Γενική Αίματος: Πώς την αξιολογώ; Ασπασία Αργυρού Αιματολόγος ΝΥ Αιμοδοσίας, Γ.Ο.Ν.Κ. «Οι Άγιοι Ανάργυροι»

Transcript

1 Γενική Αίματος: Πώς την αξιολογώ; Ασπασία Αργυρού Αιματολόγος ΝΥ Αιμοδοσίας, Γ.Ο.Ν.Κ. «Οι Άγιοι Ανάργυροι»

2 Ιστορικό Αντικειμενική Εξέταση Εργαστηριακός Έλεγχος Γενική Αίματος

3 γενική αίματος Βασική εξέταση διαλογής Η συχνότερη από τις αιτούμενες εξετάσεις Χρησιμοποιείται για: εκτίμηση γενικής κατάστασης υγείας (εξέταση ρουτίνας) διερεύνηση- διάγνωση παθολογικής κατάστασης παρακολούθηση εξέλιξης παθολογικής κατάστασης παρακολούθηση ανταπόκρισης στη θεραπεία

4 Προαναλυτική φάση Σφάλματα πριν τη φλεβοκέντηση Φλεβοκέντηση σε λάθος ασθενή. Αποτυχία εξασφάλισης ήρεμης ψυχικής κατάστασης του ασθενούς πριν την εξέταση. Χρήση λάθος εξοπλισμού. Ακατάλληλη μέθοδος συλλογής του αίματος.

5 Προαναλυτική φάση Σφάλματα κατά τη φλεβοκέντηση Φλεβοκέντηση πριν στεγνώσει η απολυμασμένη περιοχή από το οινόπνευμα. Είσοδος της βελόνας με το αμβλύ άκρο της. Χρήση βελόνας μικρής διαμέτρου, που προκαλεί αιμόλυση στο δείγμα. Φλεβοκέντηση σε μη επιτρεπτό σημείο (π.χ. πλησίον ενδοφλέβιας έγχυσης). Παρατεταμένη περίδεση βραχίονα. Αποτυχία έγκαιρης και καλής ανάδευσης του αίματος με το αντιπηκτικό στα σωληνάρια. Βίαιη αναρρόφηση αίματος.

6 Προαναλυτική φάση Σφάλματα μετά τη φλεβοκέντηση Έντονη ανάδευση του αίματος με το αντιπηκτικό. Εφαρμογή πίεσης με το έμβολο της σύριγγας κατά την αναρρόφηση του αίματος από το σωληνάριο. Λανθασμένη σήμανση των σωληναρίων. Παράλειψη ειδικής σήμανσης των μολυσματικών δειγμάτων. Παράλειψη καταγραφής ημερομηνίας και ώρας της αιμοληψίας και των αρχικών του ασθενούς όταν αυτό απαιτείται. Καθυστερημένη μεταφορά του δείγματος στο εργαστήριο.

7 1. Κλασσικές μετρήσεις (RBC, WBC, PLT) 2. Στατιστικές μετρήσεις (RDW, PDW) 3. Μετρήσεις τελευταίων ετών (RET, IRF, NRBC) 4. Μετρήσεις ανάλογα με την τεχνολογία του αναλυτή (RET-He, CHr) 5. Μετρήσεις για ερευνητικούς σκοπούς

8

9 Ερυθρά σειρά

10 Αριθμός ερυθροκυττάρων (RBC) ΦΥΛΟ- ΗΛΙΚΙΑ ΑΡΙΘΜΟΣ ΕΡΥΘΡΟΚΥΤΤΑΡΩΝ Άνδρες 4,2-5,4 x 10 6 /mm 3 (μέσος όρος: 4,8) Γυναίκες 3,6-5,0 x 10 6 /mm 3 (μέσος όρος: 4,3) Παιδιά 0-2 εβδομάδων 2-8 εβδομάδων 2-6 μηνών 6 μηνών- 1 έτους 1-6 ετών 6-16 ετών ετών 4,1-6,1 x 10 6 /mm 3 4,0-6,0 x 10 6 /mm 3 3,8-5,6 x 10 6 /mm 3 3,8-5,2 x 10 6 /mm 3 3,9-5,3 x 10 6 /mm 3 4,0-5,2 x 10 6 /mm 3 4,2-5,4 x 10 6 /mm 3

