απυ ηδ εενιζηή αβςβζιυηδηα ιέζς ηςκ ημίπςκ εκυξ ακηζδναζηήνα ιε ηδκ απμοζία αένα ή μλοβυκμο. Σα οβνά πνμσυκηα (πονμθοηζηά έθαζα), πανάβμκηαζ ιε παιδθυηενεξ εενιμηναζίεξ πονυθοζδξ εκχ ηα αένζα πνμσυκηα (Syngas) πανάβμκηαζ απυ ορδθυηενεξ εενιμηναζίεξ πονυθοζδξ. Σμ Syngas πμο πανάβεηαζ ιπμνεί κα ηαεί ζε λεπςνζζηυ εάθαιμ ακηίδναζδξ βζα ηδκ παναβςβή εενιζηήξ εκένβεζαξ δ μπμία ιπμνεί ζηδ ζοκέπεζα κα πνδζζιμπμζδεεί βζα ηδκ παναβςβή αηιμφ ηαζ ηεθζηά βζα ηδκ παναβςβή δθεηηνζηήξ εκένβεζαξ. ηδκ Γενιακία, ζημ Fürth, ιζα εβηαηάζηαζδ πονυθοζδξ ηςκ ΑΑ, πθήνμοξ ηθίιαηαξ ηυκςκ ακά έημξ, άνπζζε κα θεζημονβεί ημ Σνμπμπμζήζεζξ πνεζάζηδηακ ζηδκ εβηαηάζηαζδ ηαζ έβζκακ ιεηαλφ 1997 ηαζ Σμκ Αφβμοζημ ημο 1998 ημ ενβμζηάζζμ έηθεζζε ιεηά απυ έηνδλδ πμο πνμέηορε απυ αζημπία ζηδκ ηνμθμδμζία ΑΑ πμο πνμηάθεζε οπεναμθζηή πίεζδ ζημκ εάθαιμ ακηζδνάζεςξ. Πνμξ ημ πανυκ δεκ οπάνπμοκ ιεβάθδξ ηθίιαηαξ εβηαηαζηάζεζξ πονυθοζδξ ζε θεζημονβία ζηδκ Δονχπδ. Πάκηςξ, ιζα ιζηνυηενδ εβηαηάζηαζδ πονυθοζδξ έπεζ ηεεεί ζε θεζημονβία ζημ Burgau ηδξ Γενιακίαξ. Χξ ημ ηέθμξ ημο 2010, οπήνπακ ζοκμθζηά 6 ιμκάδεξ πονυθοζδξ ζε θεζημονβία ζηδκ Ηαπςκία. Μζα κέα εβηαηάζηαζδ πηζγυηακ ζημ Hamamatsu (2007/2008), υπμο πνδζζιμπμζείηαζ αοηή δ ηεπκμθμβία. Ζ εβηαηάζηαζδ ζπεδζαγυηακ βζα ηδκ επελενβαζία πενίπμο 450 ηυκςκ ακά διένα. Ζ πονυθοζδ πναβιαημπμζείηαζ ζοκήεςξ ζε παιδθυηενεξ εενιμηναζίεξ απυ υηζ δ αενζμπμίδζδ ηαζ μδδβείηαζ ζε ηαοζαένζα ιε ιζηνυηενδ πηδηζηυηδηα ζε άκεναηα ηαζ ζε μνζζιέκμοξ άθθμοξ νφπμοξ, υπςξ αανέα ιέηαθθα ηαζ δζμλίκεξ. Ζ ζπεηζηά παιδθέξ εενιμηναζίεξ επζηνέπμοκ ηδκ ηαθφηενδ ακάηηδζδ ιεηάθθςκ πνζκ ηα οπμθεζπυιεκα

123 106 πνμσυκηα ηδξ πονυθοζδξ εζζέθεμοκ ζημκ εάθαιμ ορδθήξ εενιμηναζίαξ ηαζ οαθμπμζδεμφκ. Σα πνμαθήιαηα πμο εκημπίζηδηακ ζε ζπέζδ ιε ηδ δζαδζηαζία ηδξ πονυθοζδξ ηςκ ΑΑ πενζθαιαάκμοκ: 8. Σδκ παιδθή παναβςβή εκένβεζαξ. 9. Σδκ απαίηδζδ βζα έκα ηαθά ζθναβζζιέκμ εάθαιμ ακηίδναζδξ βζα αζθαθή θεζημονβία. Ζ δζαδζηαζία ηδξ πονυθοζδξ είκαζ ζδζαίηενα εοαίζεδηδ ζηδκ πανμοζία ημο αένα. 10. Σδκ απαίηδζδ βζα πνμεπελενβαζία ηςκ ΑΑ οιπενάζιαηα Ζ πθέμκ πνδζζιμπμζμφιεκδ ηεπκμθμβία ηαφζδξ ηςκ ΑΑ είκαζ δ ιαγζηή ηαφζδ. Τπμθμβίγεηαζ υηζ παβημζιίςξ μζ εβηαηαζηάζεζξ ιαγζηήξ ηαφζδξ είκαζ πενίπμο 600. Αοηυ ζδιαίκεζ υηζ οπάνπεζ οπενανηεηή ειπεζνία πμο ηάκεζ ηονίανπδ αοηήκ ηδκ ηεπκμθμβία. οκήεςξ δ ιαγζηή ηαφζδ βίκεηαζ ζε εζηίεξ ιε εζπάνεξ. Δδχ επζθέβεηαζ αοηή δ ηεπκμθμβία ηαζ παναηάης βίκεηαζ εθανιμβή, βζα κα εηηζιδεεί ή εκενβεζαηή ακάηηδζδ. ημκ παναηάης Πίλαθα 5.3 πανμοζζάγμκηαζ ζοκμπηζηά μζ θυβμζ βζα αοηή ηδκ επζθμβή. Πίλαθαο 5.3 φβηνζζδ ηεπκμθμβζχκ ηαφζδξ ηςκ ΑΑ [Stantec,2010] Υαξαθηεξηζηηθά Καύζεο Δθανιμβή ζε ακεπελένβαζηα ΑΑ ιε εηενμβεκή ζφκεεζδ Διπμνζηή, ιε απθή πνήζδ ηαζ αλζμπζζηία Αλζυπζζηα ζημζπεία θεζημονβίαξ Μαδηθή Καύζε Ρεπζηνπ νηεκέλε Κιίλε Αεξηνπνίεζε Πιάζκα Ππξόιπζε Ναζ Όπζ Όπζ Όπζ Όπζ Ναζ Ναζ Ναζ Ναζ Διπμνζηή υπζ ζε ιεβάθμ ααειυ, ζφκεεηδ πνήζδ, αηνζαή ηαζ θζβυηενμ αλζυπζζηδ Πενζμνζζιέκα ζημζπεία, Λεζημονβζηά πνμαθήιαηα Όπζ Πενζμνζζιέκα ζημζπεία, Λεζημονβζηά πνμαθήιαηα Όπζ Πενζμνζζιέκα ζημζπεία, Λεζημονβζηά πνμαθήιαηα

124 ΔΚΣΗΜΖΖ ΣΖ ΔΝΔΡΓΔΗΑΚΖ ΑΝΑΚΣΖΖ ΑΠΟ ΣΖΝ ΚΑΤΖ ΣΧΝ ΑΑ Θεξκνγόλνο δύλακε ησλ ΑΑ Δζζαβςβή Γζα ημκ ζπεδζαζιυ ηαζ ηδ θεζημονβία ιζαξ ΔΚΑΑ, ημ εκενβεζαηυ πενζεπυιεκμ ηςκ ΑΑ είκαζ ιζα πμθφ ζδιακηζηή πανάιεηνμξ. οκήεςξ πνμζδζμνίγεηαζ ιε ηδκ πνήζδ θέαδηα πναβιαηζημφ ιεβέεμοξ ζε πναβιαηζηέξ εβηαηαζηάζεζξ, πεζναιαηζηά ιε εενιζδυιεηνμ μαίδαξ ή ηέθμξ ιε ειπεζνζηά ιμκηέθα. Λυβς δοζημθίαξ ζηδκ ηαηαζηεοή θέαδηα πναβιαηζημφ ιεβέεμοξ, βζα ηδκ ιέηνδζδ ηδξ Καηχηενδξ Θενιμβυκμο Γφκαιδξ (ΚΘΓ), πνδζζιμπμζμφκηαζ μζ δφμ άθθεξ ιέεμδμζ. Δπίζδξ ηα ειπεζνζηά ιμκηέθα απμδεζηκφμκηαζ δ πζμ μζημκμιζηή θφζδ, ζοβηνζκυιεκα ιε ηδκ πεζναιαηζηή δζαδζηαζία, ζδίςξ υηακ μζ πανάιεηνμζ οπμθμβζζιμφ ηδξ ΚΘΓ είκαζ ηαθχξ πνμηαεμνζζιέκμζ. Γεκζηά, δ ΚΘΓ ηςκ ΑΑ μνίγεηαζ ημ εκενβεζαηυ πενζεπυιεκμ πμο εηθφμοκ μζ μνβακζηέξ εκχζεζξ ηςκ ΑΑ ηαηά ηδκ ηαφζδξ ημοξ. Απυ ένεοκεξ πμο έπμοκ βίκεζ, πμθθά ζοιααηζηά ειπεζνζηά ιμκηέθα ααζίγμκηαζ ζηδκ «πνμζεββζζηζηή ακάθοζδ», ζηδκ «ζημζπεζαηή ακάθοζδ» ηαζ ζηδκ «ακάθοζδ ηδξ θοζζηήξ ζφκεεζδξ» ηςκ ΑΑ, υπςξ ακαθένμκηαζ μζ επζηναημφκηεξ ιέεμδμζ ημο πνμζδζμνζζιμφ ηδξ ΚΘΓ. Ακάιεζα ζηζξ παναπάκς ιεευδμοξ, δ αηνζαέζηενδ εεςνείηαζ δ «ζημζπεζαηή ακάθοζδ» ηςκ ΑΑ. Ζ ιέεμδμξ αοηή απαζηεί ημ πενζεπυιεκμ ηςκ ΑΑ ζε πμζμζηυ ηαηά αάνμξ ημο άκεναηα, ημο οδνμβυκμο, ημο μλοβυκμο, ημο πθςνίμο, ημο εείμο ηαζ ηδξ οβναζίαξ. Χζηυζμ ιζα ηέημζα ιέεμδμξ έπεζ ιεβάθμ ηυζημξ ηαζ πνεζάγεηαζ ανηεηυ πνυκμ βζα κα μθμηθδνςεεί. Γζα αοηυ, ιζα θζβυηενμ αηνζαή ηαζ αηνζαήξ αθθά ανηεηά αλζυπζζηδ ιέεμδμξ είκαζ απαναίηδηδ. Έηζζ μζ ειπεζνζηέξ ιέεμδμζ «ακάθοζδξ ηδξ θοζζηήξ ζφκεεζδξ» ηςκ ΑΑ ζε ηνυθζια ή μνβακζηά, ζε πανηί ηαζ πανηυκζ, ζε πθαζηζηά, ζε ιέηαθθα ηαζ ζε άθθα οθζηά άνπζζακ κα πνδζζιμπμζμφκηαζ. ε ζπέζδ ιε ηδκ «πνμζεββζζηζηή ακάθοζδ», δ «ακάθοζδ ηδξ θοζζηήξ ζφκεεζδξ» ηςκ ΑΑ έδεζλε ιζηνυηενμ ζθάθια πνυαθερδξ, αθθά ορδθυηενμ ζε ζπέζδ ιε ηδκ «ζημζπεζαηή ακάθοζδ» [Wilson, 1977]. Λαιαάκμκηαξ οπυρδ ηζξ πναηηζηέξ θεζημονβίαξ ηςκ ΔΚΑΑ, είκαζ ηαπφηενδ ηαζ θεδκυηενδ δ πνυαθερδ ηδξ ΚΘΓ ιε αάζδ ημ ιμκηέθμ πμο ααζίγεηαζ ζηδκ

125 108 «ακάθοζδ ηδξ θοζζηήξ ζφκεεζδξ». Γζα ηδ αεθηίςζδ ηδξ ιεευδμο ηαζ βζα ηδκ αηνίαεζα ηςκ πνμαθέρεςκ, ηα ηθάζιαηα ηςκ ΑΑ μνβακζηά, πανηί ή πανηυκζ, ιέηαθθα, πθαζηζηά ηαζ άθθα ζοζηαηζηά πενζθαιαάκμκηαζ ζημ ιμκηέθμ. ηδ ζοκέπεζα, πνδζζιμπμζείηαζ ακάθοζδ πμθθαπθήξ παθζκδνυιδζδξ. Βαζζζιέκμ ζε ηάπμζα δείβιαηα πμο ζοβηεκηνχκμκηαζ απυ ηάπμζεξ πυθεζξ ηαζ δήιμοξ ζηδκ πενζθένεζα, ημ ειπεζνζηυ ιμκηέθμ ηαζ δ ελίζςζδ ηαηανηίγεηαζ ηαζ πνμαθέπεηαζ δ ΚΘΓ ιε αάζδ ηδκ ζφκεεζδ ηςκ ΑΑ ζηζξ ηονζυηενεξ παναιέηνμοξ. Παναηάης δίκεηαζ μ Πίλαθαο 5.4 ιε ηάπμζεξ παναηηδνζζηζηέξ ελζζχζεζξ πμο έπμοκ πνδζζιμπμζδεεί βζα ημκ οπμθμβζζιυ ηδξ ΚΘΓ, ζε ηαηδβμνίεξ ακάθμβα ιε ημ είδμξ ηδξ ακάθοζδξ πμο έπεζ βίκεζ ηαζ ιε ακαθμνά ζημοξ ενεοκδηέξ πμο ηζξ έπμοκ ηαηανηίζεζ. [Chang et. al, 2007] Πίλαθαο 5.4 Δλζζχζεζξ βζα ημκ πνμζδζμνζζιυ ηδξ ΚΘΓ ζηα ΑΑ ΚΘΓ(ζε kcal/kg) «Πνμζεββζζηζηή ακάθοζδ» «Ακάθοζδ ηδξ θοζζηήξ ζφκεεζδξ» Δξεπλεηήο JNMSWF, 1991 JNMSWF, 1991 JNMSWF, 1991 Liu et al.,1996 Lin,2000 «ημζπεζαηή ακάθοζδ» Wilson,1977 Wilson,1977 Wilson,1977 Με V % ηαηά αάνμξ ηςκ πηδηζηχκ W % οβναζία Pl % ηαηά αάνμξ ηςκ πθαζηζηχκ Mi % ηαηά αάνμξ ηςκ οπμθμίπςκ Wo % ηαηά αάνμξ ημο λφθμο Fo % ηαηά αάνμξ ηςκ ηνμθίιςκ Pa% ηαηά αάνμξ ημο πανηζμφ Ga% ηαηά αάνμξ ηςκ οπμθμίπςκ ιαγί ηαζ ηα ηνυθζια Te % ηαηά αάνμξ ηςκ οθαζιάηςκ

126 ΚΘΓ ηςκ ΑΑ ζηδκ Δθθάδα Ζ ένεοκα ηδξ εφνεζδξ ηδξ ΚΘΓ ηςκ ΑΑ πενζμπχκ ηδξ Δθθάδαξ έθενε θίβα απμηεθέζιαηα ηαεχξ είκαζ εθάπζζηα ηα αζαθζμβναθζηά ζημζπεία. Αοηυ ζοιααίκεζ, ηονίςξ βζαηί δεκ οπάνπεζ ηαφζδ ηςκ ΑΑ ζηδκ πχνα. Ακαθμνά βίκεηαζ ηονίςξ ζηδκ ένεοκα ηςκ Κμοθμδήιμο ηαζ αιανά, ημο Πακεπζζηδιίμο ηδξ Θεζζαθμκίηδξ, μζ μπμίμζ οπμθυβζζακ ηδκ εενιμβυκμ δφκαιδ ηςκ ΑΑ πενζμπήξ ηδξ Θεζζαθμκίηδξ. [Koufodimos and Samaras, 2002] Ζ ένεοκα αοηή ααζίζηδηε ζηα ΑΑ πμο ζοβηεκηνχεδηακ ημ 1998 ζηδκ Ποθαία ηδξ Θεζζαθμκίηδξ. Σδκ πενίμδμ αοηή δεκ θεζημονβμφζε πνυβναιια ακαηφηθςζδξ βζα ηδκ πενζμπή ηαζ υθα ηα ΑΑ ηαηέθδβακ ζημοξ ΥΤΣΑ. Ζ ζοθθμβή ηςκ ΑΑ έβζκε πέκηε θμνέξ ακά επμπή βζα κα ιδκ οπάνπεζ επμπζηή δζαηφιακζδ ζηα ΑΑ. Ο υβημξ πμο ζοθθεβυηακε ακά επμπή ήηακ 30m 3. Έπεζηα, ημ δείβια πμο επζθεβυηακ ήηακ 3m 3. Σα ηφνζα ηθάζιαηα ηςκ ΑΑ πμο επζθέπεδηακ είκαζ ηα ηνυθζια ή μνβακζηά, ηα πθαζηζηά, ηα πανηζά ηαζ ηα πανηυκζα, ηα ιέηαθθα ηαζ ηα βοαθζά. Δπίζδξ εεςνδεήηακ ηαζ άθθα δομ ηθάζιαηα ηςκ ΑΑ ημ Γένια-Ύθαζια-Ξφθμ-Λάζηζπμ, πμο μιαδμπμζήεδηακ ζε ιζα πανάιεηνμ, ηδκ ΓΤΞΛ ηαζ ηα δζάθμνα πμο απμηεθμφκηαζ απυ ιζηνά ημιιάηζα ηςκ ηφνζςκ παναιέηνςκ. Μεηνήεδηακ μζ ακχηαηεξ εενιμβυκεξ δοκάιεζξ (ΑΘΓ) δ οβναζία ηαζ δ παναβυιεκδ ηέθνα ακά ηθάζια. Έπεζηα έβζκε ηαζ δ απαναίηδηδ ζημζπεζαηή ακάθοζδ. Δπίζδξ οπμθμβίζηδηακ μζ ΚΘΓ ηςκ επί ιένμοξ ηθαζιάηςκ αάζδ ημο ηφπμο (5.1). (5.1) Όπμο Ζ: ημ πμζμζηυ ηαηά αάνμξ ημο οδνμβυκμο ζε λδνά ΑΑ Τ: ημ πμζμζηυ ηαηά αάνμξ ηδξ οβναζίαξ ζηα ΑΑ 2509 kj/kg: δ εενιμβυκμξ βζα ηδκ ελάηιζζδξ ημο φδαημξ ζε αηιμζθαζνζηή πίεζδ Σα απμηεθέζιαηα ηςκ ιεηνήζεςκ ηδξ ΑΓΘ δίκμκηαζ ζημκ παναηάης Πίλαθα 5.5. Παναηδνείηαζ υηζ ηάπμζα απυ ηα ηθάζιαηα πμο ηαηδβμνζμπμζμφκηαζ ηα ΑΑ δεκ ζοκεζζθένμοκ ζηδκ εενιμβυκμ δφκαιδ ηςκ ΑΑ. Αοηά είκαζ ηα ιέηαθθα ηαζ ημ βοαθί πμο δεκ ηαίβμκηαζ ηαζ δεκ πανάβμοκ εκένβεζα. Δπίζδξ δίκμκηαζ ηα απμηεθέζιαηα ηδξ

127 110 ζημζπεζαηήξ ακάθοζδξ ηςκ ηφνζςκ πδιζηχκ ζημζπείςκ, ηδξ οβναζίαξ ηαζ ηδξ παναβυιεκδξ ηέθναξ. Πίλαθαο 5.5 Κφνζεξ ιεηνήζεζξ Κμοθμδήιμο ηαζ αιανά Γείγκα Υεκηθό ζηνηρείν Τγξαζία Σέθξα ΑΘΓ ΚΘΓ (θαηά βάξνο) (θαηά βάξνο) (Mj/kg) C(%) H(%) N(%) (%) (%) Οξγαληθά 49,2 7,0 1,94 72,9 5,1 4,892 1,486 Υαξηηά 39,1 5,5 0,17 27,1 9,4 12,037 10,123 Πιαζηηθά 81,6 13,6 1,14 21,3 3,9 32,617 29,003 ΓΤΞΛ 47,3 5,9 4,88 18,6 6,5 15,617 13,810 Ακαθένεηαζ υηζ θυβς έθθεζρδξ ηδξ ακαηφηθςζδξ ηαζ ηάεε είδμοξ άθθδξ επελενβαζίαξ, ηα ζημζπεία είκαζ ακηζπνμζςπεοηζηά ιυκμ βζα ηδκ πενζμπή ηδξ Ποθαίαξ. Πάκηςξ ιζα ζοζπέηζζδ ηςκ ζημζπείςκ ηδξ ένεοκαξ, ιε ηα ζημζπεία πμο οπάνπμοκ βζα ηδκ ΠΓΔ, έβζκε βζα κα οπάνλεζ ιζα εηηίιδζδ ηδξ ΚΘΓ ιε αάζδ αοηέξ ηζξ ιεηνήζεζξ. Με ιζα ακάθοζδ ηαηά ηδκ ιέεμδμ ηδξ «θοζζηήξ ζφκεεζδξ» ηςκ ΑΑ ηαζ ιε βκςζηέξ ηζξ ηζιέξ ηδξ ΚΘΓ ηςκ ηθαζιάηςκ ηςκ ΑΑ είκαζ δοκαηή ιζα ηαηά πνμζέββζζδ εηηίιδζδ ηδξ ζοκμθζηήξ ΚΘΓ ηςκ ΑΑ. Έηζζ αθαζνέεδηε δ ηαηδβμνία ηςκ ΓΤΞΛ ηαζ πάνεδηε δ πακεθθαδζηή ζφκεεζδ ηςκ ΑΑ απυ ημκ Οζημκμιυπμοθμ, [Οζημκμιυπμοθμξ, 2009], υπςξ αηνζαχξ ηαζ ζημ 3 ν Κεθάιαην. Πίλαθαο 5.6 Δηηίιδζδ ΚΘΓ βζα ΠΓΔ ηαζ Δθθάδα βζα ημ ΔΚΑΑ Καηεγνξία ΑΑ Πνζνζηό ΑΑ (%) θαηά βάξνο ΚΘΓ αλά θιάζκα ζε kj/ kg Ονβακζηά 27, Υανηί, πανηυκζ 27, Πθαζηζηά 20, Μέηαθθα 3,2 0 Γοαθί 3,8 0 Άθθα 17,2 0 φκμθμ Άθθδ ιζα ένεοκα βζα ηδκ ΚΘΓ ηςκ εθθδκζηχκ ΑΑ έβζκε πνυζθαηα, ημ 2010, απυ ημοξ Καναβζακκίδδ, Ακηςκυπμοθμ ημο Πακεπζζηδιίμο ηδξ Θεζζαθμκίηδξ ηαζ ημκ Καθμβήνμο, Πνυεδνμ ημο εθθδκζημφ ζοιαμοθίμο βζα ηδκ εκενβεζαηή αλζμπμίδζδ ηςκ απμαθήηςκ, ημ μκμιαγυιεκμ «οκένβεζα», [Karagiannidis et al., 2010]. Ζ ένεοκα

128 111 αοηή δδιμζζεφηδηε ζημ 3 μ δζεεκέξ ζοιπυζζμ βζα ηδκ εκένβεζα απυ αζμιάγα ηαζ απυαθδηα, πμο δζελάπεδηε ζηδκ Βεκεηία ημκ Νμέιανδ ημο Γίκεηαζ ιέηνδζδ ηςκ ηθαζιάηςκ ηςκ ΑΑ βζα ηδκ ΑΘΓ απυ εενιζδυιεηνμ μαίδαξ. Γίκεηαζ ζφβηνζζδ ιε απμηεθέζιαηα πμο παίνκμκηαζ απυ ιαεδιαηζημφ ηφπμοξ ηαζ αβαίκεζ ημ ζοιπέναζια υηζ μ ηφπμξ πμο δίκεζ νεαθζζηζηά απμηεθέζιαηα είκαζ μ ηφπμξ ημο Dulong. Αοημί μζ ιαεδιαηζημί ηφπμζ ζηδνίγμκηαζ ζηδκ ζημζπεζαηή ακάθοζδ ηαζ πάνεδηακ απυ ηδκ ένεοκα ημο Meraz [Meraz et al., 2003]. Έπεζηα βίκεηαζ ηαζ ζημζπεζαηή ακάθοζδ ηςκ ηθαζιάηςκ ηαζ πανμοζζάγεηαζ δ ΑΘΓ ηαζ δ ΚΘΓ ακά ηθάζια ηςκ ΑΑ απυ ημκ ηφπμ ημο Dulong πμο εεςνήεδηε επζηναηέζηενμξ. Οζ ιαεδιαηζημί ηφπμζ ημο Dulong πμο οπάνπμοκ απυ ηζξ ανπέξ ημο 1800 ηαζ πνδζζιμπμζμφκηαζ εονέςξ ζηδκ πδιζηή ιδπακζηή έπμοκ ςξ ελήξ. (5.2) (5.3) Όπμο C : ημ πενζεπυιεκμ επί ηζξ εηαηυ ζε άκεναηα ηαηά αάνμξ Ζ 2 : ημ πενζεπυιεκμ επί ηζξ εηαηυ ζε οδνμβυκμ ηαηά αάνμξ Ο 2 : ημ πενζεπυιεκμ επί ηζξ εηαηυ ζε μλοβυκμ ηαηά αάνμξ S : ημ πενζεπυιεκμ επί ηζξ εηαηυ ζε εείμ ηαηά αάνμξ 2466 kj/kg δ εενιμβυκμξ βζα ηδκ ελάηιζζδ ημο φδαημξ ζε εενιμηναζία 15 C Οζ ιεηνήζεζξ πμο ζηδνίγεηαζ δ ελίζςζδ ημο Dulong δίκμκηαζ ζημκ παναηάης Πίλαθα 5.7. Δίκαζ μζ ακηίζημζπεξ ιεηνήζεζξ πμο πάνεδηακ ηαζ ζηδκ ένεοκα ημο Κμοθμδήιμο ηαζ αιανά. Κφνζα δζαθμνά είκαζ υηζ μζ ιεηνήζεζξ αοηέξ είκαζ ζε λδνά ΑΑ.

