Αξιολόγηση για τη Μάθηση: Θέτοντας την Αξιολόγηση του Μαθητή στην Υπηρεσία της Διδασκαλίας και της Μάθησης

Transcript

1 Αξιολόγηση για τη Μάθηση: Θέτοντας την Αξιολόγηση του Μαθητή στην Υπηρεσία της Διδασκαλίας και της Μάθησης Χαράλαμπος Γ. Χαραλάμπους Τμήμα Επιστημών της Αγωγής Πανεπιστήμιο Κύπρου

2 Τι αναμένουμε να πάρουμε; 2 Στο μπροστινό μέρος του χαρτιού που έχετε μέσα στον φάκελό σας καταγράψτε σύντομα ένα πράγμα που θα θέλατε να αποκομίσετε από τη σημερινή ομιλία

3 3 Η Αξιολόγηση συνήθως συνδέεται με

4 4 Η Αξιολόγηση συνήθως συνδέεται με

5 5 Η Αξιολόγηση συνήθως συνδέεται με

6 6 Η Αξιολόγηση στην καθημερινή μας ζωή

7 Δομή παρουσίασης 7 Γενικά για την αξιολόγηση: Τι είναι; Ποια η σημασία της και τι εισηγούνται οι έρευνες; Μορφές αξιολόγησης Εστιάζοντας στην αξιολόγηση για τη μάθηση Έννοια Βασικά ερωτήματα Βασικές συνθήκες υλοποίησης Παραδείγματα πρακτικών αξιολόγησης Η αξιολόγηση στην υπηρεσία της διδασκαλίας και μάθησης

8 Αξιολόγηση: Έννοια 8 Αποτελεί μια συστηματική διαδικασία προσδιορισμού του βαθμού στον οποίο επιτυγχάνονται οι επιδιωκόμενοι στόχοι Διαδικασία συλλογής πληροφοριών σε σχέση με τα μαθησιακά αποτελέσματα, με στόχο τη λήψη αποφάσεων για βελτίωση της διδασκαλίας (Stiggins & Chappuis, 2012, σελ. 3)

9 Αξιολόγηση: Σημασία 9 Για τον εκπαιδευτικό: Παρέχει πληροφόρηση για το πού βρίσκονται οι μαθητές παρέχει ανατροφοδότηση σχετικά με τη διδασκαλία μπορεί να καθοδηγήσει τα επόμενα διδακτικά βήματα Για τον μαθητή: Παρέχει πληροφόρηση για το πού βρίσκονται και σε ποιο βαθμό έχουν υλοποιήσει τους στόχους που τέθηκαν

10 Αξιολόγηση: Τι εισηγούνται οι έρευνες; 10 Η αξιολόγηση είναι ένας από τους πλέον καθοριστικούς παράγοντες εκπαιδευτικής αποτελεσματικότητας (Creemers & Kyriakides, 2008; de Jong et al., 2004) Η στήριξη των εκπαιδευτικών ώστε να αξιοποιούν σωστά και συστηματικά την αξιολόγηση στην τάξη τους αποτελεί καλύτερη μορφή παρέμβασης από διάφορες άλλες παρεμβάσεις που έχουν προταθεί κατά καιρούς (π.χ., η μείωση των μαθητών κατά τάξη) (Wiliam, 2009)

11 Αξιολόγηση: Τι εισηγούνται οι έρευνες; 11 Η επίδραση της αξιολόγησης είναι καθολική: «Ανεξάρτητα αν η μελέτη αφορά στην Πορτογαλία ή στις ΗΠΑ, αν εστιάζεται σε τετράχρονους μαθητές ή σε εικοσιτετράχρονους φοιτητές, αν εξετάζει τη Μουσική ή τα Μαθηματικά, η αξιολόγηση έχει συστηματικά σημαντική επίδραση [στα μαθησιακά αποτελέσματα]» (Wiliam, 2009, σ. 8) Σε μετα-ανάλυση 800 άλλων μετα-αναλύσεων (σύνολο 52,637 μελετών!) η αξιολόγηση (και η ανατροφοδότηση που ακολουθεί) κατατάχτηκαν 10 ες μεταξύ 138 παραμέτρων που εξετάστηκαν (Hattie, 2009)

12 Μορφές αξιολόγησης 12 Αρχική/διαγνωστική αξιολόγηση Συγκριτική/αθροιστική/τελική αξιολόγηση ή αξιολόγηση της μάθησης (summative or assessment of learning) Διαμορφωτική/συνεχόμενη αξιολόγηση ή αξιολόγηση για τη μάθηση (formative or assessment for learning)

