ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ. που συνοδεύει την

Transcript

1 ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ Βρυξέλλες, SEC(2007) 1470 ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ που συνοδεύει την ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ, ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ Ευρωπαϊκή πρωτοβουλία i2010 για την ηλεκτρονική ένταξη "Συμμετοχή στην κοινωνία της πληροφορίας" Περίληψη της ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΑΝΤΙΚΤΥΠΟΥ [COM(2007) 694 τελικό] [SEC(2007) 1469] EL EL

2 Εισαγωγή Η παρούσα εκτίμηση αντίκτυπου (εφεξής ΕA) έρχεται να στηρίξει την πρόταση ανακοίνωσης με αντικείμενο την ευρωπαϊκή πρωτοβουλία i2010 για την ηλεκτρονική ένταξη «Συμμετοχή στην κοινωνία της πληροφορίας» (εφεξής αποκαλούμενη απλώς «η ανακοίνωση»). Αποτελεί επιστέγασμα μιας μακράς διαδικασίας ανάπτυξης πολιτικής και διαβουλεύσεων στην οποία συμμετείχαν οι άμεσα ενδιαφερόμενοι και οι εκπρόσωποι των κρατών μελών, και κατά την οποία ελήφθησαν υπόψη τα αποτελέσματα των μελετών σχετικά με την κατάσταση όσον αφορά την ηλεκτρονική ένταξη και τις σχετικές πολιτικές. Η εκτίμηση αντίκτυπου υποστηρίζει μια σειρά πολιτικών δράσεων με σκοπό τη δημιουργία μιας κοινωνίας της πληροφορίας χωρίς αποκλεισμούς, συμβάλλοντας με τον τρόπο αυτό στην επίτευξη των πολιτικών στόχων που τέθηκαν στην υπουργική δήλωση της Ρίγας για την ηλεκτρονική ένταξη, η οποία εγκρίθηκε στις 11 Ιουνίου 2006 από 34 ευρωπαϊκές χώρες 1. Οι δράσεις που προτείνονται στην ανακοίνωση δεν είναι ρυθμιστικές και δεν επιβάλλουν διοικητικό και οικονομικό φόρτο. Κατά συνέπεια, η ΕΑ διερευνά τις πολιτικές προκλήσεις, προσδιορίζει πιθανές επιλογές για την εξεύρεση λύσεων, παρέχει ποιοτική εκτίμηση των συνεπειών των διαφόρων επιλογών και προβλέπει ορισμένες ποσοτικές εκτιμήσεις σεναρίων σε περίπτωση που επιτευχθούν πλήρως όλοι οι στόχοι ηλεκτρονικής ένταξης. Με αυτόν τον τρόπο τηρεί πλήρως την αρχή της αναλογικής ανάλυσης που καθορίζεται στις Κατευθυντήριες Γραμμές για την εκτίμηση του αντικτύπου 2. Η εκτίμηση αντικτύπου ανταποκρίνεται επίσης στην έκκληση που διατυπώνεται στην ανακοίνωση του 2005 για την ηλεκτρονική προσβασιμότητα να εκτιμηθεί η πρόοδος που έχει επιτευχθεί επί του θέματος το Η δυνατότητα χρήσης των τεχνολογιών των πληροφοριών και των επικοινωνιών (ΤΠΕ) από τα άτομα με αναπηρίες (ηλεκτρονική προσβασιμότητα) και ολοένα και περισσότερο από τους γηράσκοντες χρήστες της Ευρώπης, αποτελεί κύριο προαπαιτούμενο ώστε τα άτομα αυτά να μπορούν να επωφεληθούν από την κοινωνία της πληροφορίας. Στην εκτίμηση αντικτύπου αναγνωρίζεται ότι έχει σημειωθεί ελάχιστη πρόοδος και ότι το 2008 θα προταθούν περαιτέρω μέτρα. Ως εκ τούτου, η εκτίμηση αντικτύπου παρέχει μια προκαταρκτική εκτίμηση των εν λόγω μέτρων και προβλέπει