129 112 Πίλαθαο 5.7 Μεηνήζεζξ ΚΘΓ [Karagiannidis et al., 2010] Γείγκα Υεκηθό ζηνηρείν (θαηά βάξνο) Σέθξα (θαηά βάξνο) ΑΘΓ ΚΘΓ (Mj/kg) C(%) H(%) Ο(%) S(%) N(%) (%) Ονβακζηά 48 6,4 37,6 0,4 2,6 5 7,08 4,55 Υανηζά 43,5 6,0 44 0,2 0,3 6 14,49 13,03 Πθαζηζηά 60 7,2 22,8 0 4, , Μέηαθθα 4,5 0,6 4,3 0 0,1 90,5 1,55 1,35 Άθθα 20,91 2,39 12,78 0,1 0,4 42,93 6,72 5,69 Έηζζ ιε πνήζδ ηςκ ελζζχζεςκ (5.2) ηαζ (5.3) οπμθμβίζηδηακ ΑΘΓ ηαζ ΚΘΓ βζα υθα ηα ηθάζιαηα ηςκ ΑΑ. Έηζζ αθμφ ζοκοπμθμβίζηδηακ ιε ηα απμηεθέζιαηα ηδξ ένεοκαξ ημο Οζημκμιυπμοθμο, υπςξ ηαζ πνμδβμοιέκςξ, δζαιμνθχκεηαζ μ παναηάης Πίλαθαο 5.8. Πίλαθαο 5.8 Γεφηενδ εηηίιδζδ ηδξ ΚΘΓ ηδξ ΠΓΔ βζα ημ ΔΚΑΑ Καηεγνξία ΑΑ Πνζνζηό ΑΑ (%) θαηά βάξνο ΚΘΓ αλά θιάζκα ζε kj/ kg Ονβακζηά 27, Υανηί, πανηυκζ 27, Πθαζηζηά 20, Μέηαθθα 3, Γοαθί 3,8 0 Άθθα 17, φκμθμ 100, Σέθμξ, ιε ηδκ ένεοκα ημο Δονςπασημφ Κμζκμαμοθίμο ιε υκμια «Καθφηενεξ ηεπκζηέξ βζα ηδκ Καφζδ ηςκ Απμαθήηςκ» ημο 2006, [ΔC, 2006], δίκμκηαζ ζημκ Πίλαθα 5.9, μζ ιέζεξ ηζιέξ ηαζ μζ δζαηοιάκζεζξ ηδξ ΚΘΓ ζε ενβμζηάζζα πμο δήθςζακ ζημζπεία ζε υθδ ηδκ Δονχπδ.

130 113 Πίλαθαο 5.9 ΚΘΓ ηςκ ΑΑ ζφιθςκα ιε ηδκ [ΔC, 2006] Σύπνο ηεξενύ Απνβιήηνπ Γηαθύκαλζε ΚΘΓ (Mj/kg) Μέζε ηηκή ΚΘΓ (Mj/kg) ΑΑ 6,3-10,5 9 ΑΑ ιεηά απυ ακαηφηθςζδ 6,3-11,5 10 Α πανυιμζα ιε ΑΑ 7,6-12,6 11 (ηονίςξ Διπμνζηά ηαζ απυ ηέκηνα πυθεςκ) Διπμνζηά ΑΑ ,5 (λεπςνζζηή ζοθθμβή ζηδκ πδβή) Ακαηοηθχζζια Α Ζ εηηίιδζδ ηδξ ΚΘΓ είκαζ πμθφ ζδιακηζηή βζα ηδξ πεναζηένς δζενεφκδζδ ηδξ ζοκμθζηήξ παναβςβήξ εκένβεζαξ ηδξ εβηαηάζηαζδξ ηαφζδξ ηςκ ΑΑ. Δπζθέβεηαζ κα πνδζζιμπμζδεεί δ ηζιή ηςκ 10,885 Mj/kg. Δίκαζ ιζα ηζιή ημκηά ζε αοηήκ πμο πνμηείκεηαζ ηαζ απυ ηδκ ένεοκα ηδξ Δονςπασηήξ Δπζηνμπήξ. Αοηή δ ηζιή απμννέεζ απυ ηδκ πνυζθαηδ ένεοκα ημο Καναβζακκίδδ ζε ζοκδοαζιυ ιε ηδκ πνυζθαηδ ένεοκα ημο Οζημκμιυπμοθμο Λέβεηαο Δπζθμβή θέαδηα βζα ηδκ ηαφζδ ηςκ ΑΑ Δπζθέβεηαζ θέαδηαξ οδναοθςηυξ ηαηαηυνοθςκ δζαδνμιχκ ιε οπένεενιμ αηιυ εενιμηναζίαξ 500 C, ιέζα ζημκ θέαδηα. Δπζθέβμκηαζ παιδθέξ εενιμηναζίεξ αηιμφ ηαζ πζέζεζξ 40 atm, ζημκ θέαδηα θυβς ηδξ ημλζηυηδηαξ ηςκ ηαοζαενίςκ. ε ιεβαθφηενεξ εενιμηναζίεξ αηιμφ έπμοιε ιεβάθδ δζάανςζδ ηςκ ζςθήκςκ, ηονίςξ ημο οπενεενιακηήνα ηαζ ιεζςιέκδ πενίμδμ γςήξ ηζξ πενίπμο 5000 χνεξ. Αοηή δ δζάηαλδ ημο εενιζημφ δζηηφμο πμο εα πανμοζζαζηεί παναηάης εα ιπμνεί κα έπεζ πενίμδμ γςήξ ηζξ 8000 χνεξ δδθαδή πενίπμο 333 διένεξ βζα εζημζζηεηνάςνδ θεζημονβία. Οζ ακάβηεξ ζοκηήνδζδξ ηςκ επί ιένμοξ ελανηδιάηςκ, είκαζ ιδδαιζκέξ ηαζ έκαξ ιδκζαίμξ έθεβπμξ είκαζ ακαβηαίμξ. Έηζζ δ εβηαηάζηαζδ απυ ηδκ δζεεκή ειπεζνία εα πνέπεζ κα παναιέκεζ ηθεζζηή βζα πενίπμο 15 ιένεξ ημ έημξ ηαζ κα θεζημονβεί βζα 8000 ζοκεπυιεκεξ χνεξ.

131 Δηηίιδζδ ηδξ εενιζηήξ απυδμζδξ ημο εενιζημφ δζηηφμο ηδξ ΔΚΑΑ Γζα κα βίκεζ οπμθμβζζιυξ ηδξ εενιζηήξ απυδμζδξ ημο αηιμπαναβςβμφ πνέπεζ κα είκαζ βκςζηή δ εενιμβυκμξ δφκαιδ ημο ηαοζίιμο. Έηζζ, υπςξ εηηζιήεδηε παναπάκς (αθ ) είκαζ kj/kg ΑΑ. Ζ εηηίιδζδ βίκεηαζ αάζδ ημο αζαθίμο ημο Κ.Υ. Λέθα ηαεδβδηή ημο Πακεπζζηδιίμο Παηνχκ «Δζηίεξ ηαζ αηιμπαναβςβμί» ημο οκήεςξ ηέημζεξ εηηζιήζεζξ βίκμκηαζ αάζδ οπμθμβζζηζηχκ πνμβναιιάηςκ πμο πνμζμιμζχκμοκ ηδκ ηαφζδ πνδζζιμπμζχκηαξ ανζειδηζηέξ ιεευδμοξ, ανίζημοκ εενιμηναζίεξ ζηδκ εζηία, ζημκ θέαδηα ηαζ βεκζηά ιπμνμφκ κα οπμθμβίζμοκ ημκ ζοκμθζηυ ααειυ απυδμζδξ ηδξ ΔΚΑΑ. Οζ ηζιέξ ηδξ εκεαθπίαξ πάνεδηακ απυ πίκαηεξ πμο απακηχκηαζ ζε αζαθία εενιμδοκαιζηήξ. Ζ ηζιή ηδξ ΚΘΓ είκαζ ζε kcal/kg δδθαδή είκαζ kj/kg kcal/kg ΑΑ. Ζ ειπεζνία απυ πνήζδ αηιμπαναβςβχκ (θέαδηεξ) δίκεζ έκακ ζοκηεθεζηή εενιζηήξ απυδμζδξ πενίπμο 80%. Δπίζδξ μζ αηιμζηνυαζθμζ πμο πνδζζιμπμζμφκηαζ βζα ηδκ παναβςβή δθεηηνζημφ νεφιαημξ έπμοκ έκακ ζοκμθζηυ ζοκηεθεζηή απυδμζδξ (δθεηηνζηήξ ηαζ ιδπακζηήξ) πενίπμο 90%. Όηακ δ δθεηηνζηή απαζημφιεκδ εκένβεζα είκαζ πενζζζυηενδ απυ ηδκ απαζημφιεκδ εενιυηδηα πνμηζιάηαζ κα ζπεδζαζηεί ημ παναηάης εενιζηυ ηφηθςια. Σμ ηφηθςια έπεζ ζπεδζαζηεί βζα ηδκ παναβςβή δθεηηνζζιμφ ηαεχξ μζ ακάβηεξ βζα εένιακζδ ζημκ Γήιμ Γοηζηήξ Απαΐαξ, πμο πνμαθέπεηαζ κα ηαηαζηεοαζηεί δ ΔΚΑΑ, είκαζ παιδθέξ. Έηζζ δ παναβςβή εενιυηδηα ηνίκεηαζ ανπζηά άβμκδ. Ανβυηενα πνμηείκμκηαζ θφζεζξ βζα ηδκ εηιεηάθθεοζδ ηδξ παναβυιεκδξ εενιυηδηαξ. Ακηίεεηα ζε πχνεξ ηδξ Βυνεζαξ Δονχπδξ, υπςξ δ Οθθακδία, οπάνπεζ ακάβηδ βζα εένιακζδ ηαε υθμ ημ έημξ. ημ παναηάης εενιζηυ δίηηομ ηα α 1, α 2, α 3 ηαζ α 4 είκαζ δ ιάγα ημο αηιμφ πμο απμιαζηεφεηαζ ζηζξ ακηίζημζπεξ εέζεζξ ςξ πνμξ ηδκ ζοκμθζηή ιάγα ημο αηιμφ πμο ηοηθμθμνεί ζημ δίηηομ. Ζ ζοκμθζηή ημο ιάγα αηιμφ πμο εεςνείηαζ υηζ ηοηθμθμνεί ζημ δίηηομ είκαζ 1. Δπίζδξ ηα ζφιαμθα i 1 εχξ i 10 πνδζζιμπμζμφκηαζ βζα ηδκ εκεαθπία ημο αηιμφ ζηζξ ακηίζημζπεξ εέζεζξ 1 εχξ 10 ημο δζηηφμο. Σέθμξ X είκαζ δ λδνυηδηα ημο αηιμφ.

132 115 ρήκα 5.8 Θενιζηυ δίηηομ ΔΚΑΑ Πίλαθαο 5.10 Καηάζηαζδ φδαημξ ζημ εενιζηυ δίηηομ ηδξ ΔΚΑΑ Θέζε Πίεζε (atm) Θεξκνθξαζία ( C) i (Κcal/kg) X μεξόηεηα Μάδα ύδαηνο , α 1 2 1, , α 1 - α 2 3 1, , α 1 - α 2 - α 3 4 0, ,0 0,918 α 4 5 1, ,918 α 5 6 1,5 94,12 94,12 0 α ,12 99,12 0 α ,1 147, ,2 151,2 0 α 1

133 116 Γζα ημκ οπμθμβζζιυ ημο εενιμδοκαιζημφ ααειμφ απυδμζδξ αημθμοεείηαζ δ ιέεμδμξ ηδξ δζαηήνδζδξ ηδξ εκένβεζαξ. Δπίζδξ εεςνείηαζ υηζ ζε ηάεε πνμεενιακηήνα φδαημξ, οπάνπεζ ιζα δζαθμνά 5º C ιεηαλφ ηςκ ελυδςκ ημο εενιαζκυιεκμο ηαζ ημο εενιαίκμκημξ φδαημξ. ημκ πνχημ πνμεενιακηήνα μδδβείηαζ αηιυξ πμο έπεζ πανεεί απυ ημκ αηιμζηνυαζθμ ηαζ μδδβείηαζ βζα κα ακεαάζεζ ηδκ εενιμηναζία ημο κενμφ πμο πδβαίκεζ ζημκ θέαδηα. Σμ κενυ εδχ ανίζηεηαζ ζε ορδθή πίεζδ ηαεχξ έπεζ πενάζεζ απυ ακηθία ηαζ εενιαίκεηαζ ιε ηδκ εενιυηδηα ηςκ αηιχκ απυ ημκ ζηνυαζθμ. Ζ ελίζςζδ δζαηήνδζδξ ηδξ εκένβεζαξ πενζβνάθεηαζ παναηάης. Σμ 2% είκαζ μ αηιυξ πμο πάκεηαζ ζημ δμπείμ ηςκ ζοιποηκςιάηςκ ηαζ έπεζ εκεαθπία i = 642,8 kcal/kg. α 1 i 1 + α 1 i 1 + (1- α 1 - α 2 - α 3 ) ( i 3-5 ) + (α 3 + 0,02) i x = i (1) 1 νο πξνζεξκαληήξαο (5.4) Οζ απαενζςηέξ έπμοκ ζακ ζημπυ κα απαενζχζμοκ ημ πνμεενιαζιέκμ ζημοξ πνμεενιακηήνεξ παιδθήξ πίεζδξ ζοιπφηκςια ημο αηιμφ ημο ζηνμαίθμο, βζα κα απμθεοπεμφκ πδιζηέξ δζαανχζεζξ ζηζξ ηνμθμδμηζηέξ ακηθίεξ, ζηζξ ζςθδκχζεζξ ηαζ ζημκ αηιμπαναβςβυ. Όπςξ είκαζ βκςζηυ ηα εονζζηυιεκα ζημ ζοιπφηκςια αένζα είκαζ ημ CO 2 ηαζ ημ Ο 2. Οζ ζφβπνμκμζ απαενζςηέξ ενβάγμκηαζ οπυ πίεζδ 1,5 έςξ 5 atm ηαζ αολάκμοκ ηδκ εενιμηναζία ημο εζζενπυιεκμο κενμφ ηαηά 5-15 C. Ο ζπεδζαζιυξ ημοξ βίκεηαζ ηαηά ηέημζμ ηνυπμ, χζηε ηάεε θμνηίμ ημο αηιμπαναβςβμφ δδθαδή δ απαενίςζδ, πμο εα επζηοβπάκμοκ κα είκαζ ηέθεζα. Ζ ανπή θεζημονβίαξ ημοξ ζοκίζηαηαζ ζηδκ ακάιζλδ ημο αηιμφ ιε ημ κενυ ηαζ εένιακζδ ημο ιέπνζ ηαηαζηάζεςξ αναζιμφ. Όπςξ είκαζ βκςζηυ δ ζοβηέκηνςζδ αενίςκ ζημ κενυ ιεζχκεηαζ ιε ηδκ αφλδζδ ηδξ εενιμηναζίαξ βζα κα ιδδεκζζηεί πναηηζηά ζηδκ εενιμηναζία αναζιμφ. Σα αένζα θεφβμοκ ιε ηζξ θοζαθίδεξ αηιμφ. α 1 i1 + α 2 i2 + (1- α 1 - α 2 - α 3 ) (i 3-5) + (α 3 + 0,02) i x = ,02 i (2) απαεξησηήο (5.5)

134 117 α 2 655,5 + α 1 157,1 + (1- α 1 - α 2 - α 3 ) 94,12 + (α 3 + 0,02) i x = ,8 * 0,02 (2) απαεξησηήο (5.6) Μεηά έπς ηδκ ελίζςζδ απυ ημ δμπείμ ζοιποηκςιάηςκ υπμο βίκεηαζ ηαζ δ ηνμθμδμζία ημο κενμφ πμο δζαθεφβεζ ζημκ απαενζςηή. α 3 i 3 + 0,02 17 = (α 3 + 0,02) i x (4) δνρείν ζπκππθλσκάησλ (5.7) Δπμιέκςξ βζα ηδκ εφνεζδ ηςκ α 1, α 2, α 3, α 4 έπς ημ ελήξ ζφζηδια ελζζχζεςκ: α = α 1 151, ,1 (1) 1 νο πξνζεξκαληήξαο (5.8) α 3 640,62 + (1- α 1 - α 2 - α 3 ) 45 = α 3 99,12 +(1- α 1 - α 2 - α 3 ) 94,12 (3) 2 νο πξνζεξκαληήξαο (5.9) Θέημκηαξ υπμο i 2 = 655,5 i 1 = 152,1 i 3-5 = 94,12 i = 642,8 α 3 99,12 + 0,02 17 = (α 3 +0,02) i x (4) δνρείν ζπκππθλσκάησλ (5.10) ηαζ ιε α 1 + α 2 + α 3 + α 4 = 1 (5) εμίζσζε καδώλ (5.11) Άβκςζημζ είκαζ ηα α 1, α 2, α 3, α 4 ηαζ i x ηαζ οπμθμβίγμκηαζ: α 1 = 0,067 α 2 = 0,0454 α 3. = 0,0738 α 4 = 0,8 i x = 74,28 kcal/kg

135 118 Αθθά δ ζοκμθζηή εενιυηδηα πμο δίκεηαζ ζημ εενιζηυ δίηηομ είκαζ δ εενιυηδηα πμο δίκεηαζ ζημκ θέαδηα ηαζ απυ ημ επζπθέμκ κενυ ζημ δμπείμ ζοιποηκςιάηςκ. Σμ εκενβεζαηυ πενζεπυιεκμ ημο κενμφ πμο εζζένπεηαζ ζημ δίηηομ ζημ δμπείμ ζοιποηκςιάηςκ είκαζ πμθφ ιζηνυ ηαζ αιεθείηαζ. Τπμθμβίγεηαζ παναηάης δ εενιυηδηα εζζυδμο βζα ημ εενιζηυ δίηηομ: Q 1 = Γi = i i 9 = ,1 = 674,9 kcal/kg (5.12) Ζ εενιυηδηα πμο πάκεηαζ ζημ δίηηομ είκαζ αοηή ηονίςξ πμο πάκεηαζ ζημ ροβείμ ηαζ αοηή πμο δζαθεφβεζ ιε ημ 2% ημο αηιμφ πμο πάκεηαζ ζημ απαενζςηή. ημπυξ ηςκ ροβείςκ είκαζ κα ζοιποηκχζμοκ ημκ αηιυ, πμο αβαίκεζ απυ ημκ ζηνυαζθμ δδιζμονβχκηαξ έηζζ ηδκ οπμπίεζδ, πμο αολάκεζ ηδκ εθζπηζηή πηχζδ. Ζ οπμπίεζδ αοηή είκαζ ζοκάνηδζδ πνμθακχξ ηδξ εενιμηναζίαξ ρφλεςξ ημο ιέζμο, απυ ηδκ μπμία εα ελανηδεεί δ εενιμηναζία ζοιποηκχζεςξ ημο οδναηιμφ. Ζ εενιμηναζία αοηή βζα πμηαιίζζμ ή οπυβεζμ κενυ είκαζ απυ 0-40 C. Σμ ζοιπφηκςια ιεηά ηδκ δζέθεοζδ ημο απυ ημ ροβείμ έπεζ εενιμηναζία 45 C ηαζ πδβαίκεζ ζε ακηθία υπμο δ πίεζδ ακεααίκεζ ζηζξ 1,5 atm. Άνα μζ ζοκμθζηέξ απχθεζεξ ημο εενιζημφ ηοηθχιαημξ είκαζ: Q 2 = 0,02 i + α 4 ( i 4 i 45 C ) = 0,02 642,8+ 0,8 (572-45) 434,46 kcal/kg (5.13) Δπμιέκςξ οπμθμβίγεηαζ μ εενιζηυξ ζοκηεθεζηήξ απυδμζδξ n ε μ μπμίμξ δείπκεζ ηδκ εενιζηή απυδμζδ ημο εενιζημφ δζηηφμο. n θ = (Q 1 -Q 2 ) / Q 1 0,356 = 35,6 % (5.14)

136 119 Καζ ιε βκςζηέξ υθεξ ηζξ απμδυζεζξ, εζηίαξ, εενιζημφ δζηηφμο θέαδηα ηαζ αηιμζηνμαίθμο, έπς ημκ ζοκμθζηυ δθεηηνζηυ ααειυ απυδμζδξ ημο εενιζημφ δζηηφμο ηδξ ΔΚΑΑ. n = 0,9 0,8 0,356 0,256 = 25,6% (5.15) Ζ ακαιεκυιεκδ παναβςβή δθεηηνζηήξ ζζπφξ βζα ημ 2020 οπμθμβίγεηαζ αάζδ ηςκ ιέζςκ ηζιχκ ηςκ ΑΑ πμο δέπεηαζ δ ΔΚΑΑ δδθαδή ημκ ιέζμ υνμ ηςκ ΑΑ πμο πανάβμοκ μζ ιυκζιμζ ηάημζημζ ιε ημοξ επμπζημφξ. Με ιζα ιέζδ πμζυηδηα ΑΑ πμο δέπεηαζ δ ΔΚΑΑ ακά διένα κα είκαζ 914,43 ηυκμζ. Ζ ΔΚΑΑ ιεηά ηδκ πνμβναιιαηζζιέκδ δζαημπή ηςκ 15 διενχκ βζα ενβαζίεξ ζοκηήνδζδξ δέπεηαζ βζα άθθεξ 18 διένεξ, βζα ημ δίζεηημ έημξ 2020, ηδκ ιέζδ διενήζζα παναβςβή ΑΑ ηςκ 914,43 ηυκςκ. Σα ΑΑ ηαηά ηδκ δζάνηεζα πμο δ ΔΚΑΑ παναιέκεζ ηθεζζηή βζα ζοκηήνδζδ, απμηίεεκηαζ ακεπελένβαζηα ζημκ ΥΤΣΤ ηδξ Γ. Απαΐαξ. Ζ ΔΚΑΑ θεζημονβεί λακά βζα ηζξ 18 οπυθμζπεξ διένεξ ημο πνυκμο. Έηζζ πνμηφπηεζ ιζα ζοκμθζηή πμζυηδηα ΑΑ πμο ηαίβεηαζ ηαζ είκαζ ίζδ ιε ( ) 914, ηυκμζ ιε ζοκμθζηά = χνεξ θεζημονβίαξ ΔΚΑΑ. Απυ εδχ πνμηφπηεζ ιζα ιέζδ πμζυηδηα ΑΑ πμο δ ΔΚΑΑ επελενβάγεηαζ ακά χνα ίζδ ιε πενίπμο 38 ηυκμοξ. Σεθζηά δ παναβυιεκδ δθεηηνζηή εκένβεζα δίκεηαζ απυ ημκ παναηάης ηφπμ. P = ,256 / ,4 MW (5.16) Δπίζδξ πνέπεζ κα βίκεζ εηηίιδζδ ηδξ πμζυηδηαξ αηιμπαναβςβήξ ακά χνα πμο πνεζάγεηαζ ημ εενιζηυ ηφηθςια βζα κα θεζημονβήζεζ. Ζ εηηίιδζδ αοηήξ ηδξ πμζυηδηαξ βίκεηαζ ιέζα απυ ειπεζνζηυ ιαεδιαηζηυ ηφπμ πμο πνμηείκεζ δ Δονςπασηή Δπζηνμπή. [ΔΔ, 2006]. ΚΘΓ = (1,133 (m αηιμο / m ΑΑ ) (i 1 - i 9 ) + 0,008 T Λ ) / 1,085 (kj/kg) m αηιμφ 139,32 ηυκμζ / χνα (5.17)