11 Αιμοσφαιρίνη (Hb) Φυσιολογικές τιμές Άνδρες: gr/dl Γυναίκες: gr/dl Παιδιά: 0-2 εβδομάδων: gr/dl 2-8 εβδομάδων: gr/dl 2-6 μηνών: gr/dl 6 μηνών- 1 έτους: gr/dl 1-6 ετών: gr/dl 6-16 ετών: gr/dl ετών: gr/dl

12 Αιματοκρίτης (Hct) το εκατοστιαίο ποσοστό που κατέχει ο όγκος των συμπυκνωμένων ερυθροκυττάρων, στο σύνολο του όγκου του ολικού αίματος Άνδρες: 42-52% Γυναίκες: 36-48% Παιδιά: 0-2 εβδομάδων: 44-64% 2-8 εβδομάδων: 39-59% 2-6 μηνών: 35-49% 6 μηνών- 1 έτους: 29-43% 1-6 ετών: 30-40% 6-16 ετών: 32-42% ετών: 34-44%

13 Ερυθροκυτταρικοί δείκτες Μέσος όγκος ερυθρών (mean corpuscular volume, MCV): Ο όγκος ενός ερυθροκυττάρου, αποδιδόμενος ως ο μέσος όρος των όγκων όλων των ερυθροκυττάρων. φ.τ.: fl (υψηλότερες σε νεογνά, βρέφη και ηλικιωμένους) Μέση αιμοσφαιρίνη ερυθρών (mean corpuscular hemoglobin, MCH): το μέσο βάρος της αιμοσφαιρίνης ανά ερυθροκύτταρο. φ.τ.: pg/ κύτταρο (συνήθως υψηλότερη σε νεογνά και βρέφη) Μέση συγκέντρωση αιμοσφαιρίνης ερυθρών (mean corpuscular hemoglobin concentration, MCHC): εξαιρετικά αξιόπιστος δείκτης για την παρακολούθηση της ανταπόκρισης στη θεραπεία της αναιμίας, διότι υπολογίζεται χρησιμοποιώντας τις δύο πιο ακριβείς αιματολογικές μεταβλητές (αιματοκρίτη και αιμοσφαιρίνη). φ.τ.: gr/dl

14 Εύρος κατανομής μεγέθους ερυθρών (red cell size distribution width, RDW) Στατιστική παράμετρος που εκφράζει ποσοτικά την ετερογένεια των ερυθροκυττάρων ως προς τον όγκο τους. Αυτοματοποιημένη μέθοδος. Ασυμφωνία τιμών μεταξύ διαφόρων αναλυτών

15 Εύρος κατανομής μεγέθους ερυθρών (red cell size distribution width, RDW) Διαγνωστική προσέγγιση αναιμίας: Σιδηροπενική αναιμία Ομόζυγη/ ετερόζυγη δβ θαλασσαιμία Ομόζυγη β-θαλασσαιμία Δρεπανοκυτταρική αναιμία Ετερόζυγος β-θαλασσαιμία: RDW RDW Σιδηροπενική αναιμία Ετερόζυγος β-θαλασσαιμία RBC MCV RDW RBC MCV RDW

16

17 Ιστόγραμμα ερυθροκυττάρων Τα ερυθρά έχουν μέγεθος fl H μέτρησή τους γίνεται μεταξύ 25 fl (= χαμηλός διευκρινιστής, LD) και 250 fl (= υψηλός διευκρινιστής, UD) Η καμπύλη κατανομής τους πρέπει να ξεκινά πάντα από τη βάση του άξονα και να βρίσκεται μεταξύ LD και UD

18 Από: Πατεράκη Γ. Αιματολογικοί Αναλυτές και Βήματα για την Κατανόησή τους Αθήνα 2006

19 Εμπύρηνα ερυθρά (nucleated red blood cells, NRBC) Φυσιολογικά: σε εγκύους και τελειόμηνα νεογέννητα Παθολογικά: υπερπλαστική ερυθροποίηση (μυελοϋπερπλαστικά σύνδρομα, αιμολυτικές αναιμίες, β-θαλασσαιμία, πρόωρα νεογνά) διήθηση μυελού (νεοπλάσματα) Κλινική σημασία: NRBC<5% σε ασθενείς με β- ΜΑ υποδεικνύουν ικανοποιητικό πρόγραμμα μεταγγίσεων Καταμέτρηση των NRBC δίνει στοιχεία για τον ακριβή αριθμό των WBC ( ασθενείς με β- ΜΑ που λαμβάνουν αποσιδήρωση) NRBC στο αίμα νοσοκομειακών ασθενών αποτελούν ανεξάρτητο δυσμενή προγνωστικό παράγοντα

