ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΙΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΣΤΕΡΕΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ

Transcript

1 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΙΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΣΤΕΡΕΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ Επιστημονικός μη κερδοσκοπικός Οργανισμός Συμβολής στην Βιώσιμη Ανάπτυξη National Member of the International Solid Waste Association Site: ΘΕΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΕΔΣΑ Για το Σχέδιο Νόμου «Ενίσχυση της ανακύκλωσης και βελτίωση της διαχείρισης των αποβλήτων» H Ελληνική Εταιρεία Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΕΕΔΣΑ), είναι επιστημονικός, μη κερδοσκοπικός Οργανισμός που σήμερα αριθμεί πάνω από 600 μέλη από όλους τους φορείς (ΑΕΙ/AΤΕΙ, στελέχη Υπουργείων, ΦοΔΣΑ και ΟΤΑ, μελετητές, κατασκευαστικές εταιρίες, προμηθευτές, παρόχους υπηρεσιών, Οικολογικές Οργανώσεις κ.ά.), που ασχολείται αποκλειστικά με θέματα Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΔΣΑ). Υπό την ιδιότητά της αυτή η ΕΕΔΣΑ προσπαθεί να συμβάλει στην κατεύθυνση επίλυσης των σύνθετων προβλημάτων της ΔΣΑ με διάφορους τρόπους, μεταξύ των οποίων είναι και η συμμετοχή της σε δημόσιες διαβουλεύσεις αλλά και η εν γένει έκφραση των απόψεών της με παρεμβάσεις της για τα σημαντικά ζητήματα που άπτονται της ΔΣΑ στη χώρα μας. Σκοπός της εταιρείας είναι η προαγωγή της εφαρμογής αποδεκτών πολιτικών, μεθόδων και συστημάτων Δ.Σ.Α. και η καλλιέργεια των σχετικών επιστημονικών μεθόδων και εφαρμογών με απώτερο στόχο τη συμβολή στη βιώσιμη ανάπτυξη, την προστασία της ποιότητας του περιβάλλοντος και της δημόσιας υγείας και την προστασία και εξοικονόμηση φυσικών πόρων και ενέργειας, κατ εφαρμογής της κοινοτικής και εθνικής νομοθεσίας και των αρχών της αειφορίας. Υπό το πρίσμα αυτό, το Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΕΔΣΑστο πλαίσιο της διαβούλευσης του νομοσχεδίου του θέματος, διατυπώνει τις ακόλουθες απόψεις: Είναι κοινός τόπος ότι η χώρα μας απέχει σημαντικά από τη σύγχρονη και ολοκληρωμένη διαχείριση αποβλήτων. «Σήμερα» μας δίνεται η ευκαιρία μέσω του Νόμου για την «Ενίσχυση της ανακύκλωσης και βελτίωση της διαχείρισης των αποβλήτων» για τον επιτυχημένο σχεδιασμό και την αποτελεσματική εφαρμογή των ολοκληρωμένων δράσεων ανακύκλωσης αλλά και ανάκτησης που απαιτούν συντονισμένη συνεργασία των παραγωγών και των διαχειριστών αποβλήτων αλλά και συστηματική ενημέρωση των πολιτών.

2 Σκοπός της διαβούλευσης πρέπει να είναι ο σχεδιασμός και η υλοποίηση βιώσιμων λύσεων διαχείρισης με σεβασμό στην ιεράρχηση των τεχνολογιών διαχείρισης και στόχο την εκπλήρωση των περιβαλλοντικών στόχων αλλά συγχρόνως και τη στήριξη της εθνικής οικονομίας, ιδιαίτερα κάτω από την παρούσα δύσκολη οικονομική συγκυρία. Ακολούθως παρατίθενται τα σχόλια, οι παρατηρήσεις και οι προτάσεις της ΕΕΔΣΑ, τόσο γενικά, όσο και κατ άρθρο: (Α) ΓΕΝΙΚΑ ΣΧΟΛΙΑ (Α.1) Διάρκεια διαβούλευσης:ο Ν. 2939/2001, είναι ένα σημαντικότατο νομοθέτημα, που άλλαξε άρδην την κατάσταση στον τομέα της Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων έως και σήμερα, δηλαδή για 13 και πλέον έτη, και συνεχίζει. Το παρόν νομοσχέδιο, αφού εγκριθεί, αναμένεται επίσης να επηρεάσει δραστικά το χώρο