137 120 Όπμο ΚΘΓ : kj/kg0 m ΑΑ = 38 ηυκμζ / χνα βζα ηo έημξ 2020 i 1 - i kj/kg δ εενιυηδηα πμο δίκεηαζ ζημκ θέαδηα Σ Λ = 500 C δ εενιμηναζία ζημκ θέαδηα Δκένβεζα πμο πανάβεηαζ ζε εονςπασηέξ ΔΚΑΑ Οζ ΔΚΑΑ, δζαηνίκμκηαζ ζε αοηέξ πμο πανάβμοκ ιυκμ δθεηηνζηή ζζπφ ηαζ ζε αοηέξ πμο πανάβμοκ δθεηηνζηή ηαζ εενιζηή ζζπφ. Οζ πνχηεξ ζφιθςκα ιε ηδκ ιεθέηδ ηδξ Δονςπασηήξ Δπζηνμπήξ, [EC, 2006], πανάβμοκ δθεηηνζηή ζζπφ ηαηά ιέζμ ζοκηεθεζηή απυδμζδξ 22%. Ζ Δονςπασηή οκμιμζπμκδία ηςκ ΔΚΑΑ (CEWEP) ζε ένεοκα πμο έηακε ζε 75 ΔΚΑΑ πμο πανάβμοκ ιυκμ δθεηηνζηή ζζπφ ημ ηαζ δδιμζζεφηδηε ημκ Μάνηζμ ημο 2009, δίκεζ έκακ ιέζμ ζοκηεθεζηή απυδμζδξ 20,7%, ιε ηαοηυπνμκδ πνήζδ εενιυηδηαξ, ζε πμζμζηυ 15% βζα πνμεένιακζδ ηςκ ΑΑ. Ο Οζημκμιυπμοθμξ [Economopoulos, 2009], ακαθένεζ ιέζδ δθεηηνζηή απυδμζδ βζα ηζξ ΔΚΑΑ ίζδ ιε 22%. Ζ ΔΚΑΑ ηδξ Brescia πμο εεςνείηαζ πνυηοπδ πανέπεζ ζημ δθεηηνζηυ δίηηομ 650 kwh / ηυκμ ΑΑ δθεηηνζηήξ εκένβεζαξ, ιε ιζα ΚΘΓ ηςκ ΑΑ πενίπμο 10 ΜJ/kg. Σέθμξ ιζα ζφβπνμκδ ΔΚΑΑ ζημ Άιζηενκηαι ηδκ Οθθακδίαξ πμο λεηίκδζε κα θεζημονβεί ημ 2008 ιε πνυηοπδ ηεπκμθμβία ακαεένιακζδξ ημο αηιμφ ηαζ πνήζδξ ηδξ απυαθδηδξ εενιυηδηαξ βζα εένιακζδ ηςκ ΑΑ, πανέπεζ 850 kwh δθεηηνζηήξ εκένβεζαξ ζημ δίηηομ ηαζ έπεζ ζοκμθζηή εζςηενζηή δθεηηνζηή ηαηακάθςζδ 90 kwh / ηυκμ ΑΑ, απυ ιζα ΚΘΓ ηςκ ΑΑ πενίπμο 10 ΜJ/kg. Αοηή είκαζ δ ιεβαθφηενδ απμθααή δθεηηνζηήξ εκένβεζαξ πμο έπεζ ακαθενεεί ιέπνζ ζηζβιήξ. Πίλαθαο 5.11 Ζθεηηνζηή απυδμζδ ΔΚΑΑ πμο πανάβεζ δθεηηνζηή ζζπφ Μέζε ειεθηξηθή Απόδνζε Πεγή 22% [ΔC, 2006] 20,7% [CEWEP, 2009] Ζ ηζιή πμο δίκεζ δ [EC, 2006] ηαζ μ [Economopoulos, 2009]. Ζ [EC, 2006] δίκεζ ηαζ ιζα ιέζδ εζςηενζηή ηαηακάθςζδ δθεηηνζηήξ εκένβεζαξ ηςκ ΔΚΑΑ, ηδξ

138 121 ηάλδξ ηςκ 150 MWh. Θεςνείηαζ υηζ δ ΔΚΑΑ εα ηάκεζ πνήζδ ημο 15% ηδξ ζοκμθζηήξ εενιυηδηαξ πμο δίκμοκ ηα ΑΑ ζηα πνυηοπα ηδξ ένεοκαξ ηδξ [CEWEP, 2009]. Γζα 10,885 Mj/ kg 3,023 MWh ΚΘΓ ηςκ ΑΑ θαιαάκεηαζ δθεηηνζηή εκένβεζα 665 kwh 150 kwh = 505 kwh πμο ιπμνεί κα πμοθδεεί ζημ δθεηηνζηυ δίηηομ. Ο Καθμβήνμο, [Καθμβήνμο ηαζ αιανάξ, 2009] εεςνεί υηζ δ εκένβεζα πμο ελάβεηαζ ιπμνεί κα είκαζ ηδξ ηάλδξ ηςκ kwh / ηυκμ ΑΑ. Δθυζμκ δ ΔΚΑΑ πμο ζπεδζάγεηαζ βζα ημ έημξ 2020, εα πνέπεζ ημοθάπζζημκ κα αημθμοεεί ηζξ πζμ ζφβπνμκεξ ηεπκμθμβζηά ελεθίλεζξ μνίγεηαζ ιζα απμθααή εκένβεζαξ απυ ηδκ ΔΚΑΑ 650 kwh / ηυκμ ΑΑ. Έηζζ δ ΔΚΑΑ εα ιπμνεί κα πμοθάεζ πενίπμο MWh ή πενίπμο 24,5 MW δθεηηνζζιμφ ζοκμθζηά βζα ημ Πίλαθαο 5.12 Ζθεηηνζηή εκένβεζα πνμξ πχθδζδ απυ ηδκ ΔΚΑΑ Ζιεθηξηζκόο πξνο πώιεζε ζύγρξνλε ΔΚΑΑ(2020) Ζιεθηξηζκόο πξνο πώιεζε παιαηόηεξεο ηερλνινγίαο ΔΚΑΑ(2020) 650 kwh / ηυκμ ΑΑ 505 kwh / ηυκμ ΑΑ MWh MWh 24,5 MW 19 MW Τπάνπμοκ υιςξ ΔΚΑΑ ζοιπαναβςβήξ δθεηηνζηήξ ηαζ εενιζηήξ εκένβεζαξ. Αοηέξ μζ ΔΚΑΑ ζοκδείγμκηαζ βζα πενζμπέξ πμο έπμοκ ακάβηδ ηδκ παναβυιεκδ εενιυηδηα ή ημκ αηιυ. Δπεζδή δ ΔΚΑΑ ζπεδζάγεηαζ ζηδκ ΒΗΠΔ ηδξ Πάηναξ, αηιυξ εα ιπμνμφζε κα πμοθδεεί ζηζξ ημκηζκέξ αζμιδπακίεξ ηαζ εα ιπμνμφζε κα ακαπηοπεεί ηαζ ζφζηδια ηδθεεένιακζδξ βζα κα εενιαίκεζ ημοξ ημκηζκμφξ μζηζζιμφξ. Γζα ηζξ ζοβηεηνζιέκεξ ΔΚΑΑ δοκαιζηυηδηαξ άκς ηςκ ηυκςκ ακά έημξ, δ [CEWEP, 2009] δίκεζ δθεηηνζηή απμθααή ηδξ ηάλδξ ημο 16,7%. Δπίζδξ δ [ΔC, 2006] ακαθένεζ ιέζδ ηαηακάθςζδ δθεηηνζηήξ εκένβεζαξ 80 kwh / ηυκμ ΑΑ. Έηζζ δ δθεηηνζηή εκένβεζα πμο ιπμνεί κα πμοθδεεί είκαζ , kwh / ηυκμ ΑΑ ή 16 ΜW ζοκμθζηά βζα ημ Δπίζδξ δίκεηαζ ηαζ δ εενιζηή εκένβεζα πμο ιπμνεί κα πανεεί απυ ιζα ΔΚΑΑ ζοιπαναβςβήξ δθεηηνζζιμφ ηαζ εενιυηδηαξ [CEWEP, 2006] ιε ιζα ιέζδ απυδμζδ 45% ηδξ ζοκμθζηά εζζαβυιεκδξ απυ ηα ΑΑ. Αοηή δ απυδμζδ δίκεηαζ βζα ΔΚΑΑ

139 122 άκς ηςκ ηυκςκ ακά έημξ. Γδθαδή θαιαάκεηαζ ιζα εενιυηδηα , kwh / ηυκμ ΑΑ ή 51,3 ΜW. Σμ εενιζηυ δίηηομ πμο ζπεδζάζηδηε ιπμνεί κα εηιεηαθθεοηεί ηαζ κα πμοθήζεζ ζηδκ αβμνά δθεηηνζηή εκένβεζα, ιε ηδκ ιέζδ εζςηενζηή ηαηακάθςζδ ηδξ ΔΚΑΑ ίζδ ιε αοηή πμο πνμηείκεζ δ [EC, 2006], , kwh / ηυκμ ΑΑ δ μπμία είκαζ ζοιααηή ιε ηζξ πζμ ζφβπνμκεξ ΔΚΑΑ υπςξ αοηή ηδξ Brescia ζηδκ Ηηαθία. Έηζζ δ ζοκμθζηά ελαβυιεκδ δθεηηνζηή ζζπφξ πμο ηαηαθήβεζ ζημ δίηηομ ηδξ ΓΔΖ είκαζ πενίπμο 23,75 MW Ο ζοκηεθεζηήξ απυδμζδξ R1 Ζ Δονςπασηή Δπζηνμπή (ΔΔ) έπεζ αάθεζ έκα λεπςνζζηυ ζοκηεθεζηή απυδμζδξ βζα ηζξ ΔΚΑΑ. Αοηυξ είκαζ μ θεβυιεκμξ ζοκηεθεζηήξ απυδμζδξ R1 ηαζ εζζάβεηαζ ιε ηδκ μδδβία 2008/98/ΔΚ. Ο ζοκηεθεζηήξ πνμαθέπεζ έκακ ιαεδιαηζηυ ηφπμ, βζα κα ιπμνέζμοκ κα ηαηδβμνζμπμζδεμφκ μζ ΔΚΑΑ ςξ εβηαηαζηάζεζξ ακάηηδζδξ εκένβεζαξ ή ςξ εβηαηαζηάζεζξ δζάεεζδξ (π.π. ακηίζημζπδξ ηθίιαηαξ ιε ημοξ ΥΤΣΑ) ηςκ ΑΑ. Ο ζοκηεθεζηήξ απυδμζδξ R1 πνέπεζ κα έπεζ ηζιή ιεβαθφηενδ ημο 0,65 βζα ηαζκμφνβζεξ ΔΚΑΑ. Γζα εβηαηαζηάζεζξ πμο πήνακ έβηνζζδ θεζημονβίαξ πνζκ ηδκ δ ηζιή ημο πνέπεζ κα οπενααίκεζ ημ 0,60. Ο ζοκηεθεζηήξ απυδμζδξ R1 είκαζ έκαξ πμθζηζηά ςεμφιεκμξ ζοκηεθεζηήξ πμο απαζηεί αεθηζχζεζξ ζηζξ ΔΚΑΑ. Αοηέξ μζ αεθηζχζεζξ είκαζ απαναίηδηεξ χζηε μζ ΔΚΑΑ κα βίκμοκ πζμ πνήζζιεξ βζα ημ πενζαάθθμκ ηαζ ηζξ ημζκςκίεξ πμο ηζξ θζθμλεκμφκ. διακηζηή είκαζ δ πνμζμπή πμο εα πνέπεζ κα δίκεηαζ ζηζξ απμδυζεζξ ηςκ ΔΚΑΑ. αθχξ μζ ΔΚΑΑ πνέπεζ κα πανάβμοκ πενζζζυηενμ δθεηηνζζιυ, αθθά ηαζ εενιυηδηα ακ εέθμοκ κα πζάζμοκ άκεηα ηα υνζα ημο ζοκηεθεζηή. Αοηυ ημ βεβμκυξ θένκεζ ζε ιεζμκεηηζηή εέζδ ηζξ ΔΚΑΑ ζηδκ κυηζα Δονχπδ, ηαεχξ είκαζ ζηδκ εοκμσηυηενδ ηθζιαηζηή γχκδ ιε ορδθέξ ιέζεξ εενιμηναζίεξ ηαζ παιδθέξ ακάβηεξ εένιακζδξ. Έηζζ πνέπεζ μζ ΔΚΑΑ κα πηίγμκηαζ ημκηά ζε ηαηακαθςηέξ αηιμφ ή εένιακζδξ ή δ εενιυηδηα κα δζαηίεεηαζ βζα ρφλδ ηςκ ημκηζκχκ μζηζζιχκ. Ο ζοκηεθεζηήξ αοηυξ οπμθμβίγεηαζ βζα ημ έημξ ανπήξ ηδξ θεζημονβίαξ ηδξ εβηαηάζηαζδξ ηαφζδξ, ημ έημξ 2020.

140 123 R1= (Δ p Δ f Δ i ) / 0,97 (Δ w + Δ f ) (5.18) Όπμο Δ p : Ζ Δ p είκαζ δ εκένβεζα ή ζζπφξ πμο πανάβεηαζ ζηδκ ΔΚΑΑ ηαζ ιπμνεί κα ηαηακαθχκεηαζ βζα εζςηενζηέξ ακάβηεξ ηδξ ΔΚΑΑ ηαζ βζα πχθδζδ ηδξ ζε ηαηακαθςηέξ. Ζ δθεηηνζηή ζζπφξ / εκένβεζα πμθθαπθαζζάγεηαζ επί 2,6 ηαζ δ εενιζηή ζζπφξ επί 1,1. Ο ζοκηεθεζηήξ 2.6 βζα ημκ δθεηηνζζιυ θαιαάκεηαζ απυ ημκ ιέζμ εονςπασηυ ζοκηεθεζηή απυδμζδξ ηςκ εβηαηαζηάζεςκ ηαφζδξ άκεναηα πμο είκαζ 38. Γδθαδή απαζηείηαζ 2,6 kwh απυ ηδκ ηαφζδ ημο άκεναηα βζα κα παναπεεί 1 kwh δθεηηνζζιμφ. Ακηίζημζπα μ ζοκηεθεζηήξ 1,1 βζα ηδκ εενιυηδηα ααζίγεηαζ ζημκ ιέζμ Δονςπασηυ ζοκηεθεζηή ηςκ ενβμζηαζίςκ παναβςβήξ εενιυηδηαξ πμο είκαζ 91 %. [ΔC, 2010]. Δ f : Ζ εκένβεζα / ζζπφξ πμο ηαηακαθχκεζ δ ΔΚΑΑ απυ ημ αμδεδηζηυ ηαφζζιμ βζα ηδκ έκαοζδ ηδξ εζηίαξ ηαφζδξ ηαζ ηδκ ζηαεενμπμίδζδ ηδξ εενιμηναζίαξ ζημκ εάθαιμ πάκς απυ 900 C. Δ i : Ζ εκένβεζα / ζζπφξ πμο εζζάβεηαζ ζηδκ ΔΚΑΑ, εηηυξ αοηήξ απυ ηα ΑΑ ηαζ ημ αμδεδηζηυ ηαφζζιμ ηαζ δεκ ζοκεζζθένεζ ζηδκ αηιμπμίδζδ ημο κενμφ ημο θέαδηα. Οοζζαζηζηά είκαζ δ ζζπφξ / εκένβεζα πμο ηαηακαθχκεζ δ ΔΚΑΑ βζα κα ηνμθμδμηήζεζ ηζξ ακαεενιάκζεζξ ηςκ ηαοζαενίςκ ηαζ ηα ζοζηήιαηα εθέβπμο αενίςκ εηπμιπχκ η.ά. Δ w : Ζ ζζπφξ / εκένβεζα πμο δίκεηαζ ζηδκ ΔΚΑΑ απυ ηα ΑΑ. O ζοκηεθεζηήξ 0,97 ζημκ πανακμιαζηή δδθχκεζ ηζξ απχθεζεξ εκένβεζαξ θυβς ηέθναξ ηαζ αηηζκμαμθίαξ ζφιθςκα ιε ηδκ μδδβία ηδξ Δονςπασηήξ Δπζηνμπήξ. Δίκαζ θακενή δ πνυεεζδ ηδξ ΔΔ κα θεζημονβμφκ μζ εκ θυβς ΔΚΑΑ ιε ηδκ ιεβαθφηενδ απυδμζδ εκένβεζαξ, αθθά ηαζ κα πανάβμοκ ηαζ ηζξ δφμ ιμνθέξ εκένβεζαξ. Γζ αοηυ πνμαθέπεζ ηαζ ηζξ δφμ ιμνθέξ εκένβεζαξ ζημκ ζοκηεθεζηή R1 πνάβια πμο επζηάζζεζ ηδκ εφνεζδ ιεευδςκ πνήζδξ ηδξ εενιζηήξ εκένβεζαξ ζε πενζμπέξ πμο δ πνήζδ ηδξ ηνίκεηαζ απυ πενζμδζηή έςξ ηαζ ιδ απαναίηδηδ. Ζ Δονςπασηή οκμιμζπμκδία ηςκ ΔΚΑΑ (CEWEP) ζε ένεοκα πμο έηακε ζε 231 εβηαηαζηάζεζξ ημ ηαζ δδιμζζεφηδηε ημκ Μάνηζμ ημο 2009, έααθε ηάπμζα ζδιακηζηά ζοιπενάζιαηα. Ζ ένεοκα αθμνά ημκ ζοκηεθεζηή απυδμζδξ R1 ηαζ ηδκ ΚΘΓ 231 ΔΚΑΑ ζηδκ Δονςπασηή Έκςζδ. [CEWEP, 2009] Οζ εβηαηαζηάζεζξ, 75 ζοκμθζηά, παναβςβήξ δθεηηνζηήξ εκένβεζαξ δεκ πεηοπαίκμοκ ημκ «ιεβάθμ ζοκηεθεζηή» R1 ηαεχξ πεηοπαίκμοκ ηζιέξ μνζαηέξ ηάης

141 124 ημο ιέζμο υνμο δδθαδή ιζηνυηενεξ ημο 0,64. Έπεζηα μζ εβηαηαζηάζεζξ πμο πανάβμοκ ιυκμ εενιυηδηα, 41 ζοκμθζηά, έπμοκ ηαθφηενδ ιμίνα ηαεχξ μ ιέζμξ ζοκηεθεζηήξ ημοξ είκαζ 0,72. Σέθμξ ηα ηαθφηενα απμηεθέζιαηα ένπμκηαζ βζα ηζξ εβηαηαζηάζεζξ, 115 ζοκμθζηά, πμο πανάβμοκ ηαζ δθεηηνζζιυ ηαζ εενιυηδηα, ηαεχξ μ ιέζμξ ζοκηεθεζηήξ R1 οπμθμβίγεηαζ ζε 0,84. Δδχ εα πνέπεζ κα οπμθμβζζηεί μ ζοκηεθεζηήξ απυδμζδξ R1, ιε αάζδ υιςξ ηζξ εκενβεζαηέξ ακάβηεξ ηαηακάθςζδξ ηςκ ΔΚΑΑ πμο εζζάβμκηαζ απυ ηδκ ένεοκα [CEWEP, 2009]. Ο ακαθοηζηυξ οπμθμβζζιυξ είκαζ δφζημθμξ ηαζ πενζηηυξ ηαεχξ οπάνπεζ δζεεκήξ ειπεζνία, ζημ πενίπμο 1/3 ηςκ ζοκμθζηχκ ΔΚΑΑ παβημζιίςξ. Έηζζ βζα ηδκ ΔΚΑΑ πμο πανάβεζ δθεηηνζζιυ ηαζ ιυκμ, δ ηαηακάθςζδ εκένβεζαξ απυ αμδεδηζηυ ηαφζζιμ (Δ f ) είκαζ ίζδ ιε 0,8 % ηδξ ζοκμθζηά πνμζθενυιεκδξ απυ ηα ΑΑ ηαζ δ ηαηακάθςζδ ζε δθεηηνζηήξ ζζπφμξ (Δ i ) είκαζ 0,7 % ηδξ ζοκμθζηά εζζαβυιεκδξ Δ w. Ζ Δ w οπμθμβίγεηαζ ίζδ ιε πενίπμο (10, ) / ( ) 115 MW R1= (2,6 29, ,015) / (0,97 1, ) 0,67 (5.19) Ο ζοκηεθεζηήξ απυδμζδξ R1 επζηοβπάκεζ ηζιή μνζαηά πάκς ημο μνίμο πμο πνμαθέπεζ δ μδδβία 2008/98/ΔΚ. Γζα κα δζαζθαθζζηεί υιςξ υηζ δ ΔΚΑΑ εα ζοιπενζθδθεεί ζε αοηέξ πμο εεςνμφκηαζ υηζ ηάκμοκ ακάηηδζδ εκένβεζαξ ηαζ υπζ δζάεεζδ ηςκ ΑΑ, εα πνέπεζ κα εηιεηαθθεφεηαζ ηαζ έκα πμζμζηυ ηδξ εενιυηδηαξ πμο απάβεηαζ ζημ ροβείμ ημο εενιζημφ δζηηφμο ηδξ εβηαηάζηαζδξ. ημ ροβείμ δ πμζυηδηα ημο κενμφ πμο πνδζζιμπμζείηαζ οπμθμβίγεηαζ απυ ημκ παναηάης ηφπμ. Θεςνείηαζ πςξ ημ κενυ εζζένπεηαζ ζημοξ 20 C ηαζ ελένπεηαζ ζημοξ 80 C. Ζ ελ. (5.21) είκαζ δ ελίζςζδ δζαηήνδζδξ ηδξ εκένβεζαξ. Ο οπμθμβζζιυξ βίκεηαζ ιε ηζξ δεδμιέκεξ πμζυηδηεξ ημο m ρ (i 4 i 5 ) = m κ (i 80 C i 20 C ) m v = 0,8 139,32 (572 45) / (80-20) 978,88 ηυκμζ / χνα (5.20) Όπμο m ρ ηαζ m v : ςνζαία πμζυηδηα κενμφ πμο ρφπεηαζ ηαζ ρφπεζ ακηίζημζπα. i 4, i 5 : εκεαθπία αηιμφ, κενμφ ζηα ζδιεία πνζκ ηαζ ιεηά ημ ροβείμ ακηίζημζπα (kcal/kg) i 80 C, i 20 C : εκεαθπία κενμφ πμο ρφπεζ, εζζενπυιεκμο ηαζ ελενπυιεκμο απυ ημ ροβείμ, ακηίζημζπα (kcal/kg).

