Ανόργανα Φάρμακα με ρεαλισμό! Δ. ΧΑΤΖΗΠΑΥΛΟΥ-ΛΙΤΙΝΑ, Ph.D

Transcript

1 Ανόργανα Φάρμακα με ρεαλισμό! Δ. ΧΑΤΖΗΠΑΥΛΟΥ-ΛΙΤΙΝΑ, Ph.D Kαθηγήτρια Φαρμακευτικής Χημείας, Τμήμα Φαρμακευτικής, Α.Π.Θ. Σ. Αντωνιάδου, Βήχα Γ., Μ.Βλάχου, Αικ. Αποστολίδου, Ε. Γκαρέλη, Τσιπλακούλης Ι., Φ. Δερμίκη-Γκανά, Μ. Λαβδά, Μ. Κοσμίδου, Ν. Χριστόπουλος, Γ. Φιλίππου, Μ. Σεμερτζίδης, Ε. Τάγκα, Π. Δινινάκη, Αικ. Αγάθου, Χ. Παπανικολάου, Μ. Διαμάντη,Χ. Ιακώβου, Ε. Καθεκλάκη, Δ. Μαυρίδου, Η. Κόκκινου, Γ. Τσαλαμπούνης, Κ. Σαγκάλης, Β. Περός, Σ. Κοντός, Σ. Λαμπαδαρίου, Α. Ιωσηφίδης, Σ. Γιαρτιμίδου, Π. Πολυζωνίδου, HASANKOLLI ANXHELA, Α. Ισμαήλ Ογλού, Χ. Κορκάρη

2 Τα ανόργανα Φάρμακα Τα ανόργανα φάρμακα (με την μορφή ορυκτών, ανοργάνων λίθων ή άλλων μορφών) μαζί με τα φυτικής προέλευσης αποτέλεσαν για μεγάλο χρονικό διάστημα τα μόνα όπλα στην θεραπευτική φαρέτρα.

3 Η Λημνία γη ήταν φάρμακο από τα πρώτα στον κόσμο και για πολλούς αιώνες, από την αρχαιότητα μέχρι τον 20 αιώνα.

4 Η «Λημνία γη», η επεξεργασμένη λάσπη από τα χώματα της Λήμνου, το πρώτο τυποποιημένο φαρμακευτικό σκεύασμα στην ιστορία της Ιατρικής. παχύρρευστος κοκκινωπός πηλός, εξορυσσόταν στη Λήμνο, από την αρχαιότητα έως τις αρχές του 20ου αιώνα. Θεωρούσαν ότι είχε αντισηπτική και αιμοστατική δράση, καταπολεμούσε τον πυρετό, θεράπευε προβλήματα του στομάχου και ήταν ισχυρό αντίδοτο σε δηλητήρια. Βοηθούσε σε φλεγμονές του δέρματος οι γυναίκες το έπιναν στην διάρκεια της εμμήνου ρύσης ή για να επισπεύσουν τη γέννα. Πίστευαν επίσης ότι, δρούσε κατά της πανώλους και της ελονοσίας. Το χρησιμοποιούσαν ως αλοιφή εξωτερικά στις πληγές ή το έπιναν διαλυμένο σε νερό.

5 Οι σύγχρονες χημικές αναλύσεις της σύστασης του εδάφους, έδειξαν ότι, μεταξύ άλλων είχε πυριτική άργιλο, αλουμίνα, οξείδιο του σιδήρου, νερό, ασβέστιο, μαγνήσιο, ανθρακικό νάτριο και θειικό οξύ

6 Η άργιλος είναι φυσικός καολίνης, ουσία που χρησιμοποιείται σε δηλητηριάσεις από τροφές, δυσεντερίες, δυσπεψίες και σε διάρροιες. Οι ενώσεις του αργίλιου, μαγνησίου και ασβεστίου αποτελούν αντιόξινα και αντιδιαρροϊκά φάρμακα. Η κεκαυμένη μαγνησία που περιέχει, εξουδετερώνει ισχυρά οξέα και χορηγείται σε δηλητηριάσεις. Ο σίδηρος βοηθάει στην αναιμία και χορηγείται στην κύηση, τη γαλουχία και σε γαστρεντερικά νοσήματα. Το θείο στην ποσότητα που υπήρχε στην Λημνία γη, έχει αντισηπτική δράση για εξωτερικά τραύματα.