για πολλά έτη ακόμη. Για τόσο σημαντικά νομοθετήματα λοιπόν, κρίνεται εντελώς ανεπαρκής ο χρόνος διαβούλευσης που διατέθηκε, είτε ο αρχικός είτε και ο επεκταθείς μέχρι 08/12/2014. Έτσι αποτρέπεται η ουσιαστικότερη δυνατή διαβούλευση, που είναι το ζητούμενο. (Α.2) Παράλειψη της συνεργασίας με τους άμεσα αρμοδίους: Η ΕΕΔΣΑ έχει το πλεονέκτημα εκ της φύσεως της, λόγω του ότι έχει μέλη από όλους τους επιστημονικούς και επαγγελματικούς χώρους, να εισπράττει τον απόηχο των αντιδράσεων σχεδόν του συνόλου των εμπλεκομένων. Επειδή το προτεινόμενο νομοθέτημα είναι πάρα πολύ σημαντικό, και άπτεται όχι μόνο του περιβάλλοντος αλλά και πολλών άλλων τομέων (π.χ. οικονομία, φορολογία, ανταγωνισμός, ποινική δικονομία, εταιρικό δίκαιο κ.λπ.), θα έπρεπε ήδη από τη φάση της προετοιμασίας του να είχε προηγηθεί συνεργασία με τους άμεσα εμπλεκόμενους (π.χ. ΟΤΑ, ΦΟΔΣΑ, ΣΕΔ κ.ά.). Παρά ταύτα, διαπιστώνουμε ότι ουδείς εξ αυτών είχε πρότερη γνώση της προετοιμασίας του νομοσχεδίου. (Α.3) Κωδικοποίηση νομοθεσίας: Το σχέδιο νόμου προβλέπει περίπου 14 σημαντικές τροποποιήσεις του ν. 2939/2001 «Συσκευασίες και εναλλακτική διαχείριση των συσκευασιών και άλλων προϊόντων - Ίδρυση Εθνικού Οργανισμού Εναλλακτικής Διαχείρισης Συσκευασιών και άλλων προϊόντων (ΕΟΕΔΣΑΠ) και άλλες διατάξεις». Παράλληλα ο ν. 2939/2001 είχε υποστεί τροποποιήσεις με την ΚΥΑ 9268/469/2007 (Εναρμόνιση με την Οδηγία 2008/99/ΕΚ) ενώ ταυτόχρονα έρχεται να τροποποιήσει και κάποια άρθρα του ν. 4042/2012. Όλες αυτές οι τροποποιήσεις δημιουργούν σύγχυση και προβλήματα στην ορθή εφαρμογή. Προτείνεται στo πλαίσιo της απλοποίησης της νομοθεσίας η κατάργηση άλλων προηγούμενων νόμων και η ενσωμάτωση όλων σε ενιαίο νόμο. (Α.4) Σχέση ΟΤΑ ΣΕΔ για τα υλικά συσκευασίας: Ένα κομβικό σημείο, όσον αφορά την εναλλακτική διαχείριση υλικών συσκευασίας, είναι η σχέση ΟΤΑ-ΣΕΔ. Στη σημείο αυτό το προτεινόμενο νομοσχέδιο περιέχει μία σημαντική νομοτεχνική ατέλεια. Ειδικότερα: Σύμφωνα με το άρθρο 8, παρ. 1 του ν. 2939/2001, διακρίνονται δύο εναλλακτικές περιπτώσεις: Η υποπερίπτωση (α) κατά την οποία η εναλλακτική διαχείριση οργανώνεται μόνο από τους υπόχρεους φορείς διαχείρισης των αποβλήτων (ΟΤΑ, ΦΟΔΣΑ) και η υποπερίπτωση (β), κατά την οποία αυτή οργανώνεται από τα ΣΕΔ συσκευασιών σε συνεργασία με τους φορείς της

3 υποπερίπτωσης (α). Το ότι αυτές οι δύο υποπεριπτώσεις (α) και (β) είναι εναλλακτικές φαίνεται σαφώς από τη διατύπωση της πρώτης πρότασης του άρθρου 8 παρ. 2 του ν. 2939/2001. Όμως, σε αντίθεση με αυτό, όλες οι διατάξεις του προτεινόμενου νομοσχεδίου αγνοούν τη δυνατότητα της υποπερίπτωσης (α) και θεσπίζουν ωσάν να υπάρχει μόνο η υποπερίπτωση (β), δηλαδή της συνεργασίας ΣΕΔ-ΟΤΑ/ΦΟΔΣΑ. Αυτό αυτόματα καθιστά νομικά έωλο το νομοσχέδιο, αφού αν ένας ΟΤΑ/ΦΟΔΣΑ επιλέξει την υποπερίπτωση (α), υπάρχει κενό νομοθεσίας για όλα τα υπόλοιπα θέματα. (Α.5) Περιορισμοί και μέτρα οικονομικής φύσεως χωρίς οικονομοτεχνική τεκμηρίωση και μάλιστα με «οριζόντιο» τρόπο: Με το προτεινόμενο νομοσχέδιο τίθεται περιορισμός όσον αφορά δεδομένα της οικονομικής διαχείρισης των ΣΕΔ και καθορίζονται στοιχεία οικονομικής φύσεως σε πολλές παραμέτρους (π.χ. ύψος αποθεματικών, ύψος διοικητικού κόστους, ύψος εγγυοδοσίας κ.