142 125 Έπεζηα πνέπεζ κα οπμθμβζζηεί δ εενιυηδηα πμο ιπμνεί κα ελαπεεί απυ ημ ροβείμ. Αοηή οπμθμβίγεηαζ απυ ηδκ παναηάης ελίζςζδ : Q ρ = m ρ i 80 C = 978, ,185 / MW (5.21) Δπίζδξ ιε έκακ ζοκηεθεζηή εενιζηήξ απυδμζδξ πενίπμο 80%. Σςκ αηιμπαναβςβχκ ηαζ 5 % άθθεξ απχθεζεξ (αηηζκμαμθία ηαζ ιδπακζηέξ απχθεζεξ) δίκεζ έκα ηεθζηυ πμζυ εενιυηδηαξ πμο ιπμνμφιε κα θάαμοιε απυ ημ ροβείμ. Αοηυ είκαζ ίζμ ιε : Q = 0,8 0, ,2 MW (5.22) Έηζζ οπάνπεζ έκα πθευκαζια πενίπμο 69,2 MW εενιυηδηαξ πμο ιπμνεί κα πνδζζιμπμζδεεί πμζηζθμηνυπςξ ζηδκ ημπζηή ημζκςκία ηαζ ζηα βεζημκζηά ενβμζηάζζα. Κάπμζεξ απυ ηζξ πνήζεζξ ηζξ εενιυηδηαξ αοηήξ ιπμνεί κα είκαζ ακηζζηαειζζηζηά μθέθδ ηαζ πενζβνάθμκηαζ παναηάης: Ζ ηδθεεένιακζδ ηςκ ημπζηχκ μζηζζιχκ ηαζ ενβμζηαζίςκ βζα ηδκ πενίμδμ πμο αοηυ είκαζ απαναίηδημ. Υνεζάγεηαζ ακάπηολδ ζοζηήιαημξ πνμιμκςιέκςκ ζςθήκςκ βζα ηδθεεένιακζδ. Τπάνπεζ δ ιέεμδμξ ζε θίβεξ πενζμπέξ ηδξ πχναξ (π.π. Μεβαθυπμθδ, Κμγάκδ, έννεξ) θυβς ηδξ πανμοζίαξ εβηαηαζηάζεςκ παναβςβήξ δθεηηνζζιμφ ιε ηαφζδ θζβκίηδ ηδξ ΓΔΖ ημκηά ζε αοηέξ. Ακάπηολδ εενιμηδπίςκ ζηδκ εονφηενδ πενζμπή, υπμο μ πθδεοζιυξ ηδξ είκαζ ηονίςξ αβνμηζηυξ (πνχδκ Γ.Χθεκίαξ). Με ηδκ ζοιπαναβςβή δθεηηνζζιμφ ηαζ εενιυηδηαξ ζηδκ ΔΚΑΑ, ακεααίκεζ μ ααειυξ απυδμζδξ. Έηζζ βζα ηδκ ΔΚΑΑ πμο πανάβεζ δθεηηνζζιυ ηαζ εενιυηδηα, δ ηαηακάθςζδ εκένβεζαξ απυ αμδεδηζηυ ηαφζζιμ (Δ f ) είκαζ ίζδ ιε 1,5 % ηδξ ζοκμθζηά πνμζθενυιεκδξ απυ ηα ΑΑ ηαζ δ ηαηακάθςζδ ζζπφμξ (Δ i ) είκαζ 0,7 % ηδξ ζοκμθζηά εζζαβυιεκδξ Δ w. Έηζζ μ ζοκηεθεζηήξ απυδμζδξ R1 εα πάνεζ ηδκ ιέβζζηδ ηζιή ημο βζα πθήνδ πνήζδ ηδξ εενιυηδηαξ ηαζ αοηή δ ηζιή εα είκαζ ίζδ ιε : R1 = (2,6 29,4 + 1,1 69, ,022) / (0,97 1, ) 1,33 (5.23)

143 126 Έηζζ ακ βίκεζ εηιεηάθθεοζδ υθδξ ηδξ εενιυηδηα πμο ιπμνεί κα ελαπεεί απυ ηδκ ΔΚΑΑ, αοηή ηαηαηάζζεηαζ ακαιθζζαήηδηα ζακ εβηαηάζηαζδ ακάηηδζδξ εκένβεζαξ. Δπίζδξ ιε ιενζηή πενζμδζηή πνήζδ ηδξ απμααθθυιεκδξ εενιυηδηαξ, δ ΔΚΑΑ ζοιπενζθαιαάκεηαζ ζηζξ ΔΚΑΑ ακάηηδζδξ εκένβεζαξ, ζφιθςκα ιε ηδκ μδδβία 2008/98/ΔΚ.

144 ΔΚΠΟΜΠΔ ΚΑΗ ΤΣΖΜΑΣΑ ΔΛΔΓΥΟΤ ΣΩΝ ΔΚΠΟΜΠΩΝ 6.1 ΑΔΡΗΔ ΔΚΠΟΜΠΔ, ΤΓΡΑ ΑΠΟΒΛΖΣΑ ΚΑΗ ΣΔΡΔΑ ΤΠΟΛΔΗΜΜΑΣΑ Αέξηεο εθπνκπέο ξύπσλ Πνμσυκηα αηεθμφξ ηαφζδξ (PICs) Σα πνμσυκηα αοηά πενζθαιαάκμοκ εκχζεζξ υπςξ ιμκμλείδζμ ημο άκεναηα, οδνμβμκάκεναηεξ πμο δεκ έπμοκ ηαεί, πηδηζηέξ μνβακζηέξ εκχζεζξ ηαζ πμθοηοηθζηέξ μνβακζηέξ εκχζεζξ υπςξ μζ δζμλίκεξ ηαζ ηα θμονάκζα. Ζ εηπμιπή ηςκ εκχζεςκ αοηχκ είκαζ απμηέθεζια ηδξ αηεθμφξ ηαφζδξ ημο άκεναηα ηςκ πνμξ ηαφζδ ζηενεχκ ηαζ ηδξ αμδεδηζηήξ ηαφζζιδξ φθδξ θυβς ηδξ παιδθήξ εενιμηναζίαξ ή ηαζ ηδξ ακεπάνηεζαξ ημο αένα ηαηά ηδ δζάνηεζα ηδξ ηαφζδξ. Σμ ιμκμλείδζμ ημο άκεναηα ιπμνεί κα απμννμθδεεί απυ ημ ακενχπζκμ αίια ηαζ ειπμδίγεζ ηδκ πνυζθδρδ ημο μλοβυκμο. διακηζηά ορδθέξ πμζυηδηεξ ιπμνμφκ κα πνμηαθέζμοκ αηυια ηαζ ημ εάκαημ. Θα πνέπεζ κα επζζδιακεεί υηζ ιε ελαίνεζδ ηζξ δζμλίκεξ (PCDD) ηαζ ηα θμονάκζα (PCDF), υνζα εθέβπμο βζα ηζξ εηπμιπέξ ιειμκςιέκςκ μνβακζηχκ εκχζεςκ δεκ οπάνπμοκ. Ακηί αοημφ έπμοκ εεζπζζηεί υνζα βζα ηδ ζοκμθζηή ζοβηέκηνςζδ ηδξ μνβακζηήξ φθδξ ζηζξ εηπμιπέξ, ζε υνμοξ μθζημφ μνβακζημφ άκεναηα (TOC) ή πηδηζημφ μνβακζημφ άκεναηα (VOC). Σμ ηονζυηενμ ζοζηαηζηυ ημο μθζημφ μνβακζημφ άκεναηα ηςκ αενίςκ (ζηζξ ηαπκμδυπμοξ) είκαζ μζ αθεζθαηζηέξ εκχζεζξ, μζ μπμίεξ είκαζ απίεακμ κα εέζμοκ ζε ηίκδοκμ ηδκ ακενχπζκδ οβεία. Οζ πηδηζηέξ μνβακζηέξ εκχζεζξ είκαζ οπεφεοκεξ βζα ηδ δδιζμονβία υγμκημξ ημκηά ζηδκ επζθάκεζα ημο εδάθμοξ. Χζηυζμ, απυ ηζξ ζοκμθζηέξ ακενςπμβεκείξ εηπμιπέξ αοημφ ημο είδμοξ ηςκ εκχζεςκ ιυκμ έκα αιεθδηέμ πμζμζηυ μθείθεηαζ ζηδκ ηαφζδ, πενίπμο ημ έκα δέηαημ ζε ζπέζδ ιε ηζξ πςιαηενέξ. Θα πνέπεζ κα ζδιεζςεεί υηζ ακδζοπίεξ έπμοκ εηθναζηεί θυβς ημο εκημπζζιμφ ανηεηχκ εηαημκηάδςκ

145 128 ανςιαηζηχκ εκχζεςκ μζ μπμίεξ είκαζ δοκδηζηά ημλζηέξ. Πάκηςξ δζάθμνεξ ένεοκεξ ηανηζκμβέκεζδξ έπμοκ δείλεζ υηζ ιε ελαίνεζδ ηζξ δζμλίκεξ ηαζ ηζξ θμονάκζα, μζ οπυθμζπεξ μνβακζηέξ εκχζεζξ ζοιαάθθμοκ ηαηά πμθφ θίβμ ζημ ζφκμθμ ηςκ δοκδηζηχκ ηζκδφκςκ ιζαξ ΔΚΑΑ. Οζ δζμλίκεξ ηαζ ηα θμονάκζα (πμθοπθςνζςιέκεξ δζαεκγζκμ-πανα-δζμλίκεξ ηαζ πμθοπθςνζςιέκεξ δζαεκημ-θμονάκζα) δδιζμονβμφκηαζ ςξ οπμθεζιιαηζηά παναπνμσυκηα ηαηά ηδ δζάνηεζα ηαφζδξ οπυ ορδθέξ εενιμηναζίεξ οθζηχκ πμο πενζέπμοκ πθχνζμ ηαζ μνβακζηέξ εκχζεζξ, ζοιπενζθαιαακμιέκδξ ζηδκ ηαηδβμνία αοηή ηαζ ηςκ ΑΑ. Οζ δζμλίκεξ ηαζ ηα θμονάκζα είκαζ μνβακζηέξ εκχζεζξ ιε πδιζηή δμιή πμο πενζέπεζ δφμ δαηηοθίμοξ αεκγυθζμ ηαζ έςξ μηηχ άημια πθςνίμο. Οζ δζμλίκεξ ηαζ ηα θμονάκζα ιπμνεί κα ζπδιαηζζημφκ ζε ηαηαθοηζηέξ ακηζδνάζεζξ ημο άκεναηα ή ηςκ εκχζεςκ ημο άκεναηα ιε ακυνβακεξ εκχζεζξ ημο πθςνίμο πάκς απυ μλείδζα ιεηάθθςκ (π.π. μλείδζμ ημο παθημφ) ηαηά ηδ δζάνηεζα ηδξ ηαφζδξ ηςκ ΑΑ. Αοηέξ μζ ακηζδνάζεζξ ηαηά ηακυκα πναβιαημπμζμφκηαζ ζε έκα θάζια εενιμηναζζχκ ιεηαλφ C ηαζ ειθακίγμκηαζ υηακ ημ ηαοζαένζμ ρφπεηαζ ιεηά ηδκ έλμδμ απυ ηδ γχκδ ηαφζδξ ηδξ εζηίαξ. Οζ ζφβπνμκεξ ΔΚΑΑ ζπεδζάγμκηαζ βζα κα δζαζθαθζζηεί υηζ δ πνμκζηή δζάνηεζα πμο ηα ηαοζαένζα ανίζημκηαζ ζε αοηή ηδκ πενζμπή ηςκ εενιμηναζζχκ εθαπζζημπμζείηαζ. Μπμνμφκ επίζδξ κα ακζπκεοημφκ ζηζξ εηπμιπέξ αοημηζκήηςκ, ζηαειχκ εκένβεζαξ, πονηαβζχκ ηαζ ηαηά ηδκ ηήλδ οπμθεζιιαηζηχκ ιεηάθθςκ. Δπίζδξ δδιζμονβμφκηαζ ηαηά ηδ παναβςβή θοημθανιάηςκ ηαζ ζοκηδνδηζηχκ λφθμο. ε πχνεξ ιε ζδιακηζηή αζμιδπακζηή ακάπηολδ ηα επίπεδα ηςκ δζμλζκχκ ηαζ ηςκ θμονακίςκ ζε αζηζηέξ πενζμπέξ είκαζ πενίπμο 4 θμνέξ ορδθυηενα απυ αοηά ηδξ οπαίενμο. Ζ ηαφζδ ηςκ ΑΑ ιπμνεί κα ζοιαάθθεζ ζδιακηζηά ζηδκ απεθεοεένςζδ ηέημζςκ εκχζεςκ. ηδ Βνεηακία οπμθμβίζεδηε υηζ ημ 1989 πενίπμο ημ 20% ηδξ μθζηήξ ακενςπμβεκμφξ απμδέζιεοζδξ δζμλζκχκ ηαζ θμονακίςκ, είπε ζπέζδ ιε ηαοζηήνεξ. Πανά ηαφηα εα πνέπεζ κα επζζδιακεεί υηζ δ ζδιακηζηή αοηή ζοιαμθή είκαζ ηονίςξ απμηέθεζια ηδξ πνήζδξ ζοζηδιάηςκ ηαφζδξ παθαζάξ ηεπκμθμβίαξ πςνίξ κα θαιαάκμκηαζ ζδζαίηενα ιέηνα ςξ πνμξ ηζξ εηπμιπέξ. Ζ οζμεέηδζδ ηςκ ζφβπνμκςκ ζοζηδιάηςκ ιε πανάθθδθδ ζοιιυνθςζδ ιε ηα ζζπφμκηα αοζηδνά υνζα εηπμιπχκ, ιπμνμφκ κα ζοιαάθθμοκ ζηδ ιείςζδ ηςκ εηπμιπχκ ηαηά 95% ή ηαζ πενζζζυηενμ. Οζ δζμλίκεξ ηαζ ηα θμονάκζα είκαζ ζηαεενέξ εκχζεζξ ηαζ δζαζπχκηαζ πμθφ ανβά ζημ πενζαάθθμκ. Απυ ημκ άκενςπμ ιπμνμφκ κα πνμζθδθεμφκ ιέζς ηδξ ακαπκμήξ ή ηδξ απμννυθδζδξ απυ ημ δένια αθθά ιυκμ ζε πενζπηχζεζξ πμο εηθφμκηαζ ζε πμθφ

146 129 ιζηνή απυζηαζδ απυ ημοξ απμδέηηεξ. Ζ πανμοζία ηςκ δζμλζκχκ ηαζ ηςκ θμονακίςκ ζε ζοβηεκηνχζεζξ οπμαάενμο ζημκ ακενχπζκμ μνβακζζιυ μθείθεηαζ ζπεδυκ ελμθμηθήνμο ζηδκ εζζαβςβή ημοξ ιέζς ηςκ ηνμθχκ. Συζμ μζ πηδηζηέξ υζμ ηαζ μζ δεζιεοιέκεξ ζε ζςιαηίδζα δζμλίκεξ ηαζ θμονάκζα απμηίεεκηαζ ζε θοηά πμο πνδζζιεφμοκ βζα αμζηή (ιέζς ηςκ μπμίςκ ιπμνμφκ κα εζζέθεμοκ ζημ ηνέαξ ή ζηα βαθαηημημιζηά πνμσυκηα), ηαεχξ ηαζ ζηα θνμφηα ηαζ ηα θαπακζηά πμο πνμμνίγμκηαζ βζα ηαηακάθςζδ απυ ημκ άκενςπμ. Όηακ εκαπμηίεεκηαζ ζημ έδαθμξ, δεζιεφμκηαζ απυ ηα ζςιαηίδζα ημο εδάθμοξ ηαζ δεκ εζζένπμκηαζ άιεζα ζηδκ ηνμθζηή αθοζίδα. ημ ακενχπζκμ ζχια μζ δζμλίκεξ ηαζ ηα θμονάκζα είκαζ θζπμδζαθοηέξ ηαζ παναιέκμοκ βζα ιεβάθεξ πενζυδμοξ, εζδζηά ζημ ζοηχηζ ηαζ ζημοξ θζπανμφξ ζζημφξ Οζ εηηζιήζεζξ ηδξ ημλζηυηδηαξ ηςκ δζμλζκχκ ηαζ ηςκ θμονακίςκ ζημκ άκενςπμ, ααζίγμκηαζ ζε εονήιαηα απυ ένεοκεξ ιε πεζναιαηυγςα ηαζ απυ μνζζιέκεξ πενζπηχζεζξ αηοπδιάηςκ ή έηεεζδξ ζοβηεηνζιέκςκ ηαηδβμνζχκ ενβαγμιέκςκ. Γζα ηα γχα, μζ δζμλίκεξ ηαζ ηα θμονάκζα είκαζ βκςζηυ υηζ είκαζ ηανηζκμβυκεξ μοζίεξ επζδνχκηαξ ζηδκ ακάπηολδ ηςκ ηοηηάνςκ ηαεχξ ηαζ ηδκ ιεηάθθαλή ημοξ, ακ ηαζ θαίκεηαζ υηζ πενζζζυηενμ εκζζπφμοκ οπάνπμκηεξ υβημοξ πανά δδιζμονβμφκ κέμοξ. Δίκαζ αηυιδ απμδεδεζβιέκμ υηζ ιπμνμφκ κα επδνεάζμοκ ανκδηζηά ηδκ ακαπαναβςβή ηαζ ημ ακμζμπμζδηζηυ ζφζηδια ηςκ πεζναιαηυγςςκ. Οζ πενζζζυηενεξ απυ ηζξ ενβαζηδνζαηέξ ένεοκεξ πμο αθμνμφκ ακενχπζκδ έηεεζδ ζε δζμλίκεξ ηαζ θμονάκζα ηαηέθδλακ ζε απμηεθέζιαηα ηα μπμία πμθφ δφζημθα ιπμνμφκ κα ενιδκεοημφκ θυβς ημο υηζ μζ πενζπηχζεζξ έηεεζδξ αθμνμφζακ ιίβιαηα πμο πενζείπακ ηαζ άθθεξ πδιζηέξ εκχζεζξ. Έπεζ πάκηςξ οπμζηδνζπεεί υηζ δ έηεεζδ ζε δζμλίκεξ ηαζ θμονάκζα ιπμνεί κα έπεζ ζπέζδ ιε ηδκ ακάπηολδ ζανηςιάηςκ ηςκ ιαθαηχκ-ζζηχκ. Οζ πνυζθαηεξ ένεοκεξ ηείκμοκ κα δείλμοκ υηζ δ ημλζηυηδηα ηςκ δζμλζκχκ ηαζ ηςκ θμονακίςκ ζημκ άκενςπμ ίζςξ δεκ είκαζ ηυζμ ορδθή υζμ ηαηά ηαζνμφξ έπεζ οπμζηδνζπεεί. Χζηυζμ, δ Γζεεκήξ Δπζηνμπή βζα ηδκ Ένεοκα ημο Κανηίκμο ζοκαλζμθμβχκηαξ ηα ενεοκδηζηά εονήιαηα έπεζ ηαηαηάλεζ ηδκ πζμ ημλζηή δζμλίκδ (2,3,7,8-TCDD) ζηζξ πζεακέξ ηανηζκμβυκεξ βζα ημκ άκενςπμ μοζίεξ. Ζ ημλζηυηδηα ηςκ άθθςκ ζζμιενχκ ζοκήεςξ εηθνάγεηαζ ςξ ημλζηά ζζμδφκαια ηδξ TCDD. Ζ TCDD είκαζ ζπεδυκ αδζάθοηδ ζημ κενυ, εθαθνχξ δζαθοηή ζε θίπδ ηαζ πενζζζυηενμ δζαθοηή ζε οδνμβμκάκεναηεξ. Πάκηςξ, μζ ζοβηεκηνχζεζξ πμο δδιζμονβμφκηαζ απυ ηζξ εηπμιπέξ ηςκ ΔΚΑΑ δεκ θαίκεηαζ υηζ πνέπεζ κα ειπκέμοκ ακδζοπία. Ζ πεναζηένς δε ιείςζδ ηςκ εηπειπυιεκςκ πμζμηήηςκ ιε ηζξ ιμκάδεξ ηεθεοηαίαξ ηεπκμθμβίαξ, πμο πενζθαιαάκμοκ ηαζ ηαηάθθδθα ζοζηήιαηα επελενβαζίαξ ηςκ αενίςκ, εα

147 130 δδιζμονβήζεζ αηυια ιεβαθφηενα πενζεχνζα αζθαθείαξ. [Ακδνεαδάηδξ, 2001], [ ΔC, 2006] Ολείδζα ημο Αγχημο (ΝΟx) Σα μλείδζα ημο αγχημο πανάβμκηαζ ζηζξ πενζζζυηενεξ ηαφζεζξ, ηαζ ζπεδυκ ελ μθμηθήνμο απμηεθμφκηαζ απυ ημ ιμκμλείδζμ ημο αγχημο (ΝΟ) ηαζ ημ δζμλείδζμ ημο αγχημο (NO 2 ). Μαγί, ακαθένμκηαζ ζοπκά ςξ NO x. Σμ δζμλείδζμ ημο αγχημο είκαζ έκα πμνημηαθί πνμξ ημ ημηηζκςπυ αένζμ πμο είκαζ δζαανςηζηυ ηαζ ενεεζζηζηυ. Σμ ιμκμλείδζμ ημο αγχημο είκαζ έκα άπνςιμ αένζμ ιε ιδ ειθακή άιεζεξ επζπηχζεζξ ζηδκ οβεία ηςκ γχςκ ή ζηδ αθάζηδζδ ζημ ημπζηυ πενζαάθθμκ. Ζ ζοβηέκηνςζδ ημο NO 2 είκαζ δ επζηναημφζα ιμνθή ηςκ NO x. Σα μλείδζα ημο αγχημο ιπμνμφκ κα ανεεμφκ ζε πμθθέξ ιμνθέξ, ιε ημ άημιμ ημο αγχημο κα ακηζδνά ιε έκα, δφμ ή ηαζ πενζζζυηενα άημια μλοβυκμο. Οζ εηπμιπέξ ΝΟ x είκαζ απμηέθεζια δφμ ηονίςξ ακηζδνάζεςκ ηαφζδξ. Καηά ηδ δζάνηεζα ηδξ ηαφζδξ οπυ ορδθέξ εενιμηναζίεξ, ημ άγςημ ηςκ ΑΑ ιπμνεί κα ακηζδνάζεζ ιε πενίζζεζα μλοβυκμο ηαζ κα δδιζμονβήζεζ ΝΟ x. Δπζπνυζεεηα, μλείδζα ημο αγχημο δδιζμονβμφκηαζ ιέζς ημο αηιμζθαζνζημφ αγχημο ημ μπμίμ ακηζδνά ιε πενίζζεζα μλοβυκμο ζε ορδθέξ εενιμηναζίεξ, βεκζηά ορδθυηενεξ απυ 1100 μ C. Ζ πζμ επζαθααήξ ζοκέπεζα ηςκ ΝΟ x είκαζ δ δδιζμονβία αενίςκ μλέςκ ζηδκ αηιυζθαζνα υηακ ηα αένζα ακηζδνμφκ ιε ηδκ οβναζία. Σα επίπεδα ημο NO ηαζ NO 2, ηαζ δ ακαθμβία ηςκ δφμ αενίςκ, ζε ζοκδοαζιυ ιε ηδκ πανμοζία ημο μνζζιέκςκ πηδηζηχκ μνβακζηχκ εκχζεςκ (VOCs) ηαζ ημ δθζαηυ θςξ είκαζ μζ ζδιακηζηυηενμζ πανάβμκηεξ βζα ημ ζπδιαηζζιυ υγμκημξ ζε επίπεδμ εδάθμοξ. Οζ ακενςπμβεκείξ εηπμιπέξ απμηεθμφκ ηδκ ζοκηνζπηζηή πθεζμρδθία ηςκ παβηυζιζςκ αηιμζθαζνζηχκ εηπμιπχκ NO x (NO ηαζ NO 2 ). Σδκ ιεβαθφηενδ ακενςπμβεκή ζοκεζζθμνά ζηδκ εηπμιπή ημο νφπμο NO x έπεζ δ ηαφζδ, π.π. θοζζημφ αένζμο, πεηνεθαίμο ηαζ άκεναηα. Ο θοζζηυξ πανάβμκηαξ υπςξ, δαζζηέξ πονηαβζέξ, ηεναοκμί, ηαζ ακαενυαζεξ δζενβαζίεξ ζοιπθδνχκμοκ ηζξ εηπμιπέξ ηςκ NO x. [Ακδνεαδάηδξ, 2001], [ΔC, 2006]

