Ονομάζομαι Πέτρος Ανδροβιτσνέας και δουλεύω σαν φυσικός ερευνώντας θέματα κβαντομηχανικής, κβαντικής οπτικής από την πλευρά της βασικής έρευνας και

Transcript

1 Ονομάζομαι Πέτρος Ανδροβιτσνέας και δουλεύω σαν φυσικός ερευνώντας θέματα κβαντομηχανικής, κβαντικής οπτικής από την πλευρά της βασικής έρευνας και πιο πρόσφατα δουλεύω πάνω σε μαγνητικά υλικά στην πιο εφαρμοσμένη πλευρά της φυσικής έρυνας. Πολλοί από εμάς συμπεριλαμβανομένου και του εαυτού μου, όταν ξεκίνησα να σπουδάζω φυσική, μπορεί να θεωρούμε την φυσική σαν τον ακρογωνιαίο λίθο της αντικειμενικότητας. Τίποτα δεν εμποδίζει την αναζήτηση των νόμων που κυβερνούν το σύμπαν γύρω μας. Τα πειράματα εν γένει δεν μπορούν να μας πουν ψέματα και οποιαδήποτε μπλεγμένη ερμηνεία μπορεί να έχει προταθεί σε αυτά τα πλαίσια η αλήθεια τελικά θα αποκαλυφθεί, εφόσον εν γένει υπάρχει ένας ισχυρός μηχανισμός ανάδρασης ανάμεσα σε πειράματα και θεωρία. Ακόμη και η σύνδεση με τη φιλοσοφία και το μαρξισμό φαίνονται αρκετά ισχυροί τουλάχιστον σε εμένα. Οποιοσδήποτε αν έχει διαβάσει το αντιντυρινγκ δεν μπορούν παρά να δουν με ενθουσιασμό και έκπληξη, πως ο Ένγκελς δίνει την περιγραφή για το χρόνο και το χώρο σαν μορφές ύπαρξης της ύλης και να μην σκεφτεί ότι ο Αινσταιν είχε διαβάσει ακριβώς το ίδιο απόσπασμα το οποίο είχε γραφτεί 40 χρόνια πριν συλλάβει ο ίδιος την ειδική και την γενική θεωρία της σχετικότητας. Ειδικά στη γενική θεωρία της σχετικότητας η μάζα, η ύλη, είναι απευθείας συνδεδεμένα με την συμπεριφορά του χώρου και του χρόνου. Παράλληλα, η εμπορευματοποίηση της έρευνας δεν είναι εξαιρετικά σημαντικό πρόβλημα στη φυσική, αφού μπορώ να πω ότι συνήθως ό,τι και να κάνει ο φυσικός απέχει αρκετά από το τι θα μπορούσε να είναι ένα τελικό εμπορικό προϊόν. Η ανάμειξη των εταιρειών είναι περισσότερο στην προσπάθεια τους να εμφανιστούν ότι καινοτομούν και να μην κατηγορηθούν ότι είναι ραντίερηδες. Για παράδειγμα, έρευνα σε αφηρημένα θέματα της κβαντικής οπτικής σε ερευνητικά τμήματα σημαντικών εταιρειών όπως η Toshiba ή η Hitachi, είναι για την δημιουργια θετικής δημοσιότητας και έχει να κάνει με την επιθυμία τους να έχουν κάποια σύνδεση με έναν τομέα, που δυνητικά μπορεί να προσφέρει μεγάλη κερδοφορία όπως είναι ο τομέας της κβαντικής φυσικής για παράδειγμα. Ωστόσο η σύνδεση μεταξύ βασικής έρευνας και τους τρόπους που μπορεί κάποιος να έχει μια σύνδεση με μια τελική εφαρμογή συνήθως είναι αρκετά