για το 2008 περαιτέρω διαβουλεύσεις με τους άμεσα ενδιαφερόμενους και διεξαγωγή νέας εκτίμησης αντικτύπου. Τι είναι η ηλεκτρονική ένταξη και γιατί μας ενδιαφέρει; Η έννοια της ηλεκτρονικής ένταξης όπως ορίστηκε στην υπουργική δήλωση της Ρίγας καλύπτει αφενός τις ΤΠΕ χωρίς αποκλεισμούς και αφετέρου τη χρήση των ΤΠΕ για την επίτευξη ευρύτερων στόχων ένταξης. Με άλλα λόγια, η ηλεκτρονική ένταξη αφορά τον βαθμό στον οποίο οι τεχνολογίες των πληροφοριών και των επικοινωνιών βοηθούν στην προώθηση της συμμετοχής στην κοινωνία επί ίσοις όροις σε όλα τα επίπεδα, ενισχύοντας τις 1 Η δήλωση (11 Ιουνίου 2006) έθεσε στόχους για τη μείωση των ψηφιακών διαφορών στους εξής τομείς: ΤΠΕ και γήρανση, γεωγραφικές διαφορές, ηλεκτρονική προσβασιμότητα, ψηφιακές δεξιότητες, οι ΤΠΕ στην υπηρεσία της πολιτιστικής πολυμορφίας και ηλεκτρονική δημόσια διοίκηση χωρίς αποκλεισμούς. 2 Το «Broad policy-defining document» («Γενικό έγγραφο καθορισμού πολιτικής») απαιτεί την εκτίμηση του αντικτύπου προκαταρκτικά και κατά κύριο λόγο ποιοτικά (Κατευθυντήριες γραμμές για την ΕΑ, SEC(2005) 791, σ. 8). EL 2 EL

3 κοινωνικές σχέσεις, διευκολύνοντας τις οικονομικές δυνατότητες για εργασία και επιχειρηματικότητα, αναπτύσσοντας τις πολιτιστικές πτυχές της κοινωνίας και ενθαρρύνοντας τη συμμετοχή των πολιτών. Το μέγεθος της πρόκλησης: πόσοι είναι αυτοί που αποκλείονται; Οι ταχείες εξελίξεις στον τομέα των ΤΠΕ προσφέρουν στα άτομα μια σημαντική ευκαιρία να δρέψουν τα οφέλη της κοινωνίας της πληροφορίας και της γνώσης. Οι ΤΠΕ έχουν καταστεί για πολλούς ανθρώπους αναγκαία προϋπόθεση για την ενεργό συμμετοχή τους στην οικονομική και κοινωνική ζωή. Ωστόσο, δημιουργούν επίσης νέους φραγμούς όσον αφορά τη γεωγραφική διαθεσιμότητα υπηρεσιών ΤΠΕ προστιθέμενης αξίας, την προσβασιμότητα για τα άτομα με αναπηρίες και τους ηλικιωμένους, τις διαφορές ως προς την απασχολησιμότητα σε συνάρτηση με το μορφωτικό επίπεδο, τις δεξιότητες και τα κίνητρα, την κοινωνική διαστρωμάτωση, από την πλευρά της οικονομικής προσιτότητας της χρήσης. Εάν αφεθούν χωρίς έλεγχο, οι φραγμοί αυτοί θα αλληλοενισχύονται και υπάρχει κίνδυνος να δημιουργήσουν, παράλληλα με το βαθύ ψηφιακό χάσμα, μεγάλο κοινωνικό και οικονομικό χάσμα στην ευρωπαϊκή κοινωνία. Κατ' εκτίμηση το 30-40% του πληθυσμού δεν επωφελείται από την κοινωνία της πληροφορίας λόγω γεωγραφικής θέσης, αναπηρίας και ηλικίας, φύλου, εθνικής καταγωγής, ανεπαρκών δεξιοτήτων και πληροφόρησης ή επισφαλών οικονομικών συνθηκών (ενδεικτικό της χρήσης των ΤΠΕ γενικά είναι το γεγονός ότι 200 εκατομμύρια Ευρωπαίοι υπολογίζεται ότι δεν χρησιμοποιούν το Ίντερνετ) 3. Οι πιο ευάλωτες ομάδες και συνεπώς οι δυνητικές ομάδες-στόχοι των πολιτικών (δεδομένα για την ΕΕ των 27, 2006) είναι: Τα άτομα με αναπηρίες γενικά: κατ εκτίμηση 74 εκατομμύρια Ευρωπαίοι (με σοβαρές όσο και