1. Ζ Ζιεθηξνληθή αλαδόκεζε ηνπ Κξάηνπο Ζ Ζιεθηξνληθή Γηαθπβέξλεζε ( e Government)... 26

Transcript

1 ΠΙΝΑΚΑ ΠΕΡΙΕΦΟΜΕΝΩΝ Δηζαγσγή Ζ Ζιεθηξνληθή αλαδόκεζε ηνπ Κξάηνπο Νέεο πξνθιήζεηο γηα ηε Γεκφζηα Γηνίθεζε Ο Ρφινο ησλ Νέσλ Σερλνινγηψλ ζηε Γηνηθεηηθή Μεηαξξχζκηζε Οη ηφρνη ηεο Δηζαγσγήο ησλ ΣΠΔ ζηε Γεκφζηα Γηνίθεζε Η Κνηλσληθή Γηακφξθσζε ησλ ΣΠΔ Ζ Μεηάβαζε ζην Ζιεθηξνληθφ Κξάηνο Οη Δθαξκνγέο ησλ Νέσλ Σερλνινγηψλ απφ ην Ηιεθηξνληθφ Κξάηνο Παξάκεηξνη πινπνίεζεο ηνπ Ηιεθηξνληθνχ Κξάηνπο Ζ Ζιεθηξνληθή Γηαθπβέξλεζε (egovernment) Δηζαγσγή ρέζεηο θαη πξννπηηθέο ζην πιαίζην ηεο Ζιεθηξνληθήο Γηαθπβέξλεζεο Οη ππεξεζίεο ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο θαη ηα επίπεδα αλάπηπμήο ηνπο Πιενλεθηήκαηα, εκπφδηα θαη πξνθιήζεηο ζηελ πνξεία πξνο ηελ ειεθηξνληθή δηαθπβέξλεζε Ζ «Ζιεθηξνληθή δηαθπβέξλεζε» σο αιιαγή παξαδείγκαηνο Ζ Ζιεθηξνληθή Γηαθπβέξλεζε σο εξγαιείν γηα ηε ρξεζηή δηαθπβέξλεζε Ζ νινθιήξσζε ηνπ egovernment: κηα πνιηηηθή eπαλάζηαζε; Ζ Δπξσπατθή Ζιεθηξνληθή Γηαθπβέξλεζε: Μεηαμύ Οξάκαηνο θαη Πξαγκαηηθόηεηαο Ζ Γεκφζηα Γηνίθεζε ζηελ «Ζιεθηξνληθή Δπξψπε» Η πξσηνβνπιία eeurope eeurope+ : κηα πξσηνβνπιία απφ θαη γηα ηηο ππνςήθηεο ρψξεο Σν ρέδην Γξάζεο eeurope Ζ εμέιημε ηεο Ζιεθηξνληθήο Γηαθπβέξλεζεο ζε αξηζκνχο Ζ επίδξαζε ηεο πξσηνβνπιίαο eeurope ζηελ επξσπατθή Γεκφζηα Γηνίθεζε Δηζαγσγή Η αχμεζε ηεο δεκφζηαο δήηεζεο θαη ε αληαπφθξηζε ησλ Γεκφζησλ Γηνηθήζεσλ Η αλαδηνξγάλσζε ησλ δεκφζησλ ππεξεζηψλ θαη νη πεξηνξηζκνί ζηνπο θξαηηθνχο πξνυπνινγηζκνχο Η θαηαπνιέκεζε ηνπ θνηλσληθνχ απνθιεηζκνχ: κηα ζεκαληηθή πξνηεξαηφηεηα Απμαλφκελε παξαθνινχζεζε ηεο εμέιημεο ηεο Ηιεθηξνληθήο Γηαθπβέξλεζεο Ζ Ζιεθηξνληθή Γηαθπβέξλεζε από ηελ πνιηηηθή ζηελ πξάμε: Βέιηηζηεο πξαθηηθέο Δηζαγσγή Βέιηηζηεο πξαθηηθέο Ζιεθηξνληθήο Γηαθπβέξλεζεο γηα ηε βειηίσζε ησλ δεκφζησλ ππεξεζηψλ θαη ηελ αλαδηνξγάλσζε ηεο δεκφζηαο δηνίθεζεο Αλάιπζε ησλ παξαδεηγκάησλ Βέιηηζηεο πξαθηηθέο θαη eeurope Awards (βξαβεία γηα ηελ Ηιεθηξνληθή Δπξψπε) Βαζηθά ζπκπεξάζκαηα Αληί επηιόγνπ Πξνο κηα παλεπξσπατθή Ζιεθηξνληθή Γηαθπβέξλεζε θηαγξαθψληαο ην κέιινλ ηεο Ζιεθηξνληθήο Γηαθπβέξλεζεο ελάξην πξψην: «κηα αθκάδνπζα θαη απνδνηηθή Δπξψπε» ελάξην δεχηεξν: «κηα ηπξβψδεο θνηλσλία» ελάξην ηξίην: «χθεζε θαη αλαπξνζαλαηνιηζκφο» Παλεπξσπατθά κνληέια βέιηηζησλ πξαθηηθψλ γηα ηε κειινληηθή παξνρή ππεξεζηψλ egovernment ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΥΙΑ

2 Δηζαγσγή Ζ νπζηαζηηθή βειηίσζε θαη ν εθζπγρξνληζκφο ηεο δεκφζηαο δηνίθεζεο, ζην πιαίζην ηεο ζχγρξνλεο επνρήο ηεο πιεξνθνξίαο θαη ηεο γλψζεο είλαη αδηαλφεηνο δίρσο ηε γεληθεπκέλε ρξήζε θαη ηε δεκηνπξγηθή αμηνπνίεζε ησλ Σερλνινγηψλ Πιεξνθνξηθήο θαη Δπηθνηλσληψλ (ΣΠΔ). Ζ ηαρχηαηε εμέιημε ησλ Νέσλ Σερλνινγηψλ θαηά ηε δηάξθεηα ησλ ηειεπηαίσλ δεθαεηηψλ αλέηξεςε ηα παξαδνζηαθά κνληέια επηθνηλσλίαο θαη νδήγεζε ζε απμεκέλεο απαηηήζεηο θαη πξνζδνθίεο εθ κέξνπο ησλ πνιηηψλ, θπξίσο γηα πνηνηηθφηεξεο θαη θζελφηεξεο ππεξεζίεο. Γηα ην ιφγν απηφ, ε ζχγρξνλε δεκφζηα δηνίθεζε θαιείηαη λα αληαπνθξηζεί ζην λέν πεξηβάιινλ αμηνπνηψληαο ζην κέγηζην βαζκφ ηηο πξφζθαηεο εμειίμεηο ζηνλ ηνκέα ηεο ηερλνινγίαο. Χζηφζν, ε επαλάζηαζε ηεο πιεξνθνξηθήο δελ αλαθέξεηαη κνλνδηάζηαηα ζηνλ ηξφπν δηάρπζεο θαη δηαρείξηζεο ηεο πιεξνθνξίαο, αιιά ελζσκαηψλεη ζηνλ ππξήλα ηεο χπαξμήο ηεο κηα πξσηφγλσξε δνκηθή αιιαγή. Ζ ηαρεία αλάπηπμε ησλ Νέσλ Σερλνινγηψλ θαη ε ζεκαληηθή ζπκβνιή ηνπο ζηε ξηδηθή αλαδηάξζξσζε ηνπ ηξφπνπ δηνίθεζεο θαη δηαρείξηζεο πξνβιεκάησλ πξννησλίδνληαη έλα λέν θνηλσληθφ θαη ηερλνινγηθφ κνληέιν αλζξψπηλεο ζπκπεξηθνξάο θαη θαζεκεξηλφηεηαο. Ζ ηερλνινγία ηεο πιεξνθνξίαο αιιάδεη ηε δνκή ηεο ζεκεξηλήο επηθνηλσλίαο θαη θαζηζηά αλαρξνληζηηθά παξαδνζηαθά ζπζηήκαηα παξαγσγήο θαη ιεηηνπξγίαο, αλαπηπμηαθά κνληέια θαη ζπζηήκαηα αμηψλ. Ζ ηερλνινγηθή εμέιημε, εθκεδελίδνληαο ρξφλνπο θαη απνζηάζεηο, αλαδεηθλχεη λέα πεδία αλζξψπηλεο δξάζεο θαη κηα λέα ζρέζε αλζξψπνπ πιεξνθνξίαο. ην πιαίζην ηεο αλαδπφκελεο Κνηλσλίαο ηεο Πιεξνθνξίαο, ην θξάηνο θαιείηαη λα αλαιάβεη πξσηαγσληζηηθφ ξφιν, σο θαζνδεγεηήο ησλ εμειίμεσλ ζηνλ ηνκέα ησλ ΣΠΔ, αιιά θαη σο βαζηθφο ρξήζηεο ησλ λέσλ ηερλνινγηθψλ εθαξκνγψλ ζην εζσηεξηθφ ηνπ πεξηβάιινλ, κε θεληξηθφ ζηφρν ηε κείσζε ηνπ θφζηνπο θαη ηε βειηίσζε ηεο πνηφηεηαο ησλ πξνζθεξφκελσλ ππεξεζηψλ. Οη Σερλνινγίεο Πιεξνθνξηθήο θαη Δπηθνηλσληψλ κπνξνχλ λα ζπληειέζνπλ ζηελ αλαδηνξγάλσζε ηνπ δεκφζηνπ ηνκέα, αθελφο κέζσ ηεο εθαξκνγήο πξνγξακκάησλ ειεθηξνληθήο αληαιιαγήο δεδνκέλσλ κεηαμχ ησλ δεκφζησλ ππεξεζηψλ πνπ ζα νδεγήζνπλ ζηε δηθηχσζε ησλ δεκφζησλ δηνηθήζεσλ θαη, αθεηέξνπ, κέζσ ηεο ειεθηξνληθήο δηαζχλδεζεο ησλ πνιηηψλ κε ηνπο δεκφζηνπο θνξείο πνπ ζα δηεπθνιχλεη ηελ πξφζβαζε ζε πιεξνθνξίεο δεκνζίνπ ελδηαθέξνληνο. Ζ «Ηιεθηξνληθή Γηαθπβέξλεζε», δειαδή ε ςεθηνπνίεζε ησλ εζσζηξεθψλ θαη εμσζηξεθψλ πιεξνθνξηαθψλ θαη επηθνηλσληαθψλ δηαδηθαζηψλ ηεο δεκφζηαο δηνίθεζεο,

3 παξνπζηάδεη ζήκεξα αικαηψδε αλάπηπμε ζε φιεο ηηο αλεπηπγκέλεο ρψξεο, απνηειψληαο έλα ζεκαληηθφ εξγαιείν ξηδηθήο αλαδηνξγάλσζεο ηνπ ηξφπνπ ιεηηνπξγίαο ηεο δεκφζηαο δηνίθεζεο. Γελ είλαη ηπραίν, ινηπφλ, φηη φιεο νη αλεπηπγκέλεο θαη αξθεηέο απφ ηηο αλαπηπζζφκελεο ρψξεο βξίζθνληαη ζηε θάζε πινπνίεζεο ζηξαηεγηθψλ ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο πνπ ζαλ ζηφρν έρνπλ ηελ εμππεξέηεζε ηνπ πνιίηε θαη ηε βειηίσζε ηεο πνηφηεηαο ηεο δσήο. ην πιαίζην ηεο παξνχζαο εξγαζίαο, ε δηεμνδηθή αλάιπζε ηνπ φξνπ egovernment αιιά θαη ησλ εθδνρψλ ηνπ, egovernance θαη edemocracy, θαηαδεηθλχεη φηη, ππφ έλα επξχ πξίζκα, ην egovernment θαη νη ηερλνινγίεο ζηηο νπνίεο ζηεξίδεηαη, κπνξνχλ λα ζεσξεζνχλ σο έλα δπλακηθφ θαη εμειηζζφκελν «εξγαιείν», σο κηα κεζνδηθή πνξεία πξνο έλαλ επξχηεξν ζηφρν πνπ είλαη ν εθ βάζξσλ αλαζρεδηαζκφο ησλ νξγαλσηηθψλ δνκψλ ηνπ θξάηνπο, ησλ δηαδηθαζηψλ ηνπ, αιιά θαη ηνπ ζεζκηθνχ πιαηζίνπ πνπ ηηο ξπζκίδεη. Τπφ ηελ έλλνηα απηή, ε «ειεθηξνληθή δηαθπβέξλεζε» απνηειεί κνριφ γηα ηελ αλάπηπμε ηεο ζχγρξνλεο επλνκνχκελεο θαη δεκνθξαηηθήο πνιηηείαο. ηα θεθάιαηα πνπ αθνινπζνχλ, γίλεηαη κηα πξνζπάζεηα ζθηαγξάθεζεο ηνπ ιεηηνπξγηθνχ θαη ηερληθνχ πεξηβάιινληνο κέζα ζην νπνίν θαιείηαη λα ιεηηνπξγήζεη ε ζχγρξνλε δεκφζηα δηνίθεζε. Πξνο ην ζθνπφ απηφ, επηρεηξείηαη κηα θξηηηθή επηζθφπεζε ηφζν ηεο πξφζθαηεο ζρεηηθήο βηβιηνγξαθίαο, φζν θαη ηεο πξαθηηθήο εκπεηξίαο πνπ έρεη ζπζζσξεπηεί κέζσ ππνδεηγκαηηθψλ πξνζεγγίζεσλ επξσπατθψλ ρσξψλ πνπ πξνεγνχληαη ζηνλ ηνκέα απηφ. Γελ ζα πξέπεη λα παξαβιέςνπκε ην γεγνλφο φηη ε κεηαηφπηζε ηνπ θέληξνπ βάξνπο, ζε επξσπατθή θιίκαθα, πξνο ηελ θνηλσλία ηεο πιεξνθνξίαο θαη ηελ νηθνλνκία κε γλσζηνινγηθφ ππφβαζξν νδήγεζε ζε κία δηαθνξεηηθή ζχιιεςε ηνπ δεκφζηνπ ηνκέα, εκπλεπζκέλε θπξίσο απφ ηηο δπλαηφηεηεο ησλ ςεθηαθψλ ηερλνινγηψλ. πλεπψο, ε εθαξκνγή πξαθηηθψλ egovernment δελ απνηειεί κηα πεξηζηαζηαθή επηδίσμε ησλ επηκέξνπο επξσπατθψλ θξαηψλ. Ζ άληιεζε εκπεηξηψλ θαη παξαδεηγκάησλ απφ πξαθηηθέο εθαξκνγέο ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο πνπ ρξεζηκνπνηνχλ ηελ ηερλνινγία, ηφζν κε πξαθηηθφ φζν θαη κε πξσηνπνξηαθφ ηξφπν ζηε δεκφζηα δηνίθεζε, ζπκβάιιεη ζηνλ εκπινπηηζκφ ηεο ζπζζσξεπζείζαο γλψζεο κέζσ ηεο δηδαρήο απφ ηα καζήκαηα επηηπρίαο αιιά θαη απνηπρίαο. Σέινο, ν εληνπηζκφο βέιηηζησλ πξαθηηθψλ ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο ζπληειεί ζηελ θαζηέξσζε κηαο δηαδηθαζίαο δηαξθνχο κάζεζεο θαη θαζνδήγεζεο ε νπνία ιεηηνπξγεί σο κεραληζκφο αλαηξνθνδφηεζεο ησλ ζρεδηαδφκελσλ πνιηηηθψλ γηα ηηο κειινληηθέο θαηεπζχλζεηο ηεο ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο

4 1. Ζ Ζιεθηξνληθή αλαδόκεζε ηνπ Κξάηνπο 1.1 Νέεο πξνθιήζεηο γηα ηε Γεκόζηα Γηνίθεζε ηηο αξρέο ηνπ 21 νπ αηψλα, νη δεκφζηεο δηνηθήζεηο ζε νιφθιεξν ηνλ θφζκν θαινχληαη λα ιεηηνπξγήζνπλ ζε έλα δηαξθψο κεηαβαιιφκελν πεξηβάιινλ θαη λα αληαπνθξηζνχλ κε ηξφπν απνδνηηθφ ζηηο απαηηήζεηο θαη ηα πξνβιήκαηα ηεο ζχγρξνλεο επνρήο. Οη δηαδηθαζίεο ηεο νηθνλνκηθήο παγθνζκηνπνίεζεο επηδξνχλ κε ηξφπν ξηδηθφ ηφζν ζηα καθξννηθνλνκηθά κεγέζε φζν θαη ζηνπο κεραληζκνχο ξχζκηζεο ηεο δήηεζεο αγαζψλ θαη ππεξεζηψλ πνπ ελππάξρνπλ ζηνπο θξαηηθνχο ζεζκνχο. Ζ χπαξμε ελφο αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ, πνπ ελζηεξλίδεηαη κεηαβηνκεραληθέο αμίεο θαη πξφηππα, απαηηεί ηελ παξαγσγή επέιηθησλ θαη πειαηνθεληξηθψλ ππεξεζηψλ, θαζψο επίζεο θαη ηελ ελεξγεηηθή ζπκκεηνρή ηνπ ζηηο δηαδηθαζίεο ιήςεο απνθάζεσλ. Οη νινέλα θαη πην πεξίπινθεο πεξηβαιινληηθέο αιιειεμαξηήζεηο απαηηνχλ λέεο πνιηηηθέο θαη ζεζκηθέο παξεκβάζεηο, γηα παξάδεηγκα ζηνλ έιεγρν ηεο κφιπλζεο θαη ζηελ πξνζηαζία ηεο πγείαο. Δπηπιένλ, δηεζλείο εμειίμεηο, φπσο ην εγρείξεκα ηεο πνιηηηθήο θαη ζεζκηθήο ελνπνίεζεο ησλ θξαηψλ-κειψλ ηεο ΔΔ (Δπξσπατθήο Έλσζεο), ε δηεχξπλζε ησλ ζπλφξσλ ηεο θαη ν δηεζλήο αληαγσληζκφο απμάλνπλ ηελ πίεζε πνπ αζθείηαη ζηηο εζληθέο δεκφζηεο δηνηθήζεηο πξνθεηκέλνπ λα ζπγθξίλνπλ θαη λα αλαπηχζζνπλ ηηο πνιηηηθέο θαη ηνπο ζεζκνχο ηνπο ζην πιαίζην κηαο δηεζλνχο πξννπηηθήο. Καη, ηέινο, νη λέεο κέζνδνη, πνπ εθαξκφδνληαη ζηνλ ηδησηηθφ ηνκέα γηα ηε δηαρείξηζε ηεο παξαγσγήο θαη ηεο παξνρήο ππεξεζηψλ, δεκηνπξγνχλ δνκηθέο θαη δηαδηθαζηηθέο θαηλνηνκίεο ηηο νπνίεο νη παξαδνζηαθέο, γξαθεηνθξαηηθέο δεκφζηεο δηνηθήζεηο αδπλαηνχλ λα αγλνήζνπλ. Δηδηθφηεξα, νη δηαδηθαζίεο ηεο νηθνλνκηθήο παγθνζκηνπνίεζεο ζέηνπλ έλα ζεκαληηθφ δίιεκκα γηα ην ζχγρξνλν θξάηνο. Αλ θαη ν απμαλφκελνο δηεζλήο αληαγσληζκφο ιεηηνπξγεί πεξηνξηζηηθά ζηα θνξνινγηθά έζνδα ηνπ θξάηνπο, νη αλάγθεο ηνπ θαη νη απαηηήζεηο γηα δεκφζηεο δαπάλεο δηαξθψο απμάλνπλ. Σα θξάηε, ζην πιαίζην ησλ βαζηθψλ ηνπο ιεηηνπξγηψλ, είλαη ππνρξεσκέλα λα παξάζρνπλ ηελ απαξαίηεηε εθπαίδεπζε θαη ηελ θαηάιιειε ππνδνκή, ψζηε λα εμαζθαιηζηεί ε δπλαηφηεηα ηζφηηκεο ζπκκεηνρήο πνιηηψλ θαη επηρεηξήζεσλ ζηελ παγθνζκηνπνηεκέλε νηθνλνκία. Παξάιιεια, ζα πξέπεη λα ιεηηνπξγνχλ παξεκβαηηθά κεηξηάδνληαο ηηο δπζκελείο πιεπξέο ηεο παγθνζκηνπνίεζεο. πλεπψο, νη κεησκέλνη πξνυπνινγηζκνί ζε ζπλδπαζκφ κε ηηο απμαλφκελεο απαηηήζεηο, πηέδνπλ ηηο δεκφζηεο δηνηθήζεηο πξνθεηκέλνπ λα πηνζεηήζνπλ λέα δηαρεηξηζηηθά εξγαιεία, ηα νπνία έρνπλ ρξεζηκνπνηεζεί (ππνζεηηθά) - 4 -

5 επηηπρψο απφ ηνπο ηδησηηθνχο νξγαληζκνχο γηα λα αληηκεησπίζνπλ ηηο ζχγρξνλεο νηθνλνκηθέο εμειίμεηο. Ζ «αηδέληα» ηεο αιιαγήο, ε νπνία απνξξέεη απφ ηηο παξαπάλσ πξνθιήζεηο, κπνξεί λα δηαηξεζεί ζε έλα ζχλνιν επηκέξνπο ζηφρσλ. Ζ θαηεγνξηνπνίεζή ηνπο απφ ηνλ Richard Heeks 1 είλαη αληηπξνζσπεπηηθή: Αχμεζε ηεο απνδνηηθφηεηαο πνπ ζεκαίλεη βειηίσζε ηεο αλαινγίαο εηζξνψλ/εθξνψλ 2 ζην δεκφζην ηνκέα. ηφρνο ηέηνηνπ είδνπο βειηηψζεσλ είλαη ε αληηκεηψπηζε δχν βαζηθψλ, αιιειέλδεησλ πξνβιεκάησλ πνπ είλαη ην ζεκαληηθφ κέγεζνο ησλ δαπαλψλ ηνπ δεκφζηνπ ηνκέα θαη ε έιιεηςε απνδνηηθφηεηαο ζε πνιιέο απφ ηηο δηνηθεηηθέο δηαδηθαζίεο. Απνθέληξσζε πνπ ζπλεπάγεηαη ηε κεηαθνξά αξκνδηνηήησλ απφ θεληξηθέο ππεξεζίεο ζε ηνπηθά θέληξα απνθάζεσλ. ηφρνο είλαη ε κείσζε ηνπ θφζηνπο ηνπ ζπγθεληξσηηθνχ ζπζηήκαηνο ιήςεο απνθάζεσλ θαη ε δεκηνπξγία πεξηζζφηεξν επέιηθησλ θαη αληαπνθξηηηθψλ δνκψλ. Αχμεζε ηεο ινγνδνζίαο πνπ ζηνρεχεη ζηελ αχμεζε ηεο επζχλεο πνπ θέξεη ην ζηειερηαθφ δπλακηθφ ηνπ δεκφζηνπ ηνκέα ζρεηηθά κε ηηο πξάμεηο θαη ηηο απνθάζεηο ηνπ. Ζ ινγηθή πάλσ ζηελ νπνία ζηεξίδνληαη ηέηνηνπ είδνπο κεηαξξπζκίζεηο είλαη ε αχμεζε ηεο πίεζεο πνπ αζθείηαη ζην αλζξψπηλν δπλακηθφ πξνθεηκέλνπ λα απμήζεη ηελ απφδνζή ηνπ θαη ε κείσζε ησλ πεξηπηψζεσλ δηαθζνξάο. εκαληηθή γηα ηελ επίηεπμε ησλ πξναλαθεξζέλησλ ζηφρσλ θξίλεηαη ν εθδεκνθξαηηζκφο, δειαδή ε ελεξγεηηθή ζπκκεηνρή ησλ πνιηηψλ ζηηο απνθάζεηο θαη ηηο δξαζηεξηφηεηεο ηνπ δεκφζηνπ ηνκέα. Ζ δηαδηθαζία απηή ζπρλά ζπλδέεηαη κε ηελ εθρψξεζε αξκνδηνηήησλ θαη ηελ εηζαγσγή ησλ κεραληζκψλ ηεο αγνξάο. Βειηίσζε ηεο δηαρείξηζεο ησλ πφξσλ πνπ ζεκαίλεη ηελ απνδνηηθή ρξήζε ησλ αλζξψπηλσλ, νηθνλνκηθψλ θαη άιισλ πφξσλ. Δίλαη εκθαλέο φηη ε δηαδηθαζία απηή πεξηιακβάλεη ηνλ επαλαζρεδηαζκφ ηνπ ηξφπνπ κε ηνλ νπνίν πξνγξακκαηίδεηαη θαη αμηνινγείηαη ε απφδνζε ησλ παξαπάλσ πφξσλ. Δηζαγσγή ησλ κεραληζκψλ ηεο αγνξάο, δειαδή αχμεζε ηεο ρξήζεο ησλ δπλάκεσλ ηεο αγνξάο γηα ηελ θάιπςε ησλ ζρέζεσλ πνπ 1 Βι. Heeks Richard: Reinventing Government in the Information Age: International Practice in ITenabled public sector reform, ed. Routledge, New York, London, 2002 (second edition), ζζ Οη δηαζέζηκνη θαη δαπαλψκελνη πφξνη απνθαινχληαη γεληθά «εηζξνέο» (inputs), ελψ ηα άκεζα απνηειέζκαηα ηεο παξαγσγηθήο δηαδηθαζίαο ραξαθηεξίδνληαη «εθξνέο» (outputs). Σα επξχηεξα απνηειέζκαηα ηεο παξαγσγηθήο δξαζηεξηφηεηαο νλνκάδνληαη επηπηψζεηο (outcomes)

6 αλαπηχζζνληαη ηφζν κεηαμχ δηνηθεηηθψλ κεραληζκψλ φζν θαη κεηαμχ δεκφζηνπ ηνκέα, πνιηηψλ θαη ηδησηηθνχ ηνκέα. Σν επηρείξεκα πνπ θπξηαξρεί ζηελ πξνθεηκέλε πεξίπησζε είλαη φηη νη ζρέζεηο πνπ επηθξαηνχλ ζηελ ειεχζεξε αγνξά κπνξνχλ λα θαζνδεγήζνπλ ηελ επηδησθφκελε αιιαγή ζην πιαίζην ηνπ δεκφζηνπ ηνκέα θαη λα απμήζνπλ ηελ απνδνηηθφηεηα θαη/ή απνηειεζκαηηθφηεηα ηεο παξνρήο ππεξεζηψλ. Δηδηθφηεξα, δχν απφ ηα ζεκαληηθά δεηήκαηα πνπ αληηκεησπίδνπλ νη ζχγρξνλεο δεκφζηεο δηνηθήζεηο σο ζπλέπεηα ησλ λέσλ απηψλ απαηηήζεσλ, είλαη ηδηαίηεξα ζπλαθή κεηαμχ ηνπο: ε ζρεδφλ θαζνιηθή ηάζε γηα αλαδηνξγάλσζε (reengineering) ηνπ δεκφζηνπ ηνκέα κε βάζε ηηο αξρέο ηνπ Νένπ Γεκφζηνπ Μάλαηδκελη θαη ε απμαλφκελε ζεκαζία πνπ απνδίδεηαη ζηνλ επαξθή δεκνθξαηηθφ έιεγρν ησλ ζχγρξνλσλ δηνηθεηηθψλ ζπζηεκάησλ. Όια ζρεδφλ ηα (δπηηθά) θξάηε βξίζθνληαη ζηε θάζε ελζσκάησζεο ή έρνπλ ήδε ελζσκαηψζεη θάπνηεο απφ ηηο βαζηθέο ηδέεο ηνπ Νένπ Γεκφζηνπ Μάλαηδκελη, σο απνηέιεζκα ηεο ζηξνθήο πνπ παξαηεξείηαη ηα ηειεπηαία ρξφληα πξνο ηηο έλλνηεο ηεο απνδνηηθφηεηαο, ηεο απνηειεζκαηηθφηεηαο θαη ηεο νηθνλνκηθφηεηαο. Ο απψηεξνο ζηφρνο είλαη ε δεκηνπξγία κηαο αληαπνδνηηθήο δηνίθεζεο πνπ είλαη πεξηζζφηεξν απνδνηηθή θαη απνηειεζκαηηθή ηαπηφρξνλα. Σν λέν κνληέιν νξγάλσζεο πνπ πξνηείλεηαη βαζίδεηαη ζηα πξφηππα ηνπ ηδησηηθνχ ηνκέα θαη ηα βαζηθά ηνπ ραξαθηεξηζηηθά, φπσο πεξηγξάθνληαη ζε έθζεζε ηνπ O.E.C.D. (Organisation for Economic Cooperation and Development, 1995) είλαη ηα αθφινπζα: 1.Δθρψξεζε αξκνδηνηήησλ κε ζηφρν ηελ επηδίσμε κεγαιχηεξεο επειημίαο. 2.Αμηφπηζηε ιεηηνπξγία, έιεγρνο, ινγνδνζία. 3Αλάπηπμε αληαγσληζκνχ θαη δπλαηφηεηαο επηινγήο. 4.Παξνρή αληαπνδνηηθψλ ππεξεζηψλ. 5.Βειηίσζε ηεο δηνίθεζεο ησλ αλζξψπηλσλ πφξσλ. 6.Βειηηζηνπνίεζε ησλ Νέσλ Σερλνινγηψλ. 3 7.Βειηίσζε ηεο πνηφηεηαο θαλνληζηηθψλ ξπζκίζεσλ θαη λνκνζεζίαο. 8.Ηζρπξνπνίεζε ησλ θηλεηήξησλ θεληξηθψλ κεραληζκψλ. 3 Ο φξνο Νέεο Σερλνινγίεο αθνξά ζηηο ηερλνινγίεο ηεο πιεξνθνξηθήο θαη επηθνηλσληψλ (Information and Communication Technologies, ICT) πνπ ζηεξίδνπλ ηε ιεηηνπξγία θαη επεμεξγαζηηθή ηνπο ηθαλφηεηα ζηελ ςεθηαθή ηερλνινγία θαη επηηξέπνπλ ηελ ςεθηαθή επεμεξγαζία θαη αληαιιαγή δεδνκέλσλ/πιεξνθνξηψλ