20 NRBC Channel- Scattergram

21 Δικτυοερυθροκύτταρα Νεαρά ερυθρά που διατίθενται στην κυκλοφορία από το μυελό των οστών, ενώ εξακολουθούν να περιέχουν ριβοσωμικό RNA άωρα (ΗFR), ενδιάμεσα (MFR), ώριμα (LFR) Φυσιολογικές τιμές: 1% των ερυθροκυττάρων Δείκτης εκτίμησης της ερυθροποιητικής δραστηριότητας Αύξηση ΔΕΚ: μεθαιμορραγικά, μετά αιμόλυση, μετά θεραπεία στερητικού τύπου αναιμιών: «δικτυοερυθροκυτταρική κρίση»), έξοδος μυελού από απλασία, ανάνηψη μετά ΜΜΟ (πρώιμο σημείο ανάνηψης) Ελάττωση ΔΕΚ: διήθηση μυελού, υποπλαστικές και απλαστικές αναιμίες, αναιμία χρονίας νόσου, μετά ΧΜΘ- ΑΚΘ)

22 Δικτυοερυθροκυτταρικοί δείκτες Απόλυτος αριθμός ΔΕΚ (Absolute Reticulocyte Count, ARC)= ΔΕΚ(%) Χ RBC(#) /100 φ.τ.: Χ 10⁹/ L π.χ. RBC= 2.2x 10¹²/ L, RET=2%, ARC=(2x 2.2x 10¹²)/ 100= 44x10⁹/L Διορθωμένος αριθμός ΔΕΚ ανάλογα με το βαθμό της αναιμίας (Corrected Reticulocyte Count, CRC)= ΔΕΚ(%) Χ Hb πραγματική/ Hb αναμενόμενη για φύλο & ηλικία. π.χ. RET=8%, Hb πραγματική= 8 gr/dl, Hb αναμενόμενη= 15gr/dl, CRC= 8%x 8/15= 4.25%

23 Δικτυοερυθροκυτταρικοί δείκτες Δείκτης παραγωγής ΔΕΚ (Reticulocyte Production Index, RPI)= CRC/ διορθωτικός παράγοντας Hb gr/dl 1 Hb gr/dl 1.5 Hb gr/dl 2 Hb 5-8 gr/dl 2.5 Hb <5 gr/dl 3 π.χ. CRC= 4.25%, Hb= 8 gr/dl, RPI= 4.25/2.5= 1.7 RPI > 2 : αποτελεσματική δικτυοερυθροποίηση Ο RPI εκφράζει το διορθωμένο αριθμό των ΔΕΚ ανάλογα με την πρόωρη έξοδό τους από το μυελό προς το περιφερικό αίμα

24 Δικτυοερυθροκυτταρικοί δείκτες Απόλυτος αριθμός ΔΕΚ (Absolute Reticulocyte Count, ARC)= ΔΕΚ(%) Χ RBC (#) /100 φ.τ.: Χ 10⁹/ L π.χ. RBC= 2.2x 10¹²/ L, RET=2%, ARC=(2x 2.2x 10¹²)/ 100= 44x10⁹/L Διορθωμένος αριθμός ΔΕΚ ανάλογα με το βαθμό της αναιμίας (Corrected Reticulocyte Count, CRC)= ΔΕΚ(%) Χ Hb πραγματική/ Hb αναμενόμενη για φύλο & ηλικία. π.χ. RET=8%, Hb πραγματική= 8 gr/dl, Hb αναμενόμενη= 15gr/dl CRC= 8%x 8/15= 4.25%

25 Δικτυοερυθροκυτταρικοί δείκτες Δείκτης παραγωγής ΔΕΚ (Reticulocyte Production Index, RPI)= CRC/ διορθωτικός παράγοντας Hb gr/dl 1 Hb gr/dl 1.5 Hb gr/dl 2 Hb 5-8 gr/dl 2.5 Hb <5 gr/dl 3 π.χ. CRC= 4.25%, Hb= 8 gr/dl, RPI= 4.25/2.5= 1.7 RPI > 2 : αποτελεσματική δικτυοερυθροποίηση Ο RPI εκφράζει το διορθωμένο αριθμό των ΔΕΚ ανάλογα με την πρόωρη έξοδό τους από το μυελό προς το περιφερικό αίμα

