Οικονομικά Υποδείγματα: Εισαγωγικές Έννοιες - Τα οικονομικά υποδείγματα περιγράφουν τη συμπεριφορά επιχειρήσεων-καταναλωτών και την αλληλεπίδρασή

Transcript

1 Οικονομικά Υποδείγματα: Εισαγωγικές Έννοιες - Τα οικονομικά υποδείγματα περιγράφουν τη συμπεριφορά επιχειρήσεων-καταναλωτών και την αλληλεπίδρασή τους στις διάφορες αγορές. - Τα οικονομικά υποδείγματα: Αφαιρούν τις πολυπλοκότητες του πραγματικού κόσμου. Εστιάζουν στα ουσιώδη χαρακτηριστικά των οικονομικών δραστηριοτήτων. => Επιτρέπουν τη μελέτη των οικονομικών φαινομένων σε απλουστευμένο πλαίσιο. Έλεγχος Εγκυρότητας των Οικονομικών Υποδειγμάτων (1) Έλεγχος των Υποθέσεων (Άμεση Προσέγγιση) - Παράδειγμα: Είναι ακριβής (ρεαλιστική) ηυπόθεσητης μεγιστοποίησης των κερδών εκ μέρους των επιχειρήσεων;

2 (2) Έλεγχος των Προβλέψεων (Έμμεση Προσέγγιση) - Παράδειγμα: Είναι ακριβείς οι προβλέψεις του υποδείγματος μεγιστοποίησης των κερδών εκ μέρους των επιχειρήσεων; Δηλαδή: Το υπόδειγμα μεγιστοποίησης των κερδών εξηγεί / προβλέπει ικανοποιητικά τη συμπεριφορά των επιχειρήσεων ή όχι; Γενικά Χαρακτηριστικά Οικονομικών Υποδειγμάτων (1) ΗΥπόθεσηceteris paribus - Μελετάμε την επίδραση ορισμένων παραγόντων στην υπό εξέταση μεταβλητή (π.χ. επίδραση μισθών αγροτών στις τιμές των σιτηρών) υποθέτοντας ότι οι υπόλοιποι παράγοντες παραμένουν αμετάβλητοι. Προβληματική εμπειρική επαλήθευση της θεωρίας από πραγματικά δεδομένα. Ανάπτυξη στατιστικών μεθόδων για τον περιορισμό των εξωτερικών επιδράσεων.

3 (2) H Υπόθεση της Βελτιστοποίησης - Οι δρώντες οικονομικοί παράγοντες (καταναλωτές, επιχειρήσεις, κυβέρνηση κ.λπ.) επιδιώκουν ορθολογικά την επίτευξη κάποιου στόχου. Παράδειγμα: Οι επιχειρήσεις επιδιώκουν τη μεγιστοποίηση των κερδών τους. Χρήση μαθηματικών μεθόδων βελτιστοποίησης για να προβλεφθεί η συμπεριφορά των δρώντων παραγόντων. (3) Διάκριση μεταξύ Θετικού και Κανονιστικού - Θετική οικονομική θεωρία: εξηγεί τα παρατηρούμενα οικονομικά φαινόμενα / διασαφηνίζει πώς κατανέμονται πραγματικά οι πόροι στην οικονομία ( τι γίνεται ). - Κανονιστική οικονομική θεωρία: διασαφηνίζει πώς πρέπει να κατανέμονται οι πόροι στην οικονομία ( τι πρέπει να γίνει ).

4 Ιστορική Εξέλιξη Οικονομικών Υποδειγμάτων Θεμελίωση Σύγχρονης Οικονομικής Θεωρίας: Adam Smith, τέλη 18 ου αιώνα. - Διάκριση μεταξύ αξίας (= αξίας χρήσης) και τιμής (=ανταλλακτικής αξίας) των αγαθών. - Οι ανταλλακτικές αξίες (σχετικές τιμές) καθορίζονται από το κόστος παραγωγής, δηλαδήαπότοκόστοςτηςεργασίας(εργασιακή θεωρία της αξίας). - Έμφαση στην πλευρά της προσφοράς ( η ζήτηση έχει μονάχα παροδικό ρόλο στον καθορισμό των σχετικών τιμών). Σύνθεση Προσφοράς Ζήτησης και ανάπτυξη οριακής ανάλυσης: Alfred Marshall, τέλη 19 ου αιώνα. - Η ζήτηση (D) και η προσφορά (S) ενεργούν ταυτόχρονα για να καθορίσουν την τιμή ισορροπίας (p*) και την ποσότητα ισορροπίας (q*) στην αγορά.

5 p S p* q* D Υποδείγματα Γενικής Ισορροπίας - Υπόδειγμα Marshall: Μερική Ισορροπία (εξέταση μίας αγοράς κάθε φορά) - Υπόδειγμα Leon Walras: Γενική Ισορροπία (εξέταση πολλών αγορών ταυτόχρονα / διερεύνηση διασυνδέσεων μεταξύ των αγορών) Τα Οικονομικά της Ευημερίας -Walras: Θετική Ανάλυση Γενικής Ισορροπίας - Vilfredo Pareto, Francis Ysidro Edgeworth: Κανονιστική Ανάλυση Γενικής Ισορροπίας (Οικονομικά της Ευημερίας). q

6 - Ορισμός οικονομικής αποτελεσματικότητας (κατά Pareto) => Διατύπωση συνθηκών υπό τις οποίες οι ανταγωνιστικές αγορές πετυχαίνουν την άριστη κατανομή των πόρων στην οικονομία. =>Οι αγορές λειτουργούν ως αόρατο χέρι που επιτρέπει την αποτελεσματική κατανομή των πόρων (Adam Smith). Σύγχρονες Εξελίξεις της Οικονομικής Θεωρίας (i) Μαθηματική Θεμελίωση Οικονομικών Υποδειγμάτων (Samuelson, 1947) Χρήση μαθηματικών μεθόδων βελτιστοποίησης (βλ. επόμενο κεφάλαιο). (ii) Νέα Εργαλεία για τη μελέτη των οικονομικών φαινομένων Υποδείγματα Ατελούς Ανταγωνισμού (Μονοπώλιο, Ολιγοπώλιο) Υποδείγματα στρατηγικών αλληλεπιδράσεων (Θεωρία Παιγνίων) (iii) Ενσωμάτωση Αβεβαιότητας και Ατελούς ή Ασυμμετρικής Πληροφόρησης. (iv) Αυξανόμενη χρήση Η/Υ => Ευχερέστερος εμπειρικός έλεγχος.

7 Adam Smith ( ) David Ricardo ( ) Alfred Marshall ( ) Leon Walras ( ) Vilfredo Pareto ( ) Francis Ysidro Edgeworth ( )