ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΡΟΛΟΓΟΣ... ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ

Transcript

1 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΡΟΛΟΓΟΣ... IX ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ I. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η καταγωγή της δημοκρατίας 3 2. Η γένεση της δημοκρατίας.. 7 i) Το πρώιμο στάδιο της δημοκρατίας 7 ii) Η εξέλιξη της δημοκρατίας iii) Η ολοκληρωμένη μορφή της Αθηναϊκής δημοκρατίας. Θεσμοί- Όργανα Η δημοκρατία από τον Μεσαίωνα έως σήμερα Το νομικό πλαίσιο της ποινικής προστασίας του δημοκρατικού πολιτεύματος i) Η παλαιότερη γνωστή μορφή ποινικής προστασίας του πολιτεύματος 26 ii) Το ισχύον νομικό πλαίσιο, εξέλιξη-νομοτεχνική-νομοτυπική μορφή του Πρώτη προσέγγιση του εννόμου αγαθού στα άρθρα 134 κ.ε. του ΠΚ. 37 i) Η αποσύνδεσή του από την έννοια της εσωτερικής υπόστασηςασφάλειας του κράτους ii) Προστασία μόνο του δημοκρατικού πολιτεύματος, που στηρίζεται στη λαϊκή κυριαρχία.. 38 iii) Το προστατευόμενο πολίτευμα, είναι και Συνταγματική, Προεδρευόμενη, Κοινοβουλευτική δημοκρατία. 39 iv) Προστασία αυτοτελών στοιχείων - εκφάνσεων του δημοκρατικού πολιτεύματος v) H σχέση των προστατευόμενων εννόμων αγαθών με το συνταγματικό πλαίσιο μια πρώτη προσέγγιση ΙΙ. ΠΟΛΙΤΙΚΟΙ ΘΕΣΜΟΙ - ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ Το Σύνταγμα.. 44

2 XVI Περιεχόμενα 1.1 Έννοια του Συντάγματος Διακρίσεις του Συντάγματος Η παραγωγή του Συντάγματος Το Σύνταγμα ως πολιτικό status Το Πολίτευμα Η έννοια του πολιτεύματος Διακρίσεις των πολιτευμάτων Ταξικά και πλουραλιστικά πολιτεύματα Φιλελεύθερα και ολοκληρωτικά πολιτεύματα Πολιτεύματα ενιαία και ενώσεων πολιτειών Ο αριθμός των φυσικών προσώπων που άρχουν Η μοναρχία Η ολιγαρχία Η Δημοκρατία 57 i) Έννοια βασικό ιστορικό γνώρισμα της δημοκρατίας. 57 ii) Μορφές δημοκρατίας iii) Μορφές δημοκρατικών πολιτευμάτων στο νεοελληνικό κράτος.. 61 iv) Συνέπειες της δημοκρατικής αρχής Θεμελιώδεις αρχές και θεμελιώδεις πολιτικοί θεσμοί Έννοια Θεμελιώδεις αρχές και θεσμοί του δημοκρατικού πολιτεύματος κατά το Σύνταγμα του Η δημοκρατική αρχή Η αρχή της Προεδρευόμενης Δημοκρατίας Η κοινοβουλευτική αρχή Η αρχή του πολυκομματισμού Η αρχή της διάκρισης των λειτουργιών Η Κυβέρνηση Δικαστική εξουσία Η αρχή του κοινωνικού κράτους δικαίου και της προστασίας των θεμελιωδών δικαιωμάτων του ανθρώπου βάση και ελάχιστο όριο της ουσιαστικής ωφέλειας της λαϊκής κυριαρχίας 88