ά.). Μία πρώτη παρατήρηση είναι ότι τα μέτρα αυτά είναι «οριζόντιου» τύπου, πανομοιότυπα για όλα τα ΣΕΔ κάθε φύσεως, κάτι που δεν είναι καθόλου λογικό, αφού υπάρχει τεράστια ποικιλομορφία ΣΕΔ και τρόποι εφαρμογής τους (π.χ. από περίπου μονοπωλιακά έως και πολύ περισσότερα, από πανελλαδικής εμβέλειας έως τοπικής ή έως και ατομικά συστήματα, άλλα αφορούν υλικά με σημαντική οικονομική αξία και άλλα όχι, κ.λπ.). Κατά δεύτερον, πριν τη θέσπιση τέτοιων μέτρων και περιορισμών θα έπρεπε να έχει υπάρξει πάρα πολύ στερεή οικονομοτεχνική ανάλυση, ώστε να τεκμηριώνεται η σκοπιμότητα, η αναλογικότητα αλλά και η βιωσιμότητα των ποσοτικών μέτρων και περιορισμών, κάτι που δεν προκύπτει από την τεκμηρίωση του σχεδίου νόμου. (Α.6) Αποσαφήνιση των υποχρεώσεων των ΣΕΔ έναντι της πολιτείας Συμφωνούμε απόλυτα με τον αποσαφήνιση των υποχρεώσεων των ΣΕΔ, θα πρέπει επιπρόσθετα όμως οι συμβάσεις (που αποτελούν υποχρεώσεις) των ΣΕΔ με τους Δήμους (όπου υπάρχει συνεργασία) να κατατίθενται για γνώμη προς τον ΕΟΑΝ πριν την υπογραφή τους. Επίσης να ληφθεί μέριμνα για τις ήδη υπογραφείσες συμβάσεις να δύναται να αναθεωρηθούν νωρίτερο από την προβλεπόμενη ημερομηνία λήξης τους στο πλαίσιο εφαρμογής των διατάξεων του σχεδίου νόμου. (Α.7) Αυστηροποίηση του ελέγχου των ΣΕΔ, με την εισαγωγή δικλείδων ασφαλείας στη λειτουργία τους, προκειμένου να βελτιωθεί ο τρόπος που σήμερα χρησιμοποιούν τα χρήματα που συγκεντρώνουν. Ανεξάρτητα από τις επιμέρους επιφυλάξεις μας, που αναπτύσσονται στον κατ άρθρο σχολιασμό, συμφωνούμε με την κατεύθυνση να θεσπιστούν δικλείδες ασφαλείας, όπως το όριο στα αποθεματικά των ετήσιων εσόδων των ΣΕΔ, με σκοπό τα χρήματα αυτά να διοχετευθούν για την ενίσχυση της ανακύκλωσης τόσο σε πάγιες επενδύσεις, αλλά και να αποκτήσει το νομικό πλαίσιο βαθμούς ελευθερίας, ώστε να είναι δυνατή η ρύθμιση της επιδότησης προς Δήμους, αναλόγως με την εκπλήρωση στόχων ανακύκλωσης. (Α.8) Λοιπά γενικά σχόλια Είναι βέβαιο ότι η ανακύκλωση πρέπει να καλύψει συστηματικά και άλλα υλικά, να επεκταθεί γεωγραφικά και να αναβαθμιστεί με βελτιστοποίηση της διαλογής στην πηγή αλλά και λειτουργία περισσότερων Κέντρων Διαλογής και Ανάκτησης Υλικών (ΚΔΑΥ) και Μονάδων Μηχανικής και Βιολογικής Επεξεργασίας (ΜΒΕ) προκειμένου να εξασφαλίζονται η αξιοποίηση των βιοαποβλήτων για παραγωγή compost και η περαιτέρω ανάκτηση ανακυκλώσιμων υλικών.

4 Από όλον αυτόν τον κύκλο της ανακύκλωσης (με διαλογή στην πηγή, ΚΔΑΥ και ΜΒΕ) είναι αναπόφευκτο να παράγεται υπόλειμμα, τμήμα του οποίου μπορεί να αξιοποιείται για ανάκτηση ενέργειας, σύμφωνα και με τη διεθνή εμπειρία και πρακτική. Η ανακύκλωση υλικών και η ενεργειακή αξιοποίηση αποτελούν συμπληρωματικές λύσεις και συνυπάρχουν σε ολοκληρωμένα συστήματα διαχείρισης αποβλήτων. Η διεθνής εμπειρία καταδεικνύει ότι οι κοινωνίες που εφαρμόζουν σε μεγάλο βαθμό την ενεργειακή αξιοποίηση εμφανίζουν εξίσου υψηλές επιδόσεις και στην ανακύκλωση. Κρίνεται σκόπιμο να υπάρχει εθνική πολιτική στον τομέα αυτόν, όπως υποχρεωτική δημιουργία πράσινων σημείων, ώστε ο πολίτης να έχει τη δυνατότητα να διαχωρίσει ανά είδος υλικού αλλά και να συμμετέχει σε δράσεις πρόληψης. (Β) ΚΑΤ ΑΡΘΡΟ ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ (Β.1) ΤΡΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ Ν. 2939/2001 ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΑ ΣΕΔ ΑΡΘΡΟ 1 Υποχρεωτική συλλογή τεσσάρων ρευμάτων