Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Παρασκευή 18 Νοεμβρίου Ελληνική Οικονομία

Transcript

1 Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Παρασκευή 18 Νοεμβρίου 216 Ελληνική Οικονομία Οι ανακοινώσεις της ΕΛΣΤΑΤ επιβεβαίωσαν την προσδοκία για ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας από το τρίτο τρίμηνο του τρέχοντος έτους με ισχυρότερο του αναμενομένου ρυθμό μεγέθυνσης 1,5% σε ετήσια βάση και,5% σε τριμηνιαία βάση, ως αποτέλεσμα των υψηλών επιδράσεων βάσεως (base effects), όπως εμφαίνονται στη σκιασμένη περιοχή στο Γράφημα 1. Στο αντίστοιχο τρίτο τρίμηνο του 215 το ΑΕΠ μειώθηκε κατά 2,2% σε ετήσια βάση, σύμφωνα με τις αναθεωρημένες εκτιμήσεις, ενώ συνολικά στο εννεάμηνο του 216, το ΑΕΠ παρέμεινε αμετάβλητο (%), έναντι πτώσεως κατά,6% στην αντίστοιχη περίοδο του 215. Είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικό το γεγονός ότι η ανθεκτικότητα της ελληνικής οικονομίας σε όρους ακαθάριστου εγχωρίου προϊόντος συνδυάζεται με τη σταδιακή μείωση του ποσοστού ανεργίας σε 23,4% του εργατικού δυναμικού τον Αύγουστο του 216 από 24,6% και 26,2% τον Αύγουστο του 215 και 214 αντίστοιχα, όπως προκύπτει με βάση τα εποχικά διορθωμένα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ στο πλαίσιο της Έρευνας Εργατικού Δυναμικού για άτομα ηλικίας ετών. Τούτο προσδιορίσθηκε εν πολλοίς από την αύξηση του αριθμού των απασχολουμένων όπως απεικονίζεται στο Γράφημα 2. Η ανωτέρω εξέλιξη βελτίωσε τον Δείκτη Οικονομικής Εξάρτησης, ο οποίος μετρά πόσα άτομα, που δεν συμμετέχουν στην παραγωγική διαδικασία (άνεργοι και μη οικονομικά ενεργός πληθυσμός) αντιστοιχούν σε κάθε απασχολούμενο. Ο εν λόγω δείκτης μειώθηκε στο οκτάμηνο του 216 σε 1,2 από 1,26 το αντίστοιχο διάστημα του 215, 1,31 το 214 και 1,33 το 213. Επισημαίνεται, ωστόσο, ότι ο δείκτης αυτός διαμορφώνεται στα μέσα του τρέχοντος έτους στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στη Ζώνη του Ευρώ σε πολύ χαμηλότερο επίπεδο (,7 και,74 αντίστοιχα). Ο υψηλός δείκτης οικονομικής εξάρτησης συνιστά σε μεσομακροπρόθεσμο ορίζοντα το κυριότερο πρόβλημα της ελληνικής οικονομίας, η αντιμετώπιση του οποίου θα πρέπει να αποτελέσει της βάση της σχεδιαζόμενης οικονομικής πολιτικής. Και τούτο διότι επηρεάζει (α) τις παραγωγικές ικανότητες της χώρας αποδυναμώνοντας το βασικό της παραγωγικό συντελεστή και (β) τη βιωσιμότητα του ασφαλιστικού συστήματος και κράτους πρόνοιας, αφού προσδιορίζει το ύψος των εισφορών προς αυτό όπως και το ύψος των χρηματοδοτικών αναγκών του (συντάξεις, επιδόματα ανεργίας κλπ). Γράφημα 2. Απασχόληση, Ανεργία και Δείκτης χιλ. άτομα 1,33 Οικονομικής Εξάρτησης 15 1,31 1,26 1, Αυγ-13 Φεβ-14 Αυγ-14 Φεβ-15 Αυγ-15 Φεβ-16 Αυγ-16 Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ Είναι συνεπώς σημαντική η επάνοδος της ελληνικής οικονομίας σε αναπτυξιακή τροχιά να συνδυασθεί με ισχυρότερους ρυθμούς αυξήσεως της απασχόλησης και μείωσης της ανεργίας. Το ερώτημα είναι εάν ο ρυθμός ανάπτυξης που προβλέπει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο συνιστούν, πέραν από αναγκαία, και ικανή συνθήκη για μία πορεία σύγκλισης του ελληνικού δείκτη εξάρτησης προς τα ευρωπαϊκά δεδομένα. Οι εκτιμήσεις μας για το πώς θα επιμερισθεί η προβλεπόμενη οικονομική μεγέθυνση μεταξύ της δυναμικής της απασχόλησης και της παραγωγικότητας της εργασίας απεικονίζονται στο Γράφημα 3 1. Συγκεκριμένα, ένας προσδοκώμενος ρυθμός μεγέθυνσης περί το 2,5% το 217 αναμένεται να προέλθει κατά 2,2% από την αύξηση της απασχόλησης και μόνο κατά το 5 Δείκτης Οικονομικής Εξάρτησης, οκτάμηνα Ετήσια Μεταβολή Αριθμού Απασχολουμένων, αρ.άξονας Ποσοστό Ανεργίας, δεξιός άξονας Γράφημα 3. Επιμερισμός της Οικονομικής Μεγέθυνσης 217/218: Απασχόληση ή/και Παραγωγικότητα (% ετήσιες μεταβολές) % % 2% 1% % -1% -2% Γράφημα 1. Ρυθμός μεταβολής του ΑΕΠ σε % ετήσια και τριμηνιαία μεταβολή (εποχικώς διορθωμένα στοιχεία) -5-1 απασχόληση παραγωγικότητα (ανά άτομο) παραγωγικότητα (ανά ώρα εργασίας) Ι ΙΙ ΙΙΙ ΙV Ι ΙΙ ΙΙΙ ΙV Ι ΙΙ ΙΙΙ ΙV Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ, προβλέψεις Alpha Bank Προβλέψεις για την % μεταβολή της απασχόλησης και της παραγωγικότητας 217 π 218 π -3% I II III IV I II III IV I II III % τριμηνιαίες μεταβολές % ετήσιες μεταβολές Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ 1 Εάν ορίσουμε συμβατικά την παραγωγικότητα της εργασίας ως τον λόγο του ΑΕΠ προς τον αριθμό των απασχολουμένων τότε το παραγόμενο προϊόν στη χώρα ορίζεται ουσιαστικά ως το γινόμενο της συνολικής απασχόλησης επί της παραγωγικότητας της εργασίας. Κατά συνέπεια, η ποσοστιαία μεταβολή του ΑΕΠ, δηλαδή ο ρυθμός μεγέθυνσης μπορεί να επιμεριστεί σε δύο τμήματα, την ποσοστιαία μεταβολή της απασχόλησης και τη ποσοστιαία μεταβολή της παραγωγικότητας.

2 υπόλοιπο,3% από τη βελτίωση της παραγωγικότητας. Η ίδια περίπου αναλογία αναμένεται να επικρατήσει και το 218 (ρυθμός μεγέθυνσης 3,%, αύξηση της απασχόλησης 2,3%, αύξηση παραγωγικότητας,7%), ενώ αναμένεται να αρχίσει να αντιστρέφεται υπέρ της παραγωγικότητας από το 219 και μετά, λόγω της αναβαθμισμένης υποδομής που θα συντελεσθεί με την αύξηση επενδύσεων σε μηχανολογικό εξοπλισμό και κατασκευές τη διετία , εξέλιξη που θα έχει θετικές επιδράσεις στην παραγωγικότητα της εργασίας. Οι ανωτέρω εκτιμήσεις για την αύξηση της απασχόλησης και το ρυθμό μεγέθυνσης δύνανται να οδηγήσουν το ποσοστό ανεργίας σε επίπεδα χαμηλότερα του 1/5 του εργατικού δυναμικού στο τέλος της επομένης διετίας. Αγορά Εργασίας στο οκτάμηνο του 216: Αυξήθηκε οριακά το ποσοστό ανεργίας στο 23,4% του εργατικού δυναμικού τον Αύγουστο του 216, έναντι 23,3% τον Ιούλιο 216, από 24,6% και 26,2% τον Αύγουστο του 215 και 214 αντίστοιχα-όπως προκύπτει από τα μηνιαία και εποχικά διορθωμένα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ στο πλαίσιο της Έρευνας Εργατικού Δυναμικού για άτομα ηλικίας ετών. Ο αριθμός των ανέργων αυξήθηκε κατά,2% σε μηνιαία βάση, αλλά υποχώρησε κατά 5,% σε ετήσια, έναντι ωστόσο μείωσης κατά 6,1% σε 12- μηνη βάση τον Ιούλιο. 