λιγότερο σοβαρές αναπηρίες) 4 Οι Ευρωπαίοι που αντιμετωπίζουν κίνδυνο φτώχειας: 98 εκατομμύρια (εκ των οποίων περίπου 9% φτωχοί εργαζόμενοι) Μόνιμοι κάτοικοι που γεννήθηκαν στην αλλοδαπή: περίπου 15 εκατομμύρια Επιπλέον: Άτομα με χαμηλό μορφωτικό επίπεδο που δεν χρησιμοποιούν το Ίντερνετ: περίπου 74 εκατομμύρια Εργαζόμενοι που δεν χρησιμοποιούν το Ίντερνετ: περίπου 89,5 εκατομμύρια Άτομα νεαρής ηλικίας (15 έως 24 ετών) που δεν χρησιμοποιούν το Ίντερνετ: περίπου 18 εκατομμύρια. Γιατί είναι ανάγκη η Ευρώπη να αναλάβει δράση; Η ΕA περιλαμβάνει αιτιολόγηση της αναγκαιότητας ενίσχυσης των πολιτικών ηλεκτρονικής ένταξης και βελτίωσης του συντονισμού τους σε επίπεδο ΕΕ. Τα στοιχεία δείχνουν ότι, εάν όλες οι άλλες παράμετροι παραμείνουν αμετάβλητες, υπάρχει σημαντικός κίνδυνος οι νέες ΤΠΕ να οδηγήσουν σε νέες και σοβαρές μορφές αποκλεισμού, και ιδίως σε ψηφιακό 3 Στατιστική Υπηρεσία των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων (Eurostat), «Κοινοτική έρευνα για τη χρήση των ΤΠΕ από νοικοκυριά και άτομα ηλικίας 16-74», Έκθεση της επιτροπής επικοινωνιών (COCOM), 2004, βασιζόμενη στα στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσίας των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων (Eurostat), η οποία εκτιμά ότι το 15% του συνολικού πληθυσμού της ΕΕ είναι άτομα με αναπηρίες. Ένα άλλο μέτρο που χρησιμοποιήθηκε ήταν το ποσοστό των ατόμων με αναπηρία επί του ενεργού πληθυσμού (με βάση στοιχεία της Eurostat). Το 2002 μεταξύ των ατόμων ηλικίας 16 έως 64 ετών στην ΕΕ των 25, 44,6 εκατομμύρια δηλαδή ένας στους έξι (15,7%) δήλωσαν ότι είχαν μακροχρόνιο πρόβλημα υγείας ή αναπηρία. Eurostat, Statistics in focus, Theme 3 26/2003 ( ). EL 3 EL

4 αποκλεισμό. Αντιστρόφως, πολλές ευκαιρίες θα μείνουν αναξιοποίητες με σημαντικές απώλειες για την απασχόληση και την οικονομική ανάπτυξη εάν δεν υπάρξει πλήρης εκμετάλλευση των ΤΠΕ. Χωρίς σφαιρικά πολιτικά μέτρα, πολλοί είναι αυτοί στην Ευρώπη που θα αποκλεισθούν από τις οικονομικές και κοινωνικές δυνατότητες που προσφέρει η κοινωνία της πληροφορίας. Η πρώτη εφαρμογή του "Πίνακα της Ρίγας" 5 (παράρτημα 2 της ΕA) και άλλες μελέτες καταδεικνύουν ότι εξακολουθούν να υπάρχουν εμμένουσες διαφορές όσον αφορά την πρόσβαση, την προσβασιμότητα και τη χρήση των εργαλείων και των υπηρεσιών της κοινωνίας της πληροφορίας: Οι διαφορές ως προς τη χρήση είναι ουσιαστικές. Το ποσοστό τακτικής χρήσης του Ίντερνετ το 2006 στην ΕΕ των 27 ήταν: 76% των Ευρωπαίων με υψηλό επίπεδο εγκυκλίων σπουδών, 25% των Ευρωπαίων χωρίς εγκύκλιες σπουδές/με χαμηλό επίπεδο εγκυκλίων σπουδών 58 % των εργαζομένων έναντι 36% των ανέργων 51% όσων κατοικούν σε πυκνοκατοικημένες περιοχές έναντι 35% αυτών που κατοικούν σε αραιοκατοικημένες περιοχές 15 εκατομμύρια φοιτητές δεν χρησιμοποιούν ακόμη το Ίντερνετ, γεγονός που