ΝΕΡΟ (WATER, H 2 O): «Το ελιξίριο της ζωής - Το χημικό μόριο που δημιούργησε τη ζωή στον πλανήτη Γη»

Transcript

1

2 ΝΕΡΟ (WATER, H 2 O): «Το ελιξίριο της ζωής - Το χημικό μόριο που δημιούργησε τη ζωή στον πλανήτη Γη» Μια κοινή σταγόνα νερού μας θυμίζει πως κλείνει στην σφαιρική της διαύγεια τη σύνοψη της ιστορίας της ζωής

3 ΝΕΡΟ: ΕΝΑ ΣΤΟΙΧΕΙΟ ΤΗΣ ΦΥΣΗΣ ΑΙΝΙΓΜΑΤΙΚΟ Το νερό είναι η πρώτη ύλη που σχηματίζει και ζωντανεύει κάθε τι γήινο. Είναι ο συνδετικός κρίκος που ενώνει έμψυχα και άψυχα στον πλανήτη και αναδεικνύεται σε πρωταγωνιστή του έργου της ζωής. Υπάρχει και παρεμβάλλεται παντού. Ακολουθεί έναν αναλλοίωτο κύκλο, που ξετυλίγει τη διαφάνεια και τη μεταλλαγή του, την μεταμόρφωση και τη λεπτότητά του. Το θαυμαστό ταξίδι του ρυθμίζει το κλίμα και καθορίζει τη συχνότητα και ένταση των καιρικών φαινομένων, αγγίζοντας κάθε πτυχή της ζωής μας. Έχει τη δύναμη του δωρητή και του τιμωρού, ρυθμίζει την επικοινωνία και τον χωρισμό, σηματοδοτεί την αναγέννηση, διευθετεί την κάθαρση και τον εξαγνισμό. Οι άνθρωποι είναι τα παιδιά του και εκείνο το πολυτιμότερο αγαθό τους και κληρονομιά όλων μας!

4 Φυσικοχημικές ιδιότητες του νερού Η δομή μορίου: είναι ηλεκτρικό δίπολο, έτσι ενυδατώνει. Ειδική θερμοχωρητικότητα. Έχει μεγάλη ειδική θερμοχωρητικότητα. Έτσι στον πλανήτη Γη έπαιξε σημαντικό ρόλο στη σταθεροποίηση των θερμοκρασιών, στην επιφάνεια, για τους ζωντανούς οργανισμούς. Η θερμότητα εξαέρωσης: είναι μεγάλη (44 kj.mol -1 ) με αποτέλεσμα η ενέργεια που απαιτείται για την εξάτμισή του να είναι μεγάλη. Μεγάλη ειδική λανθάνουσα θερμότητα (αποτελεσματικός εναλλάκτης θερμότητας). Η ποσότητα θερμότητας δηλαδή, που συνδέεται από την αλλαγή φάσης -υγρή σε αέρια- το κάνει καθοριστικό παράγοντα στις διεργασίες ενεργειακών ανταλλαγών της υδρογείου. Αποτελεσματικός διαλύτης(γεωμορφολογικός ρυθμιστής και ελιξίριο της ζωής). Η ασυνήθιστη μοριακή δομή του νερού το καθιστά έναν εξαιρετικά αποτελεσματικό διαλύτη. Η υψηλή διηλεκτρική σταθερά διευκολύνει τη διάσταση των ηλεκτρολυτών σε υδατικά διαλύματα. Συνεκτικότητα. Η σχετικά μικρή συνεκτικότητα το καθιστά λεπτόρρευστο. Πυκνότητα Το νερό είναι το μοναδικό υγρό του οποίου η πυκνότητα σε στερεή μορφή είναι ελαφρά μικρότερη από αυτή του υγρού. Ο πάγος επιπλέει στην επιφάνεια του νερού έτσι το νερό γίνεται ιδανικό μέσο ανάπτυξης ζωντανών οργανισμών σε υδατικό περιβάλλον και ιδιαίτερα σε ψυχρές εποχές όπου τα νερά καλύπτονται με πάγο. Η διαφάνεια του νερού δίνει τη δυνατότητα φωτοσύνθεσης υδρόβιων φυτικών οργανισμών και μάλιστα σε αρκετό βάθος από την επιφάνεια του νερού. Η υψηλή επιφανειακή τάση δίνει τη δυνατότητα δημιουργίας ενιαίας στήλης στους τριχοειδείς σωλήνες γενικά και ειδικότερα στη στήλη που δημιουργούν τα αγγεία του ξύλου. Στο νερό της ατμόσφαιρας η επιφανειακή τάση έχει αποτέλεσμα τον σχηματισμό των σταγόνων. Συμπεριφορά του νερού στις αλλαγές φάσης. Με την αύξηση ή τη μείωση της θερμοκρασίας το νερό, όπως και άλλα υγρά, αλλάζει φάσεις(στερεή, υγρή, αέρια) Στο τριπλό σημείο, οι τρεις καταστάσεις ατμός, πάγος και νερό βρίσκονται σε ισορροπία και αποτελεί αμετάβλητο σημείο του νερού, δηλ. χαρακτηριστική ιδιότητά του.

