ΠΑΝ/ΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΤΜΗΜΑ ΙΑΤΡΙΚΗΣ «ΝΕΥΡΟΕΠΙΣΤΗΜΕΣ» Συνείδηση & Ύπνος. Κώστας Παπαθεοδωρόπουλος Αναπληρωτής Καθηγητής * Εργαστήριο Φυσιολογίας

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΠΑΝ/ΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΤΜΗΜΑ ΙΑΤΡΙΚΗΣ «ΝΕΥΡΟΕΠΙΣΤΗΜΕΣ» Συνείδηση & Ύπνος. Κώστας Παπαθεοδωρόπουλος Αναπληρωτής Καθηγητής * Εργαστήριο Φυσιολογίας"

Transcript

1 ΠΑΝ/ΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΤΜΗΜΑ ΙΑΤΡΙΚΗΣ «ΝΕΥΡΟΕΠΙΣΤΗΜΕΣ» Συνείδηση & Ύπνος Κώστας Παπαθεοδωρόπουλος Αναπληρωτής Καθηγητής * Εργαστήριο Φυσιολογίας

2 Σύστημα Συνείδησης Συνείδηση: Η κατάσταση επίγνωσης του εαυτού και του περιβάλλοντος. Καθορίζεται από τις λειτουργίες της εγρήγορσης (επίπεδο συνείδησης) και της επίγνωσης (περιεχόμενο συνείδησης).

3 Σύστημα Συνείδησης Είναι ένα διάχυτο σύστημα που ρυθμίζει το επίπεδο εγρήγορσης, προσοχής και τις καταστάσεις ύπνου-εγρήγορσης. Ρυθμίζει επίσης την αποκριτικότητα του φλοιού στα ερεθίσματα. Εκτείνεται από τον προμήκη μέχρι τον εγκεφαλικό φλοιό. Τροποποιεί την δραστηριότητα του εγκεφαλικού φλοιού είτε έμμεσα είτε άμεσα. Συγκεκριμένες μεταβολές στην δραστηριότητα νευρώνων του εγκεφαλικού στελέχους και του βασικού πρόσθιου εγκεφάλου που προκαλούν λειτουργικές μεταβολές στα θαλαμικά και φλοιϊκά δίκτυα επηρεάζουν τις συμπεριφορικές καταστάσεις της εγρήγορσης, Επαγρύπνισης, του ύπνου, και της προσοχής στα περιβαλλοντικά ερεθίσματα.

4 Σύστημα Συνείδησης Δομές του Συστήματος Συνείδησης: α) Πυρήνες του δικτυωτού σχηματισμού, υποθαλάμου, βασικό πρόσθιο εγκέφαλο. β) Ανερχόμενες προβολές προς τον θάλαμο. γ) Πυρήνες του θαλάμου. δ) Εκτεταμένες περιοχές του εγκεφαλικού φλοιού.

5 Ρύθμιση Δραστηριότητας Φλοιού Τα αισθητικά συστήματα παρέχουν την κύρια οδό μέσω της οποίας υφίσταται πρόσβαση της πληροφορίας του περιβάλλοντος στο Κ.Ν.Σ. Η τελική επεξεργασία της πληροφορίας πραγματοποιείται στα φλοιϊκά δίκτυα. Τα πολύπλοκα δίκτυα του φλοιού, όπου ο τεράστιος βαθμός σύγκλισης και απόκλισης τα ωθεί στην δημιουργία βρόγχων θετικής ανάδρασης, είναι ενδογενώς ασταθή. Τα νευρωνικά δίκτυα του φλοιού λειτουργούν βάσει συνειρμικών διεργασιών και τέτοια συστήματα πρέπει να έχουν δυνατότητα ρύθμισης της ευαισθησίας τους. Τέτοια ρύθμιση της ευαισθησίας (κατώφλιο αποκριτικότητας) των φλοιϊκών δικτύων συμβαίνει στα διάφορα επίπεδα εγρήγορσης-συνείδησης.

6 Ιστορικά Στοιχεία για την Ύπαρξη Ενεργοποιητικού Συστήματος Moruzzi & Magoun, 1949

7 Κλινικές επιπτώσεις βλαβών σε διάφορα επίπεδα του συστήματος συνείδησης

8 Δικτυωτός Σχηματισμός Brodal: διάχυτα συσσωματώματα κυττάρων διεσπαρμένα με ίνες προς όλες τις κατευθύνσεις Ο δικτυωτός σχηματισμός φαίνεται ως μία χαοτική δομή, όμως αποτελείται από αποτελείται από πυρήνες κυττάρων που χρησιμοποιούν συγκεκριμένους νευροδιαβιβαστές. Είναι μία από τις πιό σημαντικές και αρχαιότερες περιοχές του εγκεφάλου, προερχόμενη απ ευθείας από νευρωνικά δίκτυα τα οποία ελέγχουν την συμπεριφορά πολύ πιό απλών οργανισμών, όπως είναι η θαλάσσια ανεμώνη!

9 Δικτυωτός Σχηματισμός Εκτείνεται από τα ανώτερα αυχενικά επίπεδα του νωτιαίου μυελού μέχρι τους ενδοπετάλιους πυρήνες του θαλάμου, με τους οποίους συγχωνεύεται.

10 Δικτυωτός Σχηματισμός Οι νευρώνες του δικτυωτού σχηματισμού είναι στενά αλληλοσυνδεόμενοι και λαμβάνουν είσοδο από τις περισσότερες αισθητκές και κινητικές οδούς, και είναι κρίσιμοι για την αισθητικοκινητική ολοκλήρωση.

11 Δικτυωτός Σχηματισμός Νευρώνες του δικτυωτού σχηματισμού του μεσεγκεφάλου και της πρόσθιας γέφυρας αποτελούν την πηγή ανερχόμενων προβολών οι οποίες αποτελούν το μείζον συστατικό του συστήματος συνείδησης.

12 Δικτυωτός Σχηματισμός Μέρος του Δ.Σ. αποτελείται από χολινεργικούς, σεροτονεργικούς, νοραδρενεργικούς, ντοπαμινεργικούς, ισταμινεργικούς νευρώνες. Νοραδρεναλίνη Σεροτονίνη Ακετυλοχολίνη Δικτυωτός Πυρήνας Θαλάμου Ντοπαμίνη Ισταμίνη Ο ΔΠΘ αναστέλλει τους ειδικούς πυρήνες του θαλάμου και ελέγχει την ροή της πληροφορίας προς τον φλοιό. Η Ach αναστέλλει τον ΔΠΘ.

13 Δικτυωτός Σχηματισμός Οι λειτουργίες του Δ.Σ. Στη ρύθμιση της δραστηριότητας του εγκεφαλικού φλοιού πραγματοποιείται μέσω: α) Έλεγχο της πρόσβασης της αισθητικής πληροφορίας σε ανώτερα επίπεδα. β) Απ ευθείας ρύθμιση της δραστηριότητας του φλοιού.

14

15 Διαταραχές Συνείδησης Απώλεια συνείδησης μπορεί να συμβεί μετά από: α) Βλάβες του δικτυωτού ενεργοποιητικού σχηματισμού του στελέχους β) Βλάβες του οπίσθιου υποθαλάμου (αμφίπλευρα) γ) Διακοπή των ανιόντων προβολών στο επίπεδο του θαλάμου δ) Διάχυτες ή αμφοτερόπλευρες βλάβες του εγκεφαλικού φλοιού

16 Βαθμοί Μεταβολής της Συνείδησης Από ελαφρώς αυξημένη υπνηλία μέχρι βαθύ κώμα. Παροδικά αίτια: διάσειση, επιληπτικές κρίσεις, συγκοπή, μεταβολική εγκεφαλοπάθεια. Μόνιμα αίτια: Σοβαρή και μη αντιστρεπτή βλάβη ορισμένων ή όλων των συστατικών του συστήματος συνείδησης. Κώμα: κατάσταση παρατεταμένης έλλειψης συνείδησης κατά την οποία δεν μπορεί να επανέλθει η εγρήγορση στον ασθενή ο οποίος παρουσιάζει ελάχιστη ή καθόλου εκούσια κίνηση και ελάχιστη ή καθόλου ενεργοποιητική απόκριση σε επώδυνα ή βλαπτικά ερεθίσματα. Τα ζωτικά σημεία έχουν μεταβληθεί, ιδιαίτερα μετά επό βλάβες του εγκεφαλικού στελέχους Ο ασθενής έχει βραδύ και κυμαινόμενο καρδιακό ρυθμό και περιοδικό πρότυπο αναπνοής

17 Το Ηλεκτρο Εγκεφαλο Γράφημα (ΗΕΓ) Το επίπεδο εγρήγορσης μπορεί να εκτιμηθεί μέσω της δραστηριότητας του εγκεφαλικού φλοιού, η οποία μπορεί να μετρηθεί μέσω του Ηλεκτροεγκεφαλογραφήματος. Το ΗΕΓ χρησιμοποιείται στην εκτίμιση της κατάστασης ασθενών που παρουσιάζουν μεταβολή του επιπέδου συνείδησης και βοηθά στον καθορισμό του κατά πόσο η υποκείμενη εγκεφαλική κατάσταση ή βλάβη είναι εστιακή ή γενικευμένη.

18 Το Ηλεκτρο Εγκεφαλο Γράφημα (ΗΕΓ) Καταγραφή της ηλεκτρικής νευρωνικής δραστηριότητας του εγκεφαλικού φλοιού με ηλεκτρόδια που τοποθετούνται στην δερματική επιφάνεια του κρανίου. Αυτή η εγκεφαλική δραστηριότητα συνίσταται σε συνεχείς ρυθμικές ή άρυθμες κυματοειδείς ταλαντώσεις οι οποίες ποικίλουν σε συχνότητα, πλάτος, πολικότητα και μορφή. H πρώτη καταγραφή: Berger, 1929 Η πρώτη περιγραφή ΗΕΓ: Adrian, 1944

19 Το Ηλεκτρο Εγκεφαλο Γράφημα (ΗΕΓ) Οι κυματοειδείς αυτές ταλαντώσεις προέρχονται από την ηλεκτρική δραστηριότητα των δενδριτών των πυραμιδικών κυττάρων του φλοιού.

20 Χαρακτηριστικά του Ηλεκτροεγκεφαλογραφήματος Το πλάτος των δυναμικών του ΗΕΓ κυμαίνεται μεταξύ 20 και 50 μv και αντανακλά την άθροιση των συναπτικών δυναμικών μεγάλου αριθμού δενδριτών που βρίσκονται κοντά στην επιφάνεια του εγκεφαλικού φλοιού.

21 Χαρακτηριστικά του Ηλεκτροεγκεφαλογραφήματος Η φλοιϊκή δραστηριότητα που καταγράφεται στο ΗΕΓ προκύπτει από την ενεργότητα μεγάλου αριθμού νευρικών κυττάρων η οποία τροποποιείται από συναπτικές εισόδους από άλλες φλοιϊκές περιοχές, από τον βασικό πρόσθιο εγκέφαλο, τον θάλαμο και το εγκεφαλικό στέλεχος. Δομές του θαλάμου λειτουργούν ως βηματοδότες στην παραγωγή συγχρονισμού και ρυθμικότητας της φλοιϊκής δραστηριότητας σε ευρείες περιοχές του φλοιού. Χολινεργικές και μονοαμινεργικές είσοδοι τροποποιούν το επίπεδο διεγερσιμότητας και το πρότυπο της δραστηριότητας των θαλαμικών και φλοιϊκών νευρώνων.

22 Χαρακτηριστικά του Ηλεκτροεγκεφαλογραφήματος Τέσσερις βασικές ΗΕΓραφικές Συχνότητες Δυναμικά: Αποσυγχρονισμένα, Ταχέα, Μικρού πλάτους. Δυναμικά: Συγχρονισμένα, Αργά, Μεγάλου πλάτους.

23 Χαρακτηριστικά του Ηλεκτροεγκεφαλογραφήματος 4

24 Χαρακτηριστικά του Ηλεκτροεγκεφαλογραφήματος non-rem

25 Κατηγορίες Ταλαντώσεων στο ΗΕΓ Επίμυ

26 Χαρακτηριστικά Παθολογικού Ηλεκτροεγκεφαλογραφήματος Ενήλικας σε εγρήγορση Ενήλικας στον ύπνο Ενήλικας σε εγρήγορση Παθολογία!

27 Χαρακτηριστικά Παθολογικού Ηλεκτροεγκεφαλογραφήματος Γενικευμένη Επιληψία (Μεγάλη Επιληψία grand mal)

28 Χαρακτηριστικά Παθολογικού Ηλεκτροεγκεφαλογραφήματος Εστιακή Επιληψία [Μεσο-κριτικές αιχμές (δυναμικά) στον δεξιό κροταφικό λοβό]

29 Χαρακτηριστικά Παθολογικού Ηλεκτροεγκεφαλογραφήματος Επιληψία Αφαίρεσης (Μικρή Επιληψία petit mal)

30 Ύπνος 1. Είναι μία ενεργή συμπεριφορική κατάσταση. 2. Καταλαμβάνει μεγάλο χρονικό διάστημα στην ζωή (30%). 3. Βασίζεται σε συγκεκριμένες ειδικές εγκεφαλικές διεργασίες. 4. Είναι τμήμα του ενδογενούς βιολογικού κύκλου Ύπνος ~ Εγρήγορση.

