Διερεύνηση της ενεργειακής απόδοσης διατηρητέου κτιρίου στην Άνω Πόλη της Θεσσαλονίκης

Transcript

1 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΥΠΟΒΑΘΡΟ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΠΟΛΥΤΕΧΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΜΗΜΑ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΤΩΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΗΣ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΗΣ ΤΩΝ ΚΤΙΡΙΩΝ Δ ι π λ ω μ α τ ι κ ή Ε ρ γ α σ ί α Διερεύνηση της ενεργειακής απόδοσης διατηρητέου κτιρίου στην Άνω Πόλη της Θεσσαλονίκης Γκαραγκούνη Αφροδίτη ΑΕΜ : Επιβλέπουσα: Τσικαλουδάκη Αικατερίνη Αναπλ. Καθηγήτρια Θεσσαλονίκη, Απρίλιος 2019 i

2 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΥΠΟΒΑΘΡΟ ii

3 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΥΠΟΒΑΘΡΟ ARISTOTLE UNIVERSITY OF THESSALONIKI FACULTY OF ENGINEERING - CIVIL ENGINEERING DEPARTMENT DIVISION OF STRUCTURAL ENGINEERING LABORATORY OF BUILDING CONSTRUCTION AND BUILDING PHYSICS D i p l o m a T h e s i s : Investigation of energy efficiency of preserved building at Ano Poli of Thessaloniki Afroditi Gkaragkouni Supervisor: Aikaterini Tsikaloudaki Associate Professor Thessaloniki, April 2019 iii

4 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΥΠΟΒΑΘΡΟ iv

5 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΥΠΟΒΑΘΡΟ Ευχαριστίες Στο σημείο αυτό, θα ήθελα να ευχαριστήσω την κυρία Κατερίνα Τσικαλουδάκη για την εμπιστοσύνη που μου επέδειξε με την ανάθεση της εργασίας. Η συμβολή της στη διαμόρφωση και υλοποίηση αυτής υπήρξε καθοριστικής σημασίας. Επίσης, ευχαριστώ τον κύριο Γιώργο Γεωργούλη και τον κύριο Θεμιστοκλή Αρβανίτη, για τη βοήθεια τους στο κομμάτι των οικονομικών προσφορών για τα σενάρια επεμβάσεων που εξετάστηκαν στην παρούσα διπλωματική. Περαιτέρω, θα ήθελα να ευχαριστήσω θερμά όλους εκείνους που συνέδραμαν στην εκπόνηση της διπλωματικής εργασίας μου με την απλόχερη αγάπη και τη συμπαράσταση που μου προσέφεραν. Έπειτα ένα μεγάλο ευχαριστώ στο Θάνο Φουλούλη και στη Μαρία Κανέτσου, για την πολύτιμη βοήθειά τους. Ιδιαιτέρως ευχαριστώ τη μητέρα μου, για την υποστήριξη που έδειξε τόσο κατά την περίοδο εκπόνησης της διπλωματικής εργασίας, όσο και καθ όλη τη διάρκεια των προπτυχιακών σπουδών μου. v

6 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΥΠΟΒΑΘΡΟ vi

7 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΥΠΟΒΑΘΡΟ Διερεύνηση της ενεργειακής απόδοσης διατηρητέου κτιρίου στην Άνω Πόλη της Θεσσαλονίκης Αφροδίτη Γκαραγκούνη Διπλωματική Εργασία που υποβλήθηκε στην Πολυτεχνική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου ως μέρος των υποχρεώσεων για την απόκτηση του διπλώματος του Πολιτικού Μηχανικού. Η ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Αικατερίνη Τσικαλουδάκη, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Θεόδωρος Θεοδοσίου, Επίκουρος Καθηγητής Κάρολος Κοντολέων, Επίκουρος Καθηγητής Η ΕΠΙΒΛΕΠΟΥΣΑ Αικατερίνη Τσικαλουδάκη, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια vii

8 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΥΠΟΒΑΘΡΟ viii

9 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΥΠΟΒΑΘΡΟ Περίληψη Σκοπός της παρούσας διπλωματικής εργασίας είναι η διερεύνηση λύσεων για την ενεργειακή αναβάθμιση διώροφης διατηρητέας μονοκατοικίας στην Άνω Πόλη της Θεσσαλονίκης. Στην παρούσα εργασία το κτίριο μελετάται αρχικά στην υφιστάμενη κατάσταση, όπου σημειώνεται παντελής έλλειψη θερμομόνωσης σε όλα τα δομικά στοιχεία. Με τη βοήθεια του λογισμικού ΤΕΕ- ΚΕΝΑΚ πραγματοποιείται η προσομοίωση και η ενεργειακή αποτίμησή του. Αφού ληφθούν υπόψη όλα τα συμπεράσματα που προκύπτουν, εξετάζονται τρία νέα, διαφορετικά σενάρια με σκοπό την εύρεση της βέλτιστης λύσης σχετικά με την ενεργειακή του αναβάθμιση. Μέρος της εργασία αποτελεί η αναλυτική περιγραφή όλων των οικοδομικών επεμβάσεων που απαιτούνται για τη σωστή εφαρμογή τους. Συγκεκριμένα η εργασία διαρθρώνεται ως εξής: Στο πρώτο κεφάλαιο περιλαμβάνεται το θεωρητικό υπόβαθρο, το οποίο αναφέρει εκτός από τις βασικές αρχές των επεμβάσεων και τις μεθόδους αποκατάστασης των υφιστάμενων κτιρίων. Επιπρόσθετα, παρουσιάζει τα βασικά σημεία που αφορούν στην ενεργειακή απόδοση των ιστορικών κατασκευών, όπως η εξεταζόμενη. Στο δεύτερο κεφάλαιο της εργασίας γίνεται αναλυτική περιγραφή του εξεταζόμενου κτιρίου και του περιβάλλοντα χώρου του. Αναφέρονται όλα τα στοιχεία σε σχέση με τη γεωμετρία των αδιαφανών και διαφανών επιφανειών, τα υλικά δόμησης, τα προβλήματα που πιθανόν να υπάρχουν στο κτίριο, δίνοντας έτσι μία σαφή εικόνα της υφιστάμενης κατάστασης. Παρατίθενται επίσης οι απαραίτητες πληροφορίες σχετικά με το λογισμικό ΤΕΕ-ΚΕΝΑΚ και γίνεται μία συνοπτική παρουσίαση των εξεταζόμενων σεναρίων. Στο τρίτο κεφάλαιο απαριθμούνται και παρουσιάζονται εκτενώς όλες οι οικοδομικές επεμβάσεις, που είναι απαραίτητες για την υλοποίηση του κάθε σεναρίου. Στο τέταρτο κεφάλαιο αξιολογούνται για το κάθε σενάριο επεμβάσεων ξεχωριστά τα αποτελέσματα που προέκυψαν από το λογισμικό. Τα αποτελέσματα παρουσιάζονται σε διαγραμματική μορφή και συγκρίνονται με αυτά της υφιστάμενης κατάστασης και του κτιρίου αναφοράς. ix

10 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΥΠΟΒΑΘΡΟ Στο πέμπτο κεφάλαιο, παρουσιάζονται τα κόστη των επεμβάσεων ανά σενάριο και ανά επέμβαση. Τα κόστη αυτά προέκυψαν από προσφορές εταιρειών και περιλαμβάνουν εκτός από το κόστος των υλικών και το εργατικό κόστος. Το έκτο κεφάλαιο αποτελείται από τη συγκριτική αξιολόγηση όλων των βελτιωτικών προτάσεων. Διερευνάται η βέλτιστή λύση για την ενεργειακή αναβάθμιση του κτιρίου από ενεργειακής και οικονομικής άποψης. Περιλαμβάνει επίσης την επιλογή της βέλτιστης λύσης και την εξαγωγή των συμπερασμάτων. Η εργασία ολοκληρώνεται με τα πέντε παραρτήματα, στα οποία παρατίθεται ο αναλυτικός υπολογισμός των εμβαδών, των συντελεστών θερμοπερατότητας των αδιαφανών και διαφανών επιφανειών, των συντελεστών σκίασης, των θερμογεφυρών και των τιμών της διείσδυσης του αέρα των κουφωμάτων, στοιχείων απαραιτήτων τόσο για τη μελέτη της θερμομονωτικής επάρκειας, όσο και για την εισαγωγή δεδομένων στο λογισμικό προσομοίωσης. x

11 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΥΠΟΒΑΘΡΟ Abstract The main goals of this diploma thesis include the investigation of solutions for the energy upgrade of a two-storied preserved house in the Upper Town of Thessaloniki. A specific building was selected for the implementation of this study and was initially studied in the existing situation, where there is a complete lack of thermal insulation in all building elements. Simulation and energy assessment were performed with the use of the TEE-KENAK software. All the conclusions were collected, and three new, different scenarios were examined to find the best solution for its energy upgrade. Part of the paper includes the detailed description of all building interventions required for the proper implementation of the scenarios. More specifically, the thesis is structured as follows: The first chapter includes the theoretical background, which mentions the basic principles of interventions and methods of restoration of existing buildings. In addition, it presents the key points regarding the energy performance of historic buildings, such as the one under examination. The second chapter of the thesis analyzes the examined building and the surrounding area. All the elements relating to the geometry of the non-transparent and transparent surfaces, the building materials, the problems that may exist in the building, to give a clear picture of the current situation. All necessary information for the TEE-KENAK software is also provided and a summary of the scenarios under consideration is made. The third chapter lists and presents extensively all building interventions necessary for the implementation of each scenario. In the fourth chapter, the results obtained from the software are individually evaluated for each intervention scenario. The results are presented with a use of charts and compared with those of the current situation and the reference building. In the fifth chapter, the costs of interventions are presented for each scenario and intervention. These costs have been provided by companies offers and include, both the cost of materials and labor costs. xi

12 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΥΠΟΒΑΘΡΟ The sixth chapter consists of the comparative evaluation of all scenarios. The optimal solution for the energy upgrade of the building, taking into account energy and economic factors. It also includes selecting the optimal solution. The thesis is completed with the five appendixes, which show the detailed calculation of the areas, the factor of thermal permeability of the non-transparent and transparent surfaces, the shading factors, the thermal bridges and the values of the air penetration of the frames, elements necessary both for the study of thermal insulation adequacy, and to import data into simulation software. xii

13 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΥΠΟΒΑΘΡΟ Εισαγωγή Κατοικίες, δημόσια και εμπορικά κτίρια χρησιμοποιούν ενέργεια τόσο για τη θέρμανση και τη ψύξη χώρων αλλά και για την παραγωγή ζεστού νερού. Στόχος τους είναι να επιτύχουν τις επιθυμητές συνθήκες εσωτερικού περιβάλλοντος εξισορροπώντας τη διαφορά στις τιμές των κλιματικών παραμέτρων μεταξύ εσωτερικού και εξωτερικού περιβάλλοντος. Ειδικά τα τελευταία χρόνια ένα μεγάλο μέρος της ενέργειας διατίθεται για τη διατήρηση των εσωτερικών συνθηκών θερμικής άνεσης κατά τη θερινή περίοδο. Ταυτόχρονα με τους σύγχρονους ρυθμούς ανάπτυξης της οικονομίας και της τεχνολογίας είναι επόμενο οι ενεργειακές απαιτήσεις των κτιρίων να αυξάνονται. Σε ό,τι αφορά την Ελλάδα, η άνοδος του βιοτικού επιπέδου της αλλά και η αύξηση του αριθμού των κατοικιών συνέβαλαν στην αυξητική τάση των παραπάνω απαιτήσεων για τη λειτουργία των κτιρίων. Το κτιριακό δυναμικό στην χώρα μας χρειάζεται ολοένα και μεγαλύτερα ποσοστά κατανάλωσης ενέργειας, γεγονός που αποδεικνύουν τα επίσημα στοιχεία του ΚΑΠΕ (Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών και Εξοικονόμησης Ενέργειας). Ακριβέστερα, ο κτιριακός τομέας καταναλώνει το 40% της συνολικής ενεργειακής ζήτησης, ποσοστό μάλιστα συνεχώς αυξανόμενο. Τα κτίρια στην Ελλάδα απαιτούν υψηλά ποσοστά ενέργειας εξαιτίας όχι μόνο της παλαιότητάς τους αλλά και της μη ενσωμάτωσης σύγχρονων τεχνολογιών σε αυτά. Στα περισσότερα η θερμομόνωση απουσιάζει ή είναι ελλιπής. Καθώς το μεγαλύτερο ποσοστό των κτιριακών κατασκευών στη χώρα χρονολογείται πριν από το 1980, είναι επόμενο οι ηλεκτρομηχανολογικές (Η/Μ) εγκαταστάσεις τους να έχουν χαμηλές αποδόσεις. Ωστόσο και η συντήρηση τους συχνά παραλείπεται. Αξίζει, επιπλέον ν αναφερθούμε στην ύπαρξη των παλαιάς τεχνολογίας κουφωμάτων η οποία αυξάνει τις απαιτήσεις των κτιρίων σε κατανάλωση ενέργειας. Θα αποτελούσε σοβαρή παράλειψη να μην τονίσουμε ότι η Ελλάδα ανήκει στις λίγες ευρωπαϊκές χώρες με ιδιαιτέρως υψηλό ηλιακό δυναμικό το οποίο όμως δεν αξιοποιείται κατάλληλα. Αντιθέτως, εμφανίζει τη μεγαλύτερη αύξηση στη κατανάλωση από όλες τις ευρωπαϊκές χώρες. Με δεδομένα όλα τα παραπάνω, η ανάγκη για εξοικονόμηση ενέργειας γίνεται προβάλλει επιτακτική τόσο για περιβαλλοντικούς όσο και για οικονομικούς λόγους, λαμβάνοντας υπόψη μάλιστα τη δύσκολη οικονομική περίοδο την οποία διανύει η χώρα μας. Επομένως, εύκολα διαπιστώνεται ότι η ενεργειακή υπερκατανάλωση και οι επιπτώσεις στο περιβάλλον από την έκλυση διοξειδίου του άνθρακα (CO2) αποτελούν από τα πιο κρίσιμα προβλήματα που χρίζουν αντιμετώπισης. xiii

14 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΥΠΟΒΑΘΡΟ Η προσπάθεια βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων αφορά όχι μόνο τις νεόδμητες κατασκευές αλλά και τις υφιστάμενες και κατ επέκταση τις ιστορικές. Είναι γνωστό ότι το αυξημένο ενδιαφέρον που παρουσιάζουν από ενεργειακής άποψης οι παλαιότερες κατασκευές συνδέεται άρρηκτα με την εξασθένηση του κτιριακού τομέα στη χώρα, δηλαδή με τη κατακόρυφη μείωση ανέγερσης νέων κατοικιών. Κατά συνέπεια η ανακαίνιση παλιών κτιρίων προτιμάται όλο και συχνότερα. Αναλυτικότερα, τα περισσότερα διατηρητέα κτίρια είναι κακώς μονωμένα και τα συστήματα θέρμανσης τους συνδέονται με υψηλά ενεργειακά κόστη και εκπομπές του CΟ2. Κάθε παρέμβαση σε κτίρια αυτής της κατηγορίας ναι μεν πρέπει να προσανατολίζεται προς τις ενεργειακά και οικονομικά βέλτιστες λύσεις αλλά και στις λύσεις που διατηρούν το κτίριο στο χρόνο και διαφυλάσσουν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του. Επομένως, οι παραπάνω απαιτήσεις δημιουργήσαν την ανάγκη για εφαρμογή προσαρμοσμένων μέτρων και τεχνικών εξοικονόμησης ενέργειας ειδικά για τα παραδοσιακά και διατηρητέα κτίρια. Οι επεμβάσεις εξοικονόμησης ενέργειας σε ένα διατηρητέο κτίριο μπορεί να σχετίζονται με τη θερμομονωτική προστασία του κελύφους, τη βελτιστοποίηση του μεγέθους και της ποιότητας των ανοιγμάτων, την ηλιοπροστασία και την αποφυγή διαρροών αέρα. Φυσικά σπουδαίο ρόλο διαδραματίζει η ορθολογική διαχείριση και κατανάλωση της ενέργειας του κτιρίου. Όλα τα παραπάνω βέβαια γίνονται λαμβάνοντας υπόψη την ανάγκη για τη διατήρηση της αισθητικής του κτιρίου και του παραδοσιακός χαρακτήρας του. xiv

15 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΥΠΟΒΑΘΡΟ Περιεχόμενα Ευχαριστίες... v Περίληψη... ix Abstract... xi Εισαγωγή... xiii Κεφάλαιο 1 : Θεωρητικό υπόβαθρο Μέθοδοι αποκατάστασης υφιστάμενων κτιρίων Ενεργειακή απόδοση ιστορικών κατασκευών Βιβλιογραφία 1 ου κεφαλαίου: Κεφάλαιο 2 : Μεθοδολογία προσέγγισης του εξεταζόμενου κτιρίου Γενική περιγραφή του εξεταζόμενου κτιρίου Η ιστορία, η αρχιτεκτονική και η πολεοδομία της Άνω Πόλης Αρχιτεκτονική περιγραφή Το ισόγειο και ο όροφος Στοιχεία όψης Οικοδομική περιγραφή και κατασκευαστική δομή Η θεμελίωση Οι τοιχοποιίες Τα πατώματα Η επιστέγαση Τα κουφώματα Σκάλες και κιγκλιδώματα xv

16 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΥΠΟΒΑΘΡΟ 2.5. Το λογισμικό προσομοίωσης ΤΕΕ-ΚΕΝΑΚ Εξεταζόμενα σενάρια βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης του εξεταζόμενου κτιρίου. 60 Βιβλιογραφία 2 ου κεφαλαίου: Κεφάλαιο 3 : Οικοδομικές επεμβάσεις Η θερμομονωτική προστασία του κελύφους Οικοδομικές επεμβάσεις Θερμομόνωση της εξωτερικής περιμετρικής τοιχοποιίας (εσωτερικά) Θερμομόνωση του δαπέδου του ισογείου Θερμομόνωση της οροφής κάτω από τη στέγη Θερμομόνωση του δώματος Αναβάθμιση των κουφωμάτων Βιβλιογραφία 3 ου κεφαλαίου Κεφάλαιο 4 : Αξιολόγηση της ενεργειακής συμπεριφοράς του κτιρίου Ενεργειακή συμπεριφορά του κτιρίου στην υφιστάμενη κατάσταση (σενάριο 0) Ενεργειακή συμπεριφορά του κτιρίου στο σενάριο Ενεργειακή συμπεριφορά του κτιρίου στο σενάριο Ενεργειακή συμπεριφορά του κτιρίου στο σενάριο Βιβλιογραφία 4 ου κεφαλαίου Κεφάλαιο 5 : Οικονομική αξιολόγηση των επεμβάσεων Οικονομική αξιολόγηση σεναρίου Οικονομική αξιολόγηση σεναρίου Οικονομική αξιολόγηση σεναρίου xvi

17 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΥΠΟΒΑΘΡΟ Κεφάλαιο 6 : Σύγκριση αποτελεσμάτων & εύρεση βέλτιστης λύσης Συγκριτική αποτίμηση των αποτελεσμάτων των προτεινόμενων επεμβάσεων Συμπεράσματα Βιβλιογραφία 6 ου κεφαλαίου Παράρτημα I : Υπολογισμοί για την υφιστάμενη κατάσταση Παράρτημα II : Υπολογισμοί για το σενάριο Παράρτημα III : Υπολογισμοί για το σενάριο Παράρτημα IV : Υπολογισμοί για το σενάριο Παράρτημα V : Υπολογισμός θερμογεφυρών xvii

18 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΥΠΟΒΑΘΡΟ xviii

19 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΥΠΟΒΑΘΡΟ Κεφάλαιο 1 : Θεωρητικό υπόβαθρο 1.2. Μέθοδοι αποκατάστασης υφιστάμενων κτιρίων Στις μέρες μας, ο αυξανόμενος ρυθμός της κατανάλωσης ενέργειας και η συνεχής άνοδος στις τιμές των πρώτων υλών σε συνδυασμό με τις αρνητικές συνέπειες της μόλυνσης του περιβάλλοντος είναι οι λόγοι που οι μελετητές των κτιρίων και γενικότερα όσοι ασχολούνται με τον τομέα των κατασκευών καλούνται να προτείνουν λύσεις λαμβάνοντας υπόψη τις αρχές του βιοκλιματικού σχεδιασμού. Σκοπός τους, εκτός από την ενεργειακή αναβάθμιση των κτιρίων είναι και η προστασία του περιβάλλοντος. Η παραπάνω αντίληψη υιοθετείται όχι μόνο για τα νέοανεγειρόμενα κτίρια αλλά και για τα υφιστάμενα. Για να επιτευχθεί σε υφιστάμενα κτίρια η μείωση της κατανάλωσης ενέργειας για θέρμανση το χειμώνα θα πρέπει να μειωθούν οι θερμικές απώλειες του κτιρίου (με αγωγιμότητα ή με αερισμό) και επίσης να αυξηθούν τα θερμικά ηλιακά κέρδη. Κατά αντιστοιχία, τους καλοκαιρινούς μήνες τα θερμικά κέρδη από την ηλιακή ακτινοβολία θα πρέπει να ελαχιστοποιούνται. Ταυτόχρονα, όμως, πρέπει να αυξάνεται ο φυσικός δροσισμός και αερισμός του κτιρίου έτσι ώστε να αποφεύγεται τυχόν υπερθέρμανση του εσωτερικού του χώρου. Αυτό επιτυγχάνεται με τα συστήματα και τις τεχνικές εξοικονόμησης ενέργειας που προτείνει ο βιοκλιματικός σχεδιασμός και αξιοποιούν τις κλιματικές παραμέτρους και τις διαθέσιμες ανά περίπτωση ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Στα βασικά στοιχειά του βιοκλιματικού σχεδιασμού εντάσσονται τα παθητικά ηλιακά συστήματα τα οποία στοχεύουν στην αξιοποίηση των περιβαλλοντικών πηγών για θέρμανση, ψύξη αλλά και φωτισμό των κτιρίων. Τις τελευταίες δεκαετίες είναι φανερό ότι η βιοκλιματική αρχιτεκτονική έχει αποτελέσει για τις περισσότερες χώρες θεμελιώδες κριτήριο σχεδιασμού μικρών και μεγάλων κτιρίων. Συνεισφέρει στην προστασία του περιβάλλοντος αλλά και στην αναβάθμιση της ποιότητας ζωής. Είναι λοιπόν επόμενο να λαμβάνεται υπόψη από όλους τους μελετητές, μιας και τα οφέλη του είναι πολλαπλά σε ενεργειακό, οικονομικό, περιβαλλοντικό και κοινωνικό επίπεδο [3],[4]. 1

20 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΥΠΟΒΑΘΡΟ Όπως είναι φυσικό, δεν υπάρχει η δυνατότητα εφαρμογής όλων των αρχών του βιοκλιματικού σχεδιασμού σε ένα υπάρχον κτίριο. Προφανώς και οι επεμβάσεις σε αυτά είναι πιο περιορισμένες, καθώς ορισμένα χαρακτηριστικά του εκάστοτε κτιρίου θεωρούνται δεδομένα και αμετάβλητα. Ωστόσο, με τις κατάλληλες μεθόδους σχεδόν καθένα από αυτά μπορεί να βελτιώσει ικανοποιητικά την ενεργειακή του συμπεριφορά. Παρακάτω παρουσιάζονται αναλυτικά ορισμένα είδη βασικών επεμβάσεων που εφαρμόζονται σε περιπτώσεις ανακαινιζόμενων κτιρίων. Συνοπτικά αυτές είναι : η προσθήκη θερμομόνωσης, η αναβάθμιση (αντικατάσταση) των κουφωμάτων, η προσθήκη συστημάτων ηλιοπροστασίας (σκίασης) και η αναβάθμιση των ηλεκτρομηχανολογικών συστημάτων. Η θερμομόνωση των συμπαγών στοιχείων αποτελεί μία από τις κυριότερες παραμέτρους της σύγχρονης αρχιτεκτονικής. Παλαιότερα, η πρόβλεψη θερμομόνωσης δεν ήταν αναγκαία για δύο λόγους. Πρώτον, οι βαριές κατασκευές του περιβλήματος (τοίχοι, στέγη), η διαρρύθμιση των χώρων καθώς και η σύνθεση των όγκων των παραδοσιακών κτισμάτων ρύθμιζαν εν μέρει τη θερμομονωτική ικανότητα, αλλά και τη ροή θερμότητας. Δεύτερον, σε κάποιες περιπτώσεις δεν είχε τεθεί σε ισχύ ο κανονισμός θερμομόνωσης και στις υπόλοιπες απλώς δεν εφαρμόστηκε. Η οδηγία 91/2002 άνοιξε το δρόμο για όλα τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης προς τη δημιουργία και εφαρμογή μιας ολιστικής προσέγγισης σχετικά με την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων. Η Ελλάδα εναρμονίστηκε με την ευρωπαϊκή οδηγία κι έτσι θεσπίστηκε ο Κανονισμός Θερμομόνωσης Κτιρίων (Κ.Θ.Κ.) το 1979, ακολουθώντας τις αρχές του γερμανικού κανονισμού DIN Συγκεκριμένα, βάσει του Κανονισμού Θερμομόνωσης, όσα κτίρια κατασκευάστηκαν στην Ελλάδα μετά το 1980 θα έπρεπε να είναι θερμικά μονωμένα. Σχεδόν όλα τα κτίρια που έχουν κατασκευαστεί πριν το 1980 (δηλαδή κοντά στο 82% όλων των κτιρίων στην Ελλάδα) δε διαθέτουν μόνωση. Μάλιστα, η αναλογία κατανάλωσης ενέργειας και του κόστους αυτής, για τις ανάγκες θέρμανσης και ψύξης μεταξύ των κτιρίων με και χωρίς μόνωση είναι στα 1 προς 3 [5]. 2

21 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΥΠΟΒΑΘΡΟ Τα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Υπηρεσίας έδειξαν ακόμη ότι το 85% των εξωτερικών τοίχων είναι χωρίς επαρκής θερμομόνωση [6]. Το 2008 ο κανονισμός αναθεωρήθηκε και τέθηκε σε εφαρμογή ο Κανονισμός Ενεργειακής Απόδοσης Κτιρίων (Κ.Εν.Α.Κ.). Ο Κ.Εν.Α.Κ. υπολογίζει την πρωτογενή κατανάλωση ενέργειας και τις απώλειες από τις θερμογέφυρες που δημιουργούνται στο κέλυφος του κτιρίου. Τα όρια που επιβάλλει στους συντελεστές θερμοπερατότητας είναι προφανώς αυστηρότερα. Η τελευταία αναθεώρηση του πραγματοποιήθηκε το Τέλος, αναδιατύπωση της αρχικής οδηγίας το 2010 (Recast of the EPBD 31/2010) απαιτεί μεταξύ άλλων τη κατασκευή κτιρίων μηδενικής κατανάλωσης από το 2020 και μετά [7]. Η μελέτη και η σωστή εφαρμογή της θερμομόνωσης προκύπτει από το βέλτιστο συνδυασμό των υλικών κατασκευής και των μεθόδων που διατίθονται. Κατά την επιλογή του θερμομονωτικού υλικού που θα τοποθετηθεί λαμβάνονται υπόψη τα θερμοφυσικά και μηχανικά χαρακτηριστικά του, η χημική και περιβαλλοντική του συμπεριφορά, η ανθεκτικότητα του αλλά και το κόστος του [1]. Οι μέθοδοι διακρίνονται ανάλογα με το δομικό στοιχείο που πρόκειται να θερμομονωθεί. Στις εξωτερικές τοιχοποιίες προτιμούνται οι εξής τρόποι: Η θερμομόνωση στην εσωτερική επιφάνεια. Η θερμομόνωση στην εξωτερική επιφάνεια. Η θερμομόνωση στον πυρήνα. Το ίδιο το δομικό στοιχείο να λειτουργεί ως θερμομονωτικό (π.χ. χρήση θερμομονωτικών τούβλων). Για τη θερμομόνωση δοκών υποστυλωμάτων χρησιμοποιούνται οι ακόλουθοι τρόποι θερμομόνωσης : Η θερμομόνωση στην εσωτερική παρειά. Η θερμομόνωση στην εξωτερική παρειά [8]. 3

22 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΥΠΟΒΑΘΡΟ Η επιλογή εσωτερικής θερμομόνωσης προτιμάται κυρίως σε κτίρια στα οποία απαιτείται η άμεση θέρμανση ή ψύξη τους με τη μικρότερη δυνατή χρονική καθυστέρηση. Τέτοια είναι τα κτίρια γραφείων ημερήσιας λειτουργίας (όπως οι δημόσιες υπηρεσίες), τα σχολεία, οι αίθουσες εκδηλώσεων, τα θέατρα, οι κινηματογράφοι, καθώς και οι παραθεριστικές κατοικίες. Σε αυτά δεν μας ενδιαφέρει η απόδοση θερμότητας από τα δομικά στοιχεία μετά τη διακοπή του κλιματισμού ή της θέρμανσης αφού δεν χρησιμοποιούνται όλες τις ώρες της ημέρας και όλους τους μήνες του χρόνου [9]. Η εσωτερική θερμομόνωση χαρακτηρίζεται ως μονοκέλυφη κατασκευή. Συγκεκριμένα, επιλέγεται το κατάλληλο θερμομονωτικό υλικό που θα τοποθετηθεί, το οποίο στερεώνεται στην εσωτερική πλευρά των εξωτερικών τοίχων του κτιρίου είτε με μηχανική στήριξη, είτε με τη βοήθεια κόλλας. Για την κάλυψη της εσωτερικής θερμομόνωσης υπάρχει ποικιλία προτάσεων, όπως: η τοποθέτηση θερµοµονωτικής στρώσης και επικάλυψη µε επιχρισµένη οπτοπλινθοδοµή (Εικόνα 1.1), η τοποθέτηση θερµοµονωτικής στρώσης και επικάλυψή της µε επίχρισµα (Εικόνα 1.2). Η τοποθέτηση θερµοµονωτικής στρώσης και επικάλυψή της µε τσιµεντοσανίδες, γυψοσανίδες, μοριοσανίδες, διάφορα πετάσµατα ή άλλα προκατασκευασµένα στοιχεία (μορφή ξηράς δόμησης) (Εικόνα 1.3). η τοποθέτηση προκατασκευασµένων θερµοµονωτικών στοιχείων. Αποτελεί την οικονομικότερη κατασκευή για τα υφιστάμενα κτίρια σε σύγκριση με την εξωτερική θερμομόνωση χάρη στην εύκολη και γρήγορη τοποθέτησή της. Οι οικοδομικές εργασίες μπορούν να γίνουν αδιαφόρων των εξωτερικών κλιματικών συνθηκών καθ όλη τη διάρκεια του χρόνου. Επιπλέον, μπορούν να επιλεγούν σχεδόν όλα τα μονωτικά υλικά, αρκεί να επικαλυφθούν και να στερεωθούν καλά στην τοιχοποιία, γιατί δεν απαιτείται προστασία από εξωτερικές επιδράσεις (άνεμοι, υγρασία, ηλιακή ακτινοβολία κ.λπ.). Η άμεση απόδοση των συστήματος θέρμανσης/ψύξης όπως αναφέρθηκε προηγουμένως συγκαταλέγεται στα βασικά πλεονεκτήματα της μεθόδου. Όμως, η ψύξη των χώρων πραγματοποιείται με πολύ γρηγορότερους ρυθμούς μετά 4

23 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΥΠΟΒΑΘΡΟ τη διακοπή λειτουργίας του συστήματος θέρμανσης και έτσι η θερμοχωρητικότητα δεν αξιοποιείται. Ωστόσο, πριν ο μηχανικός κρίνει την εσωτερική θερμομόνωση ως την τελική του επιλογή για ένα υφιστάμενο κτίριο χρειάζεται να γνωρίζει ότι αυτή εμποδίζει την ομαλή λειτουργία του εσωτερικού χώρου του και μειώνει το ωφέλιμο εμβαδόν του (περίπου 3-4%). Τέλος, με την επιλογή της τοποθέτησης θερμομόνωσης στην εσωτερική επιφάνεια των δομικών στοιχείων δε μπορούν παρά να μη δημιουργηθούν θερμογέφυρες. Σχηματίζονται όπου υπάρχουν συναρμογές μεταξύ εξωτερικών και εσωτερικών χώρων και στα σημεία διακοπής της τοιχοποιίας από τις πλάκες των ορόφων, με αποτέλεσμα τη δημιουργία υγρασίας λόγω διάχυσης των υδρατμών [1]. Εικόνα 1.1: Εσωτερική θερμομόνωση τοίχου και επικάλυψη με επιχρισμένη τοιχοποιία [11]. 5

24 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΥΠΟΒΑΘΡΟ Εικόνα 1.2: Εσωτερική θερμομόνωση τοίχου και επικάλυψη με επίχρισμα [11]. Εικόνα 1.3: Εσωτερική θερμομόνωση τοίχου και επικάλυψη με ελαφροπετάσματα [11]. Τα συστήματα εξωτερικής θερμομόνωσης μπορούν να εφαρμοστούν είτε σε νέα είτε σε παλαιά κτίρια. Συνδέονται με περιπτώσεις κτιρίων, στα οποία κρίνεται ιδιαίτερα σημαντική η απόδοση θερμότητας από τα δομικά στοιχεία και μετά τη διακοπή του συστήματος θέρμανσης και γενικότερα η διατήρηση σταθερών θερμοκρασιακών επιπέδων. Τα κτίρια αυτά ονομάζονται 6

25 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΥΠΟΒΑΘΡΟ κτίρια συνεχούς χρήσης νοσοκομεία κ.λπ. και σε αυτά περιλαμβάνονται οι κατοικίες μόνιμης διαμονής, Η κατασκευή θεωρείται επίσης μονοκέλυφη με το κτίριο να επενδύεται εξωτερικά με το κατάλληλο θερμομονωτικό υλικό και έπειτα να ακολουθεί σοβάτισμα με ειδικό ελαστικό και στεγανό επίχρισμα. Μεταξύ του επιχρίσματος και του μονωτικού υλικού κρίνεται απαραίτητη η παρεμβολή ενός μεταλλικού ή συνθετικού πλέγματος, ή και υαλοπλέγματος. Το πλέγμα αυτό έχει διπλό ρόλο συντελεί στην ανάπτυξη καλύτερης συνάφειας ανάμεσα στο επιχρίσμα και στο θερμομονωτικό υλικό ενώ ταυτόχρονα αποφεύγονται ή περιορίζονται τυχόν επιφανειακές ρωγμές λόγω συστολοδιαστολών. Αντί επιχρίσματος (Εικόνα 1.4) ως τελική στρώση υπάρχουν οι εξή εναλλακτικές λύσεις: Τοποθέτηση θερμομόνωσης και επικάλυψή της µε επιχρισμένη (ή μη) τοιχοποιία (Εικόνα 1.5). Επικάλυψη της θερμομονωτικής στρώσης με διακοσμητικά τούβλα (Εικόνα 1.6). Τοποθέτηση θερμομονωτικής στρώσης και επικάλυψή της είτε µε μαρμάρινες, είτε με πέτρινες πλάκες (Εικόνα 1.7). Τοποθέτηση προκατασκευασμένων θερμομονωτικών στοιχείων (Εικόνα 1.8). Δημιουργία αεριζόμενης όψης µε την τοποθέτηση θερμομονωτικού υλικού και επικάλυψή του µε κυματοειδή μεταλλικά φύλλα, µε προκατασκευασμένα στοιχεία ή µε τοιχοποιία που θα αφήνει ενδιάμεσο αεριζόμενο διάκενο. Επικάλυψη της θερμομόνωσης με μεταλλικό φύλλο, με ελαφρό πέτασμα, το οποίο όμως θα προστατεύει από την υγρασία. 7

26 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΥΠΟΒΑΘΡΟ Εικόνα 1.4: Εξωτερική θερμομόνωση τοίχου και επικάλυψη με επίχρισμα [11]. Εικόνα 1.5: Εξωτερική θερμομόνωση τοίχου και επικάλυψη με οπτοπλινθοδομή [11]. 8

27 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΥΠΟΒΑΘΡΟ Εικόνα 1.6: Εξωτερική θερμομόνωση τοίχου και επικάλυψη από διακοσμητικά τούβλα [11]. Στην περίπτωση της εξωτερικής θερμομόνωσης δεν μειώνεται η ωφέλιμη επιφάνεια και οι θερμογέφυρες περιορίζονται εώς και εξαλείφονται. Το πιο σημαντικό πλεονέκτημα της επιλογής αυτής είναι το ότι η θερμότητα στο χώρο διατηρείται και αφού το σύστημα θέρμανσης πάψει να λειτουργεί. Κατά αυτόν τον τρόπο ελαττώνεται η χρήση του και εξοικονομείται όχι μόνο ενέργεια αλλά και χρημάτα. Η προσθήκη θερμομόνωσης από την εξωτερική παρειά θεωρείται κατάλληλη για τα υφιστάμενα κτίρια διότι κατά την τοποθέτηση της η λειτουργία του εσωτερικού χώρου συνεχίζεται απρόσκοπτα. Το κτίριο προστατεύεται αποτελεσματικότερα από τις μεταβολές των καιρικών συνθηκών, από τυχόν ρηγματώσεις ανάμεσα στο επίχρισμα και στη στρώση του θερμομονωτικού υλικού αλλά παράλληλα μειώνονται και οι πιθανότητες εμφάνισης υγρασίας συμπύκνωσης. Ωστόσο, πρέπει οπωσδήποτε να λαμβάνεται υπόψη ότι στην εξωτερική θερμομόνωση μπορούν να χρησιμοποιηθούν μόνο όσο υλικά είναι απρόσβλητα από την υγρασία. Επίσης, αυτά πρέπει να μπορούν να συνεργάζονται ικανοποιητικά με το επίχρισμα. Εάν κατά την τοποθέτηση παραλειφθεί το πλέγμα που αναφέρθηκε προηγουμένως τότε αυξάνονται οι πιθανότητες ρωγμών στην όψη. Αξίζει να αναφερθεί, ότι σε ένα χώρο που έχει θερμομονωθεί εξωτερικά καθυστερεί περισσότερο η αρχική του θέρμανση σε σύγκριση με ένα χώρο εσωτερικά μονωμένο. Τέλος, το κόστος της εξωτερικής θερμομόνωσης είναι μεγαλύτερο από αυτό της εσωτερικής [1]. 9

28 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΥΠΟΒΑΘΡΟ Εικόνα 1.7: Εξωτερική θερμομόνωση τοίχου και επικάλυψη με πέτρινες ή μαρμάρινες πλάκες [11]. Εικόνα 1.8: Εξωτερική θερμομόνωση τοίχου και επικάλυψη με προκατασκευασμένα θερμομονωτικά στοιχεία [11]. Με τη επιλογή της τοποθέτησης του θερμομονωτικού υλικού στον πυρήνα δημιουργείται μια δικέλυφη κατασκευή. Διακρίνεται το εσωτερικό κέλυφος, το εξωτερικό και ανάμεσα τους παρεμβάλλεται η θερμομόνωση. Γίνεται επομένως εύκολα αντιληπτό, ότι δε μπορεί αυτή η μέθοδος να ακολουθηθεί σε ένα υφιστάμενο κτίριο. Ακόμη και αν επιλεγεί απαιτείται καθαίρεση της τοιχοποιίας και έπειτα κατασκευή της από την αρχή. 10

29 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΥΠΟΒΑΘΡΟ Η διαδικασία βελτίωσης των υφιστάμενων κτιρίων δεν θα γινόταν να μην περιλαμβάνει τη βελτίωση ή την αντικατάσταση των κουφωμάτων του κτιρίου με στόχο τα νέα κουφώματα να διαθέτουν καλύτερο συντελεστή θερμοπερατότητας [3]. Τα κουφώματα είναι μία βασική αιτία κατανάλωσης ενέργειας διότι αποτελούν μέσα επαφής με το περιβάλλον. Ειδικά εάν η συναρμογή τους είναι κακή τότε επιτρέπουν τη διείσδυση ανεπιθύμητων ρευμάτων αέρα στο χώρο. Με τη χρήση των κατάλληλων ενεργειακά αποδοτικών κουφωμάτων το πρόβλημα αυτό μπορεί να μειωθεί κατά πολύ και η ενεργειακή απόδοση του κτιρίου να βελτιωθεί σημαντικά. Τα εξωτερικά κουφώματα ανάλογα με τον αριθμό, τη θέση τους και το μέγεθός τους επηρεάζουν ιδιαίτερα την ροή θερμότητας. Οι ανάγκες για φυσικό φωτισμό, για θερμομόνωση, για ηχομόνωση, για ασφάλεια, για εξοικονόμηση χώρου και φυσικά το κόστος είναι οι παράγοντες που πρέπει να εξετασθούν προκειμένου να επιλεγεί η βέλτιστη λύση. Σ ένα υφιστάμενο κτίριο συνήθως απαιτείται αντικατάσταση των παλαιών κουφωμάτων με εξελιγμένα και πιστοποιημένα, τα οποία θα πρέπει να έχουν υαλοπίνακες και σκελετούς με καλές ιδιότητες. Στο εμπόριο, κυκλοφορούν κουφώματα ξύλινα, μεταλλικά, αλουμινίου και συνθετικά σε διάφορες τυπολογίες ανοίγματος (επάλληλα, συρόμενα εσωτερικά σε τοίχο ή εξωτερικά, ανοιγόμενα, περιστρεφόμενα περί οριζόντιο ή κατακόρυφο άξονα) και σταθερά. Στις μέρες μας, τα κράματα αλουμινίου (σε συντομία αλουμίνιο) έχουν καθιερωθεί ευρέως ως το βασικό υλικό στη βιομηχανία των κουφωμάτων εξαιτίας των φυσικών και μηχανικών τους ιδιοτήτων που τους προσφέρουν πολλά πλεονεκτήματα έναντι των εναλλακτικών επιλογών. Παλαιότερα, τα κουφώματα αλουμινίου δεν ήταν πολύ υψηλής ενεργειακής απόδοσης. Αντίθετα, σήμερα μπορούν να αντιμετωπίσουν τη διαφυγή θερμότητας από τις χαραμάδες. Τα κουφώματα με πλαίσιο αλουμινίου έχουν αναβαθμιστεί ποιοτικώς συγκριτικά με τα παλιά ψυχρά κουφώματα και πλέον διαθέτουν κάποιο τύπο θερμοδιακοπής. Με την ύπαρξη της θερμοδιακοπής σταματά η μεταφορά θερμότητας από το εξωτερικό προς το εσωτερικό περιβάλλον κι έτσι οι απώλειες ενέργειας μειώνονται αυτομάτως κατά 35%. Τα ξύλινα και συνθετικά πλαίσια παρουσιάζουν χαμηλό συντελεστή θερμοπερατότητας διότι το ξύλο και το πλαστικό είναι κακοί αγωγοί της θερμότητας. Το κόστος τους όμως είναι μεγαλύτερο τόσο από τα πλαστικά κουφώματα όσο και τα κουφώματα αλουμινίου. 11