αποβλήτων συσκευασίας. Κατ αρχάς κινείται σε σωστή κατεύθυνση η υποχρέωση για συλλογή 4 ρευμάτων υλικών συσκευασίας, με δυνατότητα εξαιρέσεων όπου δεν είναι τεχνικοοικονομικά ή περιβαλλοντικάχωροταξικά εφικτό. Είναι σε συμφωνία με τις κατευθύνσεις της οδηγίας 2008/98 και του ν. 4042/2012, για χωριστή συλλογή των αντίστοιχων 4 ρευμάτων υλικών. Αν η διάταξη αυτή παραμείνει ως έχει, θα πρέπει τουλάχιστον να προστεθεί η απαίτηση πριν την έγκριση από τον ΕΟΑΝ να έχει προηγηθεί γνωμοδότηση του οικείου Δήμου επί της αιτιολογημένης έκθεσης του ΣΕΔ. Πέραν τούτου, σε σχέση με τη συγκεκριμένη διάταξη, έχουμε και τις κάτωθι παρατηρήσεις: α) Σε περίπτωση που υιοθετηθεί η εναλλακτική λύση του άρθρου 8, παρ. 1α του ν. 2939/2001, δηλ. η οργάνωση από τον ΟΤΑ / ΦΟΔΣΑ χωρίς συνεργασία με ΣΕΔ, δεν νοείται να απαιτείται η γνωμοδότηση του ΣΕΔ. β) Από την διατύπωση του άρθρου, ότι εισηγείται «το ΣΕΔ», δίδεται η εντύπωση ότι υπάρχει και θα υπάρχει στο διηνεκές ένα και μόνο ΣΕΔ συσκευασιών. Όμως ούτε τώρα ισχύει αυτό, και σε κάθε περίπτωση ο νόμος επιτρέπει την ίδρυση και επιπλέον ΣΕΔ συσκευασιών. Άρα, υπαρχόντων περισσοτέρων του ενός ΣΕΔ, δεν είναι σαφές ποιο από όλα τα ΣΕΔ συσκευασιών θα γνωμοδοτεί και ούτε πως επιλέγεται αυτό. γ) Έλλειψη χρονοδιαγράμματος: Ενώ καθίσταται υποχρεωτική η χωριστή συλλογή 4 υλικών συσκευασίας, δεν τίθεται κανένα χρονοδιάγραμμα για αυτό. Αυτό δίνει κατ αρχάς την εντύπωση, ότι δεν τίθεται κανείς χρονικός περιορισμός, κάτι που μπορεί να καταστήσει τη διάταξη σε μεγάλο βαθμό ανενεργή. Αν όμως αυτό συνδυαστεί με την πρόβλεψη του άρθρου 27 του ν. 4042/2011, ότι η χωριστή συλλογή σε 4 υλικά οργανώνεται έως το 2015, ίσως δίνεται η εντύπωση, ότι όσοι ΟΤΑ δεν έχουν προλάβει να οργανώσουν χωριστή συλλογή σε 4 υλικά μέχρι την 01/01/2015 (ή διασταλτικά την 01/01/2016) θα καθίστανται αυτόματα παράνομοι. Το ίδιο ισχύει και για τα ΣΕΔ. Για τον λόγο αυτόν, αν η διάταξη για την χωριστή συλλογή σε 4 υλικά παραμείνει τελικά ως έχει, ως καθολική απαίτηση, τότε θα πρέπει να τεθεί εύλογη προθεσμία συμμόρφωσης ενός ΟΤΑ/ΦΟΔΣΑ αλλά και των ΣΕΔ με αυτήν τη απαίτηση. δ) Μέχρι τώρα, το συντριπτικά μεγαλύτερο μέρος των υλικών συσκευασίας συλλέγονται από κοινού σε έναν ενιαίο κάδο (μπλε κάδο). Ένα μεγάλο πρόβλημα που παρατηρείται τα τελευταία χρόνια είναι η μείωση συλλογής ανακυκλώσιμων υλικών συσκευασίας (ιδίως του χαρτιού και των μετάλλων), λόγω της αφαίρεσής τους από τους μπλε κάδους από πλανόδιους. Θέλει πάρα

5 πολύ μεγάλη προσοχή το γεγονός ότι η χωριστή συλλογή 4 υλικών συσκευασίας χωριστά, διευκολύνει πάρα πολύ τους πλανόδιους στην κλοπή των υλικών αυτών, αφού θα είναι ήδη προδιαλεγμένα. Αυτό θα πρέπει να ληφθεί υπόψη στην πρόνοια για κατάλληλα μέτρα και δράσεις, μπορεί όμως επίσης να ληφθεί υπόψη στην κατάρτιση του χρονοδιαγράμματος. ε) Ευθύνη για την επίτευξη των ποσοτικών στόχων Οποιαδήποτε και από τις δύο εναλλακτικές λύσεις του άρθρου 8 παρ. (1α) και παρ. (1β) επιλεγεί (οργάνωση μόνο από ΟΤΑ / ΦΟΔΣΑ ή οργάνωση από συνεργασία ΟΤΑ/ΦΟΔΣΑ με ΣΕΔ συσκευασιών), αυτό δεν συνάδει με το προστιθέμενο εδάφιο (δ) του ίδιου άρθρου (8.1), με το οποίο ορίζεται ότι σε κάθε περίπτωση την ευθύνη για την επίτευξη των ποσοτικών στόχων για την ανάκτηση και ανακύκλωση των αποβλήτων συσκευασιών έχουν μόνο τα ΣΕΔ. Όταν δηλαδή υπάρχει συναρμοδιότητα για την υλοποίηση, δεν είναι λογικό να υπάρχει αποκλειστική ευθύνη για την τυχόν αστοχία. Επιπρόσθετα μάλιστα, η προστιθέμενη διάταξη άρθρο (8.1.