148 Αένζα Ολέα Σμ δζμλείδζμ ημο εείμο (SO 2 ) δδιζμονβείηαζ ηαηά ηδκ ηαφζδ ιέζς μλείδςζδξ ημο οπμθεζιιαηζημφ εείμο πμο ανίζηεηαζ ζηα ΑΑ. Σμ δζμλείδζμ ημο εείμο είκαζ έκα άπνςιμ αένζμ ιε παναηηδνζζηζηή δζαπεναζηζηή ιονςδζά. Ακηζδνά ιε ηδκ οβναζία ηδξ αηιυζθαζναξ ηαζ δίκεζ εεζζηυ μλφ πμο ιπμνεί κα ηαηαθήλεζ ζε υλζκδ ανμπή. Οζ εηπμιπέξ απυ ηζξ ΔΚΑΑ απμηεθμφκ έκα ιζηνυ ιυκμ πμζμζηυ ηςκ ζοκμθζηχκ εηπμιπχκ απυ δζαδζηαζίεξ ηαφζδξ. ε ανηεηά ορδθέξ ζοβηεκηνχζεςκ, ημ SO 2 ιπμνεί κα έπεζ ανκδηζηέξ επζπηχζεζξ ζηα θοηά ηαζ ηδκ οβεία ηςκ γχςκ, ζδίςξ υζμκ αθμνά ημ ακαπκεοζηζηυ ημοξ ζφζηδια. Ακενςπμβεκείξ εηπμιπέξ απμηεθμφκ πενίπμο ημ 95% ηςκ παβηυζιζςκ αηιμζθαζνζηχκ εηπμιπχκ SO2. Σδκ ιεβαθφηενδ ακενςπμβεκή ζοιαμθή ζηδκ παναβςβή SO 2 έπεζ δ αζμιδπακζηή πνήζδ ιαγμφη ηαζ άκεναηα. Ζ μλείδςζδ ηςκ ακδβιέκςκ εεζμφπςκ εκχζεςκ πμο εηπέιπμκηαζ απυ ηζξ επζθάκεζεξ ηςκ ςηεακχκ είκαζ ζπεδυκ ημ ζφκμθμ ηςκ θοζζηχκ εηπμιπχκ. Ζ δθαζζηεζαηή δναζηδνζυηδηα ακηζπνμζςπεφεζ ιεβάθμ ιένμξ ημο οπμθμίπμο. Σμ οδνμπθςνζηυ μλφ δδιζμονβείηαζ ηαηά ηδκ ηαφζδ θυβς ημο πθςνίμο ηςκ ΑΑ. Πνυζεεηα υλζκα αένζα δδιζμονβμφκηαζ ζε ιζηνυηενεξ πμζυηδηεξ ζοιπενζθαιαακμιέκςκ ημο οδνμθεμνζημφ ηαζ ημο οδνμανςιζημφ μλέμξ. Χξ πνμξ ηδκ ακενχπζκδ οβεία, ιπμνμφκ κα πνμηαθέζμοκ ενεεζζιυ ημο ακαπκεοζηζημφ ζοζηήιαημξ, εζδζηά δε ζε εοπαεείξ μιάδεξ πθδεοζιμφ, υπςξ είκαζ μζ οπμθένμκηεξ απυ άζεια. [Ακδνεαδάηδξ, 2001], [ΔC, 2006] Βανέα Μέηαθθα Οζ εηπμιπέξ ιεηάθθςκ απμηεθμφκ έκα ιένμξ ηςκ ζοκμθζηχκ ζςιαηζδζαηχκ εηπμιπχκ απυ ηζξ ΔΚΑΑ. Ακάθμβα ιε ημ είδμξ ημο ιεηάθθμο ηαζ ηδκ πίεζδ ηςκ αηιχκ ημο, ηα ιέηαθθα ιπμνμφκ κα θφβμοκ απυ ηδκ εζηία είηε ζε αένζα είηε ζε ζηενεά ιμνθή. Ο οδνάνβονμξ ηαζ ζε ιζηνυηενμ ααειυ ημ ηάδιζμ, απεθεοεενχκμκηαζ ηονίςξ ζηδκ αένζα θάζδ. Ζ δζαδζηαζία ηδξ ηαφζδξ ηαεζζηά μνζζιέκα ιέηαθθα αζμθμβζηά πενζζζυηενμ εκενβά. Γζα πανάδεζβια ιεηαηνέπεζ έκα ιένμξ ημο ηαδιίμο ζε ιμνθή δζαθοηχκ πθςνζμφπςκ ηαζ εεζζηχκ αθάηςκ ηαζ ημ ιεβαθφηενμ ιένμξ ημο πνςιίμο ζηδκ ελαζεεκή ημο ιμνθή, ιε ηδκ μπμία είκαζ ηανηζκμβυκμ. Ζ ηφνζα μδυξ βζα ηδκ έηεεζδ ημο ακενχπζκμο μνβακζζιμφ ζηα αανέα ιέηαθθα πμο

149 132 απεθεοεενχκμκηαζ ιέζς ηδξ ηαφζδξ είκαζ δ ηνμθζηή αθοζίδα. Ο οδνάνβονμξ εκαπμηίεεηαζ ζηδκ επζθάκεζα ημο κενμφ ηαζ ημο εδάθμοξ. Ζ εηπμιπή ημο ηαδιίμο ζημκ αένα βίκεηαζ ζε ζςιαηζδζαηή ιμνθή. Μεηά ηδκ απυεεζή ημο ζημ έδαθμξ ιπμνεί κα δζμπεηεοεεί ζηα θαπακζηά ηαζ ζημοξ ηανπμφξ. Οζ ακαθενεείζεξ επζπηχζεζξ ζηδκ ακενχπζκδ οβεία, έπμοκ παναηδνδεεί ζε πενζπηχζεζξ πμο ζπεηίγμκηαζ είηε ιε ορδθή ή ιε πνυκζα έηεεζδ ζε ζςιαηζδζαηυ ιέηαθθμ. Πμθφ θζβυηενμ βκςζηυ είκαζ εάκ μζ ιζηνυηενεξ δυζεζξ ιπμνμφκ κα έπμοκ ηάπμζα ζοβηεηνζιέκα απμηεθέζιαηα. Πανυηζ μζ εηπμιπέξ αανέςκ ιεηάθθςκ απυ ηζξ ΔΚΑΑ δεκ είκαζ απυθοηα ζοκδεδειέκεξ ιε ηζξ ανκδηζηέξ επζπηχζεζξ ζηδκ ακενχπζκδ οβεία, ακαθφζεζξ επζηζκδοκυηδηαξ έπμοκ δείλεζ υηζ βεκζηχξ μ ηίκδοκμξ απυ ηα ιέηαθθα ηςκ ΔΚΑΑ είκαζ ορδθυηενμξ απυ ημκ ηίκδοκμ θυβς ηςκ μνβακζηχκ εκχζεςκ. Πανά ηδκ απμοζία άιεζςκ απμδείλεςκ βζα ηζξ ζοκέπεζεξ ηδξ εηπμιπήξ αανέςκ ιεηάθθςκ ζηδκ οβεία, επζηναηεί ιία βεκζηή πμθζηζηή ιείςζδξ ηςκ εηπμιπχκ ζε αανέα ιέηαθθα, υπςξ ακηζηαημπηνίγεηαζ ηαζ ζηδκ αοζηδνή ζζπφμοζα κμιμεεζία. [Ακδνεαδάηδξ, 2001], [ΔC, 2006] ςιαηίδζα Ζ νφπακζδ θυβς ζςιαηζδίςκ μθείθεηαζ ζηα ζηενεά ηα μπμία απμαάθθμκηαζ απυ ημοξ ηαοζηήνεξ. Έκα πμζμζηυ ηδξ ηέθναξ, ή ηαζ μθυηθδνδ ζηδκ πενίπηςζδ ηςκ ηαοζηήνςκ νεοζημπμζδιέκδξ ηθίκδξ, θεφβεζ απυ ημ θμφνκμ ςξ ζπηάιεκδ ηέθνα. Ζ νεοζημπμζδιέκδ ζςιαηζδζαηή φθδ ιπμνεί κα πνμηαθέζεζ αθεκυξ πνμαθήιαηα ζηδκ ακαπκμή, αθεηένμο δε ιεζςιέκδ μναηυηδηα. Αηυια ηαζ ζημοξ παθαζμφξ ηαοζηήνεξ, ηςκ δεηαεηζχκ ημο 1960 ηαζ ημο 1970 οπήνπε ιένζικα βζα ηδ θήρδ ααζζηχκ ημοθάπζζημκ ιέηνςκ βζα ηδκ ιείςζδ ηδξ εηπμιπήξ ζςιαηζδίςκ. Σα αζςνμφιεκα ζςιαηίδζα (ΡΜ) είκαζ ζηενεά ή ηαζ οβνά ζςιαηίδζα πμο αζςνμφκηαζ ζε ιζα ζηήθδ αένα. Σα PM ζοκήεςξ μιαδμπμζμφκηαζ ζηζξ αηυθμοεεξ ηαηδβμνίεξ ιε αάζδ ηδκ ζζμδφκαιδ αενμδοκαιζηή δζάιεηνμ ημοξ ζε ιζηνυιεηνα (ιm): Σμ ζφκμθμ ηςκ αζςνμφιεκςκ ζςιαηζδίςκ (TPM), πμο απμηεθείηαζ απυ υθα ηα ηθάζιαηα ιεβέεμοξ ηςκ PM Σα πμκδνμεζδή PM ιε ιέβεεμξ, ηάης ηςκ 10 ιm (PM10) Σα θεπηά PM ιε ιέβεεμξ θζβυηενμ απυ 2,5 ιm (PM2.5) Σα πμθφ θεπηά PM ιε ιέβεεμξ, ιζηνυηενμ απυ 0,1 ιm (PM0.1)

150 133 ηδκ ακενχπζκδ θοζζμθμβία, ηα πμκδνμεζδή PM10 (άημια ιεβέεμοξ 2,5 ηαζ 10 ιm) παβζδεφμκηαζ ηαζ απμιαηνφκμκηαζ, απμηεθεζιαηζηά. Δίηε θζθηνάνμκηαζ απυ ηζξ ηνίπεξ ζηδ ιφηδ ή πνμζημθθχκηαζ ζηζξ οβνέξ επζθάκεζεξ ηςκ ακχηενςκ ακαπκεοζηζηχκ μδχκ. Σα PM 10 απμιαηνφκμκηαζ βνήβμνα απυ ηδκ αηιυζθαζνα θυβς ηδξ αανφηδηαξ. Σα θεπηά PM 2.5 είκαζ ζε εέζδ κα δζεζζδφζμοκ ααεφηενα ζηδκ ακαπκεοζηζηή μδυ. Λυβς ηδξ ζδζυηδηαξ αοηήξ, ηα PM 2.5 εεςνμφκηαζ οπεφεοκα βζα ηζξ πενζζζυηενεξ ανκδηζηέξ επζπηχζεζξ ζηδκ οβεία. Σα PM 2.5 παναιέκμοκ ζηδκ αηιυζθαζνα βζα ιεβάθα πνμκζηά δζαζηήιαηα ηαζ ηαλζδεφμοκ ιεβάθεξ απμζηάζεζξ, επεζδή είκαζ ζπεηζηά ιζηνά ηαζ ημ ιέβεευξ ημοξ ηα ηαεζζηά θζβυηενμ εοαίζεδηα ζηδ δφκαιδ ημο αάνμοξ. Σα PM 0.1 ηοιαίκμκηαζ ζε ιέβεεμξ δζαιέηνμο απυ 0,1 ζε θζβυηενμ απυ 0,01 ιm (100 έςξ <10 nanometer (nm)). Σα πμθφ θεπηά ζςιαηίδζα έπμοκ ζπεηζηά ιζηνή δζάνηεζα γςήξ (θεπηά έςξ χνεξ), θυβς ηδξ ηαπφηδηαξ ηςκ θοζζηχκ ηαζ πδιζηχκ δζενβαζζχκ πμο θαιαάκμοκ ιένμξ. Λυβς ηςκ επζπηχζεςκ ηδξ ηαακηζηήξ ιδπακζηήξ, ζςιαηίδζα ιζηνυηενα ηςκ 10 nm ζε δζάιεηνμ ζοιπενζθένμκηαζ δζαθμνεηζηά απυ υηζ ηα ιεβαθφηενα PM 0.1 ηαζ έπμοκ δζαθμνεηζηά ιμνθμθμβζηά ηαζ πδιζηά παναηηδνζζηζηά. Ζ ένεοκα βζα ηδκ ηφπδ ηαζ ηδ ζοιπενζθμνά ηςκ ζςιαηζδίςκ αοημφ ημο ιεβέεμοξ ανίζηεηαζ ζε ελέθζλδ. Οζ πνςημβεκείξ πδβέξ ηςκ PM 0.1 πενζθαιαάκμοκ ηδ ζοιπφηκςζδ ηςκ αηιχκ ηαηά ηδ δζάνηεζα ηδξ ηαφζδξ ζε ορδθή εενιμηναζία (δδθαδή, ηαφζδ πεηνεθαίμο, ηαφζδ άκεναηα, ζοβηυθθδζδ, ηζκδηήνεξ αοημηίκδηςκ, δ ηαφζδ λφθμο), ημ ιαβείνεια ηςκ ηνμθχκ, μζ αζμθμβζηέξ δζενβαζίεξ ηαζ μζ δεοηενμαάειζμζ ζπδιαηζζιμί. Σα ζςιαηίδζα PM 0.1 είκαζ πακηαπμφ πανυκηα ζηδκ αηιυζθαζνα, ηαζ ανίζημκηαζ ζημ επίηεκηνμ ηςκ ααζζηχκ πδιζηχκ ηαζ θοζζηχκ δζενβαζζχκ, υπςξ ημκ ηφηθμ ημο εείμο ηαζ ημο αγχημο ηαζ ημο ζπδιαηζζιμφ κεθχκ. [Ακδνεαδάηδξ, 2001], [ΔC, 2006] Τγξά απόβιεηα Τβνά απυαθδηα πανάβμκηαζ ζοκήεςξ ζηα οβνά ζοζηήιαηα ηαεανζζιμφ ηςκ αενίςκ. Σα άθθα είδδ ηαεανζζιμφ ηςκ αένζςκ εηπμιπχκ (λδνά ηαζ διίλδνα) δεκ έπμοκ ζοιαμθή ζηα οβνά απυαθδηα. Δπίζδξ οβνά απυαθδηα οπάνπμοκ ηαζ ζημ ζφζηδια απμιάηνοκζδξ ηδξ ηέθναξ ημο ποειέκα. οκήεςξ υιςξ, αοηά ακαηνμθμδμημφκηαζ ηαζ επακαπνδζζιμπμζμφκηαζ.

151 134 οκεζζθμνά ζηα οβνά απυαθδηα ηδξ εβηαηάζηαζδξ ηαφζδξ οπάνπεζ επίζδξ απυ ηδκ αθθαβή ζημ κενυ ημο θέαδηα ηαζ βεκζηά ζημοξ εκαθθάηηεξ εενιυηδηαξ. Πμθθέξ θμνέξ ημ κενυ ημο θέαδηα ακαηοηθχκεηαζ ηαζ πνδζζιμπμζείηαζ ζηα οβνά ηαζ ηα διίλδνα ζοζηήιαηα ηαεανζζιμφ ηςκ απαενίςκ. Πάκηςξ ηα ζοβηεηνζιέκα οβνά απυαθδηα δεκ είκαζ επζηίκδοκα ηαζ ιπμνμφκ κα δζμπεηεοεμφκ ζε ιζα εβηαηάζηαζδ επελενβαζίαξ θοιάηςκ (ΔΔΛ). Τβνά απυαθδηα δδιζμονβμφκηαζ ηαζ απυ ηδκ πθφζδ ηςκ εβηαηαζηάζεςκ αθθά ηαζ ηςκ ημκηέζκεν πμο ιεηαθένμοκ ηα ΑΑ. Σα οβνά απυαθδηα, ζοκήεςξ δεκ έπμοκ ιεβάθεξ ζοβηεκηνχζεζξ ζε ημλζηά ηαζ αανέα ιέηαθθα ηαζ ηαηαθήβμοκ ζε ιζα ΔΔΛ. Σνεζξ είκαζ μζ ηονζυηενεξ ιέεμδμζ πμο εθανιυγμκηαζ, βζα ηδκ επελενβαζία ηςκ οβνχκ απμαθήηςκ απυ ηα οβνά ζοζηήιαηα : Φοζζημπδιζηή επελενβαζία ααζζζιέκδ ζηδκ δζυνεςζδ ημο ph ηαζ ζηδκ ηαείγδζδ. Με αοηυ ημ ζφζηδια, πανάβμκηαζ επελενβαζιέκα οβνά απυαθδηα πμο πενζέπμοκ δζαθοιέκα άθαηα ηαζ ακ δεκ ελαηιίγμκηαζ πδβαίκμοκ ζε ιζα ΔΔΛ. Δλάηιζζδ ζηδκ ΔΚΑΑ ιε ηδ αμήεεζα εκυξ ζηεβκςηήνα ρεηαζιμφ, ζε έκα διίλδνμ ζφζηδια, ή ζε έκα ζφζηδια ιε ζαηηυθζθηνα. ηδκ πενίπηςζδ αοηή, ηα δζαθοιέκα άθαηα εκζςιαηχκμκηαζ ζηα ζηενεά οπμθείιιαηα ημο ζοζηήιαημξ επελενβαζίαξ ηαοζαενίςκ. Γεκ οπάνπεζ ηαιία εηπμιπή ηςκ οβνχκ απμαθήηςκ, εηηυξ αοηχκ πμο ελαηιίγμκηαζ ηαζ δζαθεφβμοκ ιε ηα απαένζα. Σα οβνά απυαθδηα ακαηοηθχκμκηαζ ηαζ θοθάζζμκηαζ ζε ιζα δελαιεκή απμεήηεοζδξ. Ξεπςνζζηή ελάηιζζδ ηςκ οβνχκ απμαθήηςκ. ηδκ πενίπηςζδ αοηή, δ ελάηιζζδ ημο κενμφ ζοιποηκχκεηαζ, αθθά ηαεχξ είκαζ βεκζηά πμθφ ηαεανά ηα οβνά απυαθδηα ιπμνεί ζοπκά (κενυ) κα απμθμνηζζηεί ηαζ κα δζαηεεεί ζε ιζα ΔΔΛ. ημ πανάνηδια ημο ηεθαθαίμο δίκμκηαζ μζ ηοπζηέξ ζοβηεκηνχζεζξ ζε νφπμοξ ζηα οβνά απυαθδηα πνζκ ηδκ ηάεε είδμοξ επελενβαζία, ηςκ οβνχκ ζοζηδιάηςκ ηαεανζζιμφ αενίςκ. [EC, 2006], [Stantec, 2010] ηεξεά ππνιείκκαηα Πμζυηδηεξ ζηενεχκ οπμθεζιιάηςκ

152 135 Ο παναηάης Πίλαθαο 6.1 έπεζ ηζξ ηοπζηέξ πμζυηδηεξ ζηενεχκ οπμθεζιιάηςκ πμο πανάβμκηαζ ακά ηυκμ ηαζβυιεκςκ ΑΑ. [ΔC, 2006] Πίλαθαο 6.1 Σοπζηέξ ηζιέξ ζηενεχκ οπμθεζιιάηςκ, [ΔC, 2006] Σύπνο ζηεξενύ ππνιείκκαηνο Σέθνα ημο ποειέκα ηδξ εζηίαξ Σέθνα απυ ημκ θέαδηα Ηπηάιεκδ ηέθνα απυ οζηήιαηα Δθέβπμο ηςκ Αένζςκ Δηπμιπχκ Ξδνά ζοζηήιαηα Ζιίλδνα ζοζηήιαηα Τβνά ζοζηήιαηα ηυκδ ηαζ πδιζηά οπμθείιιαηα απυ οζηήιαηα Δθέβπμο ηςκ Αένζςκ Δηπμιπχκ Ξδνά ζοζηήιαηα Ζιίλδνα ζοζηήιαηα Τβνά ζοζηήιαηα Πνζόηεηα (μεξή) ζε kg/ton ΑΑ πνπ θαίγνληαη Δκενβυξ άκεναηαξ 0,5-1 Ζ ηέθνα ημο ποειέκα δεκ πνέπεζ κα ακαιζβκφεηαζ ιε ηδκ ζπηάιεκδ ηέθνα. Σα δφμ είδδ ηςκ ηεθνχκ ζοθθέβμκηαζ πςνζζηά ηαζ ακάθμβα ιε ηδκ ζφζηαζδ ημοξ, δζαηίεεκηαζ ακ έπμοκ παιδθέξ ζοβηεκηνχζεζξ ζε ημλζηέξ μοζίεξ (δζμλίκεξ ηαζ θμονάκζα) ηαζ ζε αανέα ιέηαθθα, ζε ΥΤΣΤ ή δέπμκηαζ πενεηαίνς επελενβαζία. οκήεςξ δ ηέθνα ημο ποειέκα ηδξ εζηίαξ, είκαζ έκα εηενμβεκέξ ιείβια ιεηάθθςκ, ηεναιζηχκ, οαθζηχκ, άηαοζημο μνβακζημφ ηθάζιαημξ ηαζ άηαοζημο ακυνβακμο οθζημφ. Αοηά ζοκήεςξ ηαηαθήβμοκ ζε ΥΤΣΤ, αθμφ ακαηηδεμφκ, ηα ζζδδνμφπα ηαζ ιδ, ιέηαθθα. Σοπζηέξ ζοβηεκηνχζεζξ ζε νφπμοξ ηδξ ηέθναξ ημο ποειέκα δίκμκηαζ ζημ πανάνηδια ημο Κεθαθαίμο. Ζ ζπηάιεκδ ηέθνα ιαγί ιε ηα πδιζηά οπμθείιιαηα ημο οζηήιαημξ Δθέβπμο ηςκ Αενίςκ Δηπμιπχκ ηαζ ημκ εκενβμπμζδιέκμ άκεναηα δεζιεφμκηαζ απυ ηα ζαηηυθζθηνα ή ημκ δθεηηνζηυ ηαηαηνδικζζηή, ζε ιζα εβηαηάζηαζδ ιαγζηήξ ηαφζδξ ηςκ ΑΑ. Όθα ιαγί εεςνμφκηαζ ηαηάθμζπα ημο οζηήιαημξ Δθέβπμο ηςκ Αενίςκ Δηπμιπχκ (Air Pollution Control), (APC). Σα ηαηάθμζπα ηςκ ζοζηδιάηςκ APC πενζέπμοκ ορδθά επίπεδα δζαθοηχκ αθάηςκ, ηονίςξ πθςνζμφπα άθαηα, αανέα ιέηαθθα, υπςξ ηάδιζμ, ιυθοαδμ, παθηυ ηαζ ρεοδάνβονμ, ηαεχξ ηαζ ίπκδ μνβακζηχκ νφπςκ (δζμλίκεξ ηαζ θμονάκζα). Σα ορδθά

153 136 επίπεδα δζαθοηχκ, πθςνίδζα, ηαηά ηφνζμ θυβμ πμο πνμένπμκηαζ απυ αζκφθζμ (PVC) πμο ανέεδηακ ζηα ΑΑ. Ζ ζφκεεζδ ηδξ ζπηάιεκδξ ηέθναξ ηαζ ηςκ ηαηαθμίπςκ ηςκ APC ζπεηίγεηαζ άιεζα απυ ηδκ ζφκεεζδ ηςκ ΑΑ πμο ηαίβμκηαζ. Σα ΑΑ ιε ορδθυηενεξ ζοβηεκηνχζεζξ ζπκμζημζπείςκ ηαζ ηςκ πονίιαπςκ μνβακζηχκ εκχζεςκ εα πανάβμοκ ηέθνα, ιε ορδθυηενεξ ζοβηεκηνχζεζξ αοηχκ ηςκ ζοζηαηζηχκ. οκήεςξ ζε ακηίεεζδ ιε ηδκ ηέθνα ημο ποειέκα, ηα οπμθείιιαηα ηςκ ζοζηδιάηςκ APC ζοπκά ακηζιεηςπίγμκηαζ ςξ επζηίκδοκα απυαθδηα. Σα ηφνζα πενζααθθμκηζηά πνμαθήιαηα πμο ζοκδέμκηαζ ιε ηα οπμθείιιαηα ηςκ ζοζηδιάηςκ APC είκαζ δ έηπθοζδ ζηα/ζηζξ: Δφημθα δζαθοηά άθαηα υπςξ ημ Cl ηαζ Na. Πανά ημ βεβμκυξ υηζ μζ μοζίεξ αοηέξ, ζοκήεςξ δεκ ζοκδέμκηαζ ιε ηδκ ημλζηυηδηα βζα ημκ άκενςπμ, ιπμνεί κα έπμοκ ανκδηζηέξ επζπηχζεζξ ζηα οπυβεζα ηαζ επζθακεζαηά κενά. Βανέα ιέηαθθα υπςξ Cd, Cr, Cu, Hg, Ni, Pb, ηαζ Zn. Βανέα ιέηαθθα ηαζ ζπκμζημζπεία ιπμνεί κα οπάνπμοκ ζε ζοβηεκηνχζεζξ ανηεηά ορδθέξ ηαζ δοκδηζηά επζαθααείξ βζα ημκ άκενςπμ ηαζ ημ πενζαάθθμκ. Γζμλίκεξ ηαζ θμονάκζα. Ακ ηαζ ζοκήεςξ δεκ είκαζ ζδζαίηενα δζαθοηά (θυβς παιδθήξ οδαηζηήξ δζαθοηυηδηαξ), μζ εκ θυβς μοζίεξ εεςνμφκηαζ ημλζηέξ. ε υθεξ ζπεδυκ ηζξ πχνεξ ηα οπμθείιιαηα ηςκ ζοζηδιάηςκ APC ηαλζκμιμφκηαζ ςξ επζηίκδοκα απυαθδηα ηαζ πνέπεζ κα ζηαεενμπμζδεμφκ πνζκ απυ ηδκ ηεθζηή δζάεεζδ. ημ πανάνηδια ημο ηεθαθαίμο δίκμκηαζ μζ ηοπζηέξ ηζιέξ ηςκ επζηίκδοκςκ μοζζχκ ζηα ζηενεά οπμθείιιαηα ηςκ ζοζηδιάηςκ APC. [Stantec, 2010] Υνήζδ ηδξ ηέθναξ ποειέκα ηαζ ηςκ ζηενεχκ οπμθεζιιάηςκ ηςκ ζοζηδιάηςκ APC Ακάθμβα ιε ηα θοζζηά ηαζ πδιζηά παναηηδνζζηζηά ηαζ ημκ ααειυ ζηαεενμπμίδζδξ ηδξ, δ ηέθνα ιπμνεί κα πνδζζιμπμζδεεί ζε πμθθέξ εθανιμβέξ. ηδκ Δονχπδ, δ ακαηφηθςζδ ηδξ ηέθναξ ημο ποειέκα ηαζ ηςκ οπμθεζιιάηςκ ηςκ ζοζηδιάηςκ APC είκαζ πμθφ δδιμθζθήξ. οκήεδξ εθανιμβέξ είκαζ: Οζ επζπςιαηχζεζξ Τθζηυ βζα οπυζηνςια ζηδκ ηαηαζηεοή μδχκ Πνυζεεημ οθζηυ ζηδκ παναβςβή ζηονμδέιαημξ Πνυζεεημ οθζηυ ζηδκ επζηάθορδ ηςκ ζηενεχκ απμαθήηςκ ζημοξ ΥΤΣΑ