5 Ο ρόλος του νερού στη λειτουργία των κυττάρων Η σημασία του νερού για τα φυτά Με τις παραπάνω ιδιότητες και συμμετέχοντας με το μεγαλύτερο ποσοστό στη σύσταση των κυττάρων, το νερό έχει ιδιαίτερη σημασία για τα κύτταρα και τους φυτικούς οργανισμούς γενικότερα. Το νερό εκτός από παγκόσμιος διαλύτης είναι εξαιρετικό αντιδραστήριο σε πολλές και ενδιαφέρουσες βιολογικές αντιδράσεις, επιτρέποντας τη διακίνηση των μορίων διαφόρων ουσιών στα ενδοκυτταρικά διαμερίσματα αλλά και μεταξύ των κυττάρων.

6 Ο ΥΔΡΟΛΟΓΙΚΟΣ ΚΥΚΛΟΣ ΣΤΗ ΓΗ Ο υδρολογικός κύκλος ή ο κύκλος του νερού περιγράφει την παρουσία και την κυκλοφορία του νερού στην επιφάνεια της Γης, καθώς και στο εσωτερικό της. Ο κύκλος του νερού λειτουργεί εδώ και δισεκατομμύρια χρόνια. Η ζωή στη Γη εξαρτάται απ αυτόν. Η Γη θα ήταν πολύ αφιλόξενο μέρος για τη ζωή χωρίς τον υδρολογικό κύκλο. Ωκεάνια ρεύματα διατηρούν το κλίμα και τη θερμοκρασία της Γης

7 Παγκόσμια κατανομή του νερού στη Γη Από τα συνολικά εκατομμύρια κυβικά χιλιόμετρα του νερού στη Γη, περισσότερο από το 96% είναι αλμυρό. Το 68% του γλυκού νερού είναι δεσμευμένο σε πάγο και παγετώνες. Ένα 30% του γλυκού νερού βρίσκεται σε υπόγειους υδροφόρους ορίζοντες. Το επιφανειακό γλυκό νερό που βρίσκεται σε ποτάμια και λίμνες είναι συνολικά κυβικά χιλιόμετρα και αντιπροσωπεύει περίπου το 1/150 του 1% του συνολικού νερού στη Γη.

8 ΤΟ ΝΕΡΟ ΣΤΟ ΗΛΙΑΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Οι επιστήμονες δε γνωρίζουν από πού προήλθαν οι ωκεανοί, αλλά πολλοί πιστεύουν ότι σώματα του εξωτερικού ηλιακού συστήματος, όπως κομήτες και αστεροειδείς, παρέδωσαν πιθανώς το νερό στη Γη. Ορισμένοι ερευνητές πιστεύουν για το νερό ότι δε σχηματίστηκε ταυτόχρονα με τη Γη, αλλά εξωπλανητικά αντικείμενα μετέφεραν το νερό στη Γη με βίαιες συγκρούσεις μετά το σχηματισμό της. Αποστολές με διαστημόπλοια που έστειλε η NASA για να διερευνήσει άλλους πλανήτες, θα αποκαλύψουν περισσότερα για το μυστηριώδες παγωμένο νερό τους και ενδεχομένως να βοηθήσει στη διερεύνηση για τις απαρχές του νερού της Γης.