2 Ονομάζομαι Πέτρος Ανδροβιτσνέας και δουλεύω σαν φυσικός ερευνώντας θέματα κβαντομηχανικής, κβαντικής οπτικής από την πλευρά της βασικής έρευνας και πιο πρόσφατα δουλεύω πάνω σε μαγνητικά υλικά στην πιο εφαρμοσμένη πλευρά της φυσικής έρυνας. Πολλοί από εμάς συμπεριλαμβανομένου και του εαυτού μου, όταν ξεκίνησα να σπουδάζω φυσική, μπορεί να θεωρούμε την φυσική σαν τον ακρογωνιαίο λίθο της αντικειμενικότητας. Τίποτα δεν εμποδίζει την αναζήτηση των νόμων που κυβερνούν το σύμπαν γύρω μας. Τα πειράματα εν γένει δεν μπορούν να μας πουν ψέματα και οποιαδήποτε μπλεγμένη ερμηνεία μπορεί να έχει προταθεί σε αυτά τα πλαίσια η αλήθεια τελικά θα αποκαλυφθεί, εφόσον εν γένει υπάρχει ένας ισχυρός μηχανισμός ανάδρασης ανάμεσα σε πειράματα και θεωρία. Ακόμη και η σύνδεση με τη φιλοσοφία και το μαρξισμό φαίνονται αρκετά ισχυροί τουλάχιστον σε εμένα. Οποιοσδήποτε αν έχει διαβάσει το αντιντυρινγκ δεν μπορούν παρά να δουν με ενθουσιασμό και έκπληξη, πως ο Ένγκελς δίνει την περιγραφή για το χρόνο και το χώρο σαν μορφές ύπαρξης της ύλης και να μην σκεφτεί ότι ο Αινσταιν είχε διαβάσει ακριβώς το ίδιο απόσπασμα το οποίο είχε γραφτεί 40 χρόνια πριν συλλάβει ο ίδιος την ειδική και την γενική θεωρία της σχετικότητας. Ειδικά στη γενική θεωρία της σχετικότητας η μάζα, η ύλη, είναι απευθείας συνδεδεμένα με την συμπεριφορά του χώρου και του χρόνου. Παράλληλα, η εμπορευματοποίηση της έρευνας δεν είναι εξαιρετικά σημαντικό πρόβλημα στη φυσική, αφού μπορώ να πω ότι συνήθως ό,τι και να κάνει ο φυσικός απέχει αρκετά από το τι θα μπορούσε να είναι ένα τελικό εμπορικό προϊόν. Η ανάμειξη των εταιρειών είναι περισσότερο στην προσπάθεια τους να εμφανιστούν ότι καινοτομούν και να μην κατηγορηθούν ότι είναι ραντίερηδες. Για παράδειγμα, έρευνα σε αφηρημένα θέματα της κβαντικής οπτικής σε ερευνητικά τμήματα σημαντικών εταιρειών όπως η Toshiba ή η Hitachi, είναι για την δημιουργια θετικής δημοσιότητας και έχει να κάνει με την επιθυμία τους να έχουν κάποια σύνδεση με έναν τομέα, που δυνητικά μπορεί να προσφέρει μεγάλη κερδοφορία όπως είναι ο τομέας της κβαντικής φυσικής για παράδειγμα. Ωστόσο η σύνδεση μεταξύ βασικής έρευνας και τους τρόπους που μπορεί κάποιος να έχει μια σύνδεση με μια τελική εφαρμογή συνήθως είναι αρκετά τραβηγμένη και η τελική εφαρμογή να είναι κάτι το εντελώς διαφορετικό. Οι περισσότεροι άνθρωποι στο παρελθόν σκέφτόντουσαν σαν κύρια εφαρμογή της κβαντομηχανικής την κβαντική κρυπτογραφία, ίσως μια προφανής εφαρμογή σε εκείνο το σημείο για κβαντική έρευνα, καθώς η κλασική κρυπτογραφία θεωρήθηκε ότι θα ξεπεραστεί εξαιτίας των κβαντικών υπολογιστών. Αυτό δεν ισχύει πια. Αυτή τη στιγμή οι κβαντικές προσομοιώσεις, όπου ένα σύστημα προσομοιώνετε με κβαντομηχανικό τρόπο, το οποίο δεν μπορεί να γίνει με κλασσικά μέσα, είναι μια πιο πιθανή εφαρμογή, αλλά κανείς δεν ξέρει πραγματικά πώς η όλη διαδικασία θα καταλήξει και πως θα είναι σαν κάτι το χειροπιαστό που θα έχει πραγματική εφαρμογή στον