30 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΥΠΟΒΑΘΡΟ Εικόνα 1.9: Ξύλινο κούφωμα με διπλό υαλοπίνακα [12]. Όσον αφορά στο είδος των υαλοπινάκων τα κριτήρια επιλογής τους είναι αλληλένδετα με τα κριτήρια επιλογής του κουφώματος. Για να καλυφθούν οι ελάχιστες απαιτήσεις, οι υαλοπίνακες πρέπει πάντα να είναι διπλοί (ή τριπλοί). Το διάκενο μπορεί να περιέχει αέρα ή κάποιο άλλο, ευγενές αέριο (αργό, κρυπτό, ξένο) με χαμηλότερη αγωγιμότητα από αυτή του ξερού αέρα. Έτσι αξιοποιούνται αποδοτικότερα τα χαρακτηριστικά του γυαλιού. Με σκοπό να επιτευχθούν ενεργειακά αποδοτικοί υαλοπίνακες εκτός από τα παραπάνω βοηθά η αύξηση του πλάτους του διακένου αλλά και η δημιουργία συνθηκών μερικού ή ολικού κενού στη περιοχή του. 12

31 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΥΠΟΒΑΘΡΟ Εικόνα 1.10: Αριστερά - Μη θερμομονωμένο κούφωμα «κρύο» προφίλ αλουμινίου. Δεξιά Θερμομονωτικό κούφωμα «θερμοδιακοπτόμενο» προφίλ αλουμινίου [12]. Εικόνα 1.11: Είδη υαλοπινάκων [12]. Ένα από τα πλέον αποτελεσματικά είδη υαλοπινάκων νέας τεχνολογίας είναι οι υαλοπίνακες Low-e ( Low-emissivity ) με επιστρώσεις χαμηλής εκπομπής ή αλλιώς φασματικά επιλεκτικοί υαλοπίνακες. Η επίστρωση που εφαρμόζεται (σε μία από τις εσωτερικές επιφάνειες του γυαλιού) παρεμποδίζει μεγάλο μέρος της θερμικής ακτινοβολίας να επανεκπέμπεται προς το εξωτερικό ή να εισέρχεται προς το εσωτερικό του κτιρίου ανάλογα με τον τρόπο τον οποίο τοποθετούνται. Τα είδη της επικάλυψης είναι δύο (μαλακή και σκληρή επικάλυψη) και παρουσιάζουν διαφορές στη μέθοδο εφαρμογής, στη διαπερατότητα τους αλλά και στη διάρκεια. Η μαλακή εφαρμόζεται μετά 13

32 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΥΠΟΒΑΘΡΟ το στάδιο της κατασκευής, ενώ η σκληρή κατά τη διάρκεια του. Η σκληρή επικάλυψη διακρίνεται για τη καλύτερη αντοχή της καθώς η μαλακή καταστρέφεται σχετικά ευκολότερα. Η εκπεμπτικότητα της μαλακής επικάλυψης κυμαίνεται από 0.05 έως 0.10 γεγονός που βοηθά στην επίτευξη χαμηλότερου U. Αντίστοιχα, η εκπεμπτικότητα της σκληρής επικάλυψης παρουσιάζει εύρος τιμών μεταξύ 0.15 και Το βασικό χαρακτηριστικό των επιλεκτικών υαλοπινάκων χαμηλού συντελεστή εκπομπής είναι ότι έχουν υψηλή ανακλαστικότητα στην μεγάλου μήκους κύματος ακτινοβολία και χαμηλή εκπεμπτικότητα (< 20%) σε αυτή [13]. Οι κρισιμότεροι δείκτες στις επιλογή ενός υαλοπίνακα Low-e είναι: Ο συντελεστής θερμοπερατότητας (U value). Η τιμή του οποίου είναι επιθυμητό να βρίσκεται στα ελάχιστα. Μετρά την ικανότητα ενός παραθύρου να μην επιτρέπει τη διακίνηση θερμότητας από τη μια πλευρά στην άλλη. Ο συντελεστής διαπερατότητας στην ηλιακή ακτινοβολία (g). Δηλώνει το λόγο της συνολικής ηλιακής ροής που περνάει μέσα από το γυαλί προς την ενεργειακή ηλιακή ακτινοβολία που προσπίπτει σε αυτό. Επειδή στην Ελλάδα έχουμε θερμά καλοκαίρια η τιμή αυτή είναι επιθυμητό να είναι όσο το δυνατόν μικρότερη. Ο συντελεστής διαπερατότητας σε φυσικό φώς (LT). Πρόκειται για το ποσοστό της φωτεινής ακτινοβολίας που περνά μέσα από το γυαλί. Η τιμή του δείκτη LT πρέπει να κυμαίνεται σε υψηλά ποσοστά και συγκεκριμένα από 60% εώς 80%. Συνιστάται επομένως, στα υφιστάμενα κτίρια η αντικατάσταση των κουφωμάτων με νεα με μεγαλύτερο βαθμό αεροστεγανότητας και χαμηλότερη θερμοπερατότητα. Εκτός από την αντικατάσταση των κουφώματων σε ένα υφιστάμενο κτίριο, η μελέτη και η χρήση συστημάτων ηλιοπροστασίας καθίσταται ιδιαίτερα σημαντική. Σχετίζεται άμεσα με την εξοικονόμηση ενέργειας και τη σωστή ένταξη του κτιρίου στο περιβάλλον. Τα συστήματα αυτά δε πρέπει μόνο να περιορίζουν το ποσό της ηλιακής ακτινοβολίας που φτάνει στον υαλοπίνακα και να βοηθούν στο δροσισμό του κτιρίου. Είναι απαραίτητο να αποτελούν παράλληλα αναπόσπαστο σύνολο στη σύνθεση της όψης, γεγόνος σημαντικό στην περίπτωση που πρόκειται για υφιστέμενο κτίριο. Υπάρχουν πολλοί τύποι συστημάτων σκίασης όπως περσίδες, πρόβολοι, 14

33 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΥΠΟΒΑΘΡΟ ρολά, διάτρητες επιφάνειες, πέργκολες κ.α. Μπορούν να είναι κινητά όπως μια τέντα ή σταθερά όπως ένας πρόβολος. Χρειάζεται ακόμη να τονιστεί ότι η ορθολογική χρήση των κουφωμάτων και των εξωτερικών προστατευτικών φύλλων (παντζουριών) από τους χρήστες είναι ικανή να αυξήσει τα ενεργειακά κέρδη και να μειώσει το κόστος ψύξης. Εικόνα 1.12: Διπλός και τριπλός υαλοπίνακας [12]. Τέλος, υπάρχει μια επιπλέον σειρά από δυνατότητες επεμβάσεων στο κέλυφος ενός κτιρίου που αφορά στις ηλεκτρομηχανολογικές εγκαταστάσεις του. Η εφαρμογή των οποίων μπορεί να επιφέρει θεαματική εξοικονόμηση της καταναλισκόμενης ενέργειας. Τα τελευταία χρόνια, με την μεγάλη πρόοδο που σημειώνεται δημιουργούνται συστήματα με υψηλή τεχνολογία και αυστηρές προδιαγραφές. Τα σύγχρονα συστήματα έχουν ολοένα και υψηλότερη απόδοση και χαμηλότερη κατανάλωση ενέργειας. Η επιλογή και εγκατάσταση εξελιγμένων καυστήρων, καινούριων θερμαντικών σωμάτων και κλιματιστικών χαμηλής κατανάλωσης σε ένα υφιστάμενο κτίριο αποφέρει τόσο ενεργειακά όσο και οικονομικά οφέλη. Όμως, εκτός των παραπάνω ας μη παραλειφθεί ότι η εξοικονόμηση ενέργειας σε υφιστάμενα κτίρια μπορεί να βοηθηθεί και μέσω της ορθολογικής λειτουργείας από τη πλευρά των χρηστών. 15

34 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΥΠΟΒΑΘΡΟ Ιδανικά, οι χρήστες θα εκφράζουν ικανοποίηση για το θερμικό περιβάλλον με τη μικρότερη δυνατή συμβολή ηλεκτρομηχανολογικού εξοπλισμού. Για παράδειγμα, αν διακόπτουν τη λειτουργία του εξοπλισμού θέρμανσης σε περιόδους με χαμηλή ζήτηση και άρα χαμηλή απόδοση αυτό θα ευνοήσει οπωσδήποτε ενεργειακά το κτίριο. Γενικότερα, η βελτιστοποίηση των εκκινήσεων και των διακοπών λειτουργίας του εξοπλισμού είναι ιδιαίτερα σημαντική. Όπως ήδη αναφέρθηκε κοινός στόχος όλων αυτών των επεμβάσεων που παρουσιάστηκαν παραπάνω είναι η ενίσχυση των δομικών στοιχείων του κτιρίου και η ενεργειακή αναβάθμισή του. Βέβαια, ο απώτερος σκοπός είναι η βελτίωση των συνθηκών άνεσης στον εσωτερικό χώρο, αλλά και η μείωση του κόστους λειτουργίας μελλοντικά. 16

35 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΥΠΟΒΑΘΡΟ 1.3. Ενεργειακή απόδοση ιστορικών κατασκευών Είναι γνωστό ότι η Ελλάδα είναι μία χώρα γνωστή για τη πολιτιστική της κληρονομιά, η οποία εκτός από μεγάλη θεωρείται και ιδιαίτερα σημαντική, αποτελώντας ανεκτίμητη μαρτυρία του παρελθόντος. Στην έννοια της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς περιλαμβάνονται παραδοσιακά κτήρια, οικιστικά σύνολα, παραδοσιακοί οικισμοί, ιστορικά κέντρα πόλεων και γενικότερα τα στοιχεία του ανθρωπογενούς περιβάλλοντος με ιδιαίτερη ιστορική, πολεοδομική, αρχιτεκτονική, λαογραφική, κοινωνική και αισθητική φυσιογνωμία και αξία. Ένα κτίριο μπορεί να χαρακτηρισθεί ως διατηρητέο ύστερα από πρόταση Φορέων ή ιδιωτών, ή μεμονωμένα από το ΥΠΕΚΑ. Ο χαρακτηρισμός του ως διατηρητέο κρίνεται κατά κύριο λόγο εξαιτίας των αξιόλογων μορφολογικών και αρχιτεκτονικών στοιχείων που διαθέτει. Αυτά προσδίδουν ιδιαίτερη αρχιτεκτονική αξία στο κτίριο μετατρέποντας το σε σημείο αναφοράς και ιστορικότητας για την περιοχή στην οποία βρίσκεται. Το κτίριο μπορεί να αποτελεί ενιαίο σύνολο με άλλα αξιόλογα κτίρια και να είναι απαραίτητη η διατήρησή του λόγω κλίμακας ή ολοκλήρωσης ενός συνόλου π.χ. ενός μετώπου δρόμου (κτήριο "συνοδείας"). Συνεπώς, και η θέση του κτιρίου αποτελεί κριτήριο για τη κήρυξή του ως διατηρητέο [14]. Έχει παρατηρηθεί ότι η προσπάθεια για ανάδειξη και αξιοποίηση των κτιρίων με ιστορικό ενδιαφέρον και παραδοσιακή αρχιτεκτονική γίνεται τα τελευταία χρόνια όλο και πιο έντονη. Οι επεμβάσεις σε αυτά βασίζονται στις αρχές του βιοκλιματικού σχεδιασμού, οι οποίες έχουν υιοθετηθεί τις τελευταίες δεκαετίες στις περισσότερες, μικρές ή μεγάλες, κατασκευές παγκοσμίως. Ο βιοκλιματικός σχεδιασμός συνδέεται με την αξιοποίηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και συνυπολογίζοντας τα κλιματικά δεδομένα και την τοπογραφία της περιοχής, έχει ως στόχο να σχεδιαστούν κτίρια που θα καταναλώνουν την ελάχιστη απαιτούμενη ενέργεια για φωτισμό, θέρμανση και ψύξη κι επίσης να μειώσει τις εκπομπές CO2 [15]. Παρόλο που πολλοί πιστεύουν ότι η βιοκλιματική αρχιτεκτονική και η οικολογική δόμηση είναι οι νέες τάσεις στο σχεδιασμό το κτιρίων, ανατρέχοντας στο παρελθόν διαπιστώνεται ότι η παραδοσιακή αρχιτεκτονική εμπεριέχει τα χαρακτηριστικά της αειφορίας. Η έννοια του βιοκλιματικού σχεδιασμού έχει τις ρίζες της στην παραδοσιακή αρχιτεκτονική (vernacular architecture) και διαμορφώθηκε ενσωματώνοντας τις βασικές της 17

36 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΥΠΟΒΑΘΡΟ αρχές. Τα ενεργειακώς αποδοτικά χαρακτηριστικά δε λείπουν ακόμα και από τις πιο παλιές κατασκευές. Μπορεί στις τότε εποχές να έλειπε η σημερινή εξειδικευμένη γνώση, η μεγάλη ποικιλία υλικών και τα σύγχρονα τεχνολογικά μέσα, ωστόσο γίνεται εύκολα αντιληπτό ότι οι παλιοί τεχνίτες προσπάθησαν να εξασφαλίσουν συνθήκες άνεσης στους εσωτερικούς χώρους των κτιρίων. Αξιοποίησαν τα χαρακτηριστικά του φυσικού περιβάλλοντος και με βάση το τοπικό κλίμα εναρμόνισαν τους οικισμούς που κατασκεύαζαν με αυτό [16]. Αν παρατηρήσει κανείς τα δείγματα της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής σε όλο τον κόσμο, μπορεί να διαπιστώσει ότι το κλίμα και ο πολιτισμός αποτελούν τις βασικές παραμέτρους που καθορίζουν το σχεδιασμό των παραδοσιακών κτιρίων. Οι κατοικίες και οι εσωτερικοί χώροι της πλειοψηφίας των ιστορικών κατασκευών στην Ελλάδα προσανατολίζονταν έτσι ώστε να είναι δροσερά το καλοκαίρι και ζεστά το χειμώνα. Στα θερμά κλίματα προτιμώνται οι ελαφριές κατασκευές με ανοίγματα που επιτρέπουν το διαμπερή ή κατακόρυφο αερισμό. Στα πιο ψυχρά κλίματα τα κτίρια διαθέτουν μεγάλη θερμική μάζα. Συγκεκριμένα, για τη μείωση των θερμικών απωλειών το χειμώνα ακολουθείται η τάση περιορισμού των ανοιγμάτων προς το βορρά, τακτική που ακολουθείται ακόμη και σήμερα. Αυτό σημαίνει ότι από πολλά χρόνια πριν τα στρατηγικά τοποθετημένα ανοίγματα και ο κατάλληλος προσανατολισμός έδιναν τη δυνατότητα για αυτό που σήμερα ονομάζουμε παθητικά ηλιακά συστήματα θέρμανσης και δροσισμού. Τα επίπεδα φωτισμού ήταν επίσης μελετημένα. Σε διαφορετικές περιοχές διακρίνονται συστήματα περιορισμού του έντονου καλοκαιρινού φωτός [17]. Κατά τη διάρκεια της θερινής περιόδου, όπου οι θερμοκρασίες είναι υψηλές σε όλη τη χώρα, η ύπαρξη προβόλων και εσοχών προσέδιδε στις όψεις του κτιρίου πολύτιμο σκιασμό και ηλιοπροστασία. Η χρήση φυσικών υλικών δόμησης με μεγάλη μονωτική ισχύ, όπως το ξύλο, αλλά και η ύπαρξη βλάστησης με σκοπό το σκιασμό και το δροσισμό αποτελούν συνήθη χαρακτηριστικά που συναντώνται σε πλήθος ελληνικών παραδοσιακών κατοικιών και φυσικά σχετίζονται με τη βελτίωση της ενεργειακής τους απόδοσης. Εκτός των άλλων, η επιλογή των χρωμάτων στις προσόψεις των κτιρίων της χώρας δεν ήταν τυχαία, αλλά βασίζεται στην ιδιότητα τους να δρουν απορροφητικά ή ανακλαστικά. Για παράδειγμα, στα νησιά, όπου το κλίμα είναι πιο θερμό, το επίχρισμα στους τοίχους έχει λευκό χρώμα ενώ στην ηπειρωτική και ειδικότερα στη βόρεια Ελλάδα διακρίνονται περισσότερο θερμοαπορροφητικά χρώματα όπως η ώχρα. Σύμφωνα μάλιστα με τους καθηγητές Akbari H. και 18

37 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΥΠΟΒΑΘΡΟ Kaarsberg, T. του Εθνικού Εργαστηρίου Lawrence Berkeley στην Καλιφόρνια, αν βάφονταν οι οροφές των σπιτιών με άσπρο χρώμα, η θερμοκρασία των πόλεων θα μειωνόταν σημαντικά και οι σκληρές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής θα αναβάλλονταν για ένα διάστημα [18]. Στο να παραμένουν οι ενεργειακές ανάγκες στα σπίτια σχετικά χαμηλές συνέβαλε και το αυξημένο πάχος των τοιχοποιιών που συνήθως κατασκευαζόταν. Μολονότι δεν ήταν θερμομονωμένες κατάφερναν να εκμεταλλεύονται τη θερμική μάζα του κτιρίου εξισορροπώντας τις θερμοκρασιακές μεταβολές στους χώρους. Με τα παραπάνω χαρακτηριστικά τους, λοιπόν, τα ιστορικά κτίρια καταφέρνουν ακόμη και σήμερα να παρουσιάζουν ορισμένες αξιόλογες δυνατότητες από ενεργειακής άποψης. Ομολογουμένως, με βάση όλες τις παραπάνω πληροφορίες δικαιολογείται η προσφορά της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής στο σύγχρονο σχεδιασμό. Αναμφισβήτητα, αποτελεί πολύτιμη πηγή γνώσεων και βάση αναφοράς για τη σύγχρονη βιοκλιματική δόμηση. Ακόμη και οι νέοι μελετητές αρχιτέκτονες και μηχανικοί διδάσκονται και εμπνέονται από την παραδοσιακή αρχιτεκτονική. Οι παλιότερες μέθοδοι για τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης μετατράπηκαν σε σύγχρονες αφετηρίες για την επίτευξη ακόμη πιο αποδοτικών και οικολογικών κατασκευών, οι οποίες έχουν όχι μόνο τη δυνατότητα να προστατεύονται από τις κλιματικές συνθήκες, αλλά και να χρησιμοποιούν τους λιγότερους δυνατούς πόρους. Το ζήτημα των επεμβάσεων ενεργειακής αναβάθμισης σε διατηρητέα και παραδοσιακά κτίρια χρίζει ειδικής ανάλυσης. Οι προοπτικές που διαθέτουν τα παραδοσιακά και διατηρητέα κτίρια εξαρτώνται κυρίως από μορφολογικούς περιορισμούς και γίνονται κατόπιν εγκρίσεως του αρμόδιου φορέα προστασίας εφαρμόζοντας τις διατάξεις του Κ.Εν.Α.Κ. και τις διοικητικές πράξεις προστασίας. Οι δυνατότητες επεμβάσεων σε διατηρητέα και παραδοσιακά κτίρια για την προσαρμογή τους στις σύγχρονες ανάγκες, την αξιοποίηση τους ως υφιστάμενο κτιριακό δυναμικό και την βελτίωση της ενεργειακή απόδοσής τους καθορίζονται από τις παρακάτω παραμέτρους: τον περιορισμό των δυνατών εφαρμόσιμων λύσεων, το υψηλό κόστος, την αναστάτωση και τη πιθανή διακοπή της λειτουργίας του κτιρίου τα πιθανά διαδικαστικά θέματα, τα νομικά και θεσμικά κωλύματα [19]. 19

38 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΥΠΟΒΑΘΡΟ Αναλυτικότερα, για την προσαρμογή των διατηρητέων και των παραδοσιακών κτιρίων στις σύγχρονες απαιτήσεις διαβίωσης και χρήσης συχνά απαιτείται η εγκατάσταση ηλεκτρομηχανολογικού εξοπλισμού και η επέμβαση στα δομικά στοιχεία του κελύφους του. Η ανάγκη εγκατάστασης νέων συστημάτων ψύξης/ θέρμανσης/ αερισμού απορρέει συχνά από την απαίτηση εξασφάλισης συνθηκών άνεσης στους χρήστες του κτιρίου, την αξιοποίηση και την οικονομική εκμετάλλευση ως χρηστικού χώρου ή ακόμη και την προσαρμογή του σε λειτουργικές ανάγκες. Επιπλέον, η αντικατάσταση κουφωμάτων, η εγκατάσταση συστημάτων ηλιοπροστασίας και οι εργασίες θερμομόνωσης ή υγρομόνωσης μπορεί να είναι απαραίτητες στα πλαίσια ενεργειακής αναβάθμισης διατηρητέων και παραδοσιακών κτιρίων. Ωστόσο, ο σχεδιασμός τέτοιων επεμβάσεων κρίνεται ιδιαίτερα δύσκολος δεδομένων των αισθητικών προβλημάτων που πρέπει να αντιμετωπιστούν. Κατά συνέπεια η εξισορρόπηση των στόχων προστασίας και ανάδειξης ενός διατηρητέου ή παραδοσιακού κτιρίου και των αναγκών για την εξασφάλιση της διαμόρφωσης του απαιτούμενου εσωκλίματος του κτιρίου αποδεικνύεται ότι είναι κρίσιμης σημασίας. 20

39 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΥΠΟΒΑΘΡΟ Βιβλιογραφία 1 ου κεφαλαίου: [1] Αραβαντινός Δημήτριος, Η θερμομονωτική προστασία των κτιρίων και τα θερμομονωτικά υλικά, Σημειώσεις για τις απαιτήσεις του μαθήματος Οικοδομική ΙΙ. [2] Βασιλική Πάχτα, Υλικά και μέθοδοι αποκατάστασης ιστορικών τοιχοποιιών, Παρουσίαση στα πλαίσια του μαθήματος : Eπισκευή Κτιρίων από σκυρόδεμα και τοιχοποιία, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, 2018 [3] Κ. Τσίπηρας και Θ. Τσίπηρας, Οικολογική αρχιτεκτονική Βιοκλιματική αρχιτεκτονική, οικολογική δόμηση, γεωβιολογία, εσωτέρα αρχιτεκτονική. Αθήνα: Εκδόσεις Κέδρος, [4] Αξαρλή -Αντωνίου, Κλειώ Ν., Ενεργειακός σχεδιασμός και ενεργειακή απόδοση κτιρίων : Γενικές αρχές του βιοκλιματικού σχεδιασμού. Ενεργειακός σχεδιασμός νέων και υφιστάμενων κτιρίων (2009 : Θεσσαλονίκη) / /ΤΕΕ-Τμ. Κεντρ. Μακεδονίας, [5] Θερμομόνωση. [Έκδοση σε ψηφιακή μορφή]. Διαθέσιμο στο: [Ημερομηνία πρόσβασης: 04-Νοεμβρίου-2018]. [6] Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδας, Απογραφή 2001 λεπτομερής έκθεση, Αθήνα 2002 [7] Τσικαλουδάκη Κατερίνα, Ενέργεια πολιτική νομοθεσία, Παρουσίαση στα πλαίσια του μαθήματος : Ειδικά Θέματα Οικοδομικής, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης,

40 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΥΠΟΒΑΘΡΟ [8] Οξυζίδης Συμεών, Τεχνικές Βελτίωσης Ενεργειακής Συμπεριφοράς Υφιστάμενων Κτιρίων Βασικές τεχνικές τεχνολογίες βελτίωσης της ενεργειακής συμπεριφοράς, Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας / Τμήμα Κεντρικής Μακεδονίος, Θ Κύκλος Σεμιναρίων Μικρής Διάρκειας [9] Οδηγός θερμομόνωσης κτιρίων 2η έκδοση. Υπουργείο Εμπορίου, Βιομηχανίας και Τουρισμού Κυπριακής Δημοκρατίας. [Έκδοση σε ψηφιακή μορφή]. Διαθέσιμο στο [Ημερομηνία πρόσβασης: 27-Νοεμβρίου -2018]. [10] Αραβαντινός Δημήτριος, Οικοδομικές επεμβάσεις στο κτιριακό κέλυφος νέων και υφιστάμενων κτιρίων για τη βελτίωση της θερμικής τους συμπεριφοράς. Σημειώσεις για σεμινάριο του Τμήματος Κεντρικής Μακεδονίας του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος. [Έκδοση σε ψηφιακή μορφή]. Διαθέσιμο στο: [Ημερομηνία πρόσβασης: 10-Νοεμβρίου-2018]. [11] Αραβαντινός Δημήτριος, Οικοδομικές Επεμβάσεις για τη βελτίωση της ενεργειακής συμπεριφοράς υφιστάμενων κτιρίων. Διεθνές επιστημονικό συνέδριο (Οργάνωση: ASHRAE, Ελληνικό παράρτημα, Πολεμικό Ναυτικό, Τ.Ε.Ε), Αθήνα, Μάιος [12] TEI of Crete - eclass, Αρχιτεκτονικές Λεπτομέρειες Κουφώματα. [Έκδοση σε ψηφιακή μορφή]. Διαθέσιμο στο: [Ημερομηνία πρόσβασης: 09-Νοεμβρίου-2018]. [13] Α. Ανδρουτσόπουλος, ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΚΤΙΡΙΑΚΟΥ ΚΕΛΥΦΟΥΣ - PDF. [Έκδοση σε ψηφιακή μορφή]. Διαθέσιμο στο: Syghrones-tehnologies-ktiriakoy-kelyfoys.html. [Ημερομηνία πρόσβασης: 09- Νοεμβρίου-2018]. 22

41 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΥΠΟΒΑΘΡΟ [14] Καπάρος, Ενεργειακή αξιολόγηση παραδοσιακής κατοικίας στην Αττική, Διπλωματική εργασία, Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο & Πανεπιστήμιο Πειραιώς, Αθήνα, [15] Kapur, H. S., Bioclimatic design in traditional architecture for hot dry climate (Ethos of past, viability in present). International Journal of Civil engineering and Technology, Μάιος [16] Μ. Παπαπέτρου, Αειφορία και ελληνική παραδοσιακή αρχιτεκτονική, παρουσιάστηκε στο 4ο συνέδριο ΠΕΕΚΠΕ, Ναύπλιο, [17] Ε. Κερούλης, Μελέτη ενεργειακής αυτονομίας τριών τύπων κατοικίας με μεμονωμένη και συνδυασμένη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας., Διπλωματική εργασία, Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Κρήτης, [18] Kaarsberg, T., & Akbari, H. (2006). Cool Roofs Cool the Planet, 4. [19] Χ. Καλογήρου και Α. Σαγιά, ιερεύνηση των Βιοκλιµατικών Χαρακτηριστικών της Παραδοσιακής Αρχιτεκτονικής του Μετσόβου- υνατότητες Προσαρµογής Σύγχρονων Τρόπων όµησης, παρουσιάστηκε στο 6ο Διεπιστημονικό Διαπανεπιστημιακό Συνέδριο του Ε.Μ.Π. και του ΜΕ.Κ.Δ.Ε. του Ε.Μ.Π. Η ολοκληρωμένη αάπτυξη των ορεινων περιοχών, Μέτσοβο,

42 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΥΠΟΒΑΘΡΟ 24

43 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΤΟΥ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ Κεφάλαιο 2 : Μεθοδολογία προσέγγισης του εξεταζόμενου κτιρίου 2.1. Γενική περιγραφή του εξεταζόμενου κτιρίου Το εξεταζόμενο κτίριο βρίσκεται στη περιοχή της Άνω Πόλης (Δήμος Θεσσαλονίκης), στη Θεσσαλονίκη και παρακολουθεί την τοπική μορφή δόμησης της περιοχής αποτελώντας ένα τυπικό δείγμα της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής της. Πρόκειται για κτίσμα που η κατασκευή του χρονολογείται, βάσει των τυπολογικών χαρακτηριστικών του, μεταξύ 1930 και Έχει οικοδομηθεί επί της διάνοιξης της οδού Κόδρου και εντάσσεται σε πυκνοκατοικημένη περιοχή. Η περιοχή διατήρησε μέχρι τα μέσα του 20 ου αιώνα τα κυριότερα πολεοδομικά χαρακτηριστικά της τουρκοκρατίας. Κατά συνέπεια, διατηρείται ως σήμερα το αρχικό οδικό δίκτυο, καθώς και η μορφή των οικοδομικών τετραγώνων. Συγκεκριμένα, το κτίριο ανήκει στο οικοδομικό τετράγωνο 183. Συνορεύει με το ναό του Αγίου Νικολάου Ορφανού, ο οποίος βρίσκεται στη βορειοανατολική γωνία της παλιάς πόλης, εντός των τειχών, με την είσοδό του να είναι επί της οδού Ηροδότου. Η οδός Ηροδότου είναι ένας από τους λίγους δρόμους της Θεσσαλονίκης που με βεβαιότητα διατηρεί τη βυζαντινή χάραξη [1]. Γύρω από το κτίριο υπάρχουν, εκτός από την εκκλησία, κατοικίες και ορισμένα καταστήματα. Σε μικρή απόσταση από το εξεταζόμενο κτίριο στεγάζεται, σε δύο παραδοσιακά κτίρια του οικισμού, η Υπηρεσία «4 η Εφορεία Νεωτέρων Μνημείων». Το υψόμετρο της περιοχής είναι περίπου 63 m και το κτίσμα απέχει από το Θερμαϊκό Κόλπο περίπου 1.4 χλμ. [2]. Επομένως, σύμφωνα με τον Κ.Εν.Α.Κ. και καθώς το υψόμετρο της περιοχής δεν ξεπερνά τα 500 m, προκύπτει ότι η εξεταζόμενη κατοικία κατατάσσεται στην κλιματική ζώνη Γ. Το εξεταζόμενο κτίριο σχεδιάστηκε και διαμορφώθηκε εσωτερικά ως κτίριο κατοικίας. Από την ολοκλήρωση της κατασκευής του μέχρι και σήμερα αποτελεί κύρια κατοικία χωρίς να έχει τροποποιηθεί η χρήση του από τους ιδιοκτήτες. 25

44 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΤΟΥ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ Εικόνα 2.1: Φωτογραφία του περιβάλλοντος χώρου από δορυφόρο [3]. Το Σεπτέμβριο του 1998 το Υπουργείο Μακεδονίας Θράκης ανέλαβε την καταγραφή των αξιόλογων κτισμάτων του οικισμού της Άνω Πόλης, μεταξύ αυτών και της οικίας της διάνοιξης της οδού Κόδρου. Στις 15 Δεκεμβρίου 1999 το κτίριο κηρύχθηκε διατηρητέο κατηγορίας ΙΙ. Η κατηγορία αυτή ορίζει την απόλυτη προστασία του κτιρίου και του περιβάλλοντα χώρου. Πιο αναλυτικά, στο Φ.Ε.Κ. 900/Δ/ δημοσιεύονται τα παρακάτω [4]: «Χαρακτηρίζουμε ως διατηρητέα κτίρια, αρχιτεκτονικά και πολεοδομικά στοιχεία (περιφράξεις, μαντρότοιχους, πεζούλια, σκαλοπάτια, δένδρα, βράχια, αδιέξοδα κ.λπ..) που βρίσκονται στον παραδοσιακό οικισμό της Άνω Πόλης της Θεσσαλονίκης, όπως φαίνονται στο τοπογραφικό διάγραμμα [ ] Τα κτίρια αποτελούν αξιόλογες μαρτυρίες της λαϊκής αρχιτεκτονικής του ιστορικού οικισμού της Άνω Πόλης της Θεσσαλονίκης και αναδεικνύουν τον περιβάλλοντα χώρο των βυζαντινών μνημείων, διατηρώντας την αισθητική εικόνα της παραδοσιακής γειτονιάς, ενώ τα αρχιτεκτονικά και πολεοδομικά στοιχεία χαρακτηρίζουν τον παλιό πολεοδομικό ιστό και 26

45 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΤΟΥ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ αναδεικνύουν την παραδοσιακή ατμόσφαιρα του οικισμού που συνορεύει με το ιστορικό κέντρο της Θεσσαλονίκης. Σχήμα 2.1: Ρυμοτομικό σχέδιο της περιοχής [5]. 27

46 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΤΟΥ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ Καθορίζουμε ειδικούς όρους και περιορισμούς δόμησης και κανονισμό προστασίας και χρήσεις των κτιρίων αυτών, ως εξής: [ ]: Άρθρο 2 Κτίρια Κατηγορίας ΙΙ α. Απαγορεύεται η αλλοίωση και η καταστροφή των επιμέρους αρχιτεκτονικών, διακοσμητικών και δομικών στοιχείων. β. Επιτρέπεται η επισκευή, η στατική ενίσχυση με ιδίου τύπου παραδοσιακά υλικά, καθώς και η χρήση του σιδήρου και κάθε επέμβαση για λόγους στατικούς ή λειτουργικούς. Επιτρέπεται η χρήση του οπλισμένου σκυροδέματος μόνο σε μη εμφανή σημεία (θεμελίωση, "σενάζ" στέγης). γ. Επιτρέπεται η αντικατάσταση των φθαρμένων - κατεστραμμένων δομικών στοιχείων με ιδίου τύπου υλικά, με σκοπό την ανάδειξη όλων των αυθεντικών εξωτερικών και εσωτερικών στοιχείων (αρχιτεκτονικά, διακοσμητικά, παλαιές σιδεριές κλπ.). δ. Δεν επιτρέπεται η αλλοίωση των όψεων και επιβάλλεται, κατά την επισκευή, η αποκατάσταση στην αρχική μορφή τους, εφόσον διαπιστωθούν νεότερες επεμβάσεις. Εσωτερικά, για λόγους βελτίωσης συνθηκών διαβίωσης, είναι επιτρεπτές επεμβάσεις οι οποίες μπορούν να θίγουν την αρχική διαρρύθμιση των εσωτερικών χώρων.» 28

47 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΤΟΥ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ Εικόνα 2.2: Τα διατηρητέα κτίρια της περιοχής γύρω από το εξεταζόμενο κτίριο (με κίτρινο) και η κατηγορία διατήρησης τους [6]. 29

48 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΤΟΥ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ Εικόνα 2.3: Η καρτέλα αξιολόγησης του κτιρίου από την επί τόπου αυτοψία της επιτροπής του Υπουργείου Μακεδονίας Θράκης [6]. 30

49 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΤΟΥ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ 2.2. Η ιστορία, η αρχιτεκτονική και η πολεοδομία της Άνω Πόλης Η Άνω Πόλη στο παρελθόν, και για την ακρίβεια από το 1430 και έπειτα, αποτελούσε την τουρκική συνοικία με το όνομα «Μπαίρι», που σημαίνει πλαγιά. Οι μουσουλμάνοι εγκαταστάθηκαν στο σημείο αυτό για κοινωνικούς, πολιτικούς και στρατηγικούς λόγους. Η περιοχή θεωρούνταν από τις πιο προνομιούχες και αυτό γιατί είχε καλό αερισμό, ηλιασμό, καθώς επίσης και απεριόριστη θέα προς τον Θερμαϊκό κόλπο, αφήνοντας τους υποτελείς στο κατώτερο τμήμα της πόλης. Ξεκίνησε να κατοικείται στα τελευταία χρόνια του 19 ου αιώνα, αφού ως και το 1878 ένα μεγάλο τμήμα σε απόσταση από τα τείχη παρέμενε αδόμητο, για λόγους άμυνας. Οι συνοικίες της ήταν περιοχές κατοικίας, με κτίσματα αρκετά αραιοδομημένα, χωρίς να αποτελούν εμπορικά κέντρα [7]. Η μεγάλη πυρκαγιά στη πόλη τον Αύγουστο του 1917, παρόλο που κατέστρεψε μεγάλο τμήμα της κάτω πόλης, δεν κατάφερε να επηρεάσει τη δόμηση της περιοχής. Όμως, μετά το 1922 η Άνω Πόλη έχασε τον παλιό της χαρακτήρα λόγω της εγκατάστασης προσφύγων προερχόμενων από τη Μικρά Ασία. Τότε, οι μεγάλες χερσαίες εκτάσεις, που αρχικά μεσολαβούσαν μεταξύ των κατοικιών, οικοπεδοποιήθηκαν και στα μεγάλα κτίσματα συστεγάζονταν πολλές οικογένειες [8]. Τη δεκαετία του 1980 η Άνω Πόλη χαρακτηρίστηκε ως διατηρητέος παραδοσιακός οικισμός και εφαρμόστηκαν ειδικοί όροι και περιορισμοί στη δόμηση της περιοχής. Το γεγονός αυτό, πρακτικά συνέβαλλε στην έντονη ανοικοδόμηση. Συγκεκριμένα, ο οικισμός μετατράπηκε γρήγορα σε ένα κλασσικό παράδειγμα ενός παραδοσιακού οικισμού, στον οποίο συνυπάρχουν αρμονικά βυζαντινές εκκλησίες, «νεοπαραδοσιακές» κατοικίες με συντηρητικές μορφολογικές επιλογές και πολλά παλιά αξιόλογα κτίρια [8]. Στην περιοχή αυτή περιλαμβάνονται σημαντικά μνημεία της Θεσσαλονίκης όπως: ο Ναός του Αγίου Νικολάου Ορφανού (Εικόνα 2.4), τα Τείχη με την Ακρόπολη και το Επταπύργιο (Εικόνα 2.5), ο Ναός του Οσίου Δαβίδ (Μονή Λατόμου), ο Ναός των Ταξιαρχών, η Μονή Βλατάδων, 31

50 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΤΟΥ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ ο Ναός της Αγίας Αικατερίνης, ο Ναός του Προφήτη Ηλία, ένας βυζαντινός λουτρώνας της πλατείας Κρίσπου στο Κουλέ Καφέ, το Αλατζά Ιμαρέτ της οδού Κασσάνδρου, ο οθωμανικός τουρμπές (ταφικό μνημείο / μαυσωλείο) στην πλατεία Τερψιθέας καθώς και πλήθος βρυσών, κ.ά. Εικόνα 2.4: Ο Άγιος Νικόλαος ο Ορφανός, εκκλησία του 14 ου αιώνα σε καρτ-ποστάλ της εποχής [1]. 32

51 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΤΟΥ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ Εικόνα 2.5: Τα ανατολικά τείχη της Θεσσαλονίκης, με τον Πύργο της Αλύσεως στη βορειοανατολική γωνία, σε καρτποστάλ των αρχών του 20ου αιώνα [1]. Σε πολλά σημεία είναι εμφανής η διατήρηση του παλιού (παραδοσιακού) πολεοδομικού ιστού της πόλης. Χαρακτηριστικά του είναι οι στενοί λιθόστρωτοι δρόμοι με τις έντονες κλίσεις τους (12%- 40%), τα αδιέξοδα, οι κλίμακες, οι πλατείες και προπαντός τα κτίσματα της λαϊκής Μακεδονίτικης αρχιτεκτονικής, που διακρίνονται για τη λιτότητα, τη λειτουργικότητα και τη κομψότητά τους, αλλά και σπίτια Οθωμανικών αρχιτεκτονικών επιρροών. Η Άνω Πόλη της Θεσσαλονίκης αποτελεί την περιοχή που περικλείεται από τα Βυζαντινά τείχη στα ανατολικά και στα δυτικά, από τα τείχη της Ακρόπολης στα βόρεια και έχει όριο την οδό Κασσάνδρου στα νότια [10]. Σήμερα, η Άνω Πόλη διαχωρίζεται στις συνοικίες : Τσινάρι, Διοικητήριο, Βλατάδων, Τερψιθέα, Κουλέ Καφέ, Κόκκινη Βρύση και Καλλιθέα. 33

52 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΤΟΥ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ Η οικοδόμηση της Άνω Πόλης, επηρεασμένη από όλους τους οθωμανικούς οικισμούς που χτίστηκαν σε πλαγιές, υιοθέτησε ένα μικτό σύστημα δόμησης. Σύμφωνα με τον πολεοδομικό χάρτη της Άνω Πόλης (Εικόνα 2.6), ο οικισμός μπορεί να χωριστεί σε τρία τμήματα, το καθένα με τα δικά του γνωρίσματα. Ειδικότερα, το τμήμα I είναι αυτό στο οποίο παρατηρούνται οι μεγαλύτερες κλίσεις του εδάφους και για το λόγο αυτό έχει εφαρμοστεί το «πανταχόθεν ελεύθερο» σύστημα. Στο τμήμα II οι κλίσεις είναι σχετικά μειωμένες, επιτρέποντας στα κτίσματα να ακολουθούν το «συνεχές» σύστημα δόμησης. Στο τμήμα που βρίσκεται νότια του οικισμού, δηλαδή στο τμήμα ΙΙΙ, και στις οδούς Ολυμπιάδος και Αθηνάς έχουν ανεγερθεί πολυώροφες οικοδομές και το σύστημα δόμησης που ακολουθείται είναι το «συνεχές» [11], [12]. To οδικό δίκτυο της περιοχής θεωρείται εξαιρετικά πολύπλοκο, αφού είναι πλήρως εναρμονισμένο στη γεωμορφολογία του εδάφους. Οι κύριες οδικές αρτηρίες είναι συνήθως επιστρωμένες με άσφαλτο και έχουν πλάτος από 5m έως 8 m. Όμως, οι υπόλοιποι δρόμοι είναι ιδιαίτερα στενοί με πλάτη από 3m έως 5 m και κατά συνέπεια είναι μονής κυκλοφορίας ή αποκλειστικά πλακόστρωτοι πεζόδρομοι. Σπανίως συναντώνται πεζοδρόμια και στα σημεία που υπάρχουν είναι πολύ στενά με πλάτη που κυμαίνονται από 0.7m ως 1 m [11]. 34

53 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΤΟΥ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ Εικόνα 2.6: Πολεοδομικός χάρτης του οικισμού της Άνω Πόλης [10]. Από τυπολογικής και μορφολογικής πλευράς, οι κατοικίες στης Άνω Πόλη ακολουθούν τα πρότυπα της οθωμανικής αρχιτεκτονικής, η οποία συναντάται γενικότερα στον βαλκανικό χώρο την αντίστοιχη περίοδο. Οι περισσότερες ήταν διώροφες ή τριώροφες, κατασκευασμένες με χρήση παραδοσιακών δομικών υλικών, όπως το ξύλο, η πέτρα ή η λάσπη. Στις περισσότερες περιπτώσεις, παρουσίαζαν πλατύ μέτωπο προς τον νότο και ήταν χτισμένες κατάλληλα στον διατιθέμενο χώρο. Η συνήθης οργάνωση των κτιρίων αυτών χαρακτηρίζεται από έναν κεντρικό επιμήκη προθάλαμο (σάλα) και με συμμετρική πλευρική διαμόρφωση των υπνοδωματίων. Το κλιμακοστάσιο βρίσκεται στον κεντρικό άξονα και συνδέει τους ορόφους του κτιρίου που έχουν όμοια διαρρύθμιση χώρων. Οι προσόψεις ήταν ιδιαίτερα μελετημένες με συμμετρικά ανοίγματα, με σαχνισί που επέκτειναν τα δωμάτια εισβάλλοντας πολλές φορές στον δημόσιο χώρο. Οι στέγες συνήθως προεξείχαν αισθητά. Μπορεί η κατασκευή εξωστών να ήταν πιο σπάνια, ωστόσο στις περιπτώσεις που υπήρχαν είχαν θέα προς στην εσωτερική αυλή της ιδιοκτησίας. Χαρακτηριστικό στοιχείο του παραδοσιακού τύπου κατοικίας είναι επίσης το χαγιάτι, δηλαδή ο ανοικτός ή υαλόφρακτος εξώστης. 35