5% 4% 3% 2% 1% % -1% Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ Ετήσια % Μεταβολή του Αριθμού των Ανέργων και Ποσοστό Ανεργίας Αύγουστος 216: 23,4% % ετήσια μεταβολή αριθμού ανέργων, αριστερός άξονας Ποσοστό Ανεργίας, δεξιός άξονας 29% 27% 25% 23% 21% 19% 17% 15% Παράλληλα, αυξήθηκε ο αριθμός των απασχολουμένων κατά 1,6% τον Αύγουστο, έναντι μεγαλύτερης αύξησης κατά 2,% τον Ιούλιο, με αποτέλεσμα την αναφερόμενη άνοδο του ποσοστού ανεργίας. Παράλληλα, το εργατικό δυναμικό σημείωσε μηδενική μεταβολή, ενώ μειώθηκε ο μη ενεργός αλλά ικανός για εργασία πληθυσμός κατά 36,4 χιλ. τον Αύγουστο 216, σε ετήσια βάση. Σε όρους εντούτοις οκταμήνου, το ποσοστό ανεργίας μειώθηκε αισθητά στο 23,7%, έναντι 25,3% και 26,8% στα αντίστοιχα οκτάμηνα του 215 και 214. Ταυτόχρονα αυξήθηκε αισθητά το ποσοστό απασχόλησης στο 45,5% στο οκτάμηνο του 216 από 44,2% στο οκτάμηνο του 215, υποδεικνύοντας ότι η οικονομία δύναται πλέον να δημιουργεί νέες θέσεις εργασίας. Αναφορικά με τη σύνδεση ανεργίας και ηλικίας, επισημαίνεται η μείωση του ποσοστού ανεργίας, τον Αύγουστο του 216, έναντι του Αυγούστου 215 σε όλες τις ηλικιακές ομάδες, πλην των και ετών. Συγκεκριμένα, στην ηλικιακή ομάδα των ετών (μειώθηκε σε 46,5% από 48,3%), των ετών (σε 3,2% από 3,9%), στην ομάδα των ετών (σε 19,9% από 21,9%) και στο διάστημα τάξεως των ετών (σε 18,8% από 2,1%). Τέλος στην κρίσιμη ηλικία των νέων 2-29 ετών το ποσοστό ανεργίας (σε όρους τριμήνου) μειώθηκε στο 37,3% του εργατικού τους δυναμικού στο δεύτερο τρίμηνο του 216, έναντι 39,9% στο αντίστοιχο τρίμηνο του 215 και 44,2% συνολικά το 214. Σε γεωγραφικό επίπεδο, ανάμεσα στις επτά αποκεντρωμένες διοικήσεις, τρείς εξ αυτών έχουν υψηλότερο από το μέσο ποσοστό ανεργίας της χώρας. Συγκεκριμένα πρόκειται για την Θεσσαλία-Στερεά Ελλάδα και Μακεδονία-Θράκη με 25,% εκάστη και την Ήπειρο-Δυτική Μακεδονία με ποσοστό ανεργίας 26,3% Αντίθετα, σημαντικά μικρότερο έναντι του συνόλου διαμορφώθηκε το ποσοστό ανεργίας στα Νησιά του Αιγαίου (19,5%), ενώ στην Αττική (23,2%) το ποσοστό ανεργίας διαμορφώνεται χαμηλότερα του μέσου όρου της χώρας (23,4%). Οι βραχυπρόθεσμες προοπτικές της απασχόλησης, σύμφωνα με τον ΙΟΒΕ είναι ευοίωνες, αφού: Στη Βιομηχανία βελτιώθηκε ο δείκτης των προβλέψεων για την απασχόληση, μεταβαλλόμενος μάλιστα σε θετικό επίπεδο (Οκτώβριος: +,6, Σεπτέμβριος 216:-4,2, Αύγουστος 216:-9,). Ενισχύθηκαν επίσης σημαντικά οι προβλέψεις: (α) Στο Λιανικό Εμπόριο (Οκτώβριος 216: +12,, Σεπτέμβριος 216: -1,8, Αύγουστος 216:+7,5), (β) Στις Κατασκευές μεταστράφηκαν σε έντονα θετικό πρόσημο (Οκτώβριος 216: +59,2, Σεπτέμβριος 216:-47, Αύγουστος 216:-35,9) και (γ) Στις Υπηρεσίες που σημειώθηκε μείωση των αρνητικών προβλέψεων για την απασχόληση (Οκτώβριος 216: -6,8, Σεπτέμβριος 216:-1,6, Αύγουστος 216:-5,8). Ροές Μισθωτής Εργασίας στον Ιδιωτικό Τομέα: Συνεχίζεται η εικόνα βελτίωσης της αγοράς εργασίας και στο δεκάμηνο του 216, παρά την αρνητική 2

3 εξέλιξη του Οκτωβρίου, όπως συνάγεται από το πληροφοριακό σύστημα ΕΡΓΑΝΗ του Υπουργείου Εργασίας. Συγκεκριμένα, ο αριθμός των προσλήψεων στο δεκάμηνο του 216 ανήλθε σε 1.83,5 χιλ. άτομα έναντι 1.525,3 χιλ. ατόμων στην αντίστοιχη περίοδο του 215, σημειώνοντας σημαντική αύξηση κατά 35,1 χιλ. άτομα (+2,%), έναντι αύξησης κατά 154,5 χιλ. άτομα (+14,%) στην αντίστοιχη περίοδο του 215. Η καθαρή ροή της μισθωτής απασχόλησης στον ιδιωτικό τομέα αυξήθηκε κατά 162,8 χιλ. νέες θέσεις μισθωτής εργασίας στο δεκάμηνο του 216, έναντι 116,5 χιλ. θέσεων στο δεκάμηνο του 215, υπερβαίνοντας κατά 46,2 χιλ. θέσεις την καθαρή ροή που σημειώθηκε στο δεκάμηνο του Καθαρή Ροή της Mισθωτής Aπασχόλησης στον Iδιωτικό Tομέα σε χιλ., Ιανουάριος - Οκτώβριος Πηγή: Σύστημα ΕΡΓΑΝΗ Προσλήψεις Καθαρή Ροή Απασχόλησης Απολύσεις Σημειώνεται ότι το θετικό ισοζύγιο προσλήψεωναποχωρήσεων των 162,8 χιλ. του δεκαμήνου 216 συνιστά την υψηλότερη επίδοση δεκαμήνου έτους από το 21 μέχρι σήμερα. Ωστόσο, σε επίπεδο μηνός, τον Οκτώβριο του 216 οι αναγγελίες προσλήψεων αυξήθηκαν κατά 185,9 χιλ. άτομα, έναντι 268,7 χιλ. των αποχωρήσεων, με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί αρνητικό ισοζύγιο νέων θέσεων μισθωτής απασχόλησης κατά 82,8 χιλ. χιλ., έναντι μικρότερου αρνητικού ισοζυγίου 56,5 χιλ. θέσεων που χάθηκαν τον Οκτώβριο του 215. Η δυναμική για πιθανότητα εύρεσης εργασίας των νέων ετών στοιχειοθετείται από τα στοιχεία του δεκαμήνου του 216. Συγκεκριμένα, εν λόγω νέοι καταλαμβάνουν το 29,6% των νέων θέσεων μισθωτής απασχόλησης στον ιδιωτικό τομέα μολονότι αποτελούν το 11,5% του συνόλου των ανέργων. Ταυτόχρονα στην νεανική ηλικιακή ομάδα ετών αναλογεί το 18,% των νέων θέσεων εργασίας αν και συνιστούν το 15,2% του συνόλου των ανέργων. Η ανισότητα αντιστρέφεται καθώς στην ηλικιακή ομάδα 3-44 έτη ενώ αναλογεί το 33,8% των νέων θέσεων εργασίας, συμμετέχει το 4,3% του συνόλου των ανέργων. Παράλληλα η ομάδα έτη αντιπροσωπεύει το 18,9% των νέων θέσεων εργασίας ενώ αναλογεί στο 32,2% του συνόλου των ανέργων. Πίνακας: Μερίδια Ανέργων & Νέων Θέσεων Εργασίας ανά Ηλικιακή Ομάδα Ηλικία Άνεργοι 2Q 216 Νέες Θέσεις Εργασίας 1Μ ,5% 29,6% ,2% 18,% ,3% 33,8% ,2% 18,9% Σύνολο 1,% 1,% Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ, ΕΡΓΑΝΗ Επισημαίνεται ότι λόγω των ευέλικτων μορφών εργασίας, η εκ περιτροπής απασχόληση αντιστοιχεί στο 39,8% των νέων προσλήψεων, έναντι 37,1% που αναλογούσε στο αντίστοιχο δεκάμηνο του 215. Μειώθηκε εντούτοις το σημαντικά το 216 το ποσοστό της μερικής απασχόλησης στο 14,4%, των προσλήψεων, έναντι 18,2% στο δεκάμηνο 215 και αφετέρου αυξήθηκε το ποσοστό της πλήρους απασχόλησης στο 45,8% στο δεκάμηνο του 216, από 44,7% στο αντίστοιχο διάστημα του 215. Αξίζει πάντως να σημειωθεί, ότι συνολικά το 21 εκ των νέων προσλήψεων το 66,9% αφορούσε σε πλήρη απασχόληση, το 26,1% σε μερική και το 6,9% μοιραζόταν την εκ περιτροπής εργασία. Διαμόρφωση του πληθωρισμού: O πληθωρισμός (Εθνικός Δείκτης Τιμών) εξακολουθεί να διαμορφώνεται σε αρνητικό έδαφος από τον Μάρτιο του 213 αν και βελτιώθηκε τον Οκτώβριο σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα. Φαίνεται ότι η χαμηλή ζήτηση σε συνάρτηση με τις χαμηλές τιμές πετρελαίου υπεραντιστάθμισαν τις πληθωριστικές πιέσεις από την έμμεση φορολογία διατηρώντας τον πληθωρισμό σε αρνητικό επίπεδο. Συγκεκριμένα, ο αποπληθωρισμός αποκλιμακώθηκε στο -,5% τον Οκτώβριο, από -1,% τον Σεπτέμβριο του 216, -,9% τον Αύγουστο 216, έναντι -,9% τον Οκτώβριο του 215. Αναφορικά με τον Εθνικό Δείκτη Τιμών Καταναλωτή η επίπτωση πετρελαίου θέρμανσης και κίνησης, της βενζίνης και του φυσικού αερίου στις τιμές του Οκτωβρίου 216 ήταν θετική κατά,26 εκατοστιαίες μονάδες, για πρώτη φορά από τον Οκτώβριο του 213. Αντίθετα, η επίπτωση του πετρελαίου θέρμανσης και κίνησης, της βενζίνης και του φυσικού αερίου στις τιμές του Σεπτεμβρίου 216 ήταν αρνητική κατά,72 εκατοστιαίες μονάδες. Η αυξητική επίδραση του ενεργειακού κόστους στον Γενικό Δείκτη Τιμών οφείλεται πρωτίστως στην αύξηση του ειδικού φόρου κατανάλωσης στο 3

