Α ΚΥΚΛΟΣ ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΤΙΚΩΝ ΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΩΝ ΣΥΓΧΡΟΝΟ. Ενδεικτικές Απαντήσεις Γ Λυκείου Ιούνιος Νεοελληνική Γλώσσα

Transcript

1 Α. Νεοελληνική Γλώσσα γενικής παιδείας Ο αρθρογράφος παρουσιάζει το φαινόμενο του σχολικού εκφοβισμού, το οποίο εμφανίζεται ιδιαίτερα οξυμμένο στις μέρες. Αρχικά, διαχωρίζει την έννοια από άλλες μορφές συγκρούσεων, τονίζοντας την επαναληπτικότητά της και την επιλεκτική στοχοποίηση αδύναμων μαθητών. Εστιάζοντας στο λεκτικό, τον κοινωνικό, το σωματικό και τον ηλεκτρονικό εκφοβισμό, παραθέτει στη συνέχεια πορίσματα έρευνας, τα οποία καταδεικνύουν τα υψηλά ποσοστά παιδιών-θυμάτων, με επιπτώσεις στην ψυχική ισορροπία και τη μαθησιακή εξέλιξή τους, αλλά και εκδήλωση παθογενούς συμπεριφοράς από μέρους τους. Διαπιστώνει ότι η πλειονότητα των γονέων ομολογεί την άγνοιά της, τη στιγμή που γονείς και εκπαιδευτικοί καλούνται να στηρίξουν ψυχολογικά και ηθικά το παιδί. Τέλος, προσθέτει ότι στο πλαίσιο της ΕΕ υπογραμμίζεται η ανάγκη υπέρβασης των κοινωνικών αδιεξόδων, με παράλληλη δημιουργική απασχόληση του νέου, και ότι προς αυτή την κατεύθυνση εκπονήθηκε πρόγραμμα τριών σταδίων διαμεσολάβησης (γενικής, σχολικής, ατομικής). ΕΠΑ.Λ (129 λέξεις) Β1. «Ενδοσχολικός εκφοβισμός» (school bullying), «Θυματοποίηση» (victimization), «Ενδοσχολική βία»: συνιστούν τη συνηθέστερη ορολογία για την απόδοση της σχολικής παραβατικότητας. Στον ενδοσχολικό εκφοβισμό, το θύμα επιλέγεται ως ο ανίσχυρος αντίπαλος, που η επίθεση εναντίον του προγραμματίζεται και επαναλαμβάνεται σε τακτά χρονικά διαστήματα. Μπορεί, για παράδειγμα, να εμφανιστεί σαν κοροϊδία, ρατσιστικές διακρίσεις, σεξουαλική παρενόχληση, στιγματισμός, απομόνωση από σχολικές δραστηριότητες, με δυσμενείς επιπτώσεις στον ψυχισμό του θύματος. Αντίθετα, στην ενδοσχολική βία, τα αντικρουόμενα μέλη είναι ισότιμα, οι συμπλοκές μεταξύ τους τυχαίες, με στόχο ένα «παιχνίδι ισχύος». Είναι δυνατό να εμφανιστεί με ανάλογα παραδείγματα, όπως αυτά του ενδοσχολικού εκφοβισμού, σπρωξίματα, σωματική βία, συναισθηματική βία. Όλες οι μορφές νεανικής σχολικής παραβατικότητας, πάντως, καθιστούν το περιβάλλον επικίνδυνο για το μαθητή, αντανακλούν τα κοινωνικά ελλείμματα και χρήζουν άμεσης αντιμετώπισης. (118 λέξεις)

