ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ Επιτροπή Νομικών Θεμάτων

Transcript

1 ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ Επιτροπή Νομικών Θεμάτων /2053(INI) ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΘΕΣΗΣ σχετικά με ενδεχόμενη επέκταση της προστασίας της γεωγραφικής ένδειξης της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε μη γεωργικά προϊόντα. (2015/2053(INI)) Επιτροπή Νομικών Θεμάτων Εισηγήτρια: Virginie Rozière Συντάκτης γνωμοδότησης (*): Nicola Danti, Επιτροπή Εσωτερικής Αγοράς και Προστασίας των Καταναλωτών (*) Συνδεδεμένη επιτροπή Άρθρο 54 του Κανονισμού PR\ doc PE v02-00 Eνωμένη στην πολυμορφία

2 PR_INI ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Σελίδα ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ...3 ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ...7 (*) Συνδεδεμένη επιτροπή Άρθρο 54 του Κανονισμού PE v /7 PR\ doc

3 ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ σχετικά με ενδεχόμενη επέκταση της προστασίας της γεωγραφικής ένδειξης της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε μη γεωργικά προϊόντα (2015/2053(INI)) Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, έχοντας υπόψη τη συμφωνία του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου (ΠΟΕ) για τα δικαιώματα διανοητικής ιδιοκτησίας στον τομέα του εμπορίου (TRIPS), έχοντας υπόψη την πράσινη βίβλο της Επιτροπής με τίτλο «Αξιοποιώντας κατά τον βέλτιστο τρόπο την παραδοσιακή τεχνογνωσία της Ευρώπης: μία πιθανή επέκταση της ενωσιακής προστασίας της γεωγραφικής ένδειξης σε μη γεωργικά προϊόντα» (COM(2014)0469), έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1151/2012 για τα γεωργικά προϊόντα και τα τρόφιμα, που αποκαλείται κανονισμός «ποιότητα» 1, έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1308/2013 για τα αμπελοοινικά προϊόντα, που αποκαλείται «ενιαίος κανονισμός ΚΟΑ» 2, έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 110/2008 για τα οινοπνευματώδη ποτά 3, έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 251/2014 για τους αρωματισμένους οίνους 4, έχοντας υπόψη τη γνώμη της Επιτροπής των Περιφερειών της 12ης Φεβρουαρίου 2015, έχοντας υπόψη τη γνώμη της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής της 18ης Φεβρουαρίου 2015, έχοντας υπόψη το άρθρο 52 του Κανονισμού του, έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής Νομικών Θεμάτων και τις γνωμοδοτήσεις της Επιτροπής Εσωτερικής Αγοράς και Προστασίας των Καταναλωτών, της Επιτροπής Διεθνούς Εμπορίου και της Επιτροπής Πολιτισμού και Παιδείας (A8-0000/2015), Α. λαμβάνοντας υπόψη ότι για τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου, οι γεωγραφικές ενδείξεις είναι ενδείξεις που χρησιμεύουν για να προσδιορίσουν ένα προϊόν ως προερχόμενο από έδαφος μέλους ή μια περιοχή ή τοποθεσία αυτού του εδάφους, στις περιπτώσεις που η ποιότητα, η φήμη ή άλλο συγκεκριμένο χαρακτηριστικό του προϊόντος μπορεί να αποδοθεί κυρίως σε αυτήν την γεωγραφική προέλευση Β. λαμβάνοντας υπόψη ότι τα ευρωπαϊκά παραδοσιακά προϊόντα ποιότητας αποτελούν 1 ΕΕ L 343 της , σ ΕΕ L 347 της , σ ΕΕ L 39 της , σ ΕΕ L 84 της , σ. 14. PR\ doc 3/7 PE v02-00