26 Δικτυοερυθροκυτταρικοί δείκτες Κλάσμα άωρων ΔΕΚ (Immature Reticulocyte Fraction, IRF)= HFR+MFR εκτίμηση του αιτίου της αναιμίας ΔΕΚ & IRF: σοβαρή απλαστική αναιμία ή αναιμία νεφρικής νόσου ΔΕΚ & IRF: επανακινητοποίηση μυελού μετά παρέλευση τοξικής επίδρασης ΔΕΚ & IRF: μεθαιμορραγικά ή σε οξεία αιμόλυση πρώιμη εκτίμηση του θεραπευτικού αποτελέσματος. IRF > 20%: Πρώιμη ένδειξη εγκατάστασης μυελικού μοσχεύματος Ανταπόκριση στη θεραπεία για στερητικού τύπου αναιμίες, απλαστική αναιμία, αναιμία χρονίας νόσου Ευαίσθητος δείκτης ερυθροποίησης πριν την αύξηση των ΔΕΚ στο περιφερικό αίμα. Η τιμή IRF πιθανώς αποτελεί υποβοηθητικό μέσο στη λήψη απόφασης για μετάγγιση του ασθενούς

27 ΔΕΚ και μετάγγιση ΔΕΚ + IRF ΟΧΙ παραγωγή ΝΑΙ μετάγγιση ΔΕΚ + IRF ΝΑΙ παραγωγή ΟΧΙ μετάγγιση

28 Δικτυοερυθροκυτταρικοί δείκτες Μέση τιμή αιμοσφαιρίνης των ΔΕΚ (CHr, Ret- He) : Αντικατοπτρίζει την ποσότητα του λειτουργικού σιδήρου που είναι διαθέσιμος για παραγωγή αιμοσφαιρίνης κατά τα 3-4 τελευταία 24ωρα. φ. τ pg Εντοπισμός λειτουργικής σιδηροπενίας σε σύνθετες καταστάσεις (π.χ. φλεγμονή, χρόνια νεφρική νόσος) Καλύτερος προγνωστικός δείκτης για τις μυελικές αποθήκες σιδήρου Πιο ευαίσθητος προγνωστικός δείκτης στην ανίχνευση σιδηροπενίας πριν την εκδήλωση αναιμίας Παρακολούθηση και πρώιμη αντίληψη (εντός 2-3 ημερών) θεραπευτικού αποτελέσματος χορήγησης σιδήρου Εντοπισμός ατόμων που δεν ανταποκρίνονται στη χορήγηση ESAs

29 RET Channel- Scattergram

30

31

32 αιμοπετάλια

33 Αιμοπετάλια Θρομβοκυττάρωση (ΑΜΠ>400 x 10³/mm³) Μυελοϋπερπλαστικά νοσήματα Σπληνεκτομή Σιδηροπενία Οξείες & χρόνιες λοιμώξεις Οξείες και χρόνιες φλεγμονές Νεοπλασίες (παρανεοπλασματική εκδήλωση) Μεθαιμορραγικά Ανάπλαση μυελού μετά από θρομβοπενία Θρομβοπενία (ΑΜΠ<150 x 10³/mm³) Ιδιοπαθής θρομβοπενική πορφύρα Απλαστική αναιμία Υπερσπληνισμός Λοιμώξεις/ Σήψη/ ΔΕΠ Νεφρική νόσος Νεοπλασίες (διήθηση μυελού) Τοξική επίδραση ΧΜΘ/ ΑΚΘ Άλλα φάρμακα Μετά μαζική μετάγγιση Κύηση Συγγενείς διαταραχές (Bernard- Soulier, May- Hegglin, Wiscott- Aldrich, Fanconi)

34 Αύξηση αιμοπεταλίων Φάρμακα και Αιμοπετάλια alglucerase, amoxapine, auranofin, cefazolin, cefdinir, cefonicid, cefotetan, cefpodoxime, ceftibuten, ceftriaxone, cidofovir, clindamycin, clozapine, danazol, diltiazem, dipyridamole, donepezil, epoetin alfa, ertapenem, erythropoietin, estropipate, etretinate, fludarabine, gemfibrozil, glucocorticoids, imipenem/ cilastin, immune globulin, indinivir, interferon alfa-2a, isotretinoin, lansoprazole, lithium, lomefloxacin, megestrol, meropenem, mesalamine, methylprednisolone, metoprolol, metyrosine, miconazole, moxalactam, netilmicin, ofloxacin, oral contraceptives, paroxetine, penicillamine, pergolide, propranolol, steroids, telithromycin, ticlopidine, venlafaxine, zalcitabine, zidovudine