2 Β2. εύτερη παράγραφος(2 η ): Σχολικός εκφοβισμός δεν είναι η συναισθηματική επίδραση που έχει πάνω στα παιδιά. ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ: Συνδυασμός μεθόδων: Σύγκριση Αντίθεση: «Σχολικός εκφοβισμός πάνω στα παιδιά» Σύγκριση Αντίθεση του σχολικού εκφοβισμού με μια συνηθισμένη σύγκρουση, πείραγμα, αστείο, τσακωμό. Α Σκέλος: ο σχολικός εκφοβισμός είναι μια κατάσταση επαναλαμβανόμενη, κατευθύνεται σε συγκεκριμένα παιδιά από παιδιά (πολλές φορές και ομάδα παιδιών) που υπερέχουν σωματικά και έχει ως αποτέλεσμα το παιδί που εκφοβίζεται να νιώθει απομονωμένο, να βιώνει άγχος και φόβο, να παρουσιάζει σχολική άρνηση και διάφορες συναισθηματικές δυσκολίες. Αυτό που τον ξεχωρίζει από το πείραγμα και τον τσακωμό είναι η έντασή του, η διάρκειά του, η ανισορροπία δύναμης μεταξύ των εμπλεκόμενων μερών και η συναισθηματική επίδραση που έχει πάνω στα παιδιά. Β Σκέλος: δεν είναι μια σύγκρουση μεταξύ δυο μαθητών ή μαθητριών, δεν είναι το πείραγμα, το αστείο προς κάποιο συμμαθητή που γίνονται σε συγκεκριμένο χρόνο, δεν έχουν συνέχεια και δεν επηρεάζουν τη συναισθηματική κατάσταση των παιδιών. ΕΠΑ.Λ Διαρθρωτική λέξη: «Αντίθετα», «ξεχωρίζει»: η οποία δηλώνει αντίθεση Ορισμός: ι) «ο σχολικός εκφοβισμός συναισθηματικές δυσκολίες» Οριστέα έννοια: σχολικός εκφοβισμός Γένος: κατάσταση Ειδοποιός διαφορά: επαναλαμβανόμενη συναισθηματικές δυσκολίες ιι) «Ο σχολικός εκφοβισμός στα παιδιά» Οριστέα έννοια: σχολικός εκφοβισμός Γένος: φαινόμενο Ειδοποιός διαφορά: αυτό που στα παιδιά. Αίτια - Αποτελέσματα: Αίτιο: σχολικός εκφοβισμός Αποτέλεσμα: να νιώθει απομονωμένο δυσκολίες. Τρίτη παράγραφος (3 η ): «Ο σχολικός εκφοβισμός εμφανίζεται κινητό τηλέφωνο).» Διαίρεση: Ο σχολικός εκφοβισμός ηλεκτρονικού εκφοβισμού Διαιρετέα έννοια: σχολικός εκφοβισμός Διαιρετική βάση: μορφές

3 Είδη-μέλη: λεκτικού, κοινωνικού, σωματικού, ηλεκτρονικού Παραδείγματα: (κοροϊδία, σχόλια) (διάδοση ομάδα) (χτυπήματα κλωτσιές) (εκβιασμός τηλέφωνο) Β3. Η παράγραφος αναπτύσσεται με παραγωγική συλλογιστική πορεία, καθώς η θέση του αρθρογράφου διατυπώνεται στην αρχή της παραγράφου (1 η περίοδος): «Με βάση προτάσεις που παρουσιάστηκαν στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο τονίστηκε η ανάγκη εντοπισμού και επίλυσης των κοινωνικών προβλημάτων που σχετίζονται με τη νεανική εγκληματικότητα.» Ξεκινά από τη γενική διαπίστωση και, ακολουθώντας αναλυτική πορεία σκέψης, οδηγείται στα επιμέρους στοιχεία: ΕΠΑ.