4 πολιτιστική κληρονομιά της Ένωσης, και αντιπροσωπεύουν έτσι ένα ουσιαστικό στοιχείο της οικονομικής και κοινωνικής ζωής πολλών περιοχών της Ευρώπης, εξασφαλίζοντας τις δραστηριότητες που συνδέονται άμεσα με την τοπική πραγματικότητα, ιδίως στις αγροτικές περιοχές Γ. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι περιφέρειες της Ευρώπης είναι πολύ πλούσιες σε μη γεωργικά προϊόντα που βασίζονται σε μια παραδοσιακή τεχνογνωσία πολύ υψηλού επιπέδου Δ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η ποιότητα, η φήμη ή άλλα χαρακτηριστικά ενός προϊόντος μπορούν να προσδιορίζονται με βάση την προέλευσή του Ε. λαμβάνοντας υπόψη ότι τα ευρωπαϊκά παραδοσιακά προϊόντα, επειδή είναι προϊόντα ποιότητας, και που αναζητούνται ως τέτοια, μπορεί να αποτελέσουν αντικείμενο ιδιοποίησης ΣΤ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η κατάλληλη προστασία σε ευρωπαϊκό επίπεδο των γεωγραφικών ενδείξεων των μη γεωργικών προϊόντων θα μπορούσε να επιτρέψει την καταπολέμηση των παραποιήσεων και να αποτρέψει τον αθέμιτο ανταγωνισμό και την εξαπάτηση του καταναλωτή Ζ. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι καταναλωτές επιδεικνύουν ένα συνεχώς αυξανόμενο ενδιαφέρον όχι μόνο για την ασφάλεια των προϊόντων, αλλά επίσης για την προέλευσή τους και τις μεθόδους παραγωγής τους Η. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι υφιστάμενες εθνικές νομοθεσίες που προστατεύουν τα μη γεωργικά προϊόντα προβλέπουν διαφορετικά επίπεδα προστασίας στα κράτη μέλη και ότι αυτό αποτελεί πρόβλημα στην αποτελεσματική προστασία στην ευρωπαϊκή επικράτεια Θ. λαμβάνοντας υπόψη ότι μια εναρμονισμένη ευρωπαϊκή νομοθεσία στο θέμα αυτό δεν μπορεί παρά να ωφελήσει την Ευρωπαϊκή Ένωση στις διεθνείς εμπορικές διαπραγματεύσεις της 1. επιδοκιμάζει την πρωτοβουλία της Επιτροπής για την διοργάνωση δημόσιας διαβούλευσης σχετικά με μία πιθανή επέκταση της προστασίας της γεωγραφικής ένδειξης της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε μη γεωργικά προϊόντα 2. στηρίζει την θέσπιση σε ευρωπαϊκό επίπεδο μέσου προστασίας, προοριζόμενου ειδικά σε μη γεωργικά προϊόντα, το οποίο θα επιτρέψει την αξιοποίηση των τοπικών βιομηχανικών και βιοτεχνικών παραγωγών και θα ενισχύσει την εμπιστοσύνη των καταναλωτών 3. ζητεί από την Επιτροπή να προτείνει το ταχύτερο δυνατό ένα τέτοιο μέσο, αφού προηγηθεί η εκπόνηση εκτίμησης του αντίκτυπου του εν λόγω μέσου Πεδίο εφαρμογής 4. επιβεβαιώνει ότι ο δεσμός με το έδαφος είναι απαραίτητος για να είναι δυνατή η PE v /7 PR\ doc

