Διάλεξη 3. Οικονομικά της ευημερίας 2/26/2016. Περίγραμμα. Εργαλεία δεοντολογικής ανάλυσης. Αποτελεσματικότητα κατά Pareto: ορισμός. ορισμός.

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Διάλεξη 3. Οικονομικά της ευημερίας 2/26/2016. Περίγραμμα. Εργαλεία δεοντολογικής ανάλυσης. Αποτελεσματικότητα κατά Pareto: ορισμός. ορισμός."

Ζηναις Μαρκόπουλος
7 χρόνια πριν
Προβολές:

1 Περίγραμμα Διάλεξη Εργαλεία δεοντολογικής ανάλυσης υνθήκες για αποτελεσματικότητα κατά areto υνθήκες για ισορροπία σε ανταγωνιστικές αγορές Το πρώτο θεώρημα των οικονομικών της ευημερίας Το δεύτερο θεώρημα των οικονομικών της ευημερίας Αποτελεσματικότητα και ισότητα 2 Ράπανος-Καπλάνογλου25-26 Οικονομικά της ευημερίας Αποτελεσματικότητα κατά areto: Το θεωρητικό πλαίσιο που χρησιμοποιείται στη δημόσια οικονομική για την αξιολόγηση των διαφόρων μέτρων οικονομικής πολιτικής. Βασική έννοια είναι η αποτελεσματικότητα κατά areto. Μια κατανομή είναι αποτελεσματική κατά areto, ή άριστη κατά areto όταν δεν υπάρχει άλλη εφικτή κατανομή πόρων που να βελτιώνει τη θέση ενός ατόμου χωρίς να χειροτερεύει τη θέση κάποιου άλλου ατόμου. Έχουμε βελτίωση κατά areto όταν μια ανακατανομή των πόρων βελτιώνει τη θέση κάποιου ατόμου χωρίς να χειροτερεύει τη θέση κανενός άλλου ατόμου. 4 Αποτελεσματικότητα κατά areto: Αποτελεσματικότητα κατά areto: Ας υποθέσουμε ότι έχουμε δύο άτομα, τον Αδάμ (Α) και την Εύα (Ε)και υπάρχει μια ορισμένη ποσότητα προϊόντος που μοιράζεται μεταξύ των δύο ατόμων. Η ωφέλεια την οποία αποκομίζουν τα δύο άτομα μπορεί να παρασταθεί γραφικά στο ακόλουθο διάγραμμα. τον κάθετο άξονα παρίσταται η ωφέλεια του Α (U A ) και στον οριζόντια η ωφέλεια της Ε (U E ). U Α U Η γραμμή UU λέγεται καμπύλη δυνατοτήτων ωφέλειας Όλα τα σημεία πάνω στην καμπύλη δυνατοτήτων ωφέλειας είναι άριστα κατά areto U U E 5 6