3 Περιεχόμενα XVII III. ΤΟ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟ ΠΟΛΙΤΕΥΜΑ ΩΣ ΕΝΝΟΜΟ ΑΓΑΘΟ ΣΤΑ ΑΡΘΡΑ 134 ΚΑΙ 134 Α ΤΟΥ Π.Κ Εισαγωγή Η προβληματική σχετικά με το περιεχόμενο του όρου δημοκρατικό πολίτευμα, ως προστατευόμενο αγαθό στο άρθρο 134 ΠΚ Ποιο πολίτευμα προστατεύεται στο άρθρο 134 του ΠΚ Το φιλελεύθερο στοιχείο του δημοκρατικού πολιτεύματος Ο προσδιορισμός και οι διαστάσεις του όρου δημοκρατικό πολίτευμα, ως προστατευόμενο αγαθό στο άρθρο 134 ΠΚ Βασικές προσεγγίσεις Δημοκρατικό Πολίτευμα καθορισμός εννόμων αγαθών στα άρθρα 134 και 134 Α του ΠΚ Εισαγωγή σχολιασμός των ανωτέρω δύο πρώτων βασικών προσεγγίσεων Το Δημοκρατικό πολίτευμα -που στηρίζεται στη λαϊκή κυριαρχία- βασικό έννομο αγαθό στο άρθρο 134 ΠΚ ι) Στοιχεία μεθοδολογικής ερμηνείας του ποινικού νόμου αναζήτηση του εννόμου αγαθού- παρατηρήσεις ii) Περιεχόμενο-χαρακτηριστικά βασικού εννόμου αγαθού η σύνδεσή του με θεμελιώδεις αρχές και θεσμούς του iii) Πρώτες περιπτώσεις από τη διάκριση προστασίας της λαϊκής κυριαρχίας και άλλων μεμονωμένων θεμελιωδών αρχών ή θεσμών του πολιτεύματος IV. ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΕΣ ΘΕΜΕΛΙΩΔΕΙΣ ΑΡΧΕΣ ΚΑΙ ΘΕΣΜΟΙ ΤΟΥ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟΥ ΠΟΛΙΤΕΥΜΑΤΟΣ ΚΑΤΑ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 134 Α ΠΚ Η ανάδειξη με εκλογή του Αρχηγού του Κράτους Το δικαίωμα του λαού να εκλέγει τη Βουλή με γενικές, άμεσες, ελεύθερες, ίσες και μυστικές ψηφοφορίες μέσα στα συνταγματικά χρονικά πλαίσια Το κοινοβουλευτικό σύστημα διακυβέρνησης Η αρχή του πολυκομματισμού Η αρχή της διάκρισης των εξουσιών, όπως προβλέπεται στο Σύνταγμα Εισαγωγικά Πρώτες επισημάνσεις - αντικείμενα του εγκλήματος. 177

4 XVIII Περιεχόμενα 5.3 Η σύγχυση νομοθετικής και εκτελεστικής λειτουργίας Προϋποθέσεις νομιμότητας νομοθετικής εξουσιοδότησης i) Αρχικές Επισημάνσεις. 186 ii) Οι προϋποθέσεις της εξουσιοδότησης συγκεκριμένα Μορφές-τρόποι παραβίασης του επιτρεπτού της νομοθετικής εξουσιοδότησης Η παραβίαση του συνταγματικού εύρους της εξουσιοδότησης- ρητά με το νόμο Η παραβίαση της διάκρισης των λειτουργιών, μέσα από Πράξεις νομοθετικού περιεχομένου των άρθρων 44 παρ.1 και 48 αρ.5 του Συντάγματος του Διεθνές δίκαιο - το άρθρο 28 του Συντάγματος του προϋπόθεση για τη συμμετοχή της Χώρας στις διαδικασίες της Ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης Οι διατάξεις του άρθρου 28 του Σ/ Ποινική διερεύνηση συμπεριφορών, με βάση τις παρ.2 και 3 του άρθρου 28 του Σ/ Ιστορικό Ευρωπαϊκής Ένωσης Όργανα λειτουργίες, Ευρωπαϊκής Ένωσης Το ζήτημα της υπεροχής του κοινοτικού δικαίου, έναντι του εγχωρίου Επιμύθιο για την Ευρωπαϊκή Ένωση Η Η ελληνική εκδοχή της 18 ης Μπρυμαίρ του Λουδοβίκου Βοναπάρτη της ελληνικής μεταπολιτευτικής Βουλής των Ελλήνων (;) Εισαγωγικά ιστορική αναδρομή η οικονομική κρίση του O N.3845 της 6 ης Μαΐου Το περίφημο Μνημόνιο και η τροποποίησή του δυνάμει της παρ. 9 του άρθρου μόνου του Ν. 3847/ i) Το άρθρο πρώτο του Ν.3845/2010, όπως ισχύει. 240 ii) Η παρ.4 του άρθρου1 του Ν.3845/2010, ειδικά iii) Τα άρθρα 2 έως και 4 του Ν.3845/ iv) Ειδικά η παρ.1α του άρθρου 2 του Ν.3845/ Επίμετρο 261