9 ΚΥΡΙΕΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΠΗΓΩΝ: Νερό από την Επιφάνεια: Το νερό στην επιφάνεια είναι σε ροή ή στάσιμο. Νερό από το Υπέδαφος: Στο υπέδαφος, το νερό ρέει, όπως στην επιφάνεια, σε ποτάμια και λίμνες. Νερό από την ατμόσφαιρα: Το περισσότερο νερό που βρίσκεται στην ατμόσφαιρα έχει εξατμιστεί.

10 Νερό και υγεία Είναι «λιπαντικό» των αρθρώσεων μας. Ενυδατώνει τους ιστούς του σώματος μας. Δίνει λάμψη και καθαρότητα στο δέρμα. Διαλύει όλα τα θρεπτικά συστατικά και αποβάλει τις τοξίνες από τον οργανισμό μας. Είναι ευεργετικό για την καρδιά. Μεταφέρει όλα τα θρεπτικά συστατικά και το οξυγόνο στο αίμα μας. Αποτελεί πηγή ενέργειας. Βοηθά ευεργετικά στη δραστηριότητα. Είναι, επίσης, θεραπευτικό και για τον πονοκέφαλο. Αποτελεί το βασικό συστατικό του σάλιου. Ρυθμίζει την θερμοκρασία του σώματος. Βοηθά την πρόληψη της δυσκοιλιότητας. Ρυθμίζει τον βασικό μεταβολισμό και βοηθά στην απώλεια βάρους. Βοηθά στο να απαλλαγούμε από την κατακράτηση υγρών. Συμβάλλει στην πρόληψη ασθενειών, όπως του καρκίνου και στην πρόληψη εμφάνισης νεφροπαθειών. Δεν ξεχνάμε να πίνουμε νερό πριν διψάσουμε! Η αίσθηση της δίψας είναι ένας καθυστερημένος δείκτης αφυδάτωσης, που εμφανίζεται όταν τα κύτταρα έχουν ήδη ταλαιπωρηθεί από την έλλειψη υγρών!

11 Η ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ ΚΑΙ ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΣΤΗΝ ΥΓΕΙΑ Υπάρχουν βασικά στοιχεία, που δίνουν ενδείξεις για την καταλληλότητα και την καθαρότητα του νερού, κι αυτά είναι: το χρώμα, η οσμή, η θολερότητα και η γεύση του. Συχνά στο νερό υπάρχουν ουσίες οι οποίες δεν προκαλούν σοβαρές βλάβες στην υγεία, επηρεάζουν όμως τον οργανισμό, όπως το μαγνήσιο, που έχει καθαρτικές και διουρητικές ιδιότητες, αν οι συγκεντρώσεις στο νερό ξεπερνούν τα 125 mg/l. Επικίνδυνες για τον οργανισμό ουσίες όπως το αρσενικό, ο μόλυβδος ή το χρώμιο ανιχνεύονται συχνά στο πόσιμο νερό.

12 Νερό και ενέργεια Το νερό, εξαιτίας της ενέργειας που περικλείει, αλλάζει συνεχώς τη μορφή της επιφάνειας του πλανήτη. «Υδραυλική ενέργεια» Είναι μία "καθαρή" και ανανεώσιμη πηγή ενέργειας. Με τα υδροηλεκτρικά έργα: φράγμα, κλειστός αγωγός πτώσεως, υδροστρόβιλος, ηλεκτρογεννήτρια, διώρυγα φυγής, εκμεταλλευόμαστε την ενέργεια του νερού για την παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος το οποίο διοχετεύεται στην κατανάλωση με το ηλεκτρικό δίκτυο Ακόμη, σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να γίνει συμπληρωματική ή εναλλακτική χρήση υδατικών και ενεργειακών πόρων. Χαρακτηριστικό παράδειγμα σχετικά μεγάλης κλίμακας είναι η ψύξη βιομηχανικών εγκαταστάσεων. Διάσπαση των μορίων του νερού σε οξυγόνο και υδρογόνο, παραγωγή ενέργειας, όπως στη φωτοσύνθεση. Οι επιστήμονες κατάφεραν να πετύχουν τη διάσπαση του νερού χρησιμοποιώντας γενετικά τροποποιημένους ιούς. Αυτοί οι ιοί έχουν την ικανότητα να χρησιμοποιούν την ενέργεια του ήλιου για να διασπούν στα συστατικά του μέρη τα μόρια του νερού. Με τις κατάλληλες βελτιώσεις, το σύστημα αυτό θα μπορούσε να παράγει απεριόριστες ποσότητες υδρογόνου, μιας καθαρής πηγής ενέργειας, η οποία θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για την παραγωγή ηλεκτρισμού αλλά και ως καύσιμο για αυτοκίνητα και άλλα οχήματα.