54 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΤΟΥ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ Όσον αφορά στην επιμέλεια των όψεων, ο εξωτερικός διάκοσμος δεν έλειπε, είτε σε μικρό είτε σε μεγαλύτερο ποσοστό. Τα πιο περίτεχνα σημεία εντοπιζόταν γύρω από τα ανοίγματα, στις ακμές των τοιχοποιιών αλλά και στη συναρμογή της προεξέχουσας στέγης. Στα επιμέρους μορφολογικά στοιχεία, όπως για παράδειγμα στις αετωματικές απολήξεις και στους ψευδοπαραστάτες, διαφαίνεται με σαφήνεια η επιρροή από το ρεύμα του νεοκλασσικισμού αλλά και του εκλεκτικισμού [8], [14]. Η βασική δομή των κατασκευών είναι η ξυλόπηκτη τοιχοποιία. Η τοιχοποιία αυτή μπορεί απλά να περιγράφει ως ένας ξύλινος σκελετός, με κάθετα και οριζόντια στοιχεία (τσατμάς [τουρκ. çatma -ς]). Τα κενά του πληρώνονται με πλιθιά ή οπτόπλινθους, με σκοπό να προκύψει ένα συμπαγές τοίχωμα. Εναλλακτικά, επενδύεται και από τις δυο πλευρές με καρφωτούς πήχεις, λεπτές σανίδες πλεκτά κλαδιά ή καλάμια (μπαγδατί). Στα εσωτερικά χωρίσματα συνηθίζεται το μπαγδατί αφού θεωρείται πιο ελαφριά κατασκευή. Τα παραπάνω αποτελούν μία παραλλαγή στο πλαίσιο μιας κατασκευαστικής παράδοσης που επέζησε στη διάρκεια της ιστορίας σε πολλά μέρη του κόσμου από την αρχαία Ρώμη μέχρι σήμερα [8]. Εικόνα 2.7: Η απλούστερη μορφή του σκεπαστού εξώστη (χαγιάτι) ήταν επιμήκης χώρος που αποτελεί προέκταση του εσωτερικού χώρου και καταλάμβανε όλο το νότιο τμήμα του ορόφου [15]. 36

55 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΤΟΥ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ Εικόνα 2.8: Ξηλόπηκτος τοίχος τσατμάς [16]. 37

56 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΤΟΥ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ 2.3. Αρχιτεκτονική περιγραφή Το κτίριο που μελετάται είναι μία διώροφη μονοκατοικία, η οποία αποτελείται από ισόγειο και όροφο. Ένα μέρος του επικαλύπτεται με στέγη και το υπόλοιπο με δώμα. Με βάση τα αρχιτεκτονικά σχέδια, η συνολική επιφάνεια του κτιρίου υπολογίζεται στα m 2, ενώ ο όγκος του κτιρίου υπολογίστηκε στα m Το ισόγειο και ο όροφος Το κτίριο έχει νοτιοανατολικό προσανατολισμό και η είσοδος στο οικόπεδο γίνεται είτε από την πάροδο της οδού Αγίου Παύλου μέσω της κύριας καγκελόπορτας, είτε από την πάροδο της οδού Ηροδότου (διάνοιξη οδού Κόδρου) μέσω μεταλλικής πόρτας που οδηγεί στο χώρο πάρκινγκ (Εικόνα 2.9, Εικόνα 2.10). Στο οικόπεδο υπάρχει επίσης πλακόστρωτη αυλή, που συναντά κανείς μετά την είσοδό του από την πάροδο του Αγίου Παύλου. Το υπάρχον οικόπεδο διαχωρίζεται από το οικόπεδο της εκκλησίας με ένα χαμηλό λιθόκτιστο περίβολο. Αποτελεί, εκτός από την οριοθέτηση του περιβάλλοντα χώρου, σημαντικό στοιχείο πολεοδομικού χαρακτήρα για την περιοχή της Άνω Πόλης (Εικόνα 2.11). Το ύψος του του ισογείου ανέρχεται στα 2.9 m και του ορόφου στα 5.80 m. Αναλυτικά, οι εμβαδομετρήσεις των οριζόντιων επιφανειών παρατίθενται στο Παράρτημα I. Το ισόγειο διαχωρίζεται σε επτά χώρους (Σχήμα 2.2) : τη σάλα εισόδου, τα τρία υπνοδωμάτια, το μπάνιο, το W.C και το κλιμακοστάσιο. 38

57 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΤΟΥ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ Εικόνα 2.9: Είσοδος από τη διάνοιξη της οδού Κόδρου [Πρωτότυπο]. Εικόνα 2.10: Είσοδος από τη διάνοιξη της οδού Κόδρου [Πρωτότυπο]. 39

58 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΤΟΥ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ Εικόνα 2.11: Συμπληρωματική φωτογραφία από καρτέλα αξιολόγησης του κτιρίου από την επί τόπου αυτοψία της επιτροπής του Υπουργείου Μακεδονίας Θράκης [6]. Η είσοδος στο χώρο του ισογείου γίνεται μόνο από την πάροδο της οδού Αποστόλου Παύλου μέσω μια μικρής κλίμακας, δύο σκαλοπατιών, με επίστρωση μαρμάρου και στη συνέχεια μέσω της εξώθυρας του ισογείου στη νοτιοανατολική όψη, με διαστάσεις 1.05 m x 2.55 m (K7). Ο πρώτος χώρος που συναντάται είναι η σάλα εισόδου με εμβαδό 7.64 m 2. O χώρος της σάλας εισόδου είναι σε επαφή με τα υπνοδωμάτια, αλλά και με το μπάνιο. Διαθέτει ένα μικρό παράθυρο, πριν το κλιμακοστάσιο, προς τη βορεινή όψη με διαστάσεις m x 1.10 m (K3). Στη συνέχεια, αντικρύζει κανείς τις εισόδους των δύο εκ των τριών υπνοδωματίων (Υπνοδωμάτιο 2,3). Οι χώροι διαχωρίζονται μεταξύ τους με μεγάλες ξύλινες πόρτες. Το νότιο υπνοδωμάτιο (Υπνοδωμάτιο 2) έχει σχεδόν ορθογωνική κάτοψη με εμβαδό ίσο με m 2. Στο υπνοδωμάτιο αυτό υπάρχουν δύο παράθυρα ίδιων διαστάσεων 0.90 m x 0.90 m (K8 και Κ9), τα οποία φωτίζουν επαρκώς το χώρο. Το ανατολικό υπνοδωμάτιο (Υπνοδωμάτιο 3) καταλαμβάνει το μεγαλύτερο εμβαδό (15.65 m 2 ) από όλους τους χώρους του ισογείου. Διαθέτει δύο ισομεγέθη παράθυρα 0.90 m x 0.90 m (K5,K6). Συνδέεται, επίσης, με το δικό του μπάνιο (W.C.1), το οποίο και βρίσκεται στο βορειοδυτικό τμήμα της κάτοψης. Στο μικρό αυτό μπάνιο υπάρχει ένα παράθυρο διαστάσεων 0.50 m x 1.10 m (K4). 40

59 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΤΟΥ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ Έπεται το κλιμακοστάσιο και το μπάνιο. Η σκάλα, με φέροντα οργανισμό από ξύλο, βρίσκεται στο βόρειο τμήμα της κάτοψης και αποτελεί μεταγενέστερη κατασκευή. Έχει καθαρό πλάτος 0.90 m. Το κλιμακοστάσιο χρησιμοποιείται για την κατακόρυφη επικοινωνία του κτιρίου από το ισόγειο μέχρι τον όροφο. Το κυρίως μπάνιο ορθογωνική κάτοψη διαστάσεων 1,70 m x 2.45 m και διαθέτει ένα παράθυρο διαστάσεων 0.50 m x 0.9 m (K10). Τέλος, το δυτικό υπνοδωμάτιο (Υπνοδωμάτιο 1) έχει κι αυτό σχεδόν ορθογωνική κάτοψη που καλύπτει 12.8 m 2. Ο χώρος φωτίζεται από δύο παράθυρα διαστάσεων 1.00 m x 1.50 m (K1) και 0.90 m x 0.80 m (Κ2). 41

60 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΤΟΥ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ Σχήμα 2.2: Κάτοψη του ισογείου του κτιρίου με τη διαμόρφωση των χώρων [Πρωτότυπο]. 42

61 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΤΟΥ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ Ο όροφος του κτιρίου έχει το ίδιο περίγραμμα κάτοψης με το ισόγειο (Σχήμα 2.3). Οι χώροι που αποτελούν την κάτοψη του ορόφου είναι οι παρακάτω: η κουζίνα, το σαλόνι, το W.C. και το κλιμακοστάσιο. Εκτός από το κλιμακοστάσιο που συνδέει εσωτερικά τον όροφο με το ισόγειο, η άνοδος στον όροφο μπορεί να γίνει και από δύο εξωτερικές μαρμάρινες σκάλες. Η κύρια σκάλα βρίσκεται από την πλευρά της παρόδου της οδού Αποστόλου Παύλου (νοτιοανατολικά στην κάτοψη) και η είσοδος πραγματοποιείται μέσω ξύλινης εξώθυρας, διαστάσεων 1.40 m x 2.55 m (Κ18), που έπεται του σκεπαστού εξώστη. Η είσοδος στον όροφο, και συγκεκριμένα απευθείας στο χώρο του σαλονιού, γίνεται και από τη δευτερεύουσα εξωτερική σκάλα από τη δυτική πλευρά του κτιρίου μέσω ξύλινης εξώθυρας με διαστάσεις 1m x 2.20 m (Κ21). Το σαλόνι καταλαμβάνει το μεγαλύτερο μέρος της κάτοψης του ορόφου. Η κουζίνα και το σαλόνι αποτελούν ενιαίο χώρο, με την κουζίνα να εκτείνεται κατά κύριο λόγο στην ανατολική πλευρά του ορόφου. Το χώρο του σαλονιού και της κουζίνας φωτίζουν συνολικά οκτώ παράθυρα, εκ των οποίων τα εφτά είναι όμοια (K11, K13, Κ15, Κ16, Κ17, K19, Κ20) με διαστάσεις 0.90 m x 1.10 m και ένα όγδοο 1.35 m x 1.20 m (K12). Το W.C. (W.C.2) βρίσκεται δίπλα από το κλιμακοστάσιο και φωτίζεται από ένα μικρό παράθυρο διαστάσεων 0.50 m x 1.10 m (K14). 43

62 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΤΟΥ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ Σχήμα 2.3: Κάτοψη του ορόφου του κτιρίου με τη διαμόρφωση των χώρων [Πρωτότυπο]. 44

63 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΤΟΥ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ Στοιχεία όψης Το εξεταζόμενο κτίριο έχει οκτώ λιτές όψεις και όλες τους επιχρίστηκαν και βάφτηκαν με κίτρινο χρώμα για τελευταία φορά το 2006, κατά την ανακαίνιση του χώρου, αφότου καθαιρέθηκε το παλαιό επίχρισμα για τη συντήρησή του. Οι ίδιοι χρωματικοί τόνοι διατηρούνται μέχρι και σήμερα. Το κτίριο περιλαμβάνει ενδιαφέροντα εξωτερικά και εσωτερικά μορφολογικά στοιχεία και συγκεκριμένα δομικά και διακοσμητικά στοιχεία όψεων, τα οποία έχουν επιχριστεί με σκούρο κόκκινο αλλά και λευκό χρώμα. Στον περιβάλλοντα χώρο, αυτόν της αυλής, είναι φυτεμένα αναρριχώμενα φυτά και ένα μικρό δέντρο. Η κύρια όψη είναι η νοτιοανατολική (ΝΑΙ και NAII) και είναι ιδιαίτερα επιμελημένη. Σ αυτή υπάρχουν τέσσερα παράθυρα, δύο στο ισόγειο και δύο στον όροφο, συμμετρικά τοποθετημένα. Ακόμη, συναντώνται και οι δύο κύριες εξώθυρες αλλά και η εξωτερική σκάλα. Στο ένα τμήμα της βορειοανατολικής όψης (ΒΑΙ) διακρίνεται μόνο ένα μικρό άνοιγμα του ισογείου, ενώ στο άλλο (ΒΑΙΙ) υπάρχει μπαλκονόπορτα με εξώστη στον όροφο και ένα μικρό παράθυρο στο ισόγειο. Συγχρόνως, στο ένα τμήμα της βορειοδυτικής όψης (ΒΑΙ) απουσιάζουν τα ανοίγματα, ενώ στο άλλο (ΒΔΙΙ) έχουν τοποθετηθεί με συμμετρικό τρόπο σε κάθε επίπεδο δύο μονά κουφώματα. Η μεγαλύτερη σε μήκος όψη είναι η νοτιοδυτική (ΝΔΙ), η οποία περιλαμβάνει τη δευτερεύουσα εξωτερική σκάλα, πέντε παράθυρα και μία εξώθυρα. Τα σκαριφήματα των όψεων και ο υπολογισμός των επιφανειών των κατακόρυφων επιφανειών παρατίθενται στο Παράρτημα I. 45

64 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΤΟΥ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ 2.4. Οικοδομική περιγραφή και κατασκευαστική δομή Την άνοιξη του 2006 πραγματοποιήθηκαν επεμβάσεις αποκατάστασης στο εσωτερικό και στο εξωτερικό του κτιρίου. Σκοπός των επεμβάσεων ήταν η διαμόρφωση του κτιρίου, ώστε να κατοικηθεί εκ νέου. Στη σημερινή εικόνα που παρουσιάζει δεν διακρίνονται σημαντικά προβλήματα ή φθορές. Ωστόσο, λόγω της παλαιότητας της κατασκευής κανένα δομικό στοιχείο δεν είχε θερμομονωθεί τότε αλλά ούτε μεταγενέστερα δεν πραγματοποιήθηκε κάποια παρέμβαση με στόχο τη μόνωση του κτιριακού κελύφους. Για τη θεώρηση των δομικών στοιχείων έγιναν παραδοχές, καθώς δεν υπήρχε η δυνατότητα πρόσβασης στη στο κτίριο και στη μελέτη του. Αυτές βασίζονται σε στοιχεία από αντίστοιχα κτίρια της εποχής. Ο φέροντας οργανισμός του κτιρίου διαμορφώνεται με φέρουσα τοιχοποιία και ξύλινα πατώματα. Η σημερινή δομή του κτιρίου περιγράφεται αναλυτικότερα στις παρακάτω ενότητες Η θεμελίωση Η θεμελίωση του κτιρίου ακολουθεί την παραδοσιακή τεχνική δόμησης της Άνω Πόλης. Η κατασκευή των θεμελιώσεων έχει γίνει με τη χρήση ακατέργαστων και ελαφρώς επεξεργασμένων λίθων και πηλοκονιάματος (Σχήμα 2.4). Επάνω στη θεμελίωση στηρίζεται το δάπεδο του ισογείου. Η θεμελίωση φτάνει μέχρι τη στάθμη του εδάφους και από εκεί έπειτα ακολουθεί η ξυλόπηκτη τοιχοποιία. 46

65 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΤΟΥ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ Σχήμα 2.4: Θεμελίωση από λιθοδομή - Υφιστάμενη κατάσταση [Πρωτότυπο] Οι τοιχοποιίες Η εξωτερική τοιχοποιία μορφώνεται από ξυλόπηκτη τοιχοποιία (τσατμάδες), επί της οποίας πατά η ξύλινη στέγη. Οι ξύλινες δοκοί έχουν πάχος 22cm και πλάτος 10 cm και διατάσσονται με 50 cm καθαρή απόσταση μεταξύ τους. Τα φατνώματα γεμίζονται με πηλοκονίαμα και λιθώδη υλικά, αυξάνοντας την ευστάθεια του ξύλινου πλαισίου. Το πάχος των τοιχοποιιών είναι 30 cm (Σχήμα 2.5). Τα διαγώνια στοιχεία στην ξυλόπηκτη τοιχοποιία (τριγωνισμός ξύλινου σκελετού) θεωρούνται ιδιαίτερα σημαντικά καθώς αυξάνουν την πλευρική αντοχή και δυσκαμψία του πλαισίου [17]. Οι εσωτερικές τοιχοποιίες διαμορφώνονται ως μπαγδατότοιχοι, διαχωρίζοντας τους χώρους μεταξύ τους. Αποτελούν πιο ελαφριά κατασκευή με μικρότερο πάχος από αυτό των τσατμάδων 47

66 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΤΟΥ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ και όχι φέροντα στοιχεία. Η εσωτερική και εξωτερική πλευρά των περιμετρικών τοίχων επιχρίεται με πηλοκονίαμα πάχους 4 cm. Τέλος, συναντάται μία διαφοροποίηση στην τοιχοποιία των μπάνιων, όπου οι τοιχοποιίες φέρουν επένδυση εσωτερικά με κεραμικά πλακίδια. Σχήμα 2.5: Λεπτομέρεια της ξυλόπηκτης τοιχοποιίας Υφιστάμενη κατάσταση [Πρωτότυπο] Τα πατώματα Τα πατώματα όλων των χώρων είναι από ξύλο (Σχήμα 2.6). Η τελική επίστρωση έχει γίνει με ξύλινη σανίδωση πάχους 2.2 cm. Ακολουθούν 3 cm ξύλινου ψευδοδαπέδου και στη συνέχεια οι δύο παραπάνω στρώσεις στηρίζονται πάνω σε ξύλινες δοκούς (πατόξυλα). Τα πατόξυλα, διαστάσεων 10 cm x 10 cm, τοποθετούνται ανά 40cm (καθαρή απόσταση). Η συναρμογή τους με τον τοίχο γίνεται μέσω ξύλινου περιζώματος (σοβατεπί), το οποίο έχει ύψος 6 cm. Η ιδιαιτερότητα του δαπέδου του ισογείου έγκειται στο γεγονός ότι οι δοκοί εδράζονται στη λιθοδομή της θεμελίωσης. Κατά αυτό τον τρόπο δημιουργείται ένα υπερυψωμένο δάπεδο, που 48

67 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΤΟΥ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ απέχει από το έδαφος 15 cm. Περιμετρικά το έδαφος βρίσκεται υψηλότερα από τη στάθμη του δαπέδου κατά 30 cm. Όσον αφορά στο δάπεδο του ορόφου αυτό εδράζεται στον φέροντα οργανισμό του κτιρίου από ξυλόπηκτη τοιχοποιία, αποτελώντας ταυτόχρονα οροφή για τους χώρους του ισογείου. Τόσο το δάπεδο του ισογείου, όσο και του ορόφου (Σχήμα 2.7) βρίσκονται σε αρκετά καλή κατάσταση, χωρίς σημαντικές φθορές από τη πάροδο του χρόνου. Σχήμα 2.6: Λεπτομέρεια του ξύλινου δαπέδου του ισογείου - Υφιστάμενη κατάσταση [Πρωτότυπο]. 49

68 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΤΟΥ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ Σχήμα 2.7: Λεπτομέρεια του ξύλινου δαπέδου του ορόφου- Υφιστάμενη κατάσταση [Πρωτότυπο] Η επιστέγαση Η επιστέγαση του κτιρίου γίνεται με δώμα και στέγη. Όπως και στο υπόλοιπο κτίριο, έτσι και στη στέγη δεν έχουν ληφθεί τα κατάλληλα μέτρα για τη θερμομονωτική προστασία της, παρόλο που θεωρείται από τα πιο ευάλωτα δομικά στοιχειά ενός κτιρίου. Η θερμομόνωση απουσιάζει από την οροφή, αλλά και από την κεκλιμένη επιφάνεια της στέγης (Σχήμα 2.8). 50

69 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΤΟΥ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ Σχήμα 2.8: Λεπτομέρεια της οροφής κάτω από μη θερμομονωμένη στέγη - Υφιστάμενη κατάσταση [Πρωτότυπο]. Η στέγη του εξεταζόμενου κτιρίου είναι κεραμοσκεπή, η οποία αποτελεί τον παραδοσιακό τρόπο στέγασης στην Άνω Πόλη. Είναι καλά συντηρημένη, συνεπώς βρίσκεται σε καλή κατάσταση. Το περίγραμμα της δεν παρουσιάζει ιδιαίτερη πολυπλοκότητα (Σχήμα 2.10). Είναι πολυεπίπεδη και χωρίζεται σε μία τετράρριχτη και μία τρίρριχτη. Η κλίση της είναι 40%, (που αντιστοιχεί σε γωνία 22 ), η συνηθέστερη για τα ελληνικά κλιματικά δεδομένα. Η κλίση της αλλά και η σωστή τοποθέτηση των κεραμιδιών, δεν επιτρέπουν στα νερά της βροχής να διεισδύουν στο εσωτερικό της. Στην είσοδο του ορόφου, στην νοτιανατολική όψη (ΝΑΙΙ), η στέγη λειτουργεί ως στέγαστρο, προεξέχοντας από τα όρια του κτιρίου. H στήριξη της στέγης γίνεται εξ ολοκλήρου επάνω σε ξύλινο σκελετό. Τα ζευκτά αποτελούνται από τους ορθοστάτες, τους αμείβοντες, τους συνδετήριους ελκυστήρες, τις τεγίδες και το πέτσωμα. Η σύνδεσή της με τη φέρουσα ξυλόπηκτη τοιχοποιία γίνεται με τους στρωτήρες (ή μηκίδες), οι οποίοι είναι ξύλινες δοκοί που εδράζονται στο ανώτερο επίπεδο της τοιχοποιίας και επάνω σε αυτούς τους στηρίζονται οι ελκυστήρες των ζευκτών παράλληλα με τη μικρότερη διάσταση της κατασκευής. Στο μέσο του ελκυστήρα στερεώνεται ο ορθοστάτης (ή μπαμπάς) κατακόρυφα. Στην άκρη του ορθοστάτη στηρίζονται οι αμείβοντες (ή ψαλίδια) και κάθετα σ 51

70 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΤΟΥ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ αυτούς ανά συγκεκριμένη απόσταση τοποθετούνται οι τεγίδες. Κάθετα στη φορά των τεγίδων καρφώνονται σανίδες (πέτσωμα ή πεταύρωμα), ώστε πάνω τους να εδράζονται με τη βοήθεια αργιλοκονιάματος κεραμίδια βυζαντινού τύπου. Τα κεραμίδια είναι τοποθετημένα σε οριζόντιες γραμμές παράλληλα προς το γείσο της στέγης. [18]. Το δώμα του κτιρίου εκτείνεται στο βορειοδυτικό τμήμα της κάτοψης. Καταλαμβάνει επιφάνεια m 2, προεξέχοντας κατά 5 cm από τη κάτοψη του ορόφου (Σχήμα 2.10). Με αυτόν τον τρόπο επιτυγχάνεται ο περιορισμός της επίδραση των νερών της βροχής στις όψεις των κτιρίων. Επίσης, περιμετρικά όλου του κτιρίου υπάρχει ένα μικρό στηθαίο ύψους 0.20 m. Το δώμα περιλαμβάνει πατόξυλα και ξύλινο σανίδωμα ίδιων διαστάσεων με αυτά του δαπέδου του ισογείου. Επιπλέον, έχουν κατασκευαστεί στρώσεις κλίσεων από τσιμεντοκονίαμα, όπως φαίνεται αναλυτικότερα στο Σχήμα 2.9. Ωστόσο, δεν έχει τοποθετηθεί κάποιο στεγανοποιητικό υλικό. Η τελική επίστρωσή του αποτελείται από πλακίδια τσιμέντου, τα οποία χρησιμοποιούνταν ευρέως την εποχή κατασκευής του κτιρίου. 52

71 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΤΟΥ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ Σχήμα 2.9: Λεπτομέρεια του δώματος - Υφιστάμενη κατάσταση [Πρωτότυπο]. 53

72 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΤΟΥ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ Σχήμα 2.10: Άνοψη στέγης και δώματος [Πρωτότυπο]. 54

73 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΤΟΥ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ Τα κουφώματα Τα κουφώματα αποτελούν χαρακτηριστικά στοιχεία του κτιρίου και συμβάλλουν ουσιαστικά στον καθορισμό της αρχιτεκτονικής του ταυτότητας. Τα κουφώματα της εξεταζόμενης κατοικίας είναι κατασκευασμένα από ξύλο λευκού χρώματος. Τα κουφώματα είναι τοποθετημένα προσεγμένα, συνεπίπεδα με το μέσο της εξωτερικής τοιχοποιίας. Τα πλαίσιά τους είναι καρφωμένα στον ξύλινο σκελετό του τσατμά και έχουν πάχος 5 cm. Οι υαλοπίνακες είναι μονοί από καθαρό γυαλί. Στα παραδοσιακά σπίτια της Άνω Πόλης, δεν ήταν τόσο συνηθισμένη η παρουσία προστατευτικών στοιχείων. Ωστόσο το εξεταζόμενο κτίριο διαθέτει ξύλινα παντζούρια (φυλλαράκια) γερμανικού τύπου σε ανοιχτή μπλε απόχρωση, με χαμηλή αεροστεγανότητα. Λειτουργούν παράλληλα ως σκίαστρα και συμβάλλουν στην ηλιοπροστασία των εσωτερικών χώρων, σε περίπτωση έντονης ηλιακής ακτινοβολίας. Τα εσωτερικά κουφώματα είναι και αυτά κατασκευασμένα από ξύλο. Τα κουφώματα με τις διαστάσεις τους και το μέρος που είναι τοποθετημένα σύμφωνα με τις ονομασίες τους στις κατόψεις παρατίθενται στον πίνακα Σκάλες και κιγκλιδώματα Η σκάλα, η οποία καταλήγει στην κεντρική είσοδο του ορόφου, βρίσκεται στη νοτιοανατολική όψη που, όπως αναφέρθηκε, αποτελεί την κεντρική όψη του κτιρίου. Το πλάτος της είναι 1.05 m και κάνει στροφή 90, έχοντας φέροντα οργανισμό από λιθοδομή. Αποτελείται από δώδεκα σκαλοπάτια και έχει μήκος 1.05 m. Το πάτημα της κλίμακας για τα έξι πρώτα σκαλοπάτια είναι 31 cm και μετά το πλατύσκαλο είναι 25 cm. Καταλήγει στον εξώστη της νοτιοανατολικής όψης, όπου υπάρχει η κύρια εξώθυρα. Στο εξεταζόμενο κτίριο υπάρχει και δεύτερη εξωτερική σκάλα στη νοτιοδυτική όψη (ΝΔΙ), η οποία οδηγεί απευθείας στο σαλόνι του ορόφου. Τόσο η πρώτη όσο και η δεύτερη σκάλα είναι επικαλυμμένες με μάρμαρο. 55

74 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΤΟΥ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ Πίνακας 2.1: Κουφώματα του εξεταζόμενου κτιρίου. Κωδικός Είδος Θέση Πλάτος (m) Ποδιά (m) Υψος (m) Εμβαδόν (m 2 ) K1 Παράθυρο Ισόγειο K2 Παράθυρο Ισόγειο K3 Παράθυρο Ισόγειο K4 Παράθυρο Ισόγειο K5 Παράθυρο Ισόγειο K6 Παράθυρο Ισόγειο K7 Πόρτα Εισόδου Ισόγειο Κ8 Παράθυρο Ισόγειο Κ9 Παράθυρο Ισόγειο Κ10 Παράθυρο Ισόγειο K11 Παράθυρο Όροφος K12 Μπαλκονόπορτα Όροφος K13 Παράθυρο Όροφος K14 Παράθυρο Όροφος K15 Παράθυρο Όροφος K16 Παράθυρο Όροφος K17 Παράθυρο Όροφος K18 Πόρτα Εισόδου Όροφος K19 Παράθυρο Όροφος K20 Παράθυρο Όροφος Κ21 Πόρτα Εισόδου Όροφος Το εξεταζόμενο κτίριο διαθέτει επίσης μία τρίτη, μικρή σκάλα που βρίσκεται στη κύρια όψη και κατεβαίνει από τη στάθμη της αυλής στη στάθμη m οδηγώντας στη σάλα εισόδου του ισογείου. Αποτελείται από δύο σκαλοπάτια με πάτημα 0.25 m και μήκος 2.12 m. Κάθε σκαλοπάτι και αυτής της κλίμακας έχει επιστρωθεί με πλάκες μαρμάρου πάχους 3 cm, που επικολλήθηκαν με τσιμεντοκονίαμα πάχους 2 cm. Κιγκλιδώματα διαθέτουν μόνο οι δύο πρώτες εξωτερικές σκάλες και αυτά είναι μεταλλικά και βαμμένα σε λευκό χρώμα. Όλα έχουν τον ίδιο σχεδιασμό και το ύψος τους είναι 0.90 m. O σχεδιασμός τους είναι με κατακόρυφες παράλληλες μεταλλικές ράβδους και τρεις οριζόντιες μεταλλικές ράβδους, δύο εκ των οποίων λειτουργούν ως οδηγοί (άνω και κάτω) και η ανώτερη ως κουπαστή. 56

75 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΤΟΥ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ Στηθαίο διαθέτει μόνο ο εξώστης του σαλονιού, το οποίο έχει ύψος 0.20 m. Τόσο ο εξώστης του σαλονιού, όσο και ο εξώστης της κύριας όψης διαθέτουν επίστρωση από τσιμεντοπλακίδια όπως και οι περισσότερες κατοικίες της εποχής στη περιοχή. 57

76 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΤΟΥ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ 2.5. Το λογισμικό προσομοίωσης ΤΕΕ-ΚΕΝΑΚ Το προσομοιωτικό μοντέλο ΤΕΕ-ΚΕΝΑΚ χρησιμοποιήθηκε για τη διερεύνηση της ενεργειακής συμπεριφοράς του κτιρίου. Απεικονίζει την πραγματική εικόνα του κτιρίου, δηλαδή τη γεωμετρία, τη σύνθεση και τη λειτουργία του κελύφους του, καθώς και του περιβάλλοντος χώρου, δηλαδή των κτιρίων, τα οποία βρίσκονται στον περίγυρό του. Το ειδικό λογισμικό TEE-ΚΕΝΑΚ αναπτύχθηκε από την Ομάδα Εξοικονόμησης Ενέργειας, του Ινστιτούτου Ερευνών Περιβάλλοντος και Βιώσιμης Ανάπτυξης (ΙΕΠΒΑ) του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών (ΕΑΑ) στο πλαίσιο του προγράμματος συνεργασίας με το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας (ΤΕΕ). Εκτός από τη συμβολή μεγάλου αριθμού εξειδικευμένων επιστημόνων συμμετείχαν και απλοί χρήστες προκειμένου να ενσωματωθούν οι περισσότερες παρατηρήσεις από την πιλοτική διάθεσή του, ώστε να αναβαθμιστεί και να βελτιωθεί. Πλέον, αποτελεί ένα κοινό σημείο αναφοράς για τον υπολογισμό της ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων στην Ελλάδα. Το λογισμικό αυτό εφαρμόζει τους απαραίτητους αλγόριθμους για τον υπολογισμό της ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων στην, βασιζόμενο στην μεθοδολογία Ευρωπαϊκών προτύπων, καθώς και στα σχετικά εθνικά πρότυπα και στις αντίστοιχες τεχνικές οδηγίες. Σύμφωνα με το άρθρο 5 του ΚΕΝΑΚ, εφαρμόζεται η μέθοδος ημι-σταθερής κατάστασης μηνιαίου βήματος του Ευρωπαϊκού Προτύπου ΕΛΟΤ ΕΝ ISO 13790, και των υπολοίπων σχετικών προτύπων. Το λογισμικό ΤΕΕ-ΚΕΝΑΚ χρησιμοποιείται για τη διαδικασία ενεργειακής επιθεώρησης, προκειμένου για τον υπολογισμό ενεργειακής απόδοσης και ενεργειακής κατάταξη των κτηρίων, με σκοπό την έκδοση του Πιστοποιητικού Ενεργειακής Απόδοσης - ΠΕΑ. Επίσης, χρησιμοποιείται στο στάδιο σύνταξης και υποβολής Μελέτης Ενεργειακής Απόδοσης και μόνο για τους υπολογισμούς ενεργειακής απόδοσης και ενεργειακής κατάταξης του κτηρίου, προκειμένου να υπάρχει κοινή μεθοδολογία και αντιστοιχία των αποτελεσμάτων της μελέτης με εκείνα της ενεργειακής επιθεώρησης μετά την ολοκλήρωση κατασκευής του κτιρίου. Συγκεκριμένα, εισάγονται δεδομένα σχετικά με τα γεωμετρικά και τεχνικά χαρακτηριστικά των δομικών στοιχείων του κτιριακού κελύφους (θερμοφυσικές ιδιότητες δομικών στοιχείων, σκιάσεις κ.α.), καθώς και τα τεχνικά χαρακτηριστικά των απαραίτητων Η/Μ εγκαταστάσεων για τον 58

77 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΤΟΥ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ υπολογισμό της ενεργειακής απόδοσης/ενεργειακής κατάταξης του κτιρίου. Τα δεδομένα και τα αποτελέσματα των υπολογισμών, εκτυπώνονται σε αντίστοιχες αναφορές του λογισμικού. Το λογισμικό δεν υποστηρίζει τις μελέτες σχεδιασμού του κτιρίου (π.χ. αρχιτεκτονική μελέτη, μελέτη θέρμανσης, κλιματισμού και λοιπών Η/Μ εγκαταστάσεων), που υποβάλλονται για τα νέα κτίρια και οι οποίες πρέπει να προηγηθούν και είναι απαραίτητες για τους υπολογισμούς της Ενεργειακής Απόδοσης του κτιρίου. Μέσω των τελικών μελετών σχεδιασμού τεκμηριώνεται η εφαρμογή ή η αδυναμία εφαρμογής (στο βαθμό που αυτό επιτρέπεται) των ελάχιστων προδιαγραφών (σχεδιασμός κτιρίου, κτιριακού κελύφους και Η/Μ εγκαταστάσεων) για τα νέα και ριζικά ανακαινιζόμενα κτίρια, όπως ορίζονται στο άρθρο 8 του ΚΕΝΑΚ. Η τεκμηρίωση εφαρμογής ή αδυναμίας εφαρμογής των ελάχιστων προδιαγραφών θα πρέπει να αναφέρονται - περιγράφονται στο τεύχος της μελέτης Ενεργειακής Απόδοσης, όπως ορίζει το άρθρο 11 του κανονισμού [19]. 59

78 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΤΟΥ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ 2.6. Εξεταζόμενα σενάρια βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης του εξεταζόμενου κτιρίου Αντικείμενο της παρούσας διπλωματικής είναι η διερεύνηση της ενεργειακής απόδοσης της διατηρητέας κατοικίας με τα συγκεκριμένα χαρακτηριστικά, έτσι όπως αυτά αναλυτικά παρουσιάστηκαν στα προηγούμενα υποκεφάλαια, και η διατύπωση προτάσεων για τη βελτίωση της. Η έρευνα γίνεται με τη βοήθεια του λογισμικού TEE-KENAK. Κύριο σκοπό των επεμβάσεων αποτελεί η ενεργειακή αναβάθμιση του κτιρίου αλλά και η λειτουργία του με το χαμηλότερο κόστος. Γίνεται εύκολα αντιληπτό ότι οι μεγαλύτερες απώλειες ενέργειας αφορούν στη θέρμανση του κτιρίου, γεγονός που οφείλεται στην απουσία της θερμομόνωσης από όλα τα δομικά στοιχεία. Γι αυτό το λόγο, οι επεμβάσεις επικεντρώνονται στην ενίσχυση της θερμομονωτικής προστασίας, η οποία θα μειώσει τις θερμικές απώλειες από το κέλυφος του κτιρίου το χειμώνα και δευτερευόντως θα παρεμποδίσει την υπερθέρμανση των εσωτερικών χώρων το καλοκαίρι. Οι επεμβάσεις χρειάζεται να μελετηθούν προσεκτικά, ώστε τελικά να επιτευχθεί μια πιο φιλική προς το περιβάλλον και πιο άνετη προς τους χρήστες κατοικία. Στο παρόν κεφάλαιο θα παρουσιαστούν συνοπτικά τα ενδεικτικά σενάρια επεμβάσεων αναβάθμισης και βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης του κτιρίου. Σε πρώτο στάδιο, το κτίριο εξετάζεται στην υφιστάμενη κατάσταση βάση των παραδοχών που αναφέρθηκαν. Σε δεύτερο στάδιο, πραγματοποιούνται ορισμένες επεμβάσεις στο κτιριακό κέλυφος οι οποίες προσομοιώνονται κι αυτές στο λογισμικό. Τα αποτελέσματά τους καθώς και η αξιολόγηση τους περιγράφεται στα επόμενα κεφάλαια. Αρχικά απαιτείται ο υπολογισμός όλων των γεωμετρικών χαρακτηριστικών του κτιρίου, αλλά και οι διάφοροι συντελεστές που προσδιορίζουν τη θέση, τον προσανατολισμό και την σκίαση του (Παράρτημα I). Τα παραπάνω χαρακτηριστικά παραμένουν ίδια στα σενάρια που μελετώνται. Ειδικότερα αυτό που διαφοροποιείται σε κάθε σενάριο είναι ο συντελεστής θερμοπερατότητας των αδιαφανών και διάφανων στοιχείων του κελύφους. Στα συστήματα του κτιρίου έγινε χρήση του συστήματος αναφοράς για τη περίπτωση που το κτίριο δε διαθέτει σύστημα θέρμανσης για όλες τις περιπτώσεις των σεναρίων. 60

79 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΤΟΥ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ Οι επεμβάσεις που επιλέχθηκαν για την εξεταζόμενη κατοικία προέκυψαν σύμφωνα με το πλαίσιο των απαιτήσεων και τις αρχές που περιεγράφηκαν στο πρώτο κεφάλαιο της παρούσας διπλωματικής. Βασικό κριτήριο για την επιλογή τους είναι όχι μόνο το να μπορούν να εφαρμοστούν με ευκολία στο υφιστάμενο κτιριακό κέλυφος, αλλά και να βασίζονται στον ισχύοντα κανονισμό. Οι προτεινόμενες παρεμβάσεις που εξετάστηκαν για τη βελτίωση της θερμομονωτικής συμπεριφοράς περιλαμβάνουν : την προσθήκη θερμομόνωσης στα κατακόρυφα δομικά στοιχεία, την προσθήκη θερμομόνωσης στα οριζόντια δομικά στοιχεία και την αναβάθμιση των κουφωμάτων. Στο εξεταζόμενο κτίριο, οι ξυλόπηκτες τοιχοποιίες καταλαμβάνουν το μεγαλύτερο τμήμα της εξωτερικής επιφάνειάς του. Αυτός είναι ο λόγος που είναι απαραίτητη η βελτίωση της θερμικής συμπεριφοράς της διατηρητέας κατοικίας μέσω προσθήκης θερμομονωτικής στρώσης στους περιμετρικούς τσατμαδότοιχους. Ιδιαίτερα σημαντικές είναι και οι απώλειες μέσω της οροφής στις περιπτώσεις που δεν είναι κατάλληλα θερμομονωμένη, όπως και στην εξεταζόμενη. Πρόκειται τόσο για το τμήμα της κάτω από τη στέγη, όσο και για το τμήμα της που διαμορφώνεται ως δώμα. Επομένως, γίνεται μελέτη για την προσθήκη στρώματος θερμομόνωσης στοχεύοντας στο να επέρχεται η αναμενόμενη θερμική άνεση. Τέλος, πέρα από τις ήδη αναφερόμενες οδούς διαφυγής θερμότητας απαραίτητη είναι και η αναφορά στις απώλειες θερμότητας μέσω των κουφωμάτων. Πριν από τις επεμβάσεις χρειάζεται να ληφθούν υπόψη η αισθητική του κτιρίου και ο παραδοσιακός χαρακτήρας του, που είναι καίριας σημασίας να διατηρηθούν μετά από αυτές. Ως επακόλουθο, το υλικό των πλαισίων παραμένει το ξύλο, έτσι ώστε να σεβαστεί την αρχιτεκτονική του κτιρίου και να μην αλλοιώσει τη φυσιογνωμία του. 61

80 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΤΟΥ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ Υφιστάμενη κατάσταση (Σενάριο 0) Το σενάριο 0 αντικατοπτρίζει την σημερινή, υφιστάμενη κατάσταση της κατασκευής. Όπως έχει ήδη αναφερθεί το κτίριο δεν είναι μονωμένο. Με βάση την Τ.Ο.Τ.Ε.Ε /2017 προσδιορίστηκαν οι συντελεστές θερμοπερατότητας των δομικών στοιχείων (ο αναλυτικός τους υπολογισμός βρίσκεται στο Παράρτημα I) [20]: Πίνακας 2.2: Συντελεστές θερμοπερατότητας δομικών στοιχείων για την υφιστάμενη κατάσταση. Δομικό στοιχείο U (W/m 2 Κ) Umax (W/m 2 Κ) Ξυλόπηκτη τοιχοποιία σε επαφή με εξωτερικό αέρα Αργολιθοδομή σε επαφή με το έδαφος Ξύλινο δάπεδο σε επαφή με μη θερμαινόμενο χώρο Οριζόντια οροφή κάτω από τη μη θερμομονωμένη στέγη Δώμα Οι συντελεστές θερμοπερατότητας των διαφανών δομικών στοιχείων (Παράρτημα I) υπολογίστηκαν για κάθε κούφωμα ξεχωριστά με βάση τις σχέσεις που δίνονται παρακάτω. Οι τιμές τους συνοψίζονται στον πίνακα 2.3. Τα χαρακτηριστικά των κουφωμάτων είναι αυτά που περιεγράφηκαν στο Επίσης, υπολογίστηκε και η διείσδυση αέρα από χαραμάδες κουφωμάτων (Παράρτημα I). Σχέση Τεχνικής Οδηγίας [20] : Σχέση Τεχνικής Οδηγίας [20] : Σχέση Τεχνικής Οδηγίας [20] : 62

81 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΤΟΥ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ Πίνακας 2.3: Συντελεστές θερμοπερατότητας διαφανών στοιχείων στην υφιστάμενη κατάσταση. Κωδικός Είδος Κουφώματος Uw,διορθωμένο W/(m² K) K1 Παράθυρο K2 Παράθυρο K3 Παράθυρο K4 Παράθυρο K5 Παράθυρο K6 Παράθυρο K8 Παράθυρο K9 Παράθυρο K10 Παράθυρο K11 Παράθυρο K12 Μπαλκονόπορτα K13 Παράθυρο K14 Παράθυρο K15 Παράθυρο K16 Παράθυρο K17 Παράθυρο K19 Παράθυρο K20 Παράθυρο Umax W/(m² K) Ο Κ.Εν.Α.Κ. αποτελεί το κοινό σημείο αναφοράς στα σενάρια που ακολουθούν καθώς οι συντελεστές θερμοπερατότητας που προκύπτουν καλύπτουν τις ελάχιστες απαιτήσεις που αυτός ορίζει. Ειδικότερα, για την προσομοίωση της ενεργειακής συμπεριφοράς του εξεταζόμενου κτιρίου με την προσθήκη θερμoμονωτικής προστασίας διαμορφώνονται τρία ξεχωριστά σενάρια. 63