αποτελεί κύριο μειονέκτημα για την αξιοποίηση της εκπαίδευσης 18 εκατομμύρια μεταξύ των ατόμων ηλικίας ετών και περίπου το 50% μεταξύ των ατόμων ηλικίας δεν χρησιμοποιούν ακόμη το Ίντερνετ Περίπου 20 εκατομμύρια άνεργοι δεν χρησιμοποιούν το Ίντερνετ Οι γυναίκες έχουν σχεδόν καλύψει το χάσμα χρήσης του Ίντερνετ, αλλά οι διαφορές ως προς το φύλο εξακολουθούν να υφίστανται όσον αφορά την ηλεκτρονική ένταξη Η μη χρηστικότητα των ΤΠΕ (έλλειψη ηλεκτρονικής προσβασιμότητας) αποτελεί φραγμό για τα άτομα με αναπηρίες και τους ηλικιωμένους: μόνο το 5% των δημοσίων ιστοτόπων της ΕΕ των 27 συμμορφώνονται προς τα ελάχιστα πρότυπα και κατευθυντήριες γραμμές για την προσβασιμότητα στον Παγκόσμιο Ιστό ο υποτιτλισμός των οπτικοακουστικών προγραμμάτων ποικίλλει σε μεγάλο βαθμό (από 2,5% έως 95%) τα προγράμματα στη νοηματική γλώσσα είναι πολύ λιγότερα από τα προγράμματα με υποτιτλισμό και παρουσιάζουν σημαντική διακύμανση (κάτω από 0,5% έως 5%) Οι τηλεοπτικές εκπομπές με ακουστική περιγραφή κυμαίνονται από λιγότερες του 1% έως περισσότερες του 10% Μεταξύ κατηγοριών προϊόντων καταγράφεται σημαντικός κατακερματισμός όσον αφορά τις εκ κατασκευής ενσωματωμένες λειτουργίες προσβασιμότητας στους ηλεκτρονικούς υπολογιστές και στο λογισμικό. Μεταξύ αγροτικών και αστικών περιοχών παρουσιάζονται διαφορές ως προς την ευρυζωνική κάλυψη και πρόσβαση. το 89% του πληθυσμό της ΕΕ των 27 καλυπτόταν από ευρυζωνική σύνδεση στα τέλη του 2006 (92% στην ΕΕ των 15) στις αγροτικές περιοχές η μέση κάλυψη ανέρχεται μόνο στο 71%, με χαμηλότερες ταχύτητες καταφόρτωσης Διαφορές ως προς τον ψηφιακό γραμματισμό: Μόνο το 57% των Ευρωπαίων διαθέτουν κάποιο βαθμό δεξιοτήτων χρήσης του Ίντερνετ και των ηλεκτρονικών υπολογιστών Τα άτομα με τις χαμηλότερες δεξιότητες χρήσης ηλεκτρονικών υπολογιστών και του Ίντερνετ είναι όσοι έχουν χαμηλότερο μορφωτικό επίπεδο, οι ηλικιωμένοι και οι οικονομικώς μη ενεργοί Διαφορές ως προς τη χρήση των υπηρεσιών ηλεκτρονικής δημόσιας διοίκησης. Μεταξύ των ατόμων ηλικίας ετών το 2006 στην ΕΕ των 27: 21% χρησιμοποιούσαν τις υπηρεσίες αυτές για αναζήτηση πληροφοριών 13,3% καταφόρτωναν έντυπα 5 Σύνολο δεικτών για την παρακολούθηση της προόδου ως προς τους στόχους που τέθηκαν στην υπουργική δήλωση της Ρίγας. EL 4 EL

5 8,8% πραγματοποιούσαν συναλλαγές Διαφορές ως προς τη χρήση των ΤΠΕ ανάλογα με την ηλικία: 71% των ατόμων ηλικίας ετών έναντι μόνο 10% των ατόμων ηλικίας ετών χρησιμοποιούν το Ίντερνετ 43 εκατομμύρια άτομα ηλικίας ετών και 37 εκατομμύρια άτομα ηλικίας ετών δεν χρησιμοποιούν το Ίντερνετ. Τι θα κερδίσει η Ευρώπη από την ηλεκτρονική ένταξη; Η ηλεκτρονική ένταξη έχει σημαντική οικονομική αξία για την Ευρώπη. Αποτελεί κύριο παράγοντα διευκόλυνσης της ευρείας κλίμακας αειφόρου ανάπτυξης και επιφέρει οφέλη στην κοινωνία συνολικά. Οι αρχικές εκτιμήσεις