35 Ελάττωση αιμοπεταλίων Φάρμακα και Αιμοπετάλια abciximab, acetaminophen, acetazolamide, adalimumab, albendazole, albuterol, aldesleukin, alemtuzumab, allopurinol, altretamine, aminocaproic acid, aminoglutethimide, amiodarone, amitriptyline, amoxicillin, amphotericin B, ampicillin, amrinone, anagrelide, anticonvulsants, antineoplastic agents, aprepitant, ardeparin, aripiprazole, arsenic trioxide, asparaginase, aspirin, auranofin, aurothio-glucose, azathioprine, azithromycin, barbiturates, basiliximab, BCG vaccine, benazepril, benzthiazide, betaxolol, bevacizumab, bicalutamide, bismuth subsalicylate, bleomycin, bortezomib, bupropion, candesartan, capecitabine, capreomycin, captopril, carbamazepine, carbenicillin, carmustine, carvedilol, cefaclor, cefamandole, cefazolin, cefditoren, cefixime, cefonicid, cefotetan, cefoxitin, cefpodoxime, ceftibutin, ceftizoxime, ceftriaxone, cefuroxime, cetirizine, chlorambucil, chloramphenicol, chlordiazepoxide, chloroquine, chlorothiazide, chlorpheniramine, chlorpromazine, chlorpropamide, chlortetracycline, chlorthalidone, cimetidine, cladribine, clemastine, clindamycin, clofibrate, clomipramine, clonazepam, clopidogrel, co-trimoxazole, codeine, colchicine, cyclobenzaprine, cyclophosphamide, cyproheptadine, cytarabine, dacarbazine, dactinomycin, dalteparin, danazol, demeclocycline, desipramine, dextroamphetamine, diazoxide, diclofenac, didanosine, diethylpropion, diethylstilbestrol, digitalis, digitoxin, diltiazem, diphenhydramine, disopyramide, docetaxel, donepezil, doxepin, doxorubicin, doxycycline, duloxetine, eflornithine, enalapril, enoxaparen, epirubicin, eprosartan, erythromycin, escitalopram, esomeprazole, estramustine, etanercept, ethacrynic acid, ethchlorvynol, ethosuximide, etidronate, etoposide, etretinate, factor VII a, famotidine, fenoprofen, flecainide, fluconazole, flucytosine, fludarabine, fluorouracil, fluphenazine, fluvastatin, fluvoxamine, fomivirsen, fondaparinux, fosphenytoin, furosemide, gabapentin, galantamine, ganciclovir, gatifloxacin, gemcitabine, gentamicin, glimepiride, glyburide, gold, granisetron, hepatitis B vaccine, hydralazine, hydrochlorothiazide, hydroxychloroquine, hydroxyurea, ibrifumomab,