δ) είναι σε ευθεία αντίθεση με την υπάρχουσα και διατηρούμενη διάταξη άρθρο (8.1.α) του ν. 2939/2001, με βάση όσα έχουν προαναφερθεί. ΑΡΘΡΟ 2 Ετήσιες Εκθέσεις Θα πρέπει να υπάρξει πρόβλεψη ώστε τις αντίστοιχες εκθέσεις να υποβάλουν και οι ΟΤΑ / ΦΟΔΣΑ, σε κάθε περίπτωση που για τα υλικά συσκευασίας επιλέγουν την εφαρμογή της πρόβλεψης του άρθρου (8.1.α.) του ν. 2939/2001. ΑΡΘΡΟ 3 Ρυθμίσεις για όσους εγγράφονται σε ΣΕΔ αργότερα από την ημερομηνία που ξεκίνησε η σχετική υποχρέωση. Η πρόβλεψη κρίνεται δίκαιη και σε σωστή κατεύθυνση. Θα πρέπει όμως να προβλεφθεί επίσης η δυνατότητα καταβολής του ποσού που θα κριθεί ότι οφείλεται, σε περισσότερες των μίας δόσεων, βάσει διακανονισμού, αν από τα οικονομοτεχνικά στοιχεία προκύπτει πολύ μεγάλη δυσχέρεια καταβολής του σχετικού ποσού άπαξ. Η κρίση περί τούτου θα γίνεται από τον ΕΟΑΝ κατόπιν αιτήματος του ενδιαφερόμενου / υπόχρεου και τεκμηριωμένης εισήγησης του ΣΕΔ. ΑΡΘΡΟ 4 Υποχρεώσεις φορέων λειτουργίας μεγάλων χώρων συνάθροισης κοινού και μέσων μαζικής μεταφοράς Η θέσπιση σχετικής υποχρέωσης των εν λόγω φορέων για χωριστή συλλογή σε 4 κατηγορίες υλικών συσκευασίας, κρίνεται προς την ορθή κατεύθυνση. Οι παρατηρήσεις μας είναι: α) Δεν τίθεται κανένα χρονοδιάγραμμα, κάτι που κινδυνεύει να καταστήσει τη διάταξη ανενεργή. β) Προτείνεται να προστεθεί πως η σχετική υποχρέωση θα περιλαμβάνεται και στην περιβαλλοντική αδειοδότηση και στην άδεια λειτουργίας των εν λόγω φορέων, εφόσον αυτοί εμπίπτουν στις διατάξεις που επιβάλλουν την έκδοση των ως άνω αδειών. γ) Επειδή τα απόβλητα που παράγονται από τους περισσότερους από αυτούς (π.χ. θέατρα, κινηματογράφοι κ.λπ.) σύμφωνα με τους ορισμούς της νομοθεσίας ανήκουν στα Δημοτικά Απόβλητα, και επειδή με βάση το ν. 2939/2001, άρθρο 8, υπόχρεοι φορείς διαχείρισης των δημοτικών αποβλήτων είναι οι ΟΤΑ/ΦΟΔΣΑ είτε αυτοτελώς είτε σε συνεργασία με ΣΕΔ, θα πρέπει να διασαφηνιστεί ο ρόλος του καθενός από αυτούς με τους υπόχρεους φορείς του παρόντος άρθρου, και η κατανομή αρμοδιοτήτων και ευθυνών. (π.χ. ποιος τα συμπεριλαμβάνει σε ετήσιες εκθέσεις, με ποια διαδικασία κ.λπ.).

6 ΑΡΘΡΟ 6 Συνέπειες μη συμμόρφωσης με την Ευρωπαϊκή Νομοθεσία Η παρούσα διάταξη αφορά τα τυχόν πρόστιμα που επιβάλλονται στην Ελληνική Δημοκρατία λόγω παραβιάσεων της Ευρωπαϊκής Νομοθεσίας, και προβλέπει τη μετακύλησή τους στα αρμόδια ΣΕΔ. Οι συναρμόδιοι για την οργάνωση των προγραμμάτων αλλά και οι συνυπεύθυνοι για τον έλεγχο τήρησης και εφαρμογής τους είναι πολλοί και δρουν συνεργιστικά (ενδεικτικά: ΣΕΔ, ΟΤΑ, ΦΟΔΣΑ, ΕΟΑΝ, ΥΠΕΚΑ, ΥΠΕΣ, ΣΔΟΕ κ.λπ.). Με βάση αυτό, δεν είναι λογικό το σύνολο του εκάστοτε προστίμου να μετακυλίεται δίχως άλλο στα ΣΕΔ. Τουλάχιστον, θα πρέπει αρμοδίως να κρίνεται το μερίδιο ευθύνης των ΣΕΔ, να δίνεται το δικαίωμα στα ίδια τα ΣΕΔ να υπερασπιστούν τη θέση τους, και ακολούθως να γίνεται μετακύλιση του εκτιμώμενου ποσοστού συνευθύνης τους. ΑΡΘΡΟ 9 Ρυθμίσεις για την εύρυθμη λειτουργία άνω του ενός ΣΕΔ που δραστηριοποιούνται στα ίδια ρεύματα αποβλήτων Θεωρείται θετική διάταξη, που έρχεται να θεραπεύσει τυχόν στρεβλώσεις και αδικίες. Ως μόνη παρατήρηση, θεωρούμε πως θα πρέπει να υπάρχει ειδική μέριμνα για νεοϊδρυθέντα ΣΕΔ, και να μην εφαρμόζεται για ένα μεταβατικό διάστημα, μετά την έναρξη λειτουργίας τους (π.