13 '' ΛΕΙΨΥΔΡΙΑ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ'' O Πλανήτης θα μπορούσε να ονομάζεται γαλάζιος πλανήτης, αφού τα 2/3 της επιφάνειάς του καλύπτονται από νερά, όμως, το 97% είναι αλμυρό νερό (θάλασσα), το 2% είναι παγιδευμένο σε παγετώνες και παγόβουνα και από το υπόλοιπο 1% το μεγαλύτερο ποσοστό είναι δεσμευμένο σε μεγάλα βάθη. ΛΕΙΨΥΔΡΙΑ σημειώνεται όταν οι ποσότητες του νερού που αφαιρούνται από τις λίμνες, τα ποτάμια ή το υπέδαφος, είναι τόσο μεγάλες, ώστε οι προμήθειες νερού δεν επαρκούν πλέον στην ικανοποίηση όλων των ανθρωπίνων αναγκών ή των αναγκών του οικοσυστήματος, επιφέροντας αυξημένο ανταγωνισμό ανάμεσα στις πιθανές απαιτήσεις. Η λειψυδρία βρίσκεται ανάμεσα στα σημαντικότερα προβλήματα που πρέπει να αντιμετωπιστούν από πολλές κοινωνίες και από τον «Κόσμο» του 21ου αιώνα εκατομμύρια ανθρώπων προβλέπεται ότι θα ζήσουν σε χώρες ή περιοχές με πλήρη λειψυδρία μέχρι το 2025, και δύο τρίτα του παγκόσμιου πληθυσμού θα ζουν κάτω από δύσκολες συνθήκες.

14 ΝΕΡΟ ΚΑΙ ΡΥΠΑΝΣΗ Ρύπανση μπορεί να θεωρηθεί η δυσμενής μεταβολή των φυσικοχημικών ή βιολογικών συνθηκών ενός συγκεκριμένου περιβάλλοντος ή/και η βραχυπρόθεσμη ή μακροπρόθεσμη βλάβη στην ευζωία, την ποιότητα ζωής και την υγεία των ανθρώπων και των άλλων ειδών του πλανήτη Πηγές ρύπανσης νερού: Αστικά λύματα: Ακάθαρτα νερά πόλεων και οικισμών Βιομηχανικά υγρά απόβλητα, που μπορεί να περιέχουν και επικίνδυνα ή και τοξικά στοιχεία. Γεωργικά υγρά απόβλητα, τα νερά απορροής εντατικά καλλιεργούμενων εκτάσεων που μπορεί να περιέχουν λιπάσματα ή/και φυτοφάρμακα. Κτηνοτροφικά υγρά απόβλητα, τα υγρά απόβλητα που προέρχονται από μεγάλες ή μικρότερες μονάδες εκτροφής ζώων.

15 ΑΠΟΛΥΜΑΝΣΗ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ Απολύμανση του νερού ονομάζεται η διαδικασία καταστροφής των μικροοργανισμών που βρίσκονται στο νερό σε τέτοιο βαθμό, ώστε να αποφεύγεται η πρόκληση ασθενειών από τη χρήση του. Τα απολυμαντικά που χρησιμοποιούνται σήμερα είναι: το χλώριο, το διοξείδιο του χλωρίου, οι χλωραμίνες, το όζον και η υπεριώδης ακτινοβολία. Ακόμη και όταν η απολύμανση γίνεται με τη χρήση όζοντος ή υπεριώδους ακτινοβολίας, στο τέλος προστίθεται μικρή ποσότητα χλωρίου. Στόχος της προσθήκης του χλωρίου μετά την απολύμανση είναι η καταπολέμηση των μικροοργανισμών που βρίσκονται στα τοιχώματα των σωλήνων του δικτύου ύδρευσης. Όμως έχει επιβεβαιωθεί επιστημονικά ότι το χλώριο προκαλεί προβλήματα στον ανθρώπινο οργανισμό, ιδιαίτερα σε μεγάλες δόσεις, όπως: την δημιουργία του καρκίνου του αίματος, του στομάχου, του συκωτιού, του πρωκτού και του εντέρου, καρδιακές παθήσεις (αρτηριοσκλήρωση) σκλήρυνση των αρθρώσεων, αναιμία, υψηλή πίεση του αίματος αλλεργικές αντιδράσεις.