καταδεικνύουν ότι τα οφέλη από την ηλεκτρονική ένταξη στην ΕΕ θα μπορούσαν να είναι της τάξεως των 35 έως 85 δισεκατομμυρίων ευρώ για μια πενταετία. Ποιοι είναι οι επιδιωκόμενοι στόχοι; Ο γενικός στόχος της στρατηγικής υπέρ της ηλεκτρονικής ένταξης είναι αφενός η προώθηση των ΤΠΕ χωρίς αποκλεισμούς και αφετέρου η χρήση των ΤΠΕ για την επίτευξη ευρύτερων στόχων ένταξης, και παράλληλα η δημιουργία συνθηκών οικονομικής μεγέθυνσης και νέων επιχειρηματικών ευκαιριών. Συνεπώς, ο σκοπός είναι, κινητοποιώντας όλους τους φορείς (κράτη μέλη, άμεσα ενδιαφερόμενοι του κλάδου και κοινωνία των πολιτών) και τα διαθέσιμα εργαλεία πολιτικής, να μετατραπεί η ηλεκτρονική ένταξη από κοινωνική αναγκαιότητα σε σημαντική οικονομική ευκαιρία για την Ευρώπη. Η ενίσχυση της ευαισθητοποίησης όσον αφορά αυτό τον στόχο και η ανάληψη δέσμευσης για την προώθηση της ηλεκτρονικής ένταξης αποτελούν ένα από τα βήματα που συνιστώνται στην παρούσα ΕA. Επιπροσθέτως, στην ΕA προτείνονται τρεις ειδικότεροι στόχοι για την αντιμετώπιση των προκλήσεων της ηλεκτρονικής ένταξης όσον αφορά τους χρήστες, τον κλάδο και τις αρχές: Χρήστες: γεφύρωση των χασμάτων ψηφιακής διαθεσιμότητας, προσβασιμότητας, οικονομικής προσιτότητας και δεξιοτήτων. Κλάδος των ΤΠΕ και πάροχοι υπηρεσιών ΤΠΕ: προώθηση και διευκόλυνση των ΤΠΕ χωρίς αποκλεισμούς ως μιας βιώσιμης και εύρωστης επιχειρηματικής δραστηριότητας. Δημόσιες αρχές: ανάληψη δράσεων και πρωτοβουλιών με σκοπό συνεκτικές και αποδοτικές πολιτικές για την ηλεκτρονική ένταξη. EL 5 EL

6 Ποιες είναι οι πολιτικές επιλογές που αποτελούν αντικείμενο της εκτίμησης; Η ΕA εκτιμά τις ακόλουθες πολιτικές επιλογές για την ηλεκτρονική ένταξη και προβαίνει σε ειδική ανάλυση της κατάστασης στον τομέα της ηλεκτρονικής προσβασιμότητας, όπως απαιτεί η ανακοίνωση για την ηλεκτρονική προσβασιμότητα του : (1) Διατήρηση της υφιστάμενης κατάστασης πραγμάτων. Στον ειδικό τομέα της ηλεκτρονικής προσβασιμότητας, η επιλογή αυτή εξετάζεται με ανάλυση των επιπτώσεων των υφιστάμενων ρυθμιστικών διατάξεων (2) Περιορισμένη προσέγγιση, η οποία συνίσταται στη διεξαγωγή ορισμένων ειδικών δραστηριοτήτων σε επίπεδο ΕΕ στους διάφορους τομείς, χωρίς επιπρόσθετο συντονισμό ή συνένωση προσπαθειών και με περιορισμένη μόνο δράση στόχευσης ομάδων που διατρέχουν κίνδυνο. Στον ειδικό τομέα της ηλεκτρονικής προσβασιμότητας, η επιλογή αυτή εκτιμά τις περιορισμένες προσπάθειες για τη βελτίωση του συντονισμού των δραστηριοτήτων των κρατών μελών και των άμεσα ενδιαφερομένων (3) Ολοκληρωμένη και συνεκτική στρατηγική για την ενίσχυση των συνεργειών και του αντίκτυπου μέσω: α) της καλύτερης στόχευσης στις ανάγκες των συγκεκριμένων ομάδων που διατρέχουν κίνδυνο β) των καλύτερα συντονισμένων και ενσωματωμένων δράσεων στις διάφορες πολιτικές γ) της επικέντρωσης τόσο στην υποβοήθηση ομάδων να