3 κόσμο γύρω μας. Αυτό οφείλεται στο ότι η κατανόηση μιας θεμελιώδους αρχής ή ενός νόμου της φύσης δεν εξηγεί απαραίτητα πώς μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την ικανοποίηση των αναγκών του λαού και ακόμη περισσότερο στο πλαίσιο του καπιταλιστικού συστήματος τις ανάγκες των επιχειρήσεων, καθώς η καπιταλιστική ανάπτυξη έχει λίγα ή καθόλου στοιχεία σχεδιασμού μέσα της. Παρολαυτά πρόσφατα, έχει υπάρξει μια τάση ακόμα και στη βασική έρευνα να χρησιμοποιούνται επενδυτικά κεφάλαια. Πολλά επενδυτικά κεφάλαια από επενδυτικά ιδρύματα έχουν δοθεί στην έρευνα για τη πυρηνικής σύντηξη ή έχουν γίνει προσπάθειες χρήσης επενδύσεων επιχειρηματικού κεφαλαίου για τους κβαντικούς υπολογιστές, προσπαθώντας να μεταφέρουν την ευθύνη από το κράτος στον ιδιωτικό τομέα, αλλά αυτό έχει περισσότερο να κάνει με το γεγονός ότι οι καπιταλιστές δεν ξέρουν τι να κάνουν με τα χρήματά τους, καθώς οι επιστροφές στις επενδύσεις γίνονται χειρότερες και χειρότερες καθώς ο καπιταλισμός πέφτει σε βαθύτερη κρίση. Μεγάλες τεχνολογίες που αλλάζουν τη ζωή συνήθως μπορούν να εντοπιστούν σε μεγάλες κρατικές επενδύσεις, οπότε δεν είμαι βέβαιος ότι οι προσπάθειες αυτές είναι πιο σοβαρές από τις προσπάθειες πλούσιων κυρίων του 18ου αιώνα που είχαν κάποιο ενδιαφέρον για την επιστήμη και επενδύαν στην εξερεύνηση ή την επιστημονική έρευνα ως ευεργέτες. Το πιο ανησυχητικό είναι το φαινόμενο να ασκείται πίεση για τη δημιουργία εταιρειών spinout για τα Πανεπιστήμια να εμπορευματοποιήσουν την έρευνά τους. Αυτό έχει επηρεάσει την θεμελιώδη έρευνα, αλλά στο βαθμό που η συνεργασία μεταξύ ιδρυμάτων αντικαθίσταται από εμπορικές συμφωνίες με εταιρείες spin-out. Αυτό δημιουργεί την περίεργη κατάσταση, όπου για να αποκτήσει κάποιος δείγματα για βασική έρευνα, δεν έχεις πια ένα συνεργάτη, αλλά είσαι πελάτης στον πρώην συνεργάτη σου. Αυτό πραγματικά δηλητηριάζει το ερευνητικό περιβάλλον και δημιουργεί μια κατάσταση όπου η κυρίαρχη πρακτική είναι οι συμφωνίες NDA και τα εμπορικά μυστικά, αντί για την ύπαρξη ειλικρινών επιστημονικών συνεργασιών. Ακόμα και στην περίπτωση που υπάρχει μια εφεύρεση, που κατέληξε με κάποιον τρόπο σε ένα προϊόν, ο επιστήμονας καλείται να γίνει επιχειρηματίας αντί να συνεχίσει την