χ. για 3 έτη), αφού προφανώς η απόδοσή τους δεν μπορεί να είναι ακαριαία με την έναρξη αλλά σταδιακή, όπως άλλωστε έχει δείξει και η εμπειρία από τα υπάρχοντα ΣΕΔ (π.χ. τέτοια μέριμνα, μεταβατικής περιόδου 3- ετίας, υπάρχει ορθώς στο άρθρο 10). ΑΡΘΡΟ 10 Θέσπιση χρηματικής εγγύησης καλής λειτουργίας Ως μέτρο, η θέσπιση χρηματικής εγγύησης θεωρείται θετική. Οι παρατηρήσεις μας είναι οι ακόλουθες: α) Το ύψος της εγγύησης καθορίζεται μεν από τον ΕΟΑΝ, όμως στην παράγραφο 3 αναφέρεται ότι μπορεί να φτάσει έως και το 50% των συνολικών ετήσιων εσόδων ή των συνολικών ετήσιων χρηματικών εισφορών του ΣΕΔ του προηγούμενου έτους. Επειδή η χρηματική εγγύηση σημαίνει δέσμευση του συγκεκριμένου ποσού σε τραπεζικό λογαριασμό, το ποσοστό 50% είναι πάρα πολύ υψηλό, που μπορεί να είναι εκτός των ορίων βιωσιμότητας των ΣΕΔ. β) Στην παρ. 8 ορίζεται, ότι περίπτωση μη έγκαιρης καταβολής της χρηματικής εγγύησης από το ΣΕΔ, ο ΕΟΑΝ επιβάλλει την προσωρινή διακοπή λειτουργίας του. Παρότι φαίνεται εύλογο, αυτό μπορεί να δημιουργήσει απρόβλεπτες συνέπειες στη περίπτωση ρευμάτων που υπάρχει μόνο ένα ΣΕΔ (π.χ. Λιπαντικά Έλαια) ή που υπάρχει ένα ΣΕΔ με κυρίαρχη θέση. Γι αυτό προτείνεται πριν την προσωρινή διακοπή λειτουργίας του ΣΕΔ να υπάρχει μεταβατικό διάστημα προειδοποίησης κ.λπ.. Για την αποφυγή τέτοιων προβλημάτων ενδεχομένως μπορεί σε περίπτωση μη προσκόμισης της χρηματικής εγγύησης να δοθούν εναλλακτικές λύσεις όπως π.χ. δυνατότητα δέσμευσης συγκεκριμένου ποσού καταθέσεων από το αρμόδιο Υπουργείο κατόπιν ενεργειών του ΕΟΑΝ, κ.ά.. ΑΡΘΡΟ 11 Μείωση ειδικού αποθεματικού του άρθρου 5 του ν. 3220/2004 των ΣΕΔ Η ρύθμιση έρχεται να θεραπεύσει υφιστάμενες στρεβλώσεις. Όμως, όπως έχει προαναφερθεί, δεν είναι λογικό να είναι οριζόντια για όλα τα ΣΕΔ, ενώ αυτό θα έπρεπε να αποφασιστεί για κάθε ΣΕΔ (ή για κάθε ρεύμα αποβλήτων) κατόπιν αναλυτικής και τεκμηριωμένης οικονομοτεχνικής προσέγγισης. Παραδείγματος χάριν, αν λόγω νομοθετικής ρύθμισης ένα ΣΕΔ

7 πρέπει να επενδύσει σημαντικά ποσά έως μία συγκεκριμένη χρονική στιγμή, μπορεί να χρειάζεται νωρίτερα αυξημένο αποθεματικό για να το αποδώσει σε επένδυση κ.λπ.. Οπότε και το ποσοστό αλλά και η οριζόντια εφαρμογή του χρήζει τεκμηρίωσης και επανεξέτασης. ΑΡΘΡΟ 12 Επιτροπή Διαβούλευσης α) Στην Επιτροπή διαβούλευσης προτείνουμε τη συμμετοχή της ΕΕΔΣΑ ενός σωματείου με σκοπό την προαγωγή της χρήσης αποδεκτών μεθόδων και συστημάτων Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (Δ.Σ.Α.) και τη καλλιέργεια των σχετικών επιστημονικών μεθόδων και εφαρμογών με απώτερο στόχο τη συμβολή στη βιώσιμη ανάπτυξη, την προστασία της ποιότητας του περιβάλλοντος και την προστασία και εξοικονόμηση φυσικών πόρων και ενέργειας. β) Θα πρέπει να καθορισθεί ο χαρακτήρας της Επιτροπής Διαβούλευσης, π.χ. παίρνει αποφάσεις; Εισηγείται στο Δ.Σ. του ΕΟΑΝ; Λαμβάνει εντολές από κάποιον; Εποπτεύεται από κάποιον; κ.λπ.. ΑΡΘΡΟ 13 Ρύθμιση θεμάτων διαχείρισης των ΑΕΚΚ Στο συγκεκριμένο άρθρο θεσπίζεται ασυμβίβαστο μεταξύ ιδιοτήτων ατόμων σχετιζόμενα με ΣΕΔ για ΑΕΚΚ και ιδιοτήτων ατόμων που σχετίζονται με εγκατάσταση επεξεργασίας ΑΕΚΚ. Το εν λόγω άρθρο: ή πρέπει να επεκταθεί σε ΟΛΑ τα ΣΣΕΔ για την τήρηση ισονομίας μεταξύ των συστημάτων ή πρέπει αποσυρθεί και το αιτιολογικό του να ικανοποιηθεί με ισοδύναμα μέτρα (π.