154 137 ημ πανάνηδια ημο ηεθαθαίμο δίκεηαζ πίκαηαξ ιε πνήζεζξ ηδξ ηέθναξ ημο ποειέκα ζε ανηεηέξ Δονςπασηέξ πχνεξ. [Stantec, 2010]. Δπίζδξ ακάηηδζδ οθζηχκ βίκεηαζ ηαζ ζηα οπμθείιιαηα ηςκ ζοζηδιάηςκ APC ηαεχξ αοηά πενζέπμοκ : Άθαηα, ηα μπμία δζαπςνίγμκηαζ ιεηά απυ λήνακζδ ηδξ ηέθναξ. Ολέα, ηονίςξ οδνμπθςνζηυ μλφ πμο ακαηηάηαζ Γφρμ, o μπμίμξ ζπδιαηίγεηαζ ιεηά ηδκ έβποζδ αζαεζηίμο Μέηαθθα, ηα μπμία ακαηηχκηαζ ιεηά ηδκ ζηαεενμπμίδζδ ηδξ ζπηάιεκδξ ηέθναξ. [Stantec, 2010]. 6.2 ΤΣΖΜΑΣΑ ΔΛΔΓΥΟΤ ΣΧΝ ΑΔΡΗΧΝ ΔΚΠΟΜΠΧΝ πζθεπέο ειέγρνπ ησλ αέξησλ εθπνκπώλ Δζζαβςβή Ζ επζθμβή ηδξ ηαθφηενδξ ιεευδμο εθέβπμο ηςκ ηαοζαενίςκ πμο πνμηφπημοκ απυ ηδκ ηαφζδ ηςκ ΑΑ ελανηάηαζ απυ έκα πθήεμξ παναβυκηςκ ηαζ ηφνζμ ιέθδια έπμοκ ηδκ ιείςζδ ημο υβημο ηςκ αένζςκ εηπμιπχκ. Έηζζ ηφνζα πνήζδ ηςκ οζηδιάηςκ Δθέβπμο ηςκ Αενίςκ Δηπμιπχκ (Αir Pollution Control), (APC) δεκ είκαζ δ απμιάηνοκζδ ηςκ αενίςκ νφπςκ ζημ ηέθμξ ηδξ δζαδζηαζίαξ ηδξ ηαφζδξ (ζε ζηενεά ιμνθή), αθθά δ απμθοβή ή ιείςζδ ηδξ παναβςβήξ ημοξ. Πνέπεζ υιςξ κα θδθεμφκ οπυρδ ηαζ άθθμζ πανάβμκηεξ πμο παίγμοκ ζδιακηζηυ νυθμ ζηζξ αένζεξ εηπμιπέξ. Αοημί μζ πανάβμκηεξ πανμοζζάγμκηαζ παναηάης: Σμ είδμξ ηςκ ΑΑ, δ ζφκεεζδ ημοξ ηαζ δ μιμζμβέκεζα ημοξ Σμ είδμξ ηδξ ηαφζδξ ηαζ ημ ιέβεεμξ ημο ηαοζηήνα Ζ νμή ηςκ ηαοζαενίςκ ηαζ δ εενιμηναζία ημοξ Ζ ζφκεεζδ ηςκ ηαοζαενίςκ ηαζ δ δζαηφιακζδ αοηήξ Ζ δζαεεζζιυηδηα ηαζ δ πνήζδ ηδξ βδξ Ζ παναβςβή ηςκ οπμθεζιιάηςκ ηαζ δ ηεθζηή δζάεεζδ ημοξ Ζ δζαεεζζιυηδηα ημο κενμφ ηαζ ημ ηυζημξ ημο Ζ φπανλδ ηαηακαθςηχκ εκένβεζαξ Ζ ιεβζζημπμίδζδ ηδξ ακάηηδζδξ εκένβεζαξ

155 138 Ζ ηαηακάθςζδ εκένβεζαξ ηαζ πδιζηχκ μοζζχκ [ΔC, 2006] ημ ζδιείμ αοηυ εα πνέπεζ κα ακαθενεεί υηζ έκα απυ ηα ζδιακηζηυηενα ηιήιαηα ηςκ ΔΚΑΑ απμηεθμφκ μζ ιμκάδεξ επελενβαζίαξ ηςκ ηαοζαενίςκ ιεηά ηδκ έλμδυ ημοξ απυ ημ θέαδηα ακάηηδζδξ εενιυηδηαξ μζ μπμίεξ πενζθαιαάκμοκ, δθεηηνμζηαηζηά θίθηνα, ηοηθχκεξ, ζαηηυθζθηνα, η.ά.. Ο ζςζηυξ ζπεδζαζιυξ ηαζ δ ηαηάθθδθδ επζθμβή ηςκ ακηζννοπακηζηχκ ζοζηδιάηςκ βζα ΔΚΑΑ ααζίγεηαζ ζηδ ζφζηαζδ ηαζ ηδκ πμζυηδηα ηςκ πνμξ επελενβαζία ηαοζαενίςκ ηαζ ζηα επζηνεπηά υνζα εηπμιπχκ ηδξ υθδξ εβηαηάζηαζδξ ηαζ είκαζ ημιαζηήξ ζδιαζίαξ ιζαξ ηαζ ζηα πνμσυκηα ηδξ ηαφζδξ ηςκ ΑΑ πνμηφπημοκ εηπμιπέξ θμονακίςκ ηαζ δζμλζκχκ, μοζίεξ άηνςξ ημλζηέξ ηαζ επζηίκδοκεξ βζα ηδκ ακενχπζκδ οβεία, ηαεχξ επίζδξ εηπμιπέξ αανέςκ ιεηάθθςκ. Σμ πνυαθδια ημο εθέβπμο ηςκ εηπμιπχκ νφπςκ πανμοζζάγεηαζ πζμ έκημκμ ζε εβηαηαζηάζεζξ ιαγζηήξ ηαφζδξ, μζ μπμίεξ πανμοζζάγμοκ ορδθέξ δζαηοιάκζεζξ ζηδκ πμζυηδηα ηαζ ζδζαίηενα ηδ ζφζηαζδ ηςκ ηνμθμδμημφιεκςκ πνμξ ηαφζδ ΑΑ. Οζ δζαηοιάκζεζξ αοηέξ μθείθμκηαζ ζημ βεβμκυξ υηζ μζ ΔΚΑΑ θεζημονβμφκ ιε ΑΑ ηα μπμία έπμοκ οπμζηεί ιζηνυ ή ιδδαιζκυ επίπεδμ επελενβαζίαξ ιε απμηέθεζια κα ειθακίγμοκ έκημκεξ δζαηοιάκζεζξ ςξ πνμξ ηδ ζφζηαζδ, ηδκ πενζεπυιεκδ οβναζία ηαζ ηδ εενιμβυκμ ζηακυηδηα. Αοηέξ μζ δζαηοιάκζεζξ ζηδ πμζυηδηα ηςκ εζζενπυιεκςκ ΑΑ ζηδκ εζηία ηαφζδξ επδνεάγμοκ πνχηα ηδκ ΚΘΓ ηςκ ΑΑ. Έπεζηα, επδνεάγεηαζ δ εενιμηναζία πμο επζηναηεί ιέζα ζηδ εζηία ηαζ αθοζζδςηά ηαζ μζ δδιζμονβμφιεκμζ νφπμζ. Αοηυ ιπμνεί κα απμθεοπεεί ιενζηχξ, πνδζζιμπμζχκηαξ ημ βενακυ βζα κα ακαηαηεοημφκ ηα ΑΑ πνζκ εζζαπεμφκ ζημκ ηαοζηήνα. οκήεςξ ηαζ ιεηά απυ αοηή ηδκ δζαδζηαζία παναηδνμφκηαζ ανηεηέξ δζαηοιάκζεζξ ζηδ ΚΘΓ. Ακηίεεηα, ζε ιμκάδεξ πμο θεζημονβμφκ ιε ακαηηδεέκ αένζμ ηαφζζιμ (SRF/RDF), ημ πνυαθδια εθέβπμο ηςκ νφπςκ πανμοζζάγεηαζ ζαθχξ ζε ιζηνυηενμ ααειυ, ελαζηίαξ ηςκ ιζηνυηενςκ δζαηοιάκζεςκ ζηδ ζφζηαζδ, ηδκ οβναζία ηαζ ηδ εενιμβυκμ ζηακυηδηα ημο SRF/RDF ηαζ εζηζάγεηαζ ηονίςξ ζημκ έθεβπμ ηςκ εηπμιπχκ δζμλζκχκ, θμονακίςκ ηαζ αανέςκ ιεηάθθςκ. ηζξ ιένεξ ιαξ ζηζξ ΔΚΑΑ πμο είκαζ ζε πθήνδ θεζημονβία ζοκακηάηαζ ηάεε είδμοξ ηεπκμθμβία ηαζ ηάεε είδμοξ ζοκδοαζιυ ηςκ αεθηζςιέκςκ επζθμβχκ πμο πνμζθένμκηαζ. Κάεε έκα ζφζηδια εββοάηαζ ηδκ εκανιυκζζδ ιε ηα πζμ αοζηδνά υνζα αένζςκ εηπμιπχκ πμο οπάνπμοκ ζήιενα. Ζ επζθμβή ηδξ πζμ ηαηάθθδθδξ ζηναηδβζηήξ ηαεανζζιμφ ηςκ απαενίςκ ελανηάηαζ ζε ιεβάθμ ααειυ απυ ηζξ ημπζηέξ ζοκεήηεξ.

156 139 Οζ ζδιακηζηυηενεξ ηεπκμθμβίεξ πμο πνδζζιμπμζμφκηαζ ζηζξ ΔΚΑΑ απμζημπμφκ ζηα παναηάης ζηάδζα ηαεανζζιμφ ηςκ ηαοζαενίςκ: Απμιάηνοκζδ ηδξ ζπηάιεκδξ ηέθναξ. Απμιάηνοκζδ ηςκ υλζκςκ αενίςκ. Απμιάηνοκζδ ζοβηεηνζιέκςκ νφπςκ υπςξ Hg ή ΡCDD/Fs. Μείςζδ ηςκ μλεζδίςκ ημο αγχημο Απμιάηνοκζδ ζπηάιεκςκ ζςιαηζδίςκ Απυ ηζξ ηνεζξ ηφνζεξ ηαηδβμνίεξ αένζςκ νφπςκ ηα αζςνμφιεκα ζςιαηίδζα είκαζ ίζςξ εηείκα πμο εθέβπμκηαζ εοημθυηενα. Σαλζκμιμφκηαζ είηε ακάθμβα ιε ημ ιέβεεμξ ημοξ, είηε ακάθμβα ιε ηδκ πνμέθεοζδ ημοξ. ςιαηίδζα ιε δζάιεηνμ ιζηνυηενδ απυ 1 ιm εεςνμφκηαζ ςξ ζηυκδ ηαζ θυβς ημο ιζηνμφ ιεβέεμοξ δεκ απμηίεεκηαζ ζημ έδαθμξ αθθά ζοιπενζθένμκηαζ ςξ αένζα. ςιαηίδζα ιε δζάιεηνμ ιεβαθφηενδ απυ 10 ιm ζοκήεςξ εκαπμηίεεκηαζ ζημ έδαθμξ. Σα ζςιαηίδζα ηέθναξ πμο ζοκακηχκηαζ ζηα ηαοζαένζα εκυξ θέαδηα ιε δζάιεηνμ 100 ιm ή ιζηνυηενδ μκμιάγμκηαζ ζοκμπηζηά ζπηάιεκδ ηέθνα. Ζ ηεπκμθμβία βζα ημκ έθεβπμ ηςκ αζςνμοιέκςκ ζςιαηζδίςκ είκαζ δ πνχηδ πμο ακαπηφπεδηε. Ζ απυδμζδ ζοθθμβήξ πμζηίθεζ ζδιακηζηά ακάθμβα ιε ημ ζφζηδια αθθά ζοκήεςξ ηοιαίκεηαζ απυ 50 % βζα απθά ιδπακζηά ζοζηήιαηα, ιέπνζ ηαζ πενζζζυηενμ απυ 99 % βζα ημοξ δθεηηνμζηαηζημφξ ηαηαηνδικζζηέξ (ESP). Οζ δζαπςνζζηέξ αζςνμοιέκςκ ζςιαηζδίςκ ιπμνεί κα ααζίγμκηαζ ζηδκ λαθκζηή ιείςζδ ηδξ ηαπφηδηαξ ηςκ αενίςκ, ζηδκ απυημιδ αθθαβή ηδξ δζεφεοκζδξ ηδξ νμήξ, ζηδκ πνυζηνμοζδ ημο αενίμο νεφιαημξ ζε ιία ζεζνά απυ πηενφβζα, ηαζ ζηδκ πνήζδ ηεκηνμιυθμο δφκαιδξ ιε ακειζζηήνα. Σμ πνχημ αήια ζηα πενζζζυηενα ζοζηήιαηα ηαεανζζιμφ ηαοζαενίςκ είκαζ δ απμιάηνοκζδ ηδξ ζπηάιεκδξ ηέθναξ, δ μπμία πναβιαημπμζείηαζ ιέζς: Κοηθχκςκ Ζθεηηνμζηαηζηχκ θίθηνςκ (ΔSΡ) αηηυθζθηνςκ Οζ ηοηθςκζηέξ δζαηάλεζξ ζηδνίγμκηαζ ζηδκ αφλδζδ ηδξ θαζκυιεκδξ δζαθμνάξ ποηκυηδηαξ ιεηαλφ ζηενεμφ ηαζ αενίμο υηακ αζηείηαζ θοβυηεκηνδ δφκαιδ (πμθθαπθαζζαζιυξ ηδξ επζηάποκζδξ ηδξ αανφηδηαξ g). Σα ηαοζαένζα εζζένπμκηαζ εθαπημιεκζηά ιε ορδθή ηαπφηδηα ζε έκακ ηάεεημ ηοθζκδνζηυ εάθαιμ ιε ηςκζηυ

157 140 ποειέκα. Ζ ηεκηνμιυθμξ δφκαιδ πμο εκενβεί πάκς ζηα ζςιαηίδζα ηα ηάκεζ κα ζοβηνμφμκηαζ ζηα ημζπχιαηα ημο εαθάιμο ηαζ κα ηαηαηάεμκηαζ ζημκ ποειέκα ημο απυ υπμο ηαζ απμιαηνφκμκηαζ. Σμ αένζμ δζαθεφβεζ ιέζς εκυξ ηεκηνζημφ ζςθήκα. Πμθθέξ θμνέξ μζ ηοηθχκεξ ζοκδοάγμκηαζ βζα κα έπμοκ ηαθφηενδ απυδμζδ. Σμπμεεημφκηαζ πανάθθδθα ηαζ έπμοκ απυδμζδ %. Ζ απυδμζδ ελανηάηαζ απυ ημ ιέβεεμξ ηςκ PΜ, αθμφ υζμκ αθμνά ηα ιζηνυηενα PΜ 2.5 είκαζ πμθφ παιδθή. οκήεδξ ηζιέξ ηδξ απυδμζδξ είκαζ 90 % βζα ηα PΜ 10, 70 % βζα ηα PΜ 2.5 ηαζ 50 % βζα ηα PΜ 0.1. Λυβς ηδξ πενζμνζζιέκδξ ζηακυηδηαξ ημοξ ζηδκ απμιάηνοκζδ ηςκ PΜ 0.1 μζ ηοηθχκεξ δεκ ζοκακηχκηαζ πθέμκ ζε ζφβπνμκεξ εβηαηαζηάζεζξ ή πνδζζιμπμζμφκηαζ βζα ηδκ πνμεπελενβαζία ηδξ ζπηάιεκδξ ηέθναξ. Οζ δθεηηνμζηαηζημί ηαηαηνδικζζηέξ (ΔSΡ) θυβς ημο απθμφ ζπεδζαζιμφ ημοξ, ηδξ ιζηνήξ απχθεζαξ πίεζδξ ηςκ απαενίςκ ηαζ ηδξ εφημθδξ θεζημονβίαξ ημοξ πνδζζιμπμζμφκηαζ εονέςξ ηυζμ ζε ΔΚΑΑ βζα ημ δζαπςνζζιυ ηδξ ζπηάιεκδξ ηέθναξ υζμ ηαζ ζε άθθεξ δζενβαζίεξ ηαφζδξ υπςξ ζε ενβμζηάζζα ηαφζδξ θζβκίηδ. Έκαξ ζφβπνμκμξ δθεηηνμζηαηζηυξ ηαηαηνδικζζηήξ, απμηεθείηαζ απυ ημοθάπζζημκ δφμ ηαζ ζοπκά ηνεζξ ημιείξ ηαζ εββοάηαζ πμζμζηά απμιάηνοκζδξ ηδξ ηέθναξ ιεβαθφηενα ημο 99 % ζηα ζςιαηίδζα ιε ιεβέεδ ιεηαλφ 0,01 ηαζ >100 ιm. οκήεδξ ηζιέξ απμιάηνοκζδξ είκαζ 99,5 % ηςκ ζςιαηζδίςκ. Οζ ΔSΡ ιε ηνεζξ ημιείξ ιπμνμφκ κα επζηφπμοκ επίπεδα ηέθναξ ζηα ηαεανά αένζα ηδξ ηάλδξ ημο 1 mg/m 3. Ο ηάεε ημιέαξ απμιαηνφκεζ έκα ηθάζια ηςκ PM ιε ημκ πνχημ ιε ηδ ιεβαθφηενδ ηάζδ κα απμιαηνφκεζ ηα πενζζζυηενα PM. Υαιδθυηενεξ ηάζεζξ εθανιυγμκηαζ ζηα πζμ ηαεανά ηιήιαηα ημο ηαηαηνδικζζηή. Ζ ηάζδ θεζημονβίαξ ζημοξ δθεηηνμζηαηζημφξ ηαηαηνδικζζηέξ είκαζ ορδθή ( ιέπνζ V) ηαζ ηα ζςιαηίδζα απμηημφκ έκα θμνηίμ απυ ηα ανκδηζηά θμνηζζιέκα δθεηηνυδζα πμο οπάνπμοκ ιέζα ζηδκ νμή ηςκ απαενίςκ. Οζ δθεηηνμζηαηζημί δζαπςνζζηέξ πνδζζιμπμζμφκ εκαθθαηηζηέξ ζεζνέξ απυ θμνηζζιέκα δθεηηνυδζα ηαζ δθεηηνυδζα ζοθθμβήξ. Σα ζςιαηίδζα θμνηίγμκηαζ ιε ανκδηζηυ θμνηίμ ηαζ ζοθθέβμκηαζ ιέζς δθεηηνμζηαηζηήξ έθλδξ, ζε ιία ηαηάθθδθα πνμζανιμζιέκδ ζεζνά απυ εεηζηά θμνηζζιέκα δθεηηνυδζα. ηδ ζοκέπεζα, ηα ζςιαηίδζα απμιαηνφκμκηαζ ιε απμηυθθδζδ απυ ηα δθεηηνυδζα ιέζς ιδπακζηήξ ηνμφζδξ, νεοζημπμίδζδξ ηαζ ζοθθμβήξ ημοξ ζε οπμηείιεκεξ πμάκεξ απμεήηεοζδξ. Οζ ηονζυηενμζ πανάβμκηεξ πμο ζοιαάθθμοκ ζηδκ απυδμζδ ηςκ ESP είκαζ ημ ιέβεεμξ ημο ηαηαηνδικζζηή, δ μιμζμιμνθία ηδξ νμήξ ηςκ απαενίςκ, δ επακείζμδμξ ηςκ ζςιαηζδίςκ ζηδκ ζοζηεοή ηαζ δ εζδζηή ακηίζηαζδ.

158 141 Μέβεεμξ ηαηαηνδικζζηή: Όζμ ιεβαθφηενμξ είκαζ μ ηαηαηνδικζζηήξ, ηυζμ πενζζζυηενεξ πζεακυηδηεξ έπεζ κα δεζιεφζεζ έκα ζςιαηίδζμ. Δπίζδξ πνμζδζμνίγεζ ημκ πνυκμ επελενβαζίαξ. Οιμζμιμνθία ηδξ νμήξ ηςκ απαενίςκ: δ ακμιμζμιμνθία ηδξ νμήξ ηςκ αενίςκ ιεζχκεζ ηδκ απυδμζδ ηςκ ESP. Υαιδθέξ ηαπφηδηεξ ηαοζίιμο, ζζβμονεφμοκ ηδκ μιαθή νμή ηςκ απαενίςκ ηαζ ακεαάγμοκ ημκ πνυκμ παναιμκήξ ηςκ απαενίςκ ζημκ ηαηαηνδικζζηή. Δπακείζμδμξ ηςκ ζςιαηζδίςκ ζημκ ηαηαηνδικζζηή: οιααίκεζ υηακ ηα ζςιαηίδζα, εκχ πηοπμφκ ζηα πθασκά ημο ηαηαηνδικζζηή ηαζ είκαζ έημζια κα πέζμοκ ζημ ηάης ιένμξ ημο ηαζ κα αθαζνεεμφκ, παναζφνμκηαζ απυ ηα απαένζα ηαζ επακεζζάβμκηαζ ζημοξ ESP βζα κα αθαζνεεμφκ. Δζδζηή ακηίζηαζδ: Σα απαένζα πμο έπμοκ εζδζηή ακηίζηαζδ ηδξ ηάλδξ ημο ohm-cm θμνηίγμκηαζ απυ ημκ ηαηαηνδικζζηή ηαζ απμιαηνφκμκηαζ άιεζα. Απαένζα ιε ιζηνυηενδ εζδζηή ακηίζηαζδ ημο 10 7 ohm-cm πενκμφκ αηάναπα ιέζα απυ ημκ ηαηαηνδικζζηή. Δπίζδξ απαένζα ιεβαθφηενδξ εζδζηήξ ακηίζηαζδξ δεκ δφζημθα πάκμοκ ημ θμνηίμ ημοξ ηαζ πνμζημθθχκηαζ ζε ιεβάθεξ πμζυηδηεξ πάκς ζηζξ πθάηεξ ζοθθμβήξ ηςκ ζςιαηζδίςκ, ιεζχκμκηαξ ηδκ απυδμζδ ημο ηαηαηνδικζζηή. Αηυια ιζηνυηενεξ εηπμιπέξ απυ αοηέξ ηςκ ΔSΡ, εζδζηυηενα βζα ηα ιζηνυηενμο ιεβέεμοξ ζςιαηίδζα, ιπμνμφκ κα επζηεοπεμφκ ιε ηα ζαηηυθζθηνα. ε αοηά, ηα αηαηένβαζηα ηαοζαένζα πενκμφκ απυ ημ ελςηενζηυ ηιήια πνμξ ημ εζςηενζηυ, ιέζα απυ οθαζιάηζκεξ ζάημοξ πμο ζηδνίγμκηαζ ζε ιεηαθθζηά πθέβιαηα. Ζ ζπηάιεκδ ηέθνα ιέκεζ ζηδκ ελςηενζηή επζθάκεζα ημο θίθηνμο ηαζ απμιαηνφκεηαζ πενζμδζηά ιε ηδκ αμήεεζα αένα πμο θοζάεζ απυ ημ εζςηενζηυ. Αοηυξ μ ηαεανζζιυξ απεθεοεενχκεζ ηα ζςιαηίδζα, ηα μπμία πέθημοκ ζε έκακ ζοθθέηηδ. Σα ζαηηυθζθηνα εββοχκηαζ ζοβηεκηνχζεζξ ζηυκδξ ζηα ηαεανά αένζα ιζηνυηενεξ ημο 1 mg/m 3. Σμ ιεβαθφηενμ πνυαθδια ζηδκ πενίπηςζδ ηςκ ζαηηυθζθηνςκ είκαζ ημ ορδθυ ηυζημξ ζοκηήνδζδξ, ηαεχξ έπμοκ δζάνηεζα γςήξ ιήκεξ. Γζα ζαηηυθζθηνα πνδζζιμπμζμφκηαζ ζοκήεςξ είηε ζάημζ απυ Teflon, είηε οθακηά θίθηνα απυ οαθμαάιααηα ιε δζάθμνα επζζηνχιαηα. Μέζς ηςκ ζημιίςκ ακαννυθδζδξ ηαζ ημο δζηηφμο ζςθδκχζεςκ δ ζηυκδ εζζένπεηαζ ζημ θίθηνμ ηαζ επζηάεεηαζ ζηδκ ελςηενζηή πθεονά ηςκ θζθηνμπάκςκ. Ο αέναξ αθμφ ηαεανζζηεί απυ ηδκ ζηυκδ ελένπεηαζ ηαεανυξ απυ ηδκ έλμδμ. Ακά ηαηηά