82 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΤΟΥ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ Σενάριο 1 Στο σενάριο 1, τοποθετείται θερμομόνωση - σε όλες τις εξωτερικές τοιχοποιίες, στο δώμα και στην οροφή κάτω από τη στέγη- με το ελάχιστο πάχος που ορίζει ο κανονισμός. Έτσι τα U και τα πάχη της θερμομόνωσης διαμορφώνονται ως εξής: Πίνακας 2.4: Συντελεστές θερμοπερατότητας δομικών στοιχείων για το σενάριο 1. Δομικό στοιχείο U (W/m 2 Κ) Umax (W/m 2 Κ) Ξυλόπηκτη τοιχοποιία σε επαφή με εξωτερικό αέρα Αργολιθοδομή σε επαφή με το έδαφος Οριζόντια οροφή κάτω από τη μη θερμομονωμένη στέγη Δώμα Πάχος θερμομόνωσης (m) Για τα κουφώματα επιλέγεται η λύση του διπλού κουφώματος. Τοποθετείται ένα δεύτερο κούφωμα στην εσωτερική παρειά προκειμένου να ελαχιστοποιούνται οι θερμικές απώλειες χάρη σε αυτό το σύστημα των δύο παραθύρων. Το επιπλέον κούφωμα έχει ακριβώς τα ίδια χαρακτηριστικά με το υπάρχον. Για τους συντελεστές θερμοπερατότητας των κουφωμάτων χρησιμοποιήθηκαν οι παρακάτω σχέσεις από τη τεχνική οδηγία και ο υπολογισμός τους παρουσιάζεται αναλυτικά στο Παράρτημα II [20]. Σχέση Τεχνικής Οδηγίας [20] : Σχέση Τεχνικής Οδηγίας [20] : Σχέση Τεχνικής Οδηγίας [20] : 64

83 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΤΟΥ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ Πίνακας 2.5: Συντελεστές θερμοπερατότητας διαφανών στοιχείων για το σενάριο 1. Κωδικός Κουφώματος Είδος Uw,διορθωμένο W/(m² K) K1 Παράθυρο K2 Παράθυρο K3 Παράθυρο K4 Παράθυρο K5 Παράθυρο K6 Παράθυρο K8 Παράθυρο K9 Παράθυρο K10 Παράθυρο K11 Παράθυρο K12 Μπαλκονόπορτα K13 Παράθυρο K14 Παράθυρο K15 Παράθυρο K16 Παράθυρο K17 Παράθυρο K19 Παράθυρο K20 Παράθυρο Umax W/(m² K) Σενάριο 2 Στο σενάριο 2, αυξάνεται το πάχος της θερμομόνωσης που τοποθετείται στα ίδια δομικά στοιχεία με το σενάριο 1. Συγκεκριμένα, προστίθενται 2 cm επιπλέον θερμομόνωση σε κάθε δομικό στοιχείο. 65

84 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΤΟΥ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ Πίνακας 2.6: Συντελεστές θερμοπερατότητας δομικών στοιχείων για το σενάριο 2. Δομικό στοιχείο U (W/m 2 Κ) Umax (W/m 2 Κ) Ξυλόπηκτη τοιχοποιία σε επαφή με εξωτερικό αέρα Αργολιθοδομή σε επαφή με το έδαφος Οριζόντια οροφή κάτω από τη μη θερμομονωμένη στέγη Δώμα Πάχος θερμομόνωσης (m) Επιλέγεται ξανά η λύση του διπλού κουφώματος μόνο που το δεύτερο κούφωμα που επιλέγεται έχει βελτιωμένες ιδιότητες συγκριτικά με αυτό που χρησιμοποιείται στο πρώτο εξεταζόμενο σενάριο. Έτσι τα U και τα πάχη της θερμομόνωσης διαμορφώνονται ως εξής: Πίνακας 2.7: Συντελεστές θερμοπερατότητας διαφανών στοιχείων για το σενάριο 2. Κωδικός Κουφώματος Είδος Uw,διορθωμένο W/(m² K) K1 Παράθυρο K2 Παράθυρο K3 Παράθυρο K4 Παράθυρο K5 Παράθυρο K6 Παράθυρο K8 Παράθυρο K9 Παράθυρο K10 Παράθυρο K11 Παράθυρο K12 Μπαλκονόπορτα K13 Παράθυρο K14 Παράθυρο K15 Παράθυρο K16 Παράθυρο K17 Παράθυρο K19 Παράθυρο K20 Παράθυρο Umax W/(m² K) 66

85 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΤΟΥ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ Για τους συντελεστές θερμοπερατότητας των κουφωμάτων χρησιμοποιήθηκαν οι παρακάτω σχέσεις από τη τεχνική οδηγία και ο υπολογισμός τους παρουσιάζεται αναλυτικά στο Παράρτημα II [20]. Σχέση Τεχνικής Οδηγίας [20] : Σχέση Τεχνικής Οδηγίας [20] : Σχέση Τεχνικής Οδηγίας [20] : Σενάριο 3 Τέλος, στο σενάριο 3, τοποθετείται θερμομόνωση στα ίδια δομικά στοιχεία προσαυξημένη κατά 2 cm. Κατά παρόμοιο τρόπο με το σενάριο 2, γίνεται χρήση ενός ενεργειακού κουφώματος. Τα χαρακτηριστικά του είναι αναβαθμισμένα σε σύγκριση με αυτά των σεναρίων 2,3. Πίνακας 2.8: Συντελεστές θερμοπερατότητας δομικών στοιχείων για το σενάριο 3. Δομικό στοιχείο U (W/m 2 Κ) Umax (W/m 2 Κ) Ξυλόπηκτη τοιχοποιία σε επαφή με εξωτερικό αέρα Αργολιθοδομή σε επαφή με το έδαφος Οριζόντια οροφή κάτω από τη μη θερμομονωμένη στέγη Δώμα Πάχος θερμομόνωσης (m) 67

86 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΤΟΥ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ Πίνακας 2.9: Συντελεστές θερμοπερατότητας διαφανών στοιχείων για το σενάριο 3. Κωδικός Είδος Κουφώματος Uw,διορθωμένο W/(m² K) K1 Παράθυρο K2 Παράθυρο K3 Παράθυρο K4 Παράθυρο K5 Παράθυρο K6 Παράθυρο K8 Παράθυρο K9 Παράθυρο K10 Παράθυρο K11 Παράθυρο K12 Μπαλκονόπορτα K13 Παράθυρο K14 Παράθυρο K15 Παράθυρο K16 Παράθυρο K17 Παράθυρο K19 Παράθυρο K20 Παράθυρο Umax W/(m² K) Αναφορικά με τον αερισμό διείσδυσης οι τιμές του διαφοροποιούνται ανά σενάριο ως εξής: Πίνακας 2.10: Αερισμός λόγω αεροστεγανότητας (διείσδυσης του αέρα) ανά εξεταζόμενο σενάριο. Υφιστάμενη κατάσταση Σενάριο Σενάριο Σενάριο Όγκος αέρα (m 3 /h) 68

87 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΤΟΥ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ Βιβλιογραφία 2 ου κεφαλαίου: [1] Μνημεία Δήμος Θεσσαλονίκης. [Έκδοση σε ψηφιακή μορφή]. Διαθέσιμο στο: [Ημερομηνία πρόσβασης: 06-Νοεμβρίου-2018]. [2] Υπολογισμός υψόμετρου & βάθος θάλασσας σε χάρτη, HelpPost.gr, 03-Αυγούστου [Έκδοση σε ψηφιακή μορφή]. Διαθέσιμο στο: [Ημερομηνία πρόσβασης: 27- Οκτωβρίου-2018]. [3] Google Maps, Google Maps. [Έκδοση σε ψηφιακή μορφή]. Διαθέσιμο στο: [Ημερομηνία πρόσβασης: 27-Οκτωβρίου-2018]. [4] «Απόφαση Αριθ. 8019», Φύλλο Εφημερίδας της Κυβερνήσεως, Τεύχος Τέταρτο, Αριθμός φύλλου 900, 15 Δεκεμβρίου, 1999 [5] Υπουργείο Πολιτισμού - 4η Εφορεία Νεωτέρων Μνημείων, Υπουργείο Βόρειας Ελλάδας, Νεώτερα μνημεία της Θεσσαλονίκης - Αφιέρωμα στα 2300 χρόνια της Θεσσαλονίκης. Θεσσαλονίκη, [6] Δήμος Θεσσαλονίκης - Χαρτογραφικό Portal. [Έκδοση σε ψηφιακή μορφή]. Διαθέσιμο στο: [Ημερομηνία πρόσβασης: 27-Οκτωβρίου-2018]. [7] ΤΕΕ/Τμ. Κ. Μακεδονίας Μ.Ε. Αρχιτεκτονικών θεμάτων, Ο.Ε. για την αναβάθμιση της Άνω Πόλης, Ομάδα Εργασίας ΤΕΕ/Τμ. Κ.Μακεδονίας, Δρ. Κων. Παρθενόπουλος (Επιστημονικός Υπεύθυνος) Α.Μ., Μάντσιου Αντιγόνη Α.Μ., Περιβέντα Μαρία Α.Μ. και Χαλιάζη Παναγιώτα Α.Μ., Παραδοσιακος οικισμός Άνω Πόλης Θεσσαλονίκης: Προτάσεις αναβάθμισης, Θεσσαλονίκη, Ιανουάριος

88 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΤΟΥ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ [8] Λ. Τσακτσίρας, Κ. Παπανθίμου, Γ. Μάντζιος, και Ν. Καλογήρου, Θεσσαλονίκη η πόλη και τα μνημεία της. Μαλλιάρης Παιδεία, [9] Υπουργείο Μακεδονίας- Θράκης, τίτλος μελέτης : «Αναθεώρηση ρυμοτομικού σχεδίου Άνω Πόλης Θεσσαλονίκης», Ιούνιος [10] Αναστασιάδης, Άγις. Θεσσαλονίκη: Άνω Πόλη. Αθήνα: Μέλισσα, [11] Μουτσόπουλος, Νικ. Κ., «Άνω Πόλη Θεσσαλονίκης. Μορφολογικές και κατασκευαστικές λεπτομέρειες, προτάσεις νέων κτισμάτων, ειδικές μελέτες», Υπουργείο Δημοσίων Έργων / Ομάδα Εργασίας Άνω Πόλεως Θεσσαλονίκης, Θεσσαλονίκη [12] Αναστασιάδης, Άγις. «Πολεοδομική διερεύνηση επέμβαση στην Πάνω Πόλη Θεσσαλονίκης», Εκδόσεις Παρατηρητής, 1982 [13] Σ. Αλεξιάδου, Ανάλυση, τεκμηρίωση υφιστάμενης κατάστασης και πρότασης αποκατάστασης : Κατοικία Νικολαίδη, Ακρίτα 3, Τσινάρι, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Θεσσαλονίκη, [14] «Ελληνική παραδοσιακή αρχιτεκτονική», Τόμος 7ος, Εκδοτικός Οίκος Μέλισσα, [15] Χαγιάτι Αρχιτεκτονική Ανάλυση Παραδοσιακών Κτηρίων και Συνόλων. [Έκδοση σε ψηφιακή μορφή]. Διαθέσιμο στο: [Ημερομηνία πρόσβασης: 11- Δεκεμβρίου- 2018]. [16] Εσωτερικά Χωρίσματα_Ξυλόπηκτος Τοίχος και Μπαγδατί Αρχιτεκτονική Ανάλυση Παραδοσιακών Κτηρίων και Συνόλων. [Έκδοση σε ψηφιακή μορφή]. Διαθέσιμο στο: [Ημερομηνία πρόσβασης: 11-Ιανουαρίου-2019]. 70

89 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΤΟΥ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ [17] Α. Κάππος και Κ. Λεωνίδας-Αλέξανδρος, Προσομοίωση Παραδοσιακών Κατασκευών από Ξυλόπηκτη Τοιχοποιία, παρουσιάστηκε στο 3o Πανελλήνιο Συνέδριο Αντισεισμικής Μηχανικής & Τεχνικής Σεισμολογίας, Αθήνα, [18] Θ. Καραμπέκος και Κ. Μιχαλάκης, Σημειώσεις Οικοδομικής ΙΙ. Τ.Ε.Ι Λάρισας, Παράρτημα Τρικάλων, Τμήμα: Ανακαίνιση και αποκατάσταση κτιρίων, [19] ΤΕΕ_ΚΕΝΑΚ. [Έκδοση σε ψηφιακή μορφή]. Διαθέσιμο στο: _kenak. [Ημερομηνία πρόσβασης: 23-Οκτωβρίου-2018]. [20] Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος, Τεχνική Οδηγία : Τ.Ο.Τ.Ε.Ε /2017 Αναλυτικές εθνικές προδιαγραφές παραμέτρων για τον υπολογισμό της ενεργειακής απόδοσης κτηρίων και την έκδοση του πιστοποιητικού ενεργειακής απόδοσης (σύμφωνα με την αναθεώρηση του Κ.Εν.Α.Κ.). Σεπτέμβριος

90 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΤΟΥ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ 72

91 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΕΣ ΕΠΕΜΒΑΣΕΙΣ Κεφάλαιο 3 : Οικοδομικές επεμβάσεις Στα διατηρητέα κτίρια, οι δυνατότητες επεμβάσεων εξοικονόμησης ενέργειας καθορίζονται από περιοριστικές παραμέτρους. Όταν επιχειρεί κανείς μια οικοδομική επέμβαση θα πρέπει να έχει υπόψη του ότι ουσιαστικά επεμβαίνει στις διαμορφωμένες ισορροπίες που έχουν αναπτυχθεί με την πάροδο του χρόνου μεταξύ περιβάλλοντος και κτιρίου, οι οποίες καθορίζουν τη γενική φυσική συμπεριφορά του τελευταίου. Σε υφιστάμενα κτίρια, όπως το εξεταζόμενο, οι δυνατές λύσεις προτείνονται με γνώμονα την ενεργειακή κατανάλωση του κτιρίου, με επιδιωκόμενο αποτέλεσμα τον περιορισμό των θερμικών απωλειών από το κέλυφος του κτιρίου το χειμώνα και την παρεμπόδιση της υπερθέρμανσης των εσωτερικών χώρων το καλοκαίρι, τις γενικές αρχές των επεμβάσεων, οι οποίες πρέπει να τηρούνται κάθε φορά, καθώς και τις ιδιαιτερότητες του εκάστοτε κτιρίου [1] Η θερμομονωτική προστασία του κελύφους Η θερμομόνωση συνδέεται με τον περιορισμό της κατανάλωσης ενέργειας στα κτίρια, αλλά και με το κόστος κατασκευής και λειτουργίας τους. Έχει ως στόχο να εμποδίσει το μέγεθος των ροών θερμότητας από το εσωτερικό στο εξωτερικό περιβάλλον και αντίστροφα. Φυσικά, οι θερμικές αυτές ροές είναι αδύνατο να εμποδιστούν πλήρως. Η εφαρμογή της θερμομόνωσης επιδρά όμως καθοριστικά στη βελτίωση του εσωκλίματος, επιτυγχάνοντας συνθήκες θερμικής άνεσης. Συγχρόνως, συνεισφέρει και στην ανθεκτικότητα ενός κτιρίου, καθώς περιορίζει τις φθορές εξαιτίας της υγρασίας και των κλιματικών συνθηκών. Ταυτόχρονα, δεν μπορεί να παραληφθεί ότι αποτελεί έναν από τους πιο αποδοτικούς τρόπους μείωσης των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα (CO2). Επομένως, τα στάδια της επιλογής της θέσης, του είδους και του υλικού της είναι καίριας και όχι δευτερεύουσας σημασίας. Προηγείται πάντοτε στοχευμένη έρευνα για τις ανάγκες της εκάστοτε κατασκευής. Με τη σωστή κρίση του μηχανικού επιλέγεται ο βέλτιστος συνδυασμός των παραπάνω παραμέτρων. Στη συνέχεια, έπεται η σωστή εφαρμογή της μόνωσης. Ασφαλώς, 73

92 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΕΣ ΕΠΕΜΒΑΣΕΙΣ όλες οι ενέργειες πραγματοποιούνται με την ακριβή τήρηση των προδιαγραφών κάθε υλικού και των κανονισμών που ισχύουν. Οι βασικές αρχές της θερμομόνωσης, από τις οποίες εξαρτάται η μελέτη και η σωστή εφαρμογή της σε ένα κτίριο, είναι: η θερμοχωρητικότητα των στοιχείων κατασκευής, η θερμομονωτική ικανότητα (αντίσταση θερμοδιαφυγής - 1/λ) των υλικών, οι συντελεστές θερμικής αγωγιμότητας και οι απαιτήσεις θερμομόνωσης που επιβάλει ο Κ.Εν.Α.Κ. [2]. Το εξεταζόμενο κτίριο, όπως προαναφέρθηκε, εντάσσεται στη κλιματική ζώνη Γ καθώς βρίσκεται στη Θεσσαλονίκη. Το κλίμα της μπορεί να θεωρηθεί μεσογειακό και υγρό, όμως εμπεριέχει και ηπειρωτικά χαρακτηριστικά ανά εποχές. Η θερμοκρασία παρουσιάζει τις μεγαλύτερες τιμές της τον Ιούλιο και τις μικρότερες τον Ιανουάριο. Οι χειμώνες είναι ήπιοι έως κρύοι και βροχεροί, ενώ τα καλοκαίρια είναι θερμά [3]. Άμεση απόρροια των παραπάνω είναι ότι το κτίριο μέσω της θερμομόνωσης πρέπει να μπορεί να προστατεύεται, όχι μόνο από τις χαμηλές θερμοκρασίες, αλλά και από την έντονη ηλιακή ακτινοβολία. Εκτός από τα καιρικά φαινόμενα που επικρατούν και επηρεάζουν τη κατασκευή, καθοριστικός παράγοντας σχετικά με τη διάρκεια του ηλιασμού και το ποσό της ηλιακής ακτινοβολίας που αυτή δέχεται είναι ο προσανατολισμός της. Στη συγκεκριμένη περίπτωση είναι νοτιοανατολικός και θεωρείται σχετικά ευνοϊκός αφού ο νότιος προσανατολισμός (με μικρή απόκλιση 20º) είναι ο πιο κατάλληλος για τη διάταξη των ανοιγμάτων. Παράλληλα με τα παραπάνω, για την επιλογή οποιασδήποτε λύσης θερμομόνωσης καλό θα ήταν να ληφθεί υπόψη και το ποσοστό των άμεσα εκτεθειμένων στις καιρικές συνθήκες επιφανειών του κτιρίου, σε συσχέτιση με τον όγκο του. Το κτίριο που μελετάται είναι ελεύθερο στο χώρο γεγονός που αυτομάτως αυξάνει τα ποσά ενέργειας που απαιτεί η ομαλή λειτουργία του. Κατά κανόνα, το ίδιο κτίριο χρειάζεται καλύτερη θερμομονωτική προστασία στη περίπτωση που οι πλευρές του δεν εφάπτονται πουθενά συγκριτικά με τη περίπτωση που εντάσσεται σε ένα συνεχές σύστημα δόμησης. 74

93 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΕΣ ΕΠΕΜΒΑΣΕΙΣ Θα αποτελούσε σοβαρή παράλειψη να μην τονιστεί η επιρροή των κουφωμάτων, καθώς επηρεάζουν σημαντικά τη ροή θερμότητας. Φυσικά, η ανεπιθύμητη μετάδοση της θερμότητας του αέρα ενός εσωτερικού χώρου προς την ατμόσφαιρα ή προς ψυχρότερους γειτονικούς χώρους το χειμώνα και αντίστροφα το καλοκαίρι εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από το είδος των κουφωμάτων που το κτίριο διαθέτει. Όπως έχει ήδη αναφερθεί στο Κεφάλαιο 2, το κτίριο που μελετάται διαθέτει ξύλινα κουφώματα. Το πλήθος τους δεν είναι ιδιαίτερα μεγάλο, καθώς υπάρχουν και όψεις που δεν διαθέτουν καθόλου ανοίγματα (Σχήμα 2.2, Σχήμα 2.3). Το μέγεθός τους κυμαίνεται στα συμβατικά όρια με πλάτη που δε ξεπερνούν τα 1.35 m και με ύψη που κυμαίνονται από 0.9 m έως 2.55 m. Όπως αναλύθηκε και στο κεφάλαιο 1.2., οι κυριότεροι τρόποι θερμομόνωσης είναι τέσσερις. Ωστόσο, δε κρίνονται όλοι κατάλληλοι για το κτίριο το οποίο μελετάται στην παρούσα διπλωματική, καθώς αυτό παρουσιάζει κάποιες ειδικές απαιτήσεις και χαρακτηριστικά. Από τη μία πλευρά, πρόκειται για ένα κτίριο συνεχούς χρήσης, αφού χρησιμοποιείται ως κατοικία, και στις περιπτώσεις αυτές προτείνεται η λύση της εξωτερικής θερμομόνωσης. Από την άλλη πλευρά, δε πρέπει να παραλειφθεί ότι η θερμομόνωση θα τοποθετηθεί σε ένα κτίριο που έχει κηρυχθεί διατηρητέο και εντάσσεται στον παραδοσιακό οικισμό της Άνω Πόλης. Είναι γνωστό, ότι στα κτίρια αυτής της κατηγορίας απαγορεύεται η οποιαδήποτε παρέμβαση ή αλλοίωση στην αρχιτεκτονική μορφολογία των όψεων. Κατά συνέπεια, η τοποθέτηση εσωτερικής θερμομόνωσης αποτελεί μονόδρομο, αφού η νομοθεσία για τα διατηρητέα επιτάσσει τεχνικές σαν αυτή. Απορρίπτει όμως άλλες, όπως για παράδειγμα την εξωτερική θερμομόνωση, η οποία θα μορφοποιούσε τις διατηρητέες προσόψεις των κτιρίων. Σε γενικότερο πλαίσιο, δε παύει να ισχύει ότι όποια τεχνική και αν τελικώς επιλεγεί, πρέπει να παρέχει επαρκή θερμική αντίσταση. Πρώτα απ όλα είναι απαραίτητο να πληρούνται οι ελάχιστες απαιτήσεις θερμομόνωσης βάση του Κ.ΕΝ.Α.Κ.. Ακόμη, η προστασία από τον θόρυβο και τη διείσδυση νερού αποτελούν βασικές απαιτήσεις. Τέλος, χρειάζεται η κατάλληλη προσοχή κατά τη μόνωση όλων των δομικών στοιχείων έτσι ώστε να περιοριστούν οι θερμογέφυρες επιτυχώς και να αποφευχθούν ανεπιθύμητα φαινόμενα όπως η συμπύκνωση των υδρατμών. Η δημιουργία των θερμογεφυρών είναι αναπόφευκτη και η αντιμετώπισή τους κρίνεται δύσκολη, κυρίως σε προβόλους και στις επαφές μεταξύ κάθετων και οριζόντιων δομικών στοιχείων. Η θερμομόνωση πρέπει να τοποθετείται περιμετρικά και σε όλες τις επιφάνειες από τις οποίες είναι δυνατό να 75

94 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΕΣ ΕΠΕΜΒΑΣΕΙΣ διαφύγει θερμότητα, από τη στέγη ως τα θεμέλια, με σκοπό να διαφεύγουν τα ελάχιστα δυνατά ποσά. Τα συνηθισμένα θερμομονωτικά υλικά είναι τα εξής : πετροβάμβακας, αφρώδης εξηλασμένη πολυστερίνη, υαλοβάμβακας, διογκωμένη πολυστερίνη, πολυουρεθάνη, ξυλόμαλλο, αφρώδες γυαλί, περλίτης και φελλός. Για το εξεταζόμενο κτίριο επιλέχθηκε ο πετροβάμβακας, ως βασικό θερμομονωτικό υλικό. Πρόκειται για ένα υλικό που έχει εδραιωθεί στις ελληνικές κατασκευές τη τελευταία δεκαετία. Είναι ανόργανο, ελαφρύ και ινώδες. Οι πρώτες ύλες που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή του είναι ο δολομίτης, ο ασβεστόλιθος, ο βωξίτης καθώς και πλουτώνια πετρώματα χωρίς την προσθήκη χαλαζία. Υπάρχει μια ποικιλία προϊόντων πετροβάμβακα σε ρολά και πλάκες σε διάφορες διαστάσεις και με διαφορετική πυκνότητα, κατάλληλα για διαφορετικές εφαρμογές. Συγκεκριμένα συναντάται ως : πάπλωμα ενισχυμένο με μεταλλικό πλέγμα, πάπλωμα με προστατευτικό φύλλο αλουμινίου στη μία όψη, απλές ή ενισχυμένες πλάκες (εξαρτάται από τη πυκνότητα του πετροβάμβακα), χύμα υπό κοκκώδη μορφή και ως κογχύλια [4]. 76

95 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΕΣ ΕΠΕΜΒΑΣΕΙΣ Για τη θερμομόνωση των εξωτερικών τοιχοποιιών και της οροφής κάτω από τη στέγη κρίνεται κατάλληλη η χρήση πετροβάμβακα. Είναι άοσμο υλικό, επιθυμητό χαρακτηριστικό για την τοποθέτηση του στην εσωτερική παρειά των εξωτερικών τοίχων, και έχει χρώμα φαιοκίτρινο. Για την θερμομόνωση της οροφής κάτω από τη στέγη πετροβάμβακας σε μορφή παπλώματος, ενώ για τις τοιχοποιίες προτιμώνται σκληρές πλάκες. Με βάση την ισχύουσα τεχνική οδηγία, οι τιμές του συντελεστή θερμικής αγωγιμότητας (λ) για τις σκληρές πλάκες κυμαίνονται από έως W/(m K), ενώ η πυκνότητα του υλικού κυμαίνεται μεταξύ 50 και 180 kg/m 3. Ο πετροβάμβακας σε μορφή παπλώματος διατίθεται σε πυκνότητες από 40 έως 100 kg/m 3, ενώ οι τιμές του συντελεστή θερμικής αγωγιμότητας κυμαίνονται από έως W/(m K). Ωστόσο, στην κοκκώδη του μορφή η θερμική αγωγιμότητα λαμβάνει μεγαλύτερη τιμή, γύρω στα W/(m K). Η επιλογή του πετροβάμβακα προσφέρει πολλαπλά οφέλη στη κατασκευή. Συγκεκριμένα, δε βασίζεται μόνο στις καλές θερμομονωτικές ιδιότητές του, αλλά και στο γεγονός ότι θεωρείται από τα πιο ηχομονωτικά υλικά, καθώς περιορίζει τη μετάδοση των αερόφερτων ήχων. Θα εκπληρώνει παράλληλα και την απαίτηση για πυροπροστασία. Πρόκειται για ένα άκαυστο υλικό, δεν αναφλέγεται και δε συντηρεί τη φωτιά. Έχει αποδεδειχθεί ότι μπορεί να αντέξει (ανάλογα με τη ποιότητα και τη μορφή του) έως και 750 C. Επίσης, στα πλεονεκτήματά του συγκαταλέγεται το γεγονός ότι δεν προσβάλλεται από έντομα, παράσιτα και χημικές ουσίες (π.χ. διαλύτες). Χάρη στη σύγχρονη επεξεργασία έχει την ιδιότητα να μη συγκρατεί την υγρασία. Με το πέρασμα του χρόνου, ο πετροβάμβακας διατηρεί όλες τις ιδιότητές του, καθώς δε φθείρεται αλλά ούτε και αποσυντίθεται. Εξίσου σημαντικό χαρακτηριστικό του είναι η εύκολη μεταφορά και τοποθέτησή του [4]. Τέλος, ο πετροβάμβακας διακρίνεται και για την άριστη συμπεριφορά τους στους διαχεόμενους υδρατμούς. Οι τιμές του συντελεστή αντίστασης στη διάχυση υδρατμών (μ) ξεκινούν από το 1 και φτάνουν ως το 1.5 [5]. Επομένως, ο πετροβάμβακας ικανοποιεί τις απαιτήσεις των δομικών στοιχείων στα οποία τοποθετείται. 77

96 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΕΣ ΕΠΕΜΒΑΣΕΙΣ Εικόνα 3.1: Απλές πλάκες πετροβάμβακα [6]. Το δώμα διαμορφώνεται ως αντεστραμμένο με αποτέλεσμα να είναι επιθυμητή η προστασία του από την υγρασία. Επομένως για τις επεμβάσεις σε αυτό επιλέγεται η χρήση αφρώδους εξηλασμένης πολυστερίνης (Extruded Polystren - ΧPS). Πρόκειται για ένα αφρώδες, άοσμο υλικό με δομή κλειστών κυψελίδων διαμέτρου από 0.05 mm έως 0.50 mm. Με τη διαδικασία πολυμερισμού και διαρκούς εξέλασης παίρνει τη μορφή θερμομονωτικών πλακών. Στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια χρησιμοποιείται κατά κόρον για θερμομόνωση τοίχων και μονώσεις ταρατσών, καθώς εμφανίζει κάποια σημαντικά πλεονεκτήματα. Το χρώμα της αφρώδους εξηλασμένης πολυστερίνης είναι συνήθως ανοιχτό πράσινο ή γαλάζιο και είναι διαθέσιμη σε πυκνότητες 30 με 40 kg/m 3. Κυκλοφορεί στο εμπόριο σε μορφή πλακών, με ή χωρίς αναβαθμίδα (πατούρα), με αρκετά χαμηλό συντελεστή θερμική αγωγιμότητας (λ) που κυμαίνεται μεταξύ και W/(m K). Υπάρχουν ακόμη και οι πλάκες με την προσθήκη άνθρακα οι οποίες παρουσιάζουν μικρότερες τιμές στο συντελεστή θερμικής αγωγιμότητάς τους ( W/(m K)) [4]. Η αφρώδης εξηλασμένη πολυστερίνη διαθέτει ένα ευρύτατο πεδίο εφαρμογών αφού χρησιμοποιείται για την θερμομόνωση των εξωτερικών τοιχοποιιών, καθώς και δοκαριών, τοιχίων και υποστυλωμάτων (σε οποιαδήποτε θέση). Μάλιστα, στις περιπτώσεις που επιλέγεται εσωτερική θερμομόνωση των εξωτερικών τοιχοποιιών μπορούν να χρησιμοποιηθούν πλάκες οι οποίες στη μία τους όψη έχουν επικολλημένη γυψοσανίδα. Η αφρώδης εξηλασμένη πολυστερίνη επιλέγεται όμως και για δάπεδα αλλά και δώματα (αντεστραμμένα ή συμβατικά) με σκοπό εκτός 78

97 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΕΣ ΕΠΕΜΒΑΣΕΙΣ από τη θερμομόνωσή τους και την προστασία τους από την υγρασία. Συναντάται επίσης η χρήση της σε ψευδοροφές και σε πλάκες οροφής κάτω από κεκλιμένες στέγες [4]. Ωστόσο, σε κάθε περίπτωση πρέπει να λαμβάνονται υπόψη όλα τα χαρακτηριστικά του υλικού πριν την επιλογή του. Αρχικά, η εξηλασμένη πολυστερίνη προσβάλλεται από τρωκτικά και έντομα. Επιπλέον, η αντοχή της στην υπεριώδης ηλιακή ακτινοβολία είναι μικρή και για το λόγο αυτό κρίνεται απαραίτητη η προστασία της. Δε πρέπει να εκτίθεται σε πολύ υψηλές θερμοκρασίες (αντέχει ως 75 ºC) και κατ επέκταση χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή σε περιπτώσεις, όπως αυτή του εξεταζόμενου κτιρίου, που επιλέγεται για τοποθέτηση σε δώμα. Σχετικά με την φωτιά, η εξηλασμένη πολυστερίνη θεωρείται εύφλεκτο υλικό. Ωστόσο καίγεται μόνο παρουσία φλόγας, την οποία μπορεί και να σβήσει, ως αυτοσβενόμενο υλικό Τέλος, οι τιμές του συντελεστή αντίστασης στη διάχυση υδρατμών κυμαίνονται μεταξύ 80 και 250. Όπως προαναφέρθηκε, η επιλογή της αφρώδους εξηλασμένης πολυστερίνης στηρίζεται στη μεγάλη θλιπτική αντοχή, αλλά κυρίως στο σημαντικότερο πλεονέκτημα της, που είναι η ιδιότητα της να μην επηρεάζεται από τη βροχή, το χιόνι και την παγωνιά. Η ελάχιστη υδατοαπορρόφησή της οφείλεται στην κλειστή δομή των κυψελίδων της που αποτρέπει την απορρόφηση υγρασίας. Συγκεκριμένα, απορροφά ελάχιστες ποσότητες νερού, με μέγιστη απορροφητικότητα που φθάνει το 0.1% - 0.2% του όγκου του υλικού. Εικόνα 3.2: Πλάκες αφρώδους εξηλασμένης πολυστερίνης [7]. 79

98 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΕΣ ΕΠΕΜΒΑΣΕΙΣ 3.2. Οικοδομικές επεμβάσεις Σε αυτό το κεφάλαιο θα περιγράφουν όλες οι οικοδομικές επεμβάσεις που θα εξεταστούν στο εξεταζόμενο κτίριο. Ειδικότερα οι επεμβάσεις που θα αναλυθούν παρακάτω είναι οι εξής: η θερμομόνωση της εξωτερικής τοιχοποιίας, η θερμομόνωση του δαπέδου του ισογείου, η θερμομόνωση του δώματος, η θερμομόνωση της οροφής κάτω από τη στέγη και η αναβάθμιση των κουφωμάτων. Η επιτυχία των εφαρμογών εξαρτάται: από την ποιότητα των υλικών που θα χρησιμοποιηθούν, από τη συμβατότητά των υλικών με τα ήδη υπάρχοντα στο εξεταζόμενο κτίριο, από την αυστηρή τήρηση των κανόνων οικοδομικής, ιδιαίτερα στα ευπαθή σημεία και στις θέσεις λεπτομερειών και από την εκτέλεση των εργασιών από εξειδικευμένο και έμπειρο συνεργείο Θερμομόνωση της εξωτερικής περιμετρικής τοιχοποιίας (εσωτερικά) Οι οικοδομικές εργασίες που θα πραγματοποιηθούν σε σχέση με την τοιχοποιία αφορούν στην αναδρομική προσθήκη θερμομονωτικής στρώσης εσωτερικά και την επικάλυψή της με γυψοσανίδα. Η μέθοδος αυτή εφαρμόζεται σε όλο το πλάτος και ύψος της τοιχοποιίας. Όσον αφορά το θερμομονωτικό υλικό, επιλέγεται ο πετροβάμβακας. Οι θερμομονωτικές πλάκες 80

99 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΕΣ ΕΠΕΜΒΑΣΕΙΣ μπορούν να στερεωθούν στην εσωτερική πλευρά των τοίχων, είτε με μηχανική στήριξη, είτε με κόλλα. Για τη περίπτωση του εξεταζόμενου κτιρίου επιλέγεται τοποθέτηση πλακών πετροβάμβακα στις ενδιάμεσες θέσεις ενός μεταλλικού σκελετού πάνω στον οποίο θα βιδωθούν οι γυψοσανίδες. Στο πρώτο στάδιο, αφαιρούνται όλες οι προεξοχές, όπως τα κατωκάσια, τυχόν γύψινα διακοσμητικά που υπάρχουν στην τοιχοποιία και οι εγκαταστάσεις ηλεκτρισμού (πρίζες). Εφόσον το επίχρισμα είναι σε καλή κατάσταση κρίνεται ότι δεν υφίσταται λόγος καθαίρεσης του. Γενικότερα, το υπόβαθρο πρέπει να έχει καθαριστεί πλήρως από τυχόν υπολείμματα οικοδομικών υλικών, ξένα σώματα, σκόνες, καθώς επίσης και από σαθρά υλικά. Στη συνέχεια, δημιουργείται ο σκελετός για την γυψοσανίδα πάνω στο εσωτερικό επίχρισμα της υφιστάμενης τοιχοποιίας. Ο σκελετός αποτελείται από ορθοστάτες, στρωτήρες και συνδετήριες δοκίδες από γαλβανισμένη λαμαρίνα (Εικόνα 3.3). Οι ορθοστάτες είναι επιμήκεις μεταλλικές ράβδους διατομής Π. Τοποθετούνται σε αξονικές αποστάσεις των 40 ή 60 εκατοστών μεταξύ τους. Οι αποστάσεις αυτές συνιστάται να είναι είτε ίσες, είτε υποπολλαπλάσιες του πλάτους των θερμομονωτικών πλακών, έτσι ώστε οι θέσεις τους να συμπίπτουν με αυτές των αρμών δύο γειτονικών πλακών. Για το εξεταζόμενο κτίριο επιλέγονται αποστάσεις των 60 cm. Οι ορθοστάτες πατούν και στερεώνονται μέσα στους στρωτήρες με τις ελεύθερες πλευρές της διατομής τους παράλληλα προς το μήκος των στρωτήρων με τη χρήση κομματιών λαμαρίνας και αυτοδιάτρητων λαμαρινόβιδων. Οι στρωτήρες τοποθετούνται οριζόντια, ένας στο δάπεδο και ένας στην οροφή. Η διατομή τους είναι ίδια με αυτή των στρωτήρων. Λειτουργούν και ως οδηγοί κατά την κατασκευή του σκελετού. Οι συνδετήριες δοκίδες, συνδέουν εγκάρσια τους ορθοστάτες μεταξύ τους προσδίδοντας μεγαλύτερη σταθερότητα στο σκελετό. Η στερέωση τους γίνεται με χτυπητά βύσματα. 81

100 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΕΣ ΕΠΕΜΒΑΣΕΙΣ Κατά αυτόν τον τρόπο, το σύστημα στρωτήρων, ορθοστατών και συνδετήριων δoκiδων σχηματίζει έναν ομοεπίπεδο ορθογωνικό κάνναβο. Οι επιφάνειες του απαιτούν καλό καθάρισμα από σκόνες και υπολείμματα οικοδομικών υλικών. Αφότου συναρμολογηθεί ο σκελετός έπεται το στάδιο της στερέωσης των πλακών πετροβάμβακα μεταξύ των διακένων που έχουν σχηματιστεί. Μέσα από το διάκενο διέρχονται ακόμη οι καλωδιώσεις των ηλεκτρικών εγκαταστάσεων μέσω οπών που διανοίγονται στην επιφάνεια των ορθοστατών. Οι πλάκες πετροβάμβακα τοποθετούνται με τη μεγάλη τους διάσταση παράλληλη προς τους ορθοστάτες και στερεώνονται στο υπόβαθρο με πλατυκέφαλα βύσματα. Έπειτα, στερεώνονται τα κομμάτια της γυψοσανίδας επάνω στον σκελετό, με τη βοήθεια τάκων (στοιχεία ανάρτησης), αφήνοντας απόσταση πάνω από το δάπεδο ίση με 1.5 cm. Η στερέωση των γυψοσανίδων στους ορθοστάτες πραγματοποιείται με κοχλιώσεις. Οι βίδες θα πρέπει να τοποθετηθούν κάθετα στη γυψοσανίδα, να εισχωρούν τουλάχιστον κατά 1 cm μέσα στο μεταλλικό σκελετό και να απέχουν μεταξύ τους 25 cm, ώστε να αποφεύγονται οι παραμορφώσεις των πλακών. Εναλλακτικά, υπάρχει η δυνατότητα η επικάλυψη του θερμομονωτικού υλικού να γίνει με κονιάματα, τσιμεντοσανίδα ή σανίδες ορυκτών υλών. Με την ολοκλήρωση της διαδικασίας κάλυψης του σκελετού και του πετροβάμβακα με τα κομμάτια γυψοσανίδας ξεκινούν οι διαδικασίες τελειώματος, που περιλαμβάνουν την αρμολόγηση των γυψοσανίδων και το φινίρισμα τους. Στα σημεία στα οποία η γυψοσανίδες εφάπτονται η μία πάνω στην άλλη δημιουργείται μια εσοχή. Με τη χρήση κοπιδιού τοποθετείται σε αυτή ισχυρό υλικό αρμολόγησης (στόκος) και αυτοκόλλητη δικτυωτή υαλοταινία αρμού. Όλες οι γωνίες (ακμές) του υποστρώματος ενισχύονται με διάτρητα γωνιακά ελάσματα λαμαρίνας (γωνιόκρανα). Τα ελάσματα αυτά στερεώνονται πάνω στις γυψοσανίδες μέσω ειδικών βιδών. Ακόμη, στα τελειώματα και στις γωνίες της γυψοσανίδας πραγματοποιείται η αρμολόγηση και το στοκάρισμα προκειμένου να δημιουργηθεί μία ενιαία επιφάνεια. Επομένως κατά την αρμολόγηση καλύπτουμε με στόκο : τα σημεία που εφάπτονται οι γυψοσανίδες, όλες τις ακμές που υπάρχουν γωνιακά ελάσματα και όλες τις κεφαλές από τις βίδες που στερεώνουν τις γυψοσανίδες. 82

101 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΕΣ ΕΠΕΜΒΑΣΕΙΣ Αφού ολοκληρωθούν τα παραπάνω απαιτούνται 24 ώρες ώσπου να ξεκινήσει το τρίψιμο όλων των επιφανειών με γυαλόχαρτο. Στο στάδιο αυτό επανατοποθετούνται τα κατωκάσια, που είχαν αφαιρεθεί στην αρχή της εργασίας και τοποθετούνται τα νέα γύψινα διακοσμητικά οροφής. Ωστόσο, χρειάζεται μία εκ νέου επικάλυψη με στόκο όλων των επιφανειών που είχαν στοκαριστεί στη φάση κατασκευής της γυψοσανίδας. Μετά το πέρας 8 ωρών ο στόκος στεγνώνει πλήρως και προτείνεται δεύτερο τρίψιμο με γυαλόχαρτο με σκοπό να διευκολυνθεί η πρόσφυση των στρώσεων που ακολουθούν. Στις γωνίες για ευκολία χρησιμοποιούνται κύβοι από γυαλόχαρτο. Στην τοιχοποιία των υγρών χώρων τοποθετείται ανθυγρή γυψοσανίδα. Ακολουθεί το αστάρωμα της επιφάνειας τους με υδατοδιαλυτό αστάρι. Αφού στεγνώσει η επιφάνεια εφαρμόζεται στεγανοποιητική στρώση με επαλείψιμο υλικό ασφαλτικής βάσης. Ακολούθως, και αφού στεγνώσει η επιφάνεια, εφαρμόζεται η κόλλα πλακιδίων με ειδική οδοντωτή σπάτουλα (οριζόντιες αυλακώσεις) και επικολλώνται τα πλακίδια. Οι αρμοί των πλακιδίων σφραγίζονται με ειδικό στόκο ακρυλικής βάσης. Τέλος, στις γωνίες χρησιμοποιούνται ειδικά πλαστικά προφίλ (φαλτσογωνίες πλακιδίων) [8], [9]. Σημειώνεται επίσης, ότι το πάχος θερμομόνωσης που τοποθετείται σε κάθε σενάριο είναι κοινό τόσο για το τμήμα της τοιχοποιίας από λιθοδομή τόσο και για το τμήμα της τοιχοποιίας από τσατμά και λαμβάνεται το μέγιστο από τις απαιτήσεις της κάθε διατομής. Ο υπολογισμός του U του τσατμαδότοιχου είναι αυτός που οδηγεί στον υπολογισμό του ενιαίου πάχους θερμομόνωσης και όχι αυτός του U της αργολιθοδομής. Εικόνα 3.3: Ορθοστάτες και στρωτήρες μεταλλικού καννάβου πριν την προσθήκη θερμομονωτικών πλακών [9]. 83