5 Περιεχόμενα XIX 6. Η αρχή της δέσμευσης του νομοθέτη από το Σύνταγμα και της εκτελεστικής και δικαστικής εξουσίας από το Σύνταγμα και τους νόμους Εισαγωγικά-γενική θεώρηση της αρχής Κρίσιμες έννοιες της αρχής-η έννομη μονάδα Η αρχή της δέσμευσης του νομοθέτη (Βουλής) από το Σύνταγμα και της εκτελεστικής εξουσίας από το Σύνταγμα και τους νόμους υπό το πρίσμα της καταστάσεως πολιορκίας Ιστορική επισκόπηση του θεσμού-επισημάνσεις Η κατάσταση πολιορκίας, σύμφωνα με το άρθρο 48 του Συντάγματος 285 του 1975 και η σχέση της με το άρθρο Ζητήματα συρροής Η δέσμευση του Προέδρου της Δημοκρατίας από το Σύνταγμα και τους νόμους Η αρχή της δέσμευσης της δικαστικής εξουσίας από το Σύνταγμα και τους νόμους Η ερμηνεία του δικαίου Η αρχή υπό το πρίσμα των άρθρων 93 παρ.4 και 87 παρ.2 του Σ/ Ουσιαστική και τυπική συνταγματικότητα Οι εγγυήσεις του ορθού ελέγχου της δικαστικής λειτουργίας τελικά συμπεράσματα Η αρχή της ανεξαρτησίας της δικαιοσύνης i) Λειτουργική ανεξαρτησία-α ιδεατό αντικείμενο του εγκλήματος. 330 ii) Προσωπική ανεξαρτησία-β ιδεατό αντικείμενο του εγκλήματος. 331 iii) Η διαπλοκή λειτουργικής και προσωπικής ανεξαρτησίας Η γενική ισχύς και προστασία των ατομικών δικαιωμάτων που προβλέπει το Σύνταγμα Η αρχή του κοινωνικού κράτους δικαίου ως πλαίσιο προστασίας όλων των θεμελιωδών δικαιωμάτων του ανθρώπου και κατά συνέπεια και των ατομικών Ατομικά δικαιώματα-ποινική προστασία τους Η ποινική προστασία των πολιτικών και κοινωνικών δικαιωμάτων Συμπεράσματα-επίμετρο. 351

6 XX Περιεχόμενα V. Η ΤΕΛΕΣΗ ΤΗΣ ΕΣΧΑΤΗΣ ΠΡΟΔΟΣΙΑΣ Τα μέσα τέλεσης του εγκλήματος Εισαγωγικά Η έννοια της βίας στο άρθρο 134 ΠΚ Η έννοια της προσφορότητας-η εσχάτη προδοσία ως έγκλημα επιχείρησης Η απειλή βίας Ο σφετερισμός της ιδιότητάς του ως οργάνου του κράτους Προσβολές των συνταγματικών εξουσιών Βουλής-Κυβέρνησης - Πρωθυπουργού και η προστασία των κεντρικών προσώπων του πολιτικού συστήματος Εισαγωγικά-έννομες μονάδες Οι συνταγματικές εξουσίες της Βουλής, της Κυβέρνησης και του Πρωθυπουργού Οι έννοιες της αποστέρησης, της παρακώλυσης και του εξαναγκασμού ή παράλειψης εκτέλεσης των ανωτέρω εξουσιών από τα αντίστοιχα όργανα Η συγγένεια των άρθρων 157 παρ.1 και 1342β του ΠΚ πρώτη προσέγγιση Η αναφορά του όρου πρόσφορος τρόπος ειδικά στο άρθρο 134 παρ.2β ΠΚ η σύνδεσή του με την προσβολή της ενάσκησης των ε- ξουσιών της Βουλής, Κυβέρνησης, Πρωθυπουργού η διάκριση σε σχέση με το άρθρο 157 παρ.1 ΠΚ Προσβολές κατά των φορέων πολιτειακών λειτουργημάτων η προστασία των κεντρικών προσώπων του πολιτικού συστήματος Προσβολές κατά των συνταγματικών εξουσιών του Προέδρου της Δημοκρατίας και της ζωής του Εισαγωγικά-έννομες μονάδες Οι συνταγματικές αρμοδιότητες του Προέδρου-ιδεατά αντικείμενα του εγκλήματος Προσβολές κατά των συνταγματικών εξουσιών του Προέδρου της Δημοκρατίας Η προστασία της ζωής του Προέδρου της Δημοκρατίας Η συρροή των άρθρων 134 παρ.3 με τα άρθρα 134 1Α και 299 ΠΚ.. 422