2 Αποτελεσματικότητα κατά areto: Πρώτο θεμελιώδες θεώρημα των οικονομικών της ευημερίας U Α Β Α Το σημείο Α δεν είναι αποτελεσματικό κατά areto διότι οποιαδήποτε μετακίνηση προς σημείο που είναι στην περιοχή μεταξύ Α, Β και Γ βελτιώνει τη θέση του ενός ατόμου, χωρίς να χειροτερεύει τη θέση του άλλου ή και των δύο ατόμων. Οποιαδήποτε τέτοια μετακίνηση είναι βελτίωση κατά areto. Γ U E Ας υποθέσουμε ότι: Έχουμε τέλεια ανταγωνιστικές αγορές Υπάρχουν αγορές για όλα τα αγαθά και υπηρεσίες που επιθυμούν καταναλωτές και επιχειρήσεις Τότε, κάτω από ορισμένες συνθήκες, οι ανταγωνιστικές αγορές θα οδηγήσουν σε μια αποτελεσματική κατά areto κατανομή των πόρων. Με απλά λόγια: Οι ανταγωνιστικές αγορές θα μας οδηγήσουν σε μια κατανομή πάνω στην καμπύλη δυνατοτήτων ωφέλειας. Και αυτό θα συμβεί χωρίς καμιά κρατική παρέμβαση 7 8 Πρώτο θεμελιώδες θεώρημα των οικονομικών της ευημερίας: πρόβλημα Δεύτερο θεμελιώδες θεώρημα των οικονομικών της ευημερίας: U Α U Δ Θ Η λειτουργία των ανταγωνιστικών αγορών όμως μπορεί να μας οδηγεί πάνω στην καμπύλη δυνατοτήτων χρησιμότητας, αλλά αν μας πάει στο Θ, η διανομή της ευημερίας είναι σχετικά ίση. Αν μας πάει όμως στο σημείο Δ τότε η διανομή είναι άνιση, αφού η ωφέλεια του Α είναι πολύ μεγάλη και της Ε πολύ μικρή. ημαίνει αυτό ότι για να έχουμε πιο δίκαιη διανομή ωφέλειας, θα πρέπει να εγκαταλείψουμε το σύστημα των ανταγωνιστικών αγορών; U U E Η απάντηση είναι όχι. Το δεύτερο θεμελιώδες θεώρημα μας λέει ότι, κάτω από ορισμένες συνθήκες, κάθε σημείο της καμπύλης δυνατοτήτων ωφέλειας μπορεί να επιτευχθεί από ένα σύστημα αποκεντρωμένων ανταγωνιστικών αγορών, αρκεί, στην αρχή της διαδικασίας, να γίνει η κατάλληλη κατανομή πόρων. Άρα, δεν απαιτείται καμιά κρατική παρέμβαση για να έχουμε άριστη κατανομή κατά areto, σε μια ανταγωνιστική οικονομία 9 Οικονομικά της ευημερίας Αποτυχίες της αγοράς Ισορροπία σε ανταγωνιστικές αγορές Οι ιδιωτικές αγορές δεν δίνουν πάντα αποτελεσματικές λύσεις, όταν : ) Δεν υπάρχουν αγορές Δημόσια αγαθά Εξωτερικές επιδράσεις Ασύμμετρη πληροφόρηση (δυσμενής επιλογή, ηθικός κίνδυνος) 2) Οι αγορές δεν είναι ανταγωνιστικές: π.χ. μονοπώλιο Για την επίτευξη ισορροπίας σε ένα σύστημα ανταγωνιστικών αγορών, πρέπει να ικανοποιούνται τρεις προϋποθέσεις: Τα άτομα μεγιστοποιούν την ωφέλεια (χρησιμότητα) τους Οι επιχειρήσεις μεγιστοποιούν τα κέρδη τους Οι αγορές εκκαθαρίζονται 2 2

3 Μεγιστοποίηση της ευημερίας του ατόμου υπό περιορισμό Π.χ. Ο Αδάμ έχει να επιλέξει μεταξύ δύο αγαθών: μήλων και φύλλων συκιάς, με δεδομένες τις τιμές τους (, ). Ο Αδάμ θα μεγιστοποιήσει την ωφέλεια του, με δεδομένο τον εισοδηματικό του περιορισμό (Υ). Μαθηματικά, θα βρούμε τη λύση του προβλήματος για (Q, Q ) : Q (ποσότητα Φ) 2 Διαγραμματικά σημαίνει να βρούμε την ανώτατη καμπύλη αδιαφορίας, που εφάπτεται με τη γραμμή του εισοδηματικού περιορισμού. 2 Q (ποσότητα μήλων) 4 Μεγιστοποίηση της ευημερίας του ατόμου υπό περιορισμό Η μεγιστοποίηση επιτυγχάνεται στο σημείο ου η καμπύλη αδιαφορίας εφάπτεται με τη γραμμή εισοδηματικού περιορισμού. το σημείο αυτό η κλίση της καμπύλης αδιαφορίας (RS) είναι ίση με την κλίση της γραμμής εισοδηματικού περιορισμού. RS U, U Είναι απαραίτητο επίσης, το εισόδημα να εξαντλείται. Y = Q + Q Μεγιστοποίηση της ευημερίας του ατόμου υπό περιορισμό Για να κατανοήσουμε τα πιο πάνω πρέπει να εξετάσουμε το οριακό όφελος και το οριακό κόστος από την κατανάλωση ενός επιπλέον μήλου. Το όφελος από ένα επιπλέον μήλο είναι η σχετική οριακή χρησιμότητα (RS, : ο λόγος στον οποίο το άτομο επιθυμεί να ανταλλάξει μήλα με φύλλα συκιάς). Το οριακό κόστος για ένα επιπλέον μήλο είναι η σχετική τιμή που πρέπει να καταβάλει το άτομο για να ανταλλάξει τα μήλα με Φ στην αγορά Η άριστη επιλογή πραγματοποιείται όταν το οριακό όφελος είναι ίσο με το οριακό κόστος. 5 6 Η άριστη επιλογή του ατόμου Τόσο ο Αδάμ όσο και η Εύα μεγιστοποιούν τη χρησιμότητα τους όταν : Q Καμπύλες ζήτησης περαιτέρω αύξηση του δίνει το συνδυασμό (,Q ) με ακόμη λιγότερα μήλα Αύξηση του δίνει έναν άλλο συνδυασμό (,Q ) με λιγότερα μήλα. Αρχικό σημείο μεγιστοποίησης χρησιμότητας (,Q ). 7 Άρα, έχουμε αποτελεσματικότητα κατά areto για την κατανομή μήλων και Φ μεταξύ του Αδάμ και της Εύας όταν: RS A E, = RS, 8 Ο Q, Q,2 Q, Μια αύξηση στην τιμή των μήλων Q

