ΕΝΕΡΓΕΙΑ Στρατηγική, Δίκαιο & Οικονομία ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟΙ ΠΛΟΥΤΟΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΙ ΠΟΡΟΙ & ΓΕΩΠΟΛΙΤΙΚΑ ΓΕΩΣΤΡΑΤΗΓΙΚΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ

Transcript

1 ΕΝΕΡΓΕΙΑ Στρατηγική, Δίκαιο & Οικονομία ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟΙ ΠΛΟΥΤΟΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΙ ΠΟΡΟΙ & ΓΕΩΠΟΛΙΤΙΚΑ ΓΕΩΣΤΡΑΤΗΓΙΚΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ Ι. Διδάσκοντες Καθηγητής Αθανάσιος Πλατιάς Αναπληρωτής Καθηγητής Ιωάννης Παραβάντης II. Σκοπός του μαθήματος Σκοπός του μαθήματος είναι η διδασκαλία εννοιών γεωπολιτικής, γεωοικονομίας και γεωστρατηγικής της ενέργειας στους φοιτητές, συμπεριλαμβανομένων των ορυκτών καυσίμων (και του ρόλου τους στην παγκόσμια κλιματική αλλαγή), των ανανεώσιμων ενεργειακών πηγών και της πυρηνικής ενέργειας. Παρουσιάζεται η παγκόσμια πολιτική γεωγραφία των ενεργειακών πόρων, αναδεικνύεται ο ρόλος της ενέργειας στο διεθνή συσχετισμό δυνάμεων, και αναλύονται οι διαμορφούμενες ενεργειακές ισορροπίες και το διεθνές περιβάλλον ασφάλειας σε Ελλάδα, Ευρωπαϊκή Ένωση, Ανατολική Ευρώπη, Μέση Ανατολή, Βόρεια και Νότια Αμερική, και Ασία. Δίνεται έμφαση σε περιοχές όπου λαμβάνουν χώρα σημαντικές ενεργειακές εξελίξεις και η ενέργεια μαζί με την περιβαλλοντική ισορροπία αναδεικνύονται σε παράγοντες αστάθειας, διπλωματικών συγκρούσεων και πολεμικών συρράξεων. Επίσης, διδάσκεται η χρήση γεωπολιτικής ανάλυσης ρίσκου με εργαλεία της θεωρίας παιγνίων σε γεωστρατηγικά ενεργειακά προβλήματα. Τέλος, αναλύεται ο ρόλος της πυρηνικής ενέργειας στη διασπορά των πυρηνικών όπλων, και τον ανταγωνισμό για ενεργειακούς και περιβαλλοντικούς πόρους, συμπεριλαμβανομένων των σπάνιων γαιών. Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος, οι φοιτητές θα είναι ικανοί να (1) διαβάζουν, κατανοούν και αξιολογούν τη σχετική ερευνητική βιβλιογραφία, με σκοπό την αξιοποίησή των ευρημάτων της στην καριέρα τους, και (2) εφαρμόζουν μεθόδους ανάλυσης ρίσκου, θεωρίας παιγνίων και επιστήμης πολυπλοκότητας στην ανάλυση γεωπολιτικών προβλημάτων της ενέργεια. III. Αξιολόγηση Η αξιολόγηση του μαθήματος γίνεται με (1) γραπτή εξέταση, που φέρει το 70% του τελικού βαθμού του μαθήματος, και (2) προαιρετική ομαδική εργασία, που φέρει το 30% του τελικού βαθμού του μαθήματος. Εάν δεν εκπονηθεί εργασία, η τελική εξέταση φέρει το 100% του τελικού βαθμού.

2 ΙV. Θεματικές Ενότητες Εβδομάδα 1η: Εισαγωγή Προεπισκόπηση περιεχομένων του μαθήματος. Γεωπολιτική, γεωοικονομία και γεωστρατηγική. Εβδομάδα 2η: Έννοιες Θεωρίας Παιγνίων Έννοιες της θεωρίας στρατηγικών παιγνίων: παίκτες, τύποι παιγνίων, τύποι ισορροπιών. Δραστηριότητες προσομοίωσης μέσα στην τάξη. Εβδομάδα 3η: Εφαρμογές παιγνίων ταυτόχρονων κινήσεων Βασικά είδη παιγνίων ταυτόχρονων κινήσεων 2 2, παίγνια μηδενικού αθροίσματος, μικτές στρατηγικές. Γεωπολιτικές ενεργειακές εφαρμογές παιγνίων ταυτόχρονων κινήσεων. Εβδομάδα 4η: Εφαρμογές παιγνίων διαδοχικών κινήσεων Παίγνια διαδοχικών κινήσεων. Παίγνια διαπραγματεύσεων. Επιστήμη πολυπλοκότητας και προσομοίωση. Γεωπολιτικές ενεργειακές εφαρμογές παιγνίων διαδοχικών κινήσεων. Εβδομάδα 5η: Δίλημμα φυλακισμένων και παγκόσμια κλιματική αλλαγή Ανάλυση κοινωνικών διλημμάτων: το δίλημμα των φυλακισμένων. Ορυκτά καύσιμα, παγκόσμια κλιματική αλλαγή, ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Κατασπατάληση δημόσιων αγαθών. Μέθοδοι και πολιτικές για την επικράτηση της συνεργατικής λύσης. Εβδομάδα 6η: Ανάλυση γεωπολιτικού ρίσκου Διεθνής αστάθεια και ανάλυση γεωπολιτικού ρίσκου. Εβδομάδα 7η: Ενεργειακές ισορροπίες και διεθνής ασφάλεια Ενεργειακές ισορροπίες και διεθνές περιβάλλον ασφάλειας σε Ελλάδα, Ευρωπαϊκή Ένωση, Ανατολική Ευρώπη, Μέση Ανατολή, Βόρεια και Νότια Αμερική, και Ασία.