7 Σελ ίδηα ζηηγκή, ε αληηπξνζσπεπηηθή δνκή ησλ πεξηζζνηέξσλ δπηηθψλ δεκνθξαηηψλ δηέξρεηαη κηα πεξίνδν θξίζεο. Γέρεηαη δξηκχηαηε θξηηηθή απφ εθείλνπο πνπ ζεσξνχλ φηη ε αληηπξνζσπεπηηθή δεκνθξαηία έρεη αξλεηηθά απνηειέζκαηα ζηελ πνιηηηθή ζπκκεηνρή ησλ πνιηηψλ ιφγσ ησλ ειάρηζησλ θηλήηξσλ πνπ παξέρεη γηα ηελ εκπινθή ηνπο. πλαθφινπζα, ηα δεκνςεθίζκαηα, νη πξσηνβνπιίεο ςεθνθνξίαο γηα πνηθίια δεηήκαηα ηνπ δεκφζηνπ βίνπ θαη ηα πάλει πνιηηψλ γίλνληαη φιν θαη πην δεκνθηιή ζηε δηαδηθαζία ιήςεο απνθάζεσλ. Αλ θαη δελ ζα πξέπεη λα παξαβιέςνπκε ην γεγνλφο φηη νχηε ε θξηηηθή νχηε νη πξνηεηλφκελεο ιχζεηο είλαη θάηη θαηλνχξην απνηεινχζαλ αλέθαζελ κέξνο ηνπ αληηπξνζσπεπηηθνχ πνιηηηθνχ ζπζηήκαηνο, νη λέεο κνξθέο ζπκκεηνρήο ησλ πνιηηψλ ζηελ πνιηηηθή δηαδηθαζία απνθηνχλ νινέλα θαη κεγαιχηεξε ζεκαζία ζε ζπλδπαζκφ κε ηνλ πξνζαλαηνιηζκφ ησλ δεκφζησλ δηνηθήζεσλ πξνο ην Νέν Γεκφζην Μάλαηδκελη. Απφ ηε κηα πιεπξά, ε «πνιηηνθεληξηθφηεηα» ζπληζηά βαζηθφ δνκηθφ ζηνηρείν ηνπ Νένπ Γεκφζηνπ Μάλαηδκελη. Πξφθεηηαη γηα κηα δηαπίζησζε πνπ εχθνια κπνξεί λα επαιεζεπηεί, εάλ θαλείο ιάβεη ππφςε φηη ε πνηφηεηα ησλ δεκφζησλ ππεξεζηψλ εμαξηάηαη απφ ηελ ηθαλνπνίεζε ησλ αλαγθψλ ησλ πνιηηψλ-«πειαηψλ». Δπηπξφζζεηα, ην Νέν Γεκφζην Μάλαηδκελη απαηηεί ηελ θηλεηνπνίεζε ησλ πνιηηψλ πξνθεηκέλνπ νη δεκφζηεο ιεηηνπξγίεο θαη ηα δηνηθεηηθά θαζήθνληα πνπ παιαηφηεξα δηεθπεξαηψλνληαλ κε πςειφ θφζηνο απφ ηηο παξαδνζηαθέο γξαθεηνθξαηίεο, λα πεξάζνπλ ζηα ρέξηα ησλ πνιηηψλ. Ζ θηλεηνπνίεζε ησλ πνιηηψλ, κε ηε ζεηξά ηεο, απαηηεί ηελ επηξξνή ησλ ηειεπηαίσλ ζηηο απνθάζεηο ηνπ δεκφζηνπ ηνκέα. Απφ ηελ άιιε πιεπξά, πνιινί θξηηηθνί δηαβιέπνπλ ζηηο κεηαξξπζκίζεηο πνπ ζηεξίδνληαη ζην Νέν Γεκφζην Μάλαηδκελη κηα θξίζε ηεο παξαδνζηαθήο (θνηλσληθήο) δεκνθξαηίαο, δηφηη νη κεηψζεηο ζηηο παξνρέο θνηλσληθήο πξφλνηαο ζπλδένληαη ζπρλά κε απηφ. ε απηήλ ηελ πεξίπησζε, νη δεκνθξαηηθέο κεηαξξπζκίζεηο θαη ε δεκηνπξγία ηεο «θνηλσλίαο ησλ πνιηηψλ» ζεσξνχληαη σο επηηαθηηθή αλάγθε γηα λα αληηζηαζκηζηνχλ ηα αξλεηηθά απνηειέζκαηα Ο Ρφινο ησλ Νέσλ Σερλνινγηψλ ζηε Γηνηθεηηθή Μεηαξξχζκηζε Οη Σερλνινγίεο Πιεξνθνξηθήο θαη Δπηθνηλσληψλ (ΣΠΔ) δηαδξακαηίδνπλ ζεκαληηθφ ξφιν ζηε κεηαξξχζκηζε ηνπ δεκφζηνπ ηνκέα. Καζψο νη δεκφζηεο δηνηθήζεηο απνηεινχλ εθ θχζεσο «αξέλεο έληαζεο πιεξνθνξηψλ», ε ρξήζε ηεο πιεξνθνξηθήο γηα ηε δηεθπεξαίσζε ησλ δηνηθεηηθψλ θαζεθφλησλ δελ είλαη θάηη πξσηφγλσξν. Χζηφζν, θαζψο ε επξχηεξε ρξήζε ησλ λέσλ ηερλνινγηψλ απνθηά νινέλα θαη κεγαιχηεξε - 7 -

8 ζεκαζία ζε ζρέζε κε ηηο κεηαβαιιφκελεο ζρέζεηο ζηα πεδία ηεο «νηθνλνκίαο» θαη ηεο «θνηλσλίαο» 4, ζεσξείηαη πιένλ επηηαθηηθή ε αλάγθε ηεο αλάιπζεο ησλ πιεξνθνξηαθψλ ξνψλ θαη ηεο ηερληθήο ππνζηήξημήο ηνπο θαη ζην πιαίζην ηνπ δεκφζηνπ ηνκέα. Απφ πνιιέο πιεπξέο, νη Νέεο Σερλνινγίεο ζεσξνχληαη σο παξάγνληαο θαίξηαο ζεκαζίαο γηα πνιιέο δηνηθεηηθέο κεηαξξπζκίζεηο. Απηή ε άπνςε έρεη ηδηαηηέξσο ππνζηεξηρζεί απφ κηα ζεκαληηθή δηνηθεηηθή ζεσξία, ηελ Αλαδηνξγάλσζε Δπηρεηξεκαηηθψλ Γηαδηθαζηψλ (Business Process Reengineering-BPR), γηα ηελ νπνία ζα γίλεη ιφγνο ζηηο επφκελεο ελφηεηεο. Σελ ίδηα ζηηγκή θαη ην Νέν Γεκφζην Μάλαηδκελη βαζίδεηαη ζε ζεκαληηθφ βαζκφ γηα ηελ επίηεπμε ησλ ζηφρσλ ηνπ ζηηο δπλαηφηεηεο πνπ πξνζθέξνπλ νη ηερλνινγίεο ηεο πιεξνθνξηθήο θαη ησλ επηθνηλσληψλ. Καζψο, ινηπφλ, ν δεκφζηνο ηνκέαο ελζσκαηψλεη ζηνηρεία ηφζν ηνπ Νένπ Γεκφζηνπ Μάλαηδκελη φζν θαη ηεο Αλαδηνξγάλσζεο Δπηρεηξεκαηηθψλ Γηαδηθαζηψλ, νη ΣΠΔ κεηαηξέπνληαη ζε ζεκαληηθφ παξάγνληα γηα ηνλ εθζπγρξνληζκφ ηεο δεκφζηαο δηνίθεζεο. Υσξίο ηηο Νέεο Σερλνινγίεο, δελ είλαη δπλαηή ε αλαδηνξγάλσζε ησλ νξγαλσηηθψλ δνκψλ θαη ησλ ξνψλ εξγαζίαο. Δπηπξφζζεηα, ζα κπνξνχζε λα ππνζηεξίμεη θαλείο φηη νη ζεκαληηθνί γηα ηελ πινπνίεζε ηνπ Νένπ Γεκφζηνπ Μάλαηδκελη κεραληζκνί ειέγρνπ κπνξνχλ λα ιεηηνπξγήζνπλ κφλν κε ηε ζπκβνιή ηεο πιεξνθνξηαθήο ππνδνκήο πνπ επηηξέπεη ηελ ειεθηξνληθή επεμεξγαζία, κεηαθνξά θαη απνζήθεπζε δεδνκέλσλ. πλαθφινπζα, νη Σερλνινγίεο Πιεξνθνξηθήο θαη Δπηθνηλσληψλ κεηαηξέπνληαη ζε αλαγθαία πξνυπφζεζε γηα ηε ζχγρξνλε δεκφζηα δηνίθεζε Οη ηφρνη ηεο Δηζαγσγήο ησλ ΣΠΔ ζηε Γεκφζηα Γηνίθεζε Λακβάλνληαο ππφςε ηελ αλάιπζε πνπ πξνεγήζεθε ζρεηηθά κε ηε ρξήζε ησλ ΣΠΔ σο ππνζηεξηθηηθψλ εξγαιείσλ ζηηο πξνζπάζεηεο δηνηθεηηθήο κεηαξξχζκηζεο θαη εμεηδηθεχνληαο ην πεξηερφκελν ησλ ηειεπηαίσλ, νη δπν βαζηθνί ζηφρνη πνπ επηδηψθνληαη 4 Ζ ηαρχηαηε εμέιημε ησλ λέσλ ηερλνινγηψλ θαηά ηε δηάξθεηα ησλ ηειεπηαίσλ δεθαεηηψλ αλέηξεςε ηα παξαδνζηαθά κνληέια επηθνηλσλίαο θαη νδήγεζε ζε απμεκέλεο απαηηήζεηο θαη πξνζδνθίεο εθ κέξνπο ησλ πνιηηψλ, θπξίσο γηα πνηνηηθφηεξεο θαη θζελφηεξεο ππεξεζίεο. Ηδηαίηεξα ην ηερλνινγηθφ θαηλφκελν ηεο ζχγθιηζεο ησλ ηνκέσλ ηεο πιεξνθνξηθήο, ησλ ηειεπηθνηλσληψλ θαη ησλ ειεθηξνληθψλ κέζσλ καδηθήο ελεκέξσζεο νδήγεζε ζηε δεκηνπξγία ηνπ «πιεξνθνξηαθνχ δηθηχνπ» ην νπνίν γηα αξθεηνχο αλαιπηέο ζεσξείηαη αλάινγν ηνπ ειεθηξηθνχ δηθηχνπ. Σν πιεξνθνξηαθφ δίθηπν δηαζχλδεεη θάζε πιεπξά ηεο θαζεκεξηλήο θαη επαγγεικαηηθήο δσήο, παξέρνληαο πιεξνθνξίεο, φπσο αθξηβψο ην ειεθηξηθφ δίθηπν δηαζχλδεεη θάζε ζπίηη, γξαθείν ή εξγνζηάζην γηα λα πξνζθέξεη ελέξγεηα. Οη ζπκβαηηθνί δξφκνη, νη ζηδεξνδξνκηθέο γξακκέο θαη ηα θαλάιηα ηεο Βηνκεραληθήο επνρήο, πνπ ρξεζίκεπαλ ζηε κεηαθνξά πιηθψλ αγαζψλ κεηαπεδνχλ ζηε ζχγρξνλε επνρή κε ηε κνξθή ησλ ςεθηαθψλ δηθηχσλ ISDN πνπ απνηεινχλ ηελ απαξαίηεηε ππνδνκή ηεο Κνηλσλίαο ηεο Πιεξνθνξίαο. Βι. Webster Frank: Theories of the Information Society, ed. Routledge, London, New York, third edition,

9 κέζσ ηεο ρξήζεο ησλ ςεθηαθψλ ηερλνινγηψλ ζην δεκφζην ηνκέα είλαη ε απνηειεζκαηηθφηεηα 5 θαη ν εθδεκνθξαηηζκφο. Οη θπβεξλήζεηο, πξνθεηκέλνπ λα αληαπνθξηζνχλ ζηηο απμαλφκελεο απαηηήζεηο κε ιηγφηεξνπο πφξνπο, ζα πξέπεη λα δηεθπεξαηψλνπλ ηα δηνηθεηηθά ηνπο θαζήθνληα κε πεξηζζφηεξν απνδνηηθφ 6 ηξφπν ψζηε λα επηηχρνπλ ηνπο ζηφρνπο ηνπο. Χζηφζν, ην γεγνλφο φηη ζπρλά ηα νθέιε απφ ηε ρξήζε ησλ ΣΠΔ δελ κπνξνχλ εχθνια λα κεηξεζνχλ (γεγνλφο πνπ θάλεη πνιινχο λα κηινχλ γηα έλα «παξάδνμν παξαγσγηθφηεηαο» 7 ), ε πνηφηεηα ησλ εθξνψλ ησλ δεκφζησλ δηνηθήζεσλ ζεσξείηαη θαιχηεξε θιίκαθα κέηξεζεο γηα ηνλ εληνπηζκφ ησλ πιενλεθηεκάησλ απφ ηελ εθαξκνγή ησλ λέσλ ηερλνινγηψλ ζηηο δηνηθεηηθέο ιεηηνπξγίεο. Δπηπξφζζεηα, ν δεκφζηνο ηνκέαο δηαθέξεη απφ ηνλ ηδησηηθφ σο πξνο ην φηη ν πξψηνο πξέπεη λα παξέρεη κηα ζηαζεξή θαη αμηφπηζηε ππνδνκή. Γηα ηνπο πξναλαθεξζέληεο ιφγνπο, ινηπφλ, ε απνηειεζκαηηθφηεηα απνηειεί ηνλ πξψην βαζηθφ ζηφρν. Ο δεχηεξνο ζηφρνο είλαη ν εθδεκνθξαηηζκφο, δειαδή ε δηαζθάιηζε φηη νη εθξνέο ηνπ δεκφζηνπ ηνκέα θαζνξίδνληαη θαη κε ηε ζπκκεηνρή ησλ πνιηηψλ. ηνπο πξναλαθεξζέληεο ζηφρνπο κπνξνχκε λα πξνζζέζνπκε δπν επηκέξνπο πνπ ιεηηνπξγνχλ ζπκπιεξσκαηηθά: ε ινγνδνζία θαη ε δηαθάλεηα. Πην ζπγθεθξηκέλα, ε ινγνδνζία είλαη ε απαξαίηεηε πξνυπφζεζε γηα ηελ επίηεπμε ηεο απνηειεζκαηηθφηεηαο θαη, αληίζηνηρα, ε δηαθάλεηα είλαη ην πξναπαηηνχκελν γηα ηνλ εθδεκνθξαηηζκφ ησλ δεκφζησλ ιεηηνπξγηψλ. Σν βαζηθφ επηρείξεκα πνπ κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί γηα ηελ επηινγή ησλ ζπγθεθξηκέλσλ ζηφρσλ είλαη φηη, εάλ νη δνκέο θαη νη δηαδηθαζίεο ηεο δεκφζηαο δηνίθεζεο δελ είλαη «δεκφζηεο», ηφηε γίλεηαη αθφκα πην δχζθνιν λα δηαπηζηψζεη θαλείο εάλ ε ηειεπηαία ιεηηνπξγεί απνηειεζκαηηθά θαη δεκνθξαηηθά. Αληίζηνηρα, ε δηαθάλεηα θαη ε ινγνδνζία είλαη ζηφρνη πνπ κπνξνχλ εχθνια λα ππνζηεξηρζνχλ απφ ηε ρξήζε ησλ πιεξνθνξηαθψλ ζπζηεκάησλ θαη ηερλνινγηψλ, εθφζνλ βαζίδνληαη ζε «πιεξνθνξηαθέο» εηζξνέο, ελδηάκεζεο ξνέο θαη εθξνέο. Λακβάλνληαο ππφςε φηη ην θξάηνο απνηειεί ην κεγαιχηεξν ζπιιέθηε θαη παξαγσγφ πιεξνθνξηψλ, νπνηαδήπνηε αιιαγή ζηνλ ηξφπν ιεηηνπξγίαο ηνπ θξαηηθνχ 5 Ζ ζρέζε κεηαμχ πξνθαζνξηζζέλησλ ζηφρσλ θαη επηηεπρζέλησλ απνηειεζκάησλ θαιείηαη απνηειεζκαηηθφηεηα (effectiveness). 6 Ζ ζρέζε κεηαμχ πφξσλ θαη απνηειεζκάησλ (εηζξνψλ θαη εθξνψλ ή επηπηψζεσλ) είλαη γλσζηή σο απνδνηηθφηεηα (efficiency). 7 Ζ ζρέζε κεηαμχ εηζξνψλ, εθξνψλ / επηπηψζεσλ θαη αλζξσπίλσλ πφξσλ ή νξγαλσζηαθψλ ελνηήησλ (κεκνλσκέλσλ / αηνκηθψλ ζέζεσλ εξγαζίαο ή ζπλφισλ ζέζεσλ εξγαζίαο/ νξγαλσζηαθψλ ππνκνλάδσλ) ζπληζηνχλ ηελ «παξαγσγηθφηεηα» (productivity)

10 κεραληζκνχ ζεκαίλεη αιιαγή ζηελ πιεξνθνξία, ζηνλ ηξφπν παξαγσγήο θαη δηαρείξηζήο ηεο κέζσ ηεο εμαζθάιηζεο ηεο θαηάιιειεο δηθηπαθήο ππνδνκήο. Ζ ρξήζε ηεο πιεξνθνξηθήο θαη ε αθνκνίσζε ησλ ηερλνινγηθψλ θαηλνηνκηψλ γηα ηελ εηζαγσγή πιεξνθνξηαθψλ ζπζηεκάησλ ζηε δεκφζηα δηνίθεζε ζπληειεί ζηελ: 1. ππνζηήξημε ησλ εζσηεξηθψλ ιεηηνπξγηψλ ηεο δεκφζηαο δηνίθεζεο (π.ρ. απηνκαηνπνίεζε ησλ εζσηεξηθψλ, ρξνλνβφξσλ, δηαδηθαζηψλ) 2. ππνζηήξημε ηεο δηνηθεηηθήο ξχζκηζεο (π.ρ. δεκηνπξγία ειεθηξνληθψλ αξρείσλ θαη ειεθηξνληθή θαηαγξαθή εληχπσλ) 3. ππνζηήξημε ηεο παξνρήο δεκφζησλ ππεξεζηψλ πγείαο, εθπαίδεπζεο, κεηαθνξψλ θ.ιπ. (π.ρ. δεκηνπξγία ειεθηξνληθψλ θαθέισλ αζζελψλ, ειεθηξνληθή πιεξνθφξεζε ζρεηηθά κε ηελ θίλεζε επηβαηψλ θ.ιπ.) Η Κνηλσληθή Γηακφξθσζε ησλ ΣΠΔ Ο ξφινο ησλ Σερλνινγηψλ Πιεξνθνξηθήο θαη Δπηθνηλσληψλ είρε κέρξη πξφζθαηα επηθεληξσζεί ζηελ απηνκαηνπνίεζε ππαξρνπζψλ δηαδηθαζηψλ θαη πξαθηηθψλ. Κάηη ηέηνην δελ ζα πξέπεη λα εθπιήζζεη ηνλ αλαγλψζηε, εάλ ιάβεη ππφςε ηνπ φηη ήηαλ απαξαίηεην λα παξέιζεη κηα δνθηκαζηηθή πεξίνδνο πξνθεηκέλνπ ν δεκφζηνο ηνκέαο λα αλαθαιχςεη ην ηεξάζηην δπλακηθφ πνπ πξνθχπηεη κέζα απφ ηελ επαλάζηαζε ηεο πιεξνθνξηθήο. Γηα παξάδεηγκα, αμηνζεκείσηε είλαη ε παξέκβαζε ησλ λέσλ ηερλνινγηψλ ζηνλ εμνξζνινγηζκφ ηεο δηαδηθαζίαο ιήςεο ησλ απνθάζεσλ ηεο δεκφζηαο δηνίθεζεο, κέζσ ηεο αλάπηπμεο ζπζηεκάησλ ππνζηήξημεο απνθάζεσλ (ηερλεηή λνεκνζχλε 8 θαη έκπεηξα ζπζηήκαηα), κέζσ ηεο πηνζέηεζεο πνζνηηθψλ κεζφδσλ ππνζηήξημεο απνθάζεσλ (δέλδξα απνθάζεσλ, κνληέια γξακκηθνχ πξνγξακκαηηζκνχ, κνληέια πξνζνκνίσζεο) θαη, ηέινο, κέζσ ζπζηεκάησλ επηθνηλσλίαο δεδνκέλσλ (Γίθηπα επηθνηλσλίαο δεδνκέλσλ, δηαδίθηπν). Έλαο αθφκε ιφγνο γηα ηελ έκθαζε ζηελ ακηγψο ηερλνινγηθή δηάζηαζε ηεο επαλάζηαζεο ηεο πιεξνθνξηθήο ζρεηίδεηαη κε ηελ πεπνίζεζε πνπ εθθξάζηεθε απφ αξθεηνχο κειεηεηέο φηη ν δηνηθεηηθφο εθζπγρξνληζκφο κπνξεί λα επηηεπρζεί απιά θαη 8 Ο θιάδνο ηεο ηερλεηήο λνεκνζχλεο ρξήδεη ηδηαίηεξεο πξνζνρήο. Ζ ηερλεηή λνεκνζχλε αζρνιείηαη θπξίσο κε ηελ αλάπηπμε πξνγξακκάησλ πνπ ζηνρεχνπλ ζηελ επίιπζε πξνβιεκάησλ επηθνηλσλίαο, πξνζνκνίσζεο ηεο αλζξψπηλεο ζπκπεξηθνξάο, πξνγξακκαηηζκνχ ειεθηξνληθψλ ππνινγηζηψλ θαη ηέινο ζηελ επίιπζε εμεηδηθεπκέλσλ πξνβιεκάησλ φπσο είλαη ε δηνίθεζε ησλ επηρεηξήζεσλ. Καηά ηηο ηειεπηαίεο δεθαεηίεο, ν θιάδνο ηεο ηερλεηήο λνεκνζχλεο αζρνιήζεθε κε ηελ αληηκεηψπηζε ησλ αδπλακηψλ ηνπ θιαζηθνχ πξνγξακκαηηζκνχ, κέζσ ηεο αλάπηπμεο κεζφδσλ αλαπαξάζηαζεο γλψζεο. Οη δηάθνξεο κέζνδνη αλαπαξάζηαζεο γλψζεο θαηνξζψλνπλ λα αληηκεησπίδνπλ ζχλζεηα πξνβιήκαηα πεξηνξίδνληαο ην θαηλφκελν ηεο ζπλδπαζηηθήο έθξεμεο, δειαδή ηεο εκθάληζεο ελφο ππεξβνιηθά κεγάινπ αξηζκνχ «ζελαξίσλ» γηα ηελ επίιπζε ελφο πξνβιήκαηνο

11 κφλν κέζσ ηεο θαηάιιειεο ρξήζεο ησλ λέσλ ηερλνινγηψλ. Χζηφζν, ε αληίιεςε απηή ζχληνκα αλαηξέζεθε απφ κηα ζεηξά εκπεηξηθψλ θαη ζπγθξηηηθψλ κειεηψλ πνπ θαηέδεημαλ φηη νη ΣΠΔ θαη νη δηάθνξεο εθαξκνγέο ηνπο δηακνξθψλνληαη απφ ηνπο πνιηηηθνχο, θνηλσληθνχο θαη πνιηηηζηηθνχο ζεζκνχο. Πην ζπγθεθξηκέλα, κηα ζπγθξηηηθή κειέηε 9 πάλσ ζηνλ εθζπγρξνληζκφ ηνπ δεκφζηνπ ηνκέα απεθάιπςε φηη νη θνηλσληθν-νηθνλνκηθέο ζπλζήθεο, ν πνιηηηζκφο, ε αληίιεςε πεξί θξάηνπο θαη ε θχζε ηνπ δηνηθεηηθνχ δηθαίνπ, ε ζρέζε κεηαμχ θξάηνπο θαη θνηλσλίαο, ην πνιηηηθφ ζχζηεκα, νη δηαθνξέο ζηε δηακφξθσζε ησλ πνιηηηθψλ, ε ζρέζε κεηαμχ θεληξηθήο θαη ηνπηθήο θπβέξλεζεο, ε κνξθή ηεο πνιηηηθήο απνθέληξσζεο θαη νη ζεσξίεο δηνίθεζεο επεξεάδνπλ ην πεξηερφκελν θαη ην πεδίν ησλ δηνηθεηηθψλ κεηαξξπζκίζεσλ. Δηδηθφηεξα, ζε ζρέζε κε ηα πξνγξάκκαηα γηα ηε δεκηνπξγία ηεο ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο 10, ε πνιηηηθή θνπιηνχξα νιφθιεξνπ ηνπ έζλνπο παίδεη θαζνξηζηηθφ ξφιν. Δάλ ηα απνηειέζκαηα ησλ εξεπλψλ απηψλ ζπλδεζνχλ κε ην ζψκα ηεο θηινινγίαο 11 πνπ ππάξρεη ζρεηηθά κε ηελ θνηλσληθή δηακφξθσζε ηεο ηερλνινγίαο, γίλεηαη εκθαλέο φηη νη φινη νη πξναλαθεξφκελνη παξάγνληεο θαζνξίδνπλ επίζεο ηηο εθαξκνγέο ΣΠΔ ζηηο δηνηθεηηθέο κεηαξξπζκίζεηο. Ζ ζεκαζία ηνπ νξγαλσηηθνχ θαη ζεζκηθνχ πιαηζίνπ γηα ηε ζπλεηδεηνπνίεζε ησλ νθειψλ πνπ πξνθχπηνπλ απφ ηε ρξήζε ησλ ΣΠΔ είλαη ζρεδφλ ην ίδην παιηά φζν θαη νη ίδηεο νη ηερλνινγίεο. Βξίζθεηαη επίζεο ζηνλ ππξήλα ηεο ζεσξίαο γηα ηελ Αλαδηνξγάλσζε Δπηρεηξεκαηηθψλ Γηαδηθαζηψλ, ε νπνία εκθαλψο απνζαξξχλεη ηελ απιή απηνκαηνπνίεζε ησλ ππαξρνπζψλ δηαδηθαζηψλ, αιιά αληίζεηα εληζρχεη ηελ αλαδηνξγάλσζε ησλ δνκψλ θαη ησλ δηαδηθαζηψλ πξηλ νη ΣΠΔ εηζαρζνχλ γηα λα ππνζηεξίμνπλ ηηο λέεο, ππνζεηηθά πεξηζζφηεξν απνδνηηθέο θαη απνηειεζκαηηθέο δνκέο. Μηα δεχηεξε πιεπξά ηεο θνηλσληθήο δηάζηαζεο ησλ Νέσλ Σερλνινγηψλ έρεη λα θάλεη κε ηε γλσζηηθή δηακφξθσζε ηεο εθαξκνγήο ηνπο ζηνλ ππξήλα ηνπ δεκφζηνπ ηνκέα. Ζ ζεκαζία ησλ ζεσξηψλ θαη ησλ αληηιήςεσλ δηνίθεζεο έρεη ήδε αλαδεηρζεί. Οη 9 Löffler E.: The Modernization of the Public Sector in an International Comparative Perspective: Concepts and Methods of Awarding and Assessing Quality in the Public Sector in OECD Countries ζην: 2. Aufl.,Speyerer Forschungsberichte, Nr.151, Speyer, Forschungsinstitut für öffentliche Verwaltung, 1996, ζει.16 θ.ε. 10 Lips M. and Firssen P.: Wiring Government: Integrated public service delivery through ICT, ζην: IteR Nr. 8, Alphen an den Rijn/Diegem, Samson BedrijfsInformatie, 1997, bv: Βι. Cronberg, T. and Sørensen K. H., Eds.: Similar Concerns, different Styles? Technology Studies in Western Europe, Proceedings of the COST A4 workshop in Ruvaslahti, Finland, 13 and 14 January Brussels, European Commission, 1995 θαη Kubicek, H., W. H. Dutton, et al.: The Social Shaping of Information Superhighways, Frankfurt/New York, Campus/St. Martin's Press,