4 Μαρ-12 Ιουν-12 Σεπ-12 Δεκ-12 Μαρ-13 Ιουν-13 Σεπ-13 Δεκ-13 Μαρ-14 Ιουν-14 Σεπ-14 Δεκ-14 Μαρ-15 Ιουν-15 Σεπ-15 Δεκ-15 Μαρ-16 Ιουν-16 Σεπ-16 Ιουλ-12 Οκτ-12 Ιαν-13 Απρ-13 Ιουλ-13 Οκτ-13 Ιαν-14 Απρ-14 Ιουλ-14 Οκτ-14 Ιαν-15 Απρ-15 Ιουλ-15 Οκτ-15 Ιαν-16 Απρ-16 Ιουλ-16 Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων πετρέλαιο θέρμανσης, το οποίο είχε και την μεγαλύτερη θετική επίπτωση κατά,2 εκατοστιαίες μονάδες τον Οκτώβριο 216 από αρνητική επίπτωση,56 εκατοστιαίες μονάδες τον Σεπτέμβριο 216. Σημειώνεται ότι οι αυξήσεις στους φόρους που επιβάρυναν το κόστος ενέργειας για τα νοικοκυριά αφορούν στον Ειδικό Φόρο Κατανάλωσης επί του πετρελαίου θέρμανσης στα,28 ευρώ το λίτρο από,23 ευρώ που ψηφίστηκε τον Μάιο του 216, αλλά τέθηκε σε ισχύ από τις και ο Φόρος Προστιθέμενης Αξίας που αυξήθηκε στο 24% από 23% που εφαρμόσθηκε από τον Ιούνιο του 216. Αντίθετα αρνητική ήταν η επίπτωση κατά,4 εκατοστιαίες μονάδες στον πληθωρισμό από τη μείωση που σημειώθηκε στις τιμές ενοικίων και κατά,33 εκατοστιαίες μονάδες από τη μείωση που σημειώθηκε στις τιμές τροφίμων. 3,% 2,% 1,%,% -1,% -2,% -3,% Εξέλιξη Τιμών Αγαθών και Υπηρεσιών % ετήσιες μεταβολές Σεπτέμβριο 216 και -2,% τον Οκτώβριο 215. Τέλος, ο δομικός εναρμονισμένος πληθωρισμός διαμορφώθηκε στο +,9% τον Οκτώβριο από +,7% τον Σεπτέμβριο, γεγονός που οφείλεται κυρίως στην αύξηση των τιμών του τομέα των υπηρεσιών. Η Ιδιωτική Κατασκευαστική Δραστηριότητα στο 8μηνο 216: Η ιδιωτική οικοδομική δραστηριότητα (ΕΛΣΤΑΤ, σε κατοικήσιμα και μη κτίρια και σε m 3 ) αυξήθηκε σημαντικά κατά 65,5%, σε ετήσια βάση, τον Αύγουστο 216 (όπως σημαντικά κατά 36% αυξήθηκε και τον Ιούλιο, λόγω κυρίως αποτελέσματος βάσης), έναντι μείωσης κατά 27,8% τον Αύγουστο του % 8% 6% 4% 2% % -2% -4% -6% -8% -1% Όγκος Οικοδομικής Δραστηριότητας χιλ. m ,% -5,% Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ Δείκτης Αγαθών Δείκτης Υπηρεσιών Από την ανάλυση των επιμέρους δεικτών αγαθών και υπηρεσιών προκύπτει ότι: α) Η μεταβολή του δείκτη τιμών των υπηρεσιών ήταν θετική (+,2% τον Οκτώβριο του 216), λόγω της αύξησης της φορολογικής επιβάρυνσης το 216. Επισημαίνεται η θετική επίπτωση κατά,13 εκατοστιαίες μονάδες της κατηγορίας «εστιατόριαζαχαροπλαστεία» και,2 στα αεροπορικά εισιτήρια. β) Η μεταβολή του δείκτη τιμών των αγαθών βρίσκεται σε αρνητικό πρόσημο (-1,%) τον Οκτώβριο επηρεασμένη κυρίως από την αρνητική επίπτωση των τιμών των τροφίμων και της ένδυσηςυπόδησης. Όσον αφορά στις βασικές κατηγορίες αγαθών επισημαίνεται η μείωση του δείκτη τιμών, σε ετήσια βάση, των νωπών φρούτων (-13,1%), των λαχανικών (-4,7%), των γαλακτοκομικών-αυγών (- 2,1%), της ένδυσης και υπόδησης (-2,2%). γ) Ο δομικός πληθωρισμός, ο οποίος εξαιρεί τις τιμές των οπωροκηπευτικών και καυσίμων, παραμένει σε αρνητικό έδαφος, στο -,5% τον Οκτώβριο από -,3% τον Σεπτέμβριο του 216 και από -,2% τον Αύγουστο του 216. Επίσης, ο εναρμονισμένος πληθωρισμός επανήλθε σε θετικό πρόσημο στο +,6% τον Οκτώβριο του 216, από -,1% τον Σεπτέμβριο και +,4% τον Αύγουστο. Χωρίς την επίπτωση των φόρων ο Γενικός Δείκτης βρίσκεται οριακά σε αρνητικό έδαφος -,1% τον Οκτώβριο από -,8% τον Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ Όγκος (σε χιλ. κυβ.μέτρα), δεξ. άξονας % ετήσια μεταβολή, αριστ. άξονας κινητός μέσος 6 μηνών Σε επίπεδο οκταμήνου η ιδιωτική κατασκευαστική δραστηριότητα (σε όγκο m 3 ) μειώθηκε κατά 8,4%, σε ετήσια βάση, στο οκτάμηνο του 216, έναντι μείωσης κατά 1,1% στην αντίστοιχη περίοδο του 215. Επίσης σε όρους αριθμού αδειών, τον Αύγουστο 216 η οικοδομική δραστηριότητα αυξήθηκε κατά 16,%, σε ετήσια βάση, έναντι μείωσης κατά 11,% στον αντίστοιχο μήνα του 215. Ωστόσο, ο αριθμός των ιδιωτικών οικοδομικών αδειών μειώθηκε κατά 8,% στο οκτάμηνο 216, έναντι οριακής μείωσης κατά,8% στο οκτάμηνο του 215. Παρατηρείται ότι το επίπεδο της ιδιωτικής κατασκευαστικής δραστηριότητας έχει καταστεί τόσο χαμηλό, ώστε αρκεί η έκδοση μικρού αριθμού οικοδομικών αδειών προκειμένου να επηρεάσει την εξέλιξη μιας περιφέρειας ή και όλης της χώρας. Η εικόνα του κλάδου των ιδιωτικών κατασκευών καταδεικνύεται και από την πτώση της κατασκευής νέων κατοικιών. Είναι ενδεικτικό ότι στο πρώτο εξάμηνο του 216 (τελευταία διαθέσιμα στοιχεία) ολοκληρώθηκαν μόλις 4.55 οικιστικές μονάδες, έναντι στο πρώτο εξάμηνο του 215. Σημειώνεται ότι τον Ιούνιο 216 κατασκευάστηκαν μόνο 769 ιδιωτικές κατοικίες στην Ελλάδα, από 953 τον ίδιο μήνα του 215. Η ΕΛΣΤΑΤ χρησιμοποιεί και τον τριμηνιαίο Δείκτη Παραγωγής στις Κατασκευές, που καλύπτει όλες τους τομείς στις κατασκευές (πάσης φύσεως ιδιωτικά 4

5 κτίρια και έργα πολιτικού μηχανικού) από τις σημαντικές εταιρείες του κατασκευαστικού κλάδου, προκειμένου να αξιολογηθεί η πορεία του κατασκευαστικού κλάδου. μονάδες τον Οκτώβριο από 46,6 τον Σεπτέμβριο, έναντι 32,6 μονάδες τον Οκτώβριο του Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ Αριθμός Νέων Κατοικιών Εξάμηνο κάθε έτους 4.55 Συγκεκριμένα, ο δείκτης παραγωγής στις κατασκευές αυξήθηκε κατά 9,7% στο δεύτερο τρίμηνο του 216 (τελευταία διαθέσιμα στοιχεία), σε ετήσια βάση, έναντι ανόδου κατά 6,3% την αντίστοιχη περίοδο του 215, λόγω της επιτάχυνσης των έργων βασικής υποδομής. Από τις συνιστώσες μεταβλητές του δείκτη, ο δείκτης παραγωγής έργων πολιτικού μηχανικού αυξήθηκε σημαντικά κατά 11,4% στο δεύτερο τρίμηνο του 216, έναντι μείωσης κατά 1,% στο δεύτερο τρίμηνο του 215, ενώ και ο δείκτης παραγωγής ιδιωτικών οικοδομικών έργων αυξήθηκε κατά 7,7% στο δεύτερο τρίμηνο 216, από αύξηση 16,8% στο αντίστοιχο τρίμηνο του 215. Ωστόσο, σε επίπεδο εξαμήνου η παραγωγή στις κατασκευές σημείωσε μικρότερες επιδόσεις έναντι του 215. Συγκεκριμένα ο δείκτης παραγωγής στις κατασκευές σημείωσε μικρή άνοδο κατά,3% (πρώτο εξάμηνο 215: +22,3%), η δραστηριότητα στις ιδιωτικές κατασκευές αυξήθηκε κατά 2,7% (πρώτο εξάμηνο 215: +24,2%), ενώ στις κατασκευές έργων υποδομής μειώθηκε κατά 1,5% (πρώτο εξάμηνο 215: +2,8%). Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι, σύμφωνα με τους Εθνικούς Λογαριασμούς (ΕΛΣΤΑΤ), το προϊόν του συνόλου του κατασκευαστικού τομέα (σε σταθερές τιμές) μειώθηκε στο πρώτο εξάμηνο του 216 κατά,1%, σε ετήσια βάση, έναντι πτώσης κατά 2,2% στο αντίστοιχο εξάμηνο του 215, με αποτέλεσμα ο κλάδος των κατασκευών να αντιπροσωπεύει μόλις το 2,2% της συνολικής προστιθέμενης αξίας της οικονομίας. Στην εξέλιξη της οικοδομικής δραστηριότητας η ζήτηση από το εξωτερικό δεν φαίνεται να έχει κάποια αξιόλογη συμβολή, δεδομένου ότι η εισροή κεφαλαίων για αγορά ακινήτων από το εξωτερικό διαμορφώθηκε στα 122,3 εκατ. στο οκτάμηνο του 216 παρουσιάζοντας έτσι αύξηση κατά 4,6% σε ετήσια βάση, έναντι μείωσης κατά 23,8% στο οκτάμηνο του 215. Τέλος, σύμφωνα με το ΙΟΒΕ, ο δείκτης προσδοκιών στο σύνολο των ιδιωτικών κατασκευών παρουσιάζει έντονες μεταπτώσεις, αυξήθηκε πάντως στις 74,1 Το Brexit και το αποτέλεσμα των προεδρικών εκλογών στις ΗΠΑ άρχισαν να προβληματίζουν έντονα τον πολιτικό κόσμο της Ευρώπης και να προκαλούν έντονη νευρικότητα στην διεθνή επενδυτική κοινότητα. Μετά τις προεδρικές εκλογές στις ΗΠΑ, η σημαντικότερη πολιτική πρόκληση για την Ευρώπη αλλά και τους επενδυτές, αποτελεί το δημοψήφισμα της 4ης Δεκεμβρίου στην Ιταλία για την συνταγματική μεταρρύθμιση. Το δημοψήφισμα αφορά, κυρίως στον περιορισμό του ρόλου της Γερουσίας μέσω της μείωσης του αριθμού των Γερουσιαστών, την αλλαγή των διαδικασιών για την εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας και τον περιορισμό των δικαιοδοσιών των περιφερειών. Το ισχύον πολιτικό σύστημα, δίνει στα δύο κοινοβουλευτικά σώματα Γερουσία και Βουλή Αντιπροσώπων ίσες εξουσίες, με αποτέλεσμα να παρεμποδίζεται το νομοθετικό έργο και κατά συνέπεια να καθυστερεί η υιοθέτηση διαρθρωτικών αλλαγών με σημαντικές οικονομικές συνέπειες. Ωστόσο, ο πρωθυπουργός της Ιταλίας στο πρόσφατο παρελθόν έχει αφήσει να εννοηθεί ότι σε περίπτωση που το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος αποβεί αρνητικό, ο ίδιος θα παραιτηθεί από την πρωθυπουργία. Στο ενδεχόμενο παραίτησης του Ιταλού πρωθυπουργού είναι σαφές ότι θα υπάρξει πολιτική αστάθεια στην Ιταλία ικανή να δρομολογήσει πολιτικές εξελίξεις, με σοβαρό αντίκτυπο στη δομή της Ευρωζώνης, ενώ θα συμβάλει για μακρό χρονικό διάστημα στη διατήρηση της ευνοιοκρατίας. Η ψήφος αποτελεί ψήφο εμπιστοσύνης για την κυβέρνηση της Ιταλίας και το μεταρρυθμιστικό όραμα που ενστερνίζεται ο Ιταλός πρωθυπουργός. Ο Ιταλικός τύπος την τρέχουσα εβδομάδα κάνει αναφορά σε μια ιδιαιτέρως σημαντική πολιτική πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και συγκεκριμένα του προέδρου της Jean Claude Juncker. Σύμφωνα με την πρόταση-σχέδιο ζητείται η διακοπή της λιτότητας για μια διετία και ταυτόχρονα η ενίσχυση των δημοσίων επενδύσεων σε χώρες όπως η Γερμανία, η Ολλανδία, η Μάλτα, οι οποίες μπορούν να υποστηρίξουν μια τέτοια κίνηση, προκειμένου να ενισχυθεί περεταίρω η αναπτυξιακή διαδικασία. Όσον αφορά σε χώρες, όπως η Ισπανία, η Ιταλία και η Γαλλία, προτείνεται μια προσωρινή χαλάρωση των δημοσιονομικών περιορισμών που ισχύουν σήμερα, 5