3 Εβδομάδα 8η: Πυρηνική ενέργεια Ιστορία της πυρηνικής ενέργειας και της ατομικής βόμβας. Ο ρόλος της πυρηνικής ενέργειας στη διασπορά των πυρηνικών όπλων, και τον ανταγωνισμό για ενεργειακούς και περιβαλλοντικούς πόρους, συμπεριλαμβανομένων των σπάνιων γαιών. Εβδομάδα 9η: Ανάλυση γεωπολιτικού ρίσκου με Θεωρία Παιγνίων Ανάλυση ρίσκου με εργαλεία της θεωρίας παιγνίων. Εφαρμογές ανάλυσης ενεργειακού γεωπολιτικού ρίσκου. Εβδομάδα 10η: Κινηματογραφική ταινία Προβολή κινηματογραφικής ταινίας. Ανάλυση ταινίας, εξαγωγή γεωπολιτικών και γεωστρατηγικών συμπερασμάτων. Εβδομάδα 11η: Παρουσιάσεις εργασιών Παρουσιάσεις ομαδικών εργασιών. Ανακεφαλαίωση του μαθήματος. V. Αξιοποίηση τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιών Οι τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνιών θα αξιοποιηθούν ως ακολούθως: κατά τη διάρκεια των διαλέξεων θα προβάλλεται οπτικοακουστικό υλικό οι φοιτητές θα παρακολουθήσουν βιντεοσκοπημένες παρουσιάσεις και το διδακτικό υλικό θα είναι διαθέσιμο μέσω του διαδικτύου.

4 VI. Ενδεικτική Βιβλιογραφία Boardman, B. (2010). Fixing fuel poverty: challenges and solutions. Earthscan, London, Bosselman, F., Eisen, J. B., Possi, J., Spence, D. B., & Weaver, J. (2005). Energy, economics and the environment. Foundation Press. Buchan, D. (2010). The rough guide to the energy crisis. The Penguin Group, London. Cirincione, J. (2007). Bomb scare: the history and future of nuclear weapons. Columbia University Press, New York. Craig C., & Radchenko, S. (2008). The atomic bomb and the origins of the Cold War. Yale University Press, New Haven & London. Flint C. (2006). Introduction to geopolitics. Routledge, London. Glancy, D. A. (2012). Building capacity for geopolitical risk analysis. The Sovereign Wealth Fund Initiative, summer 2012, the Fletcher School, Tufts University. International Security Advisory Board (ISAB) (2014). Report on Energy Geopolitics: Challenges and Opportunities. United States Department of State, Washington, DC. Lindstadt, H. (2010). On managing risk with game theory. The Economist s Risk Summit, London, UK, November 18. Retrieved from Paravantis, J. A. (2016). From game theory to complexity, emergence and agent-based modeling in world politics. In G. A. Tsihrintzis, M. Virvou & L. C. Jain, Intelligent Computing Systems: Emerging Application Areas, Intelligent Systems Reference Library Book Series, Springer. Pascual, C. (2015). The new geopolitics of energy. Center of Global Energy Policy, School of International and Public Affairs, Columbia, New York. Pascual, C., & Elkind, J. (editors) (2009). Energy security: economics, politics, strategies, and implications. Brookings Institution Press, Washington. Slovic, P. (2002). Perception of risk posed by extreme events. Conference Risk Management strategies in an Uncertain World, Palisades, New York, April Verrastro, F. A., Ladislaw, S. O., Frank, M., & Hyland, L. A. (2010). The geopolitics of energy: emerging trends, changing landscapes, uncertain times. A Report of The CSIS Energy and National Security Program, Center for Strategic and International Studies, Washington, DC. Φαραντούρης, Ν. E. (επιμέλεια) (2012). Ενέργεια: δίκαιο, οικονομία & πολιτική. Νομική Βιβλιοθήκη, Αθήνα.

5 Φαραντούρης, Ν. E. (επιμέλεια) (2014). Ενέργεια: δίκτυα και υποδομές. Νομική Βιβλιοθήκη, Αθήνα.