12 εθαξκνγέο ΣΠΔ θαη ε αλάπηπμή ηνπο επεξεάδνληαλ αλέθαζελ απφ «νξάκαηα» 12, κε πην πξφζθαην απηφ ησλ «ππεξιεσθφξσλ ηεο πιεξνθνξίαο» ή ηεο «θνηλσλίαο ηεο πιεξνθνξίαο». Γηάθνξεο κειέηεο έρνπλ δείμεη φηη ηα «ηερλνινγηθά πξφηππα» πνπ θπξηαξρνχλ ζηηο αληηιήςεηο ησλ αξκφδησλ θνξέσλ ζρεηηθά κε ηηο ΣΠΔ, έρνπλ ηεξάζηηα ζεκαζία ζηνλ ηξφπν κε ηνλ νπνίν, γηα παξάδεηγκα, νη πιεξνθνξηαθέο ππνδνκέο ζρεδηάδνληαη απφ ηηο ηνπηθέο θπβεξλήζεηο. ε γεληθέο γξακκέο, νη Νέεο Σερλνινγίεο πεξηγξάθνληαη σο ιχζεηο κεηαξξχζκηζεο ζην πιαίζην «νξακάησλ» ή «εηθφλσλ». πλεπψο, ηέηνηνπ είδνπο νξάκαηα ή εηθφλεο παίδνπλ θαζνξηζηηθφ ξφιν ζηηο ζηξαηεγηθέο δηνηθεηηθήο κεηαξξχζκηζεο πνπ βαζίδνληαη ζηηο ςεθηαθέο ηερλνινγίεο. 13 Γίλεηαη, ινηπφλ, αληηιεπηφ φηη ε γλσζηηθή δηακφξθσζε ησλ εθαξκνγψλ ΣΠΔ ζηηο πξσηνβνπιίεο δηνηθεηηθήο αλαδηνξγάλσζεο γίλεηαη έλαο ζεκαληηθφο παξάγνληαο φηαλ αλαιχνπκε ηε ζρέζε κεηαμχ ΣΠΔ θαη δηνηθεηηθήο κεηαξξχζκηζεο. 1.2 Ζ Μεηάβαζε ζην Ζιεθηξνληθό Κξάηνο Σν θξάηνο απφ ηε γέλεζή ηνπ ππήξμε πξνκεζεπηήο θαη παξνρέαο πνιιψλ ππεξεζηψλ, κε απνηέιεζκα ηε δεκηνπξγία κνλνπσιίσλ ηεξαξρηθήο δνκήο. Ο θεληξηθφο έιεγρνο θαη ε ιεηηνπξγηθή εμεηδίθεπζε πεξηφξηζαλ ηελ ηθαλφηεηα αληίδξαζεο θαη πξνζαξκνγήο ηνπ θξάηνπο ζηηο αλάγθεο θαη ηηο επηζπκίεο ησλ πνιηηψλ ηνπ. Ο αηηνχκελνο ζήκεξα κεηαζρεκαηηζκφο ηνπ θξάηνπο ζε έλα ζχζηεκα πνιηηνθεληξηθφ απαηηεί ηελ αλαδφκεζή ηνπ. Έλα ηέηνην ζχζηεκα δηαθπβέξλεζεο πξνυπνζέηεη επέιηθηνπο πξνυπνινγηζκνχο κε ρξεκαηνδφηεζε βάζεη ηεο απφδνζεο θαη επέιηθηεο δηαδηθαζίεο γηα ηε ιήςε απνθάζεσλ πνπ λα ελζαξξχλνπλ ηε ζπκκεηνρή ησλ ππαιιήισλ αιιά θαη ησλ ίδησλ ησλ πνιηηψλ. 14 Όπσο έγηλε αληηιεπηφ απφ ηα πξνεγνχκελε αλαθνξά καο ζηε ζρέζε κεηαμχ ΣΠΔ θαη δηνηθεηηθήο κεηαξξχζκηζεο, ε ρξήζε ησλ ηερλνινγηψλ ηεο πιεξνθνξίαο θαη ηεο επηθνηλσλίαο σο ζεκείν δηεπαθήο κε ην θνηλφ απαηηεί κηα αλαζεψξεζε ησλ δνκψλ, ξφισλ, θαη ιεηηνπξγηθψλ δηαδηθαζηψλ πνπ ππνζηεξίδνπλ ηηο ιεηηνπξγίεο ηνπ θξάηνπο. Απηφ πνπ ρξεηάδεηαη, ινηπφλ, είλαη ε δεκηνπξγία ησλ θαηάιιεισλ εθείλσλ δηνηθεηηθψλ δνκψλ πνπ ζα έρνπλ ηε δχλακε λα ελνξρεζηξψζνπλ ηε κεηάβαζε απφ ηνλ ηξέρνληα παξαδνζηαθφ ηξφπν ιεηηνπξγίαο ζηνλ ειεθηξνληθφ ηξφπν. ην πιαίζην απηφ, έλα 12 Lenk, K.: Information Systems in public administration. From research to design ζην: Informatization and the Public Sector 3,1994, ζζ Βι. Heeks, R., φ.π., ζει Πεξηνδηθφ RAM: «e-government»,(αθηέξσκα) ηεχρνο 155, Φεβξνπάξηνο

13 ζεκαληηθφ δήηεκα πνπ αλαθχπηεη είλαη ε δηαρείξηζε ηεο αιιαγήο (change management) ε νπνία, φπσο δηαπηζηψζεθε, ζπλδέεηαη άκεζα κε ηελ πιεξνθνξηθή. 15 χκθσλα κε κειέηε ηνπ Ηλζηηηνχηνπ Πνιηηηθήο Κνηλσληνινγίαο ηνπ ΔΚΚΔ 16 (Δζληθφ Κέληξν Κνηλσληθψλ Δξεπλψλ) ζρεηηθά κε ηηο επηπηψζεηο ηεο πιεξνθνξηθήο ζηε Γεκφζηα Γηνίθεζε, είλαη αλαγθαία ε δηακφξθσζε ελφο νινθιεξσκέλνπ πξνγξάκκαηνο δηαρείξηζεο ηεο αιιαγήο ζην νπνίν πεξηιακβάλνληαη ηα αθφινπζα βήκαηα: - Τπνζηήξημε/ δέζκεπζε ηεο Γηνίθεζεο θαζψο θαη εμαζθάιηζε ηεο ππνζηήξημεο απφ ηηο αλψηαηεο ηεξαξρηθά βαζκίδεο ζε φια ηα ζηάδηα ηεο εγθαηάζηαζεο θαη εθαξκνγήο ησλ Νέσλ Σερλνινγηψλ Πιεξνθνξηθήο θαη Δπηθνηλσλίαο. - Δπηινγή θαη θηλεηνπνίεζε ηθαλψλ θνξέσλ αιιαγήο: αλάζεζε ζε ζηειέρε/νκάδεο έξγνπ ηεο πξνεηνηκαζίαο ησλ ππεξεζηψλ ηεο δεκφζηαο δηνίθεζεο γηα λα δερηνχλ ηηο ζπλέπεηεο ηεο αιιαγήο (κέζσ πξνγξακκάησλ επηθνηλσλίαο, εθπαίδεπζεο θ.ιπ.) - Καηάξηηζε Αλαιπηηθνχ Πξνγξάκκαηνο Μεηάβαζεο: δηακφξθσζε ελδηάκεζσλ ζηαδίσλ γηα ηελ εθαξκνγή ησλ λέσλ ζπζηεκάησλ, ζηε βάζε ζπγθεθξηκέλσλ ρξνλνδηαγξακκάησλ πνπ ζα ιακβάλνπλ ππφςε ηνπο ηελ εηνηκφηεηα ησλ εξγαδνκέλσλ λα απνδερηνχλ ηνπο λένπο ηξφπνπο ιεηηνπξγίαο θαη νξγάλσζεο. - Καηαλφεζε θαη ζαθήλεηα ηνπ ηξφπνπ κε ηνλ νπνίν ζα επεξεαζηεί ε νξγάλσζε ηεο εξγαζίαο, αιιά θαη ησλ πιενλεθηεκάησλ πνπ ζα πξνθχςνπλ απφ απηήλ. - Αλάπηπμε επλντθνχ θιίκαηνο θαη λννηξνπίαο γηα ηελ εηζαγσγή ηεο ηερλνινγίαο: ζρεδηαζκφο παξεκβάζεσλ κε ζηφρν ηελ πηνζέηεζε λέσλ αληηιήςεσλ, λννηξνπίαο, δηνηθεηηθψλ πξαθηηθψλ θαη ζπκπεξηθνξψλ, φπνπ ζεκείν αλαθνξάο ζα είλαη πιένλ ε επίηεπμε ζηφρσλ, ε απνηειεζκαηηθφηεηα θαη ε εμππεξέηεζε ηνπ πνιίηε. πλεπψο, ε κεηάβαζε ζην ειεθηξνληθφ θξάηνο είλαη εθηθηή εθφζνλ νη Νέεο Σερλνινγίεο αμηνπνηεζνχλ δεκηνπξγηθά κε απψηεξν ζηφρν ηελ αλαδηνξγάλσζε ησλ 15 Λνπθήο Δ., Υάιαξεο Η.: «Ζιεθηξνληθή Γηαθπβέξλεζε», Δζληθή ρνιή Γεκφζηαο Γηνίθεζεο, Πξφγξακκα Πιεξνθνξηθήο, Σκήκα Κνηλήο Φάζεο πνπδψλ, Φεβξνπάξηνο Δζληθφ Κέληξν Κνηλσληθψλ Δξεπλψλ, Ηλζηηηνχην Πνιηηηθήο Κνηλσληνινγίαο: «Μειέηε ησλ Δπηπηψζεσλ ηεο πιεξνθνξηθήο ζηε δεκφζηα δηνίθεζε», ΔΚΚΔ, Μάηνο

14 δηνηθεηηθψλ δηαδηθαζηψλ ηεο Γεκφζηαο Γηνίθεζεο ζε ιεηηνπξγηθφ, νξγαλσηηθφ θαη ζεζκηθφ επίπεδν. Σα έξγα αλαζρεδηαζκνχ ησλ επηρεηξεζηαθψλ δηαδηθαζηψλ πνπ είλαη απαξαίηεηα γηα ηελ ππνζηήξημε ηεο ειεθηξνληθήο αλαδφκεζεο ηνπ θξάηνπο κπνξνχλ λα βαζηζηνχλ ζηηο αξρέο θαη ηε ινγηθή κηαο απφ ηηο πνιιέο δηνηθεηηθέο ζεσξίεο πνπ έρνπλ αλαπηπρζεί ζηνλ ηνκέα απηφ 17 : A. H Αλαδηνξγάλσζε Δπηρεηξεκαηηθψλ Γηαδηθαζηψλ (Business Process Reengineering-BPR) Όπσο έρεη ήδε αλαθεξζεί, ε Αλαδηνξγάλσζε Δπηρεηξεκαηηθψλ Γηαδηθαζηψλ ζηεξίδεηαη ζηνλ αλαζρεδηαζκφ θαη φρη απιά ζηελ απηνκαηνπνίεζε ησλ ππαξρνπζψλ δηαδηθαζηψλ. Πξνυπνζέηεη ηελ πηνζέηεζε ζεκαληηθψλ αιιαγψλ ζε έλαλ νξγαληζκφ θαη ε ινγηθή ζηελ νπνία βαζίδεηαη είλαη ε ζχκπηπμε θνηλψλ δηαδηθαζηψλ πνπ απνβιέπεη ζηελ απνδνηηθφηεξε θαη απνηειεζκαηηθφηεξε ιεηηνπξγία ηνπ. Αλ θαη κηα ηέηνηα πξνζέγγηζε είλαη ηδηαίηεξα απνδνηηθή, δελ ελδείθλπηαη γηα δεκφζην νξγαληζκφ ιφγσ ηνπ εχξνπο ησλ αιιαγψλ πνπ πξνυπνζέηεη θαη ηεο δπζθνιίαο ηνπ εγρεηξήκαηνο. B. Ζ Γηνίθεζε Οιηθήο Πνηφηεηαο(Total Quality Management-TQM) Ζ Γηνίθεζε Οιηθήο Πνηφηεηαο εθθξάδεη έλα κεηα-γξαθεηνθξαηηθφ πξφηππν νξγάλσζεο θαη πξνηείλεη έλα νινθιεξσκέλν πιαίζην νξγάλσζεο-δηνίθεζεο θαη αμηνιφγεζεο ηεο επηρεηξεκαηηθήο ιεηηνπξγίαο. Σν πιαίζην απηφ ζηεξίδεηαη ζηελ απφιπηε δέζκεπζε ελφο νξγαληζκνχ πξνο ηνλ πειάηε θαη ζηε ζπλερή βειηίσζε θάζε δηαδηθαζίαο κε ηελ ελδπλάκσζε ησλ ππαιιήισλ. Απψηεξνο ζηφρνο είλαη ε βειηίσζε ηεο απνδνηηθφηεηαο, ηεο αμηνπηζηίαο θαη ηεο επειημίαο. Γ. Ζ Γηνίθεζε Αιπζίδαο Αμίαο (Value Chain Management-VCM) Δλψ ε Αλαδηνξγάλσζε Δπηρεηξεκαηηθψλ Γηαδηθαζηψλ θξίλεηαη δφθηκε ζε πεξηπηψζεηο πνπ απαηηνχληαη ξεμηθέιεπζεο αιιαγέο θαη ε Γηνίθεζε Οιηθήο Πνηφηεηαο ζε πεξηβάιινληα πνπ παξνπζηάδνπλ κηα εμειηθηηθή πνξεία ρσξίο ξαγδαίεο αιιαγέο, ε Γηνίθεζε Αιπζίδαο Αμίαο δελ πξνυπνζέηεη θαηλνηφκεο αιιαγέο ζηε δνκή θαη ηα φξηα ελφο νξγαληζκνχ θαη γη απηφ ε εθαξκνγή ηεο είλαη εθηθηή ζην πιαίζην κηαο δεκφζηαο ππεξεζίαο. Δηδηθφηεξα, ζηνρεχεη ζηε κεγηζηνπνίεζε ηεο θαζαξήο πξνζηηζέκελεο αμίαο θαη ζηελ ειαρηζηνπνίεζε ηνπ ζπλνιηθνχ θφζηνπο θαηά κήθνο ηεο φιεο δηαδηθαζίαο, εζηηάδνληαο ζηελ ηαρχηεηα θαη ηελ αληαπφθξηζε ζηηο αλάγθεο ηνπ πνιίηε. Γηα ηελ 17 Πεξηνδηθφ RAM, φ.π

15 επίηεπμε ησλ ζηφρσλ ηεο, ρξεζηκνπνηεί εξγαιεία αλάιπζεο θαη δηνίθεζεο ηεο δηαδηθαζίαο θαζψο θαη κέηξα επίδνζεο. Ζ Γηνίθεζε Αιπζίδαο Αμίαο κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί θαη γηα ηελ παξνρή ειεθηξνληθψλ ππεξεζηψλ, εθφζνλ δίλεη έκθαζε φρη ηφζν ζε ξηδηθέο αλαδηνξγαλψζεηο θνξέσλ (ζα ππάξμνπλ, σζηφζν, πεξηπηψζεηο πνπ απηέο ζα είλαη αλαπφθεπθηεο), αιιά θπξίσο ζε δηανξγαλσζηαθέο πξσηνβνπιίεο, δειαδή ζηε ζπλεξγαζία θαη ηε δηαζχλδεζε δηαθνξεηηθψλ νξγαληζκψλ. Ζ δηαζχλδεζε απηή είλαη εθηθηή κέζσ ηεο ρξήζεο ηεο ζχγρξνλεο ηερλνινγίαο, θπξίσο intranet, extranet θαη βάζεηο δεδνκέλσλ πνπ ζηεξίδνληαη, σζηφζν, ζηελ χπαξμε θνηλψλ πξνηχπσλ θαη θνηλήο αξρηηεθηνληθήο δεδνκέλσλ. ηελ πην γεληθή ηεο κνξθή, κηα αιπζίδα αμίαο ειεθηξνληθήο παξνρήο θξαηηθψλ ππεξεζηψλ πεξηιακβάλεη ηξεηο θχξηεο νληφηεηεο: ηνλ πνιίηε, ηα θαλάιηα πξφζβαζεο θαη ηελ θξαηηθή ππνδνκή (άλζξσπνη, δηαδηθαζίεο, ηερλνινγία θαη ηδηψηεο εηαίξνη). Ζ αμία δεκηνπξγείηαη, ηφζν γηα ηνλ πνιίηε φζν θαη γηα ην θξάηνο, φηαλ εθπιεξψλεηαη κηα δηαδηθαζία γηα ηελ παξνρή κηαο ππεξεζίαο κε ηνλ ειάρηζην αξηζκφ βεκάησλ. Κάζε πξσηνβνπιία πξέπεη λα απνζθνπεί ζηε ζκίθξπλζε ηεο πξνκεζεπηηθήο αιπζίδαο ηεο ππεξεζίαο, είηε εμαιείθνληαο πιήξσο νξηζκέλα βήκαηα είηε απνθφπηνληαο επηκέξνπο κε απνδνηηθέο δξαζηεξηφηεηεο. Έηζη, θάζε νξηαθή κείσζε ηνπ κήθνπο ηεο πξνκεζεπηηθήο αιπζίδαο ζα πξέπεη λα νδεγεί ζε επίζεο νξηαθή κείσζε ηνπ θφζηνπο ή ζε νξηαθή αχμεζε ηεο ηθαλνπνίεζεο ηνπ πνιίηε. Οη ππεξεζίεο θαη ηα πξντφληα πνπ κπνξνχλ λα δηαηίζεληαη κέζσ ηεο Γηνίθεζεο ηεο Ζιεθηξνληθήο Αιπζίδαο Αμίαο κπνξεί λα ζηεξίδνληαη ζηελ πξνζέγγηζε ησλ «γεγνλφησλ Εσήο» (life events). χκθσλα κε απηήλ, ε θαηεγνξηνπνίεζε ησλ πξνζθεξφκελσλ ππεξεζηψλ κπνξεί λα γίλεη κε βάζε ηα ζεκαληηθά γεγνλφηα ζηε δσή ελφο πνιίηε, π.ρ. ππεξεζίεο θαη πξντφληα πνπ έρνπλ λα θάλνπλ κε ηε γέλλεζε ελφο αηφκνπ, κε ηελ πξνζρνιηθή ειηθία, ηελ εθπαίδεπζε, ηελ επαγγεικαηηθή ζηαδηνδξνκία θ.ιπ Οη Δθαξκνγέο ησλ Νέσλ Σερλνινγηψλ απφ ην Ηιεθηξνληθφ Κξάηνο Όπσο έγηλε εκθαλέο απφ ηηο πξνεγνχκελεο ελφηεηεο, ε δεκηνπξγηθή αμηνπνίεζε ησλ λέσλ ηερλνινγηψλ δελ ζπλεπάγεηαη απιά ηε κεηεμέιημε ηνπ ζχγρξνλνπ δηνηθεηηθνχ πξνηχπνπ, αιιά ηε δνκηθή αλαηξνπή ησλ κεζφδσλ, πξαθηηθψλ θαη πξνζεγγίζεσλ πνπ ην ηειεπηαίν πηνζεηεί, κέζσ κηαο ζεηξάο παξεκβάζεσλ ζε επίπεδν ζεζκηθφ, ιεηηνπξγηθφ θαη νξγαλσηηθφ:

16 Αιιαγή λννηξνπίαο απφ δεκνζηνθεληξηθή ζε πειαηνθεληξηθή θαη θαηάιιειε εθπαίδεπζε ηνπ αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ Αλαζρεδηαζκφο ησλ δηαδηθαζηψλ θαη back office 18 ) Αιιαγή ζηνλ ηξφπν νξγάλσζεο ησλ δεκφζησλ ππεξεζηψλ (front office Αιιαγέο ζην λνκηθφ θαζεζηψο, ψζηε λα λνκηκνπνηεζνχλ νη λέεο πξαθηηθέο θαη λα εμαζθαιηζηεί ε αζθαιήο πξφζβαζε ζηηο ειεθηξνληθέο ππεξεζίεο πλεξγαζία κεηαμχ ησλ θνξέσλ ηνπ Γεκνζίνπ γηα ηε δεκηνπξγία κηαο ειεθηξνληθήο εηθνληθήο θπβέξλεζεο θαη ελίζρπζε ηεο ελεξγεηηθήο ζπκκεηνρήο ησλ πνιηηψλ ζηηο ηνπηθέο, πεξηθεξεηαθέο, εζληθέο θαη παγθφζκηεο δεκνθξαηηθέο δηαδηθαζίεο. Ζ νξγάλσζε ηνπ δεκφζηνπ ηνκέα κε βάζε ηηο Νέεο Σερλνινγίεο επηθνηλσλίαο θαη πιεξνθνξηθήο καο επηηξέπεη λα θάλνπκε ιφγν γηα «πιεξνθνξηαθή» επαλίδξπζε ηεο δεκφζηαο δηνίθεζεο θαη κηα εθ λένπ «επηλφεζε» ηνπ ηξφπνπ δηαθπβέξλεζεο (reinvention of government) ζην πιαίζην ηεο ζχγρξνλεο επνρήο ηεο πιεξνθνξίαο θαη ηεο γλψζεο. Γελ ζα πξέπεη, σζηφζν, λα δεκηνπξγεζεί ε εζθαικέλε εληχπσζε φηη ε κεηάβαζε ζην ειεθηξνληθφ θξάηνο ζεκαηνδνηεί θαη ηελ ίδηα ηελ αιιαγή ηεο θξαηηθήο νληφηεηαο. Σν θξαηηθφ θαηλφκελν παξακέλεη. απηφ πνπ αιιάδεη είλαη «νη δπλαηφηεηεο θαη ε επρέξεηα ηνπ θξάηνπο λα αζθεί ηηο δεκφζηεο ιεηηνπξγίεο ηνπ, δειαδή λα αζθεί ηελ εμνπζία, λα παξέρεη ηα δεκφζηα αγαζά, λα απνλέκεη δηθαηνζχλε θαη λα λνκνζεηεί» 19 ζην πιαίζην αλάπηπμεο ελφο λένπ κνληέινπ αλνηθηήο θαη απνηειεζκαηηθήο δηαθπβέξλεζεο, επέιηθηεο θαη πξνζαλαηνιηζκέλεο ζηηο αλάγθεο ησλ πνιηηψλ. Γη απηφ, άιισζηε, ε έλλνηα ηεο ειεθηξνληθήο πνιηηείαο πξνσζείηαη θαη εμειίζζεηαη ζπλερψο, θαζψο ζπλδπάδεη ηε λέα ηερλνινγία κε ηηο θιαζηθέο ιεηηνπξγίεο ηεο θπβεξλεηηθήο δηνίθεζεο, ελψ ζπλδέεη ηηο θπβεξλεηηθέο πιεξνθνξηαθέο ππνδνκέο κε 18 ηνλ επηρεηξεκαηηθφ θφζκν, κε ηνλ φξν Front Office λνείηαη ην ηκήκα δηαπξαγκάηεπζεο (dealing room) κηαο επηρείξεζεο πνπ αγνξάδεη θαη πσιεί ζπλάιιαγκα, εζληθφ λφκηζκα, ππεξεζίεο ή εκπνξεχκαηα. Back office είλαη νη ππνζηεξηθηηθέο εξγαζίεο πνπ δηεθπεξαηψλνπλ ηηο ζπλαθζείζεο αγνξαπσιεζίεο. Πεξηιακβάλεη ηηο δηαδηθαζίεο δηαθαλνληζκνχ, ινγηζηηθήο επεμεξγαζίαο θαη επηβεβαίσζεο ησλ πξάμεσλ. Καη αληηζηνηρία, ζην πιαίζην ηεο δεκφζηαο δηνίθεζεο, κε ηνλ φξν front office λνείηαη ην ζεκείν επαθήο θαη ζπλαιιαγήο ησλ δεκφζησλ ππεξεζηψλ κε ηνπο πνιίηεο («γξαθεία εμππεξέηεζεο»), ελψ ν φξνο back office αλαθέξεηαη ζηηο εζσηεξηθέο δηαδηθαζίεο ηεο δεκφζηαο δηνίθεζεο πνπ ππνζηεξίδνπλ ηηο εμσηεξηθέο ηεο ζρέζεηο («γξαθεία ππνζηεξηθηηθψλ ιεηηνπξγηψλ»). 19 Απνζηνιάθεο Η., Οηθνλφκνπ π.:«ζιεθηξνληθφ Δκπφξην ζηελ Τγεία θαη ηελ Κνηλσληθή Αζθάιηζε: H Γηεζλήο Δκπεηξία θαη Οη Πξννπηηθέο ζηελ Διιάδα» ζην: Σεχρνο πξαθηηθψλ επηιεγκέλσλ εξγαζηψλ, 3 ν πλέδξην Management Τπεξεζηψλ Τγείαο, 2001 Θεζζαινλίθε, ζζ

17 Ζιεθηξνληθή πνιηηεία ν,ηηδήπνηε ςεθηαθφ θαη κε νπνηνδήπνηε θπζηθφ ή λνκηθφ πξφζσπν (πνιίηεο, επηρεηξήζεηο, ππεξεζίεο), αιιά θαη κε θπβεξλήζεηο άιισλ θξαηψλ. Σν ζρήκα πνπ αθνινπζεί, απνηππψλεη ην κνληέιν ιεηηνπξγίαο θαη ηνλ ηξφπν δηεπαθήο ηνπ πνιίηε κε ηελ πνιηηεία, φπσο είλαη ζήκεξα θαη φπσο ζα δηακνξθσζεί ζην πιαίζην ηεο ειεθηξνληθήο πνιηηείαο. Σρήκα 1: Σν ζεκεξηλφ θαη ην κειινληηθφ κνληέιν δηεπαθήο ηεο πνιηηείαο κε ηνλ πνιίηε Απψηεξνο ζηφρνο ηνπ ειεθηξνληθνχ θξάηνπο δελ είλαη απιά ε παξνρή ειεθηξνληθψλ ππεξεζηψλ απεπζείαο ζηνπο πνιίηεο θαη ζηηο επηρεηξήζεηο, αιιά ε νηθνδφκεζε κηαο λέαο ζρέζεο κεηαμχ Κξάηνπο- Πνιίηε κέζσ ηεο βειηησκέλεο, απνηειεζκαηηθήο θαη απνδνηηθήο παξνρήο ππεξεζηψλ, πιεξνθνξηψλ θαη γλψζεσλ ράξε ζηελ νξζνινγηθή εθκεηάιιεπζε ησλ επθαηξηψλ πνπ πξνζθέξνληαη απφ ηελ εηζαγσγή λέσλ ηερλνινγηψλ. ην πιαίζην απηφ, νη ζρέζεηο ηεο δεκφζηαο δηνίθεζεο κε ηνλ πνιίηε «αλαβαπηίδνληαη» θαη γίλνληαη πεξηζζφηεξν ακθίδξνκεο. Μέζα απφ ηζφξξνπα ζρήκαηα επηθνηλσλίαο, ν πνιίηεο απνθηά ζεκαληηθφ ξφιν, παξεκβαίλνληαο ελεξγεηηθά ζηε δηακφξθσζε ησλ δεκφζησλ πνιηηηθψλ θαη ζηε δηαδηθαζία ιήςεο απφθαζεο γηα θξίζηκα δεηήκαηα ηεο δεκφζηαο ζθαίξαο. Αλ θαη νη εθαξκνγέο ησλ λέσλ ηερλνινγηψλ πνπ κπνξνχλ λα πξνζθέξνληαη απφ ην ειεθηξνληθφ θξάηνο πνηθίιινπλ αλάινγα κε ηνπο ζθνπνχο, ην ζεζκηθφ πιαίζην θαη ηελ νξγαλσηηθή δηάξζξσζε ηνπ εθάζηνηε δεκφζηνπ νξγαληζκνχ, κπνξνχκε λα

18 δηαθξίλνπκε ηηο αθφινπζεο θαηεγνξίεο θξαηηθψλ ιεηηνπξγηψλ ζην πιαίζην ηνπ ειεθηξνληθνχ θξάηνπο: 1. ππεξεζίεο ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο (egovernment): νη ππεξεζίεο ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο ή δηαθνξεηηθά ππεξεζίεο ηνπ πνιίηε κπνξνχλ λα αθνξνχλ κηα επξεία γθάκα ππεξεζηψλ (π.ρ. ππεξεζίεο πνπ άπηνληαη ηεο θαζεκεξηλήο δσήο, ηεο ζρέζεο ηνπ πνιίηε κε ηε δηνίθεζε θαζψο θαη ηεο πνιηηηθήο ζπκκεηνρήο) θαη κπνξνχλ λα δηαθξηζνχλ ζε ππεξεζίεο πιεξνθφξεζεο, επηθνηλσληψλ θαη ζπλαιιαγψλ. 2. ππεξεζίεο ειεθηξνληθήο πγείαο (ehealth): Ζ εμαζθάιηζε ηεο απαξαίηεηεο πιεξνθνξηαθήο ππνδνκήο ζηα λνζνθνκεία θαη ηα θέληξα πγείαο, κέζσ ηεο εηζαγσγήο ησλ θαηάιιεισλ πιεξνθνξηαθψλ ζπζηεκάησλ, κπνξεί λα θαιχςεη κία ζεηξά απφ αλάγθεο πνπ ζρεηίδνληαη κε ηνλ ηνκέα ηεο πγείαο. Οη αλάγθεο απηέο κπνξεί λα αθνξνχλ είηε ηε δηνηθεηηθή ππνζηήξημε ησλ ππεξεζηψλ πγείαο είηε ηελ άκεζε παξνρή ππεξεζηψλ πγείαο. Ο ειεθηξνληθφο θάθεινο ηνπ αζζελνχο, ην ειεθηξνληθφ θιείζηκν ηαηξηθνχ ξαληεβνχ, νη εθαξκνγέο ηειε-ηαηξηθήο είλαη νξηζκέλα ελδεηθηηθά παξαδείγκαηα εθαξκνγψλ ΣΠΔ ζην ρψξν ηεο πγείαο. 3. ππεξεζίεο ειεθηξνληθήο κάζεζεο (elearning): Ζ δεκηνπξγία θαη δηθηπαθή ζχλδεζε ςεθηαθψλ βηβιηνζεθψλ, ε νξγάλσζε θέληξσλ εμ απνζηάζεσο επηκφξθσζεο εθπαηδεπηηθψλ θαη καζεηψλ, ε παξαγσγή ςεθηαθνχ πιηθνχ εθπαηδεπηηθψλ πνιπκέζσλ απνηεινχλ νξηζκέλεο απφ ηηο δπλαηφηεηεο πνπ παξέρνπλ νη λέεο ηερλνινγίεο. 4. ππεξεζίεο ειεθηξνληθνύ επηρεηξείλ (ecommerce): Μέρξη πξφηηλνο ην ειεθηξνληθφ επηρεηξείλ εμειηζζφηαλ πξνο δχν βαζηθέο θαηεπζχλζεηο: B2B (business to business, ήηνη, επηρείξεζε πξνο επηρείξεζε) θαη B2C (business to consumer, ήηνη, επηρείξεζε πξνο θαηαλαισηή) κε βαζηθφ ζηφρν ηελ πξαγκάησζε εκπνξηθψλ πξάμεσλ (π.ρ. αγνξαπσιεζίεο, παξνρή ππεξεζηψλ) κεηαμχ ηδησηψλ κέζσ ηνπ παγθφζκηνπ ηζηνχ. ε απηή ηε δηαδηθαζία, ην θξάηνο δηαδξακάηηδε θπξίσο έλα ξφιν δηακεζνιαβεηηθφ εζηηάδνληαο ζηελ παξνρή ηνπ θαηάιιεινπ λνκηθνχ θαη ξπζκηζηηθνχ πιαηζίνπ γηα ηελ άλζηζε ηνπ ειεθηξνληθνχ εκπνξίνπ θαη ηελ ελίζρπζε ηεο ηδησηηθήο επηρεηξεκαηηθφηεηαο. 20 Ζ αμηνπνίεζε ησλ δηθηπαθψλ θαη πιεξνθνξηαθψλ ππνδνκψλ απφ ην θξάηνο θαηά ηε δηάξθεηα ησλ ηειεπηαίσλ ρξφλσλ, καο επηηξέπεη λα θάλνπκε ιφγν γηα δχν λέεο 20 Βι. Απνζηνιάθεο Η., Οηθνλφκνπ π, φ.π., ζει