36 Ελάττωση αιμοπεταλίων Φάρμακα και Αιμοπετάλια ibuprofen, idarubicin, ifosfamide, imatinib, imipenem/ cilastin, imipramine, immunoglobulin, indinavir, indomethacin, infliximab, interferon alfa-2a, interleukin-2, irinotecan, isoniazid, isosorbide dinitrate, isotretinoin, itraconazole, ketoprofen, lamivudine, lamotrigine, lansoprazole, laronidase, lepirudin, levamisole, levodopa, lincomycin, lisinopril, lomefloxacin, lomustine, loracarbef, lovastatin, loxapine, maprotiline, measles virus vaccine, mechlorethamine, mefenamic acid, mefloquine, meloxicam, melphalan, meprobamate, mercaptopurine, meropenem, mesalamine, mesoridazine, metformin, methazolamide, methicillin, ethimazole, methotrexate, methsuximide, methyclothiazide, methyldopa, methylphenidate, methysergide, metoprolol, metronidazole, metyrosine, mexiletine, milrinone, minocycline, mirtazepine, misoprostol, mitomycin, mitoxantrone, moricizine, morphine, moxalactam, mumps virus vaccine, muromonab-cd3, mycophenolate, nabumetone, nalidixic acid, naproxen, netilmicin, nevirapine, niacin, nicardipine, nitisinone, nitrofurantoin, nitroglycerin, nizatidine, norfloxacin, nortriptyline, nystatin, ofloxacin, olsalzine, omeprazole, orphenadrine, oxacillin, oxaliplatin, oxytetracycline, paclitaxel, pamidronate, pegasparagase, peginterferon alpha Za, pemoline, penicillamine, penicillin, pentamidine, pentostatin, pentoxifylline, pergolide, perphenazine, phenobarbital, phenothiazines, pindolol, piroxicam, polio virus vaccine, polythiazide, potassium iodide, pravastatin, prednisone, pregamblin, primadone, probenecid, procainamide, procarbazine, promazine, promethazine, propafenone, propranolol, propylthiouracil, protriptyline, pyrazinamide, pyrimethamine, quazepam, quinidone, quinupristin/ dalfopristin, rabeprazole, raloxifene, ramipril, reserpine, rifampin, risperidone, ritapentine, rivastigmine, rubella virus vaccine, saquinavir, sargramostim, sirolimus, smallpox vaccine, spironolactone, stavudine, streptomycin, streptozocin, sulfamethoxazole, sulfasalazine, sulfisoxazole, sulfonylureas, sulindac, tacrolimus, tamoxifen, telthromycin, temozolomide, tetracycline, thiabendazole, thiazides, thioguanine, thioridazine, thiotepa, thiothixene, ticarcillin, ticlopidine, timolol, tinzaparin, tobramycin, tocainide, tolazamide, tolazoline, tolbutamide, tolcapone, tolmetin, topotecan, toremifene, tranylcypromine, trastuxumab, trichlormethiazide, trifluoperazine, trimethoprim, trimetrexate, trimipramine, tripelennamine, trovafloxacin, uracil mustard, valdecoxib, valganciclovir, valproic acid, vancomycin, vinblastine, vincristine, vinorelbine, voriconazole, zidovudine, zoledronic acid, zolmitriptan

37 Μέσος όγκος αιμοπεταλίων (mean platelet volume, MPV) φ.τ.: 6-11 fl «μεγάλα» αιμοπετάλια ΙΤΡ Σήψη Μυελοϋπερπλαστικές νόσοι Σπληνεκτομή Μεγαλοβλαστική αναιμία Μαζική αιμορραγία Παραμονή δείγματος «μικρά» αιμοπετάλια Θρομβοπενία λόγω μυελικής απλασίας

38 Άωρα αιμοπετάλια (δικτυοαιμοπετάλια) Νεαρά αιμοπετάλια, μεγάλα, με άφθονο RNA Κλάσμα άωρων αιμοπεταλίων (Immature Platelet Fraction, IPF): % Δείκτης θρομβοποίησης Συνδυαστικά με τον αριθμό των ΑΜΠ, βοηθά στην κατανόηση του παθοφυσιολογικού μηχανισμού της θρομβοπενίας (μειωμένη παραγωγή vs αυξημένη περιφερική καταστροφή/κατανάλωση) Βέλτιστη διαχείρηση της προφυλακτικής μετάγγισης ΑΜΠ

39 RET Channel/ PLT-O Scattergram

40

41 40 30 IPF (%) Normals ITP AA/PNH BMT chemo MDS DIC Cancer

42 IPF και μετάγγιση αιμοπεταλίων PLT + IPF ΟΧΙ παραγωγή ΝΑΙ μετάγγιση PLT+ IPF ΝΑΙ παραγωγή ΟΧΙ μετάγγιση

43 IPF και μετάγγιση αιμοπεταλίων Μεταγγίζουμε προφυλακτικά αιμοπετάλια, όταν το IPF είναι χαμηλό Briggs, C. (2003) Transfusion Management 16:

44 MPV MPV P-LCR (ποσοστό μεγάλων ΑΜΠ) Γιγάντια ΑΜΠ Μικροερυθροκύτταρα Συσσωματώματα ΑΜΠ ROCHE Diagnostics PDW Μικροερυθροκύτταρα Συσσωματώματα ΑΜΠ Θραύσματα ερυροκυττάρων

45 Από: Πατεράκη Γ. Αιματολογικοί Αναλυτές και Βήματα για την Κατανόησή τους Αθήνα 2006

46 Ασθενής με β-θαλασσαιμία Από: Πατεράκη Γ. Αιματολογικοί Αναλυτές και Βήματα για την Κατανόησή τους Αθήνα 2006