13 Αξιολόγηση της μάθησης 13 Γίνεται συνήθως στο τέλος μιας ενότητας ή του σχολικού έτους Στόχος: να αποτυπώσει την πρόοδο των μαθητών σε σχέση με τους στόχους που έχουν τεθεί Σύγκριση/κατάταξη Χρήσιμη όπως και η διαμορφωτική αξιολόγηση αλλά μπορεί να οδηγήσει σε βαθμοθηρία (παρά σε μάθηση) και επικέντρωση μόνο σε όσα αξιολογούνται (τόσο για το μαθητή όσο και για τον εκπαιδευτικό)

14 Αξιολόγηση για τη μάθηση 14 Μια πρώτη γνωριμία

15 Αξιολόγηση για τη μάθηση 15 Δεν οριοθετεί το τέρμα της διδακτικής /μαθησιακής διαδρομής, αλλά συνιστά σειρά οδοδεικτών που μπορούν να ενημερώσουν τα επόμενα βήματα των εκπαιδευτικών και των μαθητών Στόχος: Βελτίωση του μαθητή (μέσω πληροφόρησης για το πού βρίσκεται) Βελτίωση της διδασκαλίας (μέσω πληροφόρησης για την καταλληλότητα του σχεδιασμού/των επιλεχθεισών μεθόδων/των επιλεχθέντων μέσων διδασκαλίας) Έχει μεγαλύτερη επίδραση στα μαθησιακά αποτελέσματα παρά η αξιολόγηση της μάθησης (Creemers & Kyriakides, 2008; Hattie, 2009; Shavelson, 2008)

16 16 Αξιολόγηση για τη μάθηση: Αναπόσπαστο μέρος της διδασκαλίας Ενότητα 1 Ενότητα 2 Ενότητα 3 Ενότητα 4

17 17 Αξιολόγηση για τη μάθηση: Μια χρήσιμη αναλογία Το Παγκόσμιο Σύστημα Στιγματοθέτησης (GPS, global positioning system) Απαιτούμενες πληροφορίες: Αφετηρία Προορισμός Η διαδρομή σπάζει σε επιμέρους βήματα: Στόχος: η καλύτερη διαδρομή Χρήσιμες λειτουργίες: Έχουμε συνεχή πληροφόρηση για το πού βρισκόμαστε Αν αποκλίνουμε, το σύστημα μας επαναφέρει

18 Αξιολόγηση για τη μάθηση: Βασικά ερωτήματα 18 Πού πρέπει να φτάσω; Πού βρίσκομαι τώρα; Πώς θα καλύψω την απόσταση; (Hattie & Timperley, 2007; Stiggins & Chappuis, 2012; Wiliam, 2009)

19 Αξιολόγηση για τη μάθηση: Βασικά ερωτήματα 19 Πού πρέπει να φτάσω; Ποια κατεύθυνση να ακολουθήσω; Ε, τότε, δεν έχει και ιδιαίτερη σημασία ποια κατεύθυνση θα ακολουθήσεις. Δεν ενδιαφέρομαι να φτάσω κάπου συγκεκριμένα. Εξαρτάται πού θέλεις να φτάσεις.

20 Αξιολόγηση για τη μάθηση: Βασικά ερωτήματα 20 Πού πρέπει να φτάσω; Δώστε στους μαθητές μια ξεκάθαρη εικόνα για τα αναμενόμενα αποτελέσματα Μοιραστείτε και συζητήστε μαζί τους δείγματα δυνατών και πιο αδύνατων εργασιών

21 Αξιολόγηση για τη μάθηση: Βασικά ερωτήματα 21 Πού βρίσκομαι τώρα; Διοργανώστε συζητήσεις στην τάξη και αξιοποιήστε δραστηριότητες που δίνουν πληροφόρηση σχετικά με το πού βρίσκονται οι μαθητές Διδάξτε τους μαθητές να θέτουν στόχους και να αυτοαξιολογούνται (αυτοαξιολόγηση με βάση προκαθορισμένα κριτήρια) Βοηθήστε τους μαθητές να καταστούν πηγές πληροφόρησης για τους συμμαθητές τους (ετεροαξιολόγηση με βάση προκαθορισμένα κριτήρια)