19 Κεληξηθή, πεξηθεξεηαθή θαη ηνπηθή Κπβέξλεζε Δθπαίδεπζε Υγεία θαηεγνξίεο ειεθηξνληθψλ ζπλαιιαγψλ, B2G (business to government, ήηνη, επηρείξεζε πξνο ην θξάηνο) θαη G2C (government to consumer/citizen, ήηνη, θξάηνο πξνο θαηαλαισηή/πνιίηε) πνπ δηεπξχλνπλ ηελ έλλνηα ηνπ ειεθηξνληθνχ εκπνξίνπ θαη πξνζδίδνπλ ζην θξάηνο έλα πεξηζζφηεξν ελεξγφ θαη δηαδξαζηηθφ ξφιν. Οη ειεθηξνληθέο θξαηηθέο πξνκήζεηεο (e-procurement) απνηεινχλ έλα ραξαθηεξηζηηθφ παξάδεηγκα ηεο λέαο ζρέζεο B2G, ελψ ε δπλαηφηεηα αληαιιαγήο ή θαη παξνρήο εμ απνζηάζεσο ππεξεζηψλ ζηνλ πνιίηε δίλεη κηα επξχηεξε ελλνηνιφγεζε ηνπ ειεθηξνληθνχ εκπνξίνπ πνπ ζηεξίδεηαη πεξηζζφηεξν ζηελ έλλνηα ηεο αληαιιαγήο θαη ιηγφηεξν ζηελ έλλνηα ηεο αγνξαπσιεζίαο. Σν ζρήκα πνπ αθνινπζεί απεηθνλίδεη ην ζχλνιν ησλ ειεθηξνληθψλ ππεξεζηψλ πνπ ζα είλαη δηαζέζηκεο ζε φινπο ηνπο λεπξαιγηθνχο ηνκείο πνπ άπηνληαη ησλ ζρέζεσλ Κξάηνπο-Πνιίηε: Ζιεθηξνληθέο Πξνκήζεηεο Οινθιήξσζε Δζσηεξηθψλ Γηαδηθαζηψλ (Back office) Παξνρή Ζιεθηξνληθψλ Τπεξεζηψλ Τνκείο Γξάζεο ηνπ Ζιεθηξνληθνύ Κξάηνπο Δηθνληθέο Σάμεηο Δηθνληθέο Βηβιηνζήθεο Δηθνληθέο Δξεπλεηηθέο Οκάδεο Οινθιήξσζε Δζσηεξηθψλ Γηαδηθαζηψλ (Back office) Ζιεθηξνληθνί Φάθεινη Τγείαο Σειε-ηαηξηθή Σηξαηεγηθή γηα ηελ Ζιεθηξνληθή Γηαθπβέξλεζε/ Ζιεθηξνληθή Υγεία/ Ζιεθηξνληθή Δθπαίδεπζε Τάζεηο δηνηθεηηθήο κεηαξξύζκηζεο κε βάζε ηηο ΤΠΔ Δθαξκνγέο Back Office θαη CRM (ζπζηήκαηα δηαρείξηζεο ζρέζεσλ κε ηνπο πειάηεο) Γηαδίθηπν, Κηλεηέο Τερλνινγίεο, Σηξαηεγηθή γηα ηελ εηζαγσγή ησλ ΤΠΔ Σρήκα 2: Οη ηνκείο δξάζεο θαη ηα θχξηα δεηήκαηα πνπ ηίζεληαη ζην πιαίζην ηνπ Ζιεθηξνληθνχ Κξάηνπο Παξάκεηξνη πινπνίεζεο ηνπ Ηιεθηξνληθνχ Κξάηνπο Απαξαίηεηε πξνυπφζεζε γηα ηελ εδξαίσζε ηνπ ειεθηξνληθνχ θξάηνπο θαη ηελ πινπνίεζε ηεο λέαο επνρήο ηεο πιεξνθνξίαο θαη ηεο γλψζεο, απνηειεί ε αλάιεςε ζπκπιεξσκαηηθψλ ελεξγεηψλ πνπ ζα δνκήζνπλ ην πιαίζην ιεηηνπξγίαο ηεο Ζιεθηξνληθήο Πνιηηείαο. Ζ δεκηνπξγία ππνδνκήο πιεξνθνξηθήο, ε ζέζπηζε ηνπ λνκηθνχ πιαηζίνπ γηα ηελ παξνρή ησλ ειεθηξνληθψλ ππεξεζηψλ θαη ε δηαζθάιηζε ηεο πνηφηεηαο ησλ ηειεπηαίσλ απνηεινχλ ηηο ζεκαληηθφηεξεο παξακέηξνπο πινπνίεζεο ηνπ Ζιεθηξνληθνχ Κξάηνπο νη νπνίεο θαη αλαιχνληαη ζηελ ελφηεηα πνπ αθνινπζεί

20 1. Γεκηνπξγία ηεο θαηάιιειεο ππνδνκήο δηθηύσλ κε έκθαζε ζηελ αζθάιεηα θαη ηελ επίηεπμε ηεο δηαιεηηνπξγηθόηεηαο 21 Ζ αλάπηπμε θαη ν εθζπγρξνληζκφο ηεο ηειεπηθνηλσληαθήο θαη πιεξνθνξηαθήο ππνδνκήο ηνπ δεκφζηνπ ηνκέα ζα πξέπεη λα ζηνρεχεη ζηε δηακφξθσζε ελφο εληαίνπ ηερληθνχ θαη ιεηηνπξγηθνχ πεξηβάιινληνο επηθνηλσλίαο ησλ δεκφζησλ ππεξεζηψλ ηφζν κεηαμχ ηνπο, φζν θαη κε ηνπο πνιίηεο θαη ηηο επηρεηξήζεηο θαζψο θαη κε ηξίηνπο, φπσο θνξείο θαη νξγαληζκνχο ηδησηηθνχ ηνκέα, δηεζλείο νξγαληζκνχο θαη θνξείο ηεο ΔΔ. Γηα ην ζθνπφ απηφ, απαηηείηαη ε δεκηνπξγία Δζληθψλ Γηθηχσλ δεκφζηαο δηνίθεζεο, αλνηρηήο αξρηηεθηνληθήο (ψζηε λα είλαη ζπκβαηά κε ηνλ ππάξρνληα εμνπιηζκφ ηειεθσληθψλ θέληξσλ θαη ηνπηθψλ δηθηχσλ ησλ θνξέσλ ηνπ δεκνζίνπ), πνπ λα δίλεη έκθαζε ζηελ πνηφηεηα ππεξεζηψλ (Quality of Service), ζηε ρξήζε θαη ηελ αλάπηπμε πξνεγκέλσλ ηερληθψλ αζθάιεηαο θαη ζηελ ελνπνηεκέλε δηαρείξηζε φισλ ησλ θφκβσλ θαη πφξσλ ηνπ. Πην ζπγθεθξηκέλα, κέζσ ησλ Δζληθψλ Γηθηχσλ Γεκφζηαο Γηνίθεζεο είλαη εθηθηή: H κείσζε ηνπ θόζηνπο ηεο επηθνηλσλίαο κεηαμχ ησλ θνξέσλ ηνπ Γεκνζίνπ κε ηαπηφρξνλε αχμεζε ηεο ηαρχηεηαο θαη αζθάιεηαο δηαθίλεζεο ησλ πιεξνθνξηψλ. Ζ απνηειεζκαηηθή εθκεηάιιεπζε ησλ πιεξνθνξηαθώλ ζπζηεκάησλ ησλ θνξέσλ ηνπ Γεκνζίνπ κέζσ ηεο ιεηηνπξγηθήο δηαζχλδεζεο ησλ ζπζηεκάησλ ηνπο. H εθκεηάιιεπζε ελαιιαθηηθώλ πεγώλ πιεξνθνξηώλ. Ζ απνθπγή επηθαιύςεσλ - επαλαιήςεσλ ζε βάζεηο δεδνκέλσλ θαη δηθηπαθέο εγθαηαζηάζεηο. Ζ απνηειεζκαηηθή δηαρείξηζε ηεο δηαθίλεζεο ησλ δεδνκέλσλ ησλ θνξέσλ ηνπ Γεκνζίνπ θαη ε θεληξηθή θαη θαηαλεκεκέλε ππνζηήξημε ησλ ηειεκαηηθψλ εθαξκνγψλ. Ζ δεκηνπξγία πξνυπνζέζεσλ ζπκβαηόηεηαο ζηηο δηθηπαθέο εγθαηαζηάζεηο ησλ θνξέσλ ηνπ Γεκνζίνπ. 21 Με ηνλ φξν «δηαιεηηνπξγηθφηεηα» αλαθεξφκαζηε ζηε δπλαηφηεηα ζπζηεκάησλ, νκάδσλ ή νξγαληζκψλ λα παξέρνπλ θαη λα ιακβάλνπλ ππεξεζίεο απφ άιια ζπζηήκαηα, νκάδεο ή νξγαληζκνχο θαη λα ρξεζηκνπνηνχλ απηέο ηηο ππεξεζίεο γηα λα ιεηηνπξγνχλ απνηειεζκαηηθά καδί

21 Ζ εύθνιε θαη γξήγνξε αλαδήηεζε απφ ηνλ πνιίηε πιεξνθνξηψλ νη νπνίεο έρνπλ σο πεγή θνξείο ηνπ Γεκνζίνπ. Ζ βειηίσζε ηεο εμππεξέηεζεο ηνπ πνιίηε, ηδηαίηεξα ζηηο πεξηπηψζεηο πνπ απαηηνχλ εκπινθή πεξηζζνηέξσλ ηνπ ελφο θνξέσλ, κε ηειηθφ ζηφρν ηελ παξνρή ππεξεζηψλ κηαο ζηάζεο (one-stop-shopping). Ζ δεκηνπξγία απνηειεζκαηηθήο δεκόζηαο δηνίθεζεο κε πιεξνθνξηαθή θαη επηθνηλσληαθή ππνδνκή θαη ν επθνιφηεξνο ζπληνληζκφο ησλ δηαδηθαζηψλ ησλ δεκνζίσλ ππεξεζηψλ κέζσ ηεο δηθηχσζεο. 2. Δπηηάρπλζε ηεο δεκηνπξγίαο ηνπ θαηάιιεινπ ζεζκηθνύ πιαηζίνπ Απαξαίηεηε πξνυπφζεζε γηα ηε δεκηνπξγηθή αμηνπνίεζε ησλ λέσλ ηερλνινγηθψλ εθαξκνγψλ είλαη ε πξνζαξκνγή θαη επηθαηξνπνίεζε ηνπ λνκηθνχ πιαηζίνπ. Λεηηνπξγηθά θαη λνκνζεηηθά θελά, απαμησκέλα λνκηθά θαζεζηψηα θαη απαξραησκέλεο δνκέο ιεηηνπξγνχλ σο ηξνρνπέδε ζηελ ηερλνινγηθή θαη θνηλσληθή πξφνδν. Ζ πξνζηαζία ηεο ηδησηηθήο δσήο θαη ηεο πλεπκαηηθήο ηδηνθηεζίαο, ε ειεθηξνληθή πξνζηαζία (θξππηνγξάθεζε), ε λνκηθή ππφζηαζε ησλ ειεθηξνληθψλ ζπκβάζεσλ θαη ε λνκηθή ξχζκηζε ηεο επζχλεο ησλ παξνρέσλ ππεξεζηψλ Γηαδηθηχνπ είλαη νξηζκέλα απφ ηα ζεκαληηθφηεξα δεηήκαηα πνπ πξνθχπηνπλ ζην πιαίζην ηεο λέαο ςεθηαθήο επνρήο. Ήδε απφ ην , αξρίδνπλ λα αλαπηχζζνληαη δηεζλείο πξσηνβνπιίεο, απφ ηα Ζλσκέλα Έζλε, ηελ Δπξσπατθή Έλσζε θαη άιινπο δηεζλείο νξγαληζκνχο ηππνπνίεζεο, γηα ηελ «ηππνπνίεζε» θαη ηελ «αζθάιεηα» ησλ ειεθηξνληθψλ επηθνηλσληψλ κεηαμχ νξγαληζκψλ θαη εηαηξηψλ (π.ρ. πξνγξάκκαηα EDI, UNCITRAL, EDIFACT, TEDIS θ.ι.π.). Δηδηθφηεξα, φζνλ αθνξά ηελ ειεθηξνληθή πξνζηαζία, κε ηελ αλάπηπμε θαη ηελ εμάπισζε ηνπ δηαδηθηχνπ έγηλε ζχληνκα αληηιεπηφ φηη ππήξρε αλάγθε γηα γεληθφηεξε λνκνζεηηθή ξχζκηζε. Οη πξψηνη λφκνη πνπ ξχζκηδαλ ζέκαηα ζρεηηθά κε ειεθηξνληθέο ππνγξαθέο ςεθίζηεθαλ απφ ηελ Πνιηηεία Utah ησλ Ζ.Π.Α. ην 1995 θαη απφ ηελ Πνιηηεία ηεο Florida ην ηελ Δπξψπε, νη πξψηεο ρψξεο πνπ δξαζηεξηνπνηήζεθαλ λνκνζεηηθά ζηνλ ηνκέα απηφ ήηαλ ε Ηηαιία θαη ε Οκνζπνλδηαθή Γεκνθξαηία ηεο Γεξκαλίαο ην Βι. πξαθηηθά ζπλεδξίνπ «Αζθάιεηα ζηνλ Κπβεξλνρψξν θαη Γηθηπνπεηξαηεία(Hacking)», Οθηψβξηνο 2001, Γεληθφ Δπηηειείν ηξαηνχ

22 Σν 1999, ε Δπξσπατθή Έλσζε, κε ηελ ππ' αξηζ. 99/93/ΔΚ Οδεγία ηεο ( ), θαινχζε ηα θξάηε-κέιε ηεο, λα ελαξκνλίζνπλ ην δίθαηφ ηνπο κε ηηο αξρέο πνπ θαζνξίδνληαλ ζ' απηήλ κέρξη ηηο 19 Ηνπιίνπ ηνπ 2001, θαη λα αλαγλσξίζνπλ ηηο ειεθηξνληθέο ππνγξαθέο σο «ηζφηηκεο» κε ηηο ηδηφρεηξεο, ππφ ζπγθεθξηκέλεο πξνυπνζέζεηο. 23 Άιια θξάηε πνπ δηαζέηνπλ ήδε ζρεηηθή λνκνζεζία είλαη ε Ηαπσλία, ν Καλαδάο, ε Απζηξαιία, ε ηγθαπνχξε, ε Αξγεληηλή, ε Μαιαηζία, θ.ά. 24 ήκεξα, νη ειεθηξνληθέο ππνγξαθέο 25 ρξεζηκνπνηνχληαη: α. Γηα ηελ έγθπξε -λνκηθά- ππνγξαθή ειεθηξνληθψλ εγγξάθσλ β. Γηα ειεγρφκελε (πξνζσπηθή) πξφζβαζε ζε Σειεκαηηθέο Τπεξεζίεο 26 γ. Γηα θξππηνγξάθεζε δεδνκέλσλ θαη εγγξάθσλ (δηαζθάιηζε απνξξήηνπ) δ. Γηα «ππνγξαθή» θαη άιισλ ςεθηαθψλ αληηθεηκέλσλ (ειεθηξνληθά βηβιία, ςεθηαθέο ηαηλίεο θ.ιπ. γηα ηε κε αιινίσζή ηνπο) ε. Γηα αμηφπηζηεο δηαβεβαηψζεηο ηξίηνπ 27 Παξάιιεια, βξίζθνληαη ζε εμέιημε ζρεδηαζκνί πνπ κειινληηθά: i) ζα επηηξέςνπλ ηε ρξεζηκνπνίεζε ησλ Ζιεθηξνληθψλ Τπνγξαθψλ απφ θάζε ςεθηαθφ κέζν (θηλεηφ ηειέθσλν, ακθίδξνκε ηειεφξαζε θ.ά.) ii) ζα πξνζθέξνπλ ηε δπλαηφηεηα γηα επηιεθηηθή πξνβνιή πηζηνπνηεκέλσλ ηδηνηήησλ ηνπ ππνθεηκέλνπ, θαηά ηε βνχιεζή ηνπ, ζε νπνηαδήπνηε απνκαθξπζκέλε ηνπ επηθνηλσλία, δηαηεξψληαο έηζη φπνπ επηζπκεί ν ίδηνο -θαη δελ επηβάιιεηαη απφ ηηο πεξηζηάζεηο ην αληίζεην- ηελ αλσλπκία ηνπ (κε ηε ρξήζε ςεπδψλπκνπ). 23 Ζ Δπξσπατθή Έλσζε δηαθνξνπνηήζεθε αηζζεηά απφ ηηο Ζλσκέλεο Πνιηηείεο ηεο Ακεξηθήο, ζέηνληαο απζηεξφηεξεο πξνδηαγξαθέο γηα ηελ ηζφηηκε αλαγλψξηζε ησλ ειεθηξνληθψλ ππνγξαθψλ. 24 Οη πξψηεο λνκνζεηηθέο πξσηνβνπιίεο γηα ηε δηαζθάιηζε ηεο ειεθηξνληθήο ππνγξαθήο θαη ησλ ειεθηξνληθψλ ζπλαιιαγψλ κε ηνπο θνξείο ηνπ ειιεληθνχ Γεκνζίνπ, είλαη ζρεηηθά πξφζθαηεο. Γηα πεξηζζφηεξεο πιεξνθνξίεο ζην ζέκα απηφ βι. Παξάξηεκα 1 25 Πεξηζζφηεξεο πιεξνθνξίεο γηα ηε ρξεζηκφηεηα ησλ ςεθηαθψλ πηζηνπνηεηηθψλ θαη ηελ ηερλνινγία ηεο θξππηνγξάθεζεο ζην Παξάξηεκα 1 26 Απνκαθξπζκέλε αλαγλψξηζε θαη απζεληηθφηεηα πξνζψπσλ & ππνινγηζηψλ ζε εθαξκνγέο ειεθηξνληθνχ εκπνξίνπ, internet banking, ζπλδξνκεηηθέο ππεξεζίεο θ.ιπ. 27 (π.ρ. Παξφρνπ Τπεξεζηψλ Πηζηνπνίεζεο γηα ηελ έλζεζε ρξνλνζήκαλζεο ζε ειεθηξνληθά έγγξαθα, ππνγξαθή πηζηνπνηεηηθψλ κε πηζηνπνηεκέλεο ηδηφηεηεο ηνπ ππνθεηκέλνπ (Attribute Authority) αιιά αθφκε θαη βηνκεηξηθψλ ζηνηρείσλ ηνπ, π.ρ. θσηνγξαθία, δαθηπιηθά απνηππψκαηα, ίξηδα θ.ιπ.)

23 3. Γηαζθάιηζε πνηόηεηαο Ζ δηαζθάιηζε πνηφηεηαο απνηειεί κία απφ ηηο ζεκαληηθφηεξεο θαη επείγνπζεο πξνηεξαηφηεηεο πνπ ε ειεθηξνληθή πνιηηεία νθείιεη λα νινθιεξψζεη πξνθεηκέλνπ λα επηβηψζεη. ην πιαίζην ηεο λέαο νηθνλνκίαο, ε δπλαηφηεηα ησλ νξγαληζκψλ θαη ησλ επηρεηξήζεσλ λα έρνπλ σο βαζηθφ ζηφρν ηελ πνηφηεηα, δελ ζα είλαη πιένλ πξναηξεηηθή αιιά βαζηθή. Ζ αχμεζε ησλ εηαηξεηψλ πνπ δξαζηεξηνπνηνχληαη ζην ρψξν ηνπ δηαδηθηχνπ εληείλεη ηνλ αληαγσληζκφ κεηαμχ δεκφζηνπ θαη ηδησηηθνχ ηνκέα θαη θαζηζηά πην δχζθνιε ηελ επηινγή ηνπ ρξήζηε. πλεπψο, ε πνηφηεηα 28 θαη ε ρξεζηηθφηεηα ζα είλαη νη παξάγνληεο- θιεηδηά πνπ ζα πηζηνπνηνχλ ηελ αμηνπηζηία ηνπ δεκφζηνπ ηνκέα θαη ζα εμαζθαιίδνπλ ζε απηφλ έλα ζεκαληηθφ αληαγσληζηηθφ πιενλέθηεκα. ε γεληθέο γξακκέο, έλα πξφγξακκα δηαζθάιηζεο πνηφηεηαο πεξηιακβάλεη ηα αθφινπζα ζηάδηα θαη βήκαηα: 1ν ζηάδην : Αλάπηπμε ηνπ ζπζηήκαηνο πνηφηεηαο ηνπ δεκφζηνπ νξγαληζκνχ ην ζηάδην απηφ πεξηιακβάλνληαη ηα αθφινπζα βήκαηα: Δλεκέξσζε ηεο αλψηεξεο δηνίθεζεο. Αλάπηπμε ηκήκαηνο δηαζθάιηζεο ηεο πνηφηεηαο. Δθπαίδεπζε ηνπ ππεχζπλνπ ηνπ ηκήκαηνο πνηφηεηαο θαη εμέηαζε ζπλεξγαζίαο εμεηδηθεπκέλνπ ηερληθνχ ζπκβνχινπ. ρεδίαζε πξνγξάκκαηνο ζπλερνχο ελεκέξσζεο θαη εθπαίδεπζεο πξνζσπηθνχ. Δλεκέξσζε ησλ δηνηθεηηθψλ ζηειερψλ. Έλαξμε εθπαίδεπζεο θαη ελεκέξσζεο ηνπ πξνζσπηθνχ. Αλάπηπμε ηνπ ζπζηήκαηνο πνηφηεηαο, ήηνη, Αλάπηπμε αξρψλ θαη πνιηηηθήο πνηφηεηαο χληαμε εγρεηξηδίνπ δηαζθάιηζεο πνηφηεηαο Αλάπηπμε ησλ γεληθψλ δηνηθεηηθψλ δηαδηθαζηψλ 28 Σα ηέζζεξα θπξηφηεξα ζηνηρεία πνπ ζα πξέπεη λα πεξηέρεη έλα κνληέιν πνηφηεηαο ην νπνίν ζα αθνξά ην δηαδίθηπν είλαη (Βι. «Πνηφηεηα, ην επφκελν κεγάιν βήκα ζην ρψξν ηεο πιεξνθνξηθήο», 17/12/2002 δηαζέζηκν ζην: - Σαρχηεηα: ε ηθαλφηεηα πξνζαξκνγήο ζηα πεξηνξηζηηθά ρξνλνδηαγξάκκαηα ηνπ ρψξνπ. - Δπειημία:ε ηθαλφηεηα λα αληηκεησπίδνληαη κε επηηπρία νη ζπρλέο αιιαγέο ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ θαη ησλ ζπρλψλ αιιαγψλ ζηηο δηάθνξεο απαηηήζεηο. - Γπλαηφηεηα ηαρείαο εθκάζεζεο γηα ηνπο λένπο ππαιιήινπο. - Δπθνιία πξνζέγγηζεο ή δηαθνξεηηθά θζελά θαη θηιηθά πξνο ην ρξήζηε εξγαιεία

24 Αλάπηπμε ησλ ιεηηνπξγηθψλ δηαδηθαζηψλ Αλάπηπμε ησλ βαζηθψλ αλαιπηηθψλ νδεγηψλ Δθηέιεζε ησλ ειέγρσλ Δζσηεξηθή δηαλνκή, ηφζν ηνπ εγρεηξηδίνπ δηαζθάιηζεο πνηφηεηαο, φζν θαη ησλ γεληθψλ θαη ιεηηνπξγηθψλ δηαδηθαζηψλ ζε φιεο ηηο δηεπζχλζεηο θαη ηκήκαηα ηνπ νξγαληζκνχ γηα κειέηε θαη ζρνιηαζκφ. 2ν ζηάδην : Eθαξκνγή ηνπ ζπζηήκαηνο πνηφηεηαο πιινγή θαη επεμεξγαζία ησλ πξνηάζεσλ βειηίσζεο ηνπ ζπζηήκαηνο δηαζθάιηζεο πνηφηεηαο απφ ηα ζηειέρε φισλ ησλ δηεπζχλζεσλ θαη ηκεκάησλ. πλέρηζε θαη νινθιήξσζε ηεο αλάπηπμεο φισλ ησλ απαξαίηεησλ αλαιπηηθψλ δηαδηθαζηψλ νδεγηψλ εθηέιεζεο ειέγρσλ. πλέρηζε ηεο εθπαίδεπζεο ηνπ πξνζσπηθνχ. Γξαζηεξηνπνίεζε φισλ ησλ εκπιεθφκελσλ δηεπζχλζεσλ θαη ηκεκάησλ ζηελ αλάπηπμε θαη νινθιήξσζε ησλ απαξαίηεησλ αλαιπηηθψλ νδεγηψλ, κε βάζε ηηο απαηηήζεηο ηνπ αλαπηπρζέληνο ζπζηήκαηνο δηαζθάιηζεο πνηφηεηαο. ηαδηαθή εθαξκνγή ηνπ ζπζηήκαηνο. Αλαζεψξεζε ησλ ήδε εθαξκνδφκελσλ δηαδηθαζηψλ. 3ν ζηάδην : Γηνξζσηηθέο δξάζεηο θαη πηζηνπνίεζε πλέρηζε ηεο εθπαίδεπζεο ηνπ πξνζσπηθνχ. Δθαξκνγή ησλ εζσηεξηθψλ ειέγρσλ πνηφηεηαο. Αλάπηπμε δηνξζσηηθήο θαη βειηησηηθήο δξάζεο. Αμηνιφγεζε θαη πξνεπηινγή ησλ νξγαληζκψλ πηζηνπνίεζεο, επηινγή νξγαληζκνχ πηζηνπνίεζεο. Πηζηνπνίεζε ηνπ ζπζηήκαηνο δηαζθάιηζεο πνηφηεηαο. πκκεηνρή ησλ πξνκεζεπηψλ ζηε δηαζθάιηζε ηεο πνηφηεηαο. 4ν ζηάδην : Bειηίσζε ηνπ ζπζηήκαηνο δηαζθάιηζεο πνηφηεηαο πλέρηζε ηεο εθπαίδεπζεο ηνπ πξνζσπηθνχ. Δθηέιεζε ησλ εζσηεξηθψλ ειέγρσλ πνηφηεηαο

25 Αλάπηπμε, εθαξκνγή θαη πηζηνπνίεζε ηεο θαηαιιειφηεηαο ησλ δηνξζσηηθψλ ελεξγεηψλ. Γέζκεπζε ησλ πξνκεζεπηψλ ζηε ζπλερή βειηίσζε ηεο πνηφηεηαο. Βειηίσζε ηνπ ζπζηήκαηνο δηαζθάιηζεο πνηφηεηαο. Ζ δηαδηθαζία πηζηνπνίεζεο ππεξεζηψλ θαη πξντφλησλ απνηειεί έλα ζεκαληηθφ βήκα ζην ζχζηεκα δηαζθάιηζεο πνηφηεηαο δηφηη βνεζά ηνλ εθάζηνηε δεκφζην νξγαληζκφ λα αμηνπνηεί ην ζχζηεκα πνηφηεηαο εθαξκφδνληαο ζρνιαζηηθά ηηο απαηηήζεηο ηνπ πξνηχπνπ, λα θάλεη ζπλερείο βειηηψζεηο θαη δηνξζσηηθέο ελέξγεηεο γηα ηελ απνθαηάζηαζε ησλ δπζιεηηνπξγηψλ θαη λα απνθεχγεη απινπνηήζεηο θαη παξαιήςεηο πνπ νδεγνχλ ζηε θζνξά ηνπ ζπζηήκαηνο