31 Ύπνος Ύπνος είναι μία εύκολα αντιστρεπτή κατάσταση μειωμένης αποκριτικότητας σε και αλληλεπίδρασης με το περιβάλλον. Ύπνος είναι μιά σειρά εγκεφαλικών καταστάσεων που ρυθμίζονται με ακρίβεια η ακολουθία των οποίων ελέγχεται από μιά ομάδα πυρήνων του εγκεφαλικού στελέχους οι οποίοι προβάλλουν διάχυτα στον εγκέφαλο και τον νωτιαίο μυελό.

32 Όλα τα ζώα παρουσιάζουν περιόδους ανάπαυσης

33 Φαίνεται ότι όλα τα ζώα κοιμούνται

34 Οι οργανισμοί είναι προσαρμοσμένοι στις διακυμάνσεις των περιβαλλοντικών συνθηκών. Η πιό σημαντική περιβαλλοντική διακύμανση είναι αυτή που σχετίζεται με την διακύμανση της ηλιακής ακτινοβολίας, και συνεπώς με την διακύμανση του 24ωρου και των εποχών.

35 Βιολογικοί Ρυθμοί Πολλές λειτουργίες & συμπεριφορές των οργανισμών κυμαίνονται περιοδικά στο χρόνο. Σχεδόν όλα τα ζώα της ξηράς προσαρμόζουν την συμπεριφορά τους σύμφωνα με την περιοδική 24ωρη εναλλαγή φωτός/σκότους: ακολουθούν δηλαδή κιρκάδιους ρυθμούς. Οι κιρκάδιοι ρυθμοί ακολουθούν ένα ~ 24ωρο πρότυπο εναλλαγής φωτός/σκότους. Θερμοκρασία του σώματος Αυξητική ορμόνη Ώρα της ημέρας

36 Και η περιοδική εναλλαγή εγρήγορσης/ύπνου αποτελεί κιρκάδιο ρυθμό.

37 Οι περισσότεροι οργανισμοί έχουν ένα εσωτερικό βιολογικό ρολόι του οποίου ο χρονικός κύκλος είναι παρόμοιος με την διάρκεια μίας ημέρας (24 ώρες). Δηλαδή, οι κιρκάδιοι ρυθμοί είναι βιολογικοί: εξακολουθούν να υφίστανται ακόμα και όταν ο οργανισμός στερείται των συνθηκών περιοδικής εναλλαγής φωτός/σκότους.

38 Απόδειξη ελέγχου του κύκλου εγρήγορση-ύπνος από εσωτερικό (βιολογικό) βηματοδότη. Με ενδείξεις (για ημέρα-νύκτα) Χωρίς ενδείξεις Με ενδείξεις Απουσία περιβαλλοντικών παραγόντων ο ρυθμός ύπνος/εγρήγορση συνεχίζει να υφίσταται.

39 Σε τι συνίσταται το βιολογικό ρολόι? Το βιολογικό ρολόι συνίσταται στην δραστηριότητα μιάς συγκεκριμένης περιοχής του εγκεφάλου. Το βιολογικό ρολόι καθορίζει την διακύμανση στις λειτουργίες του οργανισμού. Το βιολογικό ρολόι συντονίζεται με την 24ωρη εναλλαγή στο φώς σκοτάδι.

40 Η αντίληψη του κύκλου φώς/σκοτάδι πραγματοποιείται μέσω ειδικών νευρικών κυττάρων του αμφιβληστροειδούς του ματιού (στιβάδα γαγγλιακών κυττάρων που περιέχουν μελανοψίνη). Φώς φωτοευαίσθητα κύτταρα

41 ...Το μήνυμα μεταφέρεται στον Υπερχιασματικό Πυρήνα του Υποθαλάμου, μία αρχαίγονη περιοχή του εγκεφάλου και ο κύριος βηματοδότης για κιρκάδιους ρυθμούς. Υπερχιασματικός Πυρήνας Το επίπεδο δραστηριότητάς μας ρυθμίζεται από συγκεκριμένα νευρικά κύτταρα του εγκεφάλου.

42 Υπερχιασματικός πυρήνας του Υποθαλάμου Ο υπερχιασματικός πυρήνας του πρόσθιου υποθαλάμου αποτελεί την περιοχή κιρκάδιου ελέγχου των ομοιοστατικών λειτουργιών. Δια μέσου ενός δικτύου συνδέσεων, προβολές στην επίφυση οδηγούν στην παραγωγή και απελευθέρωση μελατονίνης μέσα στην κυκλοφορία, όπου και τροποποιεί την δραστηριότητα των δικτύων του εγκεφαλικού στελέχους τα οποία τελικά ελέγχουν τον κύκλο ύπνου-εγρήγορσης. Ο υπερχιασματικός πυρήνας ελέγχει επίσης άλλες λειτουργίες οι οποίες συντονίζονται με τον κύκλο ύπνος-εγρήγορση, όπως είναι η θερμοκρασία, η έκκριση ορμονών (π.χ. κορτιζόλης), αρτηριακή πίεση και παραγωγή ουρίας (με έλεγχο από αντιδιουρητικής ορμόνης που δεν υπάρχει σε ηλικιωμένους και παιδιά).

43 Καταστροφή Υπερχιασματικού Πυρήνα

44 Συμπεριφορικές Διαφορές Εγρήγορσης - Ύπνου Εγρήγορση Αισθητική πληροφορία Αντίληψη Προσοχή Μνήμη Ένστικτο Συναίσθημα Θέληση Επίγνωση Ομιλία Ύπνος Χαραρωμένη στάση του σώματος κατωφλίου στον αισθητικό ερεθισμό επίπεδο κινήσεων Όνειρα

45 Ο ύπνος είναι μιά μεταβλητή με διακύμανση (κανονική κατανομή) μέσα στον πληθυσμό. Διάρκεια ύπνου στον πληθυσμό Διάρκεια ύπνου/εγρήγορσης κατά τη διάρκεια της ζωής. (26η εβδ.) Διάρκεια 7.5 ± 1.5 ώρες Εύρος: 5-10 ώρες Οι ανάγκες σε ύπνο δεν μειώνονται κατά τη μετάβαση από την προεφηβεία στην αρχική εφηβεία, αλλά αλλαγές στο χρονισμό των κιρκάδιων ρυθμών στους εφήβους δυσκολεύει την έλευση του ύπνου νωρίς το βράδι.

46 Ο Ύπνος στον άνθρωπο Διακρίνεται σε: Α. Ύπνο Βραδέων Κυμάτων (non-rem, με 4 στάδια) Β. Ύπνο REM (στάδιο ταχέων οφθαλμικών κινήσεων) Κατανομή των δύο σταδίων του ύπνου κατά τη διάρκεια 8ώρου ύπνου Ύπνος Βραδέων Κυμάτων REM

47 Κατανομή των δύο σταδίων του ύπνου κατά τη διάρκεια 8ώρου ύπνου Τα δύο στάδια του ύπνου εναλλάσσονται περιοδικά κάθε 90 min

48 Διάρκεια των σταδίων του ύπνου κατά τη διάρκεια της ζωής

49 Ο Ύπνος έχει Δύο Διάκριτα Στάδια: Α. Ύπνος Βραδέων Κυμάτων (non-rem, Slow Wave Sleep, SWS) Β. Ύπνος REM (στάδιο ταχέων οφθαλμικών κινήσεων) ΗΕΓ δραστηριότητα κατά την 1η ώρα του ύπνου Στον ύπνο REM, το ΗΕΓ αποσυγχρονίζεται. Η χαμηλού πλάτους, ηψηλής συχνότητας δραστηριότητα του ύπνου REM μοιάζει με αυτή που παρατηρείται στο ΗΕΓ από ένα άτομο σε εγρήγορση: Παράδοξος ύπνος.

50 Η περιοδική εναλλαγή εγρήγορσης/ύπνου συνιστά κιρκάδιο ρυθμό, που συνοδεύεται από άλλους ρυθμούς. Εκγρήγορση / Ύπνος Θερμοκρασία Αυξητική ορμόνη Κορτιζόλη Κάλιο

51 Μεταβολές φυσιολογικών παραμέτρων κατά τη διάρκεια του κύκλου εγρήγορση-ύπνος Εγρήγορση Στάδια του Ύπνου Καρδιακός παλμός Αναπνοή Διάρκεια ύπνου

52 Μεταβολές συμπεριφορικών παραμέτρων κατά τον κύκλο εγρήγορση-ύπνος Ηλεκτρομυογράφημα Ηλεκτροεγκεφαλογράφημα Ηλεκτροοφθαλμογράφημα Αίσθηση-Αντίληψη Ζωηρή Εξωτερική Αμβλύα ή Απούσα Ζωηρή Εσωτερική Σκέψη Λογική Προοδευτική Λογική Έμμονη Άλογη Αλλόκοτη Κίνηση Συνεχής Εκούσια Αποσπασματική Ακούσια Ελεγχόμενη αλλά Ανεσταλμένη

53 Ηλεκτρο-Εγκεφαλο-Γραφικά Χαρακτηριστικά των Διαφόρων Εγκεφαλικών Καταστάσεων Ύπνος Βραδέων Κυμάτων

54 Διαφορές φυσιολογικών παραμέτρων μεταξύ non-rem και REM ύπνου Βραδέων Κυμάτων ( non-rem) REM Αργά, μεγάλου πλάτους κύματα στο ΗΕΓ Καρδιακού παλμού Αρτηριακής πίεσης Αναπνευστικού ρυθμού Κατανάλωσης οξυγόνου στον εγκέφαλο Νευροενδοκρινολογικής δραστηριότητας Αυξητικής ορμόνης και ορμονών φυλετικής ωρίμανσης Μυικός τόνος υπαρκτός Ταχέα, μικρού πλάτους κύματα στο ΗΕΓ Ακανόνιστος καρδιακός ρυθμός Ακανόνιστη αρτηριακή πίεση Ακανόνιστος αναπνευστικός ρυθμός Ακανόνιστη θερμοκρασία σώματος Απώλεια μυικού τόνου!! (εκτός οφθαλμών) Στύση Όνειρα Μεταβολικά ενεργός εγκέφαλος, ως εν εγρηγόρση!!

55 Πολύπλοκοι Μηχανισμοί Ελέγχου του Ύπνου

56 Πολύπλοκοι Μηχανισμοί Ελέγχου του Ύπνου

57 Ο ύπνος είναι μιά σειρά από εγκεφαλικές καταστάσεις ελεγχόμενες με ακρίβεια, η ακολουθία των οποίων κυβερνάται από νευρώνες ορισμένων πυρήνων του εγκεφαλικού στελέχους οι οποίοι προβάλλουν σε ευρεία τμήματα του εγκεφάλου και του νωτιαίου μυελού. Νορεπινεφρίνη Ακετυλοχολίνη Σεροτονίνη

58 Εκγρήγορση Non-REM REM Ακετυλοχολίνη Νορεπινεφρίνη Σεροτονίνη _

59 Μεταβολές Χολινεργικών & Νοραδρενεργικών Νευρώνων σε Εγρήγορση-Ύπνο

60 Δραστηριότητα των σεροτονεργικών νευρώνων σε διάφορα συμπεριφορικά στάδια

61 Καταστάσεις Εγρήγορσης - Ύπνου Ενεργοποίηση Τροποποίηση Πηγή πληροφορίας

62 Επίδραση Φαρμάκων στον Ύπνο

63 Λειτουργίες του Ύπνου

64 Λειτουργίες του Ύπνου Παρ ότι ο ύπνος αποτελεί ένα μεγάλης διάρκειας συμπεριφορικό στάδιο, Οι ακριβείς λειτουργίες του παραμένουν ασαφείς: Υπάρχουν πολλές υποθέσεις-θεωρίες για τον ρόλο του ύπνου. Φαίνεται ότι ο ύπνος έχει πολλαπλή συμβολή στην φυσιολογική λειτουργία και επιβίωση του οργανισμού.

65 Λειτουργίες του Ύπνου Ενεργειακές στο επίπεδο του οργανισμού: οικολογικές προσαρμογές. Μικρότερη κατανάλωση ενέργειας κατά την (μικρότερης θερμοκρασίας) νύκτα. Μείωση θερμοκρασίας σώματος. Ο άνθρωπος (και άλλα ημερόβια ζώα) παρουσιάζουν υψηλή εξάρτηση από την όραση για βασικές ανάγκες (εύρεση τροφής, αποφυγή θηρευτών). Ενεργειακές & ανακύκλωσης στο επίπεδο του κυττάρου: αναπλήρωση επιπέδων γλυκογόνου, γονιδιακή έκφραση, σύνθεση μακρομορίων, αντιστάθμιση κυτταρικού στρες.