16 Εξοικονόμηση νερού Μερικοί απλοί τρόποι εξοικονόμησης νερού: Μην αμελείτε τις διαρροές στα υδραυλικά σας. Μην κρατάτε συνέχεια ανοικτή τη βρύση όταν πλένεστε, ξυρίζεστε, ή βουρτσίζετε τα δόντια σας. Προτιμήστε το ντους από το μπάνιο στη μπανιέρα. Βρύσες με περιορισμό ροής. Υπάρχουν συστήματα που αναμειγνύουν αέρα μέσα στο νερό και δίνουν την εντύπωση πιο δυνατής ροής μέσα από την βρύση ή την κεφαλή του ντους. Διακόπτες της παροχής νερού με φωτοκύτταρα, η βρύση κλείνει αυτόματα όταν το νερό δε χρησιμοποιείται.. Καζανάκια ελεγχόμενης ή διπλής ροής. Χρήση οικιακών συσκευών όπως πλυντήρια ρούχων και πιάτων με πιστοποίηση για την κατανάλωση νερού και ενέργειας. Οι συσκευές αυτές καταναλώνουν ένα τρίτο λιγότερο νερό από τις άλλες. Οι εξωτερικοί χώροι πρέπει να σχεδιάζονται και να διαμορφώνονται έτσι ώστε να χρειάζονται λιγότερο νερό (φυτά με χαμηλές ανάγκες σε νερό, αποδοτικό σύστημα ποτίσματος

17 ΟΡΘΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΩΝ ΥΔΑΤΙΝΩΝ ΠΟΡΩΝ Η Ουνέσκο ασχολείται με το πρόβλημα του νερού από το 1950, όταν εγκαινίασε ένα πρόγραμμα ερευνών στις άνυδρες περιοχές της υδρογείου. Σήμερα το Διεθνές Υδρολογικό Πρόγραμμα (ΔΥΠ) έχει ως στόχο να αναπτύξει την επιστημονική βάση για την ορθολογική χρήση των πηγών του νερού και να αναζητήσει λύσεις των ιδιαίτερων προβλημάτων που αντιμετωπίζουν χώρες με διαφορετικές γεωγραφικές συνθήκες και επίπεδα τεχνολογικής και οικονομικής ανάπτυξης Είναι καθήκον μας να φροντίσουμε αυτή την πολύτιμη κληρονομιά και στους εποικοδομητικούς μύθους της αρχαιότητας για το νερό στην Αργολίδα να μη προσθέσουμε τη δική μας αρνητική πραγματικότητα Υπάρχουν παραδείγματα ανθρωπίνων πολιτισμών που κατέρρευσαν λόγω έλλειψης νερού, ξηρασίας και αλλαγής του κλίματος, όπως ο κλασσικός Πολιτισμός των Μάγια.

18 ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΗΣ ΕΝΝΟΙΑΣ «ΝΕΡΟ» Ετυμολογία Η λέξη νερό διαπιστώνουμε ότι προέρχεται από τη λέξη νηρόν, (συνηρημένος τύπος του νεαρόν) Η λέξη ύδωρ σχετίζεται με τη λατινική λέξη unda. Οι ρίζες της φθάνουν παρά το ύω (ποτίζω) και το ύωρ (με τον πλεονασμό του δ) ύδωρ.

19 Έλληνες Φιλόσοφοι και νερό Θαλής ο Μιλήσιος: η γη επιπλέει στο νερό το νερό είναι η αρχική ύλη, η αρχή όλων των πραγμάτων. Ηράκλειτος: οι πρώτες ιδέες για τον κύκλο του νερού. Αριστοτέλης: Υδρολογικά θέματα, η βροχή, το χιόνι, το χαλάζι, ο ωκεανός και η προέλευση των πηγών και των ποταμών, καθώς και αρχές που αφορούν την κυκλική μεταφορά του νερού σε γη και αέρα, αναφέρονται στα «Μετεωρολογικά».