6 ώστε να προβούν σε αύξηση δαπανών με πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα εντός της οικονομίας. Ενδεχομένως, κάποιοι να αιτιολογήσουν την κίνηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ως μια κίνηση στήριξης στο πρόσωπο του πρωθυπουργού της Ιταλίας ενόψει του δημοψηφίσματος της 4 ης Δεκεμβρίου, επειδή οι πρόσφατες δημοσκοπήσεις στο σύνολο τους επιβεβαιώνουν την επικράτηση του "Όχι" έναντι του "Ναι" με περιθώριο που κυμαίνεται μεταξύ 5%- 7%. Είναι σαφές από τα σημερινά στοιχεία των δημοσκοπήσεων ότι οι Ιταλοί πολίτες θέλουν να προβάλουν την εναντίωσή τους στο οικονομικό περιβάλλον που βιώνουν. Πιθανώς, στο πλαίσιο του καθησυχασμού του εκλογικού σώματος ο πρωθυπουργός της Ιταλίας αποφάσισε να ασκήσει βέτο στην προτεινόμενη αναθεώρηση του προϋπολογισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης, εξαιτίας των έκτακτων δαπανών της Ιταλικής κυβέρνησης για το μεταναστευτικό και τους σεισμούς, μέχρι το 22. Το πολιτικό σύστημα στην Ιταλία δεν πρέπει να προκαλέσει τριγμούς στο οικοδόμημα της Ευρωζώνης, καθώς η βαρύτητα του είναι άκρως σημαντική. Η Ευρωπαϊκή Ένωση τους επόμενους μήνες θα κληθεί να αντιμετωπίσει σημαντικές πολιτικές προκλήσεις. Το 217 αποτελεί έτος πολιτικών επιλογών για αρκετές χώρες της Ευρωζώνης ικανές να δρομολογήσουν νέες πολιτικές συνθήκες. Το μίγμα οικονομικής πολιτικής θα πρέπει να τροποποιηθεί άμεσα ώστε να υπάρξει οικονομική ανάκαμψη στις δοκιμαζόμενες οικονομίες και ιδίως αυτές του Νότου της Ευρωζώνης. Η μεσαία τάξη στην Ευρώπη όπως και στις ΗΠΑ θεωρεί ότι δεν έχει ωφεληθεί από την ισχύουσα οικονομική πραγματικότητα. Σε επίπεδο Ευρωζώνης, απαιτείται μια γενναία απόπειρα αλλαγής της ισχύουσας οικονομικής πολιτικής, προτού η απογοήτευση των πολιτών γίνει περισσότερο έντονη. Προϋπολογισμός ΗΠΑ Ο Ομοσπονδιακός Προϋπολογισμός παρουσίασε έλλειμμα ύψους $44,2 δισ. τον Οκτώβριο, έναντι πλεονάσματος $33,5 δισ. τον Σεπτέμβριο, αποτέλεσμα της σημαντικής υποχώρησης των εσόδων (κατά $134,9 δισ.), η οποία υπερκάλυψε τη μείωση των δαπανών (κατά $57,3 δισ.). Κατά τη διάρκεια του δημοσιονομικού έτους 216 (Οκτώβριος 215-Σεπτέμβριος 216), το συνολικό έλλειμμα ήταν σημαντικά αυξημένο, κατά 33,8%, σε σχέση με το προηγούμενο δημοσιονομικό έτος, λόγω της σημαντικής αύξησης των δαπανών. Πιο συγκεκριμένα, το δημοσιονομικό έτος 216 το συνολικό έλλειμμα ανήλθε σε $587,3 δισ. έναντι $439,1 δισ. στο δημοσιονομικό έτος 215, με τις δημοσιονομικές δαπάνες να είναι αυξημένες κατά $166,3 δις (ή, 4,5%). Το δημοσιονομικό έλλειμμα αναμένεται να διογκωθεί περαιτέρω στο άμεσο μέλλον εάν υλοποιηθούν οι προεκλογικές εξαγγελίες του νέου Προέδρου, ο οποίος θα αναλάβει καθήκοντα στις 2 Ιανουαρίου 217. Αυτές προβλέπουν: α) περικοπή των φόρων προσωπικού εισοδήματος και εταιρικών κερδών, β) σημαντική αύξηση των δημοσίων επενδύσεων, ειδικά για υποδομές και γ) αύξηση των αμυντικών δαπανών. Συγκράτηση του ελλείμματος θα μπορούσε να επιτευχθεί, εφόσον, παράλληλα με τα ανωτέρω, διευρυνθεί η φορολογική βάση, ελαχιστοποιηθεί το περιθώριο φοροαποφυγής και δοθούν κίνητρα επαναπατρισμού σε εταιρείες των ΗΠΑ με έδρα την αλλοδαπή. Λιανικές πωλήσεις Οι λιανικές πωλήσεις αυξήθηκαν τον Οκτώβριο κατά,8%, σε μηνιαία βάση, μετά από αύξηση 1,% τον Σεπτέμβριο, υπερβαίνοντας τις εκτιμήσεις των αναλυτών για αύξηση περί το,6%. Η Fed παρακολουθεί στενά τις λιανικές πωλήσεις αφαιρουμένων των οχημάτων, των καυσίμων και των οικοδομικών υλικών, τα οποία παρουσιάζουν έντονη μεταβλητότητα. Οι λιανικές πωλήσεις οι πωλήσεις, αυξήθηκαν τον Οκτώβριο, κατά,8%, έναντι,3% τον Σεπτέμβριο, πολύ περισσότερο από όσο ανέμεναν πιο αναλυτές (,4%). Επιπλέον, αύξηση των λιανικών πωλήσεων παρατηρήθηκε σχεδόν σε όλες τις υποκατηγορίες προϊόντων, αντανακλώντας την εδραίωση καλού κλίματος καταναλωτικής εμπιστοσύνης. Σε ετήσια βάση, ο ρυθμός αύξησης των λιανικών πωλήσεων ανήλθε στο 4,3% τον Οκτώβριο, ευρισκόμενος σε υψηλό διετίας. Περαιτέρω, οι λιανικές πωλήσεις αναμένεται να διατηρηθούν σε υψηλό επίπεδο εν όψει της εορταστικής περιόδου των Χριστουγέννων. Μάλιστα, δεδομένου ότι η ιδιωτική κατανάλωση αποτελεί το 7% του ΑΕΠ, η ανοδική πορεία των λιανικών πωλήσεων στους τελευταίους οκτώ μήνες, προοιωνίζεται την επίτευξη ρυθμού μεγέθυνσης κατά 2,2%, που συνιστά μία εκ των προϋποθέσεων ώστε η Fed να αυξήσει τα βασικά επιτόκια. Είναι χαρακτηριστικό ότι, μετά την δημοσίευση των 6

7 στοιχείων για τις λιανικές πωλήσεις τον Οκτώβριο, κάποιοι αναλυτές αναθεώρησαν προς τα πάνω τις εκτιμήσεις για τον ετήσιο ρυθμό αύξησης του ΑΕΠ στο τέταρτο τρίμηνο 216, από 2,5% σε 2,7%. Τα ανωτέρω, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι διατηρούνται οι βελτιωμένες συνθήκες στην αγορά εργασίας και η καταναλωτική δαπάνη σε ικανοποιητικό επίπεδο, καθιστούν την αύξηση των βασικών επιτοκίων κατά την επόμενη συνεδρίαση της Fed (13-14 Δεκεμβρίου), σχεδόν βέβαιη. δ) Οι καθαρές εξαγωγές αναμένεται να έχουν αρνητική συμβολή έως και το 218. Επιπλέον, αυξημένοι είναι οι κίνδυνοι για την οικονομία της ΖτΕ προερχόμενοι κυρίως από το εξωτερικό, όπως από την απόφαση αποχώρησης του Ην. Βασιλείου από την ΕΕ, την προσαρμογή της οικονομίας της Κίνας σε επίπεδα χαμηλότερης ανάπτυξης και τις γεωπολιτικές συγκρούσεις. Τέλος, στη δημοσίευση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής επισημαίνεται ότι, ο ρυθμός επανόδου του ΑΕΠ στα προ κρίσης επίπεδα διαφέρει σημαντικά ανάμεσα στα κράτη-μέλη. Ζώνη του Ευρώ (ΖτΕ) Φθινοπωρινές προβλέψεις Ευρωπαϊκής Επιτροπής Σύμφωνα με τις φθινοπωρινές προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη ΖτΕ, ο πληθωρισμός και η αύξηση του ΑΕΠ το 216 θα διαμορφωθούν στο 1,8% και,3%, αντίστοιχα, υψηλότερα από όσο προέβλεπαν οι εαρινές προβλέψεις (Μάϊος 216). Επίσης, τα μεγέθη της αγοράς εργασίας, για το 216, αναθεωρήθηκαν επί τα βελτίω και το ποσοστό ανεργίας αναμένεται να διαμορφωθεί στο 1,1%, έναντι 1,3% που προβλεπόταν τον Μάιο. Σημειώνεται ότι, τον Σεπτέμβριο, ο πληθωρισμός και ο ετήσιος ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ ήταν,4% και 