66 Ύπνος στον Αναπτυσσόμενο Οργανισμό Η διάρκεια ύπνου κατά την διάρκεια της ζωής Εγρήγορση Ύπνος Σύλληψη Έμβρυο Γέννηση Χρόνια ζωής

67 Αναπτυσσόμενος Εγκέφαλος & Ύπνος Κατά την ανάπτυξη και ιδιαίτερα στον ύπνο υφίσταται: Αναδιοργάνωση Νευρωνικών Συνδέσεων κυρίως κατά την διάρκεια του Ύπνου. Αύξηση του σώματος των παιδιών (Παραγωγή αυξητικής ορμόνης) Αύξηση του εγκεφάλου των παιδιών Έκφραση γονιδίων Βιοσύνθεση μακρομορίων

68 Αναπτυσσόμενος Εγκέφαλος & Ύπνος Η εφηβεία συνοδεύεται από δραματικές αλλαγές ωρίμανσης στην διεργασία του ύπνου, της βιολογικής του ρύθμισης, στην ορμονική κατάσταση και σε πολλές φυσιολογικές / ψυχολογικές διεργασίες. Ο ρόλος του ύπνου στην νοητική και φυσική υγεία του εφήβου είναι περίπλοκη.

69 Λειτουργίες του Ύπνου Μία σημαντική συμβολή-λειτουργία του ύπνου φαίνεται ότι είναι επί της Μάθησης & Μνήμης.

70 Μάθηση & Μνήμη Μνήμη είναι η συγκράτηση νέων πληροφοριών (εμπειρία). Μάθηση είναι η χρησιμοποίηση της μνήμης για την οργάνωση κατάλληλης συμπεριφοράς στις κάθε στιγμή απαιτήσεις. Υπάρχουν διάφορα είδη μνημονικής πληροφορίας τα οποία κατηγοροποιούνται με βάση διάφορα κριτήρια. Ένα βασικό κριτήριο είναι η δυνατότητα συνειδητής αναφοράς στο περιεχόμενο της μνήμης: Έκδηλη Άδηλη.

71 Βασικές Κατηγορίες Μάθησης & Μνήμης Έκδηλη Μνήμη: Αυτό που κυρίως μας χαρακτηρίζει η ιστορία μας ως άτομα, καθημερινά γεγονότα, οι γνώσεις μας. (Ευπαθής) Άδηλη Μνήμη: Συνήθειες, Δεξιότητες (οδήγηση, χορός, κλπ). (Ανθεκτική)

72 Νευροβιολογικό Υπόβαθρο Μάθησης & Μνήμης Σε μέγιστο βαθμό, η μνήμη βασίζεται σε μεταβολές της συναπτικής επικοινωνίας μεταξύ των νευρώνων, οι οποίες διατηρούνται στον χρόνο: Πλαστικότητα! Επίσης, η μνήμη βασίζεται σε επικοινωνία μεταξύ διαφορετικών περιοχών του εγκεφάλου.

73 Έκδηλη Μνήμη: Μνήμη γεγονότων και γνώσεων Η έκδηλη μνήμη βασίζεται σε επικοινωνία μεταξύ.. Ιππόκαμπος + Πλαστικότητα συνδέσεων Νεοφλοιός Βραχύχρονη διατήρηση Μακρόχρονη διατήρηση

74 Για μακροπρόθεσμη διατήρηση της έκδηλης μνήμης απαιτείται λειτουργική επικοινωνία, διάλογος μεταξύ Ιπποκάμπου και Νεοφλοιού Νεοφλοιός Ιππόκαμπος Πότε πραγματοποιείται αυτός ο διάλογος?

75 Χαρακτηριστικά Στάδια Ύπνου Ο Ύπνος στον άνθρωπο Διακρίνεται σε: Α. Ύπνο Βραδέων Κυμάτων (non-rem, με 4 στάδια) Β. Ύπνο REM (στάδιο ταχέων οφθαλμικών κινήσεων) ΗΕΓ δραστηριότητα κατά την 1η ώρα του ύπνου Εγρήγορση Ύπνος Βραδέων Κυμάτων REM

76 Ο διάλογος μεταξύ Ιπποκάμπου και Νεοφλοιού για την μνημονική παγίωση πραγματοποιείται κυρίως κατά την διάρκεια του ύπνου βραδέων κυμάτων. Νεοφλοιός Ιππόκαμπος

77 Ιπποκαμπο-Φλοιϊκές Αλληλεπιδράσεις κατά τον Ύπνο Μνημονική Παγίωση Αλληλεπιδράσεις μεταξύ της ιπποκάμπειας δραστηριότητας των οξύαιχμων κυμάτων-ριπιδισμών και των θαλαμοφλοιακών ατράκτων θα μπορούσαν να οδηγούν σε παγίωση της μνήμης στον φλοιό μέσω ενίσχυσης των φλοιϊκών συνάψεων (LTP)!

78 Αναπτυσσόμενος Εγκέφαλος & Ύπνος Πως επηρεάζει ο ύπνος τις διεργασίες μάθησης & μνήμης στα παιδιά και τους εφήβους?

79 Στην Ανάπτυξη πραγματοποιείται Αναδιοργάνωση του Ύπνου Τα παιδιά έχουν μεγάλη διάρκεια (βαθύ) ύπνου βραδέων κυμάτων Εγρήγορση Ύπνος REM Ύπνος Βραδέων Κυμάτων Σύλληψη Γέννηση Θάνατος

80 Ο ρόλος του Ύπνου στην Μάθηση Μνήμη Πρωϊνή περίοδος μάθησης (διδασκαλίας) σε 3 ομάδες φοιτητών. (Wagner et al., 2004) Μαθησιακή Επίδοση (εκμάθηση αλγόριθμου) Αποτέλεσμα Ύπνου στην Μάθηση 1. Εξέταση το βράδι της ίδιας ημέρας. 2. Εξέταση το επόμενο πρωί, χωρίς ύπνο Εξέταση το επόμενο πρωί, με ύπνο.

81 Ο ρόλος του Ύπνου στην Μάθηση Μνήμη (Backhaus et al., 2008) 1 η Εξέταση 2 η Εξέταση Παιδιά 9-12 ετών Συγκράτηση ζευγών λέξεων Διδασκαλία Ύπνος 1 η Εξέταση Εγρήγορση 2 η Εξέταση Διδασκαλία Εγρήγορση 1 η Εξέταση Ύπνος 2 η Εξέταση Βράδι Πρωί Βράδι Πρωί Η επίδοση στην 1 η εξέταση ήταν καλύτερη μόνον μετά από μία περίοδο ύπνου! Η επίδοση στην 2 η εξέταση βελτιώνεται μόνον όταν μεσολαβεί ύπνος!

82 Ο ρόλος του Ύπνου στην Μάθηση Μνήμη (Backhaus et al., 2008) 1 η Εξέταση 2 η Εξέταση Παιδιά 9-12 ετών Συγκράτηση ζευγών λέξεων Διδασκαλία Ύπνος 1 η Εξέταση Εγρήγορση 2 η Εξέταση Διδασκαλία Εγρήγορση 1 η Εξέταση Ύπνος 2 η Εξέταση Βράδι Πρωί Βράδι Πρωί Η επίδοση συσχετίζονταν θετικά με την ποσότητα βαθύ ύπνου βραδέων κυμάτων

83 Ο Ύπνος διευκολύνοντας την πλαστικότητα των συνδέσεων & την επικοινωνία στον εγκέφαλο Προάγει την Μάθηση & Μνήμη!

84 Συνέπειες Έλλειψης & Αποστέρησης Ύπνου Έλλειψη Αποστέρηση του ύπνου μπορεί να έχει δυσμενείς επιπτώσεις επί των φυσιολογικών λειτουργιών του ύπνου. Ελλειμματικό ενεργειακό ισοζύγιο κυττάρων. Μειωμένες σωματικές & εγκεφαλικές λειτουργίες. Κυτταρικό θάνατο. Απώλεια συγκρότησης της προσωπικότητας (?)..

85 Συνέπειες Έλλειψης & Αποστέρησης Ύπνου Όχι ενεργειακή αναπλήρωση κυττάρων οργανισμού, εγκεφάλου (όργανο με μεγάλες ενεργειακές απαιτήσεις). Αύξηση παραγωγής κορτιζόλης. Μείωση παραγωγής αυξητικής ορμόνης. Εξανθένιση ανοσοποιητικού συστήματος.

86 Συνέπειες Έλλειψης & Αποστέρησης Ύπνου Αποστέρηση ύπνου οδηγεί σε αλλαγή έκφρασης γονιδίων με δυσμενή αποτελέσματα κυρίως στα παιδιά. Χρόνια στέρηση ύπνου στα παιδιά μπορεί να οδηγήσει σε υπερβολικό φορτίο (stress) των κυττάρων με πιθανό αποτέλεσμα απώλεια νευρικών κυττάρων & νοητικό έλλειμμα.

87 Συνέπειες Έλλειψης & Αποστέρησης Ύπνου «Ο ύπνος προάγει την πλαστικότητα του εγκεφάλου» Ακόμα και σύντομες περίοδοι πλήρους αποστέρησης ύπνου μπορούν να έχουν μόνιμη επίπτωση επί της νευρωνικής πλαστικότητας μνήμη - μάθηση.

88 Διαταραχές Ύπνου Ιατρικώς σημαντικές διαταραχές του κύκλου ύπνου-εγρήγορσης περιλαμβάνουν την αϋπνία, νυκτερινή εννούρηση, υπνοβασία, υπνική άπνοια, και ναρκοληψία.

89 Διαταραχές Ύπνου Αϋπνία Θόρυβος Αλλαγή Περιβάλλοντος Πόνος Περιστασιακό Άγχος Λήψη φαρμάκων Σωματική νόσος Παροδική Άγχος & Κατάθλιψη Κατάχρηση φαρμάκων, οινοπνεύματος Δύσπνοια Χρόνια

90 Ναρκοληψία Επιπολασμός: / Υπέρμετρη υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας. Αιφνίδια επεισόδια REM κατά τη διάρκεια της ημέρας, διάρκειας 30 sec 30 min, αλλά συνήθως < 1 min. Καταπληξία: παροδική απώλεια μυικού ελέγχου, παροδική παράλυση. Συχνά προκαλείται από έντονη συναισθηματική έκφραση, όπως γέλιο, κλάμα, φόβος. Παράλυση (ολική απώλεια μυϊκού τόνου) Πτώση. Στην έναρξη του ύπνου υπναγωγές παραισθήσεις. Επιλεκτική απώλεια νευρώνων Ορεξίνης: διεγείρουν έντονα χολινεργικούς, ναραδρενεργικούς, ντοπαμινεργικούς και ισταμινεργικούς των ρυθμιστικών συστημάτων.

91 Παρατεταμένη αποστέρηση ύπνου σε πειραματόζωα - Απώλεια βάρους. - Αύξηση πρόσληψης τροφής. - Απορύθμιση σωματικής θερμοκρασίας. - Ανάπτυξη λοιμώξεων, έλκη. - Θάνατος.

92

ΚΥΚΛΟΣ ΥΠΝΟΥ-ΕΓΡΗΓΟΡΣΗΣ: ΡΥΘΜΟΙ ΑΛΦΑ, ΒΗΤΑ, ΓΑΜΜΑ. Ganong Κεφάλαιο 14

ΚΥΚΛΟΣ ΥΠΝΟΥ-ΕΓΡΗΓΟΡΣΗΣ: ΡΥΘΜΟΙ ΑΛΦΑ, ΒΗΤΑ, ΓΑΜΜΑ. Ganong Κεφάλαιο 14 ΚΥΚΛΟΣ ΥΠΝΟΥ-ΕΓΡΗΓΟΡΣΗΣ: ΡΥΘΜΟΙ ΑΛΦΑ, ΒΗΤΑ, ΓΑΜΜΑ Ganong Κεφάλαιο 14 Ηλεκτροεγκεφαλογράφημα (ΗΕΓ) Ρυθμοί που καταγράφονται στο ΗΕΓ Ρυθμός α: Καταγράφεται σε εγρήγορση με τα μάτια κλειστά Σχετικά ρυθμικό

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΥΠΝΟΥ. Εμμ. Μ. Καραβιτάκης Παιδίατρος

ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΥΠΝΟΥ. Εμμ. Μ. Καραβιτάκης Παιδίατρος ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΥΠΝΟΥ Εμμ. Μ. Καραβιτάκης Παιδίατρος ΥΠΝΟΣ αναζωογόνηση του οργανισμού επηρεάζει την καθημερινή λειτουργικότητα επηρεάζει τη σωματική και διανοητική υγεία ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΥΠΝΟΥ τακτική,

Διαβάστε περισσότερα

Ύπνος. Στάδια συνείδησης

Ύπνος. Στάδια συνείδησης Ύπνος Εγρήγορση Στάδια συνείδησης Ύπνος Τι συµβαίνει όταν κοιµόµαστε; (νευρώνες που αυξάνουν 5 µε 10 φορές τη συχνότητα δηµιουργίας δυναµικών ενεργείας κατά τη διάρκεια του ύπνου) Γιατί κοιµόµαστε; Ποιοι

Διαβάστε περισσότερα

ΚΥΚΛΟΣ ΥΠΝΟΥ-ΕΓΡΗΓΟΡΣΗΣ: ΡΥΘΜΟΙ ΑΛΦΑ, ΒΗΤΑ, ΓΑΜΜΑ. Ganong Κεφάλαιο 14

ΚΥΚΛΟΣ ΥΠΝΟΥ-ΕΓΡΗΓΟΡΣΗΣ: ΡΥΘΜΟΙ ΑΛΦΑ, ΒΗΤΑ, ΓΑΜΜΑ. Ganong Κεφάλαιο 14 ΚΥΚΛΟΣ ΥΠΝΟΥ-ΕΓΡΗΓΟΡΣΗΣ: ΡΥΘΜΟΙ ΑΛΦΑ, ΒΗΤΑ, ΓΑΜΜΑ Ganong Κεφάλαιο 14 Ηλεκτροεγκεφαλογράφημα (ΗΕΓ) Ρυθμοί που καταγράφονται στο ΗΕΓ Ρυθμός α: Καταγράφεται σε εγρήγορση με τα μάτια κλειστά Σχετικά ρυθμικό