δρέψουν τα οφέλη της κοινωνίας της πληροφορίας, όσο και στη χρήση των ΤΠΕ για την αποτελεσματικότερη παροχή υπηρεσιών στις εν λόγω ομάδες δ) των ισχυρότερων και πιο στέρεων γνώσεων και ποσοτικών στοιχείων που τροφοδοτούν τους μηχανισμούς παρακολούθησης και αξιολόγησης και ε) της ενίσχυσης της ευαισθητοποίησης και της ανάληψης δέσμευσης. Στον ειδικό τομέα της ηλεκτρονικής προσβασιμότητας η επιλογή αυτή περιλαμβάνει την προκαταρκτική διερεύνηση των συνεπειών των δραστηριοτήτων που αποσκοπούν στην ενίσχυση της νομοθεσίας στον εν λόγω τομέα. Ποιες είναι οι προτεινόμενες δράσεις; Η ΕA παρέχει τις αναγκαίες αποδείξεις και επιχειρήματα βάσει των οποίων τεκμηριώνεται ότι παράγεται υψηλή προστιθέμενη αξία από την προώθηση της ηλεκτρονικής ένταξης σε ευρωπαϊκό επίπεδο, με την ενίσχυση της πολιτικής συνοχής σε ολόκληρη την ΕΕ, την κινητοποίηση των κυριότερων φορέων (κράτη μέλη, κλάδος και χρήστες), την ενσωμάτωση της ηλεκτρονικής ένταξης σε όλους τους τομείς πολιτικής, τη διερεύνηση τρόπων για περαιτέρω βελτίωση της νομοθεσίας σχετικά με την ηλεκτρονική προσβασιμότητα. Αυτά απαιτούν ενίσχυση της ευαισθητοποίησης και ανάληψη δέσμευσης από τους πολιτικούς/τους άμεσα ενδιαφερομένους, με την προβολή εκδηλώσεων και πρωτοβουλιών που επιχειρηματολογούν υπέρ" της ηλεκτρονικής ένταξης και επιδεικνύουν την επιτευχθείσα πρόοδο. 6 Ανακοίνωση για την ηλεκτρονική προσβασιμότητα COM(2005) 425: «Δύο έτη μετά τη δημοσίευση της παρούσας ανακοίνωσης θα διενεργηθεί επανεξέταση της κατάστασης στο πεδίο της ηλεκτρονικής προσβασιμότητας. η Επιτροπή θα εξετάσει το ενδεχόμενο να ληφθούν συμπληρωματικά μέτρα, ακόμη και νομοθετικά, εάν κριθούν αναγκαία. Οι εργασίες στο πεδίο της ηλεκτρονικής προσβασιμότητας θα συμβάλουν, από πλευράς τους, στην ευρωπαϊκή πρωτοβουλία για την ηλεκτρονική κοινωνική ένταξη (einclusion) που έχει ήδη προαγγελθεί για το 2008». EL 6 EL

7 Επιπλέον προτείνονται δράσεις σε τρεις τομείς: Πρώτον, δημιουργία ευνοϊκών συνθηκών για τη συμμετοχή όλων στην κοινωνία της πληροφορίας. Εξακολουθούν να υπάρχουν πολλοί σημαντικοί φραγμοί στην κοινωνία της πληροφορίας. Μεταξύ αυτών συγκαταλέγεται η ηλεκτρονική προσβασιμότητα. Η έλλειψη ηλεκτρονικής προσβασιμότητας επιφέρει μεγάλες απώλειες παραγωγικότητας, παρότι το κόστος των αναγκαίων προσαρμογών θα ήταν περιορισμένο. Διαπιστώνεται έλλειψη προόδου λόγω του κατακερματισμού: ο κλάδος θεωρεί ότι η απουσία κοινής προσέγγισης της ηλεκτρονικής προσβασιμότητας αποτελεί φραγμό στην εσωτερική αγορά. Ωστόσο, η πρόοδος είναι επίσης ανεπαρκής λόγω έλλειψης σαφών προτεραιοτήτων και συνεργασίας μεταξύ χρηστών και κλάδου: ο κλάδος καθώς και τα κράτη μέλη αναμένεται να επιταχύνουν από την πλευρά τους τις προσπάθειες όσον αφορά την ηλεκτρονική προσβασιμότητα. Η ανάλυση του αντικτύπου καταδεικνύει ότι το ζήτημα αυτό αποτελεί