20 Η Μυθολογία του νερού Στην ελληνική μυθολογία, αρκετοί ποταμοί παρουσιάζονταν ως θεοί! Ο Αχελώος ήταν ο πιο μεγαλοπρεπής από τους ποταμούς-γιους του Ωκεανού και είχε την ικανότητα να μεταμορφώνεται άλλοτε σε δράκο κι άλλοτε σε ταύρο. Το νερό αρκετές φορές συνδέθηκε και με το φόβο! Ο κατακλυσμός των νερών περιγράφεται, πολύ συχνά στη μυθολογία. Η πιο γνωστή ιστορία κατακλυσμού είναι αυτή του Νώε και της Κιβωτού του, από την Παλαιά Διαθήκη. Το νερό στο Χριστιανισμό: Το καθαρό και διάφανο νερό συνδέθηκε στενά με τη λατρεία του χριστιανισμού. Είναι ο αγιασμός που μας ραντίζει ο ιερέας σε κάθε καινούριο ξεκίνημα στη ζωή μας. Είναι το νερό του Ιορδάνη, όπου βαπτίστηκε ο Χριστός Είναι το νερό της κολυμπήθρας, που ξεπλένει κάθε νέο χριστιανό από το προπατορικό αμάρτημα. Μετά την ταφή του νεκρού, όσοι παρευρίσκονται πλένουν τα χέρια τους σε ένδειξη εξαγνισμού. Στον Ισλαμισμό: Πριν από κάθε προσευχή -προσεύχονται 5 φορές την ημέρα- πλένουν τα χέρια, τα πόδια, τα αυτιά και το στόμα τους και βγάζουν τα παπούτσια τους πριν μπουν στο τζαμί. Στον Ινδουισμό: Οι ινδουιστές θεωρούν τα νερά του Γάγγη ιερά και μπαίνουν σε αυτά για να θεραπευτούν.

21 Το νερό, αστείρευτη πηγή δύναμης και σύμβολο ζωής καθαρίζει, θεραπεύει, ανανεώνει και διασφαλίζει την αθανασία. έγινε από τα πανάρχαια χρόνια αντικείμενο λατρείας όλων των πρωτόγονων λαών. Είναι το ζων ύδωρ ή το αθάνατο νερό της παγκόσμιας κοσμολογίας.

22 Νερό, η πηγή των πολιτισμών. Ιδιαίτερα, στη Μεσόγειο το νερό έπαιξε σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση των πολιτισμών. Ο Αιγυπτιακός πολιτισμός συνέδεσε τη ζωή του με τον ποταμό Νείλο, Ο πολιτισμός της Μεσοποταμίας με τον Τίγρη και τον Ευφράτη, ο ελληνικός πολιτισμός με τα πλούσια παράλια Οι δρόμοι των ποταμών και των θαλασσών προμήθευαν στις ανθρώπινες κοινωνίες όχι μόνο νερό για τις καλλιέργειες και μέσα διατροφής, αλλά κι έναν ασφαλή κι εύκολο δρόμο για τις μετακινήσεις, το εμπόριο, τις ανταλλαγές προϊόντων, αλλά και την επικοινωνία μεταξύ των ανθρώπων, των λαών, των πολιτισμών!

23 Παροιμίες για το νερό «Έκανε μια τρύπα στο νερό» «Μπήκε το νερό στ' αυλάκι» «Στάλα τη στάλα το νερό το μάρμαρο τρυπάει» «Το αίμα φεύγει με νερό και όχι με άλλο αίμα» «Το παλιό καράβι, νερά απ ολούθε βάζει» «Ο πλάτανος θέλει νερό κι η λεύκα θέλει αέρα» «Όταν διψά η αυλή σου για νερό, παρόξου μην το χύσεις» «Πήγα στην πηγή και δεν ήπια νερό» «Κάνε το καλό και ρίξ το στο γυαλό» «Το ποτάμι δεν γυρίζει πίσω» «Σιγανό ποτάμι να φοβάσαι» «Ότι είπαμε, νερό και αλάτι» «Το αίμα νερό δεν γίνεται» «Διάφανο σαν δυο σταγόνες νερό» «Ας το πάρει το ποτάμι» «Θα πούμε το νερό νεράκι» «Ο βρεγμένος δεν φοβάται το νερό» «Κολυμπά σαν δελφίνι στο νερό» «Ξέρει το μάθημα του σαν νερό» «Στην αναβροχιά, καλό είν και το χαλάζι» «Αν βρέξει ο Απρίλης δυο νερά κι ο Μάης άλλο ένα, χαρά σε κείνον το ζευγά που χει πολλά σπαρμένα» «Πνίγεται σε μια σταγόνα νερό»