Διαβάστε περισσότερα

Θάλαμος, Φλοιός του Εγκεφάλου & Δικτυωτός Σχηματισμός. Α. Χατζηευθυμίου Αν. Καθηγήτρια Ιατρικής Φυσιολογίας

Θάλαμος, Φλοιός του Εγκεφάλου & Δικτυωτός Σχηματισμός. Α. Χατζηευθυμίου Αν. Καθηγήτρια Ιατρικής Φυσιολογίας Θάλαμος, Φλοιός του Εγκεφάλου & Δικτυωτός Σχηματισμός Α. Χατζηευθυμίου Αν. Καθηγήτρια Ιατρικής Φυσιολογίας Θάλαμος Ο θάλαμος: «πύλη προς τον εγκέφαλο» Είναι μια μεγάλη συλλογή νευρώνων στο διεγκέφαλο Παίρνει

Διαβάστε περισσότερα

M.Sc. Bioinformatics and Neuroinformatics

M.Sc. Bioinformatics and Neuroinformatics M.Sc. Bioinformatics and Neuroinformatics Recording and Processing Brain Signals Μαρία Σαγιαδινού Ο ανθρώπινος εγκέφαλος Πιο πολύπλοκο δημιούργημα της φύσης Προιόν βιολογικής εξέλιξης εκατομμυρίων ετών

Διαβάστε περισσότερα

Τεχνική και μεθοδολογία της ηλεκτροεγκεφαλογραφικής καταγραφής Το μηχάνημα που χρησιμοποιείται για τη λήψη του ΗΕΓ ονομάζεται

Τεχνική και μεθοδολογία της ηλεκτροεγκεφαλογραφικής καταγραφής Το μηχάνημα που χρησιμοποιείται για τη λήψη του ΗΕΓ ονομάζεται ΗΛΕΚΤΡΟΕΓΚΕΦΑΛΟΓΡΑΦΗΜΑ (ΗΕΓ) Ιστορικά στοιχεία Οι πρώτοι ερευνητές που διαπίστωσαν με τη βοήθεια γαλβανόμετρου την ύπαρξη ηλεκτρικής δραστηριότητας στον εγκέφαλο κουνελιών ήταν ο Άγγλος βιολόγος Caton

Διαβάστε περισσότερα

DANA ALLIANCE FOR BRAIN

DANA ALLIANCE FOR BRAIN ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ «Η λειτουργία του Ύπνου και η σημασία της για τη Μνήμη και τη Μάθηση αλλά και τη Σωματική και Ψυχική Υγεία» Ενημερωτική Εκδήλωση την Τετάρτη 27 Μαρτίου 2013, στο Ίδρυμα Ευγενίδου Αθήνα, Παρασκευή

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ ΚΑΙ ΕΥΑΙΣΘΗΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΟΥ ΚΟΙΝΟΥ ΣΤΙΣ ΝΕΥΡΟΕΠΙΣΤΗΜΕΣ. Πόλη Ημερομηνία Ώρα Αίθουσα. Ναύπακτος 9 Μαρτίου 2013 6 μμ Παπαχαραλάμπειος

ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ ΚΑΙ ΕΥΑΙΣΘΗΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΟΥ ΚΟΙΝΟΥ ΣΤΙΣ ΝΕΥΡΟΕΠΙΣΤΗΜΕΣ. Πόλη Ημερομηνία Ώρα Αίθουσα. Ναύπακτος 9 Μαρτίου 2013 6 μμ Παπαχαραλάμπειος ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ ΚΑΙ ΕΥΑΙΣΘΗΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΟΥ ΚΟΙΝΟΥ ΣΤΙΣ ΝΕΥΡΟΕΠΙΣΤΗΜΕΣ Πόλη Ημερομηνία Ώρα Αίθουσα Ναύπακτος 9 Μαρτίου 2013 6 μμ Παπαχαραλάμπειος ΤΙΤΛΟΣ: Η Σημασία του στρες και του ύπνου στη ζωή του/της

Διαβάστε περισσότερα

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΙΙΙ:

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΙΙΙ: ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΙΙΙ: Εργαστήριο Φυσιολογίας Τµήµα Ιατρικής Πανεπιστηµίου Θεσσαλίας Λάρισα 2010 ΗΛΕΚΤΡΟΕΓΚΕΦΑΛΟΓΡΑΦΗΜΑ ΥΠΝΟΣ 2 ΗΛΕΚΤΡΟΕΓΚΕΦΑΛΟΓΡΑΦΗΜΑ Ιστορικά στοιχεία Οι πρώτοι ερευνητές που διαπίστωσαν

Διαβάστε περισσότερα

Εγκέφαλος-Αισθητήρια Όργανα και Ορμόνες. Μαγδαληνή Γκέιτς Α Τάξη Γυμνάσιο Αμυγδαλεώνα

Εγκέφαλος-Αισθητήρια Όργανα και Ορμόνες. Μαγδαληνή Γκέιτς Α Τάξη Γυμνάσιο Αμυγδαλεώνα Εγκέφαλος-Αισθητήρια Όργανα και Ορμόνες O εγκέφαλος Ο εγκέφαλος είναι το κέντρο ελέγχου του σώματος μας και ελέγχει όλες τις ακούσιες και εκούσιες δραστηριότητες που γίνονται μέσα σε αυτό. Αποτελεί το

Διαβάστε περισσότερα

ΜΠΑΤΑΚΟΙΑΣ Β. - ΑΒΡΑΜΙ ΗΣ Α. ενδοκρινολόγοι. gr

ΜΠΑΤΑΚΟΙΑΣ Β. - ΑΒΡΑΜΙ ΗΣ Α. ενδοκρινολόγοι.  gr ΜΠΑΤΑΚΟΙΑΣ Β. - ΑΒΡΑΜΙ ΗΣ Α. ενδοκρινολόγοι ΓΕΝΙΚΑ παραγωγή στο κωνάριο /επίφυση (αµφιβληστροειδή, έντερο) ΣΧΕΤΙΖΕΤΑΙ µε: διάθεση, ύπνο, jet-lag, ανοσία, αντιοξειδωτική δράση, καρκίνο, αναστολή γήρανσης

Διαβάστε περισσότερα

χρόνιου πόνου κι των συναισθημάτων. Μάλιστα, μεγάλο μέρος αυτού

χρόνιου πόνου κι των συναισθημάτων. Μάλιστα, μεγάλο μέρος αυτού Το μαιτεχμιακό σύστημα συνδέεται με τμήματα του μετωπιαίου κι κροταφικού λοβού ( τμήματα των εγκεφαλικών ημισφαιρίων,ονομασμένα σύμφωνα με το κρανιακό οστό που τα καλύπτει). Το ίδιο σχετίζεται με τον έλεγχο

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΝΤΡΙΚΟ ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ

ΚΕΝΤΡΙΚΟ ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΕΝΤΡΙΚΟ ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Εγκέφαλος Μεγάλη αιµάτωση, πολύ σηµαντική για την λειτουργία του Επικοινωνία µε το περιβάλλον Χρησιµοποιεί το 20% του Ο 2 και ως πηγή ενέργειας γλυκόζη Στις χειρουργικές επεµβάσεις

Διαβάστε περισσότερα

Αλκοόλ, Εθεβεία & Εγκέθαλορ. Γιώργος Παναγής Πανεπιστήμιο Κρήτης Τμήμα Ψυχολογίας Εργαστήριο Νευροεπιστημών & Συμπεριφοράς

Αλκοόλ, Εθεβεία & Εγκέθαλορ. Γιώργος Παναγής Πανεπιστήμιο Κρήτης Τμήμα Ψυχολογίας Εργαστήριο Νευροεπιστημών & Συμπεριφοράς Αλκοόλ, Εθεβεία & Εγκέθαλορ Γιώργος Παναγής Πανεπιστήμιο Κρήτης Τμήμα Ψυχολογίας Εργαστήριο Νευροεπιστημών & Συμπεριφοράς Κατανάλωση οινοπνευματωδών στους Έλληνες μαθητές (2011) Στην Ελλάδα, τα αγόρια

Διαβάστε περισσότερα

Ν Ε Υ Ρ Ο Ψ Υ Χ Ο Λ Ο Γ Ι Κ Ο Ι Π Α Ρ Α Γ Ο Ν Τ Ε Σ Π Ο Υ Ε Π Η Ρ Ε Α Ζ Ο Υ Ν Τ Η Μ Α Θ Η Σ Η

Ν Ε Υ Ρ Ο Ψ Υ Χ Ο Λ Ο Γ Ι Κ Ο Ι Π Α Ρ Α Γ Ο Ν Τ Ε Σ Π Ο Υ Ε Π Η Ρ Ε Α Ζ Ο Υ Ν Τ Η Μ Α Θ Η Σ Η Ν Ε Υ Ρ Ο Ψ Υ Χ Ο Λ Ο Γ Ι Κ Ο Ι Π Α Ρ Α Γ Ο Ν Τ Ε Σ Π Ο Υ Ε Π Η Ρ Ε Α Ζ Ο Υ Ν Τ Η Μ Α Θ Η Σ Η 2 ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑ; Μηχανισμός επικοινωνίας που διατηρούν την κοινωνική τάξη / δομή Μαθημένη συμπεριφορά

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ 3ο ΜΕΡΟΣ Γ ΝΕΥΡΟΔΙΑΒΙΒΑΣΤΕΣ

ΜΑΘΗΜΑ 3ο ΜΕΡΟΣ Γ ΝΕΥΡΟΔΙΑΒΙΒΑΣΤΕΣ ΜΑΘΗΜΑ 3ο ΜΕΡΟΣ Γ ΝΕΥΡΟΔΙΑΒΙΒΑΣΤΕΣ ΝΕΥΡΟΔΙΑΒΙΒΑΣΤΕΣ Ορίζουμε ως διαβιβαστή μια ουσία που απελευθερώνεται από έναν νευρώνα σε μια σύναψη και που επηρεάζει ένα άλλο κύτταρο, είτε έναν νευρώνα είτε ένα κύτταρο

Διαβάστε περισσότερα

Μεταιχμιακό Σύστημα του Εγκεφάλου

Μεταιχμιακό Σύστημα του Εγκεφάλου Μεταιχμιακό Σύστημα του Εγκεφάλου Άρθρο του ΧΑΡΑΛΑΜΠΟY ΤΙΓΓΙΝΑΓΚΑ, MT, CST, MNT Το μεταιχμιακό σύστημα ελέγχει το κύκλωμα του χρόνιου πόνου και των συναισθημάτων, ενώ συνδέεται με τα βαθύτερα τμήματα του

Διαβάστε περισσότερα

Νευροβιολογία των Μνημονικών Λειτουργιών

Νευροβιολογία των Μνημονικών Λειτουργιών Νευροβιολογία των Μνημονικών Λειτουργιών Ενότητα 2: Κατηγοριοποιήσεις Μάθησης & Μνήμης Κωνσταντίνος Παπαθεοδωρόπουλος Σχολή Επιστημών Υγείας Τμήμα Ιατρικής Σκοποί ενότητας Ανάλυση των γενικών αξόνων που

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΟΙΑ. Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΩΝ ΔΙΑΤΑΡΑΧΩΝ ΤΗΣ ΑΝΑΠΝΟΗΣ ΣΤΟΝ ΥΠΝΟ ΣΤΗΝ ΠΡΩΙΜΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΤΗΣ

ΑΝΟΙΑ. Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΩΝ ΔΙΑΤΑΡΑΧΩΝ ΤΗΣ ΑΝΑΠΝΟΗΣ ΣΤΟΝ ΥΠΝΟ ΣΤΗΝ ΠΡΩΙΜΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΤΗΣ ΑΝΟΙΑ. Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΩΝ ΔΙΑΤΑΡΑΧΩΝ ΤΗΣ ΑΝΑΠΝΟΗΣ ΣΤΟΝ ΥΠΝΟ ΣΤΗΝ ΠΡΩΙΜΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΤΗΣ Δ.Α. ΚΑΖΗΣ ΕΠΙΚ. ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΝΕΥΡΟΛΟΓΙΑΣ 3Η ΝΕΥΡΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΑΠΘ ΝΟΣ «Γ.ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ» Άνοια Ύπνος Αποφρακτική άπνοια Ορισμοί

Διαβάστε περισσότερα

Η βιολογία της μάθησης και της μνήμης: Μακρόχρονη ενδυνάμωση/αποδυνάμωση

Η βιολογία της μάθησης και της μνήμης: Μακρόχρονη ενδυνάμωση/αποδυνάμωση Η βιολογία της μάθησης και της μνήμης: Μακρόχρονη ενδυνάμωση/αποδυνάμωση 1 Τι λέμε μνήμη? Η ικανότητα να καταγράφουμε, να αποθηκεύουμε και να ανακαλούμε πληροφορίες Είναι ένας πολύπλοκος συνδυασμός υποσυστημάτων

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ Επιλέξτε τη σωστή απάντηση στις παρακάτω προτάσεις: 1) Τα νευρογλοιακά κύτταρα δεν μπορούν: α. Να προμηθεύουν τους νευρώνες με θρεπτικά

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ Επιλέξτε τη σωστή απάντηση στις παρακάτω προτάσεις: 1) Τα νευρογλοιακά κύτταρα δεν μπορούν: α. Να προμηθεύουν τους νευρώνες με θρεπτικά ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ Επιλέξτε τη σωστή απάντηση στις παρακάτω προτάσεις: 1) Τα νευρογλοιακά κύτταρα δεν μπορούν: α. Να προμηθεύουν τους νευρώνες με θρεπτικά συστατικά και να απομακρύνουν τις άχρηστες ουσίες. β. Να

Διαβάστε περισσότερα

Συνιστώνται για... Οι δονήσεις είναι αποτελεσματικές...