προτεραιότητα η οποία πρέπει να αντιμετωπισθεί και προτείνει, μεταξύ άλλων, τη διερεύνηση μιας οριζόντιας προσέγγισης της νομοθεσίας για την ηλεκτρονική προσβασιμότητα (δηλαδή μιας προσέγγισης που δεν αφορά ειδικά έναν τύπο τεχνολογίας ή χρήσης), τηρώντας τις αρχές της επικουρικότητας και της αναλογικότητας. Παράλληλα με την ηλεκτρονική προσβασιμότητα πρέπει να βελτιωθεί ο βασικός ψηφιακός γραμματισμός για τον οποίο ο κλάδος και τα κράτη μέλη αναμένεται να επιδείξουν ισχυρότερο ομαδικό πνεύμα, καθώς και η διαθεσιμότητα ευρυζωνικών δικτύων, ιδίως στις αγροτικές περιοχές, για τα οποία οι περιφερειακές αρχές και ο κλάδος καλούνται να εντείνουν τις προσπάθειές τους. Δεύτερον, επίσπευση της ουσιαστικής συμμετοχής των ομάδων-στόχων που διατρέχουν κίνδυνο αποκλεισμού και βελτίωση της ποιότητας ζωής. Προκειμένου να επωφεληθούν ταχύτερα από τα οφέλη της κοινωνίας της πληροφορίας οι ομάδες που διατρέχουν υψηλό κίνδυνο αποκλεισμού, πρέπει είτε να δρομολογηθεί μια σειρά στοχοθετημένων δράσεων είτε, όπου αυτές έχουν ήδη δρομολογηθεί, να συνεχισθούν με μεγαλύτερο δυναμισμό με βάση συνεκτικά θεματολόγια. Πρόκειται για δράσεις που αποσκοπούν στην εξάλειψη του κινδύνου αποκλεισμού από την κοινωνία της πληροφορίας για τους ηλικιωμένους και τα άτομα που διατρέχουν κίνδυνο αποκλεισμού λόγω της κατάστασης της υγείας τους, με βάση το κοινό θεματολόγιο της ΕΕ το οποίο ορίστηκε στο σχέδιο δράσης «Η ευγηρία στην κοινωνία της πληροφορίας» και τη νέα πρωτοβουλία για την τηλεϊατρική. Διαπιστώθηκε επίσης ότι έχει ιδιαίτερη σημασία η ανάπτυξη και η υλοποίηση κοινών πρωτοβουλιών για την παροχή δημόσιων υπηρεσιών χωρίς αποκλεισμούς σε μειονεκτούντα από κοινωνική άποψη άτομα, με βάση το σχέδιο δράσης για την ηλεκτρονική δημόσια διοίκηση. Πρέπει επίσης να δρομολογηθεί μια διαδικασία καθορισμού περαιτέρω στοχοθετημένων δράσεων, εφόσον κριθεί αναγκαίο, έως τα τέλη του 2008 (π.χ. για τα περιθωριοποιημένα νεαρά άτομα και τους μετανάστες που διατρέχουν κίνδυνο αποκλεισμού). Τρίτον, ολοκλήρωση των δράσεων υπέρ της ηλεκτρονικής ένταξης για τη μεγιστοποίηση του μακροπρόθεσμου αντικτύπου τους. Μολονότι η ηλεκτρονική ένταξη είναι ένας χώρος με μεγάλο εύρος και διασπορά από πλευράς παραγόντων και φορέων, υψηλή προστιθέμενη αξία επιφέρουν η κοινή παρακολούθηση και συγκριτική αξιολόγηση με βάση τον "Πίνακα της Ρίγας" που έχει ήδη εκπονηθεί, των επιδόσεων της ενισχυμένης συνεργασίας επί της εν λόγω κοινής στρατηγικής μεταξύ των χρηστών και των εκπροσώπων τους, του κλάδου, των αρχών και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η οποία ενισχύει τη φωνή των χρηστών μέσω της ενίσχυσης των δεξιοτήτων και της συνεργασίας όσον αφορά την ηλεκτρονική ένταξη. Η βιωσιμότητα του αντικτύπου της ηλεκτρονικής ένταξης θεωρείται ότι συνδέεται ουσιαστικά με την ενσωμάτωση της διάστασης της ηλεκτρονικής ένταξης, EL 7 EL