102 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΕΣ ΕΠΕΜΒΑΣΕΙΣ Εικόνα 3.4: Τοποθέτηση θερμομόνωσης στο μεταλλικό σκελετό [9]. Εικόνα 3.5: Τοιχοποιία με εσωτερική θερμομόνωση και γυψοσανίδες [10]. Στα σενάρια 1,2,3 οι τοιχοποιίες διαμορφώνονται με τον ίδιο τρόπο, διαφέροντας κάθε φορά στο πάχος των πλακών πετροβάμβακα. Συνεπώς, οι τοιχοποιίες μετά τη προσθήκη θερμομόνωσης διαμορφώνονται ως εξής: 84

103 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΕΣ ΕΠΕΜΒΑΣΕΙΣ Σχήμα 3.1: Λεπτομέρεια της ξυλόπηκτης τοιχοποιίας μετά τη προσθήκη θερμομόνωσης [Πρωτότυπο] Θερμομόνωση του δαπέδου του ισογείου Η τοποθέτηση αναδρομικής θερμομονωτικής προστασίας και στο ξύλινο δάπεδο ακολουθεί τις βασικές αρχές που διέπουν τις επεμβάσεις στους ξύλινους φορείς, οι οποίες είναι: η διατήρηση των υφιστάμενων δοκών, ο περιορισμός των τοπικών επισκευών και η ελαχιστοποίηση των αντικαταστάσεων των ξύλινων στοιχείων. Σε περίπτωση που το ξύλινο δάπεδο του εξεταζόμενου κτιρίου ήταν σε κακή κατάσταση λόγω φθορών που υπέστη με τη πάροδο του χρόνου τότε η ανακατασκευή του θα κρινόταν απαραίτητη. Μετά την ολοκλήρωση της ακολουθούν τα στάδια της προσθήκης θερμομόνωσης. Σε πρώτη φάση, απομακρύνεται το παρκέτο που έχει υποστεί φθορά. Ύστερα, ελέγχεται προσεκτικά το 85

104 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΕΣ ΕΠΕΜΒΑΣΕΙΣ ξύλινο ψευδοδάπεδο και τελικά προστίθεται νέα ξυλεία. Επάνω στο διαμορφωμένο ψευδοδάπεδο τοποθετείται η τελική επίστρωση, που θα αποτελείται από νέες ξύλινες σανίδες μεγάλου μήκους. Οι διαστάσεις του είναι 25 cm x 2.2 cm, όπως ακριβώς ήταν και στην υφιστάμενη κατάσταση. Ιδιαίτερα σημαντικό είναι να εξασφαλίζεται η συνέχεια του δαπέδου χωρίς την εμφάνιση ανεπιθύμητων κενών και γι αυτό το λόγο τα τεμάχια παρκέτου παρατίθενται σε πλήρη επαφή μεταξύ τους. Για τη διατήρηση της συνέχειας στους αρμούς μεταξύ των σανίδων κατά την έννοια του πλάτους, κάθε επόμενη σανίδα ξεκινά προσεγγιστικά από το μέσο της προηγούμενης. Προκειμένου να αποφευχθούν περιστατικά φουσκώματος του δαπέδου, λόγω των υγροθερμικών μεταβολών του συνιστάται η διαμόρφωση αρμού (αρμός αερισμού) περιμετρικά του αλλά και στις συναρμογές του με τα κατακόρυφα στοιχεία (τους τοίχους, τα πλαίσια θυρών και τα κλιμακοστάσια). Η ύπαρξη του αρμού αερισμού συμβάλλει επίσης στο να καθίσταται ικανή η διαπνοή του δαπέδου. Ο αρμός έχει πλάτος 1.5 cm και καλύπτεται από αρμοκάλυπτρο (ή σοβατεπί ή περιθώριο) περιμετρικά. Πρόκειται για επιμήκεις σανίδες συνήθως από την ίδια ξυλεία με το δάπεδο. Το σοβατεπί έχει ύψος 6 cm, πάχος 2cm και τοποθετείται στον τοίχο, και όχι επάνω στο δάπεδο επιτρέποντας τη δίοδο του αέρα. Μπορεί είτε να επικολληθεί με ειδική κόλλα, είτε να καρφωθεί στις συνδέσεις κατακόρυφης τοιχοποιίας και δαπέδου σε απόσταση σχισμής από το δάπεδο. Η τοποθέτηση του πραγματοποιείται μόνο εφόσον έχουν ολοκληρωθεί οι επεμβάσεις στο δάπεδο και στην τοιχοποιία. Μεταξύ του υποστρώματος και των ανώτερων επιστρώσεων (τελικής επίστρωσης και ψευδοδαπέδου) δημιουργούνται διάκενα. Στα διάκενα αυτά μεταξύ των ξύλινων δοκών τοποθετείται το θερμομονωτικό υλικό. Η παραδοσιακή πρακτική στις παλαιότερες κατασκευές περιελάβανε την πλήρωση του διακένου είτε με άμμο, είτε με θραυστά υλικά. Σήμερα, τα συνήθη υλικά για τη χρήση αυτή είναι ο ορυκτοβάμβακας, ο υαλοβάμβακας και ο πετροβάμβακας. Συχνά, χρησιμοποιείται περλίτης ή διογκωμένη πολυστερίνη σε μορφή κόκκων, που συνεισφέρουν στην αποφυγή της αντήχησης. Τα διάκενα που θα τοποθετηθούν έχουν ύψος όσο και το ύψος των πατόξυλων δηλαδή 15 cm. Ωστόσο, το υλικό δεν θα πρέπει να πληροί όλο το διάκενο. Ιδανικά, αφήνονται 1 έως 2 cm κενού χώρου μεταξύ του θεμομονωτικού υλικού και της κατώτερης επιφάνειας του ψευδοδάπεδου. Σε περιπτώσεις σανίδων που είναι τοποθετημένες απευθείας επάνω στα καδρόνια η απόσταση εκτείνεται από το μονωτικό υλικό ως την κάτω παρειά των σανίδων. 86

105 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΕΣ ΕΠΕΜΒΑΣΕΙΣ Οι εργασίες τελειωμάτων αφορούν στην αύξηση της αντοχής του δαπέδου και στη βελτίωση της τελικής του εμφάνισης. Η τελική στρώση του νέου παρκέτου τρίβεται και γυαλίζεται με τη χρήση τριών ειδών υαλόχαρτου διαφορετικής σκληρότητας και τραχύτητας (ξεκινώντας από χονδρό κόκκο και καταλήγοντας σε λεπτό) για την εξομάλυνση τους. Τέλος, η επιφάνεια καθαρίζεται από τη σκόνη και ακολουθεί το λουστράρισμα με δύο στρώσεις υγρού επάλειψης και δύο στρώσεις διαφανούς ακρυλικού βερνικιού [10]. Ωστόσο, (όπως αναφέρθηκε στο Τα πατώματα), το εξεταζόμενο δάπεδο βρίσκεται σε καλή κατάσταση και γι αυτό το λόγο η παραπάνω διαδικασία δεν εφαρμόζεται στη παρούσα διπλωματική. Σε θεωρητικό πλαίσιο η εφαρμογή που περιγράφηκε παραπάνω είναι αποδεκτή, όμως παρουσιάζει δυσκολίες κατά τη πρακτική εφαρμογή της. Στη πράξη, εάν η τοποθέτηση θερμομόνωσης κρίνεται επιτακτική, τότε ακολουθείται η εναλλακτική της τοποθέτησης θερμομόνωσης από τη πάνω πλευρά του υφιστάμενου δαπέδου. Μια τέτοια πρακτική όμως οδηγεί σε άνοδο της κάτω στάθμης. Στην άνοδο αυτή συνυπολογίζεται όχι μόνο το πάχος της θερμομόνωσης, αλλά και το πάχος του νέου δαπέδου που θα κατασκευαστεί από πάνω. Συνεπώς και αυτή η εναλλακτική απορρίπτεται για το υφιστάμενο κτίριο, καθώς αυτομάτως προξενεί προβλήματα ανισοσταθμίας στις πόρτες και τις μπαλκονόπορτες. Με βάση τον κανονισμό, σε περιπτώσεις ριζικής ανακαίνισης όλα τα δομικά στοιχεία πρέπει να έχουν U μικρότερο από το μέγιστο επιτρεπόμενο. Εξαιρέσεις αποτελούν οι περιπτώσεις στις οποίες αυτό δεν είναι εφικτό για οικονομικούς, κατασκευαστικούς και τεχνικούς λόγους. Στις εξαιρέσεις αυτές συγκαταλέγεται και το δάπεδο του εξεταζόμενου κτιρίου. Επομένως, αφού οι παραπάνω δύο οικοδομικές επεμβάσεις έχουν αυξημένο βαθμό δυσκολίας κατά την εφαρμογή, επιλέγεται να μη θερμομονωθεί το δάπεδο σε κανένα από τα σενάρια που εξετάζονται. 87

106 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΕΣ ΕΠΕΜΒΑΣΕΙΣ Θερμομόνωση της οροφής κάτω από τη στέγη Όσο αφορά στη στέγη, ανάλογα με τον τρόπο κατασκευής της, επιλέγεται και ο τρόπος θερμομόνωσης της. Στο εξεταζόμενο κτίριο, για την ξύλινη στέγη υπάρχουν δύο τρόποι θερμομόνωσης. Πρώτον, η θερμομόνωση που ακολουθεί την κλίση της στέγης είτε εξωτερικά είτε εσωτερικά, και δεύτερον, η θερμομόνωση της οροφής κάτω από τη μη θερμαινόμενη στέγη. Στην περίπτωση που μελετάται, επιλέχθηκε να γίνει οριζόντια θερμομόνωση επάνω από το σανίδωμα της οροφής του ορόφου και συγκεκριμένα η τοποθέτηση παπλώματος. Η πρακτική αυτή επιλέγεται κυρίως για λόγους ευκολίας των οικοδομικών εργασιών. Πριν τη τοποθέτηση της θερμομόνωσης απαιτείται η ενίσχυση της στεγανοποίηση της στέγης, με σκοπό τη μείωση του κινδύνου εμφάνισης υγρασίας στα δομικά και στα θερμομονωτικά υλικά. Το θερμομονωτικό υλικό τοποθετείται επάνω στο ξύλινο σανίδωμα ελεύθερο. Δε χρειάζεται η κάλυψη του με αδιαπέρατα από υδρατμούς υλικά, γεγονός που θα προκαλούσε συμπύκνωση των διαχεόμενων υδρατμών από τον εσωτερικό χώρο. Στα σενάρια 1,2,3 η οροφή κάτω από τη στέγη θερμομονώνεται με την ίδια πρακτική, διαφέροντας κάθε φορά στο πάχος του πετροβάμβακα. Συνεπώς, μετά τη προσθήκη θερμομόνωσης η οροφή διαμορφώνονται ως εξής: 88

107 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΕΣ ΕΠΕΜΒΑΣΕΙΣ Σχήμα 3.2: Λεπτομέρεια της οροφής (του ορόφου) κάτω από τη στέγη μετά τη προσθήκη θερμομόνωσης [Πρωτότυπο]. 89

108 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΕΣ ΕΠΕΜΒΑΣΕΙΣ Εικόνα 3.6: Πετροβάμβακας σε μορφή παπλώματο, δεμένος και ραμμένος με δικτυωτό πλέγμα (κοτετσόσυρμα) [11] Θερμομόνωση του δώματος Κάθε δώμα απαρτίζεται από τρεις βασικές στρώσεις: τη θερμομονωτική στρώση τη στεγανοποιητική στρώση και τη στρώση κλίσεων. Στο εξεταζόμενο κτίριο, το δώμα διαθέτει μόνο στρώση κλίσεων και απουσιάζει η στεγανοποίηση και η θερμομόνωση. Επομένως, κρίνεται απαραίτητη η αναδιαμόρφωση του. Η επέμβαση στο δώμα έχει να επιτελέσει ένα τριπλό στόχο: να προστατεύσει το κέλυφος και τους εσωτερικούς χώρους από την επίδραση των καιρικών συνθηκών, να προσφέρει θερμική και στεγανωτική προστασία και να μην καταπονεί ιδιαίτερα το κέλυφος με επιπρόσθετα στατικά φορτία από τις νέες στρώσεις. 90

109 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΕΣ ΕΠΕΜΒΑΣΕΙΣ Τα δώματα μπορούν να διακριθούν σε δύο κατηγορίες: στα μονοκέλυφα συμπαγή δώματα και στα δικέλυφα αεριζόμενα. Τα μονοκέλυφα, βάσει του τρόπου λειτουργίας τους και της σειράς των στρώσεων τους μπορούν να διακριθούν σε δύο βασικούς τύπους: στα δώματα συμβατικού τύπου και στα δώματα ανεστραμμένου τύπου. Όλοι οι τύποι δωμάτων πρέπει να προστατεύονται από τα καιρικά φαινόμενα και να συμβάλλουν στη διαμόρφωση ικανοποιητικών συνθηκών άνεσης στο εσωτερικό των κτιρίων. Το εξεταζόμενο δώμα επιλέγεται να διαμορφωθεί ως αντεστραμμένο. Χαρακτηριστικό του ανεστραμμένου δώματος είναι ότι η στεγανοποιητική στρώση τοποθετείται κάτω από τη θερμομονωτική στρώση. Αντίθετα, στο συμβατικό δώμα η στεγανοποιητική στρώση τοποθετείται πάντα πάνω από τη θερμομονωτική στρώση. Στα αντεστραμμένα δώματα χρησιμοποιούνται θερμομονωτικά υλικά που δεν προσβάλλονται από την υγρασία. Για το λόγο αυτό, στο δώμα του εξεταζόμενου κτιρίου τοποθετείται αφρώδης εξηλασμένη πολυστερίνη (3.1. Η θερμομονωτική προστασία του κελύφους). Επιπλέον, το θερμομονωτικό υλικό πρέπει να επικαλύπτεται και να μην μένει εκτεθειμένο στην υπεριώδη ηλιακή ακτινοβολία. Το ρόλο του φράγματος υδρατμών παίζει ταυτόχρονα η στεγανοποιητική στρώση. Τέλος, η θερμομόνωση και η τελική επικάλυψη θα πρέπει να είναι ανεξάρτητες και να μη συνδέονται μεταξύ τους με κονίαμα. 91

110 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΕΣ ΕΠΕΜΒΑΣΕΙΣ Ως προς τη χρήση και τη λειτουργία τους τα δώματα μπορούν να διακριθούν: σε βατά, που επιτρέπουν την πρόσβαση σ αυτά και την εκτέλεση δραστηριοτήτων και σε επισκέψιμα, που περιορίζουν την προσβασιμότητά τους στις ανάγκες εξυπηρέτησης της συντήρησής τους και δεν επιτρέπουν την εκτέλεση δραστηριοτήτων [12], [13]. Ακόμη, ξεχωριστή κατηγορία μπορούν να θεωρηθούν τα φυτεμένα δώματα. Η δώμα που διαμορφώνεται στα σενάρια της παρούσας διπλωματικής συγκαταλέγεται στην κατηγορία των βατών δωμάτων και αυτό γιατί για τη τελική τους στρώση επιλέχθηκαν πλάκες πεζοδρομίου. Μια εναλλακτική εφαρμογή αποτελούν οι πλάκες τσιμέντου με ενσωματωμένη θερμομόνωση. Στο εμπόριο κυκλοφορούν πλάκες με εξηλασμένη πολυστερίνη σε διάφορα πάχη. Η εκκίνηση των εργασιών για τη θερμομόνωση του δώματος ξεκινά με την αφαίρεση των πλακιδίων. Ακολουθεί η κατάλληλη προεργασία του υποστρώματος (στρώση κλίσεων) το οποίο απαλλάσσεται από σαθρά υλικά, υπολείμματα κονιαμάτων, σκόνες και άλλα ξένα σώματα. Η επόμενη ενέργεια αφορά στη στεγάνωση της επιφάνειας, η οποία, σε πρώτο στάδιο, επαλείφεται με ασφαλτικό βερνίκι. Μετά τη πέρας τριών ωρών, και αφού το βερνίκι έχει στεγνώσει, επικολλάται το ασφαλτόπανο με τη βοήθεια θερμής ασφαλτικής κόλλας. Μετά τη συγκόλληση καθεμίας από τις δύο στρώσεις οι ραφές στις θέσεις των επικαλύψεων πρέπει να σπατουλαρηθούν με ασφαλτική μαστίχη και να κυλινδρώνονται καλά, ώστε να μην αφήσουν μεταξύ τους κενά. Οι μεμβράνες συγκολλώνται σε όλη τους την επιφάνεια, επικαλύπτοντας τις γειτονικές τους κατά 10 ή 15 cm και αποφεύγοντας ρυτιδώσεις και κυματισμούς. Κάθε στρώση πρέπει να έχει μετατοπισμένα τα φύλλα της κατά το ήμισυ του πλάτους των φύλλων της προηγούμενης. Στο σημείο του στηθαίου, το ασφαλτόπανο θα δημιουργήσει γωνία 15ο και θα ανέβει σε όλο το ύψος του στηθαίου. Εκεί, θα στρίψει και θα φτάσει μέχρι το μισό πλάτος του στηθαίου. Κατόπιν, θα τοποθετηθεί από πάνω του τσιμεντοκονίαμα και θα επικαλυφθεί με το μαρμαράκι [13], [14]. Ακολούθως, θα διαστρωθεί το θερμομονωτικό υλικό, και συγκεκριμένα η αφρώδης εξηλασμένη πολυστερίνη σε σκληρές πλάκες. Για την προστασία του από φερτές ύλες θα τοποθετηθεί ένα γεωύφασμα ως φίλτρο συγκράτησης. Τέλος, θα διαμορφωθεί η τελική επίστρωση του δώματος από πλάκες πεζοδρομίου που εδράζονται σε ροδέλες στήριξης. 92

111 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΕΣ ΕΠΕΜΒΑΣΕΙΣ Επομένως, το δώμα μετά τη προσθήκη θερμομόνωσης διαμορφώνεται ως εξής: Σχήμα 3.3: Λεπτομέρεια δώματος (αντεστραμμένου) μετά τη προσθήκη θερμομόνωσης [Πρωτότυπο]. 93

112 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΕΣ ΕΠΕΜΒΑΣΕΙΣ Αναβάθμιση των κουφωμάτων Αναμφίβολα, τα κουφώματα αποτελούν βασικό στοιχείο αλληλεπίδρασης του κτιρίου με το περιβάλλον του. Επομένως, η μελέτη επεμβάσεων στα κουφώματα μπορεί να συμβάλει καθοριστικά και στην εξοικονόμηση ενέργειας, αλλά και στη βελτίωση των συνθηκών άνεσης στο εσωτερικό των κατοικιών. Τα υφιστάμενα κουφώματα της εξεταζόμενης κατοικίας, όπως έχει ήδη αναφερθεί σε προηγούμενο κεφάλαιο, είναι ξύλινα με μονό υαλοπίνακα και διαθέτουν εξωτερικά προστατευτικά στοιχεία. Αρχικά, πραγματοποιούνται ορισμένες εργασίες συντήρησης των υφιστάμενων ξύλινων πλαισίων. Τα πλαίσια χρειάζονται πρώτα καθάρισμα από ρύπους και σαθρά χρώματα. Επομένως, προηγείται το τρίψιμο τους και στη συνέχεια ελέγχονται προσεκτικά για τυχόν φθαρμένα τμήματα. Τα τμήματα αυτά αφαιρούνται και έπειτα οι οπές και οι ρωγμές πληρώνονται με ειδικά σιλικονούχα υλικά. Οι απολήξεις της εσωτερικής επένδυσης των τοιχοποιιών στις θέσεις των ανοιγμάτων καλύπτονται με την συμπλήρωση της κάσας με νέα τμήματα. Τα συμπληρωματικά πλαίσια κατασκευάζονται από μοριοσανίδες με επικάλυψη από συνθετικό φύλλο σε απομίμηση ξύλου. Οι αρμοί στις θέσεις συναρμογής με τα υπάρχοντα τμήματα καλύπτονται με ελαστικό παρέμβυσμα. Οι επεμβάσεις των σεναρίων γίνονται με βάση τη σχετική απαίτηση για τη διατήρηση της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής του κτιρίου και την αποφυγή αλλοίωσης των χαρακτηριστικών των όψεων του. Για την εξεταζόμενη διατηρητέα κατοικία επιλέγεται η λύση του διπλού κουφώματος στα σενάρια 1 και 2 (Εικόνα 3.7). Στο σενάριο 1 τοποθετείται ένα δεύτερο κούφωμα με τις ίδιες ακριβώς ιδιότητες με το υφιστάμενο και κατ επέκταση το ίδιο U. Στο σενάριο 2, το κούφωμα που τοποθετείται διαθέτει ξύλινο πλαίσιο και διπλό υαλοπίνακα. Τέλος στο σενάριο 3, αφαιρούνται τα υφιστάμενα ξύλινα κουφώματα και αντικαθίστανται με ενεργειακά (low-e). Ειδικότερα, αυτά διαθέτουν διπλή υάλωση και επίστρωση χαμηλής εκπομπής ενός φύλλου, ενώ στο διάκενο μεταξύ των δύο τζαμιών συμπληρώνεται ευγενές αέριο (κρυπτό), το οποίο διαθέτει αυξημένες θερμομονωτικές ιδιότητες. Ο αναλυτικός υπολογισμός των συντελεστών θερμοπερατότητας των διαφανών στοιχείων για κάθε σενάριο, καθώς και ο αερισμός λόγω αεροστεγανότητας παρατίθενται αναλυτικά στα 94

113 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΕΣ ΕΠΕΜΒΑΣΕΙΣ αντίστοιχα παραρτήματα. Ο διείσδυση του αέρα για τα σενάρια 1,2 υπολογίζεται αγνοώντας το υφιστάμενο κούφωμα και λαμβάνεται υπόψη μόνο το καινούριο από την εσωτερική παρειά. Για το σενάριο 1 λαμβάνεται κατηγορία αεροστεγανότητας 1, ενώ για το σενάριο 2 κατηγορία αεροστεγανότητας 3. Για τα ενεργειακά κουφώματα του σεναρίου 3 επιλέγεται κατηγορία αεροστεγανότητας 3. Τα παντζούρια του κτιρίου μελέτης προτείνεται να διατηρηθούν σε όλα τα σενάρια επεμβάσεων, καθώς βρίσκονται σε σχετικά καλή κατάσταση διατήρησης. Ορισμένα μόνο από αυτά έχουν φθαρθεί και έχουν ξεβάψει λόγω της έντονης ηλιακής ακτινοβολίας. Άρα, χρειάζονται τρίψιμο και βάψιμο με ξυλόχρωμα. Εικόνα 3.7: Τοποθέτηση δεύτερου κουφώματος (διπλό κούφωμα) [1]. 95

114 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΕΣ ΕΠΕΜΒΑΣΕΙΣ 96

115 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΕΣ ΕΠΕΜΒΑΣΕΙΣ Βιβλιογραφία 3 ου κεφαλαίου [1] Δ. Αραβαντινός, Σημειώσεις για το µικρής διάρκειας σεμινάριο του Tµήµατος Κεντρικής Mακεδονίας του Τεχνικού Επιμελητηρίου Eλλάδας µε γενικό τίτλο Ενεργειακός σχεδιασμός νέων και υφιστάμενων κτιρίων και µε θέμα: Οικοδομικές επεμβάσεις στο κτιριακό κέλυφος νέων και υφιστάμενων κτιρίων για τη βελτίωση της θερμικής τους συμπεριφοράς, Θεσσαλονίκη, [2] Α. Λεβέντη, Εξοικονόμηση ενέργειας στα κτήρια-ανάπτυξη μοντέλου τεχνοοικονομικής αξιολόγησης-εφαρμογή στο Κτήριο Λαμπαδάριου του ΕΜΠ., Διπλωματική εργασία, Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, Σχολή Μηχανολόγων Μηχανικών, Αθήνα, [3] Δικτυακός τόπος του προγράμματος αναβάθμισης προπτυχιακών σπουδών του τμήματος Πολιτικών Μηχανικών του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης, Νομός Θεσσαλονίκης - Γεωγραφικά στοιχεία. [Έκδοση σε ψηφιακή μορφή]. Διαθέσιμο στο: [Ημερομηνία πρόσβασης: 10-Ιανουαρίου-2019]. [4] Αραβαντινός Δημήτριος, Η θερμομονωτική προστασία των κτιρίων και τα θερμομονωτικά υλικά, Σημειώσεις για τις απαιτήσεις του μαθήματος Οικοδομική ΙΙ. [5] Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος, Τεχνική Οδηγία : Τ.Ο.Τ.Ε.Ε /2017 Αναλυτικές εθνικές προδιαγραφές παραμέτρων για τον υπολογισμό της ενεργειακής απόδοσης κτηρίων και την έκδοση του πιστοποιητικού ενεργειακής απόδοσης (σύμφωνα με την αναθεώρηση του Κ.Εν.Α.Κ.). Σεπτέμβριος [6] Knauf. [Έκδοση σε ψηφιακή μορφή]. Διαθέσιμο στο: [Ημερομηνία πρόσβασης: 28-Φεβρουαρίου-2019]. 97

116 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΕΣ ΕΠΕΜΒΑΣΕΙΣ [7] Fibran Greece Θερμομόνωση, Ηχομόνωση, Πυροπροστασία. [Έκδοση σε ψηφιακή μορφή]. Διαθέσιμο στο: [Ημερομηνία πρόσβασης: 25-Φεβρουαρίου- 2019]. [8] «Ελαφρά χωρίσματα με γυψοσανίδες», Περιοδικό «Κτίριο», Τεύχος 111, Οκτώβριος, [9] Μόνωση τοίχου με γυψοσανίδα. [Έκδοση σε ψηφιακή μορφή]. Διαθέσιμο στο: [Ημερομηνία πρόσβασης: 28-Φεβρουαρίου-2019]. [10] Τοιχοποιία με γυψοσανίδες :: Θεοχαρόπουλος Γεώργιος. [Έκδοση σε ψηφιακή μορφή]. Διαθέσιμο στο: [Ημερομηνία πρόσβασης: 28-Φεβρουαρίου-2019]. [11] Πάπλωμα πετροβάμβακα για βιομηχανική χρήση. [Έκδοση σε ψηφιακή μορφή]. Διαθέσιμο στο: [Ημερομηνία πρόσβασης: 25-Φεβρουαρίου-2019]. [12] Οικολογική Δόμηση, Διεπιστημονικό Ινστιτούτο Περιβαλλοντικών Ερευνών, [13] Κ. Τσικαλουδάκη, Επιστεγάσεις κτιρίων: δώματα, Σημειώσεις για τις απαιτήσεις του μαθήματος Οικοδομική I, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, [14] Δ. Αραβαντινός, Υγροπροστασία κτιρίων, Σημειώσεις για τις απαιτήσεις του μαθήματος Οικοδομική II, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης,

117 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ ΤΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ Κεφάλαιο 4 : Αξιολόγηση της ενεργειακής συμπεριφοράς του κτιρίου Στα προηγούμενα κεφάλαια έγινε η ανάλυση των δεδομένων που πρέπει να εισαχθούν στο λογισμικό ΤΕΕ-ΚΕΝΑΚ ανά εξεταζόμενο σενάριο. Μετά την εισαγωγή τους στο λογισμικό, πραγματοποιούνται οι απαραίτητοι υπολογισμοί για την ενεργειακή αξιολόγηση του εξεταζόμενου κτιρίου και γίνεται σύγκριση με τα αντίστοιχα δεδομένα του κτιρίου αναφοράς. Στο κεφάλαιο αυτό παρουσιάζονται τα αποτελέσματα που προέκυψαν από το λογισμικό και τα οποία διευκολύνουν την κατανόηση της ενεργειακής συμπεριφοράς του κτιρίου και συμπεριλαμβάνουν τις εξής παραμέτρους : την ενεργειακή κατηγορία του, την κατανάλωση της πρωτογενούς ενέργειας, τις μηνιαίες ενεργειακές απαιτήσεις, τις μηνιαίες ενεργειακές καταναλώσεις, την κατανάλωση καυσίμων και την εκπομπή CO Ενεργειακή συμπεριφορά του κτιρίου στην υφιστάμενη κατάσταση (σενάριο 0) Σε πρώτη φάση θεωρείται ιδιαίτερα σημαντική η κατανόηση της ενεργειακής συμπεριφοράς του κτιρίου στην υφιστάμενη κατάσταση. Η ενεργειακή κατηγορία του κτιρίου στην υφιστάμενη κατάσταση αλλά και τα επίπεδα κατανάλωσης ενέργειας για θέρμανση και ψύξη ορίζουν τις κρίσιμες επεμβάσεις, αλλά και το επίπεδο βελτίωσης της αρχικής του κατάστασης. 99

118 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ ΤΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ Ενεργειακή κατάταξη και κατανάλωση πρωτογενούς ενέργειας Βάσει της τελικής ανηγμένης κατανάλωσης πρωτογενούς ενέργειας, όπως προκύπτει από τα αποτελέσματα των υπολογισμών, καθορίζεται η κατηγορία της ενεργειακής απόδοσης του εξεταζόμενου κτιρίου. Το εξεταζόμενο κτίριο κατατάσσεται στην κατηγορία Ε, με κατανάλωση ενέργειας kwh/m 2 (Εικόνα 4.1). Ο βαθμός απόδοσής του είναι 2.27, όπως καθορίζεται από τον λόγο της ετήσιας κατανάλωσης της πρωτογενούς ενέργειας του εξεταζόμενου κτιρίου στην υφιστάμενη κατάσταση προς την ετήσια κατανάλωση της πρωτογενούς ενέργειας του κτιρίου αναφοράς (Πίνακας 4.1). Εικόνα 4.1: Καρτέλα αποτελεσμάτων από το λογισμικό ΤΕΕ-ΚΕΝΑΚ για την ενεργειακή κατάταξη του κτιρίου στην υφιστάμενη κατάσταση [1]. Πίνακας 4.1: Πρωτογενής ενέργεια ανά τελική χρήση του κτιρίου αναφοράς και του υφιστάμενου κτιρίου, σύμφωνα με τα αποτελέσματα του λογισμικού ΤΕΕ-ΚΕΝΑΚ [1]. Πρωτογενής ενέργεια ανά τελική χρήση Τελική χρήση Θέρμανση Ψύξη Ζ.Ν.Χ. Φωτισμός Συνεισφορά ΑΠΕ- ΣΗΘ Σύνολο Κατάταξη kwh/m 2 Κτίριο αναφοράς Υπάρχον Κτίριο Ε 100

119 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ ΤΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ Για την ακρίβεια, η συνολική κατανάλωση πρωτογενούς ενέργειας του εξεταζόμενου κτιρίου (251.8 kwh/m 2 ) είναι σχεδόν διπλάσια σε σχέση με αυτή του κτιρίου αναφοράς, η οποία υπολογίζεται στις kwh/m 2 (Πίνακας 4.1). Πιο αναλυτικά, η κατανάλωση πρωτογενούς ενέργειας για τη θέρμανση των χώρων του εξεταζόμενου κτιρίου είναι 209 kwh/m 2, τιμή κατά 88% μεγαλύτερη από την αντίστοιχη για το κτίριο αναφοράς, η οποία είναι 69.1 kwh/m 2. Όσον αφορά στην κατανάλωση πρωτογενούς ενέργειας για την ψύξη του κτιρίου εμφανίζεται υψηλότερη κατά 5% από αυτή του κτιρίου αναφοράς. Η τιμή που προκύπτει από την ανάλυση είναι 17.1 kwh/m 2, τιμή που λαμβάνει υπόψη το γεγονός ότι το κτίριο, ως κατοικία, λειτουργεί κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού και τις υψηλές θερμοκρασίες που σημειώνονται τότε στη περιοχή. Σημειώνεται πως κατά την προσομοίωση του κτιρίου στη υφιστάμενη κατάστασή του αλλά και στα τρία σενάρια που ακολουθούν έγινε η παραδοχή ότι τα Η/Μ συστήματα παρέμειναν ακριβώς τα ίδια. Στο σχήμα 4.1 παρουσιάζονται διαγραμματικά οι μηνιαίες τιμές πρωτογενούς ενέργειας θέρμανσης και ψύξης τόσο για το κτίριο αναφοράς, όσο και για το υπάρχον κτίριο. Σχήμα 4.1: Πρωτογενής ενέργεια θέρμανσης και ψύξης ανά μήνα για το κτίριο αναφοράς και το υπάρχον κτίριο, σύμφωνα με τα αποτελέσματα του λογισμικού ΤΕΕ-ΚΕΝΑΚ [1]. 101

120 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ ΤΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ Ενεργειακές απαιτήσεις Με βάση τα αποτελέσματα του λογισμικού, οι ετήσιες ενεργειακές απαιτήσεις του εξεταζόμενου κτιρίου είναι kwh/m 2 και ξεπερνούν κατά 97.5 kwh/m 2 αυτές του κτιρίου αναφοράς (97.6 kwh/m 2 ). Συγκρίνοντας τα μεγέθη του σχήματος 4.2 γίνεται αντιληπτό πως το εξεταζόμενο κτίριο έχει πάνω από δυόμιση φορές μεγαλύτερες απαιτήσεις σε θέρμανση σε σχέση με το κτίριο αναφοράς. Συγκεκριμένα, η συνολική απαίτηση ενέργειας για θέρμανση του κτιρίου αναφοράς ανέρχεται στα 46.2 kwh/m 2, ενώ η αντίστοιχη τιμή για το υφιστάμενο κτίριο είναι kwh/m 2. Την ίδια στιγμή οι διαφορές στις ενεργειακές απαιτήσεις ψύξης είναι πολύ μικρές. Σχήμα 4.2: Ετήσιες ενεργειακές απαιτήσεις θέρμανσης και ψύξης του κτιρίου αναφοράς και του υπάρχοντος κτιρίου, σύμφωνα με τα αποτελέσματα του λογισμικού ΤΕΕ-ΚΕΝΑΚ [1]. Ειδικότερα, κατά τη διάρκεια των θερμών μηνών, δηλαδή από τον Μάιο μέχρι και τον Σεπτέμβριο, το σύστημα θέρμανσης δε λειτουργεί. Οι υψηλές θερμοκρασίες περιβάλλοντος που αναπτύσσονται κατά το διάστημα αυτό προσφέρουν στο κτίριο την απαραίτητη θερμοκρασία και επομένως δε χρειάζεται πρόσθετη ενέργεια για θέρμανση. Οι απαιτήσεις μεγαλώνουν αισθητά κατά τους χειμερινούς μήνες, γεγονός που δικαιολογείται έχοντας υπόψη τα ελληνικά κλιματικά 102

121 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ ΤΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ δεδομένα και τις απαιτήσεις του κτιρίου αναφοράς. Οι μεγαλύτερες απαιτήσεις για θέρμανση του υφιστάμενου κτιρίου εμφανίζονται τους μήνες του Ιανουαρίου και του Δεκεμβρίου με τιμές 36.2 kwh/m 2 και 31.6 kwh/m 2 αντίστοιχα και είναι πάνω από δύο φορές μεγαλύτερες από τις αντίστοιχες του κτιρίου αναφοράς (Σχήμα 4.3). Από το Φεβρουάριο έως τον Απρίλιο οι απαιτήσεις για θέρμανση μειώνονται σταδιακά ώσπου μηδενίζονται από τον Μάιο έως το Σεπτέμβριο. Από τον Οκτώβριο οι απαιτήσεις λαμβάνουν ξανά μη μηδενική τιμή και αυξάνονται σταδιακά, καθώς μειώνεται η θερμοκρασία, έως το Δεκέμβριο. Αντίστοιχα, η μεταβολή των ενεργειακών απαιτήσεων για ψύξη είναι ανάλογη της θερμοκρασίας του περιβάλλοντος και οι τιμές τους για το υπάρχον κτίριο διαφέρουν ανεπαίσθητα από αυτές του κτιρίου αναφοράς. Σχήμα 4.3: Ενεργειακές απαιτήσεις θέρμανσης και ψύξης ανά μήνα του κτιρίου αναφοράς και του υπάρχοντος κτιρίου, σύμφωνα με τα αποτελέσματα του λογισμικού ΤΕΕ-ΚΕΝΑΚ [1]. 103

122 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ ΤΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ Ενεργειακές καταναλώσεις Η ετήσια συνολική κατανάλωση του εξεταζόμενου κτιρίου, η οποία υπολογίζεται σε 91 kwh/m 2, είναι κατά kwh/m 2 λιγότερη από αυτή του κτιρίου αναφοράς, η τιμή της οποία είναι kwh/m 2. Αναλυτικότερα, προκύπτει ότι η ετήσια τελική κατανάλωση ενέργειας για την κάλυψη των αναγκών θέρμανσης του εξεταζόμενου κτιρίου (189.6 kwh/m 2 ) είναι τρεις φορές μεγαλύτερη από την ενέργεια που θα χρησιμοποιούνταν από το κτίριο αναφοράς (62 kwh/m 2 ), λόγω των απωλειών που προκύπτουν από την απουσία θερμομόνωσης στο κτίριο. Όπως και η ετήσια απαίτηση, έτσι και η μηνιαία κατανάλωση ενέργειας για την κάλυψη των αναγκών για ψύξη είναι σχετικά χαμηλή και παρουσιάζει μικρή απόκλιση μεταξύ του εξεταζόμενου κτιρίου και του κτίριο αναφοράς (Σχήμα 4.4). Σχήμα 4.4: Ετήσιες ενεργειακές καταναλώσεις θέρμανσης και ψύξης του κτιρίου αναφοράς και του υπάρχοντος κτιρίου, σύμφωνα με τα αποτελέσματα του λογισμικού ΤΕΕ-ΚΕΝΑΚ [1]. 104

123 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ ΤΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ Οι μηνιαίες καταναλώσεις ενέργειας του εξεταζόμενου κτιρίου για θέρμανση και ψύξη συγκρινόμενες με του κτιρίου αναφοράς, φαίνονται στο Σχήμα 4.5. Παρατηρείται ότι οι τιμές για την κατανάλωση ενέργειας θέρμανσης του κτιρίου στην υφιστάμενη κατάσταση είναι υψηλότερες, λόγω των χαμηλών θερμοκρασιών και της έλλειψης θερμομόνωσης. Κατά τους θερινούς μήνες οι απαιτήσεις διατηρούνται σε χαμηλά επίπεδα και κοντά στις τιμές του κτιρίου αναφοράς λόγω των ευνοϊκότερων συνθηκών. Σχήμα 4.5: Ενεργειακές καταναλώσεις θέρμανσης και ψύξης ανά μήνα του κτιρίου αναφοράς και του υπάρχοντος κτιρίου, σύμφωνα με τα αποτελέσματα του λογισμικού ΤΕΕ-ΚΕΝΑΚ [1]. Κατά συνέπεια, γίνεται αντιληπτό ότι η τελική ετήσια ενέργεια που καταναλώνει το κτίριο για κάθε χρήση είναι 23.8 kwh/m 2 μεγαλύτερη από την ενέργεια που χρειάζεται. 105

124 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ ΤΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ Καταναλώσεις καυσίμων και εκπομπές CO2 Στον Πίνακας 4.2. δίνονται οι καταναλώσεις καυσίμων (πρωτογενούς ενέργειας) και στον πίνακα 4.3. οι εκλύσεις αέριων ρύπων CO2 ανά καύσιμο. Στο εξεταζόμενο κτίριο η κύρια πηγή ενέργειας είναι το πετρέλαιο, καθώς αυτό χρησιμοποιείται στο σύστημα θέρμανσης και ακολουθεί ο ηλεκτρισμός, η χρήση του οποίου είναι περιορισμένη. Η κατανάλωση πετρελαίου αποτελεί το 97% της συνολικής κατανάλωσης καυσίμων του κτιρίου. Σχετικά με τις συνολικές εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα (CO2) ο ηλεκτρισμός ως πηγή ενέργειας συμμετέχει με ποσοστό 10%, ενώ το πετρέλαιο με το υπόλοιπο 90%. Εξάγεται έτσι το συμπέρασμα ότι οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα (CO2) συνδέονται με τη χρήση του πετρελαίου. Πίνακας 4.2: Καταναλώσεις καυσίμων του κτιρίου αναφοράς και του εξεταζόμενου κτιρίου, σύμφωνα με τα αποτελέσματα του λογισμικού ΤΕΕ-ΚΕΝΑΚ [1]. Κατανάλωση καυσίμων (kwh / m 2 ) Πηγή ενέργειας Κτίριο αναφοράς Υπάρχον κτίριο Ηλεκτρισμός Πετρέλαιο Ηλιακή Σύνολο Πίνακας 4.3: Εκπομπές CO 2 του κτιρίου αναφοράς και του εξεταζόμενου κτιρίου σύμφωνα με τα αποτελέσματα του λογισμικού ΤΕΕ-ΚΕΝΑΚ [1]. Εκπομπές CO 2 (kg/m 2 ) Πηγή ενέργειας Κτίριο αναφοράς Υπάρχον κτίριο Ηλεκτρισμός Πετρέλαιο Ηλιακή Σύνολο

125 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ ΤΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ Λειτουργικό κόστος Είναι προφανές πως όσο μεγαλύτερες είναι οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα (CO2) τόσο μεγαλύτερο είναι και το κόστος λειτουργίας του αντίστοιχου κτιρίου λόγω χρήσης περισσότερων καυσίμων. Η οικονομοτεχνική ανάλυση δείχνει ακριβώς ότι ο περιβαλλοντικός αντίκτυπος είναι άρρηκτα συνδεδεμένος και με τα οικονομικά μεγέθη που σχετίζονται με την κατασκευή. Το λειτουργικό κόστος για το υπάρχον κτίριο εμφανίζεται σχεδόν δυόμιση φορές μεγαλύτερο από εκείνο του κτιρίου αναφοράς. Το κόστος του πρώτου ανέρχεται στα , ενώ του δευτέρου στα Συνεπώς κρίνεται απαραίτητο να μειωθεί με κάθε δυνατό τρόπο (Πίνακας 4.4). Πίνακας 4.4: Αποτελέσματα από την οικονομοτεχνική ανάλυση του κτιρίου αναφοράς και του κτιρίου στην υφιστάμενη κατάσταση, σύμφωνα με τα αποτελέσματα του λογισμικού ΤΕΕ-ΚΕΝΑΚ [1]. Εξοικονόμηση και κόστη Κτίριο αναφοράς Υπάρχον κτίριο Λειτουργικό κόστος σε Μετά από την ανάλυση που πραγματοποιήθηκε και όλα τα παραπάνω αποτελέσματα που προέκυψαν σχετικά με την ενεργειακή κατάταξη, τις ενεργειακές απαιτήσεις και την ενεργειακή κατανάλωση του εξεταζόμενου κτιρίου, προκύπτει ότι το κτίριο δεν είναι ενεργειακά αποδοτικό. Κατά συνέπεια, το κτιριακό κέλυφός του έχει τη δυνατότητα να βελτιωθεί συγκρινόμενο με το κτίριο αναφοράς. Τα παραπάνω αποτελέσματα καθιστούν δυνατό τον εντοπισμό των παραμέτρων, στους οποίους το εξεταζόμενο κτίριο υστερεί και στους οποίους πραγματοποιούνται οι απαραίτητες επεμβάσεις για την ενεργειακή του αναβάθμιση. Συγκεκριμένα, οι υψηλές τιμές των φορτίων θερμικής κατανάλωσης του εξεταζόμενου κτιρίου οφείλονται κατά μεγάλο ποσοστό στην έλλειψη θερμομόνωσης. Το γεγονός αυτό ευνοεί την ανταλλαγή θερμότητας του κτιρίου με το εξωτερικό περιβάλλον. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, το χειμώνα να υπάρχουν σημαντικές διαφυγές από την παραγόμενη θερμότητα. Ένας ακόμη λόγος της ανάγκης για αυξημένα ποσά ενέργειας είναι τα χαρακτηριστικά των κουφωμάτων (υψηλή 107