Συνιστώνται για... Οι δονήσεις είναι αποτελεσματικές... ΠΕΔΙΑ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ Εκφυλιστικές αλλοιώσεις Αγγειακές παθήσεις Παθολογίες των πνευμόνων Ουρο-γυναικολογικές διαταραχές Καρδιακές παθήσεις Παθολογίες σπονδυλικής στήλης Παθολογίες αρθρώσεων Παθολογίες συνδέσμων

Διαβάστε περισσότερα

Συστήματα αισθήσεων. Αισθητικοί υποδοχείς Νευρικές αισθητικές οδοί Συνειρμικός φλοιός και διαδικασία αντίληψης Πρωτοταγής αισθητική κωδικοποίηση

Συστήματα αισθήσεων. Αισθητικοί υποδοχείς Νευρικές αισθητικές οδοί Συνειρμικός φλοιός και διαδικασία αντίληψης Πρωτοταγής αισθητική κωδικοποίηση Απ. Χατζηευθυμίου Αν. Καθηγήτρια Ιατρικής Φυσιολογίας 2018 Συστήματα αισθήσεων Αισθητικοί υποδοχείς Νευρικές αισθητικές οδοί Συνειρμικός φλοιός και διαδικασία αντίληψης Πρωτοταγής αισθητική κωδικοποίηση

Διαβάστε περισσότερα

11. ΕΝΔΟΚΡΙΝΕΙΣ ΑΔΕΝΕΣ

11. ΕΝΔΟΚΡΙΝΕΙΣ ΑΔΕΝΕΣ 11. ΕΝΔΟΚΡΙΝΕΙΣ ΑΔΕΝΕΣ Στον ανθρώπινο οργανισμό υπάρχουν δύο είδη αδένων, οι εξωκρινείς και οι ενδοκρινείς. Οι εξωκρινείς (ιδρωτοποιοί αδένες, σμηγματογόνοι αδένες κ.ά.) εκκρίνουν το προϊόν τους στην επιφάνεια

Διαβάστε περισσότερα

Αμυγδαλoειδείς Πυρήνες. Σταματάκης Αντώνης Αναπλ. Καθ. ΕΚΠΑ

Αμυγδαλoειδείς Πυρήνες. Σταματάκης Αντώνης Αναπλ. Καθ. ΕΚΠΑ Αμυγδαλoειδείς Πυρήνες Σταματάκης Αντώνης Αναπλ. Καθ. ΕΚΠΑ ΣΥΝΔΕΣΕΙΣ ΑΜΥΓΔΑΛΗΣ Είσοδος Πληροφοριών ΣΥΝΔΕΣΕΙΣ ΑΜΥΓΔΑΛΗΣ Έξοδος Πληροφοριών (σωματαίσθηση) Klüver Bucy syndrome Urbach-Wiethe disease

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ 10ο ΜΕΡΟΣ Γ ΜΑΘΗΣΗ ΚΑΙ ΜΝΗΜΗ

ΜΑΘΗΜΑ 10ο ΜΕΡΟΣ Γ ΜΑΘΗΣΗ ΚΑΙ ΜΝΗΜΗ ΜΑΘΗΜΑ 10ο ΜΕΡΟΣ Γ ΜΑΘΗΣΗ ΚΑΙ ΜΝΗΜΗ ΜΑΘΗΣΗ ΚΑΙ ΜΝΗΜΗ Πρόσφατες εργασίες έχουν αποδείξει ότι στη μνήμη παρεμβαίνουν πολλές περιοχές του εγκεφάλου Παρ όλα αυτά, υπάρχουν διαφορετικοί τύποι μνήμης και ορισμένες

Διαβάστε περισσότερα

Η ΘΕΣΗ ΤΟΥ ΕΡΕΘΙΣΜΟΥ ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΟΝΟΓΑΣΤΡΙΚΟΥ ΝΕΥΡΟΥ ΣΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΛΗΨΙΑΣ

Η ΘΕΣΗ ΤΟΥ ΕΡΕΘΙΣΜΟΥ ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΟΝΟΓΑΣΤΡΙΚΟΥ ΝΕΥΡΟΥ ΣΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΛΗΨΙΑΣ Η ΘΕΣΗ ΤΟΥ ΕΡΕΘΙΣΜΟΥ ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΟΝΟΓΑΣΤΡΙΚΟΥ ΝΕΥΡΟΥ ΣΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΛΗΨΙΑΣ Στυλιανή Καραχριστιανού Ιατρείο Επιληψίας Γ.Ν. Ιπποκράτειο Θεσσαλονίκης Αριστερό πνευμονογαστρικό νεύρο Ερέθισμα: 30 sec

Διαβάστε περισσότερα

Συστήματα αισθήσεων. Αισθητικοί υποδοχείς Νευρικές αισθητικές οδοί Συνειρμικός φλοιός και διαδικασία αντίληψης Πρωτοταγής αισθητική κωδικοποίηση

Συστήματα αισθήσεων. Αισθητικοί υποδοχείς Νευρικές αισθητικές οδοί Συνειρμικός φλοιός και διαδικασία αντίληψης Πρωτοταγής αισθητική κωδικοποίηση Απ. Χατζηευθυμίου Αν. Καθηγήτρια Ιατρικής Φυσιολογίας Μάρτιος 2017 Συστήματα αισθήσεων Αισθητικοί υποδοχείς Νευρικές αισθητικές οδοί Συνειρμικός φλοιός και διαδικασία αντίληψης Πρωτοταγής αισθητική κωδικοποίηση

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΔΟΚΡΙΝΕΙΣ ΑΔΕΝΕΣ. Οι ρυθμιστές του οργανισμού

ΕΝΔΟΚΡΙΝΕΙΣ ΑΔΕΝΕΣ. Οι ρυθμιστές του οργανισμού ΕΝΔΟΚΡΙΝΕΙΣ ΑΔΕΝΕΣ Οι ρυθμιστές του οργανισμού Είδη αδένων στον άνθρωπο o Εξωκρινείς αδένες: εκκρίνουν το προϊόν τους μέσω εκφορητικού πόρου είτε στην επιφάνεια του σώματος (π.χ. ιδρωτοποιοί και σμηγματογόνοι

Διαβάστε περισσότερα

11. ΕΝΔΟΚΡΙΝΕΙΣ ΑΔΕΝΕΣ

11. ΕΝΔΟΚΡΙΝΕΙΣ ΑΔΕΝΕΣ 11. ΕΝΔΟΚΡΙΝΕΙΣ ΑΔΕΝΕΣ Στον ανθρώπινο οργανισμό υπάρχουν δύο είδη αδένων, οι εξωκρινείς και οι ενδοκρινείς. Οι εξωκρινείς (ιδρωτοποιοί αδένες, σμηγματογόνοι αδένες κ.ά.) εκκρίνουν το προϊόν τους στην επιφάνεια

Διαβάστε περισσότερα

Κλινική Νευροψυχολογία του παιδιού. Διδάσκων : Α.Καραπέτσας Εξάμηνο Γ Ακαδημαϊκό έτος 2013-2014

Κλινική Νευροψυχολογία του παιδιού. Διδάσκων : Α.Καραπέτσας Εξάμηνο Γ Ακαδημαϊκό έτος 2013-2014 Κλινική Νευροψυχολογία του παιδιού Διδάσκων : Α.Καραπέτσας Εξάμηνο Γ Ακαδημαϊκό έτος 2013-2014 Είναι ο ύπνος απαραίτητος για την εύρυθμη λειτουργία του οργανισμού? (Science Illustrated,Οκτώβριος, 2010)

Διαβάστε περισσότερα

Συναπτική ολοκλήρωση. Η διαδικασία της άθροισης όλων των εισερχόμενων διεγερτικών και ανασταλτικών σημάτων σε ένα νευρώνα. Τετάρτη, 20 Μαρτίου 13

Συναπτική ολοκλήρωση. Η διαδικασία της άθροισης όλων των εισερχόμενων διεγερτικών και ανασταλτικών σημάτων σε ένα νευρώνα. Τετάρτη, 20 Μαρτίου 13 Συναπτική ολοκλήρωση Η διαδικασία της άθροισης όλων των εισερχόμενων διεγερτικών και ανασταλτικών σημάτων σε ένα νευρώνα http://www.mpg.de/13795/learning_memory_perception?print=yes 2 Τοποθεσία συνάψεων

Διαβάστε περισσότερα

Γράφει: Γιώργος Καπαρός, Νευρολόγος

Γράφει: Γιώργος Καπαρός, Νευρολόγος Γράφει: Γιώργος Καπαρός, Νευρολόγος Πρόκειται για μια επαναλαμβανόμενη διαταραχή της ηλεκτροχημικής λειτουργίας του εγκεφάλου κατά τη διάρκεια της οποίας μια ομάδα νευρώνων εκφορτίζεται χωρίς ουσιαστικό

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟ492: ΝΕΥΡΟΒΙΟΛΟΓΙΑ

ΒΙΟ492: ΝΕΥΡΟΒΙΟΛΟΓΙΑ ΒΙΟ492: ΝΕΥΡΟΒΙΟΛΟΓΙΑ Δρ. Κυριακή Σιδηροπούλου Λέκτορας Νευροφυσιολογίας Γραφείο: Γ316δ ΤΗΛ: 28103940871 (γραφείο) E- MAIL: sidirop@imbb.forth.gr Εισαγωγή Σιδηροπούλου - Νευροβιολογία 1 Δομή μαθήματος

Διαβάστε περισσότερα

MÝ ñïò I NEΥΡΟΛΟΓΙΚΗ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ. Ðå ñéå ü ìå íá

MÝ ñïò I NEΥΡΟΛΟΓΙΚΗ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ. Ðå ñéå ü ìå íá MÝ ñïò I NEΥΡΟΛΟΓΙΚΗ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ Ðå ñéå ü ìå íá 1. Ηλεκτροεγκεφαλογράφημα 2. Ηλεκτρομυογράφημα, Μελέτη της Νευρικής Αγωγιμότητας και Προκλητά Δυναμικά 3. Νευροακτινολογία Ηλεκτροεγκεφαλογράφημα ÊÅ ÖA ËÁÉÏ

Διαβάστε περισσότερα

3. Να συμπληρώσετε κατάλληλα τα μέρη από τα οποία αποτελείται ένας νευρώνας.

3. Να συμπληρώσετε κατάλληλα τα μέρη από τα οποία αποτελείται ένας νευρώνας. ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΤΟ 9 ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ «ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ» ΜΕΡΟΣ Α: ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΩΝ ΝΕΥΡΙΚΩΝ ΚΥΤΤΑΡΩΝ Α. ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΜΕΣΑ ΣΤΗΝ ΤΑΞΗ 1. Να συμπληρώσετε το παρακάτω διάγραμμα. 2. Ποιος είναι ο ρόλος του

Διαβάστε περισσότερα

«ΝΕΥΡΟΕΠΙΣΤΗΜΕΣ» Λειτουργία Νευρικού Συστήματος

«ΝΕΥΡΟΕΠΙΣΤΗΜΕΣ» Λειτουργία Νευρικού Συστήματος ΠΑΝ/ΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΤΜΗΜΑ ΙΑΤΡΙΚΗΣ «ΝΕΥΡΟΕΠΙΣΤΗΜΕΣ» Λειτουργία Νευρικού Συστήματος Κώστας Παπαθεοδωρόπουλος Αναπληρωτής Καθηγητής * Εργαστήριο Φυσιολογίας 2013 Ομοιόσταση Ορισμός: Το σύνολο των φυσιολογικών

Διαβάστε περισσότερα

Επίπεδο της συνείδησης

Επίπεδο της συνείδησης Καθηγητής ρ. Λάζαρος Ι. Τσούσκας ΠΡΩΤΕΣ ΒΟΗΘΕΙΕΣ Θεσσαλονίκη 2003: 20-25 Επίπεδο της συνείδησης Η µερική ή ολική απώλεια της συνείδησης του πάσχοντος είναι µια σοβαρή κατάσταση, κατά την οποία διαταράσσεται

Διαβάστε περισσότερα

Αυτόνομο Νευρικό Σύστημα

Αυτόνομο Νευρικό Σύστημα ΠΑΝ/ΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΤΜΗΜΑ ΙΑΤΡΙΚΗΣ Φυσιολογία Ι Αυτόνομο Νευρικό Σύστημα Κώστας Παπαθεοδωρόπουλος Αναπλ. Καθηγητής * Εργαστήριο Φυσιολογίας 2017 Γενικές Aρχές Οργάνωσης & Λειτουργίας του Aυτόνομου Νευρικού