8 πράγμα που σημαίνει ότι οι ανησυχίες όσον αφορά τον αποκλεισμό λαμβάνονται υπόψη κατά τα πρώτα στάδια του σχεδιασμού και της ανάπτυξης της τεχνολογίας γενικού σκοπού (σχεδιασμός χωρίς αποκλεισμούς) καθώς και ότι η διάσταση της κοινωνίας της πληροφορίας αποτελεί αναπόσπαστο μέρος του σχεδιασμού των γενικών πολιτικών για την αντιμετώπιση του κοινωνικού και οικονομικού αποκλεισμού (πολιτικές ένταξης στηριζόμενες στην κοινωνία της πληροφορίας). Τέλος, δεδομένου του μέχρι σήμερα κατακερματισμού των προσπαθειών υπέρ της ηλεκτρονικής ένταξης και της πληθώρας υπο-κρίσιμων και ασυντόνιστων δραστηριοτήτων, η βούληση, σε επίπεδο ΕΕ, ενίσχυσης της ευαισθητοποίησης και ανταλλαγής ορθών πρακτικών ενέχει προστιθέμενη αξία. Η στρατηγική αυτή πρέπει να βασίζεται στις πολυάριθμες πρωτοβουλίες των άμεσα ενδιαφερομένων, ενισχύοντάς τες με την υπαγωγή τους υπό κοινό σήμα, πρωτοβουλίες που συνίστανται σε μια σειρά δράσεων ευαισθητοποίησης και κορυφώνονται, συμβάλλοντας τα μάλα, στην πολιτική διάσκεψη υψηλής προβολής για την ηλεκτρονική ένταξη στα τέλη του Ποια είναι η παραγόμενη ευρωπαϊκή προστιθέμενη αξία; Η προστιθέμενη αξία της ευρωπαϊκής πρωτοβουλίας για την ηλεκτρονική ένταξη πηγάζει από τη συμβολή της στην υλοποίηση κοινών και συστημικών προσεγγίσεων για την ηλεκτρονική ένταξη, μέσω βελτίωσης των συνεργειών μεταξύ των πολιτικών πρωτοβουλιών σε επίπεδο ΕΕ, σε εθνικό και τοπικό επίπεδο. Στηρίζεται επίσης στις προσπάθειες συνένωσης των πρωτοβουλιών του κλάδου, αύξησης της προβολής τους και διασφάλισης της επανάληψης όσων εξ αυτών ήταν επιτυχείς. Με τον τρόπο αυτό η πρωτοβουλία αποσκοπεί να επιφέρει τα λεγόμενα «πολλαπλασιαστικά αποτελέσματα», τα οποία είναι αναγκαία για την ενίσχυση των θετικών αποτελεσμάτων των εν εξελίξει δράσεων σε όλα τα επίπεδα. Με τον ίδιο τρόπο που αλληλοενισχύονται οι αιτίες του ψηφιακού αποκλεισμού, έτσι θα αλληλοενισχύονται και τα οφέλη της ένταξης στην κοινωνία της πληροφορίας από τη στιγμή που θα ενεργοποιηθούν και συντονιστούν οι αναγκαίοι μηχανισμοί. Η διαδικασία αυτή αναμένεται να έχει μεγαλύτερα κοινωνικά και οικονομικά αποτελέσματα ενισχύοντας την ενεργό ένταξη των ατόμων στην ευρωπαϊκή οικονομία και κοινωνία, προάγοντας μια εσωτερική αγορά τεχνολογιών και υπηρεσιών χωρίς αποκλεισμούς, και προωθώντας την έρευνα και την καινοτομία στον τομέα. Προτείνεται να μετρηθεί η σχετική πρόοδος χρησιμοποιώντας έναν αριθμό δεικτών με βάση την προσφορά και τη ζήτηση (Πίνακας της Ρίγας). Οι αρχικές εκτιμήσεις της παρούσας EA συσχετίζουν την πρόοδο, μεταξύ άλλων, με οικονομικά οφέλη. Οι μελλοντικές μελέτες και μοντελοποιήσεις θα ενισχύσουν περαιτέρω τα αποδεικτικά στοιχεία και την κατανόηση της σχέσης μεταξύ των εν λόγω δεικτών και της ευρύτερης οικονομικής και κοινωνικής προόδου. EL 8 EL