26 2. Ζ Ζιεθηξνληθή Γηαθπβέξλεζε (egovernment) 2.1 Δηζαγσγή Ζ κεζνδνινγία, ηα εξγαιεία θαη νη εθαξκνγέο ηνπ egovernment θάλνπλ ηελ εκθάληζή ηνπο ζηα ηέιε ηεο δεθαεηίαο ηνπ 90 θαη, ζπλεπψο, απνηεινχλ αληηθείκελν πξφζθαηεο κειέηεο. Κχξην γλψξηζκα ηεο «Ζιεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο» είλαη ν ειεθηξνληθφο ηξφπνο παξαγσγήο πξντφλησλ θαη παξνρήο ππεξεζηψλ θαη γη απηφ, νη πξψηνη νξηζκνί ηεο έλλνηαο εκκέλνπλ ζηνλ ηερλνινγηθφ κεηαζρεκαηηζκφ ησλ κέζσλ πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη γηα ηελ παξνρή δεκφζησλ πξντφλησλ θαη ππεξεζηψλ. χκθσλα κε ηνπο παξαπάλσ νξηζκνχο, Ζιεθηξνληθή δηαθπβέξλεζε ζεκαίλεη ςεθηνπνίεζε ησλ εζσζηξεθψλ θαη εμσζηξεθψλ πιεξνθνξηαθψλ θαη επηθνηλσληαθψλ δηαδηθαζηψλ 29. Χζηφζν, πην πξφζθαηνη νξηζκνί ιακβάλνπλ ππφςε ηηο θνηλσληθέο θαη πνιηηηθέο δηαζηάζεηο ηνπ θαηλνκέλνπ θαη αλαδεηθλχνπλ ηε ζεκαζία ηεο ηερλνινγίαο ζηελ πξαγκαηηθή ηεο δηάζηαζε, ηελ εξγαιεηαθή: «Ζιεθηξνληθή δηαθπβέξλεζε ζεκαίλεη ηε κφληκε δέζκεπζε ηεο θπβέξλεζεο γηα ηε βειηίσζε ησλ ζρέζεσλ κεηαμχ ησλ πνιηηψλ θαη ηνπ δεκφζηνπ ηνκέα κέζσ ηεο βειηησκέλεο, απνηειεζκαηηθήο θαη απνδνηηθήο παξνρήο ππεξεζηψλ, πιεξνθνξηψλ θαη γλψζεσλ» (νξηζκφο ησλ Ζλσκέλσλ Δζλψλ) 30 «Ζιεθηξνληθή δηαθπβέξλεζε είλαη ε ρξήζε απφ ηνπο δεκφζηνπο θνξείο ησλ ΣΠΔ.πνπ έρνπλ ηελ ηθαλφηεηα λα κεηαβάιινπλ ηηο ζρέζεηο κε ηνπο πνιίηεο, ηηο επηρεηξήζεηο θαη άιινπο θνξείο ηνπ δεκνζίνπ. Απηέο νη ηερλνινγίεο κπνξνχλ λα ρξεζηκεχζνπλ ζηελ επίηεπμε πνηθίισλ ζηφρσλ:παξνρή πνηνηηθφηεξσλ ππεξεζηψλ πξνο ηνπο πνιίηεο, βειηησκέλεο ζπλαιιαγέο κε ηηο επηρεηξήζεηο θαη ηε βηνκεραλία, ελίζρπζε ηεο ζπκκεηνρήο ησλ πνιηηψλ κέζσ ηεο πξφζβαζεο ζε πιεξνθνξίεο ή απνδνηηθφηεξε δηαρείξηζε ηνπ θπβεξλεηηθνχ έξγνπ (νξηζκφο ηεο Παγθφζκηαο Σξάπεδαο). Οη νξηζκνί απηνί θαζηζηνχλ ζαθέο φηη ε «Ζιεθηξνληθή δηαθπβέξλεζε» απνηειεί ην λέν κνληέιν πνπ ζα επαλαπξνζδηνξίζεη ηε ζρέζε κεηαμχ θπβεξλψλησλ θαη πνιηηψλ αιιά θαη ζα επαλαζρεδηάζεη ηηο εζσηεξηθέο (δηαθπβεξλεηηθέο θαη ελδνθπβεξλεηηθέο) δηαδηθαζίεο. απηή ηε δηαδηθαζία ηνπ κεηαζρεκαηηζκνχ, ε ηερλνινγία απνηειεί ην 29 Theodoros Tsekos (2002): egovernment experiences in transitional countries ζην: Public Management Forum, ηφκνο VII Νν / UN Division of Public Economics and Public Administration, American Society for Public Administration (2002): Benchmarking E-government: A Global Perspective, Assessing the progress of the UN Member States

27 εξγαιείν, αθελφο, γηα ηελ παξνρή βειηησκέλσλ ππεξεζηψλ ζε πνιίηεο θαη επηρεηξήζεηο θαη, αθεηέξνπ, γηα ηελ εμαζθάιηζε ηεο δηαιεηηνπξγηθφηεηαο ησλ ζπζηεκάησλ back office ησλ δηαθφξσλ ππεξεζηψλ ηνπ Γεκνζίνπ. 31 Απφ ηα παξαπάλσ γίλεηαη αληηιεπηφ φηη, φηαλ αλαθεξφκαζηε ζήκεξα ζην πεδίν ηεο Ζιεθηξνληθήο Γηαθπβέξλεζεο δελ αλαθεξφκαζηε κφλν ζηελ αλάπηπμε πιεξνθνξηαθψλ ππνδνκψλ ζην εζσηεξηθφ ηεο δεκφζηαο δηνίθεζεο, αιιά θαη ζε ειεθηξνληθέο ππεξεζίεο δηνηθεηηθήο πιεξνθφξεζεο θαη εμππεξέηεζεο, πνπ ζηεξίδνληαη ζηηο παξαπάλσ ππνδνκέο γηα λα πξνζθέξνπλ πςειή πνηφηεηα ππεξεζηψλ πξνο ηνπο πνιίηεο. ην πεδίν απηφ ζπκπεξηιακβάλνληαη, επίζεο, ειεθηξνληθέο ππεξεζίεο γηα φια ηα πεδία θπβεξλεηηθήο κέξηκλαο θαη επζχλεο εθηφο ηνπ θαζαξά δηνηθεηηθνχ: ειεθηξνληθέο ππεξεζίεο εθπαίδεπζεο, ειεθηξνληθέο ππεξεζίεο δεκφζησλ πξνκεζεηψλ, ειεθηξνληθέο ππεξεζίεο ζηελ νηθνλνκία, ειεθηξνληθέο ππεξεζίεο πγείαο. Σέινο, ζπκπεξηιακβάλεηαη θαη ην εμαηξεηηθά ζεκαληηθφ πεδίν ηεο ειεθηξνληθήο δεκνθξαηίαο, φπνπ εθαξκνγέο, φπσο ειεθηξνληθέο ςεθνθνξίεο θαη ειεθηξνληθέο δηαβνπιεχζεηο κε ηνπο πνιίηεο, εθαξκνγέο δειαδή πνπ αγγίδνπλ ζέκαηα νπζίαο ηεο δεκνθξαηηθήο ιεηηνπξγίαο έρνπλ ηα ηειεπηαία ρξφληα αξρίζεη λα αληρλεχνληαη θαη λα πινπνηνχληαη. Τπφ απηφ ην επξχ πξίζκα, ην egovernment θαη νη ηερλνινγίεο ζηηο νπνίεο ζηεξίδεηαη, κπνξνχλ λα ζεσξεζνχλ σο έλα δπλακηθφ θαη εμειηζζφκελν «εξγαιείν» γηα ηελ εμαζθάιηζε ηεο ρξεζηήο δηαθπβέξλεζεο ζε φινπο ηνπο ηνκείο πνπ άπηνληαη ησλ θξαηηθψλ αξκνδηνηήησλ. Έηζη, ινηπφλ, αλ θαη ν θπξίαξρνο φξνο είλαη απηφο ηνπ egovernment (ν νπνίνο ζηελά νξηδφκελνο κπνξεί λα κεηαθξαζηεί σο «ειεθηξνληθή θπβέξλεζε»), ν ηειεπηαίνο ζπρλά ζπλδπάδεηαη κε φξνπο, φπσο είλαη νη φξνη egovernance («ειεθηξνληθή δηαθπβέξλεζε) θαη edemocracy («ειεθηξνληθή δεκνθξαηία») πνπ ππνδειψλνπλ ηε κεηάβαζε ζε κηα δηαθνξεηηθνχ ηχπνπ θνηλσλία ε 31 Έλα απφ ηα ζεκαληηθφηεξα επξήκαηα παγθφζκηαο έξεπλαο (UN Division of Public Economics and Public Administration, American Society for Public Administration,2002) πνπ ζαλ ζθνπφ είρε λα θαηαγξάςεη ηελ πξφνδν ησλ ρσξψλ κειψλ ηνπ Ο.Ζ.Δ. ζε ζέκαηα egovernment, ήηαλ ε πεξηνξηζκέλε ηθαλφηεηα ησλ δεκφζησλ θνξέσλ λα ππνζηεξίμνπλ εζσηεξηθά ηηο πξσηνβνπιίεο γηα βειηίσζε ησλ πξνζθεξφκελσλ ππεξεζηψλ κέζσ πξαθηηθψλ egovernment, γεγνλφο πνπ είρε αξλεηηθφ αληίθηππν ζην επηδησθφκελν απνηέιεζκα. Σν Γεκφζην, απνηειψληαο έλαο απφ ηνπο ζεκαληηθφηεξνπο παξαγσγνχο θαη ζπιιέθηεο πιεξνθνξηψλ δεκνζίνπ ελδηαθέξνληνο, ρεηξίδεηαη έλα κεγάιν φγθν πιεξνθνξηψλ πξνθεηκέλνπ λα εθηειέζεη ην έξγν ηνπ (π.ρ., δηαζηαχξσζε/ πηζηνπνίεζε ζηνηρείσλ). Ζ απνπζία ελνπνίεζεο ηνπ back office πξνθαιεί θαηαζηάζεηο, φπσο ππεξβνιηθφο θφξηνο εξγαζίαο- εθφζνλ θάζε ππεξεζία αλαγθάδεηαη λα δηαηεξεί ην δηθφ ηεο αξρείν πιεξνθνξηψλ, ρσξίο δπλαηφηεηα επαλαρξεζηκνπνίεζεο ηεο δηαζέζηκεο πιεξνθνξίαο- απψιεηα ρξφλνπ θαη απνδνηηθφηεηαο, πεξηνξηζκέλεο δπλαηφηεηεο επίηεπμεο ησλ ιεηηνπξγηθψλ ζηφρσλ θαη ησλ πνιηηηθψλ εμππεξέηεζεο, απμεκέλεο πηζαλφηεηεο ιαζψλ θαη δνιηνθζνξψλ

28 νπνία απαηηεί, επηβάιιεη, ζηεξίδεηαη θαη αλαπηχζζεηαη κε ηελ άκεζε ζπκκεηνρή ησλ πνιηηψλ ζηηο θπβεξλεηηθέο δξαζηεξηφηεηεο θαη ζηηο δηαδηθαζίεο ιήςεο απνθάζεσλ. Με βάζε ην παξαπάλσ πιαίζην αλάιπζεο, ην egovernment κπνξεί λα ζεσξεζεί φηη επηθέξεη αιιαγέο ζηε δηαθπβέξλεζε (governance) κε δχν ηξφπνπο: (1) αθελφο, κεηαζρεκαηίδεη ηνλ ηξόπν δηαθπβέξλεζεο, π.ρ. κέζσ ηεο πνηνηηθφηεξεο παξνρήο ππεξεζηψλ, ηεο κείσζεο ηνπ θφζηνπο θαη ηεο αλαλέσζεο ησλ δηνηθεηηθψλ δηαδηθαζηψλ θαη (2) αθεηέξνπ, κεηαζρεκαηίδεη ηελ ίδηα ηελ δηαθπβέξλεζε, κέζσ ηεο επαλεμέηαζεο ηεο ιεηηνπξγίαο ησλ δεκνθξαηηθψλ δηαδηθαζηψλ θαη πξαθηηθψλ Σρέζεηο θαη πξννπηηθέο ζην πιαίζην ηεο Ζιεθηξνληθήο Γηαθπβέξλεζεο Σν ζρεδηάγξακκα πνπ αθνινπζεί απεηθνλίδεη παξαζηαηηθφηεξα ην πιέγκα ησλ ζρέζεσλ πνπ αλαπηχζζνληαη ζην πιαίζην ηεο ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο 33 : Κεληξηθή θπβέξλεζε G2G Πνιίηεο G2C G2G Σνπηθή απηνδηνίθεζε G2G G2B Δπηρεηξήζεηο ΜΚΟ Σρήκα 3: egovernment Λακβάλνληαο ππφςε ηηο δηαθνξεηηθέο πιεπξέο ηεο αιιειφδξαζεο πνπ πξνθχπηνπλ κεηαμχ θπβέξλεζεο θαη πνιηηψλ/επηρεηξήζεσλ θαζψο θαη εληφο ησλ ίδησλ ησλ θπβεξλεηηθψλ νξγαλσηηθψλ δνκψλ, κπνξνχκε λα δηαθξίλνπκε πέληε βαζηθέο πξννπηηθέο 34 κέζσ ησλ νπνίσλ κπνξνχκε λα εξκελεχζνπκε ηηο εθάζηνηε πξσηνβνπιίεο γηα ηελ αλάπηπμε ηεο ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο: 1. Ζ πξννπηηθή ηνπ ειεθηξνληθνχ επηρεηξείλ (e-business perspective) χκθσλα κε ηελ πξψηε πξννπηηθή, βαζηθφο ζηφρνο ηεο εηζαγσγήο ησλ ΣΠΔ ζην δεκφζην ηνκέα είλαη ε βειηίσζε ηεο ιεηηνπξγίαο ηεο Γεκφζηαο Γηνίθεζεο. Ζ επίδξαζε 32 Βι. Aicholzer G., Schmutzer R.: Organizational challenges to the development of electronic government ζην: Proceedings from 11 th International Workshop on Database and Expert Systems Applications, Springer, New York, 2000, pp G2C:Κπβέξλεζε πξνο πνιίηεο(government to citizen), G2G:Κπβέξλεζε πξνο Κπβέξλεζε(government to government), G2B:Κπβέξλεζε πξνο επηρεηξήζεηο (government to business) 34 Βι. Devadoss Paul Raj, Pan L. Shan, Huang C.Jimmy : Structurational analysis of e-government initiatives: a case study of SCO, ζην: Decision Support Systems, vol.34, 2002, p

29 ηεο ινγηθήο ηνπ e-business ζην δεκφζην ηνκέα απνηειεί ηε βαζηθή αηηία γηα ηε κεηαζηξνθή ηεο θπβέξλεζεο πξνο ηελ ειεθηξνληθή θπβέξλεζε. Ζ εθαξκνγή ησλ ηερλνινγηψλ πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη ζην πιαίζην ηεο ειεθηξνληθήο επηρεηξεκαηηθφηεηαο έρνπλ ηε δπλαηφηεηα λα εμαζθαιίζνπλ ηε βειηίσζε ηεο πξφζβαζεο ησλ πνιηηψλ ζηηο πιεξνθνξίεο ηνπ δεκφζηνπ ηνκέα θαη λα βειηηψζνπλ ζπλνιηθά ηηο δηνηθεηηθέο δηαδηθαζίεο. ε γεληθέο γξακκέο, νη πξσηνβνπιίεο ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο πνπ ζηεξίδνληαη ζην ζπγθεθξηκέλν πξφηππν ζηνρεχνπλ ζηε κεηαθνξά ησλ αξρψλ ηνπ ειεθηξνληθνχ εκπνξίνπ ζην πιαίζην ηεο Γεκφζηαο Γηνίθεζεο. 2. Ζ πξννπηηθή ηνπ πνιίηε σο ηειηθνχ ρξήζηε (citizen perspective) Ζ δεχηεξε πξννπηηθή πεξηγξάθεη ην πεδίν ηεο ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο απφ ηελ πιεπξά ηνπ πνιίηε-ηειηθνχ ρξήζηε. Γηα παξάδεηγκα, ζε κηα πξσηνβνπιία G2C (Κπβέξλεζεο πξνο πνιίηεο), ε απνδνρή εθ κέξνπο ησλ πνιηηψλ, ηεο ειεθηξνληθήο παξνρήο ππεξεζηψλ πξνζδηνξίδεη θαη ηελ επηηπρία ηεο ζπγθεθξηκέλεο πξσηνβνπιίαο. Ζ ηθαλνπνίεζε ησλ αλαγθψλ ησλ πνιηηψλ θαη ε παξνρή κηαο αζθαινχο, εχθνια πξνζβάζηκεο ηερλνινγηθήο ππνδνκήο είλαη νη θεληξηθνί ζηφρνη ηεο ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο ππφ ην πξίζκα ηεο ζπγθεθξηκέλεο πξννπηηθήο. Αξθεηνί απφ ηνπο ζεσξεηηθνχο πνπ έρνπλ αζρνιεζεί κε ην ζπγθεθξηκέλν ζέκα ππνζηεξίδνπλ φηη είλαη απαξαίηεηε ε παξάιιειε δηαηήξεζε ησλ παξαδνζηαθψλ θαλαιηψλ επηθνηλσλίαο κε ηε Γεκφζηα Γηνίθεζε, ψζηε λα αληηκεησπηζηεί ελ κέξεη ην πξφβιεκα ηνπ ςεθηαθνχ ράζκαηνο κεηαμχ ησλ εμνηθεησκέλσλ θαη κε κε ηηο Νέεο Σερλνινγίεο. 3. Ζ πξννπηηθή ηεο δηαρείξηζεο ηεο γλψζεο( knowledge perspective) Ζ πξννπηηθή ηεο δηαρείξηζεο ηεο γλψζεο αλαγλσξίδεη ην ζηειερηαθφ δπλακηθφ ηεο Γεκφζηαο Γηνίθεζεο σο πεγή ζεκαληηθήο γλψζεο. Καηά ηε δηάξθεηα ηεο πξνεηνηκαζίαο γηα ηε κεηάβαζε πξνο ην κνληέιν ηεο ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο, ε γλψζε απηή ζα πξέπεη λα αμηνπνηεζεί θαηαιιήισο ψζηε λα κελ ππάξμεη θελφ ζηε ζεζκηθή κλήκε. Δπίζεο, ε πιεξνθνξία έρεη κφλν αμία εάλ είλαη δηαζέζηκε ζε φια ηα ελδηαθεξφκελα κέξε. Τπάξρνπλ νκάδεο αλζξψπσλ θαη επαγγεικαηηψλ πνπ έρνπλ θνηλά ή ζπγγεληθά ελδηαθέξνληα. ε απηέο ηηο πεξηπηψζεηο είλαη απαξαίηεηε ε δεκηνπξγία θνηλψλ εξγαιείσλ ρξήζεο, φπσο π.ρ. θνηλέο βάζεηο πιεξνθνξηψλ θαη ην ζρεηηδφκελν ινγηζκηθφ

30 4. Ζ πξννπηηθή ηεο αλαδηνξγάλσζεο ησλ δηαδηθαζηψλ (process perspective) Ζ ηέηαξηε πξννπηηθή αλαθέξεηαη ζηε ρξήζε ησλ ΣΠΔ γηα ηε βειηίσζε ηεο απνδνηηθφηεηαο ζηελ παξνρή ππεξεζηψλ. Ο ζηφρνο απηφο πξνυπνζέηεη ηνλ αλαζρεδηαζκφ ησλ δηνηθεηηθψλ δηαδηθαζηψλ πνπ βαζίδεηαη, αθελφο, ζην ζπληνληζκφ ησλ ξνψλ εξγαζίαο θαη, αθεηέξνπ, ζηε ζπλεξγαζία κεηαμχ ησλ δηαθνξεηηθψλ δηνηθεηηθψλ επηπέδσλ. Ο αλαζρεδηαζκφο απηφο ζα νδεγήζεη ζε έλαλ αλαπξνζαλαηνιηζκφ ηφζν ηεο θξαηηθήο δηνίθεζεο φζν θαη ησλ ιεηηνπξγηψλ ηεο. Ζ βαζηθή πξφθιεζε, σζηφζν, γηα φζνπο αλαιακβάλνπλ ηελ πινπνίεζε ηέηνησλ πξσηνβνπιηψλ είλαη λα θαηαθέξνπλ λα ζπλδπάζνπλ ηνλ αλαζρεδηαζκφ ησλ ζρέζεσλ κεηαμχ Γεκφζηαο Γηνίθεζεο θαη πνιηηψλ κε ηελ αλαδηνξγάλσζε ησλ επηρεηξεκαηηθψλ δηαδηθαζηψλ ζην πιαίζην ηνπ δεκφζηνπ ηνκέα. 5. Ζ πξννπηηθή ηεο ειεθηξνληθήο ζπλεξγαζίαο (tele-cooperation perspective) Ζ πξννπηηθή ηεο ειεθηξνληθήο ζπλεξγαζίαο αζρνιείηαη κε ηελ πνηθηιία ησλ ζπλεξγηψλ πνπ πξνθχπηνπλ κεηαμχ δηαθνξεηηθψλ δηνηθεηηθψλ επηπέδσλ, κεηαμχ επηπέδσλ πνπ βξίζθνληαη ζην ίδην επίπεδν δηνίθεζεο θαζψο θαη κεηαμχ ηνπ δεκφζηνπ ηνκέα θαη ησλ ηδησηψλ εηαίξσλ, πξνζθέξνληαο κηα νιηζηηθή πξνζέγγηζε ηεο ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο. Βαζηθφο ζηφρνο είλαη ε ελνπνίεζε ησλ δηνηθεηηθψλ ππεξεζηψλ θαη ε δεκηνπξγία ελφο εληαίνπ ζεκείνπ δηεπαθήο κε ηνλ πνιίηε. Απαξαίηεηε πξνυπφζεζε γηα ηελ ελνπνίεζε απηή είλαη ε ζαθήο θαηαλφεζε απφ ηηο δηνηθεηηθέο κνλάδεο ηνπ νξγαλσηηθνχ ηνπο ξφινπ πνπ ζα επηηξέςεη ηε κεηαμχ ηνπο δηαδηθηχσζε. Δλζσκαηψλνληαο ηηο παξαπάλσ πνιχπιεπξεο φςεηο ηνπ egovernment ζε κηα εληαία πξνζέγγηζε, κπνξνχκε λα δηαθξίλνπκε ηξεηο βαζηθνχο ηνκείο ζηνπο νπνίνπο ε ειεθηξνληθή δηαθπβέξλεζε κπνξεί λα δξάζεη θαηαιπηηθά: Βειηίσζε ησλ δηαδηθαζηψλ: ειεθηξνληθή δεκφζηα δηνίθεζε (eadministration) O φξνο eadministration πξνζδηνξίδεη ηηο ελδν-νξγαλσζηαθέο ζρέζεηο θαη πεξηιακβάλεη ηνλ ζηξαηεγηθφ ζρεδηαζκφ γηα ηελ παξνρή ειεθηξνληθψλ ππεξεζηψλ, ηε κείσζε ηνπ θφζηνπο ησλ δηαδηθαζηψλ, ηε ζπγθξηηηθή αμηνιφγεζε ηεο απφδνζεο θαζψο θαη ηε δηαρείξηζε ησλ αλζξψπηλσλ πφξσλ

31 Γηαζχλδεζε ησλ πνιηηψλ: ειεθηξνληθέο ππεξεζίεο (eservices) Ζ ρξήζε ησλ ςεθηαθψλ ηερλνινγηψλ ζηελ πξνθεηκέλε πεξίπησζε έρεη δηηηφ ζθνπφ: αθελφο, λα πξνζεγγίζεη ηνλ «πνιίηε-ςεθνθφξν», πνιιαπιαζηάδνληαο ηα ακθίδξνκα θαλάιηα επηθνηλσλίαο κεηαμχ πνιηηψλ θαη θξάηνπο θαη ζπκβάιινληαο ζηελ αχμεζε ηεο δηαθάλεηαο θαη ηεο ελεξγεηηθήο ζπκκεηνρήο ησλ πνιηηψλ ζηε δεκνθξαηηθή δηαδηθαζία. αθεηέξνπ, λα πξνζεγγίζεη ηνλ «πνιίηε-πειάηε» κέζσ ηεο βειηίσζεο ησλ παξερφκελσλ δεκφζησλ ππεξεζηψλ κε φξνπο πνηφηεηαο, πξνζβαζηκφηεηαο θαη ειαρηζηνπνίεζεο ηνπ θφζηνπο. Οηθνδφκεζε ζρέζεσλ αιιειφδξαζεο : ειεθηξνληθή πνιηηεία (esociety) Πεξηιακβάλεη ηελ ππνζηήξημε δξάζεσλ κε πνιιαπιαζηαζηηθά απνηειέζκαηα ζην ζχλνιν ηεο θνηλσλίαο:π.ρ. ηελ νηθνδφκεζε ζρέζεσλ ζπλεξγαζίαο ηδησηηθνχδεκφζηνπ ηνκέα, ηελ ίδξπζε ειεθηξνληθψλ θνηλνηήησλ σο forα γηα ηελ αληαιιαγή ηδεψλ, ηελ θαιχηεξε ζπλεξγαζία κεηαμχ ησλ επηρεηξήζεσλ. Ζ ειεθηξνληθή δηαθπβέξλεζε, εθηφο απφ κηα λέα αληίιεςε εμππεξέηεζεο ησλ ζπλαιιαζζνκέλσλ κε ην δεκφζην, κπνξεί λα πξνζθέξεη θαη κνλαδηθέο δπλαηφηεηεο επξχηεξεο θνηλσληθήο θαη νηθνλνκηθήο αλάπηπμεο. Ζ δηεζλήο εκπεηξία έρεη δείμεη πσο ηέηνηεο πξσηνβνπιίεο γίλνληαη κνριφο γεληθφηεξεο εμέιημεο θαη ηερλνινγηθνχ εθζπγρξνληζκνχ απφ ηνπο πνιίηεο θαη ηηο επηρεηξήζεηο. Ζ πξνψζεζε, γηα παξάδεηγκα, ησλ «ςεθηαθψλ ζρέζεσλ» κεηαμχ θπβέξλεζεο θαη επηρεηξήζεσλ πξνσζεί ηελ αλάπηπμε ηνπ δηαδηθηπαθνχ επηρεηξείλ κεηαμχ επηρεηξήζεσλ(business-to-business- e-commerce, B2B) θαη ηελ θαηάξηηζε ησλ εξγαδνκέλσλ ζηηο λέεο ηερλνινγίεο. Αλάπηπμε εμσηεξηθώλ ζπλεξγαζηώλ: e-society Βειηίσζε ησλ θξαηηθώλ δηαδηθαζηώλ: e-administration Δπηθνηλσλία κε ηνπο πνιίηεο: e-citizens & e-services Σρήκα 4: Οη ςεθηαθέο δηαζπλδέζεηο ζην πιαίζην ηεο ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο

32 2.3 Οη ππεξεζίεο ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο θαη ηα επίπεδα αλάπηπμήο ηνπο Ζ παξνρή ειεθηξνληθψλ ππεξεζηψλ εκθαλίδεη ηηο αθφινπζεο δηαβαζκίζεηο: Τπεξεζίεο πιεξνθφξεζεο (information): Οη δεκφζηνη θνξείο παξέρνπλ, κέζσ ηνπ δηαδηθηχνπ, φιε ηελ απαηηνχκελε πιεξνθφξεζε πνπ ρξεηάδεηαη ν πνιίηεο ή ε επηρείξεζε (π.ρ. αξκφδηνο θνξέαο, βήκαηα, πηζηνπνηεηηθά θ.ιπ). Ηδηαίηεξε πξνζνρή ζα πξέπεη λα δνζεί ζηα αθφινπζα ζεκεία: -ζηε δφκεζε ηεο πιεξνθνξίαο ψζηε λα είλαη εχθνινο ν εληνπηζκφο ηεο -ζηε ζπζρέηηζε ηεο πιεξνθνξίαο πξνθεηκέλνπ λα είλαη εχθνιε ε νινθιεξσκέλε πιεξνθφξεζε ζε δηάθνξα επίπεδα ελδηαθέξνληνο -ζηελ εμαηνκίθεπζε θάπνησλ πιεξνθνξηψλ γηα ηνπο ρξήζηεο -ζηε δηαηήξεζε ηεο ελεκεξφηεηαο ηεο πιεξνθνξίαο -ζην ζεβαζκφ δηαθνξεηηθψλ, πνιηηηθψλ, νηθνλνκηθψλ, θνηλσληθψλ, ζξεζθεπηηθψλ θαη γισζζηθψλ ηδηαηηεξνηήησλ interaction): Τπεξεζίεο επηθνηλσλίαο θαη αιιειεπίδξαζεο (communication and Οη πνιίηεο επηθνηλσλνχλ ειεθηξνληθά κε ηηο θξαηηθέο ππεξεζίεο, δεηψληαο πιεξνθνξίεο κέζσ ηνπ ειεθηξνληθνχ ηαρπδξνκείνπ ή ζπκπιεξψλνληαο ειεθηξνληθέο θφξκεο πνπ επηηξέπνπλ ζηνπο ελδηαθεξφκελνπο λα ππνβάιινπλ ηα ζρφιηα, παξάπνλα θαη εξσηήκαηα. ηελ ηδαληθή εθδνρή, είλαη δπλαηή ε πξφζβαζε ζε ειεθηξνληθά fora γηα ηελ αληαιιαγή απφςεσλ κεηαμχ ησλ πνιηηψλ, ε δηεμαγσγή ειεθηξνληθψλ ςεθνθνξηψλ θαζψο θαη ε ρξήζε κηαο ζεηξάο εξγαιείσλ αθηηβηζκνχ (π.ρ. πξνζπέιαζε ζε ειεθηξνληθέο ιίζηεο, πίλαθεο αλαθνηλψζεσλ θ.ιπ). Τπεξεζίεο δηνηθεηηθήο δηεθπεξαίσζεο θαη ζπλαιιαγψλ (transaction):οη πνιίηεο έρνπλ ηε δπλαηφηεηα πιήξνπο ειεθηξνληθήο νινθιήξσζεο κηαο ππεξεζίαο π.ρ. απάληεζε ζε αίηεκα, παξνρή ππεξεζίαο (π.ρ. έθδνζε/αλαλέσζε δηαβαηεξίνπ), εληνιέο πιεξσκήο θαη ιήςε ηνπ αληίζηνηρνπ πηζηνπνηεηηθνχ ρσξίο λα απαηηείηαη θακία πεξαηηέξσ δηαδηθαζία θ.ιπ. 35 Απαξαίηεηεο πξνυπνζέζεηο γηα ηελ επηηπρή παξνρή ζπλαιιαθηηθψλ ππεξεζηψλ απνηεινχλ ε αζθάιεηα ηεο πιεξνθνξίαο, ε πξνζηαζία ηεο ηδησηηθφηεηαο θαη ε πάηαμε ηνπ θπβεξλν-εγθιήκαηνο κέζσ ηεο ρξήζεο ηεο θξππηνγξαθίαο, ησλ ςεθηαθψλ πηζηνπνηεηηθψλ θαη ησλ ςεθηαθψλ ππνγξαθψλ. 35 Πεξαηηέξσ πιεξνθνξίεο γηα ηα επίπεδα σξηκφηεηαο ηνπ egovernment θαζψο θαη γηα παξαδείγκαηα εθαξκνγήο βι.infodev, Center,Center for Democracy&Technology: The EGovernment Handbook for Developing Countries, 2002, part