4 Καμπύλες ζήτησης Καμπύλη ζήτησης = καμπύλη οριακού οφέλους, ε ψηλή τιμή για μήλα η ζητούμενη ποσότητα είναι Q, ε μικρότερη τιμή για μήλα η ζητούμενη ποσότητα είναι Q,2 Κάθε σημείο της καμπύλης ζήτησης δείχνει το όφελος που αποκομίζει το άτομο από την κατανάλωση του αγαθού αυτού. Άρα η καμπύλη ζήτησης είναι και καμπύλη οριακού οφέλους.,2 ε μικρότερη τιμή για μήλα η ζητούμενη ποσότητα είναι Q,,,2, Ζήτηση για μήλα, Ζήτηση για μήλα Q, Q,2 Q, Q 9 Καμπύλη ζήτησης για μήλα 2 Q, Q,2 Q, Q 2 Μεγιστοποίηση του κέρδους της επιχείρησης Έστω ότι έχουμε δύο συντελεστές παραγωγής, εργασία () και κεφάλαιο (). Η συνάρτηση παραγωγής της επιχείρησης για μήλα είναι : Q = f (, ) Μαθηματικά,η μεγιστοποίηση του κέρδους σημαίνει να βρούμε λύση για (, ) στο πρόβλημα: ax, f (, ) Υποθέτουμε φυσικά τέλειο ανταγωνισμό και οι τιμές των συντελεστών είναι οι ίδιες για όλες τις επιχειρήσεις ( =τιμή εργασίας. =τιμή κεφαλαίου) 22 Μεγιστοποίηση του κέρδους της επιχείρησης Η ποσότητα που μεγιστοποιεί τα κέρδη είναι εκεί που το οριακό έσοδο είναι ίσο με το οριακό κόστος, από μια επιπλέον μονάδα προϊόντος. ε μια τέλεια ανταγωνιστική αγορά, το οριακό έσοδο είναι η τιμή της αγοράς για το προϊόν. Αν είναι το οριακό κόστος Τότε η επιχείρηση παράγει μήλα μέχρις ότου: = Παρόμοια, η συνθήκη για μεγιστοποίηση του κέρδους για τα Φ είναι: =. 2 Έτσι έχουμε Μεγιστοποίηση του κέρδους της επιχείρησης Όπου RT δείχνει πόσα μήλα πρέπει να θυσιαστούν για να γίνει ένα Φ, είναι δηλαδή ο οριακός λόγος μετασχηματισμού μεταξύ μήλων και Φ Πιο πριν είδαμε ότι το άτομο μεγιστοποιεί την ωφέλεια του όταν A E RS, = RS, = Άρα, η αποτελεσματικότητα κατά areto επιβάλλει: RT RT, A E, = RS, = RS, 24 Μεγιστοποίηση του κέρδους: επιλογή συντελεστών Όταν μια επιχείρηση μεγιστοποιεί τα κέρδη της επιλέγει ένα συντελεστή μέχρι του σημείου όπουτο οριακό έσοδο του συντελεστή είναι ίσο με τοοριακό κόστος του συντελεστή. Το οριακό έσοδο (R) είναι ίσο με την τιμή του προϊόντος επί το οριακό προϊόν του συντελεστή (). Το οριακό κόστος είναι ίσο με την τιμή του συντελεστή. την περίπτωση της εργασίας, η άριστη ποσότητα είναι: R = = Και στην περίπτωση του κεφαλαίου: R = = 4