Λ ι) Επισημάνθηκε ο ρόλος των γονέων και των εκπαιδευτικών που καλούνται να ακολουθήσουν ενιαία γραμμή για την αντιμετώπιση της βίας, ιι) η ενθάρρυνση των νέων για συμμετοχή τους στα κοινά και στον αθλητισμό, ιιι) η προβολή σωστών προτύπων συμπεριφοράς, ιv) αλλά και η συνεργασία με φορείς που αγωνίζονται για την εξάλειψη της νεανικής παραβατικότητας. Ειδικότερα, το πρόγραμμα ονομάστηκε «Olweus bulling Prevention Program» και περιλαμβάνει τρία στάδια: α) το στάδιο της γενικής διαμεσολάβησης, κατά το οποίο υπογράφεται ένα γενικό συμβόλαιο μη βίας από τους μαθητές και ενεργοποιείται μια επιτροπή επίβλεψής τους κατά τη διάρκεια των διαλειμμάτων, β) το στάδιο διαμεσολάβησης σε επίπεδο τάξης, κατά το οποίο διεξάγεται διάλογος μεταξύ γονιών και μαθητών και θεσπίζονται κανόνες κατά του εκφοβισμού και γ) το στάδιο διαμεσολάβησης σε ατομικό επίπεδο, κατά το οποίο αναλύονται προσωπικά βιώματα και εμπειρίες από τους μαθητές θύτες θύματα. Β4. Απ την άλλη μεριά: αντίθεση Γιατί: αιτιολόγηση Επιπλέον: συμπλήρωση-προσθήκη

4 Β5. Σχολικός εκφοβισμός δεν είναι μια διαμάχη μεταξύ δυο μαθητών ή μαθητριών, δεν είναι το πείραγμα, το αστείο προς κάποιο συμμαθητή που γίνονται σε συγκεκριμένο χρόνο, δεν έχουν συνέχεια και δεν επηρεάζουν τη συναισθηματική ισορροπία των παιδιών. Αντίθετα, το παιδί που εκφοβίζεται να αισθάνεται περιθωριοποιημένο, να βιώνει άγχος και φόβο, να εκδηλώνει σχολική άρνηση και διάφορες συναισθηματικές διαταραχές. Ο σχολικός εκφοβισμός είναι ένα πολύπλοκο φαινόμενο. Αυτό που τον διαφοροποιεί από το πείραγμα και τον τσακωμό είναι η έντασή του, η διάρκειά του, η ανισορροπία δύναμης μεταξύ των εμπλεκόμενων μερών και η συναισθηματική επίδραση που έχει πάνω στα παιδιά. Β6. Λέξη Κειμένου (συνθετικό) Νέα Σύνθετη Λέξη καταστροφή (στρέφω) στρεψοδικία, στροφόμετρο αποτελέσματα (τελώ) τελετουργία, τελειόφοιτος Ψυχοκοινωνικής (κοινός) κοινωφελής, κοινωνικοποίηση συνεργασία (έργο) εργονομία, εργοδότης συμπεριφοράς (φέρω) φέρελπις, φερέγγυος Β7. Παθητική φωνή: Με βάση τα αποτελέσματα μιας μελέτης που πραγματοποιήθηκε από την εταιρεία Ψυχοκοινωνικής Υγείας του παιδιού και του εφήβου Γ. ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΛΟΓΟΥ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ: Άρθρο - Τίτλος - Σύνδεση με επικαιρότητα - Τεκμήρια - Ύφος: άμεσο, οικείο, φυσικό - Ενεστώτας χρόνος - Γ ενικό πρόσωπο / αντικειμενικός χαρακτήρας ΕΠΑ.Λ ΤΙΤΛΟΣ: School Cyberbullying, ο δια-δικτυακός εκφοβισµός ΠΡΟΛΟΓΟΣ Σήμερα οι άνθρωποι έχουν τη δυνατότητα να εκμηδενίζουν αποστάσεις και να βρίσκονται σ' επαφή σε όλα τα μήκη και πλάτη της γης, χάρη στα νέα μέσα επικοινωνίας.