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΡΕΣ ΚΑΙ ΕΓΚΕΦΑΛΟΣ ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ ΜΑΝΩΛΙΑ ΑΦΡΟΔΙΤΗ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ ΣΤΕΛΛΑ ΠΑΝΑΓΟΥΛΗ ΕΥΗ ΡΕΜΕΔΙΑΚΗ

ΣΤΡΕΣ ΚΑΙ ΕΓΚΕΦΑΛΟΣ ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ ΜΑΝΩΛΙΑ ΑΦΡΟΔΙΤΗ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ ΣΤΕΛΛΑ ΠΑΝΑΓΟΥΛΗ ΕΥΗ ΡΕΜΕΔΙΑΚΗ ΣΤΡΕΣ ΚΑΙ ΕΓΚΕΦΑΛΟΣ ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ ΜΑΝΩΛΙΑ ΑΦΡΟΔΙΤΗ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ ΣΤΕΛΛΑ ΠΑΝΑΓΟΥΛΗ ΕΥΗ ΡΕΜΕΔΙΑΚΗ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Το στρες Πρώτη νευροενδοκρινολογική απάντηση Δεύτερη νευροενδοεκρινολογική απάντηση Ο υποθάλαμος Κορτιζόλη

Διαβάστε περισσότερα

Νευροβιολογία των Μνημονικών Λειτουργιών

Νευροβιολογία των Μνημονικών Λειτουργιών Νευροβιολογία των Μνημονικών Λειτουργιών Ενότητα 1: Εισαγωγή - Γενικοί Ορισμοί Κωνσταντίνος Παπαθεοδωρόπουλος Σχολή Επιστημών Υγείας Τμήμα Ιατρικής Σκοποί ενότητας Σήμανση και συζήτηση των κύριων γενικών

Διαβάστε περισσότερα

Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΗΣ ΝΕΥΡΟΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ ΣΤΗΝ ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΗ. Ευανθία Σούμπαση. Απαρτιωμένη Διδασκαλία

Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΗΣ ΝΕΥΡΟΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ ΣΤΗΝ ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΗ. Ευανθία Σούμπαση. Απαρτιωμένη Διδασκαλία Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΗΣ ΝΕΥΡΟΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ ΣΤΗΝ ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΗ Ευανθία Σούμπαση Απαρτιωμένη Διδασκαλία ΠΕΔΙΟ ΝΕΥΡΟΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ ΟΡΙΣΜΟΣ Η επιστήμη που ασχολείται με τον προσδιορισμό της λειτουργικής κατάστασης του εγκεφάλου

Διαβάστε περισσότερα

ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΚΥΤΤΑΡΟΥ ΚΑΙ ΒΙΟΦΥΣΙΚΗΣ

ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΚΥΤΤΑΡΟΥ ΚΑΙ ΒΙΟΦΥΣΙΚΗΣ ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΚΥΤΤΑΡΟΥ ΚΑΙ ΒΙΟΦΥΣΙΚΗΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΔΙΠΛΩΜΑ ΕΙΔΙΚΕΥΣΗΣ «Σύγχρονες Τάσεις στη Διδακτική των Βιολογικών Μαθημάτων και Νέες Τεχνολογίες»

Διαβάστε περισσότερα

Σύναψη µεταξύ της απόληξης του νευράξονα ενός νευρώνα και του δενδρίτη ενός άλλου νευρώνα.

Σύναψη µεταξύ της απόληξης του νευράξονα ενός νευρώνα και του δενδρίτη ενός άλλου νευρώνα. ΟΙ ΝΕΥΡΩΝΕΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΟΥΝ ΜΕΣΩ ΤΗΣ ΣΥΝΑΨΗΣ Άντα Μητσάκου Αναπληρώτρια Καθηγήτρια, Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήµιο Πατρών Γνωρίζουµε ότι είµαστε ικανοί να εκτελούµε σύνθετες νοητικές διεργασίες εξαιτίας της

Διαβάστε περισσότερα

ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ. Κάντε κλικ για να επεξεργαστείτε τον υπότιτλο του υποδείγματος

ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ. Κάντε κλικ για να επεξεργαστείτε τον υπότιτλο του υποδείγματος ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Κάντε κλικ για να επεξεργαστείτε τον υπότιτλο του υποδείγματος ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Το νευρικό σύστημα θέτει σε επικοινωνία τον οργανισμό μας με τον έξω κόσμο. Μοιάζει με τηλεφωνικό δίκτυο,

Διαβάστε περισσότερα

Αμυγδαλή (ΑΜΥ)* Ι. Εισαγωγή ΙΙ. Ανατομική οργάνωση

Αμυγδαλή (ΑΜΥ)* Ι. Εισαγωγή ΙΙ. Ανατομική οργάνωση Αμυγδαλή (ΑΜΥ)* Ι. Εισαγωγή Η αμυγδαλή είναι μια σύνθετη δομή που εμπλέκεται σε μια πληθώρα φυσιολογικών συμπεριφορικών λειτουργιών αλλά και ψυχιατρικών καταστάσεων. Για πολύ καιρό η αμυγδαλή αποτελούσε

Διαβάστε περισσότερα

Νευροβιολογία των Μνημονικών Λειτουργιών

Νευροβιολογία των Μνημονικών Λειτουργιών Νευροβιολογία των Μνημονικών Λειτουργιών Ενότητα 3: Ιππόκαμπος και Μνήμη Στυλιανός Κούβαρος Σχολή Επιστημών Υγείας Τμήμα Ιατρικής Σκοποί ενότητας Μνημονικά Συστήματα Ιππόκαμπος και Μνήμη Πειραματική Μεθοδολογία

Διαβάστε περισσότερα

Οπτική οδός. Έξω γονατώδες σώµα. Οπτική ακτινοβολία

Οπτική οδός. Έξω γονατώδες σώµα. Οπτική ακτινοβολία Όραση Γ Όραση Οπτική οδός Έξω γονατώδες σώµα Οπτική ακτινοβολία Οπτικό χίασµα: Οι ίνες από το ρινικό ηµιµόριο περνούν στην αντίπλευρη οπτική οδό ενώ τα κροταφικά ηµιµόρια δεν χιάζονται. Εποµένως κάθε οπτική

Διαβάστε περισσότερα

Ο καλόςύπνος μαζίμετησωστή διατροφή και την άσκηση είναι απαραίτητος για τη διατήρηση της υγείας

Ο καλόςύπνος μαζίμετησωστή διατροφή και την άσκηση είναι απαραίτητος για τη διατήρηση της υγείας Ο καλόςύπνος μαζίμετησωστή διατροφή και την άσκηση είναι απαραίτητος για τη διατήρηση της υγείας εγρήγορση Στάδιο ύπνου ώρες H AΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚH ΤΟΥ ΥΠΝΟΥ Υπνικοί κύκλοι διάρκειας 90 λεπτών Υπνοςμη-REM Στάδιο1-στάδιο4

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΑΠΝΟΙΑ ΥΠΝΟΥ

ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΑΠΝΟΙΑ ΥΠΝΟΥ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΑΠΝΟΙΑ ΥΠΝΟΥ ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Η κεντρική υπνική άπνοια (central sleep apnea - CSA) συναντάται σε ποσοστό 5-10% όλων των ασθενών με διαταραχή της αναπνοής στον ύπνο (sleep-disordered breathing

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΑΤΟ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΝΕΥΡΙΚΟΥ ΚΑΙ ΜΥΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΑΤΟ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΝΕΥΡΙΚΟΥ ΚΑΙ ΜΥΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΑΤΟ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΝΕΥΡΙΚΟΥ ΚΑΙ ΜΥΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ Σημειώσεις Ανατομίας - Φυσιολογίας Ι Σκοπός της λειτουργίας του νευρικού συστήματος Προσαρμόζει τις λειτουργίες του ανθρώπινου

Διαβάστε περισσότερα

Τι θα προτιμούσατε; Γνωστική Ψυχολογία Ι (ΨΧ32) 25/4/2012. Διάλεξη 5 Όραση και οπτική αντίληψη. Πέτρος Ρούσσος. Να περιγράψετε τι βλέπετε στην εικόνα;

Τι θα προτιμούσατε; Γνωστική Ψυχολογία Ι (ΨΧ32) 25/4/2012. Διάλεξη 5 Όραση και οπτική αντίληψη. Πέτρος Ρούσσος. Να περιγράψετε τι βλέπετε στην εικόνα; Γνωστική Ψυχολογία Ι (ΨΧ32) Διάλεξη 5 Όραση και οπτική αντίληψη Πέτρος Ρούσσος Να περιγράψετε τι βλέπετε στην εικόνα; Τι θα προτιμούσατε; Ή να αντιμετωπίσετε τον Γκάρι Κασπάροβ σε μια παρτίδα σκάκι; 1

Διαβάστε περισσότερα

Εσωτερική Κατασκευή των Εγκεφαλικών Ηµισφαιρίων. Μεταιχµιακό Σύστηµα

Εσωτερική Κατασκευή των Εγκεφαλικών Ηµισφαιρίων. Μεταιχµιακό Σύστηµα Εσωτερική Κατασκευή των Εγκεφαλικών Ηµισφαιρίων Μεταιχµιακό Σύστηµα Στο εσωτερικό των ηµισφαιρίων υπάρχου πλάγιες κοιλίες λευκή ουσία Βασικά Γάγγλια µεταιχµιακό (στεφανιαίο) σύστηµα διάµεσος εγκέφαλος

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 1 ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΝΕΥΡΟΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ

Κεφάλαιο 1 ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΝΕΥΡΟΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ Κεφάλαιο 1 ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΝΕΥΡΟΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ 1.1. Εισαγωγή Ο ζωντανός οργανισµός έχει την ικανότητα να αντιδρά σε µεταβολές που συµβαίνουν στο περιβάλλον και στο εσωτερικό του. Οι µεταβολές αυτές ονοµάζονται

Διαβάστε περισσότερα

Αιτιοπαθογένεια της νόσου

Αιτιοπαθογένεια της νόσου Νόσος ALZHEΪMER Η νόσος Alzheϊmer είναι η συνηθέστερη & περισσότερο σημαντική εκφυλιστική πάθηση του εγκεφάλου. Μπορεί να εμφανισθεί σε οποιαδήποτε περίοδο της ενήλικης ζωής & κυρίως σε άτομα άνω των 50

Διαβάστε περισσότερα

ΔΑΜΔΑΣ ΙΩΑΝΝΗΣ. Βιολογία A λυκείου. Υπεύθυνη καθηγήτρια: Μαριλένα Ζαρφτζιάν Σχολικό έτος:

ΔΑΜΔΑΣ ΙΩΑΝΝΗΣ. Βιολογία A λυκείου. Υπεύθυνη καθηγήτρια: Μαριλένα Ζαρφτζιάν Σχολικό έτος: ΔΑΜΔΑΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Βιολογία A λυκείου Υπεύθυνη καθηγήτρια: Μαριλένα Ζαρφτζιάν Σχολικό έτος: 2013-2014 Ένα αισθητικό σύστημα στα σπονδυλωτά αποτελείται από τρία βασικά μέρη: 1. Τους αισθητικούς υποδοχείς,

Διαβάστε περισσότερα

ΒΑΣΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΑΘΟΛΟΓΙΑΣ. ΑΝΔΡΙΤΣΟΠΟΥΛΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Γαστρεντερολόγος - Ηπατολόγος

ΒΑΣΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΑΘΟΛΟΓΙΑΣ. ΑΝΔΡΙΤΣΟΠΟΥΛΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Γαστρεντερολόγος - Ηπατολόγος ΒΑΣΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΑΘΟΛΟΓΙΑΣ ΑΝΔΡΙΤΣΟΠΟΥΛΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Γαστρεντερολόγος - Ηπατολόγος ΤΙ ΕΊΝΑΙ Η ΠΑΘΟΛΟΓΙΑ? Ετοιμολογία : είναι ο λόγος για το πάθος, δηλαδή την αρρώστια Ασχολείται με το μηχανισμό και τους

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ ΥΠΟΦΥΣΗΣ

ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ ΥΠΟΦΥΣΗΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η υπόφυση είναι ένας μεγάλης σημασίας ενδοκρινής αδένας, που ρυθμίζεται από τον υποθάλαμο και βρίσκεται στη βάση του εγκεφάλου, πίσω από τη μύτη και στο ύψος των ματιών, σε μία περιοχή που λέγεται

Διαβάστε περισσότερα

Σταυρούλα Παπαδάκου Παιδίατρος Αναπτυξιολόγος

Σταυρούλα Παπαδάκου Παιδίατρος Αναπτυξιολόγος Σταυρούλα Παπαδάκου Παιδίατρος Αναπτυξιολόγος Η πρώιμη παιδική ηλικία θεωρείται το πιο κρίσιμο στάδιο της αύξησης και της ανάπτυξης Ο όρος «Ανάπτυξη στην Πρώιμη Παιδική Ηλικία» (Early Childhood Development)