1,6%, αντίστοιχα, ενώ το ποσοστό ανεργίας διαμορφώθηκε στο 1,%. Περαιτέρω, σύμφωνα με τις φθινοπωρινές προβλέψεις, αναθεωρήθηκαν προς τα κάτω οι εκτιμήσεις αύξησης του ΑΕΠ κατά το 217, για τα περισσότερα κράτη-μέλη της ΖτΕ. Αυτό οδήγησε, με τη σειρά του, σε αναθεώρηση προς τα πάνω των εαρινών εκτιμήσεων για το ποσοστό ανεργίας. Εντούτοις, το ποσοστό ανεργίας εκτιμάται ότι θα συνεχίσει την καθοδική πορεία τα επόμενα δύο έτη, που ξεκίνησε το δεύτερο τρίμηνο του 213. Αναφορικά με την πορεία των επιμέρους στοιχείων του ΑΕΠ, αναφέρεται ότι: α) Η ιδιωτική κατανάλωση θα συνεχίσει να επωφελείται της αύξησης της απασχόλησης και της ανόδου των μισθών. Παράλληλα, αναμένεται να υποχωρήσουν τα οφέλη για το διαθέσιμο εισόδημα από τη χαμηλή τιμή της ενέργειας. β) Οι ιδιωτικές επενδύσεις δεν αναμένεται να επανακάμψουν σύντομα, παρά τις βελτιούμενες συνθήκες ρευστότητας και το σχετικά χαμηλό κόστος δανεισμού, λόγω του χαμηλού ρυθμού αύξησης της ζήτησης και των χαμηλών προσδοκιών για αύξησή της στο άμεσο μέλλον. γ) Η δημόσια δαπάνη αναμένεται να διατηρηθεί σχεδόν στα ίδια επίπεδα. ΑΕΠ Σύμφωνα με τη πρώτη εκτίμηση της Eurostat, στο τρίτο τρίμηνο 216, η οικονομία της ΖτΕ διατήρησε τον ίδιο ρυθμό ανάπτυξης, τόσο σε τριμηνιαία, όσο και σε ετήσια βάση. Πιο συγκεκριμένα, το ΑΕΠ αυξήθηκε κατά,3% σε τριμηνιαία βάση και κατά 1,6% σε ετήσια. Σε επίπεδο κράτους-μέλους, σε τριμηνιαία και ετήσια βάση, όλες οι οικονομίες παρουσίασαν αύξηση του ΑΕΠ. Εντούτοις, σε ετήσια βάση, το ΑΕΠ επιβραδύνθηκε στην Ισπανία (3,2%) και τη Γαλλία (1,1%), ενώ παρέμεινε σταθερός στη Γερμανία (1,7%). Εμπορικό Ισοζύγιο Σύμφωνα με τα εποχικά διορθωμένα στοιχεία της Eurostat, τον Σεπτέμβριο, το πλεόνασμα του εμπορικού ισοζυγίου αυξήθηκε στα 24,9 δισ. από 23,4 δισ. τον Αύγουστο. Σε ετήσια βάση, το πλεόνασμα έχει αυξηθεί κατά 6,5 δισ. (ή, 35,5%), αποτέλεσμα των μειωμένων εισαγωγών αλλά και των αυξημένων εξαγωγών. Τα στοιχεία του εννεαμήνου αποκαλύπτουν σημαντικές αποκλίσεις της εξέλιξης του εμπορικού ισοζυγίου ανάμεσα στα κράτη-μέλη. Είναι χαρακτηριστικό ότι συρρικνώθηκαν τα πλεονάσματα της Γερμανίας και της Ιταλίας, επιδεινώθηκε το έλλειμμα της Ισπανίας αλλά βελτιώθηκε το εμπορικό ισοζύγιο της Γαλλίας, καθώς συρρικνώθηκε το έλλειμμά της. Γερμανία ΑΕΠ Το ΑΕΠ επιβραδύνθηκε στο,2%, σε τριμηνιαία βάση, στο τρίτο τρίμηνο του 216, έναντι αύξησης,4% στο δεύτερο και,7% στο πρώτο τρίμηνο (σε πραγματικούς όρους, διορθωμένα στοιχεία). Από τα επιμέρους στοιχεία του ΑΕΠ, στο τρίτο τρίμηνο του 216 έναντι του δεύτερου, αυξήθηκε η συμβολή της 7

8 ιδιωτικής δαπάνης, ενώ μειώθηκε η συμβολή των καθαρών εξαγωγών στην αύξηση του ΑΕΠ. Έτσι, η δυναμική της οικονομίας της Γερμανίας βασίζεται κυρίως στην υψηλή εγχώρια ζήτηση, η οποία στηρίζεται στο ιστορικά χαμηλό επίπεδο ανεργίας και την αύξηση των μισθών. Δείκτης εμπιστοσύνης των επενδυτών (ZEW) Ο δείκτης εμπιστοσύνης των επενδυτών (ZEW) για την ανάπτυξη της οικονομίας της Γερμανίας τους επόμενους έξι μήνες, εκτινάχθηκε στις 13,8 μονάδες τον Νοέμβριο, από 6,2 μονάδες τον Οκτώβριο. Επίσης αύξηση σημείωσε και η εμπιστοσύνη των επενδυτών για τις προοπτικές ανάπτυξης της ΖτΕ στους επόμενους έξι μήνες (Νοέμβριος: 15,8 μονάδες, Οκτώβριος: 12,3 μονάδες). Αντιθέτως, οι δείκτες οικονομικού κλίματος στη Γερμανία και στη ΖτΕ μειώθηκαν, κυρίως λόγω του εκλογικού αποτελέσματος στην ΗΠΑ, το οποίο αύξησε την αβεβαιότητα. Πληθωρισμός Ο εναρμονισμένος δείκτης τιμών καταναλωτή (ΕνΔΤΚ) αυξήθηκε, τον Οκτώβριο, στο,7%, σε ετήσια βάση, το υψηλότερο ποσοστό από τον Σεπτέμβριο του 214. Η αύξηση οφείλεται κυρίως στην αποδυνάμωση των αποπληθωριστικών πιέσεων από την πτώση των ενεργειακών τιμών. Δεδομένου ότι, ο ΕνΔΤΚ της Γερμανία έχει τον μεγαλύτερο συντελεστή βαρύτητας στον υπολογισμό του ΕνΔΤΚ της ΖτΕ (27,8%), η σημαντική αύξησή του θα ωθήσει τον ΕνΔΤΚ στη ΖτΕ προς τα πάνω το επόμενο διάστημα, ο οποίος διαμορφώθηκε στο,4% τον Σεπτέμβριο. ΙΑΠΩΝΙΑ Οικονομική δραστηριότητα Υψηλότερος από τις προβλέψεις των αναλυτών ήταν ο ρυθμός ανάπτυξης στην Ιαπωνία στο τρίτο τρίμηνο 216, ως αποτέλεσμα της ενίσχυσης των εξαγωγών, αφού ενδυναμώνεται η ζήτηση από το εξωτερικό. Έτσι περιορίζονται οι πιέσεις προς την ΤτΙαπωνίας για περαιτέρω ενίσχυση της νομισματικής βάσης και μείωση του βασικού της επιτοκίου, καθώς και προς την κυβέρνηση του Shinzo Abe για επιπλέον μέτρα δημοσιονομικής πολιτικής, ώστε να ενισχυθεί η ζήτηση στο εσωτερικό και να αυξηθεί ο πληθωρισμός. Βέβαια, θετικά αναμένεται να επιδράσει στην οικονομική δραστηριότητα το πακέτο δημοσιονομικών δαπανών ύψους 28 τρισ. ($259 δισ.) που θα περιλαμβάνει δαπάνες για τη στήριξη των χαμηλών εισοδημάτων, τη φροντίδα των παιδιών, τη στήριξη μικρομεσαίων επιχειρήσεων, για έργα υποδομής και για έργα επισκευών των ζημιών από τους σεισμούς του Απριλίου. 216, σε υψηλότερο επίπεδο έναντι,7% στο δεύτερο τρίμηνο του έτους και έναντι πρόβλεψης,8%. Σε τριμηνιαία βάση, το ΑΕΠ αυξήθηκε, για τρίτο κατά σειρά τρίμηνο, κατά,5% στο τρίτο τρίμηνο 216, έναντι,2% στο δεύτερο τρίμηνο. Στο τρίτο τρίμηνο 216, τη μεγαλύτερη συμβολή στον ρυθμό ανάπτυξης είχαν οι εξαγωγές κατά,3 ποσοστιαίες μονάδες, οι οποίες αυξήθηκαν κατά 2,%. Η ιδιωτική κατανάλωση είχε μηδενική συμβολή στην αύξηση του ΑΕΠ, δοθέντος ότι αυξήθηκε μόνο κατά,1%, εξαιτίας της αρνητικής επίδρασης από τις κακές καιρικές συνθήκες λόγω των τυφώνων τον Αύγουστο, παρά την αύξηση των μισθών αυτό το τρίμηνο που ήταν η μεγαλύτερη των τελευταίων είκοσι ετών. Επίσης μηδενική συμβολή είχαν οι κεφαλαιουχικές δαπάνες οι οποίες παρέμειναν αμετάβλητες, έναντι μείωσης κατά,1% στο δεύτερο τρίμηνο 216, λόγω της αβεβαιότητας των επιχειρήσεων για την παγκόσμια ανάπτυξη η οποία τις αποτρέπει να προβούν σε σημαντικές επενδύσεις. ΚΙΝΑ Οικονομική δραστηριότητα Η σταθεροποίηση της οικονομικής δραστηριότητας που παρατηρήθηκε τα προηγούμενα τρίμηνα του 216 φαίνεται ότι συνεχίζεται στο τέταρτο τρίμηνο του έτους. Αυτό αντανακλούν τα στοιχεία για τον Οκτώβριο που αφορούν στις επενδύσεις, τη βιομηχανική παραγωγή και τις λιανικές πωλήσεις. Οι επενδύσεις παρουσίασαν υψηλότερο ρυθμό ανόδου, ως αποτέλεσμα της αύξησης των δημοσίων δαπανών για την κατασκευή έργων υποδομής ώστε να τονωθεί η ανάπτυξη. Η αύξηση των επενδύσεων έχει θετική επίδραση και στη βιομηχανική παραγωγή, η οποία παρουσιάζει σταθερό ρυθμό επέκτασης από την αρχή του έτους και ιδιαιτέρως στους κλάδους του τσιμέντου και του χάλυβα που σχετίζονται με τις κατασκευές. Παράλληλα, οι λιανικές πωλήσεις, αν και παρουσίασαν χαμηλότερο ρυθμό αύξησης, συνεχίζουν να αυξάνονται εντονότερα από τις επενδύσεις, κάτι που υποδηλώνει τη μετάβαση της οικονομίας της Κίνας σε μια οικονομία που θα στηρίζεται περισσότερο στην κατανάλωση και λιγότερο στις επενδύσεις. Οι αναλυτές εκτιμούν ότι η ΤτΚίνας δεν θα προβεί σε μείωση του βασικού της επιτοκίου το 217 και σε μείωση του ποσοστού των υποχρεωτικών τραπεζικών διαθεσίμων στο πρώτο εξάμηνο του 217, ώστε να μην επιβαρυνθεί περισσότερο το χρέος της χώρας που έχει ξεπεράσει το 25% του ΑΕΠ. Παράλληλα, οι αναλυτές αναμένουν με ενδιαφέρον την εξαγγελία από την κυβέρνηση του προγράμματος για το 217, που αφορά στην οικονομία και τις μεταρρυθμίσεις, κατά τη διάρκεια του ετήσιου Κεντρικού Οικονομικού Συνεδρίου Εργασίας τον προσεχή Δεκέμβριο. Αναλυτικότερα, ο ρυθμός ανάπτυξης, σε ετήσια βάση, διαμορφώθηκε σε 2,2% στο τρίτο τρίμηνο 8