χ. εντατικοποίηση των ελέγχων, ρύθμιση κοστολογήσεων κλπ) Η καθιέρωση ασυμβίβαστου κατά τις προβλέψεις του παρόντος σ/ν θα πλήξει τους πλέον οργανωμένους ανακυκλωτές (όσους έχουν κάνει σοβαρές επενδύσεις σε εξοπλισμό, διαθέτουν χώρους κλπ), προς όφελος των δραστηριοτήτων απλής διαχείρισης και είναι πιθανό να οδηγήσει σε σοβαρές αυξήσεις των τελών επεξεργασίας. (Β2) ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΤΟΥ Ν. 4042/2012 ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΑ ΑΠΟΒΛΗΤΑ ΑΡΘΡΟ 15 Ελάχιστες απαιτήσεις συμμόρφωσης α) Σύμφωνα με το άρθρο 12 του Ν. 2939/ «Συσκευασίες και εναλλακτική διαχείριση των συσκευασιών και άλλων προϊόντων - Ίδρυση Εθνικού Οργανισμού Εναλλακτικής Διαχείρισης Συσκευασιών και Άλλων Προϊόντων (Ε.Ο.Ε.Δ.Σ.Α.Π.) και άλλες διατάξεις» οι παραγωγοί αποβλήτων συσκευασιών υποχρεούνται να συμβάλλονται με ΣΕΔ για την ανακύκλωση των υλικών συσκευασίας των προϊόντων. Πολλές φορές η εισφορά δεν έχει ανταποδοτικό όφελος αφού δεν είναι τεχνικά εφικτή η ανακύκλωση (π.χ. συσκευασίες τσιμέντου). Προτείνουμε για τη διασφάλιση της χρηστής διαχείρισης των εισφορών των υπόχρεων να τεθεί ως κριτήριο η αρχή της ανταποδοτικότητας αυτών. Σε περίπτωση που το ΣΕΔ αδυνατεί να προσφέρει τη διαχείριση των αποβλήτων των υπόχρεων τότε αυτός να απαλλάσσεται από τη σχετική υποχρέωση. β) Επιτάχυνση των διαδικασιών αποχαρακτηρισμού των αποβλήτων ή χαρακτηρισμού τους ως υποπροϊόντα που ικανοποιούν τις απαιτήσεις της 2008/98/ΕΕ. Απαραίτητη για τον αποχαρακτηρισμό η άμεση θέσπιση αυστηρών κριτηρίων από την κεντρική διοίκηση, απουσία ευρωπαϊκών κριτηρίων. Με αυτό τον τρόπο δίνεται κίνητρο και ενθάρρυνση για την αξιοποίηση

8 των αποβλήτων από τη βιομηχανία. Ο αποχαρακτηρισμός των αποβλήτων μέσω της χρήσης τους ως υποπροϊόντα μειώνει τον όγκο των αποβλήτων άρα και της τελικής διάθεσής τους, αναπτύσσει μια νέα αγορά υλικών και διευκολύνει την αδειοδότηση της χρήσης τους. γ) Τίθεται ποσοστό άνω όριο για διοικητικό κόστος των ΣΕΔ. Η συγκεκριμένη ρύθμιση αποσκοπεί σε κάτι ορθό, όμως η «οριζόντια» εφαρμογή του για όλα τα ΣΕΔ ανεξαρτήτως ρεύματος και εμβέλειας δεν γνωρίζουμε αν είναι επαρκώς τεκμηριωμένη, βάσει οικονομοτεχνικών δεδομένων. ΑΡΘΡΟ 16 Ποιοτικά κριτήρια για τον υπολογισμό των ποσοτήτων ανακύκλωσης Στόχος πρέπει να είναι η μείωση του ποσοστού των αποβλήτων που θα καταλήγουν στη διάθεση (D) και η μεγιστοποίηση όλων των μορφών ανακύκλωσης αλλά και ανάκτησης των υπολειμμάτων, με επιδίωξη τη μεγιστοποίηση της αειφορικής αποδοτικότητας των πόρων και τη συνεισφορά στην «κυκλική οικονομία». Η ενεργειακή αξιοποίηση επεξεργασμένων αποβλήτων στη βιομηχανία ως δευτερογενή καύσιμα ή πρώτες ύλες μπορεί να ενισχύσει την ανταγωνιστικότητά της και ταυτόχρονα να συνεισφέρει στη λύση με το ελάχιστο δυνατό κόστος και με τέτοιο τρόπο που να ωφελεί το περιβάλλον. Αυτή η πρακτική προωθεί την ανάκτηση ενέργειας και υλικών στη βιομηχανία, σύμφωνα με τις βασικές αρχές της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Προτείνεται η θέσπιση ποιοτικών προδιαγραφών σε διαγωνισμούς για τη διαχείριση των ΑΣΑ μέσω σχετικής ΚΥΑ, ώστε τα υπολείμματα της ανακύκλωσης ως δευτερογενή καύσιμα να μπορούν να αξιοποιηθούν από τη βιομηχανία (π.