7 Ο Ηφαιστος θεράπευσε τα τραύματά του με τη βοήθεια του χώματος της περιοχής. Ο Φιλοκτήτης θεραπεύτηκε από τσίμπημα φιδιού στο πόδι, με το θεραπευτικό χώμα της Λήμνου. Οι κάτοικοι ονόμαζαν τη Λήμνια γη «αγιόχωμα». Η τελευταία αναφορά εξόρυξης χρονολογείται το 1916.

8 Η κατάσταση όμως άλλαξε άρδην με την μεγάλη επανάσταση στην Χημεία, την ανάπτυξη της Φαρμακευτικής Χημείας ως ιδιαίτερο ερευνητικό και επιστημονικό πεδίο στην επιστήμη της Φαρμακευτικής. Η ταυτοποίηση των μοριακών στόχων που ευθύνονται για τις διάφορες νόσους, η οργανολογία και οι τεχνικές που αναπτύχθηκαν μαζί με την χρήση των υπολογιστών και της συνδυαστικής Χημείας οδήγησαν στην ανάπτυξη των οργανικών και βιοτεχνολογικών φαρμάκων, περιορίζοντας πάρα πολύ την χρήση των ανόργανων φαρμάκων.

9 Σήμερα Η παρουσία των ανοργάνων στοιχείων σε ένα μόριο γίνεται μέσω των συμπλόκων τους όπως η cis-platine ή των οργανομεταλλικών τους ενώσεων και των βιοανοργάνων

10 Το πρώτο συνθετικό φάρμακο που παρασκευάστηκε είναι η ασπιρίνη πρώτα από τον Γκέρχαρντ και στην συνέχεια από τον Χόφμαν. Ανατρέχοντας στις σελίδες του τελευταίου Εθνικού Συνταγολογίου καταγράφεται η πραγματικότητα με ρεαλισμό για τα χρησιμοποιούμενα σήμερα ανόργανα φάρμακα και οι κατηγορίες τους: αντιόξινα, καθαρτικά, φάρμακα κατά των εντερικών παθήσεων, ηλεκτρολύτες, διαγνωστικά, σκιαστικά, αντισηπτικά, αντιψυχωτικά, για δερματικές νόσους, συμπληρώματα διατροφής

11 Για την επιστημονική εξακρίβωση και την ερευνητική επιβεβαίωση 33 φοιτητές του Φαρμακευτικού τμήματος στο 3 ο εξάμηνο των σπουδών τους, και στο πλαίσιο του μαθήματος «Ανόργανη Φαρμακευτική Χημεία» κινήθηκαν με την βοήθεια καταλλήλων ερωτηματολογίων να συγκεντρώσουν και να επεξεργασθούν στατιστικά πληροφορίες σχετικά με την ύπαρξη, συνταγογράφηση και κίνηση ανοργάνων φαρμάκων στα φαρμακεία του πολεοδομικού συγκροτήματος Θεσσαλονίκης, αλλά και των πόλεων της Λάρισας και της Χαλκίδας ενώ ταυτόχρονα οργανώθηκε και ένα ανοιχτό ερωτηματολόγιο στο διαδίκτυο Τα δείγματα αφορούσαν το ελάχιστο 20 Φαρμακεία ανά ομάδα και η χρονική περίοδος περιλαμβάνει τον Οκτώβριο- Δεκέμβρη του 2017 και τον Ιανουάριο του 2018

12 Τα αποτελέσματα ήταν εντυπωσιακά, θα παρουσιασθούν τεκμηριωμένα και αφορούν φάρμακα, ανόργανα συμπληρώματα διατροφής και λίθους Ένα πολύ σημαντικό στοιχείο που πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη είναι ότι στην βασική ερώτηση: Διαθέτετε/πωλείτε στο φαρμακείο σας ανόργανα φάρμακα?».. η απάντηση σε μεγάλο ποσοστό ήταν «δεν ξέρω τι είναι ανόργανα φάρμακα ή δεν τα έχω διδαχθεί στο Πανεπιστήμιο

13 «Δεν γνωρίζω.» σε πολλά ερωτήματα ήταν η απάντηση σε ποσοστά μέχρι 30% ή >30% Αλλά και αντικρουόμενα αποτελέσματα. π.χ. φαρμακοεπαγρύπνιση/ δεν ενημερώνω

14