47 Σφάλματα στη μέτρηση των ΑΜΠ αιμοπετάλια Μικροποικιλοκυττάρωση (θαλασσαιμικά σύνδρομα) Μικροσφαιροκυττάρωση (έγκαυμα, αιμόλυση) Θραύσματα κυτταρικών μεμβρανών (αιμόλυση) Μικρόβια Μικροκρύσταλλοι κρυοσφαιρίνης Πήγμα αιμοπετάλια Γιγάντια ΑΜΠ Σωροί ΑΜΠ (ψευδοθρομβοπενία λόγω EDTA)

48 Θρομβοπενία;;;;;;

49 Λευκή σειρά

50 Ευρήματα από τη λευκή σειρά ΕΥΡΗΜΑ Αναστροφή λευκοκυτταρικού τύπου Απόλυτη λεμφοκυττάρωση (lympho>4 x10 9 /l) Ουδετεροπενία (neut< 2.5x10 9 /l) ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ Ιογενείς λοιμώξεις, φλεγμονές, ανάνηψη μυελού, μυελική νόσος (μεταστατικός Ca, MPDs), ιατρογενώς Οξείες και χρόνιες λοιμώξεις -κυρίως ιογενείς- (EBV, HBV, TBC, βρουκέλλα, παρωτίτιδα, ερυθρά, κοκκύτης), λεμφοϋπερπλαστικά νοσήματα, θυρεοτοξίκωση Λοιμώξεις, αυτοάνοσα νοσήματα, φαρμακογενής, μυελική ανεπάρκεια, υπερσπληνισμός, κυκλική, «περιθωριακή δεξαμενή») Λευχαιμοειδής αντίδραση/στροφή προς τα αριστερά Λευκοερυθροβλαστική αντίδραση Βαριές και χρόνιες λοιμώξεις, μεταστατικός καρκίνος, βαριά αιμόλυση, ανάνηψη μυελού, μυελική νόσος Διήθηση μυελού από νεόπλασμα, μυελοϋπερπλαστικά νοσήματα, βαριά αιμόλυση, εξωμυελική ερυθροποίηση

51 Προκλήσεις για την επιτήρηση των λοιμώξεων Πόσο αποτελεσματικά και έγκαιρα μπορούμε να αναγνωρίσουμε μία λοίμωξη;

52 Άωρα λευκοκύτταρα (Immature Granulocytes, IGs): Κλινική σημασία Πιο ευαίσθητος/ ειδικός δείκτης στη λοίμωξη, συγκριτικά με τις παραμέτρους WBC και ANC IGs >3% σχετίζονται με θετικές αιμοκαλλιέργειες (92% ειδικότητα) Αυξημένη επιτήρηση ασθενών με IG >3% και προσθήκη της παραμέτρου αυτής σε διαγνωστικό αλγόριθμο για τους ασθενείς αυτούς Ansari-lari, et al Am J of Clin Path 2003:120:

53 IG: καλύτερα από WBC Ansari-lari, et al Am J of Clin Path 2003:120:

54 Τα IG σαν εργαλείο στην επιτήρηση των λοιμώξεων Τα IG σε λοίμωξη είναι ήδη αυξημένα ακόμη και όταν άλλοι δείκτες λοίμωξης (π.χ. WBC, ANC) βρίσκονται εντός φυσιολογικών ορίων Briggs, C. et al Laboratory Hematology (2003)

55

56

57

58

59 Από: Πατεράκη Γ. Αιματολογικοί Αναλυτές και Βήματα για την Κατανόησή τους Αθήνα 2006

60 Από: Πατεράκη Γ. Αιματολογικοί Αναλυτές και Βήματα για την Κατανόησή τους, Αθήνα 2006

61 Διασφάλιση ποιοτικού αποτελέσματος Ρόλος εργαστηριακού ιατρού Αξιολόγηση κλινικών πληροφοριών Ποιοτικός έλεγχος εφαρμοζόμενων διαδικασιών κατά την προαναλυτική, αναλυτική και μετααναλυτική φάση Ποιοτικός έλεγχος (εσωτερικός και εξωτερικός) των αιματολογικών αναλυτών

62 ευχαριστώ πολύ!!!