9 Αριθμός συμβολαίων Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων 12, 1, 8, 6, 4, Ισοτιμίες 1,% Σύμφωνα με τα στοιχεία του Χρηματιστηρίου του Σικάγο, οι τοποθετήσεις στο δολάριο ΗΠΑ (USD+DXY) για μη εμπορικές συναλλαγές (specs) την εβδομάδα που έληξε στις αυξήθηκαν. Οι συνολικές καθαρές (αγορές μείον πωλήσεις) θέσεις διαμορφώθηκαν σε θετικό επίπεδο για εικοστή πέμπτη εβδομάδα. Οι τοποθετήσεις κατά του ευρώ για μη εμπορικές συναλλαγές (specs), την εβδομάδα που έληξε στις , μειώθηκαν κατά 8.71 συμβόλαια, με αποτέλεσμα οι συνολικές καθαρές (αγορές μείον πωλήσεις) θέσεις να διαμορφωθούν στα συμβόλαια από την προηγούμενη εβδομάδα. Σημειώνεται ότι πρόκειται για την πρώτη εβδομαδιαία μείωση από τις 27 Σεπτεμβρίου. Ευρώ: Το ευρώ, εμφανίζεται εξασθενημένο έναντι του δολαρίου-ηπα μετά την ανοδική αντίδραση που κατέγραψε εξαιτίας του αποτελέσματος των προεδρικών εκλογών στις ΗΠΑ. Η ισοτιμία δολαρίουευρώ στις 16 Νοεμβρίου διαμορφωνόταν περί τα 1,711 USD/EUR (χαμηλό 11μήνου) από 1,121 USD/EUR που ήταν στις 9 Νοεμβρίου, με αποτέλεσμα το ευρώ να καταγράφει από την αρχή του έτους απώλειες 1,4% έναντι του δολαρίου. Το δολάριο, ενίσχυσε την παρουσία του αναφορικά και ως προς το σταθμισμένο δείκτη Dollar Index-DXY, ο οποίος μετράει την αξία του δολαρίου, έναντι των έξι σημαντικότερων νομισμάτων (ευρώ, γιεν, στερλίνα, δολάριο Καναδά, κορώνα Σουηδίας, φράγκο 8,3% 6,1% Οκτ-15 Νοε-15 Δεκ-15 Ιαν.- Μαρ-16 Απρ-16 Μαϊ-16 Ιουν-16 Ιουλ-16 Αυγ-16 Σεπ-16 Οκτ-16 Φεβ.16 Πηγή: Στατιστική αρχή Σταθεροποίηση στην οικονομία της Κίνας Βιομηχανική παραγωγή Λιανικές πωλήσεις Επενδύσεις Αναμένεται μείωση των specs θέσεων εναντίον (short) του ευρώ Πηγή: CFTC,IMM, Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Alpha Bank Ελβετίας). Ειδικότερα, ο σταθμισμένος δείκτης καταγράφει σωρευτικά κέρδη από την αρχή του έτους 1,6%. Θετική επίδραση έχει στο δολάριο η ανακοίνωση της μηνιαίας ανόδου των λιανικών πωλήσεων τον Οκτώβριο κατά,8%, έναντι πρόβλεψης της αγοράς για άνοδο,6%. Οι επενδυτές έχουν αρχίσει να τιμολογούν την πιθανότητα τόνωσης της οικονομίας των ΗΠΑ μέσω ενός φιλόδοξου δημοσιονομικού προγράμματος, με αποτέλεσμα την ενίσχυση του δολαρίου. Παράλληλα, η αυξημένη πιθανότητα ανόδου των επιτοκίων από την Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ συμβάλει στην διατήρηση θέσεων υπέρ του δολαρίου. Σημειώνεται, ότι σύμφωνα με την αγορά η πιθανότητα ανόδου των επιτοκίων στις 15 Νοεμβρίου προσδιορίζονταν στο 94%. Ελβετικό φράγκο: Το ευρώ, εμφανίζεται εξασθενημένο έναντι του φράγκου στην αρχή της εβδομάδας, κινούμενο στην περιοχή των 1,733 φράγκων. Σημειώνεται, ότι το ευρώ καταγράφει απώλειες από την αρχή του έτους έναντι του φράγκου 1,4%. Σύμφωνα με τα δημοσιευθέντα νομισματικά στοιχεία της ΤτΕλβετίας (SNB), την προηγούμενη εβδομάδα, δεν υπήρξε παρέμβαση της στην αγορά συναλλάγματος για αποτροπή ενίσχυσης του φράγκου, καθώς το ποσό των μετρητών που οι εμπορικές τράπεζες της Ελβετίας είχαν καταθέσει στην SNB, ανήλθε στα 519,85 δισ. φράγκα για την εβδομάδα που έληξε στις 11 Νοεμβρίου από 518,55 δισ. φράγκα που ήταν την εβδομάδα που έληξε στις 4 Νοεμβρίου. Στερλίνα: Μικτή η εβδομαδιαία εικόνα της στερλίνας. Η στερλίνα στις 16 Νοεμβρίου, διατηρεί τα κέρδη της έναντι του δολαρίου-ηπα (1,2468 USD/GBP), ενώ τα ενισχύει έναντι του ευρώ (,8591 GBP/EUR). Σωρευτικά η στερλίνα διαπραγματεύεται από την αρχή του έτους χαμηλότερα κατά 16,7%, έναντι του ευρώ και 15,5% έναντι του δολαρίου. Η στερλίνα ενδεχομένως να δεχθεί πιέσεις, μετά τη διέρρευση απορρήτου σημειώματος σύμφωνα με το οποίο η κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου δεν διαθέτει συγκεκριμένο σχέδιο για την υλοποίηση της απομάκρυνσης της χώρας από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Εντούτοις, η ανησυχία των επενδυτών για τις οικονομικές εξελίξεις συνεχίζει να αποτυπώνεται στο ασφάλιστρο κινδύνου (CDS-credit default swaps). Σημειώνεται, ότι στις 16 Νοεμβρίου το πενταετούς διάρκειας ασφάλιστρο διαμορφωνόταν στα 4, bps από 4,6 bps που ήταν στις 9 Νοεμβρίου και 21,4 bps στην αρχή του έτους. Αγορές ομολόγων Η πορεία του προγράμματος QE της ΕΚΤ Έντονες οι ρευστοποιήσεις για την πλειονότητα των 1ετών ομόλογων της Ευρωζώνης. Ωστόσο, οι πιέσεις μετριάσθηκαν, καθώς η ικανοποιητική αναπτυξιακή πορεία της Ιταλίας και της Πορτογαλίας 9

10 στο τρίτο τρίμηνο απομάκρυναν προσωρινά τις ανησυχίες των επενδυτών για την πορεία της οικονομικής ανάπτυξης στο Νότο της Ευρωζώνης. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι το 1ετές ομόλογο της Ιταλίας του οποίου η απόδοση ανήλθε στην αρχή της εβδομάδας στο 2,16% υποχώρησε μέχρι το 1,86% για να σταθεροποιηθεί στην συνέχεια περί το 2,3%. Αρνητικά επηρέασαν την αγορά ομολόγων της Ιταλίας οι δηλώσεις του πρωθυπουργού της χώρας περί ενδεχόμενης αποχώρησης του, εάν δεν γίνουν δεκτές οι συνταγματικές μεταρρυθμίσεις στο δημοψήφισμα της 4 ης Δεκεμβρίου. Οι αγορές κρατικών ομολόγων από την ΕΚΤ την εβδομάδα μέχρι τις 11 Νοεμβρίου στα πλαίσια εφαρμογής του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης (QE), διαμορφώθηκαν στα 1.165,87 δισ. με αποτέλεσμα ο μέσος εβδομαδιαίος όρος από την έναρξη του προγράμματος να υπολογίζεται στα 13,2 δισ. Παράλληλα, στην ίδια περίοδο, η ΕΚΤ προέβη σε αγορές καλυμμένων ομολόγων, αξίας 853 εκατ. και ABS αξίας 199 εκατ. Επίσης, την περασμένη εβδομάδα η ΕΚΤ προέβη σε αγορές εταιρικών και ασφαλιστικών ομολογιακών τίτλων αξίας 1,8 δισ. δισ Πρόγραμμα αγοράς κρατικών ομολόγων ΕΚΤ Εφαρμογή προγράμματος: 88 εβδομάδες Πηγή: Ευρωπαική Κεντρική Τράπεζα, Διεύθυνση Oικονομικών Μελετών-Alpha Bank Στην Ελληνική αγορά ομολόγων, το εύρος τιμών (αγορά) του 1ετούς ομολόγου λήξης 24 Φεβρ. 226 το πρωί της 16 ης Νοεμβρίου διαμορφωνόταν μεταξύ 75,48-75,68 ήτοι απόδοση 7,38%-7,42%. Υπενθυμίζεται ότι στις το 1ετές ομόλογο είχε καταγράψει χαμηλό αποδόσεως 5,475% και στις υψηλό αποδόσεως 19,27%. Εντονες οι ρευστοποιήσεις για την πλειονότητα των 1ετών ομολόγων της ΖτΕ (Αποδόσεις 1ετών ομολόγων) Γερμανία Ολλανδία Γαλλία Πορτογαλία Ιταλία Ισπανία Ελλάδα,14,33,25,48,46,76 1,75 2,3 1,26 1,52 3,23 3,57 7,43 7, /11/216 16/11/216 Πηγή: Reuters, Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Alpha Bank Η διαφορά απόδοσης μεταξύ των ελληνικών 1ετών και γερμανικών ομολόγων (spread) υποχώρησε στις 76 μονάδες βάσης. Παράλληλα, η απόδοση του 1ετούς γερμανικού ομολόγου, ως σημείο αναφοράς του κόστους δανεισμού της Ζώνης του Ευρώ, ανήλθε στο,33%. Η 1ετία της Πορτογαλίας στις 16 Νοεμβρίου εμφάνιζε απόδοση 3,57%, της Ισπανίας 1,52% και της Ιταλίας 2,3%. Η διαφορά απόδοσης του 1ετούς πορτογαλικού ομολόγου σε σχέση με την αντίστοιχη του γερμανικού, ανήλθε σε εβδομαδιαία βάση στις 323 μ.