126 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ ΤΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ θερμοπερατότητα) και οι κακές συναρμογές τους εξαιτίας των οποίων δημιουργούνται μεγαλύτερες δίοδοι για διείσδυση του αέρα, που με τη σειρά τους οδηγούν σε αύξηση των ενεργειακών καταναλώσεων. Για τους παραπάνω λόγους, κρίνεται σκόπιμο οι βελτιωτικές λύσεις να αναβαθμίσουν και να βελτιώσουν την ενεργειακή απόδοση του εξεταζόμενου κτιρίου και να ευνοήσουν μια φιλικότερη προς το περιβάλλον λειτουργία του Ενεργειακή συμπεριφορά του κτιρίου στο σενάριο 1 Έπειτα από την ανάλυση των αποτελεσμάτων που αφορούν στην υφιστάμενη κατάσταση, ακολουθεί η ανάλυση των αποτελεσμάτων των σεναρίων 1,2 και 3. Τα αποτελέσματα αυτά συγκρίνονται τόσο με αυτά που προέκυψαν για το κτίριο αναφοράς όσο και με αυτά της υφιστάμενης κατάστασης του κτιρίου. Κατά αυτόν τον τρόπο, προσδιορίζεται η βελτίωση της συμπεριφοράς του κτιρίου σε σχέση με την υφιστάμενη κατάσταση, αλλά και η απόκλιση που πιθανόν υπάρχει από την επιθυμητή συμπεριφορά. Ενεργειακή κατάταξη και κατανάλωση πρωτογενούς ενέργειας Αφού εισήχθησαν οι νέοι συντελεστές θερμοπερατότητας στο λογισμικό, αποδόθηκαν τα αποτελέσματα που δίνονται παρακάτω. Το κτίριο ικανοποιώντας τις ελάχιστες απαιτήσεις του Κ.Εν.Α.Κ. κατατάσσεται στην κατηγορία Δ και με βαθμό απόδοσης Συγκεκριμένα, η πρωτογενής ενέργεια μειώνεται στα 184 kwh/m 2, τιμή μικρότερη κατά 67.8 kwh/m 2 (27%) από αυτή της υφιστάμενης κατάστασης και μεγαλύτερη κατά 72.9 kwh/m 2 (65%) από αυτή του κτιρίου αναφοράς (Πίνακας 4.5). 108

127 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ ΤΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ Πίνακας 4.5: Πρωτογενής ενέργεια ανά τελική χρήση του κτιρίου αναφοράς, του υπάρχοντος κτιρίου και του κτιρίου για το σενάριο 1, σύμφωνα με τα αποτελέσματα του λογισμικού ΤΕΕ-ΚΕΝΑΚ [1]. Πρωτογενής ενέργεια ανά τελική χρήση Τελική χρήση Θέρμανση Ψύξη Ζ.Ν.Χ. Φωτισμός Συνεισφορά ΑΠΕ- ΣΗΘ Σύνολο Κατάταξη kwh/m 2 Κτίριο αναφοράς Υπάρχον Κτίριο Ε Σενάριο Δ Η κατανάλωση πρωτογενούς ενέργειας για τη θέρμανση των χώρων του εξεταζόμενου κτιρίου κατά το σενάριο 1 είναι kwh/m 2. Για την ακρίβεια, η τιμή της ενώ παρουσιάζει αξιόλογη πτώση σε σχέση με αυτή στην υφιστάμενη κατάσταση (209 kwh/m 2 ) διατηρεί σημαντική απόκλιση από αυτή του κτιρίου αναφοράς, η οποία είναι 69.1 kwh/m 2. Παρόλα αυτά, η κατανάλωση πρωτογενούς ενέργειας για ψύξη μειώθηκε και μάλιστα κάτω από τη τιμή του κτιρίου αναφοράς. Το γεγονός αυτό οφείλεται στους μικρότερους συντελεστές σκίασης του υφιστάμενου κτιρίου σε σχέση με το κτίριο αναφοράς. Συνεπώς, το κτίριο αναφοράς δέχεται μεγαλύτερα ηλιακά κέρδη. Στο σχήμα 4.6 παρουσιάζονται διαγραμματικά οι μηνιαίες τιμές πρωτογενούς ενέργειας θέρμανσης και ψύξης του κτιρίου στο σενάριο 1 συγκρινόμενες με αυτές του κτιρίου αναφοράς και του υπάρχοντος κτιρίου 109

128 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ ΤΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ Σχήμα 4.6: Πρωτογενής ενέργεια θέρμανσης και ψύξης ανά μήνα για το κτίριο αναφοράς, το υπάρχον κτίριο και του κτιρίου στο σενάριο 1, σύμφωνα με τα αποτελέσματα του λογισμικού ΤΕΕ-ΚΕΝΑΚ [1]. Ενεργειακές απαιτήσεις Συνολικά, οι ετήσιες απαιτήσεις του κτιρίου στο σενάριο 1 (141.6 kwh/m 2 ) ξεπερνούν κατά 44 kwh/m 2 αυτές του κτιρίου αναφοράς (97.6 kwh/m 2 ), ενώ ταυτόχρονα παρουσιάζονται μειωμένες συγκριτικά με αυτές της υφιστάμενης κατάστασης κατά 53.5 kwh/m 2 (195.1 kwh/m 2 ). Στις συνολικές ενεργειακές απαιτήσεις για θέρμανση του σεναρίου 1 (95 kwh/m 2 ) παρατηρείται πτώση 33% σε σχέση με αυτές του υπάρχοντος κτιρίου (142.2 kwh/m 2 ). Ωστόσο, η διαφορά τους από τις ενεργειακές απαιτήσεις για θέρμανση του κτιρίου αναφοράς ανέρχεται στα 48.8 kwh/m 2, δηλαδή στο σενάριο 1 οι απαιτήσεις θέρμανσης είναι διπλάσιες σε σχέση με αυτές του κτιρίου αναφοράς (Σχήμα 4.7). Συγχρόνως, οι συνολικές ενεργειακές απαιτήσεις για την κάλυψη των αναγκών ψύξης παρουσιάζουν μια μικρή μείωση της τάξεως του 15% και 20% από αυτές του κτιρίου αναφοράς και του υφιστάμενου κτιρίου αντίστοιχα. 110

129 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ ΤΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ Σχήμα 4.7: Ετήσιες ενεργειακές απαιτήσεις θέρμανσης και ψύξης του κτιρίου αναφοράς, του υπάρχοντος κτιρίου και του κτιρίου στο σενάριο 1, σύμφωνα με τα αποτελέσματα του λογισμικού ΤΕΕ-ΚΕΝΑΚ [1]. Οι υψηλότερες απαιτήσεις σημειώνονται και πάλι τους μήνες του Δεκεμβρίου και του Ιανουαρίου με τιμές 21.9 kwh/m 2 και 24.6 kwh/m 2 αντίστοιχα (Σχήμα 4.8). Από το Φεβρουάριο έως τον Απρίλιο οι απαιτήσεις για θέρμανση μειώνονται σταδιακά ώσπου μηδενίζονται από τον Μάιο έως το Σεπτέμβριο. Από τον Οκτώβριο οι απαιτήσεις λαμβάνουν ξανά μη μηδενική τιμή και αυξάνονται σταδιακά, καθώς μειώνεται η θερμοκρασία, έως το Δεκέμβριο. Αντίστοιχα, η μεταβολή των ενεργειακών απαιτήσεων για ψύξη είναι ανάλογη της θερμοκρασίας του περιβάλλοντος και οι τιμές τους για το υπάρχον κτίριο διαφέρουν ανεπαίσθητα από αυτές του κτιρίου αναφοράς. 111

130 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ ΤΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ Σχήμα 4.8: Ενεργειακές απαιτήσεις θέρμανσης και ψύξης ανά μήνα του κτιρίου αναφοράς, του υπάρχοντος κτιρίου και του κτιρίου στο σενάριο 1, σύμφωνα με τα αποτελέσματα του λογισμικού ΤΕΕ-ΚΕΝΑΚ [1]. Ενεργειακές καταναλώσεις Η ετήσια συνολική κατανάλωση του εξεταζόμενου κτιρίου στο σενάριο 1, φτάνει τα kwh/m 2, τιμή που ξεπερνά κατά 68.1 kwh/m 2 αυτή του κτιρίου αναφοράς (91 kwh/m 2 ). Ωστόσο, πρόκειται για κατανάλωση σχεδόν 27% μικρότερη συγκριτικά με αυτή που υπολογίζεται για την υφιστάμενη κατάσταση του κτιρίου (218.9 kwh/m 2 ). Ειδικότερα, η ετήσια τελική κατανάλωση ενέργειας με σκοπό την κάλυψη των αναγκών θέρμανσης του εξεταζόμενου κτιρίου στο σενάριο 1 (126.8 kwh/m 2 ) είναι κατά 64.8 kwh/m 2 μεγαλύτερη από την ενέργεια που θα χρησιμοποιούνταν από το κτίριο αναφοράς (62 kwh/m 2 ) και παρουσιάζει πτώση που αγγίζει το 33% σε σχέση με αυτή που χρησιμοποιείται από το υπάρχον κτίριο (Σχήμα 4.9). Η ετήσια κατανάλωση ενέργειας για την κάλυψη των αναγκών για ψύξη στο σενάριο 1 είναι σε χαμηλά επίπεδα και μάλιστα προκύπτει μικρότερη από αυτή του κτίριο αναφοράς. 112

131 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ ΤΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ Σχήμα 4.9: Ετήσιες ενεργειακές καταναλώσεις θέρμανσης και ψύξης του κτιρίου αναφοράς, του υπάρχοντος κτιρίου και του κτιρίου στο σενάριο 1, σύμφωνα με τα αποτελέσματα του λογισμικού ΤΕΕ-ΚΕΝΑΚ [1]. Οι μηνιαίες καταναλώσεις τελικής ενέργειας του εξεταζόμενου κτιρίου για θέρμανση και ψύξη συγκρινόμενες με του κτιρίου αναφοράς, φαίνονται στο Σχήμα Παρατηρείται ότι οι τιμές για την κατανάλωση ενέργειας θέρμανσης κατά τους χειμερινούς μήνες είναι μειωμένες σε σχέση με την υφιστάμενη κατάσταση εξαιτίας της προσθήκης θερμομόνωσης και της βελτίωση των κουφωμάτων. Τα επίπεδα των καταναλώσεων ενέργειας για ψύξη διατηρούνται σε χαμηλά επίπεδα και κοντά στις τιμές του κτιρίου αναφοράς λόγω των ευνοϊκότερων συνθηκών. 113

132 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ ΤΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ Σχήμα 4.10: Ενεργειακές καταναλώσεις θέρμανσης και ψύξης ανά μήνα του κτιρίου αναφοράς, του υπάρχοντος κτιρίου και του κτιρίου στο σενάριο 1, σύμφωνα με τα αποτελέσματα του λογισμικού ΤΕΕ-ΚΕΝΑΚ [1]. Όσον αφορά στη συμπεριφορά του κτιρίου κατά το σενάριο 1, παρατηρείται ότι η συνολική ετήσια απαίτηση ενέργειας για την κάλυψη όλων των αναγκών του είναι kwh/m 2, ενώ το σύνολο της ενέργειας που καταναλώνει τελικά φτάνει τις kwh/m 2. Έτσι, γίνεται αντιληπτό ότι η τελική ετήσια ενέργεια που καταναλώνει για κάθε χρήση είναι 17.5 kwh/m 2 μεγαλύτερη από την ενέργεια που χρειάζεται. Καταναλώσεις καυσίμων και εκπομπές CO2 Οι πίνακες που ακολουθούν εκθέτουν τα αποτελέσματα αναφορικά με τις καταναλώσεις καυσίμων (Πίνακας 4.6) και τις εκλύσεις αέριων ρύπων CO2 ανά καύσιμο (Πίνακας 4.7). Η κατανάλωση πετρελαίου (154.1 kwh/m 2 ) αποτελεί το 99% της συνολικής κατανάλωσης καυσίμων του κτιρίου κατά το σενάριο 1. Η θερμομόνωση των δομικών στοιχείων με τα ελάχιστα πάχη του κανονισμού και η λύση των διπλών κουφωμάτων μειώνει τις ετήσιες καταναλώσεις καυσίμων κατά 27% συγκριτικά με το κτίριο στην υφιστάμενη του κατάσταση, όπου η 114

133 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ ΤΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ θερμομόνωση απουσιάζει. Όμως, η διαφορά τους από αυτές του κτιρίου αναφοράς παραμένει σημαντική (Πίνακας 4.6). Κατά το σενάριο 1, το μεγαλύτερο ποσοστό εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα (CO2) συνεχίζει να προέρχεται από τη χρήση πετρελαίου (88%). Σε ετήσια κλίμακα οι εκλύσεις αέριων ρύπων φτάνουν τα 46 kwh/m 2 και είναι μειωμένες κατά 16.6 kwh/m 2 σε σχέση με την υφιστάμενη κατάσταση (Πίνακας 4.7). Η μείωση αυτή είναι άμεσα συνδεδεμένη με τη μείωση της κατανάλωσης των καυσίμων. Πίνακας 4.6: Καταναλώσεις καυσίμων του κτιρίου αναφοράς, του υπάρχοντος κτιρίου και του κτιρίου στο σενάριο 1, σύμφωνα με τα αποτελέσματα του λογισμικού ΤΕΕ-ΚΕΝΑΚ [1]. Κατανάλωση καυσίμων (kwh / m 2 ) Πηγή ενέργειας Κτίριο αναφοράς Υπάρχον κτίριο Σενάριο 1 Ηλεκτρισμός Πετρέλαιο Ηλιακή Σύνολο Πίνακας 4.7: Εκπομπές CO 2 του κτιρίου αναφοράς, του υπάρχοντος κτιρίου και του κτιρίου στο σενάριο 1, σύμφωνα με τα αποτελέσματα του λογισμικού ΤΕΕ-ΚΕΝΑΚ [1]. Εκπομπές CO 2 (kg/m 2 ) Πηγή ενέργειας Κτίριο αναφοράς Υπάρχον κτίριο Σενάριο 1 Ηλεκτρισμός Πετρέλαιο Ηλιακή Σύνολο

134 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ ΤΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ Λειτουργικό κόστος Η οικονομοτεχνική ανάλυση δείχνει ότι το λειτουργικό κόστος για το κτίριο στο σενάριο 1 φτάνει τα Το ποσό αυτό διαφέρει κατά από το αντίστοιχο ποσό της υφιστάμενης κατάστασης. Ωστόσο, η απόκλιση του από το λειτουργικό κόστος του κτιρίου αναφοράς παραμένει εμφανής και υπολογίζεται περίπου στα Πίνακας 4.8: Αποτελέσματα από την οικονομοτεχνική ανάλυση του κτιρίου αναφοράς, του υπάρχοντος κτιρίου και του κτιρίου στο σενάριο 1, σύμφωνα με τα αποτελέσματα του λογισμικού ΤΕΕ-ΚΕΝΑΚ [1]. Εξοικονόμηση και κόστη Κτίριο αναφοράς Υπάρχον κτίριο Σενάριο 1 Λειτουργικό κόστος σε Αρχικό κόστος επένδυσης 0.0 Εξοικονόμηση πρωτογενούς ενέργειας (kwh / m 2 ) Εξοικονόμηση πρωτογενούς ενέργειας (%) Τιμή εξοικονομούμενης ενέργειας ( /kwh) Μείωση εκπομπών CO 2 (Kg/m 3 ) 16.6 Περίοδος αποπληρωμής (έτη)

135 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ ΤΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ 4.3. Ενεργειακή συμπεριφορά του κτιρίου στο σενάριο 2 Ενεργειακή κατάταξη και κατανάλωση πρωτογενούς ενέργειας Η αύξηση του πάχους της θερμομόνωσης κατά 2 cm σε σχέση με το σενάριο 1 και η βελτίωση των ιδιοτήτων του δεύτερου τοποθετούμενου κουφώματος κατατάσσει το κτίριο στην κατηγορία Δ και με βαθμό απόδοσης 1.42 (Πίνακας 4.9). Συγκεκριμένα, η πρωτογενής ενέργεια μειώνεται στα kwh/m 2, τιμή μικρότερη κατά 94.3 kwh/m 2 (38%) από αυτή της υφιστάμενης κατάστασης και μεγαλύτερη κατά 46.4 kwh/m 2 (42%) από αυτή του κτιρίου αναφοράς (Πίνακας 4.9). Πίνακας 4.9: Πρωτογενής ενέργεια ανά τελική χρήση του κτιρίου αναφοράς, του υπάρχοντος κτιρίου και του κτιρίου για το σενάριο 2, σύμφωνα με τα αποτελέσματα του λογισμικού ΤΕΕ-ΚΕΝΑΚ [1]. Πρωτογενής ενέργεια ανά τελική χρήση Τελική χρήση Θέρμανση Ψύξη Ζ.Ν.Χ. Φωτισμός Συνεισφορά ΑΠΕ- ΣΗΘ Σύνολο Κατάταξη Σενάριο 2 Κτίριο αναφοράς Υπάρχον Κτίριο kwh/m Ε Δ Η κατανάλωση πρωτογενούς ενέργειας για τη θέρμανση των χώρων του εξεταζόμενου κτιρίου κατά το σενάριο 2 είναι kwh/m 2. Για την ακρίβεια, η τιμή της ενώ παρουσιάζει αξιόλογη πτώση σε σχέση με αυτή στην υφιστάμενη κατάσταση (209 kwh/m 2 ) διατηρεί σημαντική απόκλιση από αυτή του κτιρίου αναφοράς, η οποία είναι 69.1 kwh/m 2. Παρόλα αυτά, η κατανάλωση πρωτογενούς ενέργειας για ψύξη μειώθηκε και μάλιστα κάτω από την τιμή του 117

136 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ ΤΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ κτιρίου αναφοράς. Το γεγονός αυτό οφείλεται στους μικρότερους συντελεστές σκίασης του υφιστάμενου κτιρίου σε σχέση με το κτίριο αναφοράς. Συνεπώς, το κτίριο αναφοράς δέχεται μεγαλύτερα ηλιακά κέρδη. Στο Σχήμα 4.11 παρουσιάζονται διαγραμματικά οι μηνιαίες τιμές πρωτογενούς ενέργειας θέρμανσης και ψύξης του κτιρίου στο σενάριο 2 συγκρινόμενες με αυτές του κτιρίου αναφοράς και του υπάρχοντος κτιρίου. Σχήμα 4.11: Πρωτογενής ενέργεια θέρμανσης και ψύξης ανά μήνα για το κτίριο αναφοράς, το υπάρχον κτίριο και του κτιρίου στο σενάριο 2, σύμφωνα με τα αποτελέσματα του λογισμικού ΤΕΕ-ΚΕΝΑΚ [1]. Ενεργειακές απαιτήσεις Από τα αποτελέσματα γίνεται σαφές ότι οι ετήσιες ενεργειακές απαιτήσεις για το σενάριο 2 (123.4 kwh/m 2 ) εμφανίζουν αξιόλογη μείωση της τάξης του 37% αναφορικά με την υφιστάμενη κατάσταση του κτιρίου. Για τη θέρμανση της εξεταζόμενης κατοικίας στο σενάριο 2 απαιτούνται 77.1 kwh/m 2, δηλαδή 30.9 kwh/m 2 περισσότερες από αυτά που απαιτεί το κτίριο αναφοράς και 65.1 kwh/m 2 λιγότερα από αυτά που υπολογίστηκαν για την υφιστάμενη κατάσταση. Οι 118

137 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ ΤΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ απαιτήσεις για ψύξη εμφανίζονται κατά περίπου 17% μειωμένες σε σχέση με αυτές του κτιρίου αναφοράς και μειωμένες κατά σχεδόν 20% σε σχέση με το υπάρχον κτίριο (Σχήμα 4.12). Σχήμα 4.12: Ετήσιες ενεργειακές απαιτήσεις θέρμανσης και ψύξης του κτιρίου αναφοράς, του υπάρχοντος κτιρίου και του κτιρίου στο σενάριο 2, σύμφωνα με τα αποτελέσματα του λογισμικού ΤΕΕ-ΚΕΝΑΚ [1]. Οι υψηλότερες απαιτήσεις σημειώνονται και πάλι τους μήνες του Ιανουαρίου και του Δεκεμβρίου με τιμές 20.3 kwh/m 2 και 17.5 kwh/m 2 αντίστοιχα (Σχήμα 4.13). Από το Φεβρουάριο έως τον Απρίλιο οι απαιτήσεις για θέρμανση μειώνονται σταδιακά ώσπου μηδενίζονται από τον Μάιο έως το Σεπτέμβριο. Από τον Οκτώβριο οι απαιτήσεις λαμβάνουν ξανά μη μηδενική τιμή και αυξάνονται σταδιακά, καθώς μειώνεται η θερμοκρασία, έως το Δεκέμβριο. Αντίστοιχα, η μεταβολή των ενεργειακών απαιτήσεων για ψύξη είναι ανάλογη της θερμοκρασίας του περιβάλλοντος και οι τιμές τους για το υπάρχον κτίριο διαφέρουν ανεπαίσθητα από αυτές του κτιρίου αναφοράς. 119

138 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ ΤΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ Σχήμα 4.13: Ενεργειακές απαιτήσεις θέρμανσης και ψύξης ανά μήνα του κτιρίου αναφοράς, του υπάρχοντος κτιρίου και του κτιρίου στο σενάριο 2, σύμφωνα με τα αποτελέσματα του λογισμικού ΤΕΕ-ΚΕΝΑΚ [1]. Ενεργειακές καταναλώσεις Η ετήσια συνολική κατανάλωση του εξεταζόμενου κτιρίου στο σενάριο 2, φτάνει τα kwh/m 2, τιμή που ξεπερνά κατά 44.1 kwh/m 2 αυτή του κτιρίου αναφοράς (91 kwh/m 2 ). Ωστόσο, πρόκειται για κατανάλωση σχεδόν 38% μικρότερη συγκριτικά με αυτή που υπολογίζεται για την υφιστάμενη κατάσταση του κτιρίου (218.9 kwh/m 2 ). Ειδικότερα, η ετήσια τελική κατανάλωση ενέργειας με σκοπό την κάλυψη των αναγκών θέρμανσης του εξεταζόμενου κτιρίου στο σενάριο 2 (102.9 kwh/m 2 ) είναι κατά 40.9 kwh/m 2 μεγαλύτερη από την ενέργεια που θα χρησιμοποιούνταν από το κτίριο αναφοράς (62 kwh/m 2 ) και παρουσιάζει πτώση που αγγίζει το 46% σε σχέση με αυτή που χρησιμοποιείται από το υπάρχον κτίριο (Σχήμα 4.14). Η ετήσια κατανάλωση ενέργειας για την κάλυψη των αναγκών για ψύξη στο σενάριο 2 είναι σε χαμηλά επίπεδα και μάλιστα προκύπτει μικρότερη από αυτή του κτίριο αναφοράς. 120

139 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ ΤΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ Σχήμα 4.14: Ετήσιες ενεργειακές καταναλώσεις θέρμανσης και ψύξης του κτιρίου αναφοράς, του υπάρχοντος κτιρίου και του κτιρίου στο σενάριο 2, σύμφωνα με τα αποτελέσματα του λογισμικού ΤΕΕ-ΚΕΝΑΚ [1]. Οι μηνιαίες καταναλώσεις τελικής ενέργειας του εξεταζόμενου κτιρίου για θέρμανση και ψύξη συγκρινόμενες με του κτιρίου αναφοράς, φαίνονται στο Σχήμα Παρατηρείται ότι οι τιμές για την κατανάλωση ενέργειας θέρμανσης κατά τους χειμερινούς μήνες είναι μειωμένες σε σχέση με την υφιστάμενη κατάσταση εξαιτίας της προσθήκης θερμομόνωσης και της βελτίωση των κουφωμάτων. Τα επίπεδα των καταναλώσεων ενέργειας για ψύξη διατηρούνται σε χαμηλά επίπεδα και κοντά στις τιμές του κτιρίου αναφοράς λόγω των ευνοϊκότερων συνθηκών. 121

140 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ ΤΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ Σχήμα 4.15:Ενεργειακές καταναλώσεις θέρμανσης και ψύξης ανά μήνα του κτιρίου αναφοράς, του υπάρχοντος κτιρίου και του κτιρίου στο σενάριο 2, σύμφωνα με τα αποτελέσματα του λογισμικού ΤΕΕ-ΚΕΝΑΚ [1]. Όσον αφορά στη συμπεριφορά του κτιρίου κατά το σενάριο 2, συμπεραίνεται ότι η συνολική ετήσια απαίτηση ενέργειας για την κάλυψη όλων των αναγκών του είναι kwh/m 2, ενώ το σύνολο της ενέργειας που καταναλώνει τελικά φτάνει τις kwh/m 2. Έτσι, γίνεται αντιληπτό ότι η τελική ετήσια ενέργεια που καταναλώνει για κάθε χρήση είναι 11.7 kwh/m 2 μεγαλύτερη από την ενέργεια που χρειάζεται. Καταναλώσεις καυσίμων και εκπομπές CO2 Οι παρακάτω πίνακες αναφέρονται στις καταναλώσεις καυσίμων (Πίνακας 4.10) και τις εκλύσεις αέριων ρύπων CO2 ανά καύσιμο (Πίνακας 4.11). Η κατανάλωση πετρελαίου (130 kwh/m 2 ) ευθύνεται για το 96% της συνολικής κατανάλωσης καυσίμων του κτιρίου κατά το σενάριο 2. Η θερμομόνωση των δομικών στοιχείων με επιπλέον 2 cm και ο διπλός υαλοπίνακας των δεύτερων κουφωμάτων μειώνουν τις ετήσιες καταναλώσεις καυσίμων κατά 83.8 kwh/m 2 συγκριτικά με το κτίριο στην υφιστάμενη του κατάσταση, όπου η θερμομόνωση απουσιάζει. Ταυτόχρονα, οι τιμές τους αναφορικά με αυτές του κτιρίου αναφοράς παρουσιάζονται αυξημένες κατά 48.5% (Πίνακας 4.11). 122

141 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ ΤΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ Πίνακας 4.10: Καταναλώσεις καυσίμων του κτιρίου αναφοράς, του υπάρχοντος κτιρίου και του κτιρίου στο σενάριο 2, σύμφωνα με τα αποτελέσματα του λογισμικού ΤΕΕ-ΚΕΝΑΚ [1]. Κατανάλωση καυσίμων (kwh / m 2 ) Πηγή ενέργειας Κτίριο αναφοράς Υπάρχον κτίριο Σενάριο 2 Ηλεκτρισμός Πετρέλαιο Ηλιακή Σύνολο Πίνακας 4.11: Εκπομπές CO 2 του κτιρίου αναφοράς, του υπάρχοντος κτιρίου και του κτιρίου στο σενάριο 2, σύμφωνα με τα αποτελέσματα του λογισμικού ΤΕΕ-ΚΕΝΑΚ [1]. Εκπομπές CO 2 (kg/m 2 ) Πηγή ενέργειας Κτίριο αναφοράς Υπάρχον κτίριο Σενάριο 2 Ηλεκτρισμός Πετρέλαιο Ηλιακή Σύνολο Κατά το σενάριο 2, το μεγαλύτερο ποσοστό εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα (CO2) συνεχίζει να προέρχεται από τη χρήση πετρελαίου (87%). Σε ετήσια κλίμακα οι εκλύσεις αέριων ρύπων φτάνουν τα 39.6 kwh/m 2, μειωμένες κατά σχεδόν 23 kwh/m 2 σε σχέση με την υφιστάμενη κατάσταση (Πίνακας 4.11). Η μείωση αυτή είναι άμεσα συνδεδεμένη με τη μείωση της κατανάλωσης των καυσίμων. Λειτουργικό κόστος Τέλος, η οικονομοτεχνική ανάλυση δείχνει ότι το λειτουργικό κόστος για το κτίριο στο σενάριο 2 φτάνει τα Το ποσό αυτό διαφέρει κατά σε σχέση με το αντίστοιχο ποσό της 123

142 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ ΤΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ υφιστάμενης κατάστασης. Παράλληλα, η απόκλιση του από το λειτουργικό κόστος του κτιρίου αναφοράς έχει μειωθεί αισθητά και υπολογίζεται περίπου στα (Πίνακας 4.12). Πίνακας 4.12: Αποτελέσματα από την οικονομοτεχνική ανάλυση του κτιρίου αναφοράς, του υπάρχοντος κτιρίου και του κτιρίου στο σενάριο 2, σύμφωνα με τα αποτελέσματα του λογισμικού ΤΕΕ-ΚΕΝΑΚ [1]. Εξοικονόμηση και κόστη Κτίριο αναφοράς Υπάρχον κτίριο Σενάριο 2 Λειτουργικό κόστος σε Αρχικό κόστος επένδυσης 0.0 Εξοικονόμηση πρωτογενούς ενέργειας (kwh / m 2 ) Εξοικονόμηση πρωτογενούς ενέργειας (%) Τιμή εξοικονομούμενης ενέργειας ( /kwh) Μείωση εκπομπών CO 2 (Kg/m 3 ) 23.0 Περίοδος αποπληρωμής (έτη)

143 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ ΤΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ 4.4. Ενεργειακή συμπεριφορά του κτιρίου στο σενάριο 3 Ενεργειακή κατάταξη και κατανάλωση πρωτογενούς ενέργειας Αποδεικνύεται ότι η αύξηση της θερμομονωτικής στρώσης και η αντικατάσταση των κουφωμάτων συμβάλλουν σημαντικά στην βελτίωση της ενεργειακής συμπεριφοράς του κτιρίου, γεγονός που το ανακατατάσσει στην κατηγορία Γ και με βαθμό απόδοσης 1.27 (Πίνακας 4.13). Συγκεκριμένα, η πρωτογενής ενέργεια μειώνεται στα kwh/m 2, τιμή μικρότερη κατά kwh/m 2 (δηλαδή πτώση 44%) από αυτή της υφιστάμενη κατάσταση και μεγαλύτερη κατά 29.6 kwh/m 2 από αυτή του κτιρίου αναφοράς. Η κατανάλωση πρωτογενούς ενέργειας για τη θέρμανση των χώρων του εξεταζόμενου κτιρίου κατά το σενάριο 3 είναι 97.7 kwh/m 2, τιμή που απέχει από αυτή του κτιρίου αναφοράς κατά 28.6 kwh/m 2. Την ίδια στιγμή, η μείωση της συγκριτικά με το υπάρχον κτίριο πλησιάζει το 54%. Η κατανάλωση πρωτογενούς ενέργειας για ψύξη από 17.1 kwh/m 2 για το υπάρχον κτίριο μειώθηκε για το σενάριο 3 φτάνοντας τα 12.7 kwh/m 2 (Πίνακας 4.13). Η τιμή αυτή μάλιστα είναι μικρότερη από την πρωτογενή ενέργεια του κτιρίου αναφοράς, για τους ίδιους λόγους με τα προηγούμενα σενάρια. Στο σχήμα 4.16 παρουσιάζονται διαγραμματικά οι μηνιαίες τιμές πρωτογενούς ενέργειας θέρμανσης και ψύξης του κτιρίου στο σενάριο 3 συγκρινόμενες με αυτές του κτιρίου αναφοράς και του υπάρχοντος κτιρίου. 125

144 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ ΤΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ Πίνακας 4.13: Πρωτογενής ενέργεια ανά τελική χρήση του κτιρίου αναφοράς, του υπάρχοντος κτιρίου και του κτιρίου για το σενάριο 3, σύμφωνα με τα αποτελέσματα του λογισμικού ΤΕΕ-ΚΕΝΑΚ [1]. Τελική χρήση Θέρμανση Ψύξη Ζ.Ν.Χ. Φωτισμός Συνεισφορά ΑΠΕ- ΣΗΘ Σύνολο Πρωτογενής ενέργεια ανά τελική χρήση kwh/m 2 Κτίριο αναφοράς Υπάρχον Κτίριο Σενάριο Κατάταξη - Ε Γ Σχήμα 4.16: Πρωτογενής ενέργεια θέρμανσης και ψύξης ανά μήνα για το κτίριο αναφοράς, το υπάρχον κτίριο και του κτιρίου στο σενάριο 3, σύμφωνα με τα αποτελέσματα του λογισμικού ΤΕΕ-ΚΕΝΑΚ [1]. 126

145 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ ΤΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ Ενεργειακές απαιτήσεις Από τα αποτελέσματα γίνεται σαφές ότι οι ετήσιες ενεργειακές απαιτήσεις για το σενάριο 3 (110.8 kwh/m 2 ) εμφανίζουν αξιόλογη μείωση της τάξης του 43% αναφορικά με την υφιστάμενη κατάσταση του κτιρίου. Για τη θέρμανση της εξεταζόμενης κατοικίας στο σενάριο 3 απαιτούνται 66.2 kwh/m 2, δηλαδή 20 kwh/m 2 περισσότερες από αυτές που απαιτεί το κτίριο αναφοράς και 76 kwh/m 2 λιγότερα από αυτά που υπολογίστηκαν για την υφιστάμενη κατάσταση (Σχήμα 4.17). Οι απαιτήσεις για ψύξη εμφανίζονται κατά περίπου 22% μειωμένες σε σχέσεις με αυτές του κτιρίου αναφοράς και μειωμένες κατά σχεδόν 25% σε σχέση με το υπάρχον κτίριο. Σχήμα 4.17: Ετήσιες ενεργειακές απαιτήσεις θέρμανσης και ψύξης του κτιρίου αναφοράς, του υπάρχοντος κτιρίου και του κτιρίου στο σενάριο 3, σύμφωνα με τα αποτελέσματα του λογισμικού ΤΕΕ-ΚΕΝΑΚ [1]. Οι υψηλότερες απαιτήσεις σημειώνονται και πάλι τους μήνες του Ιανουαρίου και του Δεκεμβρίου με τιμές 17.6 kwh/m 2 και 15.1 kwh/m 2 αντίστοιχα (Σχήμα 4.18). Από το Φεβρουάριο έως τον Απρίλιο οι απαιτήσεις για θέρμανση μειώνονται σταδιακά ώσπου μηδενίζονται από τον Μάιο έως το Σεπτέμβριο. Από τον Οκτώβριο οι απαιτήσεις λαμβάνουν ξανά μη μηδενική τιμή και 127

146 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ ΤΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ αυξάνονται σταδιακά, καθώς μειώνεται η θερμοκρασία, έως το Δεκέμβριο. Αντίστοιχα, η μεταβολή των ενεργειακών απαιτήσεων για ψύξη είναι ανάλογη της θερμοκρασίας του περιβάλλοντος και οι τιμές τους για το υπάρχον κτίριο διαφέρουν ανεπαίσθητα από αυτές του κτιρίου αναφοράς. Σχήμα 4.18: Ενεργειακές απαιτήσεις θέρμανσης και ψύξης ανά μήνα του κτιρίου αναφοράς, του υπάρχοντος κτιρίου και του κτιρίου στο σενάριο 3, σύμφωνα με τα αποτελέσματα του λογισμικού ΤΕΕ-ΚΕΝΑΚ [1]. Ενεργειακές καταναλώσεις Η ετήσια συνολική κατανάλωση του εξεταζόμενου κτιρίου στο σενάριο 3, φτάνει τα kwh/m 2, τιμή που ξεπερνά κατά 29.3 kwh/m 2 αυτή του κτιρίου αναφοράς (91 kwh/m 2 ). Ωστόσο, πρόκειται για κατανάλωση σχεδόν 45% μικρότερη συγκριτικά με αυτή που υπολογίζεται για την υφιστάμενη κατάσταση του κτιρίου (218.9 kwh/m 2 ). Ειδικότερα, η ετήσια τελική κατανάλωση ενέργειας με σκοπό την κάλυψη των αναγκών θέρμανσης του εξεταζόμενου κτιρίου στο σενάριο 3 (88.4 kwh/m 2 ) είναι κατά 26.4 kwh/m 2 μεγαλύτερη από την ενέργεια που θα χρησιμοποιούνταν από το κτίριο αναφοράς (62 kwh/m 2 ) και παρουσιάζει πτώση που αγγίζει το 43% σε σχέση με αυτή που χρησιμοποιείται από το υπάρχον κτίριο (Σχήμα 4.19). Η ετήσια κατανάλωση ενέργειας 128

147 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ ΤΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ για την κάλυψη των αναγκών για ψύξη στο σενάριο 3 είναι σε χαμηλά επίπεδα και μάλιστα προκύπτει μικρότερη από αυτή του κτίριο αναφοράς. Σχήμα 4.19: Ετήσιες ενεργειακές καταναλώσεις θέρμανσης και ψύξης του κτιρίου αναφοράς, του υπάρχοντος κτιρίου και του κτιρίου στο σενάριο 3, σύμφωνα με τα αποτελέσματα του λογισμικού ΤΕΕ-ΚΕΝΑΚ [1]. Οι μηνιαίες καταναλώσεις τελικής ενέργειας του εξεταζόμενου κτιρίου για θέρμανση και ψύξη συγκρινόμενες με του κτιρίου αναφοράς, φαίνονται στο Σχήμα Παρατηρείται ότι οι τιμές για την κατανάλωση ενέργειας θέρμανσης κατά τους χειμερινούς μήνες είναι μειωμένες σε σχέση με την υφιστάμενη κατάσταση εξαιτίας της προσθήκης θερμομόνωσης και της αντικατάστασης των κουφωμάτων. Τα επίπεδα των καταναλώσεων ενέργειας για ψύξη διατηρούνται σε χαμηλά επίπεδα και κοντά στις τιμές του κτιρίου αναφοράς λόγω των ευνοϊκότερων συνθηκών. 129

148 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ ΤΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ Σχήμα 4.20:Ενεργειακές καταναλώσεις θέρμανσης και ψύξης ανά μήνα του κτιρίου αναφοράς, του υπάρχοντος κτιρίου και του κτιρίου στο σενάριο 3, σύμφωνα με τα αποτελέσματα του λογισμικού ΤΕΕ-ΚΕΝΑΚ [1]. Όσον αφορά στη συμπεριφορά του κτιρίου κατά το σενάριο 3, συμπεραίνεται ότι η συνολική ετήσια απαίτηση ενέργειας για την κάλυψη όλων των αναγκών του είναι kwh/m 2, ενώ το σύνολο της ενέργειας που καταναλώνει τελικά φτάνει τις kwh/m 2. Έτσι, γίνεται αντιληπτό ότι η τελική ετήσια ενέργεια που καταναλώνει για κάθε χρήση είναι 9.5 kwh/m 2 μεγαλύτερη από την ενέργεια που χρειάζεται. 130

149 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ ΤΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ Καταναλώσεις καυσίμων και εκπομπές CO2 Οι παρακάτω πίνακες αναφέρονταις τις καταναλώσεις καυσίμων (Πίνακας 4.14) και τις εκλύσεις αέριων ρύπων CO2 ανά καύσιμο (Πίνακας 4.15). Η κατανάλωση πετρελαίου (115.7 kwh/m 2 ) ευθύνεται για το 96% της συνολικής κατανάλωσης καυσίμων του κτιρίου κατά το σενάριο 3. Η θερμομόνωση των δομικών στοιχείων με επιπλέον 2 cm και η τοποθέτηση ενεργειακών κουφωμάτων μειώνουν τις ετήσιες καταναλώσεις καυσίμων κατά 98.6 kwh/m 2 συγκριτικά με το κτίριο στην υφιστάμενη του κατάσταση, όπου η θερμομόνωση απουσιάζει. Ταυτόχρονα, οι τιμές των καταναλώσεων καυσίμων αναφορικά με αυτές του κτιρίου αναφοράς παρουσιάζονται αυξημένες κατά 32% (Πίνακας 4.14). Πίνακας 4.14: Καταναλώσεις καυσίμων του κτιρίου αναφοράς, του υπάρχοντος κτιρίου και του κτιρίου στο σενάριο 2, σύμφωνα με τα αποτελέσματα του λογισμικού ΤΕΕ-ΚΕΝΑΚ [1]. Κατανάλωση καυσίμων (kwh / m 2 ) Πηγή ενέργειας Κτίριο αναφοράς Υπάρχον κτίριο Σενάριο 3 Ηλεκτρισμός Πετρέλαιο Ηλιακή Σύνολο Πίνακας 4.15: Εκπομπές CO 2 του κτιρίου αναφοράς, του υπάρχοντος κτιρίου και του κτιρίου στο σενάριο 3, σύμφωνα με τα αποτελέσματα του λογισμικού ΤΕΕ-ΚΕΝΑΚ [1]. Εκπομπές CO 2 (kg/m 2 ) Πηγή ενέργειας Κτίριο αναφοράς Υπάρχον κτίριο Σενάριο 3 Ηλεκτρισμός Πετρέλαιο Ηλιακή Σύνολο Κατά το σενάριο 3 το μεγαλύτερο ποσοστό εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα (CO2) συνεχίζει να προέρχεται από τη χρήση πετρελαίου (86%). Σε ετήσια κλίμακα οι εκλύσεις αέριων ρύπων φτάνουν τα 35.5 kwh/m 2, μειωμένες κατά σχεδόν 27.1 kwh/m 2 σε σχέση με την υφιστάμενη κατάσταση (Πίνακας 4.15). Η μείωση αυτή είναι άμεσα συνδεδεμένη με τη μείωση της κατανάλωσης των καυσίμων. 131

150 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ ΤΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ Λειτουργικό κόστος Τέλος, η οικονομοτεχνική ανάλυση δείχνει ότι το λειτουργικό κόστος για το κτίριο στο σενάριο 3 φτάνει τα Το ποσό αυτό διαφέρει κατά σε σχέση με το αντίστοιχο ποσό της υφιστάμενης κατάστασης. Παράλληλα, η απόκλιση του από το λειτουργικό κόστος του κτιρίου αναφοράς έχει μειωθεί αισθητά και υπολογίζεται περίπου στα Πίνακας 4.16: Αποτελέσματα από την οικονομοτεχνική ανάλυση του κτιρίου αναφοράς, του υπάρχοντος κτιρίου και του κτιρίου στο σενάριο 3, σύμφωνα με τα αποτελέσματα του λογισμικού ΤΕΕ-ΚΕΝΑΚ [1]. Εξοικονόμηση και κόστη Κτίριο αναφοράς Υπάρχον κτίριο Σενάριο 3 Λειτουργικό κόστος σε Αρχικό κόστος επένδυσης 0.0 Εξοικονόμηση πρωτογενούς ενέργειας (kwh / m 2 ) Εξοικονόμηση πρωτογενούς ενέργειας (%) Τιμή εξοικονομούμενης ενέργειας ( /kwh) Μείωση εκπομπών CO 2 (Kg/m 3 ) 27.1 Περίοδος αποπληρωμής (έτη)