5 Έτσι έχουμε: 25 Μεγιστοποίηση του κέρδους: επιλογή συντελεστών R R = Η συνθήκη αυτή ισχύει για τα μήλα και τα D. Άρα RTS, = = = όπου RTS είναι ο οριακός λόγος τεχνικής υποκατάστασης μεταξύ κεφαλαίου και εργασίας Αυτές είναι οι συνθήκες για αποτελεσματικότητα κατά areto. = 26 Ισορροπία σε ανταγωνιστικές αγορές ύνοψη Μεγιστοποίηση ευημερίας του καταναλωτή απαιτεί RS, U Μεγιστοποίηση κέρδους απαιτεί RT U, RTS, = = = Ισορροπία σε ανταγωνιστικές αγορές: ύνοψη Καμπύλη προσφοράς = καμπύλη οριακού κόστους Η ανταγωνιστική ισορροπία είναι άριστη κατά areto: RT RTS,, = RS, = RTS, Καμπύλη προσφοράς = καμπύλη οριακού κόστους Q, Q,2 Q, Q Ισορροπία σε ανταγωνιστικές αγορές S = D Οριακό όφελος ίσο με οριακό κόστος S= = οριακό κόστος D=Β = οριακό όφελος Κοινωνικό πλεόνασμα Πλεόνασμα καταναλωτή είναι το όφελος που παίρνουν οι καταναλωτές από ένα αγαθό, πέρα από αυτό που πληρώνουν. Πλεόνασμα παραγωγού είναι το όφελος που έχουν οι παραγωγή από την πώληση ενός αγαθού, πέρα από το κόστος παραγωγής του. Το συνολικό κοινωνικό πλεόνασμα, γνωστό επίσης ως «κοινωνική αποτελεσματικότητα», είναι το άθροισμα του πλεονάσματος του καταναλωτή και του παραγωγού. Μετρά το δυνητικό καθαρό όφελος από τη συναλλαγή μεταξύ καταναλωτών και παραγωγών. Q, Q,2 Q, Q 29 5

6 Κοινωνικό πλεόνασμα Το πλεόνασμα του καταναλωτή από την η μονάδα. Το πλεόνασμα του καταναλωτή στο Q * είναι η περιοχή μεταξύ της καμπύλης ζήτησης και της τιμής ισορροπίας S * Η περιοχή μεταξύ καμπυλών προσφοράς και ζήτησης από το μηδέν στο Q* είναι το πλεόνασμα Το πλεόνασμα παραγωγού στο Q * είναι η περιοχή μεταξύ της καμπύλης προσφοράς και τιμής της αγοράς D Q * Q 6

Σχετικά έγγραφα

Διάλεξη 3. Οικονομικά της ευημερίας. Οικονομικά της ευημερίας 3/9/2017. Περίγραμμα. Εργαλεία δεοντολογικής ανάλυσης

Διάλεξη 3. Οικονομικά της ευημερίας. Οικονομικά της ευημερίας 3/9/2017. Περίγραμμα. Εργαλεία δεοντολογικής ανάλυσης Περίγραμμα Διάλεξη Εργαλεία δεοντολογικής ανάλυσης Συνθήκες για αποτελεσματικότητα κατά areto Συνθήκες για ισορροπία σε ανταγωνιστικές αγορές Το πρώτο θεώρημα των οικονομικών της ευημερίας Το δεύτερο θεώρημα