7 Περιεχόμενα XXI 4. Μορφές-Τρόποι Προσβολής του Δημοκρατικού Πολιτεύματος Εισαγωγικά Η κατάλυση του δημοκρατικού πολιτεύματος 425 i) Ιστορική επισκόπηση της έννοιας. 425 ii) Το ζήτημα της εννοιολογικής ταύτισης των όρων, κατάλυση του Συντάγματος - κατάλυση του Πολιτεύματος iii) Η κατάλυση του δημοκρατικού πολιτεύματος Η αδρανοποίηση του δημοκρατικού πολιτεύματος Η αλλοίωση του δημοκρατικού πολιτεύματος Η μεταβολή του πολιτεύματος i) Η έννοια της μεταβολής του πολιτεύματος ii) Η έννοια της αντικατάστασης του πολιτεύματος 438 iii) Το στιγμιαίο ή το διαρκές της προσβολής θεμελιωδών αρχών και θεσμών του δημοκρατικού πολιτεύματος. 445 iv) Συμπεράσματα-ζητήματα συμμετοχής-συρροής Η διατάραξη της ομαλής λειτουργίας του πολιτεύματος Η άσκηση της εξουσίας, κατά ή μετά την επικράτηση της προσβολής κατά του πολιτεύματος i) Δύο διαφορετικές προσεγγίσεις-το περιεχόμενο των όρων ii) Η βασιμότητα (;) μιας διαφοροποιημένης προσέγγισης iii) Η διευρυμένη θέση-η έννομη μονάδα. 470 iv) Το εύρος της εξουσίας v) Πραξικόπημα κατά πραξικοπήματος-μια προβληματική περίπτωση Η πολιτική απάτη. Ένα μη προβλεπόμενο (;) έγκλημα i) Το δισυπόστατο περιεχόμενο της ουσιαστικής ωφέλειας της λαϊκής κυριαρχίας ii) Το περιεχόμενο της πολιτικής δέσμευσης- η υλοποίησή της. 477 iii) Το ζήτημα της επιτακτικής ή ελεύθερης εντολής iv) Η αθέτηση της πολιτικής δέσμευσης-συμφωνίας, συνιστά το μη τυποποιημένο σε έγκλημα, αδίκημα της πολιτικής απάτης ή πολιτικής εξαπάτησης 483 v) Η ουσιαστική ωφέλεια της λαϊκής κυριαρχίας στα πλαίσια της πολιτικής δέσμευσης- συμφωνίας. Πρόταση για την κατοχύρωσή της Τα βασανιστήρια. Μορφή προσβολής της δημοκρατίας.. 497

8 XXII Περιεχόμενα i) Εισαγωγικά ii) Περιεχόμενο εννόμου αγαθού-δομή-χαρακτηρολογία του- στοιχεία της αντικειμενικής, υποκειμενικής υπόστασής του. 500 iii) Επισημάνσεις-διαπιστώσεις-περιπτωσιολογία. 503 iv) Επίμετρο. 506 VI. Η ΔΡΑΣΗ ΤΩΝ ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΩΝ ΤΗΣ ΕΣΧΑΤΗΣ ΠΡΟΔΟΣΙΑΣ Υποκειμενική υπόσταση Η ποινή Η απόπειρα 513 i) Υπαναχώρηση από την απόπειρα ii) Η απρόσφορη απόπειρα Συμμετοχή Συμμετοχή κρατικών οργάνων Οι δημόσιοι υπάλληλοι άρθρο 134 Β.Κ Η ποινική ευθύνη του Προέδρου της Δημοκρατίας Η ποινική ευθύνη των βουλευτών 532 ι) Εισαγωγικά ii) Η βουλευτική ασυλία iii) Συμπεράσματα-διαπιστώσεις iv) Προτεινόμενη λύση για την άρση του αδιεξόδου-έρευνα de lege ferenda Η ποινική ευθύνη των μελών της Κυβέρνησης i) Εισαγωγικά- ιστορία του θεσμού ii) Ισχύον νομικό καθεστώς 550 iii) Συμπεράσματα-διαπιστώσεις iv) Προτεινόμενη λύση για την άρση του αδιεξόδου-έρευνα de lege ferenda Έμπρακτη μετάνοια Έμπρακτη μετάνοια στην απόπειρα εσχάτης προδοσίας Έμπρακτη μετάνοια μετά την ολοκλήρωση του εγκλήματος Ζητήματα συρροής Συρροή με εγκλήματα κατά ατομικών αγαθών Συρροή με εγκλήματα κατά των πολιτικών σωμάτων, της πολιτειακής