151 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ ΤΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ Βιβλιογραφία 4 ου κεφαλαίου [1] Καρτέλα αποτελεσμάτων στο πρόγραμμα ΤΕΕ-ΚΕΝΑΚ 133

152 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ ΤΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ 134

153 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΕΠΕΜΒΑΣΕΩΝ Κεφάλαιο 5 : Οικονομική αξιολόγηση των επεμβάσεων Στο κεφάλαιο αυτό παρουσιάζονται τα αποτελέσματα της οικονομικής μελέτης που πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της παρούσας διπλωματικής, προκειμένου να διερευνηθεί η οικονομική απόδοση των διαφορετικών επεμβάσεων, που μελετήθηκαν για τη βελτίωση της ενεργειακής συμπεριφοράς της εξεταζόμενης κατοικίας. Παρακάτω παρουσιάζονται τα κόστη των επεμβάσεων ανά σενάριο και ανά επέμβαση τα οποία προέκυψαν από προσφορές εταιρειών. Σημειώνεται ότι στις τιμές που δίνονται παρακάτω συμπεριλαμβάνονται οι δαπάνες για κάθε είδους εργασίες, το κόστος μεταφοράς των υλικών και κάθε κόστος αγοράς υλικών για την κατασκευή. Ωστόσο, δε συμπεριλαμβάνονται οι φορολογικές δαπάνες Οικονομική αξιολόγηση σεναρίου 1 Στον Πίνακας 5.1 αναλύονται τα κόστη που αφορούν την θερμομόνωση των δομικών στοιχείων στο σενάριο 1. Οι τιμές των υλικών προέκυψαν από προσφορά ελληνικής εταιρείας. Το κόστος των επιμέρους υλικών που χρησιμοποιούνται (π.χ. γυψοσανίδα) λαμβάνονται επίσης υπόψη στον παρακάτω πίνακα. Τέλος, το κόστος εργασίας και τοποθέτησης των υλικών έχει διαμορφωθεί ανάλογα το στοιχείο που θερμομονώνεται και την τεχνική που ακολουθείται. Το κόστος κάθε επέμβασης προκύπτει πολλαπλασιάζοντας τις παρακάτω τιμές (των υλικών και των εργατικών) με την συνολική επιφάνεια στην οποία εφαρμόζονται και αθροίζοντας τις προκύπτουσες τιμές. Συνολικά, οι επεμβάσεις θερμομόνωσης για το σενάριο 1 κοστολογούνται στα

154 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΕΠΕΜΒΑΣΕΩΝ Πίνακας 5.1:Κόστος επεμβάσεων θερμομόνωσης σεναρίου 1. Εσωτερική θερμομόνωση τοιχοποιίας με σκελετό από γυψοσανίδα και επένδυση από πετροβάμβακα 70 kg/m 3 (Σενάριο 1) / m 2 m 2 Κόστος Κόστος υλικών με 5cm πάχους πετροβάμβακα Kόστος εργασιών τοποθέτησης υλικών Σύνολο Θερμομόνωση της οροφής κάτω από τη στέγη με πάπλωμα πετροβάμβακα 70 kg/m 3 (Σενάριο 1) Κόστος υλικών παπλώματος πετροβάμβακα με πάχος 7 cm / m 2 m 2 Κόστος Kόστος εργασιών τοποθέτησης υλικών Κόστος υλικών: XPS πάχους 6cm, γεωύφασμα, πλάκα πεζοδρομίου Σύνολο Θερμομόμωση δώματος (αφρώδης εξηλασμένη πολυστερίνη - γεωύφασμα -πλάκες πεζοδρομίου) (Σενάριο 1) / m 2 m 2 Κόστος Kόστος εργασιών τοποθέτησης υλικών Σύνολο Συνολικό κόστος σεναρίου Ο πίνακας 5.2 αφορά το χρηματικό ποσό που απαιτείται για την τοποθέτηση του δεύτερου κουφώματος και προκύπτει από το κόστος του υλικού, της κατασκευής και της τοποθέτησης του κουφώματος. Το κόστος μεταβάλλεται ανάλογα με τις διαστάσεις του κουφωμάτων που χρησιμοποιούνται. To κόστος των κουφωμάτων για το σενάριο 1 ανέρχεται στα 2765, και το συνολικό μαζί με την θερμομόνωση φτάνει στα

155 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΕΠΕΜΒΑΣΕΩΝ Πίνακας 5.2: Κόστος επεμβάσεων κουφωμάτων σεναρίου 3. Λύση διπλού κουφώματος (σενάριο 1) : ξύλινο πλαίσιο και μονός υαλοπίνακας Κωδικός Κουφώματος Διαστάσεις / τεμάχιο Αριθμός τεμαχίων Κόστος K * K * K3, Κ11, Κ15, Κ16, Κ17, Κ19, Κ * K4, Κ * K5, Κ * K * K * K * Συνολικό κόστος κουφωμάτων σεναρίου

156 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΕΠΕΜΒΑΣΕΩΝ 5.2. Οικονομική αξιολόγηση σεναρίου 2 Στον Πίνακας 5.3 αναλύονται τα κόστη που αφορούν την θερμομόνωση των δομικών στοιχείων στο σενάριο 2. Οι τιμές των υλικών προέκυψαν από προσφορά ελληνικής εταιρείας. Το κόστος των επιμέρους υλικών που χρησιμοποιούνται (π.χ. γυψοσανίδα) λαμβάνονται επίσης υπόψη στον παρακάτω πίνακα. Τέλος, το κόστος εργασίας και τοποθέτησης των υλικών έχει διαμορφωθεί ανάλογα το στοιχείο που θερμομονώνεται και την τεχνική που ακολουθείται. Το κόστος κάθε επέμβασης προκύπτει πολλαπλασιάζοντας τις παρακάτω τιμές (των υλικών και των εργατικών) με την συνολική επιφάνεια στην οποία εφαρμόζονται και αθροίζοντας τις προκύπτουσες τιμές. Συνολικά, οι επεμβάσεις θερμομόνωσης για το σενάριο 2 κοστολογούνται στα Πίνακας 5.3: Κόστος επεμβάσεων θερμομόνωσης σεναρίου 2. Εσωτερική θερμομόνωση τοιχοποιίας με σκελετό από γυψοσανίδα και επένδυση από πετροβάμβακα 70 kg/m 3 (Σενάριο 2) / m 2 m 2 Κόστος Κόστος υλικών με 7 cm πάχους πετροβάμβακα Kόστος εργασιών τοποθέτησης υλικών Σύνολο Θερμομόνωση της οροφής κάτω από τη στέγη με πάπλωμα πετροβάμβακα 70 kg/m 3 (Σενάριο 2) / m 2 m 2 Κόστος Κόστος υλικών παπλώματος πετροβάμβακα με πάχος 9 cm Kόστος εργασιών τοποθέτησης υλικών Σύνολο Θερμομόμωση δώματος (αφρώδης εξηλασμένη πολυστερίνη - γεωύφασμα -πλάκες πεζοδρομίου) (Σενάριο 2) / m 2 m 2 Κόστος Κόστος υλικών: XPS πάχους 8cm, γεωύφασμα, πλάκα πεζοδρομίου Kόστος εργασιών τοποθέτησης υλικών Σύνολο Συνολικό κόστος σεναρίου

157 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΕΠΕΜΒΑΣΕΩΝ Πίνακας 5.4: Κόστος επεμβάσεων κουφωμάτων σεναρίου 2. Λύση διπλού κουφώματος (σενάριο 2) : ξύλινο πλαίσιο και διπλός υαλοπίνακας Κωδικός Κουφώματος Διαστάσεις / τεμάχιο Αριθμός τεμαχίων Κόστος K * K * K3, Κ11, Κ15, Κ16, Κ17, Κ19, Κ * K4, Κ * K5, Κ * K * K * K * Συνολικό κόστος κουφωμάτων σεναρίου Ο πίνακας 5.4 αφορά το χρηματικό ποσό που απαιτείται για την τοποθέτηση του δεύτερου κουφώματος και προκύπτει από το κόστος του υλικού, της κατασκευής και της τοποθέτησης του κουφώματος. Το κόστος μεταβάλλεται ανάλογα με τις διαστάσεις του κουφωμάτων που χρησιμοποιούνται. To κόστος των κουφωμάτων για το σενάριο 1 ανέρχεται στα 3100, και το συνολικό μαζί με την θερμομόνωση φτάνει στα

158 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΕΠΕΜΒΑΣΕΩΝ 5.3. Οικονομική αξιολόγηση σεναρίου 3 Στον Πίνακας 5.5 αναλύονται τα κόστη που αφορούν την θερμομόνωση των δομικών στοιχείων στο σενάριο 3. Οι τιμές των υλικών προέκυψαν από προσφορά ελληνικής εταιρείας. Το κόστος των επιμέρους υλικών που χρησιμοποιούνται (π.χ. γυψοσανίδα) λαμβάνονται επίσης υπόψη στον παρακάτω πίνακα. Τέλος, το κόστος εργασίας και τοποθέτησης των υλικών έχει διαμορφωθεί ανάλογα το στοιχείο που θερμομονώνεται και την τεχνική που ακολουθείται. Το κόστος κάθε επέμβασης προκύπτει πολλαπλασιάζοντας τις παρακάτω τιμές (των υλικών και των εργατικών) με την συνολική επιφάνεια στην οποία εφαρμόζονται και αθροίζοντας τις προκύπτουσες τιμές. Συνολικά, οι επεμβάσεις θερμομόνωσης για το σενάριο 3 κοστολογούνται στα Ο Πίνακας 5.6 αφορά το κόστος της αντικατάστασης των υφιστάμενων κουφωμάτων με νέα, ενεργειακά κουφώματα. Το συνολικό ποσό προκύπτει από το κόστος του υλικού, της κατασκευής και της τοποθέτησης του κουφώματος. Το κόστος μεταβάλλεται ανάλογα με τις διαστάσεις του κουφωμάτων που χρησιμοποιούνται. Το κόστος αντικατάστασης των κουφωμάτων με νέα, όπως αυτά περιεγράφηκαν στην ενότητα 3.2.5, ανέρχεται στα Επομένως, για το σενάριο 3 η συνολική επένδυση φτάνει τα

159 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΕΠΕΜΒΑΣΕΩΝ Πίνακας 5.5: Κόστος επεμβάσεων θερμομόνωσης σεναρίου 3. Εσωτερική θερμομόνωση τοιχοποιίας με σκελετό από γυψοσανίδα και επένδυση από πετροβάμβακα 70 kg/m 3 (Σενάριο 3) / m 2 m 2 Κόστος Κόστος υλικών με 9 cm πάχους πετροβάμβακα Kόστος εργασιών τοποθέτησης υλικών Σύνολο Θερμομόνωση της οροφής κάτω από τη στέγη με πάπλωμα πετροβάμβακα 70 kg/m 3 (Σενάριο 3) Κόστος υλικών παπλώματος πετροβάμβακα με πάχος 11 cm / m 2 m 2 Κόστος Kόστος εργασιών τοποθέτησης υλικών Κόστος υλικών: XPS πάχους 8cm, γεωύφασμα, πλάκα πεζοδρομίου Σύνολο Θερμομόμωση δώματος (αφρώδης εξηλασμένη πολυστερίνη - γεωύφασμα -πλάκες πεζοδρομίου) (Σενάριο 3) / m 2 m 2 Κόστος Kόστος εργασιών τοποθέτησης υλικών Σύνολο Συνολικό κόστος σεναρίου Πίνακας 5.6: Κόστος επεμβάσεων κουφωμάτων σεναρίου

160 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΕΠΕΜΒΑΣΕΩΝ Αντικατάσταση κουφωμάτων (σενάριο 3) : διπλή υάλωση και επίστρωση χαμηλής εκπομπής ενός φύλλου, διάκενο μεταξύ των δύο τζαμιών συμπληρώμένο με κρυπτό Κωδικός Κουφώματος Διαστάσεις / τεμάχιο Αριθμός τεμαχίων Κόστος K * K * K3, Κ11, Κ15, Κ16, Κ17, Κ19, Κ * K4, Κ * K5, Κ * K * K * K * Συνολικό κόστος κουφωμάτων σεναρίου

161 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6: ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ & ΕΥΡΕΣΗ ΒΕΛΤΙΣΤΗΣ ΛΥΣΗΣ Κεφάλαιο 6 : Σύγκριση αποτελεσμάτων & εύρεση βέλτιστης λύσης Στο κεφάλαιο 4 παρουσιάστηκαν τα αποτελέσματα του λογισμικού ΤΕΕ-ΚΕΝΑΚ για κάθε σενάριο ξεχωριστά. Αντίστοιχα, στο κεφάλαιο 5 αναλύθηκαν και πάλι ανά σενάριο τα κόστη των επεμβάσεων. Κρίνεται χρήσιμο, ωστόσο, να συγκριθούν τα σενάρια μεταξύ τους. Επομένως, στο πρώτο μέρος του κεφαλαίου αυτού, γίνεται η περιγραφή και η αιτιολόγηση της βέλτιστης λύσης για την ενεργειακή αναβάθμιση του εξεταζόμενου κτιρίου, σύμφωνα με τα αποτελέσματα που προέκυψαν. Επιπροσθέτως, εξετάζονται συγκριτικά και τα αντίστοιχα συνολικά κόστη των επεμβάσεων και η απόσβεση τους ανά σενάριο προκειμένου να διαφανεί το βέλτιστο σενάριο εκ των τριών. Τέλος, στο δεύτερο μέρος του κεφαλαίου αυτού εξάγονται τα γενικά συμπεράσματα για τη βέλτιστη λύση Συγκριτική αποτίμηση των αποτελεσμάτων των προτεινόμενων επεμβάσεων Σε πρώτο στάδιο, συγκρίνονται τα τρία σενάρια προκειμένου να επιτευχθεί η βελτίωση της ενεργειακής συμπεριφοράς του εξεταζόμενου κτιρίου. Αυτό συμβαίνει λαμβάνοντας υπόψη όχι μόνο την ενεργειακή κατάταξη και τη πρωτογενή ενέργεια ανά σενάριο, αλλά και τη μείωση των ενεργειακών καταναλώσεων, την ελάττωση του λειτουργικού κόστους καθώς και τη μείωση των καταναλώσεων καυσίμων και των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, σε σχέση με την αρχική κατάσταση του εξεταζόμενου κτιρίου. Σε δεύτερο στάδιο, είναι σημαντικό να επιλεχθεί μία λύση εφαρμόσιμη και με το καλύτερο συνδυασμό χαμηλότερου κόστους και βέλτιστης λύσης. Παρακάτω παρουσιάζονται σε διαγραμματική μορφή και σχολιάζονται τα αποτελέσματα από το λογισμικό του ΤΕΕ-ΚΕΝΑΚ για τα τρία υπό μελέτη σενάρια σχετικά με τις συνολικές 143

162 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6: ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ & ΕΥΡΕΣΗ ΒΕΛΤΙΣΤΗΣ ΛΥΣΗΣ καταναλώσεις πρωτογενούς ενέργειας, την ενεργειακή κατάταξη, την ετήσια απαίτηση και κατανάλωση ενέργειας, τις καταναλώσεις καυσίμων και τις εκπομπές CO2 και το ετήσιο λειτουργικό κόστος. Βάσει της τελικής ανηγμένης σε πρωτογενή ενέργεια κατανάλωσης του κτιρίου, καθορίζεται και η κατηγορία της ενεργειακής απόδοσής του. Το κτίριο στην υφιστάμενη κατάσταση του κατατάσσεται στη κατηγορία Ε, ενώ στο σενάριο 1 περνά στην κατηγορία Δ. Το σενάριο 2 διατηρεί το εξεταζόμενο κτίριο στη Δ κατηγορία. Τέλος, στο σενάριο 3 το κτίριο κατατάσσεται στην κατηγορία Γ. Όπως είναι φυσικό οι μεγαλύτερες καταναλώσεις πρωτογενούς ενέργειας εμφανίζονται στον πρώτο συνδυασμό (184 kwh/m 2 ) σύμφωνα με τον οποίο τοποθετούνται στο κτίριο τα ελάχιστα πάχη θερμομόνωσης και προστίθεται δεύτερο κούφωμα με ιδιότητες ίδιες με αυτές του αρχικού. Η κατανάλωση ενέργειας μειώνεται όσο αυξάνεται το επίπεδο θερμομονωτικής προστασίας του κτιρίου, δηλαδή όσο αυξάνεται το πάχος της τοποθετούμενης θερμομονωτικής στρώσης. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η αύξηση του πάχους του θερμομονωτικού υλικού στα δομικά στοιχεία του κτιρίου οδηγεί σε μείωση του συντελεστή θερμοπερατότητάς τους και συνεπώς σε μείωση των αλληλεπιδράσεων μεταξύ εσωτερικού και εξωτερικού περιβάλλοντος. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα του λογισμικού ΤΕΕ-ΚΕΝΑΚ, όλες οι προτεινόμενες λύσεις παρουσιάζουν μειωμένη κατανάλωση πρωτογενούς ενέργειας σε σχέση με το υφιστάμενο κτίριο, καμία όμως δεν είναι μικρότερη από αυτή του κτιρίου αναφοράς (Σχήμα 6.1). Η μικρότερη τιμή εμφανίζεται στο σενάριο 3, όπου η τιμή της συνολικής πρωτογενούς ενέργειας φτάνει τις kwh/m 2. Με βάση τα στοιχεία του Σχήμα 6.1, υπολογίζονται τα ποσοστά μείωσης ώστε να αποφασιστεί η βέλτιστη λύση από πλευράς πρωτογενούς ενέργειας. Όπως φαίνεται στον πίνακα 6.1 το σενάριο 3 μειώνει σε μεγαλύτερο ποσοστό την πρωτογενή ενέργεια. Επομένως είναι προτιμότερο σε σχέση με τα άλλα δύο καθώς ταυτόχρονα αντιστοιχεί και στην υψηλότερη ενεργειακή κατηγορία. 144

163 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6: ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ & ΕΥΡΕΣΗ ΒΕΛΤΙΣΤΗΣ ΛΥΣΗΣ Σχήμα 6.1:Συνολική πρωτογενής ενέργεια και ενεργειακή κατηγορία ανά σενάριο, σύμφωνα με τα αποτελέσματα του λογισμικού ΤΕΕ-ΚΕΝΑΚ[1]. Πίνακας 6.1: Ποσοστιαία μείωση κατανάλωσης συνολικής πρωτογενούς ενέργειας κάθε σεναρίου συγκριτικά με την υφιστάμενη κατάσταση. Μείωση κατανάλωσης συνολικής πρωτογενούς ενέργειας Σενάριο 1 Σενάριο 2 Σενάριο 3 Υπάρχον κτίριο 26.90% 37.45% 44.10% Στη συνέχεια, εξετάζεται το βέλτιστο σενάριο ξανά αναφορικά με τη πρωτογενή ενέργεια, αλλά αυτή τη φορά η σύγκριση εστιάζει στις τιμές που λαμβάνει σε κάθε σενάριο για την κάλυψη των αναγκών θέρμανσης (Σχήμα 6.2). Όπως παρουσιάστηκε και στο κεφάλαιο 4, η πρωτογενής 145

164 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6: ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ & ΕΥΡΕΣΗ ΒΕΛΤΙΣΤΗΣ ΛΥΣΗΣ ενέργεια θέρμανσης παρουσιάζει τις σημαντικότερες και πιο καθοριστικές διακυμάνσεις και για το λόγο αυτό δεν καταγράφονται ξεχωριστά τα μεγέθη της κατανάλωσης ενέργειας για ψύξη, για ζεστό νερό χρήσης και για φωτισμό. Επομένως, από τον Πίνακας 6.2 συνεπάγεται ότι το τρίτο σενάριο παρουσιάζει και πάλι το πιο μεγάλο ποσοστό μείωσης, το οποίο φτάνει το 53.25%.. Σχήμα 6.2: Πρωτογενής ενέργεια θέρμανσης ανά σενάριο, σύμφωνα με τα αποτελέσματα του λογισμικού ΤΕΕ- ΚΕΝΑΚ[1]. Πίνακας 6.2: Ποσοστιαία μείωση κατανάλωσης πρωτογενούς ενέργειας θέρμανσης κάθε σεναρίου συγκριτικά με την υφιστάμενη κατάσταση. Μείωση κατανάλωσης πρωτογενούς ενέργειας θέρμανσης Σενάριο 1 Σενάριο 2 Σενάριο 3 Υπάρχον κτίριο 33.00% 46.65% 53.25% 146

165 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6: ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ & ΕΥΡΕΣΗ ΒΕΛΤΙΣΤΗΣ ΛΥΣΗΣ Οι ενεργειακές απαιτήσεις παρουσιάζουν πτωτική τάση από το σενάριο 1 προς το σενάριο 3, όπως είναι αναμενόμενο (Σχήμα 6.3). Ωστόσο το κτίριο στο σενάριο 3 είναι αυτό με τις λιγότερες ενεργειακές απαιτήσεις συγκριτικά με την υφιστάμενη κατάσταση του κτιρίου και επιλέγεται ως το καταλληλότερο. Συγκεκριμένα, οι ετήσιες ενεργειακές απαιτήσεις υπολογίζονται κατά 43.21% μειωμένες από αυτές του υπάρχοντος κτιρίου (Σχήμα 6.3). Σχήμα 6.3: Ετήσιες ενεργειακές απαιτήσεις ανά σενάριο, σύμφωνα με τα αποτελέσματα του λογισμικού ΤΕΕ-ΚΕΝΑΚ[1]. Πίνακας 6.3: Ποσοστιαία μείωση ενεργειακών απαιτήσεων κάθε σεναρίου συγκριτικά με την υφιστάμενη κατάσταση. Μείωση ενεργειακών απαιτήσεων Σενάριο 1 Σενάριο 2 Σενάριο 3 Υπάρχον κτίριο 27.50% 36.75% 43.21% Κρίνεται σκόπιμο στο σημείο αυτό να γίνει μία σύγκριση των αποτελεσμάτων των ενεργειακών καταναλώσεων μεταξύ των τριών σεναρίων προκειμένου να διατυπωθεί ποιο από αυτά έχει την 147

166 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6: ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ & ΕΥΡΕΣΗ ΒΕΛΤΙΣΤΗΣ ΛΥΣΗΣ ευνοϊκότερη επίδραση στο κτίριο. Η τιμή της κατανάλωσης ενέργειας κατά το σενάριο 3 (120.3 kwh/m 2 ) βρίσκεται πιο κοντά σε αυτή του κτιρίου αναφοράς (91 kwh/m 2 ) σε σχέση με τα αλλά σενάρια (Σχήμα 6.4). Αντίστοιχα, οι καταναλώσεις αναφορικά με το κτίριο στην υφιστάμενη κατάσταση είναι κατά 45% (Πίνακας 6.4) λιγότερες στο σενάριο 3 και για το λόγο αυτό αναδεικνύεται βέλτιστο και στο θέμα των καταναλώσεων. Σχήμα 6.4: Ετήσιες ενεργειακές καταναλώσεις ανά σενάριο, σύμφωνα με τα αποτελέσματα του λογισμικού ΤΕΕ- ΚΕΝΑΚ[1]. Πίνακας 6.4: Ποσοστιαία μείωση ενεργειακών καταναλώσεων κάθε σεναρίου συγκριτικά με την υφιστάμενη κατάσταση. Μείωση ενεργειακών καταναλώσεων Σενάριο 1 Σενάριο 2 Σενάριο 3 Υπάρχον κτίριο 27.30% 32.30% 45.00% 148

167 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6: ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ & ΕΥΡΕΣΗ ΒΕΛΤΙΣΤΗΣ ΛΥΣΗΣ Τέλος το Σχήμα 6.5 παριστάνει τα αποτελέσματα για τις καταναλώσεις των καυσίμων και τις εκπομπές του CO2 για το σύνολο του έτους που έδωσαν τα διαφορετικά σενάρια. Σημειώνεται μείωση των τιμών από το σενάριο 1 προς το σενάριο 3 χωρίς όμως να παρατηρούνται μεγάλες αποκλίσεις μεταξύ τους. Το τρίτο σενάριο έχει και πάλι τις ευνοϊκότερες τιμές τόσο για τις καταναλώσεις καυσίμων, όσο και για τις εκπομπές CO2. Σχήμα 6.5: Συνολικές καταναλώσεις καυσίμων και εκπομπών CO 2, σύμφωνα με τα αποτελέσματα του λογισμικού ΤΕΕ- ΚΕΝΑΚ[1]. Η ποσοστιαία η μείωση των παραπάνω δύο παραμέτρων συγκριτικά με την υφιστάμενη κατάσταση φαίνεται στον πίνακα 6.5, όπου το τρίτο σενάριο παρουσιάζει τα μεγαλύτερα ποσοστό μείωσης (45% και 43.3%) ανάμεσα στα αντίστοιχα ποσοστά των εξεταζόμενων σεναρίων. 149

168 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6: ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ & ΕΥΡΕΣΗ ΒΕΛΤΙΣΤΗΣ ΛΥΣΗΣ Πίνακας 6.5: Ποσοστιαία μείωση καταναλώσεων καυσίμων και εκπομπών CO 2 κάθε σεναρίου συγκριτικά με την υφιστάμενη κατάσταση. Σενάριο 1 Σενάριο 2 Σενάριο 3 Μείωση καταναλώσεων καυσίμων Υπάρχον κτίριο 27.30% 32.30% 45.00% Μείωση εκπομπών Υπάρχον κτίριο 26.40% 36.70% 43.30% Τέλος, το Σχήμα 6.6 προσφέρει πληροφορίες σχετικά με το ετήσιο λειτουργικό κόστος για το σύνολο του κτιρίου ανάλογα με το κάθε σενάριο επεμβάσεων. Παρατηρείται ότι η μεγαλύτερη μείωση επιφέρεται με το τρίτο σενάριο και είναι της τάξης του 44.5%, Στο σενάριο 3 το κόστος μειώθηκε κατά , ενώ στο σενάρια 1 και 2 η μείωση ήταν αντίστοιχα στα και Συνεπώς, και από άποψη ελάττωσης του λειτουργικού κόστους το σενάριο 3 αποδεικνύεται αποτελεσματικότερο. 150

169 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6: ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ & ΕΥΡΕΣΗ ΒΕΛΤΙΣΤΗΣ ΛΥΣΗΣ Σχήμα 6.6 Συνολικό λειτουργικό κόστος, σύμφωνα με τα αποτελέσματα του λογισμικού ΤΕΕ-ΚΕΝΑΚ[1]. Πίνακας 6.6: Ποσοστιαία λειτουργικού κόστους κάθε σεναρίου συγκριτικά με την υφιστάμενη κατάσταση. Μείωση λειτουργικού κόστους Σενάριο 1 Σενάριο 2 Σενάριο 3 Υπάρχον κτίριο 27.10% 37.80% 44.50% 151

170 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6: ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ & ΕΥΡΕΣΗ ΒΕΛΤΙΣΤΗΣ ΛΥΣΗΣ Αν και από ενεργειακής άποψης το κτίριο στο σενάριο 3 παρουσιάζει τη βέλτιστη συμπεριφορά, το κόστος για τις επεμβάσεις που περιλαμβάνει είναι το πιο υψηλό. Ο πίνακας 6.7 δείχνει πως διαμορφώνονται τα κόστη των επεμβάσεων ανά σενάριο. Όπως φαίνεται στον πίνακα το κόστος των επεμβάσεων αυξάνεται όσο αυξάνεται το πάχος του θερμομονωτικού υλικού και όσο βελτιώνεται η ενεργειακή συμπεριφορά των κουφωμάτων. Πίνακας 6.7: Συνολικά κόστη επεμβάσεων ανά σενάριο. 152

171 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6: ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ & ΕΥΡΕΣΗ ΒΕΛΤΙΣΤΗΣ ΛΥΣΗΣ Ωστόσο, ο χρόνος απόσβεσης των χρημάτων που απαιτούνται για κάθε σενάριο επεμβάσεων είναι η παράμετρος που συσχετίζει το λειτουργικό κόστος από την οικονομοτεχνική ανάλυση με τα κόστη των επεμβάσεων που υπολογίστηκαν στο κεφάλαιο 5. Ο χρόνος απόσβεσης υπολογίζεται ως το πηλίκο του κόστους ενέργειας για διάστημα 30 ετών και του κόστους των επεμβάσεων για κάθε σενάριο. Γίνεται η απλοποιητική παραδοχή ότι το λειτουργικό κόστος παραμένει σταθερό για τα επόμενα 30 έτη. Χρόνος απόσβεσης = Λειτουργικό κόστος ( ) 30 έτη Κόστος επεμβάσεων Το Σχήμα 6.7 παρουσιάζει το χρόνο απόσβεσης για κάθε σενάριο επεμβάσεων και τελικά συμπεραίνεται ότι η βέλτιστη χρονική περίοδος απόσβεσης εμφανίζεται στο σενάριο 3. Σχήμα 6.7: Έτη απόσβεσης ανά σενάριο. 153

172 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6: ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ & ΕΥΡΕΣΗ ΒΕΛΤΙΣΤΗΣ ΛΥΣΗΣ 6.2. Συμπεράσματα Η εφαρμογή των ισχυόντων κανονισμών συνεπάγεται οικονομικά και περιβαλλοντικά οφέλη καθώς επίσης και θερμική άνεση που συνεπάγεται αξιοπρεπή διαβίωση. Το θέμα είναι ιδιαίτερα σημαντικό στην παρούσα συγκυρία που το ενεργειακό κόστος για θέρμανση συνεχώς αυξάνεται. Η ενεργειακή αξιολόγηση έδειξε ότι όσο βελτιώνεται η θερμομόνωση του κελύφους του κτίριο, τόσο μεγαλύτερο ποσό ενέργειας εξοικονομείται. Η βέλτιστη ενεργειακά λύση με τη χαμηλότερη ενεργειακή κατανάλωση έχει όμως το υψηλότερο κόστος. Συγκεκριμένα, ο αναλυτικός και ολοκληρωμένος έλεγχος απέδειξε ότι η πλέον κατάλληλη λύση για το εξεταζόμενο κτίριο είναι η αναβάθμιση των κουφωμάτων και η προσθήκη αναδρομικής θερμομονωτικής στρώσης εσωτερικά της τοιχοποιίας αλλά και στο δώμα και στην οροφή κάτω από τη στέγη. Σύμφωνα με όσα αναφέρθηκαν και προέκυψαν από την ανάλυση των ενεργειακών αποτελεσμάτων για τα διάφορα σενάρια και τους πιθανούς συνδυασμούς τους, ως επικρατέστερη λύση προτείνεται το σενάριο 3. Σε γενικές γραμμές, ο συνδυασμός αυτών των επεμβάσεων έφερε τα καλύτερα αποτελέσματα και στα ενεργειακά αλλά και στα οικονομικά κριτήρια που μελετήθηκαν. Τόσο οι ενεργειακές απαιτήσεις, όσο και η ενέργεια, η οποία τελικά καταναλώνεται για την κάλυψη των αναγκών της κατοικίας είναι αρκετά μειωμένες σε σχέση με την επικρατούσα κατάσταση. Τα αποτελέσματα της προσομοίωσης ήταν θετικά, όπου μετά από αυτές τις επεμβάσεις η κατοικία εντάχθηκε στην ενεργειακή κατηγορία Γ και η κατανάλωση της πρωτογενούς ενέργειας μειώθηκε στις kwh/m 2 από kwh/m 2. Οι καταναλώσεις των καυσίμων μειώνονται κατά 45% και οι εκπομπές CO2 κατά σχεδόν 45%. Επίσης, το λειτουργικό κόστος μειώθηκε κατά Επιπρόσθετα, σε βάθος 3ετίας μπορεί να γίνει απόσβεση του κόστους της θερμομόνωσης και των κουφωμάτων από τη μείωση του κόστους θέρμανσης και ψύξης.. Έτσι το σενάριο 3 συνιστά τη βέλτιστη λύση, καθώς παρουσιάζει τις χαμηλότερες τιμές ενεργειακών απαιτήσεων και καταναλώσεων για το κόστος υλοποίησής του. Γενικότερα, παρατηρήθηκε ότι όλες οι βελτιωτικές λύσεις παρουσιάζουν τη μεγαλύτερη κατανάλωση ενέργειας για την κάλυψη των αναγκών της κατοικίας για τη θέρμανση των χώρων. Τέτοιους είδους προβλήματα θα μπορούσε ίσως να διορθωθούν με την περαιτέρω μελέτη και την 154

173 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6: ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ & ΕΥΡΕΣΗ ΒΕΛΤΙΣΤΗΣ ΛΥΣΗΣ πρόταση βελτιωτικών αλλαγών, οι οποίες θα αφορούν στις ηλεκτρομηχανολογικές εγκαταστάσεις του κτιρίου, πράγμα που δεν μπορεί να εξεταστεί από ένα πολιτικό μηχανικό. Όμως, τέτοιες προτάσεις μπορεί να αφορούν στην τοποθέτηση ενός νέου καυστήρα (π.χ. φυσικό αέριο), αλλά και στη χρήση εναλλακτικών μορφών ενέργειας, όπως είναι για παράδειγμα η ηλιακή ή η γεωθερμική ενέργεια. Αυτή η λύση ίσως οδηγήσει σε μεγαλύτερη ενεργειακή αναβάθμιση της κατοικίας, σε μεγαλύτερη μείωση στην κατανάλωση της απαιτούμενης ενέργειας και στη γενικότερη βελτίωση της περιβαλλοντικής συμπεριφοράς της. Συνοψίζοντας, κρίνεται σκόπιμο να αναφερθεί η σημασία της συντήρησης του κτιρίου. Η προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς συνιστά μείζονα συνταγματική και ηθική υποχρέωση, καθώς εκφράζει αισθητικές αξίες του παρελθόντος, παραδόσεις, ιστορικές μνήμες και αποτελεί ανεκτίμητη παρακαταθήκη του μέλλοντος. Η νομοθεσία ρυθμίζει τα θέματα της προστασίας και ανάδειξης των διατηρητέων κτιρίων -μνημείων και των παραδοσιακών οικισμών. Καθορίζει, επίσης, τις υποχρεώσεις των πολιτών, καθώς και της ίδιας της πολιτείας, για τη συντήρηση, επισκευή, ανακαίνιση των προστατευόμενων ακινήτων ιδιοκτησίας τους, προβλέποντας, ως αντιστάθμισμα, ειδικά κίνητρα διοικητικά και οικονομικά. Στην πράξη, όμως, η εφαρμογή του θεσμικού πλαισίου παρουσιάζει μεγάλα προβλήματα και ελλείμματα. Γι αυτόν τον λόγο θα ήταν ιδιαίτερα σημαντικό μετά τη ολοκλήρωση των οικοδομικών εργασιών, να επέρχεται η συντήρηση του κτιρίου όποτε αυτό είναι απαραίτητο, ακόμη και αν στο μέλλον γίνει αλλαγή του τρόπου χρήσης του, έτσι ώστε να μην επιβεβαιωθεί για άλλη μία φορά η αδυναμία προώθησης αποτελεσματικών πολιτικών προστασίας και διαχείρισης του πολιτιστικού πλούτου 155

174 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6: ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ & ΕΥΡΕΣΗ ΒΕΛΤΙΣΤΗΣ ΛΥΣΗΣ 156

175 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6: ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ & ΕΥΡΕΣΗ ΒΕΛΤΙΣΤΗΣ ΛΥΣΗΣ Βιβλιογραφία 6 ου κεφαλαίου [1] Καρτέλα αποτελεσμάτων στο πρόγραμμα ΤΕΕ-ΚΕΝΑΚ 157

176 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6: ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ & ΕΥΡΕΣΗ ΒΕΛΤΙΣΤΗΣ ΛΥΣΗΣ 158

177 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I: ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ Παράρτημα I : Υπολογισμοί για την υφιστάμενη κατάσταση I. Εμβαδομετρήσεις οριζόντιων επιφανειών Οριζόντιες επιφάνειες Ισόγειο Χώρος Εμβαδό (m 2 ) Σάλα εισόδου 7.64 Υπνοδωμάτιο Υπνοδωμάτιο Υπνοδωμάτιο W.C Μπάνιο 4165 Κλιμακοστάσιο 2.04 Όροφος Χώρος Εμβαδό (m 2 ) Σαλόνι και κουζίνα W.C Κλιμακοστάσιο 3.78 Στέγη Δώμα

178 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I: ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ II. Εμβαδομετρήσεις κατακόρυφων επιφανειών 160

179 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I: ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ a. Τομές Ισογείου ΒΔΙΙ ΒΑΙ (ισόγειο) 161

180 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I: ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΝΑΙ (ισόγειο) ΝΔΙΙ (ισόγειο) 162

181 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I: ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΝΑΙΙ (ισόγειο) ΝΔΙ (ισόγειο) 163

182 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I: ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΒΔΙ (ισόγειο) ΒΑΙΙ (ισόγειο) 164

183 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I: ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ b. Τομές Ορόφου ΒΔΙΙ ΒΑΙ 165

184 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I: ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΝΑΙ ΝΔΙΙ 166

185 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I: ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΝΑΙΙ ΝΔΙ 167

186 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I: ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΒΔΙ ΒΑΙΙ 168

187 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I: ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ III. Συντελεστές σκίασης αδιαφανών επιφανειών a. Σκίαση από προβόλους Fov - Ισόγειο 169

188 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I: ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ 170

189 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I: ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ 171

190 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I: ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ 172

191 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I: ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ b. Σκίαση από προβόλους Fov Όροφος 173

192 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I: ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ 174

193 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I: ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ c. Σκίαση από προβόλους Fov Πόρτες εισόδου 175

194 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I: ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ 176

195 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I: ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ d. Σκίαση από πλευρικές προεξοχές Ffin - Ισόγειο και όροφος 177

196 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I: ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ 178

197 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I: ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ 179

198 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I: ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ 180

199 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I: ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ e. Σκίαση από πλευρικές προεξοχές Ffin Πόρτες εισόδου 181

200 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I: ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ 182

201 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I: ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ f. Σκίαση από ορίζοντα Fhor - Iσόγειο και όροφος 183

202 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I: ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ 184

203 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I: ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ 185

204 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I: ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ 186

205 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I: ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ 187

206 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I: ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ 188

207 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I: ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ g. Σκίαση από ορίζοντα Fhor Πόρτες εισόδου 189

208 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I: ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ 190

209 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I: ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ 191

210 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I: ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ IV. Συντελεστής σκίασης διαφανών επιφανειών a. Σκίαση από προβόλους Fov 192

211 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I: ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ 193

212 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I: ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ 194

213 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I: ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ 195

214 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I: ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ 196

215 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I: ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ 197

216 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I: ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ 198

217 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I: ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ b. Σκίαση από πλευρικές προεξοχές Ffin 199

218 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I: ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ 200

219 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I: ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ 201

220 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I: ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ 202

221 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I: ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ 203

222 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I: ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ 204

223 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I: ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ 205

224 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I: ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ 206

225 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I: ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ 207

226 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I: ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ 208

227 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I: ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ c. Σκίαση από ορίζοντα Fhor 209

228 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I: ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ 210

229 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I: ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ 211

230 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I: ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ 212

231 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I: ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ 213

232 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I: ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ 214

233 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I: ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ 215

234 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I: ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ 216

235 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I: ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ 217

236 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I: ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ V. Υπολογισμός συντελεστών θερμοπερατότητας αδιαφανών στοιχείων Σενάριο 0 a. Ξυλόπηκτη τοιχοποιία (τσατμάς) σε επαφή με εξωτερικό αέρα Μελέτη ενεργειακής απόδοσης κτιρίου Υπολογισμός θερμομονωτικής επάρκειας δομικού στοιχείου Αριθμός φύλλου : 1 Κατάσταση : Υφιστάμενη Ζώνη : Γ 1. Διατομή δομικού στοιχείου: 218

237 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I: ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ 2. Υπολογισμός αντίστασης θερμοδιαφυγής (RΛ) : Για τη διατομή Α : (στοιχεία πλήρωσης) α/α Στρώσεις του δομικού στοιχείου Πυκνότητα ρ Πάχος στρώσης d Συντελεστής θερμικής αγωγιμότητας λ Θερμική αντίσταση d/λ kg/m 3 m W/(m K) (m² K)/W 1 Πηλοκονίαμα= Πηλός μπαγδατί Πλίνθοι, κονίαμα και άχυρο Πηλοκονίαμα= Πηλός μπαγδατί Σύνολο Σd = R Λ = Για τη διατομή Β : (στοιχεία Φ.Ο.) α/α Στρώσεις του δομικού στοιχείου Πυκνότητα ρ Πάχος στρώσης d Συντελεστής θερμικής αγωγιμότητας λ Θερμική αντίσταση d/λ kg/m 3 m W/(m K) (m² K)/W 1 Πηλοκονίαμα= Πηλός μπαγδατί Ξύλινες δοκοί Πηλοκονίαμα= Πηλός μπαγδατί Σύνολο Σd = R Λ =

238 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I: ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ 3. Υπολογισμός συντελεστή θερμοπερατότητας (U) : Για τη διατομή Α : 1 Αντιστάσεις θερμικής μετάβασης (εσωτερικά) Ri (m² K)/W Αντίσταση θερμοδιαφυγής R Λ (m² K)/W Αντιστάσεις θερμικής μετάβασης 3 (εξωτερικά) Ra (m² K)/W Αντίσταση θερμοπερατότητας 1/U (m² K)/W Συντελεστής θερμοπερατότητας δομικού στοιχείου U1 W/(m² K) Για τη διατομή Β : 1 Αντιστάσεις θερμικής μετάβασης (εσωτερικά) Ri (m² K)/W Αντίσταση θερμοδιαφυγής R Λ (m² K)/W Αντιστάσεις θερμικής μετάβασης (εξωτερικά) Ra (m² K)/W Αντίσταση θερμοπερατότητας 1/U (m² K)/W Συντελεστής θερμοπερατότητας δομικού στοιχείου U2 W/(m² K)

239 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I: ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ Συνολικά για τη σύνθετη διατομή εργαζόμαστε ως εξής : Εμβαδό 1 x m² Επιφάνεια διατομής Α 0.64 m² Επιφάνεια διατομής Β 0.36 m² Ποσοστιαία αναλογία διατομής Α 64 % Ποσοστιαία αναλογία διατομής Β 36 % Συντελεστής θερμοπερατότητας δομικού στοιχείου U μέσο 0.64 x x W/(m² K) Mέγιστος επιτρεπόμενος συντελεστής θερμοπερατότητας Umax W/(m² K) 0.45 Πρέπει U Umax 221

240 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I: ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ b. Αργολιθοδομή σε επαφή με το έδαφος Μελέτη ενεργειακής απόδοσης κτιρίου Υπολογισμός θερμομονωτικής επάρκειας δομικού στοιχείου Αριθμός φύλλου : 2 Κατάσταση : Υφιστάμενη Ζώνη : Γ 1. Διατομή δομικού στοιχείου: 222