έρευνά του, αλλά αυτό δεν συμβαίνει και τόσο στην φυσική. Οι πρακτικές αυτές είναι σχετικά πρόσφατες και οι περισσότερες από αυτές δεν έχουν καρποφορήσει, αλλά αντανακλούν τη γενική κατεύθυνση των ερευνητικών φορέων εδώ στο Ηνωμένο Βασίλειο για να εμπορευματοποιήσουν και να δημιουργήσουν περαιτέρω μια αγορά σε κάθε πτυχή της εσωτερικής δραστηριότητας στα Πανεπιστήμια και τα ερευνητικά κέντρα. Γενικά αυτές οι προσπάθειες εμπορευματοποίησης δεν φαίνεται να έχουν σημαντική επίδραση στη φυσική, άρα αυτό σημαίνει ότι όλα είναι εντάξει και οι φυσικές επιστήμες αποτελούν προπύργιο του διαλεκτικού υλισμού, προωθώντας την βαθύτερη κατανόηση του

4 κόσμου γύρω μας και δίνοντας στις μάζες τα εργαλεία για να διαλύσουν οποιαδήποτε δεισιδαιμονία για τον κόσμο γύρω τους; Πιθανόν όχι, πολλοί από εσάς ίσως έχετε ακούσει για την κβαντική τυχαιότητα και ότι δεν μπορούμε ποτέ να γνωρίζουμε πραγματικά τον κόσμο γύρω μας λόγω της κβαντικής μηχανικής ή το φαινόμενο της πεταλούδας λόγω της θεωρίας του χάους ή ότι όλα είναι σχετικά λόγω της θεωρίας της σχετικότητας. Όλα αυτά δεν είναι παρά χοντροκομμένες προσπάθειες να εισαχθούν δεισιδαιμονίες του χειρότερου είδους στην αντίληψη του κόσμου. Προσπαθώντας να πείσουν ότι υπάρχει επιστημονική αιτιολόγηση για να πιστέψουμε ότι ο κόσμος γύρω μας δεν είναι γνώσιμος και πολλές φορές αυτό γίνεται και από συναδέλφους. Σε αυτό το βαθμό, αναρωτιόμουν πάντα γιατί κάποιος θα ήθελε να γίνει φυσικός εάν πιστεύει ότι δεν μπορεί να γνωρίσει τη φύση του κόσμου γύρω τους, αλλά αυτό είναι μάλλον θέμα ψυχολογικής φύσης και άλλοι είναι πιθανώς πιο ειδικοί για να απαντήσουν σε αυτό. Αυτό είναι ένδειξη μιας υποκείμενης σύγκρουσης που υπάρχει στις φυσικές επιστήμες. Ειδικά στη φυσική υπάρχουν δύο αντικρουόμενες προσεγγίσεις που προσπαθούν να επιλύσουν τα προβλήματα που δημιουργούνται από αυτές τις προσπάθειες να εισαχθεί μια διεστραμμένη φιλοσοφική ερμηνεία σε αποδεκτές φυσικές θεωρίες όπως η κβαντική μηχανική. Η πρώτη ομάδα υποστηρίζει τη χρήση φιλοσοφικών ιδεών για την κατανόηση των επιστημονικών θεωριών, όπως συνέβαινε πάντα με τη φυσική, όπου μια φιλοσοφική αντίληψη καθοδηγεί τον φυσικό προς ποια κατεύθυνση θα πρέπει να στοχεύσει τις επιδιώξεις του και κατευθύνει προς τη σωστή κατεύθυνση ή την πιο μηχανιστική προσέγγιση που συνοψίζεται ως "σκάσε και υπολόγισε". Η μηχανιστική προσέγγιση προέρχεται περισσότερο από το γεγονός ότι η πιο κυρίαρχη στάση, γνωστή και ως ερμηνεία της κβαντικής μηχανικής της Σχολής της Κοπεγχάγης, η οποία απορρίπτει την