33 Σρήκα 5: Σα επίπεδα αλάπηπμεο Ζιεθηξνληθήο Γεκφζηαο Τπεξεζίαο Πεγή: Johansson Klas, Aronsson Ulf, Andersson Karl-Erik: Benchmarking of electronic service delivery in the public sector, Executive Report, IDA QA Framework Contract n o , ζει.4 Με ηελ Ζιεθηξνληθή δηαθπβέξλεζε, ηα ηέζζεξα ζηάδηα αλάπηπμεο ησλ ειεθηξνληθψλ ππεξεζηψλ βξήθαλ πξαθηηθή εθαξκνγή ζε ηξεηο θχξηνπο ηνκείο: ζηε δηεπζέηεζε δηνηθεηηθψλ δεηεκάησλ, ζηελ ππνζηήξημε ηεο νξγάλσζεο ηεο θαζεκεξηλήο δσήο θαη ζηηο πνιηηηθέο δηαδηθαζίεο ζρεκαηηζκνχ γλψκεο θαη ιήςεο απφθαζεο

34 Πίλαθαο 1:Σππνινγία ησλ ππεξεζηψλ Ζιεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο Καθημερινή ζωή Τηλεδιοίκηση Πολιτική συμμετοχή Υπηρεσίες πληροφόρησης Πληροφορίες για την εργασία, τη στέγαση, την εκπαίδευση, την υγεία, τον πολιτισμό, τις μεταφορές, το περιβάλλον κτλ. Ευρετήριο δημόσιων υπηρεσιών Οδηγός διοικητικών διαδικασιών Δημόσια μητρώα και βάσεις δεδομένων Νόμοι, κοινοβουλευτικά έγγραφα, πολιτικά προγράμματα, έγγραφα διαβουλεύσεων Γενικές πληροφορίες για διεργασίες λήψης αποφάσεων Υπηρεσίες επικοινωνιών Χώροι συζητήσεων αφιερωμένοι σε ερωτήματα για την καθημερινή ζωή Πίνακας ανακοινώσεων για θέσεις απασχόλησης ή κατοικία Επαφή με δημόσιους υπαλλήλους μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου Χώροι συζήτησης αφιερωμένοι σε πολιτικά ζητήματα Επαφή με πολιτικούς μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου Υπηρεσίες συναλλαγών Κράτηση εισιτηρίων, εγγραφές σε μαθήματα Ηλεκτρονική υποβολή συμπληρωμένων εντύπων Δημοψηφίσματα Εκλογές Σφυγμομετρήσεις κοινής γνώμης Πηγή:Institute of technology Assessment, Austrian Academy of Sciences and Centre for Social, Ενημερωτικό έγγραφο για διάσκεψη «η Κοινωνία των Πληροφοριών, η διοίκηση πιο κοντά στους πολίτες», Νοέμβριος 1998(διοργανώθηκε από το Centre for Social Innovation για λογαριασμό του Information Society Forum/Work Group 5/Public Administration) Ζ πνηφηεηα παξνρήο ησλ παξαπάλσ ππεξεζηψλ εμαξηάηαη απφ ην είδνο θαη ηε δνκή ησλ Πιεξνθνξηαθψλ πζηεκάησλ(π) 36 πνπ εκπιέθνληαη ζηε δηαδηθαζία παξαγσγήο. Με βάζε ηελ ηππνινγία ηνπο, κπνξνχκε λα δηαθξίλνπκε ηέζζεξηο 36 Χο Πιεξνθνξηαθφ χζηεκα νξίδεηαη έλα ζχλνιν ζπληζησζψλ-κεραλψλ, αλζξψπσλ θαη δηαδηθαζηψλην νπνίν έρεη σο ζηφρν ηε ζπιινγή, απνζήθεπζε, επεμεξγαζία θαη δηαλνκή πιεξνθνξηψλ γηα ηελ ππνζηήξημε ησλ δηαθφξσλ ιεηηνπξγηψλ ελφο νξγαληζκνχ(δει. ησλ θαζεκεξηλψλ ηνπ ιεηηνπξγηψλ, ηνπ πξνγξακκαηηζκνχ δξάζεο, ηεο παξαθνινχζεζεο ησλ δξαζηεξηνηήησλ, ηνπ εζσηεξηθνχ ειέγρνπ, ηνπ ζπληνληζκνχ, ηεο αμηνιφγεζεο, ηεο επηθνηλσλίαο κε ην εμσηεξηθφ πεξηβάιινλ θαη ηεο ιήςεο απνθάζεσλ)

35 θαηεγνξίεο Πιεξνθνξηαθψλ πζηεκάησλ: ηα Δζσηεξηθά ΠΣ πνπ ζηνρεχνπλ ζηελ ππνζηήξημε ησλ εζσηεξηθψλ ιεηηνπξγηψλ ελφο θνξέα, ηα Γηνξγαλσηηθά ΠΣ πνπ ππνζηεξίδνπλ ηελ αληαιιαγή ζηνηρείσλ θαη ηε ζπλεξγαζία κεηαμχ Γεκ.Οξγαληζκψλ, ηα Υπεξεζληθά ΠΣ πνπ ζπκβάιινπλ ζηελ πξνψζεζε ηεο ζπλεξγαζίαο κεηαμχ νκφινγσλ δεκφζησλ νξγαληζκψλ δηαθφξσλ θξαηψλ(π.ρ. Γηεπξσπατθά Γίθηπα Πιεξνθνξηψλ Γηνίθεζεο (Πξφγξακκα Interchange of Data between Administrations- IDA) θαη, ηέινο, ηα Δμσζηξεθή ΠΣ πνπ ζηνρεχνπλ ζηελ ειεθηξνληθή παξνρή ππεξεζηψλ ζηνλ πνιίηε θαη ηηο επηρεηξήζεηο κέζσ πνιιαπιψλ θαλαιηψλ φπσο είλαη ηα θέληξα ηειεθσληθήο εμππεξέηεζεο (call centers), ην Γηαδίθηπν θαη ηα «εηθνληθά θαηαζηήκαηα κηαο ζηάζεο» (Internet θαη virtual one stop shops). 2.4 Πιενλεθηήκαηα, εκπόδηα θαη πξνθιήζεηο ζηελ πνξεία πξνο ηελ ειεθηξνληθή δηαθπβέξλεζε Παξαγσγόο Γηαδηθαζία Απνηέιεζκα Ζιεθηξνληθό θξάηνο Ο κεγαιχηεξνο παξαγσγφο θαη ζπιιέθηεο πιεξνθνξηψλ ΤΠΔ Τιηθφ/Λνγηζκηθφ (Hardwre/Software) Γηαδίθηπν/Δλδνδίθηπα (Internet/Intranets) WWW Αζχξκαηεο Σερλνινγίεο Απνηειεζκαηηθόηεηα, απνδνηηθόηεηα, παξαγσγηθόηεηα Γηαθάλεηα, ινγνδνζία, αληαγσληζηηθόηεηα Πειαηνθεληξηθόηεηα Νέεο κνξθέο ζπλεξγαζίαο κεηαμύ Κπβέξλεζεο, Δπηρεηξήζεσλ θαη Πνιηηώλ Σρήκα 6: Βαζηθά νθέιε egovernment ζε θξάηνο θαη θνηλσλία Πεγή:Stephen A. Ronaghan: EGovernment Readiness:A Global Perspective,2002(Παξνπζίαζε ζην Congresso Internacional de Monderinzacion,Calidad y Transparencia,Mazatlan, Sinaloa, Mexico-24/10/2002) Σα νθέιε πνπ πξνθχπηνπλ απφ ηελ εθαξκνγή πξαθηηθψλ egovernment είλαη ζεκαληηθά ηφζν γηα ην θξάηνο φζν θαη γηα ηελ επξχηεξε θνηλσλία 37 : Οξζνινγηθνπνίεζε ηνπ κνληέινπ νξγάλσζεο θαη δηάξζξσζεο ησλ δεκφζησλ ππεξεζηψλ (απινπνίεζε δηαδηθαζηψλ, ζπληνληζκφο δξάζεσλ) 37 Project Team, EDP Cohort 7: e-government: a Guide, World Bank Group,

36 έξγνπ Μείσζε ηνπ θφζηνπο ζε αλζξψπηλνπο πφξνπο θαη ππνδνκέο Βειηίσζε ηεο παξαγσγηθφηεηαο θαη ηεο πνηφηεηαο ηνπ πξνζθεξφκελνπ επίπεδν εμππεξέηεζεο Δχθνιε θαη ηαρεία πξφζβαζε ζηηο πξνζθεξφκελεο ππεξεζίεο, πςειφ Αχμεζε ηεο δηαθάλεηαο θαη ηεο αμηνθξαηηθήο ιεηηνπξγίαο Δλδπλάκσζε ησλ δεκνθξαηηθψλ δηαδηθαζηψλ Βειηίσζε ησλ ζρέζεσλ ζπλεξγαζίαο κε ηνλ επηρεηξεκαηηθφ θφζκν θαη ηηο κε θπβεξλεηηθέο νξγαλψζεηο Βειηίσζε ηνπ επηρεηξεκαηηθνχ θιίκαηνο, κέζσ ηεο εθαξκνγήο ΣΠΔ, κε ζηφρν ηελ πξνζέιθπζε μέλσλ επελδχζεσλ, νηθνλνκηθή αλάπηπμε. Χζηφζν, ην φιν εγρείξεκα δελ ζα πξνρσξήζεη ρσξίο εκπφδηα πνπ κπνξνχλ λα αλαραηηίζνπλ ηελ πνξεία ηεο πξνφδνπ. Ζ θαηάηκεζε ησλ δηνηθεηηθψλ δηαδηθαζηψλ, ε έιιεηςε εμεηδηθεπκέλνπ πξνζσπηθνχ, ε αλεπάξθεηα ηνπ ξπζκηζηηθνχ πιαηζίνπ, ε έιιεηςε δηαιεηηνπξγηθφηεηαο ησλ βάζεσλ δεδνκέλσλ, ε απνζπαζκαηηθφηεηα ησλ δξάζεσλ θαη ε «αληίζηαζε ηεο Γξαθεηνθξαηίαο» είλαη νξηζκέλνη κφλν απφ ηνπο αλαζηαιηηθνχο παξάγνληεο πνπ κπνξνχλ λα νδεγήζνπλ ζε αλεπηηπρείο πξνζπάζεηεο εθαξκνγήο πξαθηηθψλ egovernment. O πίλαθαο πνπ αθνινπζεί ζπλνςίδεη ηα πην ζπλεζηζκέλα νξγαλσηηθά πξνβιήκαηα πνπ εκθαλίδνληαη ζε επίπεδν ζεζκηθφ, δηαρείξηζεο θαη ζρεδηαζκνχ

37 Πίλαθαο 2: Οξγαλσηηθά πξνβιήκαηα egovernment Θεζκηθφ επίπεδν Γηνηθεηηθφ επίπεδν Δπίπεδν ζρεδηαζκνχ Κφζηνο ηερλνινγηθψλ θαηλνηνκηψλ θαη ππνδνκήο Αλεπαξθήο ηερλνινγηθή ππνδνκή, Σερλνινγηθή αζπκβαηφηεηα Έιιεηςε πφξσλ γηα ηελ ππνζηήξημε ππεξεζηψλ 24Χ/7Ζ Έιιεηςε θαηλνηνκηθψλ πξσηνβνπιηψλ ζην δεκφζην ηνκέα-ηδηαίηεξα φζνλ αθνξά ηηο ΣΠΔ Οξγαλσηηθέο δηρνηνκήζεηο/ αληηζηάζεηο λννηξνπίαο Έιιεηςε ζεζκηθήο ππνζηήξημεο Καθή δηαρείξηζε ησλ πιεξνθνξηψλ Απξνζπκία ζπλεξγαζίαο κεηαμχ ησλ ηκεκάησλ Καθή δηαρείξηζε ησλ επαίζζεησλ δεδνκέλσλ Απνπζία θαηεπζπληήξησλ αξρψλ Αληθαλφηεηα δηαρείξηζεο έξγσλ ΣΠΔ κεγάιεο θιίκαθαο Απνπζία νξάκαηνο ζηα πςειφβαζκα ζηειέρε θαη αδπλακία δηάρπζήο ηνπ ζε φια ηα ηεξαξρηθά επίπεδα Πξνζδνθίεο ησλ δηνηθεηηθψλ ζηειερψλ =/=πξαγκαηηθφηεηα Ακθηβνιίεο θαη αληίζηαζε απφ ηελ εγεζία Αληίζηαζε απφ ηα επαγγεικαηηθά ζηειέρε θαη ηα ζσκαηεία Απεξραησκέλν λνκηθφ πιαίζην Καθή δηαρείξηζε ησλ πιεξνθνξηψλ Απξνζπκία ζπλεξγαζίαο κεηαμχ ησλ ηκεκάησλ Καθή δηαρείξηζε ησλ επαίζζεησλ δεδνκέλσλ Έιιεηςε ζπληνληζκνχ θαη ζηξαηεγηθνχ ζρεδηαζκνχ Αδπλακία θαηαλφεζεο θαη ζπλέρεηαο ησλ πνιηηηθψλ/πξνγξακκάησλ Απνπζία θαηεπζπληήξησλ αξρψλ Οξγαλσηηθέο δηρνηνκήζεηο/ αληηζηάζεηο λννηξνπίαο Δκπφδηα απφ ηελ πεξηθεξεηαθή δηνίθεζε θαη ηελ ηνπηθή απηνδηνίθεζε Αδπλακία θαηαλφεζεο θαη ζπλέρεηαο ησλ πνιηηηθψλ/πξνγξακκάησλ Αληίζηαζε απφ ηα επαγγεικαηηθά ζηειέρε θαη ηα ζσκαηεία Πεγή: UN Division of Public Economics and Public Administration, American Society for Public Administration: Benchmarking EGovernment: A Global Perspective, Assessing the progress of the UN Member States,

38 χκθσλα κε πξφζθαηε εηδηθή κειέηε ηεο Deutsche Bank Research γηα ην egovernment, νη πξνθιήζεηο γηα ηελ πινπνίεζε ηνπ egovernment ζηηο επξσπατθέο ρψξεο είλαη νπζηψδεηο 38 θαη απαηηεί κία ζεηξά απφ παξεκβάζεηο(πνιηηηθέο, νηθνλνκηθέο, θνηλσληθέο θαη ηερλνινγηθέο): Αιιαγή ζηνλ ηξφπν ζθέςεο ησλ πνιηηηθψλ θαη ησλ πνιηηψλ Αλαλέσζε ησλ εζσηεξηθψλ δηαδηθαζηψλ κε ζηφρν ηε ζπλεπή παξνρή ππεξεζηψλ Δθαξκνγή επξείαο ηερλνγλσζίαο απφ ην ρψξν ησλ ηειεπηθνηλσληψλ θαη ηεο πιεξνθνξηθήο Γεκηνπξγία ελφο ζπλεπνχο πιαηζίνπ δξαζηεξηνπνίεζεο γηα φινπο ηνπο θνξείο Γεκηνπξγία εληαίαο πιαηθφξκαο πξνκεζεηψλ γηα ηελ θεληξηθή θαη ηνπηθή δηνίθεζε Δλνπνίεζε ησλ λέσλ ζπζηεκάησλ κε ηα παξαδνζηαθά πνπ ήδε ρξεζηκνπνηεί ε Γεκφζηα Γηνίθεζε Απαίηεζε γηα ζεκαληηθέο επελδχζεηο Αλάπηπμε ησλ ειεθηξνληθψλ ππνγξαθψλ θαη ησλ ςεθηαθψλ πηζηνπνηεηηθψλ Αιιαγή ηεο λννηξνπίαο ησλ δεκφζησλ ππεξεζηψλ 2.5 Ζ «Ζιεθηξνληθή δηαθπβέξλεζε» σο αιιαγή παξαδείγκαηνο Ζ επηζθφπεζε ηνπ πεξηερνκέλνπ ηνπ egovernment καο επηηξέπεη λα θσδηθνπνηήζνπκε ηηο βαζηθέο αξρέο ηνπ ζηα αθφινπζα ζεκεία 39 : Αιιαγή λννηξνπίαο απφ δεκνζηνθεληξηθή ζε πειαηνθεληξηθή Αλαζρεδηαζκφο ησλ δηαδηθαζηψλ Αιιαγή ζηνλ ηξφπν νξγάλσζεο ησλ δεκφζησλ ππεξεζηψλ(front office θαη back office) Αιιαγέο ζην λνκηθφ θαζεζηψο, ψζηε λα λνκηκνπνηεζνχλ νη λέεο πξαθηηθέο θαη λα εμαζθαιηζηεί ε αζθαιήο πξφζβαζε ζηηο ειεθηξνληθέο ππεξεζίεο 38 Let s government ζην: New Economy Observer, ηεχρνο Γεθεκβξίνπ Manliev George, Kamenova Nina: E-Government and Training of Information Technologies in Transitional Countries,

39 πλεξγαζία κεηαμχ ησλ θνξέσλ ηνπ Γεκνζίνπ γηα ηε δεκηνπξγία κηαο ειεθηξνληθήο εηθνληθήο θπβέξλεζεο θαη ελίζρπζε ηεο ελεξγεηηθήο ζπκκεηνρήο ησλ πνιηηψλ ζηηο ηνπηθέο, πεξηθεξεηαθέο, εζληθέο θαη παγθφζκηεο δεκνθξαηηθέο δηαδηθαζίεο. Απφ ηα παξαπάλσ γίλεηαη αληηιεπηφ φηη ε Ζιεθηξνληθή δηαθπβέξλεζε ζπλεπάγεηαη ηελ αιιαγή δηνηθεηηθνχ παξαδείγκαηνο. 2.6 Πξνζαλαηνιηζκόο Οξγάλσζε δηαδηθαζηώλ Αξρέο δηνίθεζεο Πίλαθαο 3: χγθξηζε Γξαθεηνθξαηηθνχ Μνληέινπ θαη Μνληέινπ Ζιεθηξνληθήο Γηαθπβέξλεζεο Γξαθεηνθξαηηθφ κνληέιν Ννκηκφηεηα, έιεγρνο, επζχλε, ινγνδνζία Ηεξαξρηθή, ζπγθεληξσηηθή, κνλνθξαηηθή, θαηάηκεζε, γξαθεηνθξαηία, εληαία ελφηεηα εληνιήο Γηνίθεζε βάζεη ηεο ιατθήο εληνιήο θαη κνλνκεξψλ, δεζκεπηηθψλ θαλφλσλ Μνληέιν Ηιεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο Ηθαλνπνίεζε ηνπ πειάηε, δηαρεηξηζηηθή επειημία Οξηδφληηα ηεξαξρία, νξγάλσζε δηθηχσλ, ελνπνίεζε ησλ δηαδηθαζηψλ Δπέιηθηε δηνίθεζε, δηαηκεκαηηθέο νκάδεο έξγνπ κε θεληξηθφ ζπληνληζκφ Σηπι εγεζίαο Δληνιή θαη έιεγρνο Καηλνηνκηθέο ζπλεξγαζίεο, Δζσηεξηθή επηθνηλσλία Δμσηεξηθή επηθνηλσλία Τξόπνο παξνρήο ππεξεζηώλ Αξρέο παξνρήο ππεξεζηώλ Top-down, ηεξαξρηθή ζπγθεληξσηηθή, ηππηθή, πεξηνξηζκέλα θαλάιηα επηθνηλσλίαο Γξαπηά έγγξαθα, δηαπξνζσπηθή επηθνηλσλία Σππνπνίεζε, ακεξνιεςία, ηζφηεηα ζπληνληζκφο Πνιπδηάζηαην δίθηπν κε θεληξηθφ ζπληνληζκφ, άκεζε επηθνηλσλία Δπίζεκε θαη αλεπίζεκε, άκεζε κε ηαρεία αλάδξαζε, πνιιαπιά θαλάιηα επηθνηλσλίαο Ζιεθηξνληθή επηθνηλσλία Δμαηνκίθεπζε, πξνζαξκνγή ζηηο αλάγθεο ηνπ ρξήζηε Πηγή: Dipl.Ing. Ján Morovič : integrated world integrated services- e- europe,

40 2.6 Ζ Ζιεθηξνληθή Γηαθπβέξλεζε σο εξγαιείν γηα ηε ρξεζηή δηαθπβέξλεζε Όπσο έγηλε αληηιεπηφ απφ ηα πξνεγνχκελα, ε Ζιεθηξνληθή Γηαθπβέξλεζε κπνξεί λα απνηειέζεη ζεκαληηθή θηλεηήξηα δχλακε γηα ηελ αιιαγή ηεο θνπιηνχξαο ηνπ δεκφζηνπ ηνκέα. Παξάιιεια, εάλ εθαξκνζηεί ζσζηά, κπνξεί λα ζπκβάιεη ζηελ αλάπηπμε θαη ηελ παγίσζε ησλ αξρψλ ηεο ρξεζηήο δηαθπβέξλεζεο 40, φπσο είλαη ν εθδεκνθξαηηζκφο, ε ζπλνρή, ε δηαθάλεηα θαη ε ινγνδνζία. Γη απηφ, άιισζηε, ε Ζιεθηξνληθή Γηαθπβέξλεζε, αλ θαη βαζίδεηαη ζε ζεκαληηθφ βαζκφ ζηηο πνιηηηθέο δηνηθεηηθήο κεηαξξχζκηζεο ησλ ηειεπηαίσλ ρξφλσλ νη νπνίεο εκπλεχζηεθαλ απφ ηε θηινζνθία ηνπ New Public Management, δηαθέξεη ζεκαληηθά απφ απηέο. Σν egovernment εμειίζζεη αθφκα πεξηζζφηεξν ηελ ηδέα ηεο δηνηθεηηθήο κεηαξξχζκηζεο εθφζνλ ν βαζηθφο ηνπ ζηφρνο είλαη ν ξηδηθφο κεηαζρεκαηηζκφο ησλ δηαδηθαζηψλ ζην πιαίζην ησλ νπνίσλ νη δεκφζηεο ππεξεζίεο παξάγνληαη θαη δηαλέκνληαη θαη, ζπλαθφινπζα, ε ξηδηθή αλαδηακφξθσζε ηνπ ζπλφινπ ησλ ζρέζεσλ πνπ δεκηνπξγνχληαη (G2C, G2B, G2G). Υξεζηκνπνηψληαο ηηο ΣΠΔ ζαλ ην βαζηθφ θηλεηήξην κνριφ, αιιά πηνζεηψληαο κηα επξχηεξε πξνζέγγηζε γηα ηνλ εθζπγρξνληζκφ ησλ δεκφζησλ ππεξεζηψλ, ην egovernment κπνξεί: Να βειηηψζεη ηελ απφδνζε ησλ δεκφζησλ νξγαληζκψλ Να ζπκβάιεη ζηε δεκηνπξγία κηαο (ελ κέξεη) εηθνληθήο θαη (εμ νινθιήξνπ) εληαίαο δεκφζηαο δηνίθεζεο ζηελ νπνία ν ηειηθφο ρξήζηεο κπνξεί λα απνθηήζεη πξφζβαζε, είηε κέζσ κηαο δηαδηθηπαθήο πχιεο (portal) είηε κέζσ ηεο θπζηθήο ηνπ παξνπζίαο ζε έλα θέληξν εμππεξέηεζεο «κηαο ζηάζεο»(one-stop-shop). Να δεκηνπξγήζεη δηαθπβεξλεηηθά θαη ελδνθπβεξλεηηθά δίθηπα, δηαηεξψληαο παξάιιεια ηα νθέιε απφ ηνλ θαηακεξηζκφ ηεο εξγαζίαο κεηαμχ ησλ δηαθφξσλ δεκφζησλ νξγαληζκψλ(π.ρ. επαγγεικαηηζκφο θαη χπαξμε εμεηδηθεπκέλσλ ζηειερψλ) θαζψο θαη λα ππνζηεξίμεη ηελ νηθνδφκεζε ζρέζεσλ ζπλεξγαζίαο ζην πιαίζην ηεο θνηλσλίαο ησλ πνιηηψλ. Ο απψηεξνο ζηφρνο είλαη ε εδξαίσζε κηαο εληαίαο αιιά πνιπθεληξηθήο δηαθπβέξλεζεο. Πην ζπγθεθξηκέλα, ε εθαξκνγή ησλ βαζηθψλ αξρψλ ηεο ρξεζηήο δηαθπβέξλεζεο ζα εκπινπηηζηεί κε λένπο ηξφπνπο δηαρείξηζεο ηφζν ηεο δηαδηθαζίαο 40 Ζ ηδέα ηεο ρξεζηήο δηαθπβέξλεζεο αλαθέξεηαη ζηελ αλάγθε κεηάβαζεο ζε έλα λέν ζηπι πνιπεπίπεδεο, πνιπθεληξηθήο θαη «αλνηθηήο» θπβέξλεζεο

41 δηακφξθσζεο πνιηηηθήο φζν θαη ηεο παξαγσγήο δεκφζησλ αγαζψλ. Σν egovernment κπνξεί λα ζπλεηζθέξεη ζε απηήλ ηε ξηδηθή αλαδηακφξθσζε ησλ παξαδνζηαθψλ κνξθψλ δηαθπβέξλεζεο κε ηνπο αθφινπζνπο ηξφπνπο: Πίλαθαο 4: Ζ επίδξαζε ηεο Ζιεθηξνληθήο Γηαθπβέξλεζεο ζηε «ρξεζηή δηαθπβέξλεζε» Αξρέο «ρξεζηήο δηαθπβέξλεζεο» Δπίδξαζε ηεο Ηιεθηξνληθήο Γηαθπβέξλεζεο πλνρή ζην ζρεδηαζκφ πνιηηηθήο πκκεηνρηθή δεκνθξαηία ζηε δηακφξθσζε πνιηηηθήο ηαζεξφηεηα, απνηειεζκαηηθφηεηα θαη απνδνηηθφηεηα ζηελ εθαξκνγή πνιηηηθήο Γηαθάλεηα θαη αλνηρηή πξφζβαζε ζηε ζπλνιηθή δηαδηθαζία(ζρεδηαζκφ, δηακφξθσζε θαη εθαξκνγή πνιηηηθήο) Δπηηξέπεη ηνλ επθνιφηεξν ζπληνληζκφ πνιηηηθήο κεηαμχ δηαθνξεηηθψλ επηπέδσλ ηεο θπβέξλεζεο θαη ηεο δηνίθεζεο Δλζαξξχλεη ηελ ελεξγή ζπκκεηνρή φισλ ησλ εηαίξσλ ηνπ θξάηνπο ζηε δηακφξθσζε πνιηηηθήο Γηεπθνιχλεη ηε ζπλεξγαζία θαη ηε δηαδηθηχσζε ζηελ εθαξκνγή ηεο πνιηηηθήο κε έλαλ πεξηζζφηεξν εχθνιν, ηαρχ θαη απνδνηηθφ ηξφπν πκβάιιεη ζηελ επξεία πξφζβαζε ζηηο πιεξνθνξίεο ηνπ δεκφζηνπ ηνκέα κε ηδηαίηεξα ρακειφ θφζηνο Πεγή: Leitner Christine: egovernment in Europe: The State of Affairs, European Institute of Public Administration, 2003, ζει.14 Αλ θαη ε ελζσκάησζε ηεο έλλνηαο ηεο ρξεζηήο δηαθπβέξλεζεο ζην πεξηερφκελν ηνπ egovernment είλαη έλαο απαηηεηηθφο ζηφρνο, είλαη, παξάιιεια θαη απαξαίηεηνο ζην πιαίζην κηαο δηεζλνχο πξαγκαηηθφηεηαο φπνπ ππάξρεη έληνλε ε αλάγθε ηεο κεηαξξχζκηζεο ηεο νξγάλσζεο θαη ηεο ιεηηνπξγίαο ησλ δεκφζησλ ζεζκψλ. Μέζσ ηεο δηεμνδηθφηεξεο αλάιπζεο ησλ δπλαηνηήησλ ησλ Νέσλ Σερλνινγηψλ, κπνξνχκε εχθνια λα θαληαζηνχκε φηη νη αιιαγέο ζηηο παξαγσγηθέο δηαδηθαζίεο ζε ιεηηνπξγηθφ επίπεδν ζα επεξεάζνπλ αδηακθηζβήηεηα ηελ παξαδνζηαθή δνκή ησλ δεκφζησλ νξγαληζκψλ. Ζ παξαγσγή θαη ε δηαλνκή ησλ ήδε ππαξρνπζψλ δεκφζησλ ειεθηξνληθψλ ππεξεζηψλ πξντδεάδνπλ γηα ηε ζπλέρεηα πνπ ζα αθνινπζήζεη: απηέο νη δχν ιεηηνπξγίεοπαξαγσγή θαη δηαλνκή- βξίζθνληαη ήδε ζηε δηαδηθαζία δηαρσξηζκνχ. Δλψ ε παξαγσγή ιακβάλεη ρψξα ζε κηα πιεζψξα (δηαζπλδεδεκέλσλ) «παξαγσγηθψλ» κνλάδσλ (back offices), ζπρλά απνκαθξπζκέλσλ απφ ηνλ ηειηθφ ρξήζηε, ε δηαλνκή απηψλ ησλ ππεξεζηψλ κπνξεί λα ιάβεη ρψξα είηε ειεθηξνληθά είηε ζπκβαηηθά ζε δηαθνξεηηθά ζεκεία πξφζβαζεο (front offices). Ζ δηαθπβέξλεζε ζηελ ςεθηαθή επνρή κπνξεί λα πξνθχςεη κέζα απφ ηε γελίθεπζε απηνχ ηνπ κνληέινπ, ζην πιαίζην ηνπ νπνίνπ ν ξφινο ησλ δεκφζησλ ππαιιήισλ θαη ν ξφινο ησλ πνιηηψλ αλαδηακνξθψλεηαη ζεκαληηθά. Χζηφζν, είλαη ζρεδφλ βέβαην φηη ε ζχγρξνλε κνξθή δηαθπβέξλεζεο ζα επηδείμεη κεγαιχηεξε πνηθηιία