5 ταυτοποίηση μιας τεχνογνωσίας και ο προσδιορισμός της ποιότητας του προϊόντος 5. υπογραμμίζει ότι αυτός ο δεσμός πρέπει να λάβει διαφορετικές μορφές: όταν είναι δυνατόν να εφαρμοσθεί η διάκριση ανάμεσα στο γεγονός της παραγωγής εντός της γεωγραφικής ζώνης με πρώτες ύλες που προέρχονται από την προστατευόμενη ζώνη και το γεγονός της απλής παραγωγής στην γεωγραφική ζώνη 6. υποστηρίζει έναν ευρύ ορισμό ο οποίος θα επέτρεπε την αναγνώριση του δεσμού μεταξύ του προϊόντος και της γεωγραφικής ζώνης που καλύπτεται από την ΓΕ, ανοίγοντας συγχρόνως την προστασία σε μη γεωγραφικές ονομασίες, αλλά που παραπέμπουν σαφώς στην καλυπτόμενη γεωγραφική ζώνη 7. υποστηρίζει εν προκειμένω την συμπερίληψη στο καθεστώς προστασίας σημάτων ή συμβόλων χωρίς κείμενο που συνδέονται σαφώς με μια περιοχή 8. υπογραμμίζει ότι η επισήμανση/σήμα αναγνώρισης/εμπορικό σήμα/λογότυπο για τις μη γεωργικές ΓΕ πρέπει να είναι απλή, να αναγνωρίζεται εύκολα και να έχει συνταχθεί στην γλώσσα προέλευσης του προϊόντος 9. υπογραμμίζει ότι ορισμένες ενδείξεις πρέπει να αποκλείονται από την προστασία της ΓΕ, όπως π.χ., οι γενικοί όροι, ή ομώνυμες γεωγραφικές ενδείξεις προσθέτει ότι, για το λόγο αυτό, θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν ως παράδειγμα οι εξαιρέσεις που προβλέπονται στο άρθρο 6 παράγραφοι 1, 3 και 4 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1151/2012 για τα συστήματα ποιότητας των γεωργικών προϊόντων και τροφίμων Διαδικασία καταχώρισης 10. τάσσεται υπέρ μιας υποχρεωτικής διαδικασίας καταχώρισης, προκειμένου να υπάρξει όσο το δυνατόν μεγαλύτερη ασφάλεια, κυρίως όσον αφορά την εφαρμογή των δικαιωμάτων σε περίπτωση διαφοράς 11. κρίνει ότι αυτή η καταχώριση πρέπει να υλοποιηθεί σε δύο στάδια: διεξαγωγή τοπικού ελέγχου που ανατίθεται στις εθνικές ή περιφερειακές διοικήσεις προκειμένου να εξασφαλισθεί ο σεβασμός των ιδιαιτεροτήτων, και ένα ενιαίο σύστημα καταχώρισης σε ευρωπαϊκό επίπεδο, προκειμένου να εξασφαλισθεί η τήρηση των κοινών κριτηρίων σε κλίμακα Ένωσης 12. προτείνει η διαχείριση αυτού του συστήματος στο επίπεδο της Ένωσης να πραγματοποιείται από το Γραφείο Εναρμόνισης στο Πλαίσιο της Εσωτερικής Αγοράς (ΓΕΕΑ) 13. υπογραμμίζει ότι το σύστημα αυτό θα περιορίσει το κόστος και την διοικητική επιβάρυνση για τις επιχειρήσεις, ενώ ταυτόχρονα θα προσφέρει επαρκείς εγγυήσεις στους καταναλωτές 14. κρίνει ότι ένας τέτοιος μηχανισμός θα αφήσει την πρωτοβουλία της δημιουργία της ΓΕ στις ενδιαφερόμενες επιχειρήσεις, και ιδίως όσον αφορά τον ορισμό των προδιαγραφών του προϊόντος στις οποίες πρέπει να ανταποκρίνονται οι ΓΕ PR\ doc 5/7 PE v02-00

6 15. στηρίζει μια ήπια προσέγγιση των κριτηρίων που περιλαμβάνονται στις προδιαγραφές του προϊόντος ώστε να είναι δυνατόν να επιτραπεί και να ευνοηθεί η εξέλιξη της διαδικασίας παραγωγής και οι μελλοντικές καινοτομίες 16. κρίνει ότι τουλάχιστον τα κριτήρια που ακολουθούν πρέπει να περιλαμβάνονται στις προδιαγραφές του προϊόντος: χρησιμοποιούμενες πρώτες ύλες, περιγραφή της διαδικασίας παραγωγής, απόδειξη του δεσμού με το έδαφος, στοιχεία εταιρικής κοινωνικής ευθύνης 17. προτείνει οι παραγωγοί, οι ενώσεις τους και οι επιχειρηματικές οργανώσεις να είναι οι κύριοι παράγοντες που θα είναι εξουσιοδοτημένοι να ζητήσουν την καταχώριση μιας ΓΕ μη γεωργικών προϊόντων 18. υπογραμμίζει ότι θα μπορούσε να ζητηθεί η συνεισφορά των παραγωγών για την απόκτηση μιας ΓΕ, υπό τον όρο ότι θα πρόκειται για μια εφάπαξ συνεισφορά, ότι θα είναι δίκαιη σε σχέση με το κόστος και ότι θα εφαρμοστεί με ενιαίο τρόπο σε κλίμακα Ένωσης Συνύπαρξη με τα παλαιότερα δικαιώματα 19. επιβεβαιώνει ότι πρέπει να διασφαλισθεί η συνύπαρξη των γεωγραφικών ενδείξεων με τα παλαιότερα δικαιώματα 20. υπογραμμίζει ότι πρέπει να οριστεί με σαφήνεια η σχέση μεταξύ των εμπορικών σημάτων και των ΓΕ προκειμένου να αποφεύγονται οι συγκρούσεις 21. προτείνει να προσφερθεί κατάλληλη περίοδος μεταφοράς στο εθνικό δίκαιο στα κράτη μέλη για τα οποία υφίσταται ήδη προστασία o o o 22. αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο και την Επιτροπή. PE v /7 PR\ doc