ανεξάρτητη ύπαρξη του κόσμου ή θεωρεί ότι όλα είναι τυχαία, δεν κάθεται καλά στους περισσότερους φυσικούς και καθώς δεν έχει υπάρξει ισχυρή αντιπαράθεση σε αυτή την τάση, αυτό είναι το τελευταίο καταφύγιο για τους περισσότερους φυσικούς που διαφωνούν. Όσον αφορά την πρώτη προσέγγιση, δεν είμαι σίγουρος σε ποια κατεύθυνση κάποιος κατευθύνει τον εαυτό του με την πεποίθηση ότι τα πάντα γύρω μας είναι τυχαία ή χαοτικά ή δεν υπάρχουν ανεξάρτητα από την αντίληψη μας. Πιθανά πιο σημαντικοί συνάδελφοι από εμένα που πιστεύουν σε αυτά τα πράγματα θα μπορούσαν να απαντήσουν σε αυτό, αν και δεν έχω ακούσει μια ικανοποιητική απάντηση τα τελευταία 20 χρόνια. Η προαναφερθείσα φιλοσοφική προσέγγιση σε σχέση με την πραγματικότητα και την επιστήμη, με τον πιο γνωστό εκπρόσωπο της την Σχολή της Κοπεγχάγης που αναφέρθηκε παραπάνω, όπου πιστεύεται ότι η φύση δίνει ως επί το πλείστον τυχαία αποτελέσματα και στις πιο ακραίες εκδόσεις αυτής της φιλοσοφικής προσέγγισης η πραγματικότητα που υπάρχει έξω

5 από τη συνείδηση του παρατηρητή και δεν υπάρχει πριν από την πραγματοποίηση της παρατήρησης. Αυτή είναι μια πολύ ύπουλη επίθεση προς τις βασικές πτυχές της σύγχρονης φυσικής που έχει να κάνει με τον ντετερμινισμό και την υλική φύση του κόσμου. Ο κύριος στόχος του είναι να δημιουργήσει ένα παραλυτικό κλίμα σε ολόκληρη την επιστημονική κοινότητα και να αμφισβητήσει τη φύση της αντικειμενικής αλήθειας. Ως ερευνητές και εκπαιδευτικοί αυτό πρέπει να καταπολεμηθεί και να δείξουμε ότι η ανθρωπότητα έχει τη δυνατότητα να γνωρίσει σε βάθος τη φύση και να θέσει αυτούς τους νόμους στην υπηρεσία της ανθρωπότητας για την βελτίωσή της. Στο παρελθόν αυτό δεν έχει απαντηθεί αρκετά εμφατικά και είναι καθήκον μας ως επιστήμονες να απαντήσουμε σε τέτοιες παρεκκλίσεις. Συνοψίζοντας, υπάρχει επί του παρόντος μια επίθεση από δύο πλευρές ενάντια στις φυσικές επιστήμες τόσο από την πλευρά της εμπορευματοποίησης όσο και από την αντίληψη ότι στην πραγματικότητα δεν είμαστε σε θέση να γνωρίσουμε τον κόσμο γύρω μας. Η πρώτη είναι πιο χυδαία και μπορεί να απαντηθεί πιο εύκολα. Η δεύτερη όμως είναι η πιο προβληματική, καθώς ήταν πολύ πιο δύσκολο να απαντηθεί επαρκώς. Σε αυτό το βαθμό τα τελευταία εβδομήντα χρόνια ήταν μια συνεχής υποχώρηση και εναπόκειται σε αυτή τη γενιά επιστημόνων και φυσικών να καταπολεμήσουν ενεργά αυτές τις ιδέες. Αυτό γίνεται και με το παράδειγμα μας που συνδέοντας το ακαδημαϊκό περιβάλλον με τους λαϊκούς αγώνες και καταπολεμώντας φιλοσοφικές ιδέες που υπονομεύουν τη φύση της επιστήμης.