5 Όμως, καμία τεχνολογική κατάκτηση δεν έρχεται χωρίς κάποιο αντίτιμο. Αυτό το τίμημα παραλίγο να πληρώσει ο συμμαθητής μας της Β' Λυκείου που αποπειράθηκε να δώσει τέλος στη ζωή του πηδώντας στο κενό, γεγονός που προκαλεί την εύλογη απορία: - Ποια αιτία ώθησε έναν έφηβο στην απόπειρα αυτοχειρίας; Όλοι τον έβλεπαν απόμακρο και αντικοινωνικό, ωστόσο κανείς δεν είχε αντιληφθεί ότι δεχόταν σοβαρές απειλές στο ηλεκτρονικό ταχυδρομείο και στο κινητό του τηλέφωνο από συμμαθητές του. Κανείς ποτέ στο σχολείο δεν τον είχε ενοχλήσει φανερά, ώστε να κινήσει υποψίες. Ευτυχώς «επέζησε»... μαζί με το φόβο, την ντροπή, την οργή, την αποξένωση. ΚΥΡΙΩΣ ΘΕΜΑ Ζητούµενο 1α. οι απειλητικές διαστάσεις που έχει λάβει τελευταία ο ηλεκτρονικός σχολικός εκφοβισµός (cyberbullying) (ερώτηση) Παρόμοια περιστατικά ηλεκτρονικού σχολικού εκφοβισμού και παρενόχλησης από μαθητές απέναντι σε συνομήλικους συμμαθητές τους, που στοχοποιούνται επειδή υστερούν σωματικά ή απλώς διαφέρουν, έχουν πλέον γίνει κάτι το συνηθισμένο και στη νεοελληνική κοινωνία. Η ηλεκτρονική αλληλογραφία, τα άμεσα μηνύματα, οι ιστοσελίδες, τα κινητά τηλέφωνα, οι ομάδες κοινωνικής δικτύωσης (Facebook, Twitter) γίνονται όπλα για τη συναισθηματική ισοπέδωση των συνομηλίκων, και μάλιστα με τον πιο ύπουλο τρόπο, αφού η ανωνυμία, πίσω από την οποία κρύβεται ο θύτης, εμποδίζει το θύμα να τον ταυτοποιήσει και ν' απαλλαγεί από αυτόν. Η τελειοποίηση των νέων μέσων και η εύκολη πρόσβαση σ' αυτά δίνει τη δυνατότητα σε επίδοξους εκβιαστές να ενοχλούν το θύμα τους και έξω από το χώρο του σχολείου. Έφηβοι με μειωμένη ενσυναίσθηση, κυριευμένοι από συναισθήματα θυμού και εκδίκησης, από δίψα για επιβολή, από ανάγκη να διασκεδάσουν την ανία τους ή - στη χειρότερη περίπτωση - έφηβοι που έχουν πέσει οι ίδιοι θύματα εκφοβισμού και τώρα αντεπιτίθενται, στέλνουν στο θύμα τους επαναλαμβανόμενα απειλητικά και προσβλητικά μηνύματα, το συκοφαντούν με προώθηση σε τρίτους βίντεο χλευαστικού περιεχομένου, παρεισφρέουν στην ηλεκτρονική του αλληλογραφία και να τη χρησιμοποιούν για να βλάψουν την κοινωνική του εικόνα ή το αποκλείουν από τις ηλεκτρονικές ομάδες συζήτησης, το εκβιάζουν με κοινοποίηση προσωπικών φωτογραφιών και πληροφοριών σε άλλους, καταφέρονται με υβριστικά σχόλια για το φύλο, τη θρησκεία, την εθνικότητα, την οποιαδήποτε διαφορετικότητά του. Ζητούµενο 1β. οι επιπτώσεις που έχει ο ηλεκτρονικός σχολικός εκφοβισµός (cyberbullying) (ερώτηση) Το αποτέλεσμα είναι να αυξάνονται τα κρούσματα μαθητών που εμφανίζουν ψυχολογικά προβλήματα και αλλοπρόσαλλη συμπεριφορά. ΘΕΩΡΗ ΤΙΚΗ ΘΕΤΙΚΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝ ΣΗ ΕΠ Α.Λ Τα θύματα συχνά επιστρέφουν από το σχολείο χτυπημένα, με σκισμένα ρούχα, τους λείπουν πράγματα ή και χρήματα. Ακόμη συχνότερα αρνούνται να πάνε στο σχολείο ή αδιαφορούν για τις σχολικές τους επιδόσεις, τρομάζουν κάθε φορά που λαμβάνουν μηνύματα