63 Πιθανά αίτια: Γιγαντιαία αιμοπετάλια Μικρο- ερυθροκύτταρα Συσσωματώματα αιμοπεταλίων ROCHE Diagnostics

64 Πιθανά αίτια: Ψυχροσυγκολητίνες (MCHC >40 gr/dl) Ερυθροβλάστες ROCHE Diagnostics

65 ROCHE Diagnostics Πιθανά αίτια: Μετάγγιση ερυθροκυττάρων (δίμορφος πληθυσμός) Σιδηροπενική αναιμία υπό θεραπεία

66 Συσσωματώματα ΑΜΠ (σωροί λόγω EDTA, πήγμα) Γιγαντιαία ΑΜΠ Μικροερυθροκύτταρα ROCHE Diagnostics

67 ROCHE Diagnostics Πιθανό αίτιο: Μετάγγιση ΑΜΠ

68 Ret- HE και ΜΕΘ Χαμηλές τιμές Ret- He σχετίζονται με αυξημένη ανάγκη για μετάγγιση R. Fernandez et al, Anaesthisiology 2010

69 Πιθανά αίτια: Συσσωματώματα ΑΜΠ (πήγματα, σωροί) Εμπύρηνα ερυθρά Ψυχροσυγκολλητίνες Ερυθρά ανθεκτικά στο λυτικό παράγοντα Αύξηση κυττάρων κοκκιώδους

70 Εύρος κατανομής ερυθρών (red cell distribution width) βάσει συντελεστή μεταβλητότητας (RDW-CV) βάσει σταθεράς απόκλισης (RDW-SD) Φ.Τ : 11.5%- 15% Φ.Τ : fl

71

72 Σφάλματα στη μέτρηση ερυθροκυττάρων Ο αριθμός RBC δεν επηρρεάζεται σημαντικά Ψευδώς αυξημένα Μεγάλα ΑΜΠ WBC> μl Μικρόβια, σωματίδια Ψευδώς ελαττωμένα Αιμόλυση Μικροπήγματα Μικροκύτταρα Σχιστοκύτταρα

73 Σφάλματα στη μέτρηση αιμοσφαιρίνης Μη διαυγές δείγμα (χρωματομετρική μέθοδος) Λιπαιμικό (>1000 mg/dl) Ικτερικό Λευκοκυττάρωση Παραπρωτεϊναιμία (IgM >3 gr/dl)

74 Σφάλματα στη μέτρηση του MCV MCV Λευκοκυττάρωση Ψυχροσυγκολητίνες Ωσμωτική διόγκωση των ερυθροκυττάρων σε άτομα με υπεργλυκαιμία (ΣΔ, αιμοληψία κοντά σε αγγείο όπου υπάρχει έγχυση D/W) Υπέρχρωμα σφαιροκύτταρα (μικρή παραμορφωσιμότητα, φαίνονται μεγαλύτερα)

75 Σφάλματα στη μέτρηση των ΔΕΚ Ερυθρά με έγκλειστα (βασεόφιλος στίξη, σ. Howell-Jolly, σ. Heinz, πλασμώδιο ελονοσίας) Εμπύρηνα ερυθρά Λεμφοκυττάρωση Μεγάλα ΑΜΠ

76 Σφάλματα στη μέτρηση των λευκοκυττάρων λευκοκύτταρα λευκοκύτταρα Εμπύρηνα ερυθρά Μεγάλα αιμοπετάλια Παραπρωτεϊναιμία, υπερλιπιδαιμία, μικροοργανισμοί Ερυθροκύτταρα ανθεκτικά στα λυτικά αντιδραστήρια Πήγμα Παλαιότητα δείγματος Χρονια λεμφοκυτταρική λευχαιμία

77 Immature Platelet Fraction to Assess Bone Marrow Recovery How well can IPF predict platelet recovery following peripheral blood HPC transplantation? Zucker, M. Laboratory Hematology, :

78 Solution: Automated Immature Granulocyte Count C Useful to complement to current infection surveillance program even when other tests are negative Help physicians identify patients with infection sooner O Automated, rapid, accurate, decreases manual reviews Speeds information to physicians F Decreased labor needed for manual slide reviews Reduce cost of care when part of comprehensive infection surveillance

79 MPVA< MPVB Από: Πατεράκη Γ. Αιματολογικοί Αναλυτές και Βήματα για την Κατανόησή τους Αθήνα 2006

80 Στο μικροσκόπιο: λεμφοκύτταρα< ουδετερόφιλα< μονοκύτταρα Μετά την επεξεργασία με λυτικό παράγοντα: λεμφοκύτταρα <μονοκύτταρα/ ηωσινόφιλα< ουδετερόφιλα

81 Το μέγεθος των αιμοπεταλίων κυμαίνεται από 8 μέχρι 12 fl και η μέτρηση τους γίνεται μεταξύ 2 και 30 fl.