β. ενώ του 1ετούς ιταλικού ομολόγου στις 17 μ.β. Στις ΗΠΑ, η απόδοση του 1-ετούς ομολόγου διαμορφωνόταν στο 2,28% στις Όσον αφορά την προσφορά στην πρωτογενή αγορά την τρέχουσα εβδομάδα, υπολογίζεται περί τα 9,5 δισ. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο μέσος δανεισμός για την συγκεκριμένη εβδομάδα τα τελευταία τρία έτη διαμορφώνεται στα 15 δισ. Ειδικότερα, το Γαλλικό δημόσιο στις 17 Νοεμβρίου θα δανεισθεί μέσω της υφιστάμενης εκδόσεως ΟΑΤ 4/221 περί τα 1,5 δισ. και μέσω νέας εκδόσεως 5/222 περί τα 4, δισ. Επίσης, την ίδια ημέρα το Ισπανικό δημόσιο μέσω παλαιοτέρων εκδόσεων SPGB περί τα 3-4 δισ. Βουλγαρία Ρυθμός ανάπτυξης Στο τρίτο τρίμηνο 216, η αύξηση του ΑΕΠ παρουσίασε οριακή επιβράδυνση στο 3,5%, σε ετήσια βάση, από 3,6% στο δεύτερο τρίμηνο του έτους. Στο τρίτο τρίμηνο 216, θετική συμβολή στο ΑΕΠ είχαν η κατανάλωση (69,7% του ΑΕΠ), που αυξήθηκε κατά 1,%, έναντι 1,2% στο δεύτερο τρίμηνο 216 και οι εξαγωγές που αυξήθηκαν κατά 8,5%, έναντι 4,5% στο δεύτερο τρίμηνο 216. Αντιθέτως, αρνητική συμβολή στο ΑΕΠ είχαν οι επενδύσεις (18,3% του ΑΕΠ), οι οποίες μειώθηκαν κατά 4,%, έναντι μείωσης κατά,1% στο δεύτερο τρίμηνο 216 και οι εισαγωγές που αυξήθηκαν κατά 3,9%, έναντι 2,8% στο δεύτερο τρίμηνο 216. Σύμφωνα με τις πρόσφατες προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Νοέμβριος 216), η άνοδος του ΑΕΠ στη Βουλγαρία από 3,6% το 215 θα επιβραδυνθεί στο 3,1% το 216 και στο 2,9% το ,5 4, 3,5 3, 2,5 2, 1,5 1, 1,5,8 2,5 3,9 3,1 3,8 3,7,5,2, 1ο Τρ.214 3ο Τρ.214 1ο Τρ.215 3ο Τρ.215 1ο Τρ.216 3ο Τρ.216 Πηγή: Στατιστική Αρχή ΑΕΠ (ετήσια % μεταβολή) 3,4 3,6 3,5 1

11 Πληθωρισμός Ο πληθωρισμός παρέμεινε αμετάβλητος στο -,6% τον Οκτώβριο, ενώ στο δεκάμηνο του 216, ήταν, κατά μέσο όρο, -,9%. Σε μηνιαία βάση, ο πληθωρισμός διαμορφώθηκε σε θετικό επίπεδο στο,2% τον Οκτώβριο από -,5% τον Σεπτέμβριο. Η μεγαλύτερη αύξηση σημειώθηκε στις τιμές των ειδών ένδυσης και υπόδησης (5,3%), ενώ οριακή μείωση παρουσίασαν οι τιμές των τροφίμων και των μη αλκοολούχων ποτών, των μεταφορών, καθώς και των εστιατορίων και ξενοδοχείων. Όσον αφορά στον εναρμονισμένο πληθωρισμό, αυξήθηκε οριακά στο - 1,% τον Οκτώβριο, αφού είχε παραμείνει αμετάβλητος για τρεις διαδοχικούς μήνες στο -1,1%, ενώ στο δεκάμηνο του 216, διαμορφώθηκε, κατά μέσο όρο, στο -1,4%. Σύμφωνα με τις πρόσφατες προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Νοέμβριος 216), ο εναρμονισμένος πληθωρισμός από -1,1% το 215 θα αυξηθεί σε -,9% το 216 και θα διαμορφωθεί σε θετικό πρόσημο το 217 (1,%)., -,5-1, -1,5-2, -2,5 Ο εναρμονισμένος πληθωρισμός αυξήθηκε σε υψηλό 8 μηνών Οκτ-15 Δεκ-15 Φεβ-16 Απρ-16 Ιουν-16 Αυγ-16 Οκτ-16 Πηγή: National Statistical Institute Κύπρος Moody s Την 11 η Νοεμβρίου, ο οίκος αξιολόγησης Moody s επιβεβαίωσε την πιστοληπτική ικανότητα της Κύπρου στο Β1 και αναβάθμισε τις προοπτικές από σταθερές σε θετικές. Η απόφαση αυτή βασίσθηκε στη θετική εικόνα των δημοσίων οικονομικών, καθώς και στις ευνοϊκές προοπτικές για τον ρυθμό ανάπτυξης και για τη μείωση του δημόσιου χρέους. Ο οίκος αξιολόγησης σημείωσε ότι η μη αναβάθμιση οφείλεται στο ότι η οικονομία της Κύπρου είναι μικρή και μη διαφοροποιημένη, καθώς στηρίζεται πρωτίστως στον τομέα των υπηρεσιών, καθώς και στο ότι οι κυπριακές τράπεζες συνεχίζουν να παρουσιάζουν υψηλά επίπεδα μη εξυπηρετούμενων δανείων. Ρυθμός ανάπτυξης Ο ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ (εποχικά διορθωμένο) επιταχύνθηκε σε 2,8%, σε ετήσια βάση, στο τρίτο τρίμηνο 216 από 2,6% στο δεύτερο τρίμηνο 216. Σε τριμηνιαία βάση, το ΑΕΠ αυξήθηκε κατά,7% στο τρίτο τρίμηνο 216, έναντι,8% στο δεύτερο τρίμηνο 216. Σε μη εποχικά διορθωμένη βάση, το ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 2,9%, σε ετήσια βάση, στο τρίτο τρίμηνο 216, έναντι 2,8% στο δεύτερο τρίμηνο 216. Σύμφωνα με την Cystat, στο τρίτο τρίμηνο -1,% 216 αύξηση σημείωσαν ο κλάδος των ξενοδοχείων και εστιατορίων, οι επαγγελματικές, επιστημονικές και τεχνικές δραστηριότητες, το εμπόριο, η μεταποίηση, οι κατασκευές και οι μεταφορές, ενώ υποχώρηση παρουσίασαν οι χρηματοοικονομικές δραστηριότητες. Σύμφωνα με τις πρόσφατες προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Νοέμβριος 216), η αύξηση του ΑΕΠ από 1,7% το 215 θα σημειώσει επιτάχυνση σε 2,8% το 216 και θα επιβραδυνθεί σε 2,5% το , 1, -1, -3, -5, -5,7-5,1-3,7-2,4-2,2-7, -6,6-6,4 1ο Τρίμ.213 3ο Τρίμ.213 1ο Τρίμ.214 3ο Τρίμ.214 1ο Τρίμ.215 3ο Τρίμ.215 1ο Τρίμ.216 3ο Τρίμ.216 Ρουμανία Ρυθμός ανάπτυξης Στο τρίτο τρίμηνο 216, η αύξηση του ΑΕΠ (σύμφωνα με τα εποχικά μη διορθωμένα στοιχεία) συνέχισε να διαμορφώνεται σε υψηλό επίπεδο, στο 4,4%, σε ετήσια βάση, αν και παρουσίασε επιβράδυνση έναντι του 6,6% στο δεύτερο τρίμηνο 216. Ο ρυθμός αυτός αποτελεί τον δεύτερο υψηλότερο από το πρώτο τρίμηνο 214. Σύμφωνα με τα εποχικά διορθωμένα στοιχεία, το ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 4,6%, σε ετήσια βάση, που είναι το υψηλότερο ποσοστό ανάπτυξης ανάμεσα στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σύμφωνα με τις πρόσφατες προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Νοέμβριος 216), η αύξηση του ΑΕΠ από 3,8% το 215 θα σημειώσει επιτάχυνση σε 5,2% το 216 και θα υποχωρήσει σε 3,9% το , 6, 4, 2, Πηγή: Στατιστική Αρχή 2,2 1,6 4,2 5,3 4,3 ΑΕΠ (ετήσια % μεταβολή) 1,7 3,2 Πληθωρισμός Τον Οκτώβριο, ο εναρμονισμένος πληθωρισμός διαμορφώθηκε σε θετικό πρόσημο, ενώ ο πληθωρισμός συνέχισε να είναι αρνητικός. Αυτό ήταν αποτέλεσμα της εξασθένισης της επίδρασης από την επέκταση της εφαρμογής της μείωσης του ΦΠΑ στα τρόφιμα και τα ποτά στο 9% την 1 η Ιουνίου -1,7 2,8,1 4,3 1,2 3,4 2,3 3,6 2,9 2,9 3,8 4,3 2,6 2,8, 1ο Τρ.213 3ο Τρ.213 1ο Τρ.214 3ο Τρ.214 1ο Τρ.215 3ο Τρ.215 1ο Τρ.216 3ο Τρ.216 Πηγή: Στατιστική Αρχή ΑΕΠ (ετήσια % μεταβολή) 6, 4,4 11

12 215. Συγκεκριμένα, ο πληθωρισμός αυξήθηκε στο -,4% τον Οκτώβριο από -,6% τον Σεπτέμβριο, ενώ στο δεκάμηνο του 216 ήταν, σε μέσο επίπεδο, - 1,7% και παραμένει πολύ χαμηλότερος από τον στόχο της ΤτΡουμανίας του 1,5%-3,5%. Ο εναρμονισμένος πληθωρισμός αυξήθηκε στο,1% τον Οκτώβριο από -,1% τον Σεπτέμβριο, ενώ στο δεκάμηνο του 216 διαμορφώθηκε, σε μέσο επίπεδο, σε -1,2%. Σύμφωνα με τις πρόσφατες προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Νοέμβριος 216), ο εναρμονισμένος πληθωρισμός θα παραμείνει αρνητικός το 216 στο -1,% και θα διαμορφωθεί σε θετικό επίπεδο το 217 (1,8%) από -,4% το ,,5, -,5-1, -1,5-2, -2,5-3, -3,5 Ο εναρμονισμένος πληθωρισμός διαμορφώθηκε σε οριακά θετικό πρόσημο Οκτ-15 Δεκ-15 Φεβ-16 Απρ-16 Ιουν-16 Αυγ-16 Οκτ-16 Πηγή: Στατιστική Αρχή Ισοζύγιο των τρεχουσών συναλλαγών Το έλλειμμα του ισοζυγίου των τρεχουσών συναλλαγών συνέχισε να αυξάνεται με έντονο ρυθμό (+142% σε ετήσια βάση) και ανήλθε στα εκατ. στο εννεάμηνο του 216, έναντι 1.99 εκατ. στην αντίστοιχη περίοδο του 215. Η αύξηση αυτή ήταν αποτέλεσμα κυρίως της μεγέθυνσης του εμπορικού ελλείμματος, καθώς οι εξαγωγές αυξήθηκαν με μικρότερο ρυθμό σε σχέση με τις εισαγωγές. Επίσης αρνητικά στο ισοζύγιο των τρεχουσών συναλλαγών επέδρασε η αύξηση του ελλείμματος του ισοζυγίου εισοδημάτων. Αντιθέτως, θετική ήταν η επίδραση από την αύξηση του πλεονάσματος του ισοζυγίου υπηρεσιών. Σύμφωνα με τις πρόσφατες προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Νοέμβριος 216), το έλλειμμα του ισοζυγίου των τρεχουσών συναλλαγών ως ποσοστό του ΑΕΠ από 1,1% το 215 θα αυξηθεί σε 2,2% το 216 και περαιτέρω σε 2,6% το 217. Το έλλειμμα του ισοζυγίου των τρεχουσών συναλλαγών αυξήθηκε κυρίω λόγω υψηλότερου εμπορικού ελλείμματος (εκατ. ευρώ) Ιαν.