159 142 πνμκζηά δζαζηήιαηα, νοειζγυιεκα ιέζς ηδξ ζοζηεοήξ εθέβπμο, εηημλεφεηαζ εζςηενζηά ζηα θζθηνυπακα πεπζεζιέκμξ αέναξ απυ εζδζηά αηνμθφζζα. Με ημ έκημκμ ηίκαβια απυ ημοξ παθιμφξ ημο πεπζεζιέκμο αένα, δ ζηυκδ πέθηεζ απυ ηδκ ελςηενζηή επζθάκεζα ηςκ θζθηνμπάκςκ ηαζ ζοβηεκηνχκεηαζ ζημκ ηχκμ ημο θίθηνμο, υπμο ηαζ απμιαηνφκεηαζ ζοκήεςξ ιέζς εκυξ ημπθία ή άθθδξ ηαηάθθδθδξ δζάηαλδξ. Ζ ζςζηή θεζημονβία ημο θίθηνμο εθέβπεηαζ ιε έκα δζαθμνζηυ ιακυιεηνμ, ημ μπμίμ ιεηνά ηδκ δζαθμνά πίεζδξ ακάιεζα ζηδ ηαεανή ηαζ ζηδκ αηάεανηδ πθεονά ημο θίθηνμο απυ ηδκ ηζιή ηδξ μπμίαξ πνμηφπηεζ ηαζ δ ακάβηδ βζα αθθαβή ηςκ θζθηνμπάκςκ. Ο ζοκδεέζηενμξ ηφπμξ οθαζιάηζκςκ θίθηνςκ είκαζ ιμνθήξ ζάηςκ ζςθδκςηήξ ιμνθήξ ηα μπμία δζαεέημοκ εζςηενζηή ζηήνζλδ ηαζ θίθηνμ ζηδκ ελςηενζηή επζθάκεζα ημο οθάζιαημξ. Συζμ μζ δθεηηνμζηαηζημί δζαπςνζζηέξ, υζμ ηαζ ηα οθαζιάηζκα θίθηνα εεςνμφκηαζ απυ ηδκ ΔΔ υηζ ακήημοκ ζηδκ ηαηδβμνία ηςκ ηαθφηενςκ δζαεέζζιςκ ηεπκμθμβζχκ.[δc, 2006], [Stantec, 2010] Απμιάηνοκζδ υλζκςκ αενίςκ Ο έθεβπμξ ηςκ υλζκςκ αενίςκ ιπμνεί κα επζηεοπεεί απυ λδνά, διίλδνα ηαζ οβνά ζοζηήιαηα ηαεανζζιμφ αενίςκ. Σα λδνά ζοζηήιαηα πνμτπμεέημοκ ηδκ επαθή εκυξ ααζζημφ πνμζνμθδηή ζοκήεςξ αζαέζηδ, (ακηζδνά ιε ημ SO 2 ηαζ δίκεζ εεζχδεξ αζαέζηζμ CaSO 3 ή εεσηυ αζαέζηζμ CaSO 4 ), ιε ηα απαένζα ζε ζςθήκα Ventouri, υπμο μ πνμζνμθδηήξ ακηζδνά ιε ηα μλέα ημο αενίμο. Σμ πνμσυκ ηδξ ακηίδναζδξ ηαεχξ ηαζ δ πενίζζεζα ημο πνμζνμθδηή παβζδεφμκηαζ ζηδκ επζθάκεζα εκυξ ηαηάκηδ οθαζιάηζκμο θίθηνμο. Σα λδνά ζοζηήιαηα είκαζ απθά, ιε παιδθυ ηυζημξ ηεθαθαίμο, αθθά ιεζςιέκδ απυδμζδ (εζδζηά βζα ηα SO 2, είκαζ ιυκμ 50%), εκχ ηαοηυπνμκα απαζημφκ ηαζ ζδιακηζηέξ πμζυηδηεξ πδιζηχκ ακηζδναζηδνίςκ. Δλαζηίαξ ηδξ ιζηνήξ ημοξ απυδμζδξ, ηα ζοζηήιαηα αοηά είκαζ αιθίαμθμ ακ ιπμνμφκ κα επζηφπμοκ ηα απαζημφιεκα υνζα εηπμιπχκ βζα ηζξ εβηαηαζηάζεζξ ηαφζδξ. Σα διίλδνα ζοζηήιαηα είκαζ πζμ απμηεθεζιαηζηά ηαζ ιπμνμφκ κα επζηφπμοκ απμιάηνοκζδ έςξ ηαζ 90% βζα ημ SO 2, εκχ βζα ημ HCl ηαζ ημ HF πάκς απυ 99%. Σα διίλδνα ζοζηήιαηα, θένκμοκ ζε επαθή ηα αένζα ιε νεοζημπμζδιέκμ αζαέζηδ ιέζα ζε έκακ ακηζδναζηήνα. Ο νεοζημπμζδιέκμξ αζαέζηδξ έπεζ ιεβάθδ εζδζηή επζθάκεζα, ζηδκ μπμία ηα υλζκα αένζα πνμζνμθχκηαζ απμηεθεζιαηζηά, επζηνέπμκηαξ ηδκ ακηίδναζδ ημο αζαέζηδ ιε ηα μλέα ηςκ αενίςκ. Σμ ηεθζηυ πνμσυκ ηδξ δζενβαζίαξ είκαζ λδνή ζηυκδ, απμηεθμφιεκδ ηονίςξ απυ άθαηα αζαεζηίμο, δ μπμία ζοθθέβεηαζ

160 143 ηαηάκηδ ιε ηδκ αμήεεζα εκυξ δθεηηνμζηαηζημφ δζαπςνζζηή ή εκυξ οθαζιάηζκμο θίθηνμο. Σα οβνά ζοζηήιαηα ηαεανζζιμφ αενίςκ είκαζ αηυια πζμ απμηεθεζιαηζηά (απμιάηνοκζδ πάκς απυ 98 % βζα ημ SO 2, ηαζ πάκς απυ 99 % βζα ημ HCl ηαζ ημ HF) ηαζ ζοκήεςξ πζμ μζημκμιζηά απυ ηα διίλδνα ζοζηήιαηα. Αοημί θαίκεηαζ κα είκαζ μζ θυβμζ βζα ημοξ μπμίμοξ ηα οβνά ζοζηήιαηα ηαεανζζιμφ αενίςκ πνδζζιμπμζμφκηαζ εονφηενα ζηδκ επελενβαζία ηςκ απαενίςκ ηςκ ΔΚΑΑ, πανά ημ ιεζμκέηηδια παναβςβήξ οβνχκ απμαθήηςκ ηα μπμία εα πνέπεζ κα οπμζημφκ επελενβαζία. Σα οβνά ζοζηήιαηα ηαεανζζιμφ αενίςκ επακαηοηθμθμνμφκ ημκ νεοζημπμζδιέκμ αζαέζηδ ιέζα ζε δμπείμ εηεέημκηαξ ιεβάθεξ πμζυηδηεξ νεοζημπμζδιέκμο αζαέζηδ ζηα αένζα. Οζ ιεβάθεξ πμζυηδηεξ πενίζζεζαξ κενμφ (ή επελενβαζιέκςκ θοιάηςκ) πμο ένπμκηαζ ζε επαθή ιε ηα αένζα, ιεζχκμοκ ηδ εενιμηναζία ηςκ αενίςκ ζημ επίπεδμ ημο αδζαααηζημφ ημνεζιμφ. ηδ εενιμηναζία αοηή, βίκεηαζ δ πνμζνυθδζδ ηςκ μλέςκ ζηδκ απμδμηζηή οβνή θάζδ. Τρδθέξ απμδυζεζξ ιπμνεί κα επζηεοπεμφκ ιε ηδκ πνήζδ ιυκμ 3-5 % πενίζζεζαξ ακηζδναζηδνίςκ. Οζ δφμ ηφπμζ ακηζδναζηδνίςκ πμο ηονίςξ πνδζζιμπμζμφκηαζ είκαζ μ νεοζημπμζδιέκμξ αζαέζηδξ ηαζ δ ηαοζηζηή ζυδα (ΝaΟΖ), δ μπμία είκαζ ηαζ πζμ αηνζαή. [Ακδνεαδάηδξ, 2001], [ΔC, 2006], [Stantec, 2010] Μείςζδ δζμλζκχκ, θμονακίςκ ηαζ οδνανβφνμο ιε πνμζνυθδζδ απυ εκενβυ άκεναηα Ο εκενβυξ άκεναηαξ πνδζζιμπμζείηαζ ζε ιζα ΔΚΑΑ βζαηί πνμζνμθά ηα μνβακζηά ίπκδ ηςκ ηαοζαενίςκ ηαζ ημκ αένζμ οδνάνβονμ. Τπάνπμοκ δφμ ηφνζμζ ηφπμζ ζοζηδιάηςκ εκενβμφ άκεναηα. Σμ πνχημ είκαζ μ εκενβυξ άκεναηαξ ζε ζηυκδ (Powdered Activated Carbon), (PAC) μ μπμίμξ ρεηάγεηαζ ζηα ηαοζαένζα ηαζ μ ακηζδναζηήναξ εκενβoφ άκεναηα (Activated Char Reactor), (ACR). Μέπνζ ζηζβιήξ, μ πζμ ημζκυξ ηφπμξ πμο πνδζζιμπμζείηαζ ζε ΔΚΑΑ είκαζ μ ρεηαζιυξ ιε PAC Οζ πανάβναθμζ πμο αημθμοεμφκ πανμοζζάγμοκ ιζα επζζηυπδζδ ηςκ δφμ ηφπςκ ηςκ ζοζηδιάηςκ. Σμ PAC ζφζηδια ρεηαζιμφ πμο πνδζζιμπμζείηαζ ζημ ηέθμξ ηδξ ηαφζδξ ηςκ ΑΑ ςξ ημ πνχημ αήια ζημκ ηαεανζζιυ ηςκ ηαοζαενίςκ. Σα ζοζηήιαηα ρεηαζιμφ PAC θεζημονβμφκ ιε ημκ ελήξ ηνυπμ. Δκενβυξ άκεναηαξ ζε ζηυκδ εβπέεηαζ ζηα ηαοζαένζα πνζκ απυ ηα ζαηηυθζθηνα. Σα ζςιαηίδζα ημο άκεναηα πνμζνμθμφκ ηζξ δζμλίκεξ, ηα θμονάκζα ηαζ ημκ αένζμ οδνάνβονμ. Σα ζςιαηίδζα ημο εκενβμφ άκεναηα

161 144 ιε πνμζνμθδιέκα ηα μνβακζηά ιυνζα, ζηδ ζοκέπεζα ζοθθαιαάκμκηαζ ζηα ζαηηυθζθηνα, υπμο δζαιμνθχκεηαζ ιζα ηνμφζηα ζηδκ επζθάκεζα ημο θίθηνμο πμο πνμζνμθά αηυια πενζζζυηενμ ηαζ θζθηνάνεζ ηα ηαοζαένζα. Δκχ ηα PAC ζοζηήιαηα ρεηαζιμφ έπμοκ παιδθυηενδ απυδμζδ, ζε ζφβηνζζδ ιε ηα ζοζηήιαηα ACR, δ έβποζδ ημο εκενβμπμζδιέκμο άκεναηα ζε ζηυκδ ζηδ νμή ηςκ απαενίςκ είκαζ ιζα πμθφ θζβυηενμ δαπακδνή ιέεμδμξ βζα ηδκ απμιάηνοκζδ ηςκ δζμλζκχκ, ηςκ θμονακίςκ ηαζ ημο οδνάνβονμο. Σα ζοζηήιαηα ACR ημπμεεημφκηαζ ζημ ηέθμξ ηςκ ζοζηδιάηςκ ηαεανζζιμφ ηςκ ηαοζαενίςκ. Απμηεθμφκηαζ απυ έκα ηαηαηυνοθμ εάθαιμ ιε ημ πάπμξ ζοκήεςξ ιεηαλφ 0,5 έςξ 1m. Ζ ιέβζζηδ ηαπφηδηα ηςκ ηαοζαενίςκ πνέπεζ κα είκαζ ηα 0,2 m/s ηαζ απαζηείηαζ ηαζ ιζα εενιμηναζία ιεηαλφ 120 ηαζ 150 o C βζα ηδκ απμθοβή ζοιπφηκςζδξ. Σα ζοζηήιαηα ACR έπμοκ ηδκ ορδθυηενδ απυδμζδ απμιάηνοκζδξ βζα ηζξ δζμλίκεξ ηαζ ηα θμονάκζα (> 99,9 %). Σμ ηονζυηενμ ιεζμκέηηδια ημο ζοζηήιαημξ ACR είκαζ ημ ηυζημξ ηςκ ηεθαθαζμοπζηχκ επεκδφζεςκ ηαζ θεζημονβίαξ πμο ζοκδέμκηαζ ιε αοηά ηα ζοζηήιαηα, ηαεχξ ηαζ δ ακάβηδ βζα μνεή δζάεεζδ ηςκ πνδζζιμπμζδιέκμο άκεναηα. ηδκ Δονχπδ, μ πνδζζιμπμζδιέκμξ άκεναηα ζοκήεςξ ηαίβεηαζ ζηδκ ΔΚΑΑ. Καζ ηα δφμ ζοζηήιαηα ιπμνεί κα πνδζζιμπμζδεμφκ βζα κα επζηεοπεεί δ ζοιιυνθςζδ ιε ημοξ ηακμκζζιμφξ ηδξ ΔΔ. [Ακδνεαδάηδξ, 2001], [ΔC, 2006], [Stantec, 2010] Μείςζδ ΝΟ x Γζα ηδ ιείςζδ ηςκ εηπμιπχκ μλεζδίςκ ημο αγχημο ΝΟ x αημθμοεμφκηαζ δφμ ζηναηδβζηέξ: Ζ ιδ ηαηαθοηζηή απμιάηνοκζδ (Selective Non Catalytic Reduction), (SΝCR) ιε ηδκ είζμδμ αιιςκίαξ ή ηάπμζαξ άθθδξ έκςζδξ ημο αγχημο ζηδκ εενιή θθυβα ημο αενίμο ζε εενιμηναζία 950 C. οκήεεζξ εηπμιπέξ ζε ΝΟ x είκαζ πενίπμο 150 mg/nm 3 ηαζ ιπμνεί κα πέζμοκ ζηα 100 mg/nm 3 αθθά ιε αολδιέκδ ηαηακάθςζδ ΝΖ 3. H ΝΖ 3 ηαηαθήβεζ ζηδκ ηέθνα ημο ποειέκα δ μπμία ιε ζοβηεκηνχζεζξ 5-10 mg/nm 3 ΝΖ 3 έπεζ δοζμζιία. Ζ επζθεηηζηή ηαηαθοηζηή ιείςζδ (SCR) ζε εενιμηναζία C, δ μπμία εθανιυγεηαζ ζηζξ πενζζζυηενεξ πενζπηχζεζξ ζημ ηέθμξ ημο ηαεανζζιμφ ηςκ

162 145 ηαοζαενίςκ αθμφ ημ αένζμ έπεζ ακαεενιακεεί. οκήεςξ ηα απαένζα ρεηάγμκηαζ ιε αιιςκία (ΝΖ 3 ) δ μπμία ακηζδνά ιε ηα ΝΟ x ζε ιζα ηαηαθοηζηή ηθίκδ. Ακάθμβα ιε ηδκ πδιζηή ζφκεεζδ ημο ηαηαθφηδ ιπμνεί κα αθαζνεεεί ηαζ δζμλίκδ. οκήεεζξ εηπμιπέξ ζε ΝΟ x είκαζ απυ mg/nm 3. Καζ ιε ηζξ δφμ ζηναηδβζηέξ επζηοβπάκεηαζ δ εκανιυκζζδ ιε ηα υνζα ηδξ μδδβίαξ ηδξ ΔΔ. πενί ηαφζδξ ηςκ ΑΑ πμο είκαζ 200 mg/m 3 Πανυθα αοηά ζηδκ πενίπηςζδ πμο απαζημφκηαζ αηυια παιδθυηενεξ εηπμιπέξ δ ιέεμδμξ ηδξ επζθεηηζηήξ ηαηαθοηζηήξ ιείςζδξ SCR πανμοζζάγεζ ηαθφηενα απμηεθέζιαηα. [EC, 2006], [Stantec, 2010] Σέθμξ, πνέπεζ κα ζδιεζςεεί υηζ βζα ημκ ζοκμθζηυ έθεβπμ ηδξ δζαδζηαζίαξ ηδξ ηαφζδξ, αθθά ηαζ ηςκ παναβυιεκςκ αένζςκ νφπςκ, ηνίκεηαζ ακαβηαία δ ζοπκή δεζβιαημθδρία ηαζ δ ακάθοζδ ηδξ ζφζηαζδξ ηςκ: Δζζενπυιεκςκ ζηενεχκ απμαθήηςκ. Παναβυιεκςκ ζηενεχκ (οπμθείιιαηα - ζπηάιεκδ ηέθνα). Παναβυιεκςκ ηαοζαενίςκ. Τβνχκ απμαθήηςκ, πμο ιπμνεί κα πανάβμκηαζ ηαηά ηδκ επελενβαζία ηςκ ηαοζαενίςκ Μέζεξ αένζεξ εηπμιπέξ ζηδκ Δονχπδ ηαζ ζηζξ ΖΠΑ ημοξ πίκαηεξ πμο αημθμοεμφκ δίκμκηαζ ιεηνήζεζξ ηςκ αένζςκ εηπμιπχκ ζε ΔΚΑΑ ζηδκ Δονχπδ ηαζ ηζξ ΖΠΑ. Όπςξ θαίκεηαζ μζ αένζεξ εηπμιπέξ ηςκ ΔΚΑΑ είκαζ ηάης ηςκ μνίςκ πμο εέημοκ μζ ακηίζημζπεξ κμιμεεζίεξ ηαζ ιάθζζηα ηαηά πμθφ, ηάηζ πμο ζδιαίκεζ υηζ ηα ζοζηήιαηα APC ηάκμοκ ηαθή δμοθεζά. Γζα ημκ έθεβπμ ηςκ εηπμιπχκ έπμοκ εεζπζζηεί αοζηδνά υνζα (μδδβία 2000/76/ΔΔ ηαζ ΚΤΑ 22912/1117/ ), βζα ηδκ επίηεολδ ηςκ μπμίςκ απαζηείηαζ δ πνήζδ πνμδβιέκςκ ζοζηδιάηςκ εθέβπμο. Δβηαείζηαηαζ ελμπθζζιυξ ιεηνήζεςκ ηαζ πνδζζιμπμζμφκηαζ ηεπκζηέξ βζα ηδκ παναημθμφεδζδ ηςκ παναιέηνςκ, ηςκ ζοκεδηχκ ηαζ ηςκ ηαηά ιάγα ζοβηεκηνχζεςκ πμο ζπεηίγμκηαζ ιε ηδ δζενβαζία ηδξ ηαφζδξ. ημκ Πίλαθα 6.2 πανμοζζάγμκηαζ μζ αένζεξ εηπμιπέξ ηαζ ζηζξ 87 ΔΚΑΑ ιε ακάηηδζδ εκένβεζαξ [Themelis et al, 2008] ιε ηζξ 65 εβηαηαζηάζεζξ κα είκαζ ηφπμο ιαγζηήξ ηαφζδξ ιε εζπάνα.

163 146 Πίλαθαο 6.2 Μέζεξ εηπμιπέξ απυ ηζξ 87 ΔΚΑΑ ηςκ ΖΠΑ ημ 2006 Ρύπνο Μέζεο εθπνκπέο Όξηα εθπνκπώλ ΖΠΑ Μέζεο εθπνκπέο/όξηα εθπνκπώλ (%) Μνλάδεο κέηξεζεο Γζμλίκεξ/Φμονάκζα 0,05 0,26 19,2% ng/dscm ςιαηίδζα ,7% mg/dscm Γζμλείδζμ ημο % ppmv Θείμο Ολείδζα ημο % ppmv Αγχημο Τδνμπθχνζμ % ppmv Τδνάνβονμξ 0,01 0,08 12,5% mg/dscm Κάδιζμ 0,001 0,02 5% mg/dscm Μυθοαδμξ 0,02 0,2 10% mg/dscm Μμκμλείδζμ ημο Άκεναηα ,3% ppmv Δπίζδξ ζημκ Πίλαθα 6.3 δίκμκηαζ μζ ηζιέξ ηςκ εηπμιπχκ βζα ηζξ ΔΚΑΑ ηςκ ΖΠΑ ζηδκ ανπή ηδξ δεηαεηίαξ ημο Αοηέξ μζ ηζιέξ ζοβηνίκμκηαζ ιε ηζξ ακηίζημζπεξ ιεηνήζεζξ ημο 2000 ηαζ υπςξ θαίκεηαζ αοηέξ έπμοκ ιεζςεεί δναιαηζηά ηαζ έπμοκ ζοιιμνθςεεί ιε ηζξ ζφβπνμκεξ απαζηήζεζξ ηδξ κμιμεεζίαξ. Οζ ΔΚΑΑ ζηζξ ΖΠΑ ήηακε δ ηφνζα πδβή δζμλζκχκ, θμονακίςκ ηαζ οδνανβφνμο. Πανυθα αοηά, ηα ηεθεοηαία 20 πνυκζα ηαζ ιε ηυζημξ πενίπμο 1 δζζεηαημιιφνζμ δμθάνζα, μζ ΔΚΑΑ πμο θεζημονβμφκ ζήιενα, έπμοκ εθανιυζεζ ζφβπνμκα ζοζηήιαηα εθέβπμο ηδξ αηιμζθαζνζηήξ νφπακζδξ. Αοηή δ ηαηαηυνοθδ πηχζδ ζηζξ νοπμβυκεξ εηπμιπέξ έπεζ μδδβήζεζ ηδκ EPA κα παναηηδνίζεζ, ηζξ ΔΚΑΑ, ςξ πδβή δθεηηνζηήξ εκένβεζαξ «ιε ηδκ θζβυηενδ πενζααθθμκηζηή επίδναζδ απυ ζπεδυκ ηάεε άθθδ πδβή εκένβεζαξ». [Themelis et al, 2008] Πίλαθαο 6.3 οκμθζηέξ εηήζζεξ εηπμιπέξ απυ ηζξ ΔΚΑΑ ηςκ ΖΠΑ Ρύπνο Δηήζηεο εθπνκπέο 1990 Δηήζηεο εθπνκπέο 2000 Γζμλίκεξ/Φμονάκζα 4260 g 12 g 99,7% ςιαηίδζα ηυκμζ 643 ηυκμζ 95,1% Τδνάνβονμξ 41,1 ηυκμζ 2 ηυκμζ 93% Κάδιζμ 4,32 ηυκμζ 0,3 ηυκμζ 90,9% Μυθοαδμξ 47,4 ηυκμζ 4,33 ηυκμζ 94,3% Τδνμπθςνζηυ μλφ ηυκμζ ηυκμζ 86,7% Γζμλείδζμ ημο Θείμο ηυκμζ ηυκμζ 89,8% Μείσζε (%) Παναηάης δίκμκηαζ ηαζ μζ ηζιέξ ηςκ αένζςκ εηπμιπχκ ζε ΔΚΑΑ ζηδκ Δονχπδ. Οζ ηζιέξ πάνεδηακ απυ ηδ ιεθέηδ [ΔC, 2006]. Δπίζδξ δίκμκηαζ ηαζ ηα υνζα εηπμιπχκ ηδξ ΔΔ ζε διενήζζεξ εηπμιπέξ υπςξ μνίγεζ δ μδδβία 2000/76/ΔΔ. Αηυια

164 147 δίκμκηαζ μζ εηπμιπέξ νφπςκ ηδξ Οθθακδίαξ, δ μπμία εεςνείηαζ πνςημπυνμξ πχνα ζημκ ηαεανζζιυ ηςκ αένζςκ εηπμιπχκ ηαζ μζ ΔΚΑΑ ηδξ έπμοκ ηζξ ηαθφηενεξ ιεευδμοξ ηαεανζζιμφ ηςκ αένζςκ εηπμιπχκ (οβνά ζοζηήιαηα ηαεανζζιμφ ηαζ SCR) απυ ηδκ ιεθέηδ [Stantec, 2010]. Δπίζδξ δίκμκηαζ μζ ηζιέξ ζηδκ ΔΚΑΑ ζηδκ Brescia ηδξ Ηηαθίαξ. Ζ ζοβηεηνζιέκδ ΔΚΑΑ ηδξ Ηηαθίαξ, ηένδζζε ημ δζεεκέξ (ιεηαλφ ΖΠΑ ηαζ Δονχπδξ) ανααείμ ιεηαλφ ηςκ δέηα επζηναηέζηενςκ (4 απυ ηζξ ΖΠΑ ηαζ 6 απυ ηδκ Δονχπδ) ημο Γζεεκμφξ ζοιαμοθίμο βζα ηδκ εκενβεζαηή αλζμπμίδζδ ηςκ ΑΑ (WTERT) ημ διακηζηυ νυθμ βζα ηδκ ακάδεζλδ ηδξ ζηαθζηήξ ΔΚΑΑ ςξ πνχηδ ζημκ δζαβςκζζιυ, έπαζλε ηαζ δ ιεβάθδ εκενβεζαηή απυδμζδ πμο επζηοβπάκεηαζ. [Themelis et al, 2008] Πίλαθαο 6.4 Αένζεξ εηπμιπέξ απυ ΔΚΑΑ ζηδκ Δονχπδ Ρύπνο Mg/m 3 Γηαθύκαλζε εθπνκπώλ Δπξσπατθώλ εγθαηαζηάζεσλ [ΔU, 2006] Όξηα εθπνκπώλ ΔΔ (νδεγία 2000/76/ΔΔ) Δθπνκπέο Ρύπσλ Οιιαλδία, 2002 [Stantec, 2010] Δθπνκπέο Ρύπσλ Brescia, Ηηαιία,2005 [Themelis et al, 2008] Γζμλίκεξ/Φμονάκζα 0, ,075 0,1 0,009-0,0047 0,002 (ng/m 3 ) ςιαηίδζα 0,093-9, ,47-2,8 0,4 Γζμλείδζμ ημο 0, , ,5 Θείμο Ολείδζα ημο , Αγχημο Τδνμπθχνζμ 0,093-9,3 10 0,47-4,7 3,5 Τδνάνβονμξ 0, ,047 0, ,002 Κάδιζμ 0,0003-0, Μυθοαδμξ 0,002-0, Μμκμλείδζμ ημο Άκεναηα 0, , ,66-47 Σέθμξ ζημκ Πίλαθα 6.5 δίκμκηαζ μζ ηζιέξ ηςκ αένζςκ εηπμιπχκ ζηζξ ηνείξ Δπζηναηέζηενεξ Δβηαηαζηάζεζξ Καφζδξ (ΔΔΚ) βζα ημ ανααείμ ημο WTERT, ζφιθςκα ιε ηδ ιεθέηδ [Themelis et al, 2008], πμο έπεζ δδιμζζεοηεί ηαζ ζηα «Σεπκζηά Υνμκζηά» ημο ΣΔΔ ζημ ηεφπμξ Μάνηδξ-Απνίθζμξ ημο Όθεξ μζ εβηαηαζηάζεζξ είκαζ ιαγζηήξ ηαφζδξ ιε εζπάνα (δ ιζα ιυκμ ηαίεζ RDF) ηαζ δζαεέημοκ ηα ηαθφηενα ζοζηήιαηα ηαεανζζιμφ ηςκ απαενίςκ. Οζ αένζεξ εηπμιπέξ δίκμκηαζ ιαγί ιε ηα υνζα εηπμιπχκ ηδξ ΔΔ ηαζ ηςκ ΖΠΑ ηαζ ηζξ ιέζεξ εηπμιπέξ ηςκ δέηα οπμρδθίςκ ΔΚΑΑ βζα ημ ανααείμ.