Διαβάστε περισσότερα

AΙΣΘΗΤΙΚΟΤΗΤΑ 1. ΑΙΣΘΗΤΙΚΟΤΗΤΑ-ΑΙΣΘΗΤΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ-ΑΙΣΘΗΤΙΚΟΙ ΥΠΟΔΟΧΕΙΣ- ΑΙΣΘΗΣΗ

AΙΣΘΗΤΙΚΟΤΗΤΑ 1. ΑΙΣΘΗΤΙΚΟΤΗΤΑ-ΑΙΣΘΗΤΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ-ΑΙΣΘΗΤΙΚΟΙ ΥΠΟΔΟΧΕΙΣ- ΑΙΣΘΗΣΗ AΙΣΘΗΤΙΚΟΤΗΤΑ 1. ΑΙΣΘΗΤΙΚΟΤΗΤΑ-ΑΙΣΘΗΤΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ-ΑΙΣΘΗΤΙΚΟΙ ΥΠΟΔΟΧΕΙΣ- ΑΙΣΘΗΣΗ Αισθητικότητα ονομάζεται η ικανότητα να αντιλαμβανόμαστε αφενός το εξωτερικό μας περιβάλλον και το ίδιο μας το σώμα,

Διαβάστε περισσότερα

ΑΥΤΟΝΟΜΟ ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ (ΑΝΣ) ΠΑΥΛΟΣ Γ. ΚΑΤΩΝΗΣ ΑΝΑΠΛ. ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΚΡΗΤΗΣ

ΑΥΤΟΝΟΜΟ ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ (ΑΝΣ) ΠΑΥΛΟΣ Γ. ΚΑΤΩΝΗΣ ΑΝΑΠΛ. ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΚΡΗΤΗΣ ΑΥΤΟΝΟΜΟ ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ (ΑΝΣ) ΠΑΥΛΟΣ Γ. ΚΑΤΩΝΗΣ ΑΝΑΠΛ. ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΚΡΗΤΗΣ ΑΥΤΟΝΟΜΟ ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ (ΑΝΣ) ΑΝΣ ΚΙΝΗΤΙΚΑ ΝΕΥΡΑ (λείοι μύες, καρδιακός μυς, αδένες) (Σπλαχνικά Νεύρα)

Διαβάστε περισσότερα

ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΚΙΝΗΤΡΩΝ. Θεματική Ενότητα 2: Βιολογική και φυσιολογική βάση των κινήτρων

ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΚΙΝΗΤΡΩΝ. Θεματική Ενότητα 2: Βιολογική και φυσιολογική βάση των κινήτρων ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΚΙΝΗΤΡΩΝ Θεματική Ενότητα 2: Βιολογική και φυσιολογική βάση των κινήτρων Θεματική Ενότητα 2 Στόχοι: Η κατανόηση, εκ μέρους των φοιτητών, της βιολογικής και φυσιολογικής βάσης των κινήτρων, καθώς

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ 3ο ΜΕΡΟΣ Α ΣΥΝΑΠΤΙΚΗ ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ

ΜΑΘΗΜΑ 3ο ΜΕΡΟΣ Α ΣΥΝΑΠΤΙΚΗ ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΜΑΘΗΜΑ 3ο ΜΕΡΟΣ Α ΣΥΝΑΠΤΙΚΗ ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ Όπως συμβαίνει με τη συναπτική διαβίβαση στη νευρομυϊκή σύναψη, σε πολλές μορφές επικοινωνίας μεταξύ νευρώνων στο κεντρικό νευρικό σύστημα παρεμβαίνουν άμεσα ελεγχόμενοι

Διαβάστε περισσότερα

Δυσλειτουργία του Αυτόνομου Νευρικού Συστήματος (ΑΝΣ)

Δυσλειτουργία του Αυτόνομου Νευρικού Συστήματος (ΑΝΣ) Δυσλειτουργία του Αυτόνομου Νευρικού Συστήματος (ΑΝΣ) Η δυσλειτουργία του Αυτόνομου Νευρικού Συστήματος (ΑΝΣ) ενδεχομένως να είναι το κεντρικό στοιχείο για την ελάττωση της ποιότητας ζωής ενός ατόμου και

Διαβάστε περισσότερα

Γεννητικά όργανα. Εγκέφαλος

Γεννητικά όργανα. Εγκέφαλος Φύλο και Εγκέφαλος Φυλετικός διµορφισµός: Ø ύπαρξη διαφορετικών µορφών σε ένα είδος Ø αναφέρεται σε κάθε χαρακτηριστικό που είναι διαφορετικό στο αρσενικό και στο θηλυκό Ø αναπαραγωγικές και µη-αναπαραγωγικές

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΣΤΟ STRESS STRESS: ΠΙΕΣΗ

ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΣΤΟ STRESS STRESS: ΠΙΕΣΗ ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΣΤΟ STRESS STRESS: ΠΙΕΣΗ Στρεσσογόνος παράγοντας Οτιδήποτε κάνει τον άνθρωπο να βιώνει στρες Είναι μια αλλαγή στην ομοιόσταση του ατόμου Παράγοντες που προκαλούν στρες Ενδογενείς Εξωγενείς Ενδογενείς

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΑΣΘΕΝΟΥΣ ΜΕ ΠΤΩΣΗ ΕΠΙΠΕΔΟΥ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗΣ ΝΑΖΑΡΙ ΔΑΝΙΗΛ - ΕΙΔΙΚΕΥΟΜΕΝΟΣ ΝΕΥΡΟΛΟΓΙΑΣ ΓΝΑ «ΛΑΙΚΟ»

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΑΣΘΕΝΟΥΣ ΜΕ ΠΤΩΣΗ ΕΠΙΠΕΔΟΥ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗΣ ΝΑΖΑΡΙ ΔΑΝΙΗΛ - ΕΙΔΙΚΕΥΟΜΕΝΟΣ ΝΕΥΡΟΛΟΓΙΑΣ ΓΝΑ «ΛΑΙΚΟ» ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΑΣΘΕΝΟΥΣ ΜΕ ΠΤΩΣΗ ΕΠΙΠΕΔΟΥ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗΣ ΝΑΖΑΡΙ ΔΑΝΙΗΛ - ΕΙΔΙΚΕΥΟΜΕΝΟΣ ΝΕΥΡΟΛΟΓΙΑΣ ΓΝΑ «ΛΑΙΚΟ» ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΠΤΩΣΗ ΕΠΙΠΕΔΟΥ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗΣ Η συνείδηση είναι το σύνολο των εγκεφαλικών λειτουργιών που φέρνει

Διαβάστε περισσότερα

Συστήµατα Αισθήσεων Σωµατικές Αισθήσεις

Συστήµατα Αισθήσεων Σωµατικές Αισθήσεις Συστήµατα Αισθήσεων Σωµατικές Αισθήσεις ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΝΕΥΡΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ Φλοιός (Ανώτερος Εγκέφαλος) Κατώτερος Εγκέφαλος Ειδικές Αισθήσεις Εν τω Βάθει Αισθητικότητα Επί πολλής Αισθητικότητα Χυµικά Ερεθίσµατα

Διαβάστε περισσότερα

ΟΡΓΑΝΙΚΕΣ ΨΥΧΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ

ΟΡΓΑΝΙΚΕΣ ΨΥΧΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΟΡΓΑΝΙΚΕΣ ΨΥΧΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ Μαρία Σκώκου Απαρτιωμένη Διδασκαλία ΟΡΓΑΝΙΚΕΣ ΨΥΧΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ DSM-IV: Ντελίριο, άνοια, αμνησιακές και άλλες γνωστικές και ψυχικές διαταραχές που οφείλονται σε σωματική νόσο

Διαβάστε περισσότερα

ΤΜΗΜΑ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ ΨΥΧ 422 ΨΥΧΟΒΙΟΛΟΓΙΑ II:

ΤΜΗΜΑ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ ΨΥΧ 422 ΨΥΧΟΒΙΟΛΟΓΙΑ II: ΤΜΗΜΑ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ ΜΑΘΗΜΑ: ΨΥΧ 422 ΨΥΧΟΒΙΟΛΟΓΙΑ II: Νευροψυχολογία ΑΙΘΟΥΣΑ B211 ΧΩΔ 02 ΗΜΕΡΑ : ΤΡΙΤΗ & ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 3: 00 4: 30 μμ ΔΙΔΑΣΚΩΝ Dr Greta Wozniak MD., PhD Επίκουρος Επισκέπτης Καθηγητής Νευροφυσιολόγος

Διαβάστε περισσότερα

Ψυχικές διαταραχές στην περιγεννητική περίοδο. Δέσποινα Δριβάκου Ψυχολόγος Msc Οικογενειακή θεραπεύτρια

Ψυχικές διαταραχές στην περιγεννητική περίοδο. Δέσποινα Δριβάκου Ψυχολόγος Msc Οικογενειακή θεραπεύτρια Ψυχικές διαταραχές στην περιγεννητική περίοδο Δέσποινα Δριβάκου Ψυχολόγος Msc Οικογενειακή θεραπεύτρια με τον όρο περιγεννητική περίοδος αναφερόμαστε στο χρονικό διάστημα της κύησης, της λοχείας και των

Διαβάστε περισσότερα

2 Ο ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΧΑΛΑΝΔΡΙΟΥ Α ΤΑΞΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9 ο. Δ. Αρζουμανίδου

2 Ο ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΧΑΛΑΝΔΡΙΟΥ Α ΤΑΞΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9 ο. Δ. Αρζουμανίδου 2 Ο ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΧΑΛΑΝΔΡΙΟΥ Α ΤΑΞΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9 ο Δ. Αρζουμανίδου Το νευρικό σύστημα συνεργάζεται με τους ενδοκρινείς αδένες και μαζί ελέγχουν και συντονίζουν τις λειτουργίες των

Διαβάστε περισσότερα

Ο ρόλος της ΜΕΘ στη δωρεά οργάνων

Ο ρόλος της ΜΕΘ στη δωρεά οργάνων Ο ρόλος της ΜΕΘ στη δωρεά οργάνων Ανδρέας Π. Καραμπίνης Διευθυντής ΜΕΘ Π.Γ.Ν.Α. «Γ. Γεννηματάς» μεταμόσχευση ιστών και οργάνων αποτελεί σήμερα ένα από τα σημαντικότερα επιτεύγματα της σύγχρονης ιατρικής

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΟΔΟΧΕΙΣ ΣΩΜΑΤΙΚΕΣ ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ

ΥΠΟΔΟΧΕΙΣ ΣΩΜΑΤΙΚΕΣ ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ ΥΠΟΔΟΧΕΙΣ ΣΩΜΑΤΙΚΕΣ ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ ΑΙΣΘΗΤΙΚΟΙ ΥΠΟΔΟΧΕΙΣ (συγκεντρωμένοι ή διάσπαρτοι) ΝΕΥΡΙΚΕΣ ΟΔΟΙ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΟΣ ΦΛΟΙΟΣ Ειδικά κύτταρα - υποδοχείς, ευαίσθητα στις αλλαγές αυτές, είναι τα κύρια μέσα συλλογής

Διαβάστε περισσότερα

Ιστορική αναδρομή 2000 πχ: σε πλακίδια από τη Βαβυλώνα περιγράφονται διαφορετικοί τύποι επιληπτικών κρίσεων τους οποίους αναγνωρίζουμε και σήμερα Γύρω

Ιστορική αναδρομή 2000 πχ: σε πλακίδια από τη Βαβυλώνα περιγράφονται διαφορετικοί τύποι επιληπτικών κρίσεων τους οποίους αναγνωρίζουμε και σήμερα Γύρω ΙΕΘΝΗΣ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΕΠΙΛΗΨΙΑΣ ρ Γκουρμπαλή Α. Βασιλική Επιμελήτρια Β Νευρολογική Κλινική Γ.Ν.Α. «Ο Ευαγγελισμός» Ιστορική αναδρομή 2000 πχ: σε πλακίδια από τη Βαβυλώνα περιγράφονται διαφορετικοί τύποι επιληπτικών

Διαβάστε περισσότερα

ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ - ΜΕΡΟΣ Α. Ο ηλεκτρονικός υπολογιστής του οργανισμού μας

ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ - ΜΕΡΟΣ Α. Ο ηλεκτρονικός υπολογιστής του οργανισμού μας ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ - ΜΕΡΟΣ Α Ο ηλεκτρονικός υπολογιστής του οργανισμού μας Ρόλος του νευρικού συστήματος Το νευρικό σύστημα (Ν.Σ.) ελέγχει, ρυθμίζει και συντονίζει όλες τις λειτουργίες του οργανισμού ανάλογα

Διαβάστε περισσότερα

ΙΑΤΡΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ: ΕΞΕΤΑΣΤΕΑ ΥΛΗ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

ΙΑΤΡΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ: ΕΞΕΤΑΣΤΕΑ ΥΛΗ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΙΑΤΡΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ: ΕΞΕΤΑΣΤΕΑ ΥΛΗ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Κεφάλαιο 1. Ψυχολογία: Τα στάδια εξέλιξης μίας επιστήμης ΥΠΟΚΕΦΑΛΑΙΑ Οι ρίζες της Ψυχολογίας: Το μονοπάτι προς μία επιστήμη του νου. Οι πρόγονοι