7 ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ Η ποιότητα, η φήμη ή άλλα χαρακτηριστικά ενός προϊόντος μπορούν να προσδιορίζονται με βάση την προέλευσή του. Οι γεωγραφικές ενδείξεις είναι τοπωνυμίες (ή ακόμα, σε ορισμένες χώρες, λέξεις που σχετίζονται μ' έναν τόπο) που χρησιμοποιούνται για τον προσδιορισμό των προϊόντων τα οποία προέρχονται από τους τόπους αυτούς και εμφανίζουν τα συγκεκριμένα χαρακτηριστικά. Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει πάρα πολλά τέτοια προϊόντα, τα οποία παράγονται με βάση παραδοσιακές γνώσεις και μεθόδους: τα μαχαίρια Laguiole, το κρύσταλλο Βοημίας, τα σκωτσέζικα ταρτάν, το μάρμαρο της Carrare ή η tapisserie d'aubusson (ταπισερί ντ' Ωμπυσόν). Τα προϊόντα αυτά αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της πολιτιστικής, κοινωνικής και οικονομικής κληρονομιάς ενός δεδομένου τόπου, και τεκμηριώνουν το εύρος της τεχνογνωσίας και της πολιτιστικής κληρονομιάς της Ευρώπης. Αντιπροσωπεύουν ιστορία, εμπειρογνωμοσύνη και ταλέντα. Επειδή συνιστούν το αποτέλεσμα των εν λόγω τεχνογνωσιών, είναι προϊόντα ποιότητας, που αναζητούνται ως τέτοια, διότι είναι εμβληματικά για τον συγκεκριμένο τόπο τους και για τον επιτόπιο πολιτισμό, τα προϊόντα αποτελούν ενίοτε το αντικείμενο ιδιοποίησης της φήμης τους. Αυτή η ιδιοποίηση της ονομασίας συνεπάγεται διπλή ζημία. Κατ' αρχάς οι καταναλωτές υφίστανται ζημία επειδή πιστεύουν ότι αγοράζουν προϊόντα ποιότητας, χαρακτηριστικά της τοπικής τεχνογνωσίας ενώ τελικά αποκτούν προϊόντα που μπορούν να έχουν κατασκευαστεί παντού εκτός του τόπου όπου υποτίθεται ότι έχουν κατασκευαστεί, συχνά χωρίς σεβασμό για τις παραδόσεις που συνέβαλαν στη δημιουργία της φήμης τους. Κατά δεύτερον οι επιχειρήσεις υφίστανται ζημία επειδή αντιμετωπίζουν τον ανταγωνισμό προϊόντων που ιδιοποιούνται τη φήμη τους και πωλούνται σε χαμηλότερες τιμές. Επιπλέον, ως παρεπόμενη συνέπεια, θίγονται, σε ορισμένες περιπτώσεις, η εικόνα και η φήμη των αυθεντικών προϊόντων. Το θέμα δεν τίθεται πλέον για τα γεωργικά προϊόντα, που προστατεύονται σε ευρωπαϊκό επίπεδο από το Αντίθετα, δεν υφίσταται σε ευρωπαϊκό επίπεδο κάποια ρύθμιση που να προστατεύει την ονομασία προέλευσης αυτών των βιομηχανικών και βιοτεχνικών προϊόντων. Ενώπιον αυτής της διαπίστωσης, 15 κράτη μέλη έχουν έως σήμερα δημιουργήσει μηχανισμούς προστασίας ΓΕ για μη γεωργικά προϊόντα. Ωστόσο, αυτή η προστασία αποδεικνύεται αποσπασματική, καθώς οι ΓΕ καλύπτονται εξίσου από το αδίκημα της απάτης, το δίκαιο των σημάτων ή τις ειδικές διατάξεις για τις ΓΕ. Επιπρόσθετα, αυτή η προστασία αποδεικνύεται άνιση: υπάρχει μεγάλη διαβάθμιση μεταξύ των κρατών μελών που παρέχουν μια συγκεκριμένη προστασία στις ΓΕ, τομεακή ή οριζόντια, αλλά και στο πεδίο εφαρμογής, στο κόστος και στο επίπεδο προστασίας που προσφέρεται από τις συγκεκριμένες προστατευτικές διατάξεις. PR\ doc 7/7 PE v02-00