24 Πολλοί καλλιτέχνες τόνισαν στα έργα τους την ιερότητα του νερού, τη σημασία του ως πηγή ζωής, δύναμη αλλαγής ή και καταστροφής.

25 Η μουσική της φύσης: Η μουσική ενός ρυακιού ή ενός χειμάρρου, ο ήχος της βροχής που πέφτει στο έδαφος ή περνάει μέσα από το φύλλωμα ενός δένδρου Έχει εμπνεύσει πολλούς ανθρώπους.. «H μάνα εν κρύον νερό» «Ένα νερό Κυρά Βαγγελιώ» «Το θαλασσάκι μου» «Βρύση μου μαλαματένια» «Το παπάκι πάει στην ποταμιά» «Χανιώτικο είναι το νερό» «Μες του Αιγαίου τα νερά» «Βρέχουν, χιονίζουν τα βουνά» «Σιγαλά βρέχει ο ουρανός» «Κάτω στο ρέμα» «Σαράντα βρύσες με νερό» «Θάλασσα Μπαμπέσα» «Τρέχει το νερό» «Σαν δυο σταγόνες νερό» «Το νερό» «Της βροχής νερό» «Πάρε ένα κοχύλι απ το Αιγαίο» «Κάθε φορά που θα ρθεις βρέχει» «Βροχή και σήμερα» «Η βροχή» «Πάλι βρέχει» «Το ποτάμι δεν γυρίζει πίσω»

26 Νερά καθάρια και γλυκά, νερά χαριτωμένα, Χύνονται μες στην άβυσσο τη μοσχοβολισμένη, και παίρνουνε το μόσχο της, και αφήνουν την δροσιά τους Και ούλα στον ήλιο δείχνοντας τα πλούτια της πηγής τους. Τρέχουν εδώ, τρέχουν εκεί, και κάνουν σαν αηδόνια Έξ αναβρύζει κι η ζωή σ γη, ουρανό, σε κύμα. Έγραψε στους «Ελεύθερους Πολιορκημένους» ο Διονύσιος Σολωμός.

27 Πολλές φορές χρησιμοποιείται μεταφορικά, σε συμβολισμούς, ενώ πολλοί έχουν προσπαθήσει να αποτυπώσουν τις διάφορες μορφές του, τη θάλασσα, τους ποταμούς και τις λίμνες.

28

29 WATER της Ντίπα Μέχτα Υπόθεση: Τη δεκαετία του 30 στην Ινδία, ο θάνατος του συζύγου σήμαινε και τον μερικό θάνατο της συζύγου. Η Τσούγια, έμεινε χήρα σε ηλικία...οχτώ ετών. Σύμφωνα με τον νόμο, θα κλειστεί και αυτή σε ένα απομονωμένο σπίτι για χήρες οι οποίες θεωρούνται μολυσμένες. H μικρή κοπέλα δεν χάνει το κέφι της για ζωή, κάτι που θα μεταδώσει πολύ γρήγορα στις υπόλοιπες γυναίκες. Έτσι, η Καλιάνι, μία νέα όμορφη χήρα θα πάει κόντρα στους νόμους και θα ερωτευτεί έναν νεαρό, μορφωμένο άντρα, υποστηρικτή του Γκάντι. Η Καλιάνι όμως δεν είναι μια κοινή χήρα και η πραγματικότητα θα δοκιμάσει τον έρωτά της για τον όμορφο άντρα. Ντίπα Μέχτα

30

31 Η κολόνα του πάγου σχίζεται στη μέση, αλλά δεν κόβεται!! Ταπείνωση του Σ.Τ. με αύξηση της πίεσης