Διαβάστε περισσότερα

Εφαρμοσμένη Αθλητική Εργοφυσιολογία

Εφαρμοσμένη Αθλητική Εργοφυσιολογία Εφαρμοσμένη Αθλητική Εργοφυσιολογία Άσκηση και προπόνηση για παιδιά και εφήβους Βασίλης Πασχάλης Επίκουρος καθηγητής ΤΕΦΑΑ - ΕΚΠΑ Ανάπτυξη, εξέλιξη και ωρίμανση Ανάπτυξη: αύξηση του σώματος ή μελών του

Διαβάστε περισσότερα

5o Μάθηµα. Αισθητικά Συστήµατα

5o Μάθηµα. Αισθητικά Συστήµατα 5o Μάθηµα Αισθητικά Συστήµατα Γραφή Μπράιγ Σωµαταισθητικό Σύστηµα Αισθήσεις:Αφής,Ιδιοδεκτικότητας Πόνου,Θερµοκρασίας Οργάνωση:Ιεραρχική-Παράλληλη Τρείς Νευρώνες:Πρωτοταγής ευτεροταγής Τριτοταγής Ραχιαίο

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗ ΝΕΦΡΟΥ. Λειτουργία των νεφρών. Συμπτώματα της χρόνιας νεφρικής ανεπάρκειας

ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗ ΝΕΦΡΟΥ. Λειτουργία των νεφρών. Συμπτώματα της χρόνιας νεφρικής ανεπάρκειας ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗ ΝΕΦΡΟΥ Η χρόνια νεφρική ανεπάρκεια είναι η προοδευτική, μη αναστρέψιμη μείωση της νεφρικής λειτουργίας, η οποία προκαλείται από βλάβη του νεφρού ποικίλης αιτιολογίας. Η χρόνια νεφρική ανεπάρκεια

Διαβάστε περισσότερα

Αισθητικά συστήματα. Σωματοαισθητικό σύστημα. Όραση Ακοή/Αίσθηση ισορροπίας Γεύση Όσφρηση. Αφή Ιδιοδεκτικότητα Πόνος Θερμοκρασία

Αισθητικά συστήματα. Σωματοαισθητικό σύστημα. Όραση Ακοή/Αίσθηση ισορροπίας Γεύση Όσφρηση. Αφή Ιδιοδεκτικότητα Πόνος Θερμοκρασία Αισθητικά συστήματα Σωματοαισθητικό σύστημα Αφή Ιδιοδεκτικότητα Πόνος Θερμοκρασία Όραση Ακοή/Αίσθηση ισορροπίας Γεύση Όσφρηση Σιδηροπούλου - Νευροβιολογία!1 1 Δομή αισθητικών συστημάτων Υποδοχέας Πρωτοταγής

Διαβάστε περισσότερα

K. I. Boυμβουράκης Αν. Καθηγητής Νευρολογίας Β Νευρολογική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών Π.Γ.Ν. ΑΤΤΙΚΟΝ

K. I. Boυμβουράκης Αν. Καθηγητής Νευρολογίας Β Νευρολογική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών Π.Γ.Ν. ΑΤΤΙΚΟΝ K. I. Boυμβουράκης Αν. Καθηγητής Νευρολογίας Β Νευρολογική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών Π.Γ.Ν. ΑΤΤΙΚΟΝ κατάσταση ετοιμότητος του μυός ενός βαθμού μόνιμης σύσπασης που διατηρούν οι μύες στην ηρεμία αποτελεί

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ

ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΙΩΑΝΝΑ ΔΗΜΟΠΟΥΛΟΥ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΕΚΠΑ ΤΟ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟ ΣΕ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ STRESS ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΜΕΓΑΛΟΥ ΥΨΟΜΕΤΡΟΥ Η ατμοσφαιρική

Διαβάστε περισσότερα

1. Κεντρικό Νευρικό Σύστημα

1. Κεντρικό Νευρικό Σύστημα 1. Κεντρικό Νευρικό Σύστημα 1.1. Νευρικό Σύστημα 1.1.1. Ανατομία του Νευρικού Συστήματος: Το νευρικό σύστημα αποτελείται από ένα κεντρικό και ένα περιφερικό τμήμα (πίνακας 1, σχήμα 1). (α) Το κεντρικό

Διαβάστε περισσότερα

Γ. Κωστόπουλος

Γ. Κωστόπουλος Γ. Κωστόπουλος-2016 1 Τμήμα Ιατρικής Πανεπιστήμιο Πατρών http://physiology.med.upatras/nu Γιώργος Κωστόπουλος Γ. Κωστόπουλος-2014 gkkostop@upatras.gr 2 Ρυθμικά μεταβάλλονται στη γη: Φώς Θερμοκρασία Βροχόπτωση

Διαβάστε περισσότερα

Το κινητό τηλέφωνο εκπέμπει παλμική ασύρματη ακτινοβολία συχνότητας

Το κινητό τηλέφωνο εκπέμπει παλμική ασύρματη ακτινοβολία συχνότητας ΑΡΝΗΤΙΚΕΣ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ Το κινητό τηλέφωνο εκπέμπει παλμική ασύρματη ακτινοβολία συχνότητας 900-2100 MHz την ώρα που μιλάμε. Σε κατάσταση αναμονής, στέλνει ένα περιοδικό σήμα για να επικοινωνήσει με την κοντινότερη

Διαβάστε περισσότερα

Νευροβιολογία των Μνημονικών Λειτουργιών. Ενότητα 4: Βιωματική Μνήμη Κωνσταντίνος Παπαθεοδωρόπουλος Σχολή Επιστημών Υγείας Τμήμα Ιατρικής

Νευροβιολογία των Μνημονικών Λειτουργιών. Ενότητα 4: Βιωματική Μνήμη Κωνσταντίνος Παπαθεοδωρόπουλος Σχολή Επιστημών Υγείας Τμήμα Ιατρικής Νευροβιολογία των Μνημονικών Λειτουργιών Ενότητα 4: Βιωματική Μνήμη Κωνσταντίνος Παπαθεοδωρόπουλος Σχολή Επιστημών Υγείας Τμήμα Ιατρικής Σκοποί ενότητας Ορισμός της βιωματικής μνήμης μέσα από μια ιστορική

Διαβάστε περισσότερα

«Η ομορφιά εξαρτάται από τα μάτια εκείνου που τη βλέπει»

«Η ομορφιά εξαρτάται από τα μάτια εκείνου που τη βλέπει» «Η ομορφιά εξαρτάται από τα μάτια εκείνου που τη βλέπει» Γνωστική Νευροεπιστήμη Πώς γίνεται αντιληπτή η αισθητική πληροφορία; Πώς σχηματίζονται οι μνήμες; Πώς μετασχηματίζονται σε λόγο οι αντιλήψεις και

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Σχηματική Λειτουργία Νευρικού Συστήματος Ποιος είναι ο ταχύτερος τρόπος αντίδρασης στα ερεθίσματα; Α) Το ηλεκτρικό ρεύμα Β) Βιοχημικές αντιδράσεις. Κίνηση των μεταβολιτών

Διαβάστε περισσότερα

ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ - ΜΕΡΟΣ B. Ο ηλεκτρονικός υπολογιστής του οργανισμού μας

ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ - ΜΕΡΟΣ B. Ο ηλεκτρονικός υπολογιστής του οργανισμού μας ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ - ΜΕΡΟΣ B Ο ηλεκτρονικός υπολογιστής του οργανισμού μας Περιφερικό Νευρικό Σύστημα o Τα όργανα του ΠΝΣ είναι τα νεύρα. o Τα νεύρα αποτελούνται από δεσμίδες νευρικών αποφυάδων (μακριών δενδριτών

Διαβάστε περισσότερα

Ο όρος διάχυτες αναπτυξιακές διαταραχές (αυτισμός) αναφέρεται σε μια αναπτυξιακή διαταραχή κατά την οποία το άτομο παρουσιάζει μειωμένες ικανότητες

Ο όρος διάχυτες αναπτυξιακές διαταραχές (αυτισμός) αναφέρεται σε μια αναπτυξιακή διαταραχή κατά την οποία το άτομο παρουσιάζει μειωμένες ικανότητες Ο όρος διάχυτες αναπτυξιακές διαταραχές (αυτισμός) αναφέρεται σε μια αναπτυξιακή διαταραχή κατά την οποία το άτομο παρουσιάζει μειωμένες ικανότητες στην επικοινωνία, κοινωνικότητα και συμπεριφορά, καθώς

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ 4ο ΜΕΡΟΣ Β ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΝΕΥΡΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ

ΜΑΘΗΜΑ 4ο ΜΕΡΟΣ Β ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΝΕΥΡΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΜΑΘΗΜΑ 4ο ΜΕΡΟΣ Β ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΝΕΥΡΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ Το Νευρικό Σύστημα έχει δύο μοίρες Το Κεντρικό Νευρικό Σύστημα (Εγκέφαλος και Νωτιαίος Μυελός) Περιφερικό Νευρικό Σύστημα (Σωματικό και Αυτόνομο τμήμα) ΑΝΑΤΟΜΙΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΚΡΑΝΙΟΕΓΚΕΦΑΛΙΚΕΣ ΚΑΚΩΣΕΙΣ

ΚΡΑΝΙΟΕΓΚΕΦΑΛΙΚΕΣ ΚΑΚΩΣΕΙΣ ΚΡΑΝΙΟΕΓΚΕΦΑΛΙΚΕΣ ΚΑΚΩΣΕΙΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Πρόβλημα μείζονος σημασίας για τον ασθενή, την οικογένειά του και την κοινωνία Δύσκολη η κλινική εξέταση και η παρακολούθηση του νευροχειρουργικού ασθενούς ΣΤΟΧΟΣ η

Διαβάστε περισσότερα

Ο Βασικός μεταβολισμός εξαρτάται από ένα πλήθος παραγόντων όπως:

Ο Βασικός μεταβολισμός εξαρτάται από ένα πλήθος παραγόντων όπως: ΟΡΙΣΜΟΣ: η ελάχιστη ενέργεια που δαπανάται για τη διατήρηση των ζωτικών λειτουργιών σε κατάσταση ηρεμίας. Αντιπροσωπεύει την ενέργεια που απαιτείται για τη λειτουργία της αναπνοής, την κυκλοφορία του αίματος,

Διαβάστε περισσότερα

Πως ο Νους Χειρίζεται το Φόβο

Πως ο Νους Χειρίζεται το Φόβο Πως ο Νους Χειρίζεται το Φόβο Σύμφωνα με δύο σχετικά πρόσφατες έρευνες, οι μνήμες φόβου και τρόμου διαφέρουν σημαντικά από τις συνηθισμένες μνήμες. Οι διαφορές αυτές δεν συνίστανται μόνο στις εμφανείς

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. 3. ΙΣΤΟΡΙΚΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΕΙΔΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ Πρωτόγονη και αρχαία περίοδος. Ελληνική και Ρωμαϊκή περίοδος.. Μεσαίωνας..

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. 3. ΙΣΤΟΡΙΚΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΕΙΔΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ Πρωτόγονη και αρχαία περίοδος. Ελληνική και Ρωμαϊκή περίοδος.. Μεσαίωνας.. 8 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΜΕΡΟΣ Α 1. ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΑΝΑΠΗΡΙΑΣ Φύση και έννοια της αναπηρίας Η συνειδητοποίηση της αναπηρίας.. Η στάση της οικογένειας απέναντι στο παιδί με αναπηρία Στάσεις της

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΤΟΥ ΥΠΝΟΥ. Ελένη Γεωργίλα. Απαρτιωμένη Διδασκαλία

ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΤΟΥ ΥΠΝΟΥ. Ελένη Γεωργίλα. Απαρτιωμένη Διδασκαλία ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΤΟΥ ΥΠΝΟΥ Ελένη Γεωργίλα Απαρτιωμένη Διδασκαλία ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ο ύπνος είναι μια σημαντική φυσιολογική διαδικασία αναζωογόνησης του οργανισμού, απαραίτητη για την σωματική και διανοητική υγεία του

Διαβάστε περισσότερα

Νωτιαίος Μυελός. Ντελής Κων/νος MD, PhD Ρευματολόγος

Νωτιαίος Μυελός. Ντελής Κων/νος MD, PhD Ρευματολόγος Νωτιαίος Μυελός Ντελής Κων/νος MD, PhD Ρευματολόγος Νωτιαίος Μυελός (Spinal Cord) Επίμηκες μόρφωμα που βρίσκεται μέσα στον σπονδυλικό σωλήνα και μεταφέρει προσαγωγά ερεθίσματα (πληροφορίες) από το σώμα

Διαβάστε περισσότερα

ΟΠΤΙΚΟΚΙΝΗΤΙΚO ΣYΣΤΗΜΑ. Αθανασιάδης Στάθης φυσικοθεραπευτής NDT

ΟΠΤΙΚΟΚΙΝΗΤΙΚO ΣYΣΤΗΜΑ. Αθανασιάδης Στάθης φυσικοθεραπευτής NDT ΟΠΤΙΚΟΚΙΝΗΤΙΚO ΣYΣΤΗΜΑ Αθανασιάδης Στάθης φυσικοθεραπευτής NDT ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜOΣ ΤΗΣ ΟΡΑΣΗΣ «κοιτάζουμε με τα μάτια αλλά βλέπουμε με τον εγκέφαλο» 90% των πληροφοριών που φθάνουν στον εγκέφαλο περνούν μέσα

Διαβάστε περισσότερα