χ. τσιμεντοβιομηχανία). Θέσπιση ποιοτικών προδιαγραφών στο παραγόμενο RDF/SRF από τα υφιστάμενα ΕΜΑΚ ώστε αυτό να μπορεί να αξιοποιηθεί ενεργειακά (π.χ. τσιμεντοβιομηχανία) σύμφωνα και με το Ν.4042/2012 αντί να οδηγείται σε ταφή. Σύμφωνα με την ΥΑ 36259/1757/Ε103 (ΦΕΚ1312Β, ) «Μέτρα, όροι και πρόγραμμα για την εναλλακτική διαχείριση των αποβλήτων από εκσκαφές, κατασκευές και κατεδαφίσεις (ΑΕΚΚ)» ορίζονται τα ΑΕΚΚ (άρθρο 2-Πεδίο εφαρμογής) καθώς και οι υποχρεώσεις του παραγωγού των αποβλήτων. Απαιτείται η εξαίρεση από την υποχρέωση του παραγωγού που είναι συγχρόνως και νόμιμα αδειοδοτημένος αποδέκτης και εφόσον δεν απαιτείται η επιπλέον επεξεργασία των υλικών προκειμένου να ανακτηθούν στη παραγωγική του διαδικασία (π.χ. ΑΕΚΚ από κατεδαφίσεις εντός των εργοστασίων τσιμεντοβιομηχανίας). Σε διαφορετική περίπτωση χωρίς όφελος για την ανακύκλωση αυξάνεται το κόστος διαχείρισης αποτρέποντας τις επιχειρήσεις από την ανακύκλωση/ανάκτηση. ΑΡΘΡΟ 17 ΠΕΣΔΑ Η δεσμευτική γνώμη του ΥΠΕΚΑ επί του περιεχομένου των ΠΕΣΔΑ θα πρέπει να αποσαφηνιστεί ότι περιορίζεται μόνο στις προβλέψεις των ΠΕΣΔΑ που αφορούν στόχους του ΕΣΔΑ και του θεσμικού πλαισίου διαχείρισης αποβλήτων και όχι σε γενικότερα θέματα τρόπου επιλογής επίτευξης των στόχων που αποτελούν αντικείμενο των ΦΟΔΣΑ (εκπόνηση ΠΕΣΔΑ) και της Περιφέρειας (έγκριση ΠΕΣΔΑ).

9 ΑΡΘΡΟ 18 Άδειες διαχείρισης αποβλήτων Γενικά συμφωνούμε. Εκφράζουμε επιφύλαξη ως προς την διάταξη, με βάση την οποία οι Δήμοι εξαιρούνται από την υποχρέωση έκδοσης άδειας συλλογής και μεταφοράς για τη συλλογή και μεταφορά των αστικών στερεών αποβλήτων τους. Επί της αρχής, πιστεύουμε ότι αν κριθεί ότι για μία δραστηριότητα χρειάζεται η αδειοδότηση των υπόχρεων, αυτή θα πρέπει να απαιτείται ανεξάρτητα από τη νομική μορφή και το ειδικό καθεστώς αυτού που ασκεί τη δραστηριότητα (ιδιώτης, δημόσιο, ευρύτερο δημόσιο κ.λπ.). ΑΡΘΡΟ 19 Ανάρτηση αδειών συλλογής και μεταφοράς στο διαδίκτυο Θεωρούμε θετική τη ρύθμιση, με προφανή ανάγκη μέριμνας για μη δημοσιοποίηση στοιχείων που ενέχουν χαρακτήρα απορρήτου. ΑΡΘΡΟ 20 Βιολογικά απόβλητα (βιοαπόβλητα) α)η πρόβλεψη αύξησης του στόχου χωριστής συλλογής βιοαποβλήτων (από 10% σε 20%) για το 2020 κρίνεται σωστή. Λόγω ιδιαιτερότητας κάποιων δήμων (πχ νησιωτικών και απομακρυσμένων ορεινών που έχουν τεράστια εποχική διακύμανση στην παραγωγή αποβλήτων) και για την ομαλή μετάβαση τους στις απαραίτητες ενέργειες για την επίτευξη του στόχου 20%, θα πρέπει να δοθεί η δυνατότητα ισχύος του τρέχοντος στόχου 10% για το 2020 και μεταβατικής περιόδου μέχρι το 2025 για τον στόχο του 20%. β) Επισημαίνεται όμως, ότι αν υιοθετηθεί η πρόταση για διπλασιασμό του στόχου από 10% σε 20%, πρέπει να ληφθεί ιδιαίτερη μέριμνα για την αποφυγή προβλημάτων και ανακολουθιών, και αυτό διότι ο έως τώρα στόχος του 10% θεσπίστηκε πολύ πρόσφατα (2012),με βάση αυτό έχει ήδη εκπονηθεί το πλήρες ΕΣΔΑ και έχει γίνει διαστασιολόγηση και κατανομή στόχων ανά Περιφέρεια, και με βάση αυτό και τον ΕΣΔΑ, έχει ήδη δρομολογηθεί η τροποποίηση του ΠΕΣΔΑ, χωρίς να λαμβάνει υπόψη τον αυξημένο στόχο του 20%. ΑΡΘΡΟ 21 Θαλάσσια μεταφορά αποβλήτων Κρίνεται πολύ θετική η προσπάθεια επίλυσης αυτού του θέματος για τη χώρα μας, με την ιδιαιτερότητα της εκτεταμένης νησιωτικότητας.