-Σεπτ.15 Ιαν.-Δεκ.15 Ιαν.-Μάρτ.16 Ιαν.-Ιούν.16 Ιαν.-Σεπτ.16 Πηγή: National Bank of Romania,1% διατηρήσει το βασικό της επιτόκιο στο 4,%, για πέμπτη στη σειρά συνεδρίαση, όπου το είχε μειώσει στις 7 Ιουλίου από το 4,25%. Για την απόφαση αυτή η ΤτΣερβίας έλαβε υπ όψιν την επίδραση στον πληθωρισμό της ακολουθούμενης νομισματικής πολιτικής και την ενίσχυση της ζήτησης από το εσωτερικό, καθώς και το γεγονός ότι ο στόχος του πληθωρισμού για το 217 αναθεωρήθηκε σε 1,5%- 4,5%. Η ΤτΣερβίας αναμένει ότι ο πληθωρισμός θα διαμορφωθεί εντός του εύρους του στόχου στους επόμενους μήνες. Η επόμενη συνεδρίαση της Επιτροπής Νομισματικής Πολιτικής είναι προγραμματισμένη για την 8 η Δεκεμβρίου. 1, 9, 8, 7, 6, 5, 4, 3, Ιαν-14 Απρ-14 Ιουλ-14 Οκτ-14 Ιαν-15 Απρ-15 Ιουλ-15 Οκτ-15 Ιαν-16 Απρ-16 Ιουλ-16 Οκτ-16 Πληθωρισμός Ο πληθωρισμός αυξήθηκε στο 1,5% τον Οκτώβριο από,6% τον Σεπτέμβριο και διαμορφώθηκε στο χαμηλότερο όριο του νέου στόχου της ΤτΣερβίας (1,5%-4,5%), ενώ στο δεκάμηνο του 216 ήταν, κατά μέσο όρο, 1,%. Σε μηνιαία βάση, ο πληθωρισμός διαμορφώθηκε σε θετικό πρόσημο, στο,7% τον Οκτώβριο από -,6% τον Σεπτέμβριο. Τη μεγαλύτερη αύξηση σημείωσαν οι τιμές της διασκέδασης και του πολιτισμού (2,6%), της ύδρευσης, του ηλεκτρισμού και του φυσικού αερίου (1,5%), καθώς και των ειδών ένδυσης και υπόδησης (1,1%). Σύμφωνα με τις πρόσφατες προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Νοέμβριος 216), ο πληθωρισμός από 1,4% το 215 θα υποχωρήσει στο 1,1% το 216 και θα σημειώσει σημαντική άνοδο στο 2,4% το , 2,5 2, 1,5 1,,5, Η ΤτΣερβίας διατήρησε το βασικό της επιτόκιο στο 4,% για πέμπτη στη σειρά συνεδρίαση Πηγή: National Bank of Serbia Οκτ-15 Δεκ-15 Φεβ-16 Απρ-16 Ιουν-16 Αυγ-16 Οκτ-16 Πηγή: Στατιστική Αρχή Ο πληθωρισμός αυξήθηκε σε υψηλό 8 μηνών 4,% 1,5% Σερβία ΤτΣερβίας Βασικό επιτόκιο Η Επιτροπή Νομισματικής Πολιτικής της ΤτΣερβίας, στη συνεδρίαση της 1 ης Νοεμβρίου, αποφάσισε να 12

13 Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Παρασκευή 18 Νοεμβρίου 216 Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΕ ΑΡΙΘΜΟΥΣ (ετήσιες εκατοστιαίες μεταβολές) Ετήσια στοιχεία ΑΕΠ (σε σταθερές τιμές) -4,3-5,5-9,1-7,3-3,2,4 -,2 Ιδιωτική Κατανάλωση -1,7-6,5-9,9-7,9-2,6,4 -,2 Δημόσια Κατανάλωση 2, -4,2-7, -7,2-6,4-1,4, Ακαθάριστες Επενδύσεις Παγίου Κεφαλαίου -13,8-19,3-2,7-23,4-8,4-4,6 -,2 Εξαγωγές Αγαθών & Υπηρεσιών -18,2 4,4,8 1,1 1,5 7,8 3,4 Εισαγωγές Αγαθών & Υπηρεσιών -2,2-3,4-8,2-9,4-2,4 7,6,3 Γενικός Δκτ Τιμών Καταναλωτή 1,2 4,7 3,3 1,5 -,9-1,3-1,7 Ανεργία (%) 9,6 12,7 17,9 24,4 27,5 26,5 24,9 Χρηματοδότηση Ιδιωτικού Τομέα 4,2, -3,1-4, -3,9-3,1-2, Πρωτογενές Ισοζύγιο της Γενικής Κυβέρνησης (% ΑΕΠ) (1) -1,3-5,8-3,3 -,9 1,4,3,4 Χρέος Γενικής Κυβέρνησης (% ΑΕΠ) 126,7 146,2 172,1 159,6 177,4 179,7 177,4 Ισοζύγιο Τρεχ. Συναλλαγών (% ΑΕΠ) -12,4-11,4-1, -3,8-2, -2,1 -,1 (1) Με βάση τον ορισμό του οικονομικού π ρογράμματος π ροσαρμογής της Ελλάδας Δείκτες Οικονομικής Συγκυρίας Τελευταία έτος έτος Q3 Q4 Q1 Q2 διαθέσιμη περίοδος Οικονομική Δραστηριότητα Όγκος Λιανικών Πωλήσεων (εκτός καυσίμων & λιπαντικών) -,7 -,5-2, , -2,4 -,7 (Ιαν-Αυγ.) Νέες εγγραφές ΙΧ Αυτοκινήτων 3,1 13,8-2,2 2,1 -,3 19,5 13,6 (Ιαν.-Oκτ.) Ιδιωτική Οικοδομική Δραστηριότητα -5,8 -,2-22,2 5,9-11,9-22,2-8,4 (Ιαν-Αύγ.) Βιομηχανική Παραγωγή: Μεταποίηση 1,8 1,8 -,5 2,1 1,1 7,3 4,5 (Ιαν.-Σεπτ.) Δείκτης Υπευθύνων Προμηθειών ΡΜΙ στη μεταποίηση 49,9 45,4 37,5 48,6 49,1 49,5 48,6 (Οκτ.) Δείκτης Οικονομικού Κλίματος 1, 89,4 8,7 87,3 9,2 89,9 93,8 (Οκτ.) Δείκτης Επιχειρηματικών Προσδοκιών στη Βιομηχανία 94,6 81,9 71,9 82,9 9,6 91,9 94,2 (Οκτ.) Δείκτης Εμπιστοσύνης Καταναλωτών -54, -5,7-6,6-61,6-67,5-71,2-63,6 (Οκτ.) Πιστωτική Επέκταση (τέλος περιόδου) Ιδιωτικός Τομέας -3,1-2, -1,9-2, -2,1-2, -1,7 (Σεπτ.) Επιχειρήσεις -3,7 -,9 -,8 -,9-1,4-1, -,5 (Σεπτ.) - Βιομηχανία -3,3 2,4 2,8 2,4 -,3,2 -,7 (Σεπτ.) - Κατασκευές -1,2 -,9, -,9 1,,8 -,5 (Σεπτ.) - Τουρισμός -,6,6,6,6,9,4,3 (Σεπτ.) Νοικοκυριά -2,9-3,1-3,2-3,1-3, -3, -3, (Σεπτ.) - Καταναλωτικά Δάνεια -2,8-2,3-2,8-2,3-1,7-1,5-1,3 (Σεπτ.) - Στεγαστικά Δάνεια -3, -3,5-3,5-3,5-3,4-3,4-3,4 (Σεπτ.) Τιμές Δείκτης Τιμών Καταναλωτή -1,3-1,7-1,8 -,6 -,9 -,9 -,5 (Οκτ.) Δομικός Πληθωρισμός -,7 -,5 -,5,3,2,3 -,5 (Οκτ.) Δείκτης Τιμών Διαμερισμάτων -7,5-5, -5,8-5, -4,7-2,7-2,7 (2ο 3μηνο) ΑΕΠ σε σταθερές τιμές,4 -,2-1,7 -,8-1, -,9 -,9 (2ο 3μηνο) Ιδιωτική Κατανάλωση,4 -,2 -,3 -,9-1, -1,7-1,7 (2ο 3μηνο) Δημόσια Κατανάλωση -1,4, -1,9 2,8-2,6-2,7-2,7 (2ο 3μηνο) Επενδύσεις -4,6 -,2-11,7 5,4-2,5 7, 7, (2ο 3μηνο) Εξαγωγές Αγαθών & Υπηρεσιών 7,8 3,4-1,5-9,2-11,5-11,4-11,4 (2ο 3μηνο) Εισαγωγές Αγαθών & Υπηρεσιών 7,6,3-19,8-12,5-11,9-7,1-7,1 (2ο 3μηνο) Ισοζύγιο Πληρωμών σε δισ. Εξαγωγές Αγαθών 26,8 24,8 6, 6,2 5,5 6,1 15,6 (Ιαν-Αύγ.) Εισαγωγές Αγαθών 49,1 42, 9,2 1,6 9,7 1,2 26,3 (Ιαν-Αύγ.) Εμπορικό Ισοζύγιο -22,3-17,2-3,3-4,4-4,1-4,2-1,7 (Ιαν-Αύγ.) Ισοζύγιο Τρεχ/σών Συναλλαγών -3,7 -,2 5,6-1,8-2,3 -,2,4 (Ιαν-Αύγ.) Πηγή: Τράπεζα της Ελλάδος, ΕΛΣΤΑΤ, ΙΟΒΕ Το παρόν δελτίο έχει αποκλειστικά ενημερωτικό χαρακτήρα. Οι πληροφορίες που περιέχει προέρχονται από πηγές που θεωρούνται αξιόπιστες αλλά δεν έχουν επαληθευτεί από την Alpha Bank. Το παρόν δεν αποτελεί συμβουλή ή σύσταση ούτε προτροπή για την διενέργεια οποιασδήποτε συναλλαγής. Επίσης δεν συνιστά έρευνα στον τομέα των επενδύσεων κατά την έννοια της ισχύουσας νομοθεσίας και ως εκ τούτου δεν έχει συνταχθεί σύμφωνα με τις απαιτήσεις του νόμου για τη διασφάλιση της ανεξαρτησίας της έρευνας στον τομέα των επενδύσεων. Η Alpha Bank δεν υποχρεούται να επικαιροποιεί ή να αναθεωρεί το δελτίο αυτό ούτε να προβαίνει σε ανακοινώσεις ή ειδοποιήσεις σε περίπτωση που οποιοδήποτε στοιχείο, γνώμη, πρόβλεψη ή εκτίμηση που περιέχεται σε αυτό μεταβληθεί ή διαπιστωθεί εκ των υστέρων ως ανακριβής. Η Alpha Bank και οι θυγατρικές της, καθώς επίσης τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου, τα στελέχη και οι υπάλληλοι αυτών δεν παρέχουν καμία διαβεβαίωση ούτε εγγυώνται την ακρίβεια, την πληρότητα και την ορθότητα των πληροφοριών που περιέχονται και των απόψεων που διατυπώνονται στο παρόν ή την καταλληλότητά τους για συγκεκριμένη χρήση και δεν φέρουν καμία ευθύνη για οποιανδήποτε άμεση ή έμμεση ζημία θα μπορούσε τυχόν να προκύψει σε σχέση με οποιανδήποτε χρήση του παρόντος και των πληροφοριών που περιέχει εν όλω ή εν μέρει. Οποιαδήποτε αναπαραγωγή ή αναδημοσίευση αυτού του δελτίου ή τμήματος του πρέπει υποχρεωτικά να αναφέρει την Alpha Bank ως πηγή προελεύσεώς του.