42 απφ ην λα αθνινπζήζεη απιά έλα κφλν πξφηππν. Καηά ζπλέπεηα, ελδέρεηαη λα πξνθχςνπλ δηαθνξεηηθά νξγαλσηηθά ζρήκαηα: -νξηζκέλνη ηνκείο θξαηηθήο αξκνδηφηεηαο ζα έρνπλ ηε δπλαηφηεηα ηεο πιήξνπο ςεθηνπνίεζήο ηνπο κε ζηφρν ηελ παξνρή ππεξεζηψλ πνπ είλαη πιήξσο δηαζέζηκεο ειεθηξνληθά. -ζε θάπνηνπο άιινπο ηνκείο, ζα απαηηείηαη πάληα ε θπζηθή παξνπζία ηνπ πνιίηε. Δληνχηνηο, ε δπλακηθή αμηνπνίεζε ησλ ΣΠΔ κπνξεί λα νδεγήζεη ζηε δεκηνπξγία κηαο ζεκαληηθήο πξνζηηζέκελεο αμίαο κε φξνπο απνδνηηθφηεηαο θαη απνηειεζκαηηθφηεηαο. Δλδεηθηηθά αλαθέξνληαη νη ηνκείο ηεο δεκφζηαο αζθάιεηαο, ηεο θνηλσληθήο πξφλνηαο θαη ηεο πγεηνλνκηθήο πεξίζαιςεο, ηεο εθπαίδεπζεο, ηεο πξνζηαζίαο ηνπ πεξηβάιινληνο θαη ηεο πνιηηηζηηθήο θιεξνλνκηάο, πνπ κπνξνχλ ζε ζεκαληηθφ βαζκφ λα ππνζηεξηρζνχλ απφ ηηο ςεθηαθέο ηερλνινγίεο θαη ηελ παξνρή εμ απνζηάζεσο ππεξεζηψλ. Αλεμάξηεηα απφ ηελ θαηεχζπλζε ησλ ζεζκηθψλ κεηαξξπζκίζεσλ ζηνλ εθάζηνηε θξαηηθφ ηνκέα, έλα ηδηαίηεξα ζεκαληηθφ δήηεκα πνπ ε κειινληηθή δηαθπβέξλεζε ζα πξέπεη λα αληηκεησπίζεη είλαη ε δηαρείξηζε ησλ δηα-νξγαλσζηαθψλ δηθηχσλ. ην ζεκείν απηφ ε παξέκβαζε ησλ ΣΠΔ κπνξεί λα απνδεηρζεί θαηαιπηηθή. Μηα επίζεο ζεκαληηθή πιεπξά ηεο ζχγρξνλεο κνξθήο δηαθπβέξλεζεο είλαη ν πνιπεπίπεδνο θαη πνιπθεληξηθφο ηεο ραξαθηήξαο. Ηδηαίηεξα, φζνλ αθνξά ην ζεζκφ ηεο ΔΔ, ζα πξέπεη λα αλαθεξζεί φηη, ζχκθσλα κε ηελ αξρή ηεο επηθνπξηθφηεηαο, ηα πεξηζζφηεξα θξάηε-κέιε είλαη παξαδνζηαθά νκνζπνλδηαθά θξάηε ή πξψελ ελψζεηο θξαηψλ πνπ έρνπλ εληαρζεί ζε κηα δηαδηθαζία νκνζπνλδηνπνίεζεο, ή κεγάιεο θιίκαθαο πεξηθεξεηνπνίεζεο θαη απνθέληξσζεο-έλα θαηλφκελν πνπ ζπρλά απνθαιείηαη «λενθεληεξαιηζκφο». ην πιαίζην ηνπ πξναλαθεξζέληνο θνηλσληθν-πνιηηηθνχ πιαηζίνπ, ν κφλνο ηξφπνο γηα ηελ απνθπγή αιιεινεπηθαιχςεσλ, αζπλεπεηψλ θαη αληηθάζεσλ ζηε ράξαμε δεκφζησλ πνιηηηθψλ είλαη ε πξνψζεζε ηνπ «ζπλεξγαηηθνχ θεληεξαιηζκνχ» ή ηεο «ζπλεξγαηηθήο δηαθπβέξλεζεο» πνπ ζα εμαζθαιίζεη έλα ζηαζεξφ ζπληνληζκφ κεηαμχ φισλ ησλ επηπέδσλ ηεο θπβέξλεζεο. Καη ζε απηήλ ηελ πεξίπησζε, ε επαλάζηαζε ηεο πιεξνθνξηθήο κπνξεί λα θαζνξίζεη ηηο εμειίμεηο. Όιεο απηέο νη εμειίμεηο δεκηνπξγνχλ ηελ αλάγθε γηα ηελ αλάπηπμε νξακάησλ θαη ζηξαηεγηθψλ πνπ κέρξη ζηηγκήο θαίλεηαη λα απνπζηάδνπλ απφ ηε δεκφζηα ζπδήηεζε γχξσ απφ ηελ Ζιεθηξνληθή Γηαθπβέξλεζε. Απιέο αλαθνξέο ζηηο παξνχζεο

43 θαη κειινληηθέο δπλαηφηεηεο ηεο ηερλνινγίαο απνηεινχλ επηθαλεηαθά θαη αλεπαξθή εξείζκαηα γηα ηέηνηνπ είδνπο ζηξαηεγηθέο. 2.7 Ζ νινθιήξσζε ηνπ egovernment: κηα πνιηηηθή eπαλάζηαζε; Ζ χπαξμε ελφο νξάκαηνο πνπ ζα ζπλδέεη ηελ Ζιεθηξνληθή Γηαθπβέξλεζε θαη ηα ξηδνζπαζηηθά ζηνηρεία ηεο κε κηα ζχγρξνλε κνξθή δεκφζηαο δηαθπβέξλεζεο θαη ηνπο βαζηθνχο ηεο ζεζκνχο, δελ ζα πξέπεη λα εζηηάδεη ζηα εκθαλή επηηεχγκαηα ηεο ηερλνινγίαο, φπσο είλαη ε δεκηνπξγία ελεκεξσηηθψλ δηαδηθηπαθψλ ηφπσλ θαη ειεθηξνληθψλ ππιψλ γηα ηελ εμππεξέηεζε ηνπ πνιίηε, αιιά λα επηθεληξψλεηαη ζηηο βαζχηεξεο πιεπξέο ηνπ «παγφβνπλνπ». Οη ηειεπηαίεο ζρεηίδνληαη κε ηελ ελνπνίεζε ησλ δηνηθεηηθψλ δηαδηθαζηψλ θαη ηε δεκηνπξγία εζσηεξηθψλ θαη εμσηεξηθψλ δηθηχσλ ζπλεξγαζίαο πνπ ζα εμαζθαιίζνπλ ηε βησζηκφηεηα ησλ πξσηνβνπιηψλ ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο. Απψηεξνο ζηφρνο είλαη ε ελνπνίεζε ησλ ελδηάκεζσλ δηαδηθαζηψλ πνπ δηαπεξλνχλ ηα νξγαλσηηθά φξηα θαη ε παξνρή νινθιεξσκέλσλ ηειηθψλ πξντφλησλ αλεμάξηεηα απφ ηελ εζσηεξηθή νξγάλσζε ησλ ππεξεζηψλ. Σν ζηάδην απηφ αλαθέξεηαη πνιιέο θνξέο σο ε δηνίθεζε «ρσξίο ξαθέο» θαη είλαη ίζσο ην δπζθνιφηεξν πέξαζκα απφ ηελ παξαδνζηαθή ζηελ ειεθηξνληθή δηνίθεζε. ηα ζρήκαηα πνπ αθνινπζνχλ απεηθνλίδεηαη ε ελνπνίεζε ησλ δεκφζησλ ππεξεζηψλ κέζσ ηεο δεκηνπξγίαο ελφο Γηθηχνπ πλεξγαζίαο θαζψο θαη ε δπλαηφηεηα παξνρήο νινθιεξσκέλσλ «εηθνληθψλ» ππεξεζηψλ κέζσ ηεο πηνζέηεζεο ηεο πξνζέγγηζεο «ησλ ζεκαληηθψλ γεγνλφησλ». Πην ζπγθεθξηκέλα, ην πξψην ζρήκα πεξηγξάθεη ηελ αξρηηεθηνληθή κηαο δηαδηθηπαθήο πχιεο γηα ηελ παξνρή κηαο νινθιεξσκέλεο λνεηήο ππεξεζίαο («ην απηνθίλεην»), ελψ ην δεχηεξν ζρεδηάγξακκα απεηθνλίδεη ηελ απαξαίηεηε δηθηχσζε ησλ ζπλαξκφδησλ θνξέσλ πνπ ζα ππνζηεξίμνπλ ηηο ζπλαθείο δηαδηθαζίεο κε απψηεξν ζηφρν (ζρήκα 7[ζρήκα3]) ηε δεκηνπξγία ελφο εληαίνπ ζεκείνπ πξφζβαζεο γηα ηελ παξνρή νπνηαζδήπνηε πιεξνθνξίαο θαη ππεξεζίαο πνπ αθνξά ηελ θαζεκεξηλή δσή ηνπ πνιίηε(life event approach)

44 Εφορία Υπουργείο Εσωτερικών Υπουργείο Μεταφορών Δικαστήρια Υπουργείο Δικαιοσύνης Δήμος Τελωνείο Εισαγωγέας Κατασκευαστής Το Αυτοκίνητο Το Σπίτι Το Σχολείο Η Υγεία Η Επιχείρηση Οι Διακοπές Η Εργασία Ο Νόμος Ο Γάμος Εφορία Ασφαλιστικές Υπουργείο Μεταφορών Δικαστήρια Υπουργείο Δικαιοσύνης Δήμος Τελωνείο Εισαγωγέας Κατασκευαστής Η Αρχιτεκτονική μιας Πύλης Το Αυτοκίνητο Ολοκληρωμένη Νοητή Υπηρεσία Αγορά Αυτοκινήτου Άδεια οδήγησης Άδεια κυκλοφορίας Ασφάλεια Point System Κλήσεις Τέλη Κυκλοφορίας Κλοπή Φυσικές Υπηρεσίες Άλλοι φορείς Σρήκα 1 Σρήκα 2 Η Αρχιτεκτονική μιας Πύλης Τυποποιημένες Συνδέσεις σε Υπηρεσίες Το Δίκτυο Συνεργασίας της Κυβέρνησης Κατάλογος Υπηρεσιών Διαχείριση Ασφάλειας & Πιστοποίηση Ταυτότητας Δρομολόγηση Εργασιών Κοινό Λεξικό Δεδομένων & Σχήμα XML Δρομολόγηση XML / Μετάφραση Προσαρμογή Εφαρμογών Σρήκα 3 Σρήκα 7: Ζ ελνπνίεζε ηεο Γεκφζηαο Γηνίθεζεο Πεγή: Microsoft Government Conference 2002 Όπσο θαηαδεηθλχεηαη απφ ηελ παξαπάλσ απεηθφληζε, ε ελνπνίεζε ηεο Γεκφζηαο Γηνίθεζεο κπνξεί εχθνια λα επηηεπρζεί κέζσ ηεο ρξήζεο δηεζλψλ standards (Internet, web browsers) θαζψο θαη λέσλ ηερλνινγηψλ (γιψζζα XML-Extensible Markup Language, ηερλνινγία SOAP-Simple Object Access Protocol θαη UDDI- Universal Description, Discovery and Integration). Χζηφζν, ε νινθιήξσζε ηνπ egovernment δελ είλαη κφλν έλα δήηεκα ηερλνινγηθφ. Ζ επηδησθφκελε αλαδηνξγάλσζε δελ ζα πξνθχςεη απηφκαηα κέζσ ηεο εηζαγσγήο ηερληθψλ πξνηχπσλ ελνπνίεζεο ηνπ front office (π.ρ.ειεθηξνληθέο πχιεο) θαη ηνπ back office (π.ρ. ζπζηήκαηα Enterpise Application Integration-Οινθιήξσζεο Δπηρεηξεζηαθψλ Δθαξκνγψλ). Πεξαηηέξσ δνκηθέο αιιαγέο είλαη απαξαίηεηεο, ζχκθσλα κε ηηο αξρέο ηεο ρξεζηήο δηαθπβέξλεζεο θαη άιισλ επηζπκεηψλ απνηειεζκάησλ

45 Πην ζπγθεθξηκέλα, ην κνληέιν ηεο ελνπνηεκέλεο Ζιεθηξνληθήο Γηαθπβέξλεζεο, πξνθεηκέλνπ λα αλαπηπρζεί κε αληαπνθξηηηθφ θαη βηψζηκν ηξφπν, ζα πξέπεη λα αληηκεησπίζεη ηηο αθφινπζεο πξνθιήζεηο: Ζ δηνίθεζε «ρσξίο ζηεγαλά» ζα πξέπεη λα γίλεη πξαγκαηηθφηεηα Οη κε-ζπλεξγαηηθέο ηαθηηθέο ζα πξέπεη λα αληηθαηαζηαζνχλ απφ ζηξαηεγηθέο ζπλέξγηαο θαη ν αληαγσληζκφο λα ζπλππάξμεη κε ηε ζπλεξγαζία Σα δίθηπα ησλ δεκφζησλ νξγαληζκψλ πνπ ζα πξέπεη λα ζπλεξγαζηνχλ γηα ηελ παξνρή δεκφζησλ ππεξεζηψλ θαη αγαζψλ, ζα πξέπεη λα βαζηζηνχλ ζε λένπο ηξφπνπο δηνίθεζεο. Σν Γεκφζην Μάλαηδκελη ζα πξέπεη λα εμειηρζεί κέζσ λέσλ κνξθψλ δηαρείξηζεο δηνηθεηηθψλ δηθηχσλ, ζην πιαίζην ησλ νπνίσλ νη δηανξγαλσζηαθέο ζρέζεηο παίδνπλ θεληξηθφ ξφιν. Μηα ζεκαληηθή, ηέινο, πξφθιεζε είλαη ε χπαξμε ελφο απμεκέλνπ βαζκνχ εκπηζηνζχλεο πνπ απαηηεί φρη κφλν έλα ηθαλνπνηεηηθφ επίπεδν πξνζηαζίαο ηεο ηδησηηθφηεηαο, αιιά επίζεο ηελ χπαξμε κηαο αλνηθηήο θαη απνηειεζκαηηθήο θπβέξλεζεο. Ζ ηειεπηαία ζα εμαζθαιίδεη ζηνπο πνιίηεο έλα ζεκαληηθφ βαζκφ ειεχζεξεο πξφζβαζεο ζηηο πιεξνθνξίεο ηνπ δεκφζηνπ ηνκέα θαη εηδηθφηεξα ζηα πξνζσπηθά δεδνκέλα πνπ είλαη απνζεθεπκέλα ζηηο δηάθνξεο βάζεηο δεδνκέλσλ. Ζ ειεπζεξία πξφζβαζεο ζα πξέπεη λα ζπλδπαζηεί κε ηελ επίηεπμε ηεο απνδνηηθφηεηαο, ηεο απνηειεζκαηηθφηεηαο θαη άιισλ αξρψλ ηεο ρξεζηήο δηαθπβέξλεζεο. Δίλαη πξνθαλέο φηη ε ελνπνηεκέλε Ζιεθηξνληθή Γηαθπβέξλεζε δηαλνίγεη ζεκαληηθέο πξννπηηθέο ζην πιαίζην ελφο δηαθνξνπνηεκέλνπ πεξηβάιινληνο δεκφζησλ ζεζκψλ θαη νξγαληζκψλ. Οη πξνζπάζεηεο γηα ηνλ αλαζρεδηαζκφ δεκφζησλ ππεξεζηψλ, δηαδηθαζηψλ, ηξφπσλ ζπλεξγαζίαο θαη δηαρείξηζεο γλψζεο νδεγνχλ αλαπφθεπθηα ζε κηα αλαζεψξεζε ησλ ζεζκηθψλ δνκψλ ηεο θπβέξλεζεο πνπ ζπλεπάγεηαη κηα νπζηαζηηθή κείσζε ηεο δηαξθψο απμαλφκελεο πνιππινθφηεηαο ηνπ δεκφζηνπ ηνκέα. Ζ θαηαλνκή ησλ αξκνδηνηήησλ κεηαμχ δηαθνξεηηθψλ επηπέδσλ θπβέξλεζεο θαη δηνίθεζεο ππήξμε κηα πάγηα ηαθηηθή πνπ επηθξάηεζε γηα κεγάιν ρξνληθφ δηάζηεκα. Αληαλαθιά, αθελφο, ζεκαληηθνχο θνηλσληθν-πνιηηηθνχο ζπκβηβαζκνχο θαη ηηο δνκέο ησλ ηνκέσλ πνιηηηθήο θαη, αθεηέξνπ, ηνπο πεξηνξηζκνχο πνπ νη παξαδνζηαθνί, αλαρξνληζηηθνί ηξφπνη εξγαζίαο αζθνχζαλ ζηελ θξαηηθή κεραλή. Αλ θαη νη πξψηνη παξάγνληεο ζα εμαθνινπζήζνπλ λα αζθνχλ επηξξνή, νη πεξηνξηζκνί πνπ έρνπλ λα θάλνπλ κε ηελ απνπζία ζχγρξνλσλ δηνηθεηηθψλ εξγαιείσλ ζα εθιείςνπλ πξννδεπηηθά

46 Σερλνινγηθή θαη Οξγαλσηηθή Πνιππινθφηεηα Απιή χλζεηε θαζψο ε Ζιεθηξνληθή Γηαθπβέξλεζε πεξλά ζηηο επφκελεο, πεξηζζφηεξν απαηηεηηθέο θάζεηο αλάπηπμήο ηεο. Οξηδφληηα Δλνπνίεζε Κάζεηε Δλνπνίεζε πλαιιαγή επηθνηλσλία πιεξνθφξεζε ζπνξαδηθή Δλνπνίεζε νινθιεξσκέλε Σρήκα 8: Οη δηαζηάζεηο θαη ηα ζηάδηα αλάπηπμεο ηεο Ζιεθηξνληθήο Γηαθπβέξλεζεο 41 Οη λένη ζεζκηθνί ζρεκαηηζκνί ζα απνθηήζνπλ ελ θαηξψ ηελ απαηηνχκελε απνδνρή, αλ θαη δελ είλαη αθφκα εκθαλέο πνηα κνξθή ζα πάξνπλ. Χζηφζν, είλαη πιένλ ηδηαίηεξα πηζαλφ φηη νη έλλνηεο ηεο δηνηθεηηθήο δηθαηνδνζίαο θαη ηνπ «εδαθηθνχ ζηάηνπο» ηεο δεκφζηαο δηνίθεζεο ζα επαλαπξνζδηνξηζηνχλ ζην πξνζερέο κέιινλ. Θα είλαη ε πξψηε θνξά πνπ ε επίδξαζε ησλ αιιαγψλ ζην ηερλνινγηθφ επίπεδν δελ ζα πεξηνξηζηεί ζην νξγαλσηηθφ επίπεδν, αιιά ζα επεθηαζεί θαη ζην πνιηηηθφ, δειαδή ζε επίπεδν νξάκαηνο θαη απνζηνιήο. 41 Κάζεηε ελνπνίεζε: ζχλδεζε ηνπηθψλ ζπζηεκάησλ κε ζπζηήκαηα αλψηεξνπ δηνηθεηηθνχ επηπέδνπ κε παξφκνηεο ιεηηνπξγίεο Οξηδφληηα ελνπνίεζε: ζπζηήκαηα πνπ αλήθνπλ ζην ίδην δηνηθεηηθφ επίπεδν αιιά έρνπλ δηαθνξεηηθέο ιεηηνπξγίεο-αξκνδηφηεηεο, δεκηνπξγία ειεθηξνληθψλ θαηαζηεκάησλ κηαο ζηάζεο(one-stop-shopping)

47 Πνιηηηθό επίπεδν Οξγαλσηηθό επίπεδν Τερλνινγηθό επίπεδν (Όξακα-Απνζηνιή) (Γηνίθεζε) (Τερλνινγία) Σρήκα 9: Ζ επίδξαζε ησλ ΣΠΔ ζηε Γεκφζηα Γηνίθεζε Πεγή: Peristeras V., Tsekos Th., Tarabanis K.: Analyzing E-Government As A Paradigm Shift, UNTC Occasional Papers Series, No 1, 2002, ζει. 11 ην πιαίζην απηφ, ε ηερλνινγηθή θαηλνηνκία δελ κπνξεί πιένλ λα ζεσξεζεί νχηε σο ππνπξντφλ ηεο παξαγσγηθήο δηαδηθαζίαο νχηε θαλ σο εξγαιείν γηα ηελ αλαδηνξγάλσζε ησλ δηνηθεηηθψλ δηαδηθαζηψλ, αιιά σο θαηαιχηεο γηα κηα πνιπδηάζηαηε θαη απξφβιεπηε θνηλσληθή αιιαγή. Μέρξη ηψξα, ηα δηαξθψο εμειηζζφκελα πιεξνθνξηαθά ζπζηήκαηα επηδξνχζαλ ζηνλ ηξφπν κε ηνλ νπνίν νη δεκφζηεο δηνηθήζεηο ιεηηνπξγνχζαλ (ΠΧ), αιιά φρη ζην ίδην ην ηειηθφ πξντφλ (ΣΗ). Μφλν ην πνιηηηθφ επίπεδν είρε ηελ απαξαίηεηε λνκηκνπνίεζε λα ζίμεη ην ζπγθεθξηκέλν δήηεκα θαη ε επηξξνή απφ ην ηερλνινγηθφ ζην πνιηηηθφ επίπεδν ήηαλ ακπδξή. Καζψο, φκσο, ε ινγηθή θαη νη αξρέο ηεο Ζιεθηξνληθήο Γηαθπβέξλεζεο δηεηζδχνπλ ζε θάζε ζεκαληηθή πιεπξά ηεο θνηλσληθήο θαη νηθνλνκηθήο δσήο, πξνθαιψληαο αιιεπάιιειεο αλαηαξάμεηο ζην ζχλνιν ηεο δεκφζηαο ζθαίξαο, γηα πξψηε θνξά νη αιιαγέο απηέο αγγίδνπλ ην αλψηεξν επίπεδν ηνπ πνιηηηθνχ ζπζηήκαηνο θαη εμεηάδνπλ ηελ ίδηα ηε ιεηηνπξγία ηνπ Κξάηνπο. ην ζηάδην απηφ ηεο «ζπλνιηθήο επαλίδξπζεο» ηεο δεκφζηαο ζθαίξαο, νη δεκφζηεο δηνηθήζεηο θαινχληαη λα αλαζεσξήζνπλ ΣΗ θαη ΓΗΑΣΗ ην παξάγνπλ, νδεγψληαο ζε κηα αιιαγή φρη κφλν ηνπ δηνηθεηηθνχ-νξγαλσηηθνχ αιιά θαη ηνπ πνιηηηθνχ παξαδείγκαηνο. πλνςίδνληαο, νη αλαδπφκελεο ηερλνινγίεο θαίλεηαη λα επεξεάδνπλ κε ξηδνζπαζηηθφ ηξφπν ηνπο δεκφζηνπο νξγαληζκνχο φρη κφλν κέζσ ηεο αλαδηνξγάλσζεο ησλ ηζρπνπζψλ δηαδηθαζηψλ θαη δνκψλ, αιιά επίζεο κέζσ ηεο πξφθιεζεο ζεκειησδψλ αιιαγψλ ζην ζηξαηεγηθφ ξφιν ηνπ Κξάηνπο. Ζ επίδξαζε ησλ αιιαγψλ απηψλ είλαη ηφζν κεγάιε ψζηε λα νδεγνχκαζηε ζε κηα αλαζεψξεζε ησλ ηειηθψλ πξντφλησλ πνπ νη δεκφζηεο δηνηθήζεηο ζα πξέπεη λα παξάγνπλ θαη ηνπ είδνπο ησλ αιιεινζπζρεηίζεσλ ζα πξέπεη λα δηαηεξνχλ κε ηελ θνηλσλία ησλ πνιηηψλ, ψζηε λα αληαπνθξηζνχλ ζηηο νπζηψδεηο θνηλσληθέο ηνπο ιεηηνπξγίεο

48 Αμία ππνδνκήο Έλλααξξμμεε 1 ν βήκα Δλεκέξσζε κέζσ Γηαδηθηχνπ Απιέο ζπλαιιαγέο Πεξηνξηζκέλε ηερληθή πνιππινθφηεηα Βεειιηηί ίσζζεε 2 ν βήκα Πεξηζζφηεξν εμειηγκέλνη δηαδηθηπαθνί ηφπνη Πεξηπινθφηεξεο ζπλαιιαγέο Αξρηθή ζπλεξγαζία Απμαλφκελε ηερληθή πνιππινθφηεηα Πεξίπινθεο αιιειεπηδξάζεηο κεηαμχ πνιηηψλεπηρεηξήζεσλ Πεειιααηηνν- - Μεεηηααζζρρεεκκααηηη ηζζκκόόοο 4 θθεελληηξξη ηθθόόηηεεηηαα 3 ν βήκα Αλαδηνξγάλσζε επηρεηξεκαηηθψλ δηαδηθαζηψλ Δλνπνηεκέλα ζπζηήκαηα Βειηησκέλε ζπλεξγαζία Πεξίπινθε ηερληθή αξρηηεθηνληθή 4 ν βήκα «πξνζαξκφζηκε» δηαθπβέξλεζε Φνξέαο παξνρήο γλψζεο Ηδηαίηεξα πεξίπινθα ζπζηήκαηα 42 Πνιππινθόηεηα ππνδνκήο Σρήκα 10: Ζ εμέιημε ηεο Γηαθπβέξλεζεο Πεγή: e-government strategy and solutions team ΗΒΜ sector: e-government futures: government and technology into the new century, e-government futures, September Ζ Δπξσπατθή Ζιεθηξνληθή Γηαθπβέξλεζε: Μεηαμύ Οξάκαηνο θαη Πξαγκαηηθόηεηαο 3.1 Ζ Γεκόζηα Γηνίθεζε ζηελ «Ζιεθηξνληθή Δπξώπε» Ζ κεηαηφπηζε ηνπ θέληξνπ βάξνπο, ζε επξσπατθή θιίκαθα, πξνο ηελ θνηλσλία ηεο πιεξνθνξίαο θαη ηελ νηθνλνκία κε γλσζηνινγηθφ ππφβαζξν νδήγεζε ζε κία δηαθνξεηηθή ζχιιεςε ηνπ δεκφζηνπ ηνκέα, εκπλεπζκέλε θπξίσο απφ ηηο δπλαηφηεηεο ησλ ςεθηαθψλ ηερλνινγηψλ. Γη απηφ, άιισζηε θαη ε εθαξκνγή πξαθηηθψλ e- government ζε επίπεδν ΔΔ δελ απνηειεί κηα πεξηζηαζηαθή επηδίσμε ησλ επηκέξνπο θξαηψλ, αιιά, αληίζεηα ζπληζηά κηα ζπζηεκαηηθή πξνζπάζεηα Η πξσηνβνπιία eeurope 2002 Τνλ Γεθέκβξην ηνπ 1999, ε Δπξσπατθή Δπηηξνπή εηζήγαγε κία λέα πξσηνβνπιία κε ηίηιν «Ζιεθηξνληθή Δπξψπε- Ζ Κνηλσλία ηεο Πιεξνθνξίαο γηα φινπο» 43. Ζ ζπγθεθξηκέλε πξσηνβνπιία ζηφρεπε λα δψζεη λέα ψζεζε ζηελ πνιηηηθή πνπ εθάξκνδε ε ΔΔ ζηα ζέκαηα ηεο θνηλσλίαο ηεο πιεξνθνξίαο ζπκπεξηιακβαλνκέλεο θαη ηεο ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο θαη έλα λέν φξακα πνπ 42 Ζ ηέηαξηε θάζε αθνξά ζηνλ πξναλαθεξζέληα επαλαπξνζδηνξηζκφ ησλ βαζηθψλ ξφισλ ηνπ θξάηνπο θαη ησλ κεζφδσλ πνπ ρξεζηκνπνηεί, θαζψο εμεηάδεη θαη κεηαζρεκαηίδεη ηνλ ηξφπν κε ηνλ νπνίν εθρσξεί αξκνδηφηεηεο-αμηνινγψληαο θαη θαηαλνψληαο ηελ αμία ηνπο- ζε θξαηηθνχο εηαίξνπο. 43 Δπξσπατθή Δπηηξνπή:«eEurope, Κνηλσλία ησλ Πιεξνθνξηψλ γηα φινπο», Αλαθνίλσζε ζρεηηθά κε πξσηνβνπιία ηεο Δπηηξνπήο γηα ην έθηαθην Δπξσπατθφ πκβνχιην ηεο Ληζζαβφλαο, 23 θαη 24 Μαξηίνπ 2000, COM(1999) 687 final