241 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I: ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ 2. Υπολογισμός αντίστασης θερμοδιαφυγής (RΛ) : α/α Στρώσεις του δομικού στοιχείου Πυκνότητα ρ Πάχος στρώσης d Συντελεστής θερμικής Θερμική αγωγιμότητας αντίσταση λ d/λ kg/m 3 m W/(m K) (m² K)/W 1 Πηλοκονίαμα Αργολιθοδομή= 2 Ασβεστόλιθος (σκληρός) Σύνολο Σd = 0.64 R Λ = Υπολογισμός συντελεστή θερμοπερατότητας (U) : 1 Αντιστάσεις θερμικής μετάβασης (εσωτερικά) Ri (m² K)/W Αντίσταση θερμοδιαφυγής R Λ (m² K)/W Αντιστάσεις θερμικής μετάβασης (εξωτερικά) Ra (m² K)/W 0 Αντίσταση θερμοπερατότητας 1/U (m² K)/W Συντελεστής θερμοπερατότητας δομικού στοιχείου U W/(m² K) Mέγιστος επιτρεπόμενος συντελεστής θερμοπερατότητας Umax W/(m² K) 0.8 Πρέπει U Umax 223

242 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I: ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ c. Ξύλινο δάπεδο σε επαφή με Μ.Θ.Χ. Μελέτη ενεργειακής απόδοσης κτιρίου Υπολογισμός θερμομονωτικής επάρκειας δομικού στοιχείου Αριθμός φύλλου : 3 Κατάσταση : Υφιστάμενη Ζώνη : Γ 1. Διατομή δομικού στοιχείου: 224

243 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I: ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ 2. Υπολογισμός αντίστασης θερμοδιαφυγής (RΛ) : Για τη διατομή Α : α/α Στρώσεις του δομικού στοιχείου Πυκνότητα ρ Πάχος στρώσης d Συντελεστής θερμικής αγωγιμότητας λ Θερμική αντίσταση d/λ kg/m 3 m W/(m K) (m² K)/W 1 Ξύλινα τεμάχια παρκέτου Ξύλινο ψευδοδάπεδο Ξύλινη δοκός (πατόξυλα) Σύνολο Σd = R Λ = Για τη διατομή Β : α/α Στρώσεις του δομικού στοιχείου Πυκνότητα ρ Πάχος στρώσης d Συντελεστής θερμικής αγωγιμότητας λ Θερμική αντίσταση d/λ kg/m 3 m W/(m K) (m² K)/W 1 Ξύλινα τεμάχια παρκέτου Ξύλινο ψευδοδάπεδο Σύνολο Σd = R Λ =

244 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I: ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ 3. Υπολογισμός συντελεστή θερμοπερατότητας (U) : Για τη διατομή Α : 1 Αντιστάσεις θερμικής μετάβασης (εσωτερικά) Ri (m² K)/W Αντίσταση θερμοδιαφυγής R Λ (m² K)/W Αντιστάσεις θερμικής μετάβασης (εξωτερικά) Ra (m² K)/W 0.17 Αντίσταση θερμοπερατότητας 1/U (m² K)/W Συντελεστής θερμοπερατότητας δομικού στοιχείου U1 W/(m² K) Για τη διατομή Β : 1 Αντιστάσεις θερμικής μετάβασης (εσωτερικά) Ri (m² K)/W Αντίσταση θερμοδιαφυγής R Λ (m² K)/W Αντιστάσεις θερμικής μετάβασης (εξωτερικά) Ra (m² K)/W 0.17 Αντίσταση θερμοπερατότητας 1/U (m² K)/W Συντελεστής θερμοπερατότητας δομικού στοιχείου U2 W/(m² K)

245 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I: ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ Συνολικά για τη σύνθετη διατομή εργαζόμαστε ως εξής : Πλάτη φατνωμάτων και πατόξυλων Θέσεις πατόξυλων του δαπέδου σε κάτοψη 227

246 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I: ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ Εμβαδό 1 x m² Επιφάνεια πατόξυλων 0.10 x m² Πλήθος πατόξυλων 2 Συνολική επιφάνεια πατόξυλων 2 x m² Ποσοστιαία αναλογία πατόξυλων 0.2 / % Ποσοστιαία αναλογία φατνωμάτων % Συντελεστής θερμοπερατότητας δομικού στοιχείου U μέσο (0.2 x x 1.702) W/(m² K) Mέγιστος επιτρεπόμενος συντελεστής θερμοπερατότητας Umax W/(m² K) 0.75 Πρέπει U Umax 228

247 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I: ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ d. Οριζόντια οροφή κάτω από μη θερμομονωμένη στέγη Μελέτη ενεργειακής απόδοσης κτιρίου Υπολογισμός θερμομονωτικής επάρκειας δομικού στοιχείου Αριθμός φύλλου : 4 Κατάσταση : Υφιστάμενη Ζώνη : Γ 1. Διατομή δομικού στοιχείου : 229

248 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I: ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ 2. Υπολογισμός αντίστασης θερμοδιαφυγής (RΛ) : Για τη διατομή Α : α/α Στρώσεις του δομικού στοιχείου Πυκνότητα ρ Πάχος στρώσης d Συντελεστής θερμικής αγωγιμότητας λ Θερμική αντίσταση d/λ kg/m 3 m W/(m K) (m² K)/W 1 Ru (αντίσταση αέρα μεταξύ της οριζόντιας οροφής και της κεκλιμένης στέγης) Ξύλινο σανίδωμα Ξύλινη δοκός (πατόξυλα) Ξύλινο σανίδωμα Επίχρισμα Σύνολο Σd = R Λ = Για τη διατομή Β: α/α Στρώσεις του δομικού στοιχείου Πυκνότητα ρ Πάχος στρώσης d Συντελεστής θερμικής αγωγιμότητας λ Θερμική αντίσταση d/λ kg/m 3 m W/(m K) (m² K)/W 1 Ru (αντίσταση αέρα μεταξύ της οριζόντιας οροφής και της κεκλιμένης στέγης) Ξύλινο σανίδωμα Κλειστό διάκενο αέρα (ροή από κάτω προς τα άνω) Ξύλινο σανίδωμα Επίχρισμα Σύνολο Σd = R Λ =

249 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I: ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ 3. Υπολογισμός συντελεστή θερμοπερατότητας (U) : Για τη διατομή Α : 1 Αντιστάσεις θερμικής μετάβασης (εσωτερικά) Ri (m² K)/W Αντίσταση θερμοδιαφυγής R Λ (m² K)/W Αντιστάσεις θερμικής μετάβασης (εξωτερικά) Ra (m² K)/W 0.04 Αντίσταση θερμοπερατότητας 1/U (m² K)/W Συντελεστής θερμοπερατότητας δομικού στοιχείου U1 W/(m² K) Για τη διατομή Β: 1 Αντιστάσεις θερμικής μετάβασης (εσωτερικά) Ri (m² K)/W Αντίσταση θερμοδιαφυγής R Λ (m² K)/W Αντιστάσεις θερμικής μετάβασης (εξωτερικά) Ra (m² K)/W Αντίσταση θερμοπερατότητας 1/U (m² K)/W Συντελεστής θερμοπερατότητας δομικού στοιχείου U2 W/(m² K)

250 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I: ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ Συνολικά για τη σύνθετη διατομή εργαζόμαστε ως εξής : Πλάτη φατνωμάτων και πατόξυλων Θέσεις πατόξυλων του δώματος σε κάτοψη 232

251 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I: ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ Εμβαδό 1 x m² Επιφάνεια πατόξυλων 0.10 x m² Πλήθος πατόξυλων 2 Συνολική επιφάνεια πατόξυλων 2 x m² Ποσοστιαία αναλογία πατόξυλων 0.2 / % Ποσοστιαία αναλογία φατνωμάτων % Συντελεστής θερμοπερατότητας δομικού στοιχείου U μέσο (0.2 x x 1.314) W/(m² K) Mέγιστος επιτρεπόμενος συντελεστής θερμοπερατότητας Umax W/(m² K) 0.4 Πρέπει U Umax 233

252 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I: ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ e. Δώμα Μελέτη ενεργειακής απόδοσης κτιρίου Υπολογισμός θερμομονωτικής επάρκειας δομικού στοιχείου Αριθμός φύλλου : 5 Κατάσταση : Υφιστάμενη Ζώνη : Γ 1. Διατομή δομικού στοιχείου : 234

253 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I: ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ 2. Υπολογισμός αντίστασης θερμοδιαφυγής (RΛ) : Για τη διατομή Α : α/α Στρώσεις του δομικού στοιχείου Πυκνότητα ρ Πάχος στρώσης d Συντελεστής θερμικής αγωγιμότητας λ Θερμική αντίσταση d/λ kg/m 3 m W/(m K) (m² K)/W 1 Πλακίδια επίστρωσης (τσιμέντου) Τσιμεντοκονίαμα (στρώση κλίσεων) Ξύλινο σανίδωμα Ξύλινη δοκός (πατόξυλα) Ξύλινο σανίδωμα Επίχρισμα Σύνολο Σd = R Λ = Για τη διατομή Β : α/α Στρώσεις του δομικού στοιχείου Πυκνότητα ρ Πάχος στρώσης d Συντελεστής θερμικής αγωγιμότητας λ Θερμική αντίσταση d/λ kg/m 3 m W/(m K) (m² K)/W 1 Πλακίδια επίστρωσης (τσιμέντου) Τσιμεντοκονίαμα (στρώση κλίσεων) Ξύλινο σανίδωμα Κλειστό διάκενο αέρα Ξύλινο σανίδωμα Επίχρισμα Σύνολο Σd = R Λ =

254 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I: ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ 3. Υπολογισμός συντελεστή θερμοπερατότητας (U) : Για τη διατομή Α : 1 Αντιστάσεις θερμικής μετάβασης (εσωτερικά) Ri (m² K)/W Αντίσταση θερμοδιαφυγής R Λ (m² K)/W Αντιστάσεις θερμικής μετάβασης (εξωτερικά) Ra (m² K)/W 0.04 Αντίσταση θερμοπερατότητας 1/U (m² K)/W Συντελεστής θερμοπερατότητας δομικού στοιχείου U1 W/(m² K) Για τη διατομή Β : 1 Αντιστάσεις θερμικής μετάβασης (εσωτερικά) Ri (m² K)/W Αντίσταση θερμοδιαφυγής R Λ (m² K)/W Αντιστάσεις θερμικής μετάβασης (εξωτερικά) Ra (m² K)/W 0.04 Αντίσταση θερμοπερατότητας 1/U (m² K)/W Συντελεστής θερμοπερατότητας δομικού στοιχείου U2 W/(m² K)

255 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I: ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ Συνολικά για τη σύνθετη διατομή εργαζόμαστε ως εξής : Πλάτη φατνωμάτων και πατόξυλων 237

256 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I: ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ Θέσεις πατόξυλων του δώματος σε κάτοψη Εμβαδό 1 x m² Επιφάνεια πατόξυλων 0.10 x m² Πλήθος πατόξυλων 2 Συνολική επιφάνεια πατόξυλων 2 x m² Ποσοστιαία αναλογία πατόξυλων 0.2 / % Ποσοστιαία αναλογία φατνωμάτων % Συντελεστής θερμοπερατότητας δομικού στοιχείου U μέσο (0.2 x x 1.597) W/(m² K) Mέγιστος επιτρεπόμενος συντελεστής θερμοπερατότητας Umax W/(m² K) 0.4 Πρέπει U Umax 238

257 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I: ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ VI. Υπολογισμός συντελεστών θερμοπερατότητας διάφανων στοιχείων Σενάριο 0 Χαρακτηριστικά πλαισίων Τύπος : Ξύλινο πλαίσιο από πίνακα 3.9 (Τ.Ο.Τ.Ε.Ε /2017) Uf= 2.2 W/(m² K) Μέσο πάχος πλασίου 0.05 m Χαρακτηριστικά υαλοπινάκων Τύπος : Μονός υαλοπίνακας από πίνακα 3.8 (Τ.Ο.Τ.Ε.Ε /2017) Ug= 5.7 W/(m² K) Συντελεστής γραμμικής θερμοπερατότητας από πίνακα 3.10 (Τ.Ο.Τ.Ε.Ε /2017) Χωρίς επίστρωση χαμηλής εκπομπής : Ψg= 0.06 W/(m² K) Χαρακτηριστικά εξωτερικών προστατευτικών φύλλων Rrb=αντισταση που προσφέρει η χρήση του εξώφυλλου από πίνακα 3.12 (Τ.Ο.Τ.Ε.Ε /2017), χαμηλή αεροστεγανότητα και ξύλινα φυλλαράκια Rrb= 0.12 W/(m² K) 239

258 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I: ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ Άνοιγμα Υαλοπίνακας Ψg Ug Πλαίσιο Uf Uw Rrb Uw,rb Uw,διορθωμένο Εμβαδό Εμβαδό W/(m² K) W/(m² K) Εμβαδό Af Ποσοστό F (%) W/(m² K) W/(m² K) W/(m² K) W/(m² K) frb (m 2 ) Περίμετρος Ig (m) Ag (m 2 ) Ύψος (m) Πλάτος (m) Ag (m 2 ) Ύψος (m) Πλάτος (m) Είδος Αριθμός φύλλων Παράθυρο Παράθυρο Παράθυρο Παράθυρο Παράθυρο Παράθυρο Παράθυρο Παράθυρο Παράθυρο Παράθυρο Μπαλκονόπορτα Παράθυρο Παράθυρο Παράθυρο Παράθυρο Παράθυρο Παράθυρο Παράθυρο

259 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I: ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ Κωδικός κουφώματος Ποσοστό F (%) gw K K K K K K K K K K K K K K K K K K gw = ggl * (1- Ff) = 0.9 * g * (1-Ff) από πίνακα 3.17 (Τ.Ο.Τ.Ε.Ε g= /2017) για μονό υαλοπίνακα 241

260 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I: ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ VII. Υπολογισμός αερισμού λόγω αεροστεγανότητας (διείσδυσης του αέρα) Σενάριο 0 Επιφάνεια Όγκος αέρα Όγκος αέρα Κούφωμα Είδος κουφώματος κουφώματος (m 2 ) (m 3 /h/ m2) (m 3 /h) K1 Παράθυρο K2 Παράθυρο K3 Παράθυρο K4 Παράθυρο K5 Παράθυρο K6 Παράθυρο K7 Πόρτα Εισόδου Κ8 Παράθυρο Κ9 Παράθυρο Κ10 Παράθυρο K11 Παράθυρο K12 Μπαλκονόπορτα K13 Παράθυρο K14 Παράθυρο K15 Παράθυρο K16 Παράθυρο K17 Παράθυρο K18 Πόρτα Εισόδου K19 Παράθυρο K20 Παράθυρο Κ21 Πόρτα Εισόδου Σύνολο = Από πίνακα 3.24 Είδος ανοίγματος: Πόρτα : 11.8 Κουφώματα με ξύλινο πλαίσιο χωρίς πιστοποίηση Παράθυρο : 15.1 Κούφωμα με μονό υαλοπίνακα, μη αεροστεγές, χωνευτό, επάλληλο ανοιγόμενο / Κούφωμα χωρίς υαλοπίνακα (πόρτα) και χωρίς αεροστεγανότητα. 242

261 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ II: ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΟ ΣΕΝΑΡΙΟ 1 Παράρτημα II : Υπολογισμοί για το σενάριο 1 I. Υπολογισμός συντελεστών θερμοπερατότητας αδιαφανών στοιχείων Σενάριο 1 a. Ξυλόπηκτη τοιχοποιία (τσατμάς) σε επαφή με εξωτερικό αέρα Μελέτη ενεργειακής απόδοσης κτιρίου Υπολογισμός θερμομονωτικής επάρκειας δομικού στοιχείου Αριθμός φύλλου : 6 Κατάσταση : Σενάριο 1 Ζώνη : Γ 1. Διατομή δομικού στοιχείου: 243

262 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ II: ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΟ ΣΕΝΑΡΙΟ 1 2. Υπολογισμός αντίστασης θερμοδιαφυγής (RΛ) : Για τη διατομή Α : (στοιχεία πλήρωσης) α/α Στρώσεις του δομικού στοιχείου Πυκνότητα ρ Πάχος στρώσης d Συντελεστής θερμικής αγωγιμότητας λ Θερμική αντίσταση d/λ kg/m 3 m W/(m K) (m² K)/W 1 Πηλοκονίαμα= Πηλός μπαγδατί Πλίνθοι, κονίαμα και άχυρο Πηλοκονίαμα= Πηλός μπαγδατί Σκληρές πλάκες πετροβάμβακα Κλειστό διάκενο αέρα Γυψοσανίδα Σύνολο Σd = R Λ = Για τη διατομή Β : (στοιχεία Φ.Ο.) α/α Στρώσεις του δομικού στοιχείου Πυκνότητα ρ Πάχος στρώσης d Συντελεστής θερμικής αγωγιμότητας λ Θερμική αντίσταση d/λ kg/m 3 m W/(m K) (m² K)/W 1 Πηλοκονίαμα= Πηλός μπαγδατί Ξύλινες δοκοί Πηλοκονίαμα= Πηλός μπαγδατί Σκληρές πλάκες πετροβάμβακα Κλειστό διάκενο αέρα Γυψοσανίδα Σύνολο Σd = R Λ =

263 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ II: ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΟ ΣΕΝΑΡΙΟ 1 2. Υπολογισμός συντελεστή θερμοπερατότητας (U) : Για τη διατομή Α : 1 Αντιστάσεις θερμικής μετάβασης (εσωτερικά) Ri (m² K)/W Αντίσταση θερμοδιαφυγής R Λ (m² K)/W Αντιστάσεις θερμικής μετάβασης (εξωτερικά) Ra (m² K)/W Αντίσταση θερμοπερατότητας 1/U (m² K)/W Συντελεστής θερμοπερατότητας δομικού στοιχείου U1 W/(m² K) Για τη διατομή Β : 1 Αντιστάσεις θερμικής μετάβασης (εσωτερικά) Ri (m² K)/W Αντίσταση θερμοδιαφυγής R Λ (m² K)/W Αντιστάσεις θερμικής μετάβασης (εξωτερικά) Ra (m² K)/W Αντίσταση θερμοπερατότητας 1/U (m² K)/W Συντελεστής θερμοπερατότητας δομικού στοιχείου U2 W/(m² K) Συντελεστής θερμοπερατότητας δομικού στοιχείου U μέσο 0.64 x x W/(m² K) Mέγιστος επιτρεπόμενος συντελεστής θερμοπερατότητας Umax W/(m² K) 0.45 Πρέπει U Umax 245

264 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ II: ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΟ ΣΕΝΑΡΙΟ 1 b. Αργολιθοδομή σε επαφή με το έδαφος Μελέτη ενεργειακής απόδοσης κτιρίου Υπολογισμός θερμομονωτικής επάρκειας δομικού στοιχείου Αριθμός φύλλου : 7 Κατάσταση : Σενάριο 1 Ζώνη : Γ 1. Διατομή δομικού στοιχείου: 246

265 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ II: ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΟ ΣΕΝΑΡΙΟ 1 2. Υπολογισμός αντίστασης θερμοδιαφυγής (RΛ) : α/α Στρώσεις του δομικού στοιχείου Πυκνότητα ρ Πάχος στρώσης d Συντελεστής Θερμική θερμικής αντίσταση αγωγιμότητας λ d/λ kg/m 3 m W/(m K) (m² K)/W 1 Αργολιθοδομή= Ασβεστόλιθος (σκληρός) Πηλοκονίαμα Σκληρές πλάκες πετροβάμβακα Κλειστό διάκενο αέρα Γυψοσανίδα Σύνολο Σd = 0.73 R Λ = Υπολογισμός συντελεστή θερμοπερατότητας (U) : 1 Αντιστάσεις θερμικής μετάβασης (εσωτερικά) Ri (m² K)/W Αντίσταση θερμοδιαφυγής R Λ (m² K)/W Αντιστάσεις θερμικής μετάβασης (εξωτερικά) Ra (m² K)/W 0 Αντίσταση θερμοπερατότητας 1/U (m² K)/W Συντελεστής θερμοπερατότητας δομικού στοιχείου U W/(m² K) Mέγιστος επιτρεπόμενος συντελεστής θερμοπερατότητας Umax W/(m² K) 0.8 Πρέπει U Umax 247

266 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ II: ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΟ ΣΕΝΑΡΙΟ 1 c. Οριζόντια οροφή κάτω από μη θερμομονωμένη στέγη Μελέτη ενεργειακής απόδοσης κτιρίου Υπολογισμός θερμομονωτικής επάρκειας δομικού στοιχείου Αριθμός φύλλου : 8 Κατάσταση : Σενάριο 1 Ζώνη : Γ 1. Διατομή δομικού στοιχείου : 248

267 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ II: ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΟ ΣΕΝΑΡΙΟ 1 2. Υπολογισμός αντίστασης θερμοδιαφυγής (RΛ) : Για τη διατομή Α : Για τη διατομή Β : 249

268 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ II: ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΟ ΣΕΝΑΡΙΟ 1 3. Υπολογισμός συντελεστή θερμοπερατότητας (U) : Για τη διατομή Α : Για τη διατομή Β : 250

269 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ II: ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΟ ΣΕΝΑΡΙΟ 1 d. Δώμα Μελέτη ενεργειακής απόδοσης κτιρίου Υπολογισμός θερμομονωτικής επάρκειας δομικού στοιχείου Αριθμός φύλλου : 9 Κατάσταση : Σενάριο 1 Ζώνη : Γ 1. Διατομή δομικού στοιχείου : 251

270 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ II: ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΟ ΣΕΝΑΡΙΟ 1 2. Υπολογισμός αντίστασης θερμοδιαφυγής (RΛ) : Για τη διατομή Α : α/α Στρώσεις του δομικού στοιχείου Πυκνότητα ρ Πάχος στρώσης d Συντελεστής θερμικής αγωγιμότητας λ Θερμική αντίσταση d/λ kg/m 3 m W/(m K) (m² K)/W 1 Πλάκες πεζοδρομίου Ροδέλες στήριξης Γεωύφασμα Πλάκες εξηλασμένης πολυστερίνης Στεγανοποίηση (ασφαλτόπανο σε δύο στρώσεις) Τσιμεντοκονίαμα (στρώση κλίσεων) Ξύλινο σανίδωμα Ξύλινη δοκός (πατόξυλα) Ξύλινο σανίδωμα Επίχρισμα Σύνολο Σd = R Λ = Για τη διατομή Β : α/α Στρώσεις του δομικού στοιχείου Πυκνότητα ρ Πάχος στρώσης d Συντελεστής θερμικής αγωγιμότητας λ Θερμική αντίσταση d/λ kg/m 3 m W/(m K) (m² K)/W 1 Πλάκες πεζοδρομίου Ροδέλες στήριξης Γεωύφασμα Πλάκες εξηλασμένης πολυστερίνης Στεγανοποίηση (ασφαλτόπανο σε δύο στρώσεις) Τσιμεντοκονίαμα (στρώση κλίσεων) Ξύλινο σανίδωμα Κλειστό διάκενο αέρα Ξύλινο σανίδωμα Επίχρισμα Σύνολο Σd = R Λ =

271 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ II: ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΟ ΣΕΝΑΡΙΟ 1 3. Υπολογισμός συντελεστή θερμοπερατότητας (U) : Για τη διατομή Α : 1 Αντιστάσεις θερμικής μετάβασης (εσωτερικά) Ri (m² K)/W Αντίσταση θερμοδιαφυγής R Λ (m² K)/W Αντιστάσεις θερμικής μετάβασης (εξωτερικά) Ra (m² K)/W 0.04 Αντίσταση θερμοπερατότητας 1/U (m² K)/W Συντελεστής θερμοπερατότητας δομικού στοιχείου U1 W/(m² K) Για τη διατομή Β : 1 Αντιστάσεις θερμικής μετάβασης (εσωτερικά) Ri (m² K)/W Αντίσταση θερμοδιαφυγής R Λ (m² K)/W Αντιστάσεις θερμικής 3 μετάβασης (εξωτερικά) Ra (m² K)/W 0.04 Αντίσταση θερμοπερατότητας 1/U (m² K)/W Συντελεστής θερμοπερατότητας δομικού στοιχείου U2 W/(m² K) Συντελεστής θερμοπερατότητας δομικού στοιχείου U μέσο (0.2 x x 0.411) W/(m² K) Mέγιστος επιτρεπόμενος συντελεστής θερμοπερατότητας Umax W/(m² K) 0.4 Πρέπει U Umax 253

272 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ II: ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΟ ΣΕΝΑΡΙΟ 1 II. Υπολογισμός συντελεστών θερμοπερατότητας διάφανων στοιχείων Σενάριο 1 Κωδικός Κουφώματο ς Uw(i,a) Rrb Uw,rb Είδος W/(m² K) Ri Ra Rδ,w Uw W/(m² K) W/(m² K) frb Uw,διορθωμένο W/(m² K) K1 Παράθυρο K2 Παράθυρο K3 Παράθυρο K4 Παράθυρο K5 Παράθυρο K6 Παράθυρο K8 Παράθυρο K9 Παράθυρο K10 Παράθυρο K11 Παράθυρο K12 Μπαλκονόπορτα K13 Παράθυρο K14 Παράθυρο K15 Παράθυρο K16 Παράθυρο K17 Παράθυρο K19 Παράθυρο K20 Παράθυρο Κωδικός κουφώματος Ποσοστό F (%) gw K K K K K K K K K K K K K K K K K K gw = ggl * (1- Ff) = 0.9 * g * (1-Ff) από πίνακα 3.17 (Τ.Ο.Τ.Ε.Ε g= /2017) για διπλό παράθυρο 254

273 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ II: ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΟ ΣΕΝΑΡΙΟ 1 III. Υπολογισμός αερισμού λόγω αεροστεγανότητας (διείσδυσης του αέρα) Σενάριο 1 Επιφάνεια Όγκος αέρα Όγκος αέρα Κούφωμα Είδος κουφώματος κουφώματος (m 2 ) (m 3 /h/ m 2 ) (m 3 /h) K1 Παράθυρο K2 Παράθυρο K3 Παράθυρο K4 Παράθυρο K5 Παράθυρο K6 Παράθυρο K7 Πόρτα Εισόδου Κ8 Παράθυρο Κ9 Παράθυρο Κ10 Παράθυρο K11 Παράθυρο K12 Μπαλκονόπορτα K13 Παράθυρο K14 Παράθυρο K15 Παράθυρο K16 Παράθυρο K17 Παράθυρο K18 Πόρτα Εισόδου K19 Παράθυρο K20 Παράθυρο Κ21 Πόρτα Εισόδου Σύνολο = Από πίνακα 3.24 Κουφώματα με μεταλλικό, συνθετικό ή ξύλινο πλαίσιο με πιστοποίηση κατά EN Κλάση αεροπερατότητας με βάση τη συνολική επιφάνεια του κουφώματος Διείσδυση αέρα λόγω ύπαρξης χαραμάδων ανά μονάδα επιφανείας και είδος κουφώματος (m3 /h/ m 2 )

274 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ II: ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΟ ΣΕΝΑΡΙΟ 1 256

275 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ III: ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΟ ΣΕΝΑΡΙΟ 2 Παράρτημα III : Υπολογισμοί για το σενάριο 2 I. Υπολογισμός συντελεστών θερμοπερατότητας αδιαφανών στοιχείων Σενάριο 2 a. Ξυλόπηκτη τοιχοποιία (τσατμάς) σε επαφή με εξωτερικό αέρα Μελέτη ενεργειακής απόδοσης κτιρίου Υπολογισμός θερμομονωτικής επάρκειας δομικού στοιχείου Αριθμός φύλλου : 10 Κατάσταση : Σενάριο 2 Ζώνη : Γ 1. Διατομή δομικού στοιχείου: 257

276 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ III: ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΟ ΣΕΝΑΡΙΟ 2 2. Υπολογισμός αντίστασης θερμοδιαφυγής (RΛ) : Για τη διατομή Α : (στοιχεία πλήρωσης) α/α Στρώσεις του δομικού στοιχείου Πυκνότητα ρ Πάχος στρώσης d Συντελεστής θερμικής αγωγιμότητας λ Θερμική αντίσταση d/λ kg/m 3 m W/(m K) (m² K)/W 1 Πηλοκονίαμα= Πηλός μπαγδατί Πλίνθοι, κονίαμα και άχυρο Πηλοκονίαμα= Πηλός μπαγδατί Σκληρές πλάκες πετροβάμβακα Κλειστό διάκενο αέρα Γυψοσανίδα Σύνολο Σd = R Λ = Για τη διατομή Β : (στοιχεία Φ.Ο.) α/α Στρώσεις του δομικού στοιχείου Πυκνότητα ρ Πάχος στρώσης d Συντελεστής θερμικής αγωγιμότητας λ Θερμική αντίσταση d/λ kg/m 3 m W/(m K) (m² K)/W 1 Πηλοκονίαμα= Πηλός μπαγδατί Ξύλινες δοκοί Πηλοκονίαμα= Πηλός μπαγδατί Σκληρές πλάκες πετροβάμβακα Κλειστό διάκενο αέρα Γυψοσανίδα Σύνολο Σd = R Λ =

277 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ III: ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΟ ΣΕΝΑΡΙΟ 2 3. Υπολογισμός συντελεστή θερμοπερατότητας (U) : Για τη διατομή Α : 1 Αντιστάσεις θερμικής μετάβασης (εσωτερικά) Ri (m² K)/W Αντίσταση θερμοδιαφυγής R Λ (m² K)/W Αντιστάσεις θερμικής μετάβασης (εξωτερικά) Ra (m² K)/W Αντίσταση θερμοπερατότητας 1/U (m² K)/W Συντελεστής θερμοπερατότητας δομικού στοιχείου U1 W/(m² K) Για τη διατομή Β : 1 Αντιστάσεις θερμικής μετάβασης (εσωτερικά) Ri (m² K)/W Αντίσταση θερμοδιαφυγής R Λ (m² K)/W Αντιστάσεις θερμικής μετάβασης (εξωτερικά) Ra (m² K)/W Αντίσταση θερμοπερατότητας 1/U (m² K)/W Συντελεστής θερμοπερατότητας δομικού στοιχείου U2 W/(m² K) Συντελεστής θερμοπερατότητας δομικού στοιχείου U μέσο 0.64 x x W/(m² K) Mέγιστος επιτρεπόμενος συντελεστής θερμοπερατότητας Umax W/(m² K) 0.45 Πρέπει U Umax 259

278 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ III: ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΟ ΣΕΝΑΡΙΟ 2 b. Αργολιθοδομή σε επαφή με το έδαφος Μελέτη ενεργειακής απόδοσης κτιρίου Υπολογισμός θερμομονωτικής επάρκειας δομικού στοιχείου Αριθμός φύλλου : 11 Κατάσταση : Σενάριο 2 Ζώνη : Γ 1. Διατομή δομικού στοιχείου: 260

279 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ III: ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΟ ΣΕΝΑΡΙΟ 2 2. Υπολογισμός αντίστασης θερμοδιαφυγής (RΛ) : α/α Στρώσεις του δομικού στοιχείου Πυκνότητα ρ Πάχος στρώσης d Συντελεστής θερμικής αγωγιμότητας λ Θερμική αντίσταση d/λ kg/m 3 m W/(m K) (m² K)/W 1 Αργολιθοδομή= Ασβεστόλιθος (σκληρός) Πηλοκονίαμα Σκληρές πλάκες πετροβάμβακα Κλειστό διάκενο αέρα Γυψοσανίδα Σύνολο Σd = 0.75 R Λ = Υπολογισμός συντελεστή θερμοπερατότητας (U) : 1 Αντιστάσεις θερμικής μετάβασης (εσωτερικά) Ri (m² K)/W Αντίσταση θερμοδιαφυγής R Λ (m² K)/W Αντιστάσεις θερμικής μετάβασης (εξωτερικά) Ra (m² K)/W 0 Αντίσταση θερμοπερατότητας 1/U (m² K)/W Συντελεστής θερμοπερατότητας δομικού στοιχείου U W/(m² K) Mέγιστος επιτρεπόμενος συντελεστής θερμοπερατότητας Umax W/(m² K) 0.8 Πρέπει U Umax 261

280 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ III: ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΟ ΣΕΝΑΡΙΟ 2 c. Οριζόντια οροφή κάτω από μη θερμομονωμένη στέγη Μελέτη ενεργειακής απόδοσης κτιρίου Υπολογισμός θερμομονωτικής επάρκειας δομικού στοιχείου Αριθμός φύλλου : 12 Κατάσταση : Σενάριο 2 Ζώνη : Γ 1. Διατομή δομικού στοιχείου : 262

281 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ III: ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΟ ΣΕΝΑΡΙΟ 2 2. Υπολογισμός αντίστασης θερμοδιαφυγής (RΛ) : Για τη διατομή Α : α/α Στρώσεις του δομικού στοιχείου Πυκνότητα ρ Πάχος στρώσης d Συντελεστής Θερμική θερμικής αντίσταση αγωγιμότητας λ d/λ kg/m 3 m W/(m K) (m² K)/W 1 Ru (αντίσταση αέρα μεταξύ της οριζόντιας οροφής και της κεκλιμένης στέγης) Πάπλωμα πετροβάμβακα Ξύλινο σανίδωμα Ξύλινη δοκός (πατόξυλα) Ξύλινο σανίδωμα Επίχρισμα Σύνολο Σd = R Λ = Για τη διατομή Β : α/α Στρώσεις του δομικού στοιχείου Πυκνότητα ρ Πάχος στρώσης d Συντελεστής Θερμική θερμικής αντίσταση αγωγιμότητας λ d/λ kg/m 3 m W/(m K) (m² K)/W 1 Ru (αντίσταση αέρα μεταξύ της οριζόντιας οροφής και της κεκλιμένης στέγης) Πάπλωμα πετροβάμβακα Ξύλινο σανίδωμα Κλειστό διάκενο αέρα (ροή από κάτω προς τα άνω) Ξύλινο σανίδωμα Επίχρισμα Σύνολο Σd = R Λ =

282 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ III: ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΟ ΣΕΝΑΡΙΟ 2 3. Υπολογισμός συντελεστή θερμοπερατότητας (U) : Για τη διατομή Α : 1 Αντιστάσεις θερμικής μετάβασης (εσωτερικά) Ri (m² K)/W Αντίσταση θερμοδιαφυγής R Λ (m² K)/W Αντιστάσεις θερμικής μετάβασης 3 (εξωτερικά) Ra (m² K)/W Αντίσταση θερμοπερατότητας 1/U (m² K)/W Συντελεστής θερμοπερατότητας δομικού στοιχείου U1 W/(m² K) Για τη διατομή Β : 1 Αντιστάσεις θερμικής μετάβασης (εσωτερικά) Ri (m² K)/W Αντίσταση θερμοδιαφυγής R Λ (m² K)/W Αντιστάσεις θερμικής μετάβασης (εξωτερικά) Ra (m² K)/W Αντίσταση θερμοπερατότητας 1/U (m² K)/W Συντελεστής θερμοπερατότητας δομικού στοιχείου U2 W/(m² K) Συντελεστής θερμοπερατότητας δομικού στοιχείου U μέσο (0.2 x x 0.313) W/(m² K) Mέγιστος επιτρεπόμενος συντελεστής θερμοπερατότητας Umax W/(m² K) Πρέπει U Umax 264

283 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ III: ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΟ ΣΕΝΑΡΙΟ 2 d. Δώμα Μελέτη ενεργειακής απόδοσης κτιρίου Υπολογισμός θερμομονωτικής επάρκειας δομικού στοιχείου Αριθμός φύλλου : 13 Κατάσταση : Σενάριο 2 Ζώνη : Γ 1. Διατομή δομικού στοιχείου : 265

284 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ III: ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΟ ΣΕΝΑΡΙΟ 2 2. Υπολογισμός αντίστασης θερμοδιαφυγής (RΛ) : Για τη διατομή Α : α/α Στρώσεις του δομικού στοιχείου Πυκνότητα ρ Πάχος στρώσης d Συντελεστής θερμικής αγωγιμότητας λ Θερμική αντίσταση d/λ kg/m 3 m W/(m K) (m² K)/W 1 Πλάκες πεζοδρομίου Ροδέλες στήριξης Γεωύφασμα Πλάκες εξηλασμένης πολυστερίνης Στεγανοποίηση (ασφαλτόπανο σε δύο στρώσεις) Τσιμεντοκονίαμα (στρώση κλίσεων) Ξύλινο σανίδωμα Ξύλινη δοκός (πατόξυλα) Ξύλινο σανίδωμα Επίχρισμα Σύνολο Σd = R Λ = Για τη διατομή Β : α/α Στρώσεις του δομικού στοιχείου Πυκνότητα ρ Πάχος στρώσης d Συντελεστής θερμικής αγωγιμότητας λ Θερμική αντίσταση d/λ kg/m 3 m W/(m K) (m² K)/W 1 Πλάκες πεζοδρομίου Ροδέλες στήριξης Γεωύφασμα Πλάκες εξηλασμένης πολυστερίνης Στεγανοποίηση (ασφαλτόπανο σε δύο 5 στρώσεις) Τσιμεντοκονίαμα (στρώση κλίσεων) Ξύλινο σανίδωμα Κλειστό διάκενο αέρα Ξύλινο σανίδωμα Επίχρισμα Σύνολο Σd = R Λ =

285 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ III: ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΟ ΣΕΝΑΡΙΟ 2 4. Υπολογισμός συντελεστή θερμοπερατότητας (U) : Για τη διατομή Α : 1 Αντιστάσεις θερμικής μετάβασης (εσωτερικά) Ri (m² K)/W Αντίσταση θερμοδιαφυγής R Λ (m² K)/W Αντιστάσεις θερμικής μετάβασης 3 (εξωτερικά) Ra (m² K)/W 0.04 Αντίσταση θερμοπερατότητας 1/U (m² K)/W Συντελεστής θερμοπερατότητας δομικού στοιχείου U1 W/(m² K) Για τη διατομή Β : 1 Αντιστάσεις θερμικής μετάβασης (εσωτερικά) Ri (m² K)/W Αντίσταση θερμοδιαφυγής R Λ (m² K)/W Αντιστάσεις θερμικής μετάβασης (εξωτερικά) Ra (m² K)/W 0.04 Αντίσταση θερμοπερατότητας 1/U (m² K)/W Συντελεστής θερμοπερατότητας δομικού στοιχείου U2 W/(m² K)

286 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ III: ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΟ ΣΕΝΑΡΙΟ 2 Συντελεστής θερμοπερατότητας δομικού στοιχείου U μέσο (0.2 x x 0.326) W/(m² K) Mέγιστος επιτρεπόμενος συντελεστής θερμοπερατότητας Umax W/(m² K) 0.4 Πρέπει U Umax 268

287 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ III: ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΟ ΣΕΝΑΡΙΟ 2 II. Υπολογισμός συντελεστών θερμοπερατότητας διάφανων στοιχείων Σενάριο 2 Χαρακτηριστικά του δεύτερου κουφώματος που τοποθετείται: Χαρακτηριστικά πλαισίων Τύπος : Ξύλινο πλαίσιο από πίνακα 3.9 (Τ.Ο.Τ.Ε.Ε /2017) Uf= 2.2 W/(m² K) Μέσο πάχος πλασίου 0.05 m Χαρακτηριστικά υαλοπινάκων Τύπος : Δίδυμος υαλοπίνακας με διάκενο αέρα 6 mm από πίνακα 3.8 (Τ.Ο.Τ.Ε.Ε /2017) Ug= 3.3 W/(m² K) Συντελεστής γραμμικής θερμοπερατότητας από πίνακα 3.10 (Τ.Ο.Τ.Ε.Ε /2017) Χωρίς επίστρωση χαμηλής εκπομπής : Ψg= 0.06 W/(m² K) Χαρακτηριστικά εξωτερικών προστατευτικών φύλλων Rrb=αντισταση που προσφέρει η χρήση του εξώφυλλου από πίνακα 3.12 (Τ.Ο.Τ.Ε.Ε /2017), χαμηλή αεροστεγανότητα και ξύλινα φυλλαράκια Rrb= 0.12 W/(m² K) Κωδικός Κουφώματο ς Uw,i Uw,a Rrb Uw,rb Είδος W/(m² K) W/(m² K) Ri Ra Rδ,w Uw W/(m² K) W/(m² K) frb Uw,διορθωμένο K1 Παράθυρο K2 Παράθυρο K3 Παράθυρο K4 Παράθυρο K5 Παράθυρο K6 Παράθυρο K8 Παράθυρο K9 Παράθυρο K10 Παράθυρο K11 Παράθυρο K12 Μπαλκονόπορτα K13 Παράθυρο K14 Παράθυρο K15 Παράθυρο K16 Παράθυρο K17 Παράθυρο K19 Παράθυρο K20 Παράθυρο

288 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ III: ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΟ ΣΕΝΑΡΙΟ 2 Κωδικός κουφώματος Ποσοστό F (%) gw K K K K K K K K K K K K K K K K K K gw = ggl * (1- Ff) = 0.9 * g * (1-Ff) από πίνακα 3.17 (Τ.Ο.Τ.Ε.Ε g= /2017) για διπλό παράθυρο 270

289 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ III: ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΟ ΣΕΝΑΡΙΟ 2 III. Υπολογισμός αερισμού λόγω αεροστεγανότητας (διείσδυσης του αέρα) Σενάριο 2 Επιφάνεια Όγκος αέρα Όγκος αέρα Κούφωμα Είδος κουφώματος κουφώματος (m 2 ) (m 3 /h/ m 2 ) (m 3 /h) K1 Παράθυρο K2 Παράθυρο K3 Παράθυρο K4 Παράθυρο K5 Παράθυρο K6 Παράθυρο K7 Πόρτα Εισόδου Κ8 Παράθυρο Κ9 Παράθυρο Κ10 Παράθυρο K11 Παράθυρο K12 Μπαλκονόπορτα K13 Παράθυρο K14 Παράθυρο K15 Παράθυρο K16 Παράθυρο K17 Παράθυρο K18 Πόρτα Εισόδου K19 Παράθυρο K20 Παράθυρο Κ21 Πόρτα Εισόδου Σύνολο = Από πίνακα 3.24 Κουφώματα με μεταλλικό, συνθετικό ή ξύλινο πλαίσιο με πιστοποίηση κατά EN Κλάση αεροπερατότητας με βάση τη συνολική επιφάνεια του κουφώματος Διείσδυση αέρα λόγω ύπαρξης χαραμάδων ανά μονάδα επιφανείας και είδος κουφώματος (m 3 /h/ m 2 )

290 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ IV: ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΟ ΣΕΝΑΡΙΟ 3 Παράρτημα IV : Υπολογισμοί για το σενάριο 3 I. Υπολογισμός συντελεστών θερμοπερατότητας αδιαφανών στοιχείων Σενάριο 3 a. Ξυλόπηκτη τοιχοποιία (τσατμάς) σε επαφή με εξωτερικό αέρα Μελέτη ενεργειακής απόδοσης κτιρίου Υπολογισμός θερμομονωτικής επάρκειας δομικού στοιχείου Αριθμός φύλλου : 12 Κατάσταση : Σενάριο 3 Ζώνη : Γ 5. Διατομή δομικού στοιχείου: 272