165 148 Πίλαθαο 6.5 ΔΚΑΑ ιε ηζξ θζβυηενεξ αένζεξ εηπμιπέξ ζηζξ ΖΠΑ ηαζ ηδκ ΔΔ Ρύπνο(mg/m 3 ) ΔΔΚ -1 ΔΔΚ -2 ΔΔΚ -3 Μέζεο εθπνκπέο ησλ 10 Όξηα εθπνκπώλ ΖΠΑ Γζμλίκεξ/Φμονάκζα 0,002 0,002 0,0015 0,02 0,14 0,1 ng/m 3 ςιαηίδζα 0,4 1,8 1 3, Ολείδζα ημο Αγχημο Γζμλείδζμ ημο 6,5 7,5 3 2, Θείμο Τδνμπθχνζμ 3,5 0,5 0,7 8, Τδνάνβονμξ 0,002 0,005 0,002 0,01 0,06 0,05 Όξηα εθπνκπώλ ΔΔ Δηπμιπέξ Γζμλεζδίμο ημο Άκεναηα (CO 2 ) H ηαηαζηεοή ΔΚΑΑ εα ζοιαάθεζ ζηδκ επίηεολδ ζδιακηζηχκ ιεζχζεςκ ηςκ εηπμιπχκ αενίςκ ημο εενιμηδπίμο, ζφιθςκα ιε ιεθέηδ ηδξ [CEWEP, 2008]. Ζ ίδζα δ έηεεζδ πανμοζζάγεζ ημοξ οπμθμβζζιμφξ ζε ζοκμπηζηή ιμνθή. Οζ οπμθμβζζιμί βζα ηζξ εηπμιπέξ CO 2 έβζκακ ιε αάζδ ηζξ ζοιθςκίεξ πμο έβζκακ απυ ηδ Γζαηοαενκδηζηή Δπζηνμπή βζα ηδκ Κθζιαηζηή Αθθαβή (IPCC) ζημ πθαίζζμ ηδξ φιααζδξ ηςκ Ζκςιέκςκ Δεκχκ βζα ηδκ αθθαβή ημο ηθίιαημξ. Σμ CO 2 πμο εηπέιπεηαζ απυ ηζξ ΔΚΑΑ είκαζ έκα ζζμγφβζμ 3 παναβυκηςκ: 1. Σμ CO 2 πμο εηπέιπεηαζ απυ ηδκ ηαφζδ ημο μνοηημφ άκεναηα ηςκ ΑΑ, πμο είκαζ ημ ηθάζια ημο άκεναηα πμο εεςνείηαζ υηζ ζοιαάθεζ ζημ θαζκυιεκμ ημο εενιμηδπίμο, αθμφ βζα εηαημκηάδεξ πνυκζα έπεζ ιείκεζ εηηυξ ημο ηφηθμο ημο άκεναηα. 2. Σμ CO 2 πμο εα εηπειπυηακ, ακ βζα ηδκ ίδζα πμζυηδηα εκένβεζαξ (δθεηηνζηήξ ηαζ εενιυηδηαξ) πμο πανάβμοκ μζ ΔΚΑΑ, βζκυηακ πνήζδ, 3. Σμ CO 2 πμο εα εηπειπυηακ βζα ηδκ δδιζμονβία ηςκ ιεηάθθςκ πμο ακαηηχκηαζ ηαηά ηδκ ηαφζδ ηςκ ΑΑ. Έηζζ ιε ηζξ παναπάκς παναδμπέξ, δ εηπμιπή ημο CO 2 οπμθμβίγεηαζ ςξ δ άιεζδ εηπμιπή ημο μνοηημφ άκεναηα ηςκ ΑΑ ιείμκ ηζξ εηπμιπέξ άκεναηα πμο εα οπήνπακ ιε ηδκ οπμηζεέιεκδ παναβςβή ηδξ ακηίζημζπδξ εκένβεζαξ πμο ακαηηάηαζ ηαζ ηδκ οπμηζεέιεκδ παναβςβή ηςκ ιεηάθθςκ πμο ακαηηχκηαζ. Γζα κα ιπμνεί κα ελαπεεί δ πμζυηδηα ημο CO 2 πμο ηεθζηά πανάβεηαζ απυ ιζα ΔΚΑΑ βίκμκηαζ ηάπμζεξ οπμεέζεζξ. Ζ ζοκμθζηή πενζεηηζηυηδηα ζε άκεναηα ηςκ ΑΑ οπμηίεεηαζ υηζ είκαζ πενίπμο 26%. Πενίπμο ημ 60% αοημφ ημο άκεναηα ηςκ

166 149 μνβακζηήξ πνμέθεοζδξ (π.π. μ άκεναηαξ ζημ πανηί ηαζ ζηα ηνυθζια) ηαζ ημ 40% είκαζ μνοηηήξ πνμέθεοζδξ (π.π. μ άκεναηαξ πμο πενζέπμοκ ηα πθαζηζηά απυαθδηα). Οζ άιεζεξ εηπμιπέξ ελανηχκηαζ επίζδξ απυ ηδκ απυδμζδ ηδξ ηαφζδξ. Γζα ηζξ οθζζηάιεκεξ ιμκάδεξ αοηή εεςνείηαζ υηζ είκαζ 95%, βζα ηζξ κέεξ ιμκάδεξ ημ 98%. Μυκμ μζ εηπμιπέξ CO 2 απυ ηδκ ηαφζδ ημο άκεναηα μνοηηήξ πνμέθεοζδξ, ζοιαάθθμοκ ζηδκ αθθαβή ημο ηθίιαημξ. Οζ ζοκμθζηέξ ηαεανέξ εηπμιπέξ πμο ζοιαάθθμοκ ζηδκ αθθαβή ημο ηθίιαημξ ςξ εη ημφημο ιε αάζδ ημκ πνμδβμφιεκμ οπμθμβζζιυ ηαζ ηζξ ακηίζημζπεξ οπμεέζεζξ, δίκμοκ έκα ζοκηεθεζηή 69 kg/tn ΑΑ βζα ηαζκμφνβζεξ ΔΚΑΑ. Έηζζ ηαηά ηδκ ηαφζδ ηςκ ΑΑ παναηδνείηαζ ιείςζδ ηςκ εηπμιπχκ ζε CO 2. ηδκ ΠΓΔ, δ παναβυιεκδ πμζυηδηα ηςκ ΑΑ δζαηίεεηαζ ζε ΥΤΣΑ ή ακαηοηθχκεηαζ, ιεηά ηδκ δζαθμβή ζηδκ πδβή. Οζ ΥΤΣΑ δεκ πανάβμοκ CO 2 αθθά αζμαένζμ θυβς ηςκ ακμλζηχκ ζοκεδηχκ πμο επζηναημφκ (ηονίςξ ιεεάκζμ (CH 4 ), ημ μπμίμ ζοκεζζθένεζ ζημ θαζκυιεκμ ημο εενιμηδπίμο ηαηά 21 θμνέξ πενζζζυηενμ ημο CO 2 ). Ζ μδδβία ηδξ ΔΔ (1999/31/EΔ) βζα ηδκ θεζημονβία ηςκ ΥΤΣΑ πνμαθέπεζ ζφζηδια ζοθθμβήξ ηαζ επελενβαζίαξ ημο αζμαενίμο (ηονίςξ CH4), ιε δοκαηυηδηα ηαφζδξ βζα ακάηηδζδ εκένβεζαξ. Αοηή δ δοκαηυηδηα δεκ οπάνπεζ ζε υθα ηα ΥΤΣΑ, ηαεχξ πμθθέξ πχνεξ δεκ έπμοκ εκανιμκζζηεί ιε ηδκ ζπεηζηή μδδβία. Έηζζ πνμηείκεηαζ δ πνήζδ εκυξ ιέζμο ζοκηεθεζηή εηπμιπχκ CO 2 πμο έπεζ ηζιή 650 kg/tn ΑΑ πμο ηαηαθήβμοκ ζημοξ ΥΤΣΑ. Με ηδκ εοκμσηή πενίπηςζδ πάκηςξ ηδξ ζοθθμβήξ ηαζ ηαφζδξ ημο αζμαενίμο ηαζ ιεηά ηδκ αθαίνεζδ ηςκ εηπμιπχκ CΟ 2 πμο εα πανάβμκηακ βζα ηδκ παναβςβή ηδξ εκένβεζαξ απυ ημ αζμαένζμ, ημ πνμηεζκυιεκμ ζζμγφβζμ εηπμιπχκ CO 2 είκαζ 400 kg/tn ΑΑ πμο ηαηαθήβεζ ζε ΥΤΣΑ. Έηζζ ημ ηεθζηυ ζζμγφβζμ εηπμιπχκ CΟ 2 είκαζ εεηζηυ βζα ηζξ ΔΚΑΑ ηαηά 719 kg/tn ΑΑ ηαζ 469 kg/tn ΑΑ ακηίζημζπα. Γδθαδή απυ ημ πνχημ έημξ θεζημονβίαξ ηδξ εβηαηάζηαζδξ ηαφζδξ ιπμνεί κα οπμθμβζζηεί ιζα ιείςζδ ζηζξ εηπμιπέξ ημο CΟ 2 απυ 719 kg/ton * tn tn εηπμιπχκ CΟ 2 έςξ ημ θζβυηενμ 469 kg/tn * tn tn. Οζ Γζακκυπμοθμξ ηαζ Μακανζχηδξ επίζδξ ζε ιεθέηδ πμο δδιμζζεφηδηε ζηα Σεπκζηά Υνμκζηά ημο ΣΔΔ ημ 2005, ηάκμοκ εηηίιδζδ ηςκ εηπμιπχκ ζε CO 2 ηδξ ηαφζδξ ηςκ ΑΑ. Ζ ιεθέηδ ημοξ ααζίζηδηε ζε ιεθέηδ ηδξ ΔΔ πμο ελέηαζε ηζξ δζάθμνεξ εκαθθαηηζηέξ ηεπκμθμβίεξ (ακαηφηθςζδ, θζπαζιαημπμίδζδ, ακαενυαζα πχκεοζδ, ιδπακζηή-αζμθμβζηή επελενβαζία ηαζ ζηαεενμπμίδζδ, οβεζμκμιζηή ηαθή

167 150 ηαζ ηαφζδ) ιε ζηυπμ ημκ πνμζδζμνζζιυ ηδξ ηαεανήξ ζοιαμθήξ ημοξ ζε αένζα εενιμηδπίμο. Δηήζζα ιείςζδ ηςκ εηπμιπχκ αενίςκ εενιμηδπίμο πενίπμο ηαηά 490 kg ζζμδοκάιμο CO 2 /1000 kg ΑΑ εα ιπμνμφζε κα επζηεοπεεί ιε ακαηφηθςζδ, ηαφζδ ιε ακάηηδζδ εκένβεζαξ ηαζ ιδπακζηή-αζμθμβζηή επελενβαζία, δδθαδή ιε μθμηθδνςιέκδ δζαπείνζζδ ηςκ ΑΑ. Γδθαδή εα οπάνλεζ ιείςζδ ηδξ εηπμιπήξ CO 2 πμο οπμθμβίγεηαζ ίζδ ιε 490 * = tn.

168 151 7 ΚΟΣΟ ΚΑΗ ΔΟΓΑ ΑΠΟ ΣΖΝ ΔΓΚΑΣΑΣΑΖ ΚΑΤΖ 7.1 ΚΟΣΟ ΔΓΚΑΣΑΣΑΖ ΚΑΤΖ Σμ πανυκ ηεθάθαζμ πανμοζζάγεζ ζημζπεία ζπεηζηά ιε ημ ηυζημξ ηςκ ΔΚΑΑ. Οζ ηεπκμθμβζηέξ εθανιμβέξ πμο απαζημφκηαζ βζα ηδκ ηαφζδ ηςκ ΑΑ, απαζημφκ έκα ορδθυ ηυζημξ ηαηαζηεοήξ ηαζ θεζημονβίαξ ηδξ ΔΚΑΑ. Σμ φρμξ ημο ηεθζημφ ηυζημοξ ελανηάηαζ απυ δζάθμνμοξ πανάβμκηεξ, υπςξ: Σμ είδμξ ηδξ ιεευδμο ηαφζδξ πμο εθανιυγεηαζ (π.π. δ πονυθοζδ είκαζ ανηεηά αηνζαυηενδ ηδξ ιαγζηήξ ηαφζδξ) Σδκ δοκαιζηυηδηα ηδξ ΔΚΑΑ Σμ ααειυ απυδμζδξ πμο επζηοβπάκεηαζ Σδκ ζοιπαναβςβή ή υπζ δθεηηνζζιμφ ηαζ εενιυηδηαξ Σδ ζφζηαζδ ηαζ ηδκ πνμεπελενβαζία ηςκ ΑΑ Σδκ ηζιή πχθδζδξ ημο παναβυιεκμο δθεηηνζζιμφ ηαζ ηδξ παναβυιεκδξ εενιυηδηαξ Σδκ αβμνά ακαηοηθχζζιςκ ηαζ ηδκ δοκαηυηδηα πχθδζδξ ηςκ ιεηάθθςκ πμο ακαηηχκηαζ Σμοξ πενζααθθμκηζημφξ υνμοξ ηαζ ηα υνζα εηπμιπχκ πμο επζαάθθμκηαζ, δδθαδή ημ ηυζημξ πμο αθμνά ηζξ ακηζννοπακηζηέξ ηεπκμθμβίεξ Σα ακηαπμδμηζηά ηέθδ ζημοξ πμθίηεξ ηςκ βεζημκζηχκ πενζμπχκ Σζξ βεκζηυηενεξ μζημκμιζηέξ παναιέηνμοξ Πνυζθαηα ζπεηζηά ζημζπεία βζα ηδκ απαζημφιεκδ ανπζηή επέκδοζδ δείπκμοκ υηζ ιζα ηοπζηή ΔΚΑΑ ημζηίγεζ εηαημκηάδεξ εηαημιιφνζα εονχ ( ). ηδκ Οθθακδία βζα πανάδεζβια, δ ηαηαζηεοή εκυξ ηαοζηήνα δοκαιζηυηδηαξ 2000 ηυκςκ/διένα ηυζηζζε (ζηα ιέζα πενίπμο ηδξ δεηαεηίαξ ημο 90) πενίπμο 500 εηαημιιφνζα δμθάνζα. Πζμ πνυζθαηα ζημζπεία βζα ηδκ Ηαπςκία, ακεαάγμοκ ζδιακηζηά ημ ηυζημξ αοηυ. Γφμ εβηαηαζηάζεζξ ηαφζδξ πμο μθμηθδνχεδηακ ημ 1999 ηυζηζζακ 658 εηαημιιφνζα δμθάνζα (βζα δοκαιζηυηδηα 200 ηυκςκ/διένα) ηαζ 808 εηαημιιφνζα δμθάνζα, ακηίζημζπα (βζα δοκαιζηυηδηα 400 ηυκςκ/διένα). [Φςιάξ, 2005]

169 152 Πίλαθαο 7.1 Κυζηδ επέκδοζδξ ηαζ δοκαιζηυηδηα ΔΚΑΑ Σμ θεζημονβζηυ ηυζημξ είκαζ ελίζμο ορδθυ. Σμ ηυζημξ πνμ θυνςκ ζε δζάθμνεξ εονςπασηέξ πχνεξ, ηοιαίκεηαζ απυ 21 έςξ 332 ημκ ηυκμ (ακάθμβα ιε ημκ υβημ ηςκ απμννζιιάηςκ πμο μδδβμφκηαζ πνμξ ηαφζδ), εκχ ζημ ηυζημξ αοηυ εα πνέπεζ κα πνμζεέζεζ ηακείξ ηαζ ημ ηυζημξ βζα ηδκ επζπθέμκ δζάεεζδ ηςκ ημλζηχκ ζηενεχκ απμαθήηςκ ηδξ ηαφζδξ, ημ μπμίμ ιε ηδ ζεζνά ημο ηοιαίκεηαζ απυ 8 έςξ 363 ημκ ηυκμ. Ο παναηάης Πίλαθαο 7.2 ζοκμρίγεζ ηα απμηεθέζιαηα πνυζθαηδξ ιεθέηδξ βζα ημ ηυζημξ ηδξ ηαφζδξ ζε δζάθμνεξ εονςπασηέξ πχνεξ. [Φςιάξ, 2005]

170 153 Πίλαθαο 7.2 Λεζημονβζηυ ηυζημξ ηαφζδξ ΑΑ ε έηεεζδ ημο Δονςπασημφ Κμζκμαμοθίμο, [ΔC, 2006], εηηζιάηαζ επίζδξ ημ ηυζημξ θεζημονβίαξ ηαζ ηαηαζηεοήξ ιζαξ ΔΚΑΑ, ααζζγυιεκμ ζε ζημζπεία απυ αοζηνζαηή ένεοκα ημο Δδχ πανμοζζάγμκηαζ μζ μζημκμιζηέξ πηοπέξ πμο δζαιμνθχκμοκ ημ ηυζημξ ηςκ ηαοζηήνςκ ηαζ είκαζ: Πίλαθαο 7.3 Κεθαθαζαηυ ηαζ θεζημονβζηυ ηυζημξ ηαφζδξ Κόζηνο ΔΚΑΑ ηόλσλ Λεηηνπξγηθό Κόζηνο ( / ηόλν) Απμεήηεοζδ ηςκ ΑΑ 0,33 10 Δζπάνα, Δζηία, Λέαδηαξ 4,5 41 ΖΘΤΑ 1 1,8 18 οζηήιαηα Δθέβπμο ηαοζαενίςκ Ξδνυ ζφζηδια 5,6 7,7 Τβνυ ζφζηδια 2,7 10,5 φζηδια SNCR 2 φζηδια SCR 3 0,92 0,67 1. οιπαναβςβή Ζθεηηνζζιμφ ηαζ Θενιυηδηαξ Τρδθήξ Απυδμζδξ (ΖΘΤΑ) 2. Μδ ηαηαθοηζηή απμιάηνοκζδ μλεζδίςκ ημο αγχημο 3. Καηαθοηζηή απμιάηνοκζδ μλεζδίςκ ημο αγχημο Κεθαιαηαθό Κόζηνο ζε εθαηνκκύξηα 2,7 5,2

171 154 Σα ζημζπεία πμο δίκμκηαζ είκαζ εηηζιήζεζξ πμο πανέπμκηαζ βζα κα δχζμοκ ζημκ ακαβκχζηδ ιζα ζδέα βζα ηδκ δζάνενςζδ ημο ηυζημοξ ηαζ βζα κα βκςνίγεζ ηζξ πζμ δαπακδνέξ ηεπκμθμβίεξ ηδξ ΔΚΑΑ. Με ηα παναπάκς ζημζπεία ημ ηεθαθαζαηυ ηυζημξ, ηδξ ζπεδζαγυιεκδξ ΔΚΑΑ ζηδκ ΠΓΔ, ηοιαίκεηαζ απυ πενίπμο εηαημιιφνζα Δονχ ακάθμβα ιε ημ ζφζηδια ηαεανζζιμφ ηςκ απαενίςκ πμο εα επζθεβεί. Γζα ημ θεζημονβζηυ ηυζημξ δεκ έπμοκ οπμθμβζζηεί, υπςξ πνμακαθένεδηε, ημ ηυζημξ πνήζδξ δθεηηνζζιμφ ηαζ δζάεεζδξ ηςκ ζηενεχκ οπμθεζιιάηςκ ζε ΥΤΣΤ. Όιςξ δεκ έπεζ ημζημθμβδεεί ηαζ ημ ηυζημξ ημο ακενχπζκμο δοκαιζημφ. Αοηυ οπμθμβίγεηαζ ζε 2 εηαημιιφνζα Δονχ. Έηζζ δζαιμνθχκεηαζ έκα θεζημονβζηυ ηυζημξ ηδξ ΔΚΑΑ πμο ηοιαίκεηαζ απυ πενίπμο 5,7 εηαημιιφνζα Δονχ, βζα ηα θεδκυηενα ζοζηήιαηα ηαεανζζιμφ ηςκ απαενίςκ, έςξ πενίπμο 7 εηαημιιφνζα Δονχ ακά έημξ. Γζα κα ζοκοπμθμβζζηεί ηαζ ημ ηυζημξ ηδξ δζάεεζδξ ηςκ ζηενεχκ οπμθεζιιάηςκ πνδζζιμπμζμφκηαζ ζημζπεία βζα ηδκ πμζυηδηα ηςκ ζηενεχκ οπμθεζιιάηςκ απυ ημκ Καθμβήνμο, [Καθμβήνμο, 2009]. Σα ζημζπεία δίκμκηαζ απυ ημ παναηάης ρήκα 7.1. ρήκα 7.1 Παναβυιεκδ ηέθνα απυ ηδκ ηαφζδ ηςκ ΑΑ Έηζζ βζα ημ πνχημ έημξ θεζημονβίαξ ηδξ ΔΚΑΑ εα πανάβμκηαζ πενίπμο 230 ηυκμζ ηέθναξ ποειέκα ηαζ 27,4 ηυκμζ ζπηάιεκδξ ηέθναξ ακά διένα ηαζ εα πνεζάγμκηαζ πενίπμο 12 δζαδνμιέξ ηαεδιενζκά βζα ηδκ απυεεζδ ηδξ ζημκ ΥΤΣΤ ηδξ Γ.Απαΐαξ. Έηζζ δδιζμονβείηαζ έκα ζοκμθζηυ ιεηαθμνζηυ ηυζημξ πενίπμο ιε ηζιέξ απυ ημ 4 μ ηεθάθαζμ ηδξ ηάλδξ ηςκ ημ πνυκμ.