9 Περιεχόμενα XXIII εξουσίας ή της δημόσιας τάξης Συρροή με εγκλήματα του Στρατιωτικού ΠΚ Η παραγραφή του εγκλήματος της εσχάτης προδοσίας. 574 i) Συνολική θεώρηση-το άρθρο 120 παρ.3 του Συντάγματος. 574 ii) Δεσμευτικότητα-δυνητικότητα της δίωξης. 577 iii) Υπό την εκδοχή της αρχής: επανάσταση που επικράτησε δημιουργεί δίκαιο Η αμνήστευση της εσχάτης προδοσίας ως πολιτικού εγκλήματος. 583 i) Αμνηστία και πολιτικό έγκλημα 583 ii) Αμνηστία και εσχάτη προδοσία Αρμόδιο δικαστήριο παράσταση πολιτικής αγωγής i) Αρμόδιο δικαστήριο ii) Παράσταση πολιτικής αγωγής 590 VII. ΠΡΟΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΕΣ ΠΡΑΞΕΙΣ ΕΣΧΑΤΗΣ ΠΡΟΔΟΣΙΑΣ Έννομο αγαθό-δομή του εγκλήματος αντικειμενική υπόσταση Εισαγωγικά Το έννομο αγαθό - Η προπαρασκευή αφορά μόνο συγκεκριμένη πράξη εσχάτης προδοσίας Οι προπαρασκευαστικές πράξεις-τα ιδεατά αντικείμενα του εγκλήματος Η διέγερση ή πρόκληση, κατ άρθρο 135 παρ.1 ΠΚ Η συνωμοσία κατ άρθρο 135 παρ.2 ΠΚ Οι συνεννοήσεις με ξένη Κυβέρνηση Οι υπόλοιπες προπαρασκευαστικές ενέργειες του άρθρου 135 παρ. 3 ΠΚ Υποκειμενική υπόσταση Ποινές Μέτρα ασφαλείας Απόπειρα Η συμμετοχή στη προπαρασκευή Έμπρακτη μετάνοια Συρροή Συρροή με το έγκλημα της εσχάτης προδοσίας.. 625

10 XXIV Περιεχόμενα 8.2 Συρροή προπαρασκευαστικών πράξεων Παραγραφή Αρμοδιότητα Δικαστηρίου VIII. ΑΜΥΝΑ - ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΛΑΪΚΗΣ ΚΥΡΙΑΡΧΙΑΣ Εισαγωγή Το δικαίωμα άμυνας στον ποινικό κώδικα 629 i) Η άμυνα της δημοκρατίας σύμφωνα με το άρθρο 22 του ΠΚ ii) Η άμυνα του δημοκρατικού πολιτεύματος υπό το πρίσμα των διατάξεων του άρθρου 187 Α του ΠΚ Η άμυνα της λαϊκής κυριαρχίας υπό το πρίσμα του Συντάγματος 648 i) Το δικαίωμα αντίστασης κατά το άρθρο 120 παρ.4 του Συντάγματος 648 ii) Ο σφετερισμός, με οποιονδήποτε τρόπο, της λαϊκής κυριαρχίας και των εξουσιών που απορρέουν από αυτή, κατά το άρθρο 120 παρ.3 του Συντάγματος 651 iii) Η θεμελιώδης υποχρέωση, όλων των Ελλήνων, αφοσίωσης στην Πατρίδα και τη Δημοκρατία, κατά το άρθρο 120 παρ.2 του Συντάγματος ΕΠΙΛΟΓΟΣ. 658 ΕΠΙΜΕΤΡΟ Τα γεγονότα από το 1 ο στο 2 ο Μνημόνιο Η διαδικασία διορισμού του Λουκά Παπαδήμου ως Πρωθυπουργού Ο νόμος 4046/ (ΦΕΚ/28/Α): Το 2 ο Μνημόνιο Αξιολόγηση της παραγωγικότητας των εξουσιοδοτήσεων, και της επιχειρούμενης θεμελίωσης του Μνημονίου στη διττή βάση εσωτερικού δικαίου - δικαίου ευρωπαϊκής ένωσης, τα αποτελέσματα των εκλογών. 679 Βασική Βιβλιογραφία 690