22 Αξιολόγηση για τη μάθηση: Βασικά ερωτήματα 22 Πώς θα καλύψω την απόσταση; Παρέχετε στους μαθητές συχνή περιγραφική ανατροφοδότηση Βοηθήστε τους μαθητές να αναθεωρούν τη δουλειά τους, επικεντρωνόμενοι σε συγκεκριμένες παραμέτρους κάθε φορά Βοηθήστε τους μαθητές να εμπλακούν σε αναστοχασμό σε σχέση με αυτά που μαθαίνουν Οι μαθητές ετερο-αξιολογούν τη δουλειά των συμμαθητών τους και προτείνουν τρόπους βελτίωσης (Hall & Burke, 2004; Stiggins & Chappuis, 2012; Wiliams, 2009)

23 Βασικές συνθήκες υλοποίησης 23 Δημιουργία κατάλληλου μαθησιακού κλίματος στο οποίο το λάθος χρησιμοποιείται ως πηγή μάθησης Αναγνωρίζεται ο κεντρικός ρόλος του μαθητή και η τάξη λειτουργεί ως κοινότητα μανθανόντων Ο εκπαιδευτικός είναι καλός ακροατής (vs. να μπω και να τα πω») Ανατροφοδότηση Ο εκπαιδευτικός δεν κάνει τη σκέψη για το μαθητή (Gardner, 2012; Wiliam, 2009) Στις τρεις αυτές πράξεις έχεις λάθος. Έχεις λάθος σε τρεις πράξεις. Να τις εντοπίσεις και να τις διορθώσεις.

24 Παραδείγματα πρακτικών 24 Ατομικός ασπροπίνακας Δελτίο εξόδου «Ξυλάκια παγωτού»/ «Όχι χέρια πάνω!» (π.χ., 3 πράγματα που κατάλαβα, 2 πράγματα που βρήκα χρήσιμα, 1 ερώτηση που έχω) Φώτα τροχαίας (αντίχειρες πάνω/κάτω) Υποβολή ερωτήσεων από τους μαθητές Λίστα ελέγχου Μαθησιακές επιδιώξεις (σε συνάρτηση με κριτήρια που δίνονται στους μαθητές για να αξιολογήσουν δείγματα εργασιών) Περισσότερες πρακτικές:

25 25 Η Αξιολόγηση στην υπηρεσία της διδασκαλίας και της μάθησης Η ανατροφοδότηση θα πρέπει να ενημερώνει και για το πού βρίσκεται ο μαθητής (feed-back), αλλά και για το πού θα πρέπει να φτάσει και πώς θα φτάσει εκεί (feed-forward)

26 Ανατροφοδότηση 26 Επικεντρώνεται σε συγκεκριμένα χαρακτηριστικά της δουλειάς του μαθητή Δεν είναι γενικόλογη Είναι περιγραφική και βοηθά το μαθητή να κατανοήσει πώς να βελτιωθεί την επόμενη φορά Μπορεί να γίνει κατανοητή από το μαθητή, ανάλογα με το γνωστικό του επίπεδο Παρέχεται έγκαιρα Αν οι μαθητές δεν δράσουν στην ανατροφοδότηση και δεν καλύψουν το «κενό» η αξιολόγηση δεν θεωρείται διαμορφωτική Λεμεσός, 25 Απριλίου 2015

27 Η Αξιολόγηση στην υπηρεσία της 27 διδασκαλίας και της μάθησης Πώς αξιοποιούμε τις πληροφορίες που παίρνουμε: Οργάνωση σε ομάδες και εντοπισμός μοτίβων Καθορισμός επιπέδων στα οποία βρίσκονται διαφορετικές ομάδες μαθητών Kαθορισμός ανάλογης στοχοθεσίας-επόμενων βημάτων (ζώνη επικείμενης νοητικής ανάπτυξης)

28 Η Αξιολόγηση στην υπηρεσία της 28 διδασκαλίας και της μάθησης Ζητάμε από τους μαθητές να αναστοχαστούν επί της ανατροφοδότησης που πήραν και να σκεφτούν τα επόμενά τους βήματα Ανατροφοδότηση και προς τον εκπαιδευτικό Ζητάμε από τους μαθητές μας να μας πουν αν και πώς τους βοήθησε η ανατροφοδότηση που τους δώσαμε

29 29 Και κάτι τελευταίο

30 Ευχαριστώ για την προσοχή σας! 30 Διεύθυνση Επικοινωνίας: Χαράλαμπος Γ. Χαραλάμπους Τηλ: