ΔΙΑΓΩΝΙΜΑ ΣΑ ΛΑΣΙΝΙΚΑ Γ ΛΤΚΕΙΟΤ ΟΜΙΛΟ ΥΡΟΝΣΙΣΗΡΙΩΝ «ΚΥΤΤΑΡΟ» - ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΜΑΡΙΑ ΔΑΛΛΑ

Transcript

1 ΔΙΑΓΩΝΙΜΑ ΣΑ ΛΑΣΙΝΙΚΑ Γ ΛΤΚΕΙΟΤ ΟΜΙΛΟ ΥΡΟΝΣΙΣΗΡΙΩΝ «ΚΥΤΤΑΡΟ» - ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΜΑΡΙΑ ΔΑΛΛΑ - ΚΕΙΜΕΝΟ Cum Octavianus post victoriam Actiacam Romam rediret, homo quidam ei occurrit corvum tenens; eum instituerat haec dicere: «Ave, Caesar, victor imperator». Caesaris multum interfuit corvum emere; itaque viginti milibus sestertium eum emit. Id exemplum sutorem quendam incitavit, ut corvum doceret parem salutationem. Diu operam frustra impendebat; Quotiescumque avis non respondebat, sutor dicere solebat «Oleum et operam perdidi». Sed paulo post filius eius castra hostium praeterequitavit et a duce hostium his verbis proelio lacessitus est: «Congrediamur, ut singularis proelii eventu cernatur, quanto miles Latinus Romano virtute antecellat». Tum adulescens, viribus suis confisus et cupiditate pugnandi permotus, iniussu consulis in certamen ruit; Et fortior hoste, hasta eum transfixit et armis spoliavit. Sed consul, cum in castra revertisset, adulescentem, cuius opera hostes fugati erant, morte multavit. - ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1) Να κεηαθξάζεηε ηα παξαπάλσ απνζπάζκαηα. 2α) Να γξάςεηε ηνπο ηύπνπο πνπ δεηνύληαη: corvum: νλνκαζηηθή εληθνύ tenens: αθαηξεηηθή εληθνύ milibus: γεληθή πιεζπληηθνύ sestertium: θιεηηθή εληθνύ avis: αθαηξεηηθή εληθνύ parem: αθαηξεηηθή εληθνύ & γεληθή πιεζπληηθνύ singularis: αηηηαηηθή & αθαηξεη. εληθνύ eventu: γεληθή εληθνύ virtute: γεληθή πιεζπληηθνύ viribus: αηηηαηηθή εληθνύ certamen: αηηηαηηθή πιεζπληηθνύ fortior: αθαηξεηηθή εληθνύ & γεληθή πιεζπληηθνύ [40 μονάδες] [8 μονάδες] 2β) Να γξάςεηε ηελ πηώζε πνπ δεηείηαη γηα θαζεκία από ηηο παξαθάησ αλησλπκίεο (ζην γέλνο πνπ βξίζθνληαη): quidam: αηηηαηηθή εληθνύ haec: γεληθή πιεζπληηθνύ id: αηηηαηηθή εληθνύ suis: δνηηθή εληθνύ & αηηηαηηθή πιεζπληηθνύ cuius: αηηηαηηθή πιεζπληηθνύ 2γ) multum, diu, fortior: λα γξάςεηε ηνπο άιιoπο δύν βαζκνύο.

2 2δ) Να επηιέμεηε ηε ζσζηή απάληεζε. itaque > είναι: (α) ρξνληθό επίξξεκα (γ) αλαθνξηθή αλησλπκία (β) ζπκπεξαζκαηηθόο ζύλδεζκνο (δ) πξνζηαθηηθή ελεζηώηα [1 μονάδα] 2ε) Να γξάςεηε ηνπο ηύπoπο πνπ δεηνύληαη: rediret: α πιεζ. ππνηαθηηθήο ελεζηώηα doceret: γ πιεζ. νξηζηηθήο ππεξζπληειίθνπ solebat: κεηνρέο όισλ ησλ ρξόλσλ congrediamur: β εληθό νξηζηηθήο ελεζηώηα cernatur: ηνλ ίδην ηύπν ζηνλ παξαθείκελν confisus: απαξέκθαηα κέιινληα & παξαθεηκέλνπ ruit: γ εληθό ππνηαθηηθήο κέιινληα spoliavit: α εληθό ππνηαθηηθήο παξαηαηηθνύ revertisset: β πιεζ. πξνζηαθηηθήο ελεζηώηα fugati erant: β εληθό νξηζηηθήο & ππνηαθηηθήο ελεζηώηα [15 μονάδες] 3α) Να ραξαθηεξίζεηε πιήξσο ηηο δεπηεξεύνπζεο πξνηάζεηο: ut corvum doceret parem salutationem θαη quanto miles Latinus Romano virtute antecellat. [6 μονάδες] 3β) Να ραξαθηεξίζεηε ζπληαθηηθά ηνπο ππνγξακκηζκέλνπο όξνπο. [9 μονάδες] 4α) Να ζπκπηύμεηε ζε κεηνρηθέο θξάζεηο ηηο ππνγξακκηζκέλεο πξνηάζεηο: Quotiescumque avis non respondebat, sutor dicere solebat θαη Sed consul, cum in castra revertisset, adulescentem morte multavit. 4β) Paulo post filius eius a duce hostium his verbis proelio lacessitus est: λα κεηαηξάςεηε ηελ παζεηηθή ζύληαμε ζε ελεξγεηηθή. 4γ) hoste, cuius opera: λα γξάςεηε ηζνδύλακε εθθνξά ησλ ηύπσλ. [2 μονάδες] 4δ) Caesaris multum interfuit corvum emere: λα αληηθαηαζηήζεηε κε ηνλ θαηάιιειν ηύπν αλησλπκίαο ηνπ α πξνζώπνπ. [1 μονάδα] 4ε) Id exemplum sutorem quendam incitavit, ut corvum doceret parem salutationem: λα κεηαηξέςεηε ηνλ πιάγην ιόγν ζε επζύ. [2 μονάδες] 4ζη) Congrediamur, ut singularis proelii eventu cernatur, quanto miles Latinus Romano virtute antecellat: λα κεηαηξέςεηε ηνλ επζύ ιόγν ζε πιάγην κε εμάξηεζε από ηε θξάζε Dux hostium incitavit adulescentem [4 μονάδες]

3 -ΑΠΑΝΣΗΕΙ 1) Μετάυραση. Όηαλ ν Οθηαβηαλόο επέζηξεθε ζηε Ρώκε κεηά ηε λίθε ηνπ ζην Άθηην, πήγε λα ηνλ ζπλαληήζεη θάπνηνο άλζξωπνο θξαηώληαο έλα θνξάθη ην είρε εθπαηδεύζεη λα ιέεη ηα εμήο: «Χαίξε, Καίζαξα, ληθεηή ζηξαηεγέ». Ο Καίζαξαο ελδηαθέξζεθε πνιύ λα αγνξάζεη ην θνξάθη ην αγόξαζε ινηπόλ γηα είθνζη ρηιηάδεο ζεζηεξηίνπο. Απηό ην παξάδεηγκα παξαθίλεζε θάπνηνλ παπνπηζή λα κάζεη ηνλ ίδην ραηξεηηζκό ζε έλα θνξάθη. Γηα πνιύ θαηξό θόπηαδε κάηαηα θαη θάζε θνξά πνπ ην πνπιί δελ απαληνύζε, ν παπνπηζήο ζπλήζηδε λα ιέεη: «Έραζα ην ιάδη θαη ηνλ θόπν κνπ». Λίγν αξγόηεξα όκωο ν γηνο ηνπ πέξαζε έθηππνο κπξνζηά από ην ζηξαηόπεδν ηωλ ερζξώλ θαη ηνλ πξνθάιεζε ζε κάρε ν αξρεγόο ηνπο κ απηά ηα ιόγηα: «Αο κνλνκαρήζνπκε, γηα λα θαλεί από ηελ έθβαζε ηεο κνλνκαρίαο πόζν ν Λαηίλνο ζηξαηηώηεο μεπεξλάεη ην Ρωκαίν ζε αλδξεία». Τόηε ν λεαξόο, έρνληαο εκπηζηνζύλε ζηηο δπλάκεηο ηνπ θαη παξαθηλεκέλνο από ηελ επηζπκία λα πνιεκήζεη, όξκεζε ζηνλ αγώλα αληίζεηα κε ηε δηαηαγή ηνπ ππάηνπ θαη δπλαηόηεξνο από ηνλ ερζξό, ηνλ δηαπέξαζε κε ην δόξπ ηνπ θαη ηνλ απνγύκλωζε από ηα όπια ηνπ. Ακέζωο νη ερζξνί δήηεζαλ ηε ζωηεξία ζηε θπγή. Όηαλ όκωο ν ύπαηνο γύξηζε ζην ζηξαηόπεδν, ηηκώξεζε κε ζάλαην ην λεαξό, κε ηελ ελέξγεηα ηνπ νπνίνπ είραλ ηξαπεί νη ερζξνί ζε θπγή. 2α) corvum: νλνκαζηηθή εληθνύ > corvus tenens: αθαηξεηηθή εληθνύ > tenente (ηξνπ. κηρ.) milibus: γεληθή πιεζπληηθνύ > milium sestertium: θιεηηθή εληθνύ > sestertie avis: αθαηξεηηθή εληθνύ > ave / avi parem: αθαηξ. εληθνύ & γελ. πιεζπλη. > pari & parium singularis: αηηηαηηθή & αθαηξεη. εληθνύ > singulare & singulari eventu: γεληθή εληθνύ > eventus virtute: γεληθή πιεζπληηθνύ > virtutum/-ium viribus: αηηηαηηθή εληθνύ > vim certamen: αηηηαηηθή πιεζπληηθνύ > certamina fortior: αθαηξεη. εληθνύ & γελ. πιεζπλη. > fortiore & fortiorum 2β) quidam: αηηηαηηθή εληθνύ > quendam haec: γεληθή πιεζπληηθνύ > horum id: αηηηαηηθή εληθνύ > id suis: δνη. εληθνύ & αηηηαη. πιεζ. > suae & suas cuius: αηηηαη. πιεζπληηθνύ > quos 2γ) plus plurimum, diutius diutissime, fortis - fortissimus 2δ) (β) ζπκπεξαζκαηηθόο ζύλδεζκνο 2ε) rediret: α πιεζ. ππνηαθηηθήο ελεζηώηα > redeamus doceret: γ πιεζ. νξηζηηθήο ππεξζπληειίθνπ > docuerant

4 solebat: κεηνρέο όισλ ησλ ρξόλσλ > ελεζηώηαο: solens,-ntis / κέιινληαο: soliturus-a-um / παξαθείκελνο: solitus-a-um congrediamur: β εληθό νξηζηηθήο ελεζηώηα > congrederis, -re δνηηθή γεξνπλδίνπ > congrediendo cernatur: ηνλ ίδην ηύπν ζηνλ παξαθείκελν > conspectum sit confisus: απαξέκθαηα κέιι. & παξαθ. > confisurum esse & confisum esse ruit: γ ελ. ππνη. κέιινληα > ruiturus sit spoliavit: α εληθό ππνη. παξαηαηηθνύ > spoliarem revertisset: β πιεζ. πξνζη. ελεζηώηα > revertimini fugati erant: β ελ. νξηζη. & ππνη. ελεζηώηα > fugaris & fugeris 3α) Δεπηεξεύνπζεο πξνηάζεηο. - ut corvum doceret parem salutationem: δεπηεξεύνπζα βνπιεηηθή πξόηαζε σο έκκεζν αληηθείκελν ζην ξήκα incitavit. Εηζάγεηαη κε ην βνπιεηηθό ζύλδεζκν ut, γηαηί είλαη θαηαθαηηθή. Εθθέξεηαη κε ππνηαθηηθή, γηαηί ην πεξηερόκελό ηεο είλαη απιώο επηζπκεηό, θαη ζπγθεθξηκέλα κε ππνηαθηηθή παξαηαηηθνύ (doceret), γηαηί εμαξηάηαη από ξήκα ηζηνξηθνύ ρξόλνπ (incitavit) θαη αλαθέξεηαη ζην παξειζόλ. Έρνπκε ηδηνκνξθία ζηελ αθνινπζία ησλ ρξόλσλ, γηαηί ε βνύιεζε είλαη ηδσκέλε ηε ζηηγκή πνπ εκθαλίδεηαη ζην κπαιό ηνπ νκηιεηή (ζπγρξνληζκόο ηεο θύξηαο κε ηε δεπηεξεύνπζα) θαη όρη ηε ζηηγκή ηεο πηζαλήο πξαγκαηνπνίεζήο ηεο. - quanto miles Latinus Romano virtute antecellat: δεπηεξεύνπζα πιάγηα εξσηεκαηηθή πξόηαζε κεξηθήο άγλνηαο. Λεηηνπξγεί σο ππνθείκελν ηνπ απξνζώπνπ ξήκαηνο cernatur. Εηζάγεηαη κε ηελ εξσηεκαηηθή αλησλπκία quanto, εθθέξεηαη κε ππνηαθηηθή, γηαηί ζεσξείηαη όηη ε εμάξηεζε δίλεη ππνθεηκεληθή ρξνηά ζην πεξηερόκελν ηεο πξόηαζεο, θαη κάιηζηα ρξόλνπ ελεζηώηα, επεηδή εμαξηάηαη από αξθηηθό ρξόλν (cernatur) θαη δειώλεη ην ζύγρξνλν ζην παξόλ. 3β) ei: αληηθείκελν ζην occurrit. victor: παξάζεζε ζην Caesar. Caesaris: γεληθή ηνπ ελδηαθεξνκέλνπ πξνζώπνπ ζην interfuit. sestertium: γεληθή δηαηξεηηθή (ή ηνπ πεξηερνκέλνπ) ζην milibus. eventu: αθαηξεηηθή πνπ δειώλεη ζεκείν εθθίλεζεο γηα εθηίκεζε, θξίζε ζην cernatur. quanto: αθαηξεηηθή ηνπ κέηξνπ ή ηεο δηαθνξάο ζην antecellat. viribus: αθαηξεηηθή ηνπ κέζνπ ζην confisus. armis: αθαηξεηηθή ηνπ ρσξηζκνύ ζην spoliavit. morte: αθαηξεηηθή ηεο πνηλήο ζην multavit 4α) ave/avi non respondente, in castra reversus 4β) Paulo post filium eius dux hostium his verbis proelio lacessivit. 4γ) quam hostis / per quem 4δ) Μea multum interfuit corvum emere. 4ε) Doceam corvum parem salutationem!

5 4ζη) Dux hostium incitavit adulescentem ut congrederentur ut singularis proelii eventu cerneretur, quanto miles Latinus Romano virtute antecelleret.