6 μέσω του κινητού τους ή του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, έχουν εφιάλτες ή αρχίζουν να τραυλίζουν. Τέλος, αποξενώνονται ή πέφτουν σε κατάθλιψη. Όμως, φοβούνται να μιλήσουν, κρατάνε μέσα τους την ασφυκτική πίεση ενοχικά. Αρκετοί γίνονται οι ίδιοι θύτες εκφοβισμού στο σχολείο (παθητικο - επιθετικά άτομα) ή στα αδέλφια τους και εκδηλώνουν αντικοινωνική συμπεριφορά και αυξημένη επιθετικότητα, επιδιώκοντας έτσι την ψευδαίσθηση πως είναι ισχυρότεροι από τους βασανιστές τους. Ζητούµενο 2. προτάσεις, ώστε α) η οικογένεια, β) το σχολείο και γ) η πολιτεία να προστατέψουν τα παιδιά από τον ηλεκτρονικό σχολικό εκφοβισµό (ερώτηση) Η στάση και η συμπεριφορά των παραβατικών μαθητών αποτελεί μικρογραφία του οικογενειακού, σχολικού και κοινωνικού περιβάλλοντος. Για να μη λάβει, λοιπόν, το επικίνδυνο αυτό φαινόμενο ανεξέλεγκτες διαστάσεις, είναι απαραίτητο να υιοθετήσει η κοινωνία συγκεκριμένες δράσεις και συνεργασίες. Οι γονείς πρέπει να βρίσκονται σ' επαγρύπνηση. Οφείλουν να επιδιώκουν τη συναισθηματική προσέγγιση ΕΠΑ.Λ και τη δημιουργία σχέσεων αμοιβαίας εμπιστοσύνης και ουσιαστικής επικοινωνίας με τα παιδιά τους. Να παρατηρούν τις ανησυχητικές αλλαγές στη συμπεριφορά τους (στη διάθεσή τους, στην όρεξή τους, στον ύπνο τους, στη γνώμη τους για κάποια άτομα, στη σχολική τους παρουσία, στη σχολική τους επίδοση) και να τις διερευνούν σε συνεργασία και με το σχολείο. Να ελέγχουν διακριτικά την περιήγηση των παιδιών τους στο διαδίκτυο, να τους επισημαίνουν τους κινδύνους που απορρέουν από την έκθεση των προσωπικών τους φωτογραφιών και στοιχείων. Στην περίπτωση που το παιδί τους τούς αποκαλύψει ότι είναι θύμα εκφοβισμού, χρειάζονται προσεκτικοί χειρισμοί: με την καθοδήγηση ειδικών, οφείλουν, σε πλαίσιο ασφάλειας και εμπιστοσύνης, να κουβεντιάσουν μαζί του για την εμπειρία του, να επιβραβεύσουν το θάρρος και την ειλικρίνειά του, να το απενοχοποιήσουν, να του εξηγήσουν, χωρίς να το θέσουν σε διαδικασία αντεκδίκησης, ότι κανείς δεν έχει το δικαίωμα να του επιβάλλεται. Ο εκφοβισμός είναι και θέμα σχολικής πειθαρχίας. Το πολυπολιτισμικό σχολείο πρέπει να κατανοεί και να διαχειρίζεται τις κρίσεις που προκαλούν η ανισότητα, η αδικία και η αμάθεια εντός και εκτός «των σχολικών τειχών», να δημιουργεί ιδανικές συνθήκες για την προσαρμογή και την ασφάλεια των μαθητών, για την ελεύθερη και δημιουργική έκφρασή τους, για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής, την