32 ΦΥΛΟ ΕΡΩΤΗΘΕΝΤΩΝ ΑΝΔΡΑΣ 48% ΓΥΝΑΙΚΑ 52% Δημογραφικά στοιχεία ΜΕΓΑΛΗ ΤΙ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΝΕΡΟΥ ΚΑΝΕΤΕ ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ; ΜΙΚΡΗ ΜΙΚΡΗ ΜΕΣΑΙΑ ΜΕΓΑΛΗ Κατανάλωση - εξοικονόμηση ΕΦΑΡΜΟΖΕΤΕ ΜΕΤΡΑ ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗΣ ΝΕΡΟΥ ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ; ΝΑΙ Σειρά ΌΧΙ ΕΜΦΙΑΛΩΜΕΝΟ ΚΑΛΥΤΕΡΟ ΑΠΟ ΤΟ ΝΕΡΟ ΒΡΥΣΗΣ; ΕΧΕΤΕ ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ ΣΑΣ ΦΙΛΤΡΟ ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΥ ΣΤΗΝ ΒΡΥΣΗ; 42% ΝΑΙ 58% ΌΧΙ Βαθμός Εμπιστοσύνης στο νερό του δικτύου ΌΧΙ 65% ΝΑΙ 35% ΠΟΥ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΒΡΕΘΕΙ ΤΟ 90% ΤΟΥ ΓΛΥΚΟΥ ΝΕΡΟΥ; ΠΟΙΑ ΘΕΩΡΕΙΤΕ ΟΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΗ ΑΠΕΙΛΗ ΓΙΑ ΤΙΣ ΘΑΛΑΣΣΕΣ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΩΚΕΑΝΟΥΣ; ΛΙΜΝΕΣ ΠΟΤΑΜΙΑ Αποθέματα γλυκού νερού - Απειλές ΦΑΛΑΙΝΟΘΗΡΙΑ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΚΗΛΙΔΕΣ ΜΟΛΥΝΣΗ ΑΠΟ ΑΣΤΙΚΑ ΛΥΜΑΤΑ

33 ΣΤΑΓΟΝΕΣ ΝΕΡΟ ΠΟΛΥΤΙΜΟ ΝΕΡΟ ΠΟΣΙΜΟ ΧΕΙΜΕΡΙΝΑ ΤΟΠΙΑ ΝΕΡΟ «ΠΑΝΤΑΧΟΥ ΠΑΡΟΝ» ΕΠΑΡΚΕΙΑ

34 Η Ερευνητική εργασία «ΝΕΡΟ, ΚΑΘΟΡΙΣΤΙΚΟΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΑΣ ΓΙΑ ΤΗ ΣΤΗΡΙΞΗ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΣΤΟΝ ΠΛΑΝΗΤΗ» προσπάθησε συνδυάζοντας επιστημονικά πεδία που προέρχονται από τις Φυσικές και τις Κοινωνικές Επιστήμες, με πληροφορίες που συλλέχθηκαν από ερωτηματολόγια, να αντιμετωπίσει το νερό ως φυσικό πόρο με ζωτική αξία, οικολογική σημασία, οικονομική σπουδαιότητα, και πολιτισμική παρουσία στο διάβα της ανθρώπινης εξέλιξης, αλλά και ως πρόβλημα πολυσύνθετο, βαθύτατα κοινωνικό, οικονομικό και πολιτικό.

35 ΣΥΓΓΡΑΦΙΚΗ ΟΜΑΔΑ Σιγανός Δανιήλ Σίμου Παναγιώτα Σκούμπα Σοφία Σταμόπουλος Ηλίας Συροπούλου Γαρυφαλλιά Σχοινή Αλεξάνδρα Τσέρτου Αργυρώ Τσέρτου Ελεάννα Τσιτσιλίδη Σοφία Φίλιππας Αλέξανδρος Φλούδα Αργυρώ Φλώρου Γαρυφαλλιά Χαραλαμπογιάννης Χρήστος Χαρδαλούπα Αδαμαντία Χειμάρα Αρετή Χονδρού Μαρία Λαμπρινή Χόντου Βασιλική Χριστοδούλου Γεώργιος Χρόνη Σήλια ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΣ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Γκανέτσου Ευσταθία Εκπαιδευτικός ΠΕ0402 Τσιμινικάκη Δέσποινα Εκπαιδευτικός ΠΕ14