αρμονική συνύπαρξη, τη συνεργασία και την ανάληψη πρωτοβουλιών, να συνεργάζεται με φορείς που αγωνίζονται για την εξάλειψη της βίαιης συμπεριφοράς, την κατανόηση των κινήτρων της πράξης του θύτη, την απόκτηση της συναίσθησης. Οι εκπαιδευτικοί καλούνται να παρακολουθούν όχι μόνο τη γνωστική, αλλά και την ψυχοσυναισθηματική ωρίμαση και την κοινωνικοποίηση των παιδιών. Να εκπαιδεύονται,

7 ώστε να αναγνωρίζουν τέτοια φαινόμενα και να αναπτύσσουν προγράμματα ή τεχνικές παρέμβασης για εκτόνωσή τους. Η ενθάρρυνση των μαθητών για συμμετοχή στα κοινά, στον αθλητισμό, και γενικά σε κοινωνικά ωφέλιμες δραστηριότητες, εκτονώνει εποικοδομητικά την ενέργειά τους και τους εξοπλίζει με δεξιότητες απαραίτητες για τη λειτουργική κοινωνική τους προσαρμογή, καθώς τους μαθαίνει να διαχειρίζονται τις συναισθηματικές, ψυχικές και κοινωνικές συγκρούσεις. Οι εκπαιδευτικές συνεργασίες και οι πολιτιστικές ανταλλαγές αναπτύσσουν την επικοινωνία και την αυτοεκτίμηση. Τέλος, η θεσμοθετημένη διασφάλιση των προσωπικών δεδομένων των πολιτών στο διαδίκτυο, η ύπαρξη Εθνικών Τηλεφωνικών Γραμμών, όπως «Παιδιά SOS 1056», για τη συμβουλευτική υποστήριξη παιδιών, γονιών και εκπαιδευτικών, η διοργάνωση Ημερίδων Ενημέρωσης για το φαινόμενο του ηλεκτρονικού σχολικού εκφοβισμού, η δημιουργία πανευρωπαϊκής καμπάνιας ευαισθητοποίησης και πληροφόρησης, όπως αυτή από «το Χαμόγελο του Παιδιού», τα τμήματα Ενημέρωσης Παιδιών, Γονέων και Εκπαιδευτικών, τα τμήματα Κοινωνικής και Ψυχολογικής Στήριξης, αποτελούν σημαντικότατες ενέργειες από την πλευρά της επίσημης πολιτείας. Προς την κατεύθυνση αυτή, στην Ελλάδα η Ε.Ψ.Υ.Π.Ε. έχει εκπονήσει το πρόγραμμα «Stop στην ενδοσχολική βία», στη Νορβηγία λειτουργεί το πρόγραμμα «Dan Olweus bulling Prevention Program», στη Φιλανδία το «KIVAKOULOU», στο πλαίσιο των οποίων υπογράφεται ένα συμβόλαιο μη βίας, διεξάγεται διάλογος μεταξύ γονιών και μαθητών, και, σε ατομικό επίπεδο, αναλύονται προσωπικά βιώματα και εμπειρίες από τους μαθητές θύτες θύματα. ΕΠΙΛΟΓΟΣ Στόχος είναι η πρόληψη της ηλεκτρονικής σχολικής βίας, η οποία αποτελεί συνιστώσα της νεανικής παραβατικότητας. Η εξάλειψή της συνδέεται με την προστασία των θεσμών και των αξιών της κοινωνίας και συνυφαίνεται με την επίλυση των κοινωνικών προβλημάτων που σχετίζονται με τη νεανική εγκληματικότητα και τη χάραξη ενιαίας γραμμής. Έγκειται στη συντονισμένη αντιμετώπιση, με συνεργασία όλων των κοινωνικών φορέων, ώστε να μην τραυματιστούν και άλλες νεανικές ψυχές. Επειδή μας αφορά όλους: ΘΕΩΡΗ ΤΙΚΗ ΘΕΤΙΚΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝ ΣΗ ΕΠ Α.Λ 6 Μαρτίου 2012, Ημέρα κατά της βίας στο σχολείο