49 λα αληηθαηνπηξίδεη ηηο λέεο ζπλζήθεο. 44 Ζ ζπγθεθξηκέλε πξσηνβνπιία έγηλε επλντθά απνδεθηή απφ ην Δπξσπατθφ πκβνχιην Κνξπθήο ηεο Ληζζαβφλαο, ην νπνίν θαζφξηζε ηνλ Μάξηην ηνπ 2000 ην ζηξαηεγηθφ ζηφρν ηεο Έλσζεο γηα ηελ επφκελε δεθαεηία: «λα θαηαζηεί ε αληαγσληζηηθφηεξε θαη δπλακηθφηεξε νηθνλνκία ηεο γλψζεο αλά ηελ πθήιην ηθαλή γηα βηψζηκε νηθνλνκηθή αλάπηπμε κε πεξηζζφηεξεο θαη θαιχηεξεο ζέζεηο εξγαζίαο θαη κε κεγαιχηεξε θνηλσληθή ζπλνρή» 45. Γηα ηελ επίηεπμε ηνπ παξαπάλσ ζηφρνπ, ην Δπξσπατθφ πκβνχιην δήηεζε απφ ην πκβνχιην θαη ηελ Δπηηξνπή λα εθπνλήζνπλ νινθιεξσκέλν πξφγξακκα δξάζεο 46 γηα κηα ειεθηξνληθή Δπξψπε (eeurope Action Plan) ην νπνίν ηειηθά εγθξίζεθε ζηε χλνδν Κνξπθήο ηεο Feira, ηνλ Ηνύλην ηνπ Σν Δπξσπατθφ πκβνχιην ηεο Ληζζαβφλαο, αλαγλσξίδνληαο ηε ζεκαζία ηεο πξφζβαζεο ζηελ πιεξνθφξεζε γηα ηε κεηάβαζε ζε κηα αληαγσληζηηθή θαη δπλακηθή νηθνλνκία, δήηεζε απφ ηηο δεκφζηεο δηνηθήζεηο λα θαηαβάιινπλ πξνζπάζεηεο ζε φια ηα επίπεδα γηα εθκεηάιιεπζε ησλ λέσλ ηερλνινγηψλ, γηα ηε κεγαιχηεξε δπλαηή πξφζβαζε ζηηο πιεξνθνξίεο θαη απφ ηα θξάηε κέιε λα εμαζθαιίζνπλ, έσο ην 2003, γεληθεπκέλε ειεθηξνληθή πξφζβαζε ζηηο ζεκαληηθφηεξεο βαζηθέο δεκφζηεο ππεξεζίεο. ην ζρέδην δξάζεο «eeurope 2002, Κνηλσλία πιεξνθνξηψλ γηα φινπο», ην «ειεθηξνληθφ θξάηνο» παξνπζηάδεηαη, αθελφο, σο εξγαιείν κεηαζρεκαηηζκνύ ηεο παιαηάο νξγάλσζεο ηνπ δεκνζίνπ ηνκέα κε ζεκαληηθά νθέιε (βειηίσζε ηεο απφδνζεο, πεξηνξηζκφο ηνπ θφζηνπο, αχμεζε ηεο δηαθάλεηαο, επηηάρπλζε ησλ ζπλήζσλ δηνηθεηηθψλ δηαδηθαζηψλ) γηα πνιίηεο θαη επηρεηξήζεηο θαη, αθεηέξνπ, σο κέζν επηηάρπλζεο ηεο κεηάβαζεο πξνο ηελ θνηλσλία ησλ πιεξνθνξηψλ κέζα απφ ηελ ελίζρπζε ησλ ζεκαληηθφηεξσλ δηαδηθπαθψλ ππεξεζηψλ θαη ηε δπλαηφηεηα γεληθεπκέλεο πξφζβαζεο ησλ πνιηηψλ ζε απηέο. 44 Ήδε απφ ηα πξψηα βήκαηα ηεο πξσηνβνπιίαο γηα ηελ «ειεθηξνληθή Δπξψπε», έλαο απφ ηνπο δέθα ηνκείο πξνηεξαηνηήησλ ζηνπο νπνίνπο επηθεληξψλεηαη ε Δπξσπατθή Δπηηξνπή είλαη «ε θπβέξλεζε ζε απεπζείαο ζχλδεζε». Ζ Δπηηξνπή ηνλίδεη ηα νθέιε πνπ πξνθχπηνπλ, ηφζν γηα ηνπο επξσπαίνπο πνιίηεο φζν θαη γηα ηηο επηρεηξήζεηο, απφ ηελ θαιχηεξε θαη επθνιφηεξε πξφζβαζε ζε πιεξνθνξίεο ηνπ δεκφζηνπ ηνκέα θαη ζέηεη σο ζηφρν ηελ παξνρή ζηνπο πνιίηεο απεπζείαο ειεθηξνληθήο (επηγξακκηθήο) πξφζβαζεο ζε πιεξνθνξίεο θπβεξλεηηθψλ ππεξεζηψλ, ηνπιάρηζηνλ 4 ηχπσλ : πιεξνθνξίεο λνκηθνχ θαη δηνηθεηηθνχ ραξαθηήξα, πνιηηηζηηθέο πιεξνθνξίεο, πεξηβαιινληηθέο πιεξνθνξίεο θαη δεδνκέλα ζπλζεθψλ θίλεζεο θαη θπθινθνξηαθήο ζπκθφξεζεο ζε πξαγκαηηθφ ρξφλν. Πέξαλ ηεο απιήο δεκνζίεπζεο πιεξνθνξηψλ, ηίζεληαη αθφκε νη ζηφρνη αθελφο ηεο ειεθηξνληθήο δηαβνχιεπζεο θαη αλάδξαζεο ζε ζεκαληηθέο πνιηηηθέο πξσηνβνπιίεο θαη αθεηέξνπ ηεο ακθίδξνκεο ειεθηξνληθήο πξφζβαζεο γηα βαζηθέο ελέξγεηεο φπσο θνξνινγηθά έληππα θαη αηηήζεηο ρξεκαηνδφηεζεο. Βι. Δπξσπατθή Δπηηξνπή, COM(1999) 687 final 45 Δπξσπατθφ πκβνχιην ηεο Ληζζαβφλαο(23-24/3/2000):«πκπεξάζκαηα ηεο Πξνεδξίαο», Γειηίν Σχπνπ,Doc/00/8 46 πκβνχιην ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο, Δπηηξνπή ησλ Δπξσπατθψλ Κνηλνηήησλ:«eEurope 2002, Κνηλσλία ησλ Πιεξνθνξηψλ γηα φινπο», ρέδην δξάζεο γηα ην Δπξσπατθφ πκβνχιην ηεο Feira (19-20/6/2000),

50 χκθσλα κε ηελ Δπξσπατθή Δπηηξνπή, ν ζηφρνο ηεο ειεθηξνληθήο πξφζβαζεο ζε πιεξνθνξίεο θαη ππεξεζίεο δεκφζηνπ ηνκέα θαη, ζπλαθφινπζα, ν απψηεξνο ζηφρνο ηεο βειηίσζεο ηεο απφδνζεο ηνπ δεκφζηνπ ηνκέα, δελ αθνξά απνθιεηζηηθά ηελ εχθνιε πξφζβαζε ησλ πνιηηψλ ζε βαζηθά δεκφζηα δεδνκέλα. Παξάιιεια, απαηηεί αλαδηακφξθσζε ηεο εζσηεξηθήο αλαδηνξγάλσζεο ηνπ δεκφζηνπ ηνκέα θαη ησλ ειεθηξνληθψλ αληαιιαγψλ κεηαμχ δηαθφξσλ ππεξεζηψλ 47 (θαη, ζπλεπψο, ηελ αλάπηπμε πιεξνθνξηαθψλ ζπζηεκάησλ Α2Α-Administration to Administration, ήηνη Γεκφζηα Γηνίθεζε πξνο Γεκφζηα Γηνίθεζε). Ζ πινπνίεζε ηνπ πξνγξάκκαηνο δξάζεο βαζίζηεθε ζηε ζπγθξηηηθή αμηνιφγεζε ησλ εζληθψλ ξπζκψλ πξνφδνπ θαηά ηελ επίηεπμε ησλ ζηφρσλ ηεο Ζιεθηξνληθήο Δπξψπεο. Πην ζπγθεθξηκέλα, ην πκβνχιην (Council), ζηηο 30/11/2000 φξηζε 23 δείθηεο πξνφδνπ 48. Έλαο απφ απηνχο είλαη ν βαζκφο αλάπηπμεο ηεο Ζιεθηξνληθήο Γεκφζηαο Γηνίθεζεο. Ο ζπγθεθξηκέλνο δείθηεο αθνξά ηε ζπγθξηηηθή αμηνιφγεζε αλάπηπμεο 20 βαζηθψλ ειεθηξνληθψλ δεκφζησλ ππεξεζηψλ, 12 γηα ηνπο πνιίηεο θαη 8 γηα ηηο επηρεηξήζεηο 49 : Πίλαθαο 5: Οη βαζηθέο ειεθηξνληθέο δεκφζηεο ππεξεζίεο γηα ηνπο πνιίηεο 1. Τπνβνιή Γήισζεο Φνξνινγίαο Δηζνδήκαηνο εξγαδφκελνπ θαη Δθθαζαξηζηηθφ 2. Αλαδήηεζε Δξγαζίαο ζηα αξρεία θξαηηθψλ νξγαληζκψλ απαζρφιεζεο 3. Αίηεζε γηα θνηλσληθφ επίδνκα(αλεξγίαο, παηδηψλ, ζπνπδψλ, βαζηθήο θάιπςεο πγείαο 4. Έθδνζε Βαζηθψλ Πξνζσπηθψλ Πηζηνπνηεηηθψλ:Γηαβαηεξίνπ-Άδεηαο νδήγεζεο 5. Δγγξαθή Απηνθηλήηνπ 6. Άδεηα αλέγεξζεο-επέθηαζεο-επηζθεπήο νηθνδνκήο 7. Γήισζε ζηελ αζηπλνκία π.ρ. Κινπήο 8. Αλαδήηεζε ζε θαηαιφγνπο Γεκφζησλ Βηβιηνζεθψλ 9. Έθδνζε πηζηνπνηεηηθψλ γέλλεζεο-γάκνπ 10. Δγγξαθή ζε Παλεπηζηήκην 11. Γήισζε αιιαγήο Γηεχζπλζεο 12. Τπεξεζίεο Τγείαο-Κιείζηκν ξαληεβνχ ζε Ννζνθνκείν 47 Γηα ην ιφγν απηφ, κία βαζηθή δξάζε πνπ πηνζεηήζεθε ζην πιαίζην ηνπ Πξνγξάκκαηνο δξάζεο ήηαλ ε πξνψζεζε ηεο ρξήζεο ινγηζκηθνχ ειεχζεξεο πξφζβαζεο ζην δεκφζην ηνκέα θαη βέιηηζηε πξαθηηθή ειεθηξνληθνχ θξάηνπο κε αληαιιαγή εκπεηξίαο ζε θνηλνηηθή θιίκαθα (κέζσ ησλ πξνγξακκάησλ IST- Information Society Technologies θαη IDA-Interchange of Data between Administrations). Βι. Παξάξηεκα Conseil de l Union Européenne: Note de la Présidence au COREPER/CONSEIL :Liste des indicateurs d étalonnage pour le plan d action eeurope,13493/00,bruxelles 49 egovernment indicators for benchmarking eeurope, 22 February 2001, ζην: plan/egov/indexen.htm

51 Πίλαθαο 6: Οη βαζηθέο ειεθηξνληθέο δεκφζηεο ππεξεζίεο γηα ηηο επηρεηξήζεηο 1 Τπνβνιή Γήισζεο Φνξνινγίαο Δπηρείξεζεο θαη Δθθαζαξηζηηθφ 2 Τπνβνιή Γήισζεο Φφξνπ Πξνζηηζέκελεο Αμίαο θαη Δθθαζάξηζε 3 Δγγξαθή λέαο Δπηρείξεζεο 4 Τπνβνιή ζηνηρείσλ ζηελ ηαηηζηηθή Τπεξεζία 5 Δηζθνξέο Κνηλσληθήο Αζθάιηζεο Δξγαδνκέλσλ 6 Γειψζεηο ζηα Σεισλεία 7 Πεξηβαιινληηθέο άδεηεο 8 Γεκφζηεο Πξνκήζεηεο Ο βαζκφο αλάπηπμεο ησλ ππεξεζηψλ 50 απηψλ βαζίδεηαη ζε ηέζζεξα επίπεδα: Δπίπεδν 1 (ειεθηξνληθή δεκνζίεπζε ησλ πιεξνθνξηώλ): Παξνρή κέζσ Web-site Γεκφζηνπ Φνξέα φιεο ηεο απαηηνχκελεο πιεξνθφξεζεο πνπ ρξεηάδεηαη ν πνιίηεο ή ε επηρείξεζε γηα ηε ζρεηηθή δηαδηθαζία. Δπίπεδν 2 (κνλόδξνκε αιιειεπίδξαζε): Παξνρή κέζσ Web-site Γεκφζηνπ Φνξέα πέξαλ ησλ πξναλαθεξζέλησλ, θαη ησλ αλαγθαίσλ εθηππψζηκσλ θνξκψλεληχπσλ αηηήζεσλ γηα ηελ έλαξμε ηεο ζρεηηθήο δηαδηθαζίαο. Δπίπεδν 3 (ακθίδξνκε αιιειεπίδξαζε): Παξνρή κέζσ Web-site Γεκφζηνπ Φνξέα πέξαλ ησλ πξναλαθεξζέλησλ θαη «ειεθηξνληθψλ θνξκψλ» γηα ηελ έλαξμε ηεο ζρεηηθήο δηαδηθαζίαο, ηηο νπνίεο ν πνιίηεο ή ε επηρείξεζε κπνξεί ειεθηξνληθά λα ζπκπιεξψζεη θαη λα απνζηείιεη. Δπίπεδν 4 (πιήξεηο ειεθηξνληθέο ζπλαιιαγέο): Παξνρή κέζσ Web-site Γεκφζηνπ Φνξέα πέξαλ ησλ πξναλαθεξζέλησλ, ηεο δπλαηφηεηαο πιήξνπο ειεθηξνληθήο νινθιήξσζεο ηεο ππεξεζίαο. Δπίπεδν 0: Δίηε δελ ππάξρεη ειεχζεξα πξνζβάζηκν Web-site Γεκφζηνπ Φνξέα γηα ηελ ππεξεζία απηή είηε ππάξρεη αιιά δελ πιεξνί ηα θξηηήξηα θαλελφο απφ ηα παξαπάλσ επίπεδα eeurope+ : κηα πξσηνβνπιία απφ θαη γηα ηηο ππνςήθηεο ρψξεο ηελ Δπξσπατθή Τπνπξγηθή πλδηάζθεςε πνπ έιαβε ρψξα ζηε Βαξζνβία ζηηο Μαΐνπ, νη ηφηε ππνςήθηεο ρψξεο αλαγλψξηζαλ ηνπο ζηξαηεγηθνχο ζηφρνπο πνπ ζπκθσλήζεθαλ ζην Δπξσπατθφ πκβνχιην ηεο Ληζζαβφλαο θαη δεζκεχηεθαλ λα 50 Πην ζπγθεθξηκέλα, νη παξαπάλσ ππεξεζίεο είλαη ε βάζε γηα ηελ πξαγκαηνπνίεζε ηεο ζπγθξηηηθήο αμηνιφγεζεο (benchmarking). Απηφ πνπ αμηνινγείηαη είλαη (1) ην πνζνζηφ επί % ή ζηελ θιίκαθα 0-4 ησλ βαζηθψλ δεκφζησλ ππεξεζηψλ on line θαη (2) ν κέζνο βαζκφο αλάπηπμεο ησλ ππεξεζηψλ απηψλ ζηηο ρψξεο ηεο ΔΔ

52 αλαιάβνπλ ηελ πξφθιεζε πνπ έζεζαλ ηα θξάηε κέιε ηεο ΔΔ αλαπηχζζνληαο ην δηθφ ηνπο ρέδην Γξάζεο, παξφκνην κε ην eeurope ην eeurope+ 51 ην νπνίν πηνζέηεζε φινπο ηνπο ζηξαηεγηθνχο ζηφρνπο θαη ζθνπνχο ηεο πξσηνβνπιίαο eeurope, αιιά ζπκπεξηέιαβε, επίζεο, ζπγθεθξηκέλα κέηξα θαη εκεξνκελίεο-ζηφρνπο γηα θάζε ρψξα. 52 Δηδηθφηεξα, φζνλ αθνξά ηελ αλάπηπμε ηνπ egovernment, νη ππνςήθηεο ρψξεο πηνζέηεζαλ ηα αθφινπζα κέηξα: Πίλαθαο 7:Δπηγξαµµηθφ θξάηνο : ειεθηξνληθή πξφζβαζε ζε δεµφζηεο ππεξεζίεο Γξάζε Φνξείο Πξνζεζκία Βαζηθά δεµφζηα δεδνµέλα µέζσ δηθηχνπ, ζπκπεξηιαµβαλνµέλσλ λνµηθψλ, δηνηθεηηθψλ, πνιηηηζηηθψλ, πεξηβαιινληηθψλ θαη θπθινθνξηαθψλ πιεξνθνξηψλ. Τπνςήθηεο ρψξεο, Ηδησηηθφο ηνκέαο ηέινο 2002 Δμαζθάιηζε γεληθήο ειεθηξνληθήο πξφζβαζεο ζηηο θπξηφηεξεο βαζηθέο δεµφζηεο ππεξεζίεο(βι. πίλαθεο 5-6). Τπνςήθηεο ρψξεο κέζα 2003 Απινπνηεµέλεο επηγξαµµηθέο (άµεζεο δηθηπαθήο ζχλδεζεο) δηνηθεηηθέο δηαδηθαζίεο γηα επηρεηξήζεηο, π.ρ. ζπλνπηηθέο δηαδηθαζίεο ζχζηαζεο εηαηξείαο. Τπνςήθηεο ρψξεο, Δπξσπατθή Δπηηξνπή ηέινο 2002 Πξνψζεζε ηεο ρξήζεο ινγηζµηθνχ ειεχζεξεο πξφζβαζεο ζην δεµφζην ηνµέα θαη πξνψζεζε ηεο βέιηηζηεο πξαθηηθήο ειεθηξνληθνχ θξάηνπο µε αληαιιαγή εµπεηξηψλ ζε νιφθιεξε ηελ Δπξψπε. Πξναγσγή ηεο ρξεζηµνπνίεζεο ειεθηξνληθψλ ππνγξαθψλ ζην δεµφζην ηνµέα Δδξαίσζε κηαο ειεθηξνληθήο αγνξάο γηα ηελ ειεθηξνληθή δηεμαγσγή δεκφζησλ πξνκεζεηψλ Γεκηνπξγία δεκφζησλ ζεκείσλ πξφζβαζεο ζην Γηαδίθηπν ζε ρψξνπο φπσο είλαη ηα κνπζεία, νη βηβιηνζήθεο, ηα θνηλνηηθά θέληξα θ.ιπ. Τπνςήθηεο ρψξεο ηέινο 2002 Τπνςήθηεο ρψξεο ηέινο 2002 Τπνςήθηεο ρψξεο ηέινο 2003 Τπνςήθηεο ρψξεο, Ηδησηηθφο ηνκέαο ηέινο 2002 ρεηηθνί Γείθηεο Πξνφδνπ Πνζνζηφ ησλ βαζηθψλ δεκφζησλ ππεξεζηψλ πνπ είλαη δηαζέζηκεο on line Γεκφζηα ρξήζε ησλ on line δεκφζησλ ππεξεζηψλ γηα πιεξνθφξεζε/ππνβνιή ειεθηξνληθψλ θνξκψλ Πνζνζηφ ησλ δεκφζησλ πξνκεζεηψλ πνπ κπνξνχλ λα πξαγκαηνπνηεζνχλ on line 51 eδurope+, a co-operative effort to implement the Information Society in Europe-Action Plan, prepared by the Candidate Countries with the assistance of the European Commission, June Οη ππνςήθηεο ρψξεο ζπλεηδεηνπνίεζαλ πνιχ ζχληνκα φηη, εάλ ήζειαλ λα θαξπσζνχλ φια ηα νθέιε απφ ηελ εθαξκνγή ηνπ eeurope+, ζα έπξεπε λα επηηαρχλνπλ ηελ πηνζέηεζε ηνπ θνηλνηηθνχ θεθηεκέλνπ ζε ηνκείο πνπ ζρεηίδνληαη κε ηελ Κνηλσλία ηεο Πιεξνθνξίαο. Σν γεγνλφο απηφ νδήγεζε ζηελ πηνζέηεζε ελφο επηπξφζζεηνπ ζηφρνπ (πνπ δελ ζπκπεξηιακβαλφηαλ ζην ζρέδην δξάζεο eeurope 2002) γηα ηελ νηθνδφκεζε ησλ βαζηθψλ δνκηθψλ ζηνηρείσλ (building blocks) ηεο Κνηλσλίαο ηεο Πιεξνθνξίαο

53 3.1.3 Σν ρέδην Γξάζεο eeurope 2005 Σνλ Ηνχλην ηνπ 2002, ην Δπξσπατθφ πκβνχιην ηεο εβίιιεο πξνζάξκνζε ηηο δξάζεηο ηνπ eeurope 2002 δηαηππψλνληαο ην eeurope Βαζηθφο ζηφρνο ηνπ είλαη ε αμηνπνίεζε ησλ επθαηξηψλ πνπ δίλνπλ ε πιεξνθνξηθή θαη νη ηειεπηθνηλσλίεο θαη πην ζπγθεθξηκέλα ηα λέα δίθηπα πςειψλ ηαρπηήησλ (επξπδσληθά θαη 3G). Σν ζρέδην δξάζεο eeurope 2005 επηθεληξψλεηαη ζε έλα πεξηνξηζκέλν αξηζκφ πξνηεξαηνηήησλ κεηαμχ ησλ νπνίσλ ζπγθαηαιέγεηαη θαη ην e-government. Πην ζπγθεθξηκέλα, βαζίδεηαη ζε δχν νµάδεο δξάζεσλ πνπ αιιεινεληζρχνληαη. Αθελφο, απνζθνπεί ζηελ ηφλσζε ππεξεζηψλ, εθαξµνγψλ θαη πεξηερνµέλνπ, θαιχπηνληαο ηφζν ηηο δηθηπαθέο δεµφζηεο ππεξεζίεο(e-government, e-learning,, e- health) φζν θαη ην ειεθηξνληθφ επηρεηξείλ αθεηέξνπ, αληηµεησπίδεη ηελ ππνθείµελε επξπδσληθή ππνδνµή θαη ζέµαηα αζθάιεηαο. ην λέν ζρέδην δξάζεο πξνηείλεηαη ε επηθαηξνπνίεζε ησλ δεηθηψλ ζπγθξηηηθήο αμηνιφγεζεο. Με ηελ αλαθνίλσζε ηεο Δπηηξνπήο πξνο ην πκβνχιην θαη ην Δπξσπατθφ Κνηλνβνχιην, «eeurope 2005:Γείθηεο ζπγθξηηηθήο αμηνιφγεζεο» 54, ε Δπηηξνπή πξνηείλεη κηα λέα ιίζηα δεηθηψλ. Δηδηθφηεξα γηα ην ζηφρν ηεο ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο, νξίδεηαη σο θχξηνο δείθηεο ν αξηζκφο ησλ βαζηθψλ δεκφζησλ ππεξεζηψλ πνπ είλαη πιήξσο δηαζέζηκεο ειεθηξνληθά. Οη βαζηθέο δεκφζηεο ππεξεζίεο νξίδνληαη κε βάζε ηε ιίζηα ησλ 20 δεκφζησλ ππεξεζηψλ πνπ είρε πηνζεηεζεί γηα ηελ πινπνίεζε ηνπ πξψηνπ Πξνγξάκκαηνο Γξάζεο. Σέινο, νξίδνληαη κία ζεηξά απφ ζπκπιεξσκαηηθνί δείθηεο, φπσο ν αξηζκφο ησλ δηαζέζηκσλ ειεθηξνληθά ππεξεζηψλ νη νπνίεο έρνπλ ελζσκαηψζεη ςεθηαθέο εζσηεξηθέο (back office) δηαδηθαζίεο. 3.2 Ζ εμέιημε ηεο Ζιεθηξνληθήο Γηαθπβέξλεζεο ζε αξηζκνύο Μέζα ζην έηνο πνπ αθνινχζεζε ηε χλνδν Κνξπθήο ηεο Ληζζαβφλαο, ε θνηλσλία ηεο πιεξνθνξίαο ζηελ Δπξψπε εμειίρζεθε ζεκαληηθά. Ήδε, ζηελ πξψηε ελδηάκεζε αμηνιφγεζε ηνπ eeurope , ε Δπξσπατθή Δπηηξνπή δηαπηζηψλεη φηη ε 53 Δπηηξνπή ησλ Δπξσπατθψλ Κνηλνηήησλ: «eeurope 2005: Κνηλσλία ηεο πιεξνθνξίαο γηα φινπο», Αλαθνίλσζε ηεο Δπηηξνπήο πξνο ην πκβνχιην, ην Δπξσπατθφ Κνηλνβνχιην, ηελ Οηθνλνκηθή θαη Κνηλσληθή Δπηηξνπή θαη ηελ Δπηηξνπή ησλ Πεξηθεξεηψλ, Βξπμέιιεο, COM(2002) 263 ηειηθφ 54 COM(2002) 655 final( ) 55 Βι. Δπηηξνπή ησλ Δπξσπατθψλ Κνηλνηήησλ: «eeurope 2002, πλέπεηεο θαη Πξνηεξαηφηεηεο», Αλαθνίλσζε πξνο ην Δαξηλφ Δπξσπατθφ πκβνχιην ηεο ηνθρφικεο, Μαξηίνπ 2001,Βξπμέιιεο, COM(2001) 140 ηειηθφ

54 δηαζπνξά ησλ ςεθηαθψλ ηερλνινγηψλ βξίζθεηαη ζε θάζε εμέιημεο, ε δηείζδπζε ζηα λνηθνθπξηά απμάλεηαη γξήγνξα θαη ν αξηζκφο ησλ ρξεζηψλ πνιιαπιαζηάδεηαη. Χζηφζν, έλα απφ ηα ζεκαληηθά ραξαθηεξηζηηθά πνπ πξνθχπηεη απφ απηήλ ηελ αλάιπζε είλαη φηη δελ έρνπλ αμηνπνηεζεί αθφκε νη πιήξεηο δπλαηφηεηεο απηψλ ησλ ςεθηαθψλ ηερλνινγηψλ, ψζηε λα ππάξμνπλ νθέιε ζε ζρέζε κε ηελ απνηειεζκαηηθφηεηα. Δηδηθφηεξα γηα ην δεκφζην ηνκέα, ε Δπηηξνπή αλαθέξεη φηη νη δεκφζηεο δηνηθήζεηο ζπρλά παξακέλνπλ ππεξβνιηθά πξνζθνιιεκέλεο ζηηο παξαδνζηαθέο κεζφδνπο εξγαζίαο κε απνηέιεζκα νη θπβεξλήζεηο λα θαζπζηεξνχλ αξθεηά φζνλ αθνξά ηελ ειεθηξνληθή δηάζεζε ησλ ππεξεζηψλ. Απφ ην γεγνλφο απηφ ζπλάγεηαη φηη ν εθζπγρξνληζκφο ηνπ δεκφζηνπ ηνκέα δελ ζπλίζηαηαη πιένλ πξσηίζησο ζηελ εηζαγσγή ησλ Νέσλ Σερλνινγηψλ, αιιά ζηελ αιιαγή ησλ πξαθηηθψλ θαη ησλ θαλφλσλ εξγαζίαο. Γηα ην ιφγν απηφ, νη δεκφζηεο δηνηθήζεηο ζα πξέπεη λα: λα αλαπηχμνπλ ππεξεζίεο βαζηζκέλεο ζην Internet γηα λα βειηηψζνπλ ηελ πξφζβαζε ησλ πνιηηψλ θαη ησλ επηρεηξήζεσλ ζηηο δεκφζηεο πιεξνθνξίεο θαη ππεξεζίεο λα ρξεζηκνπνηήζνπλ ην Internet γηα λα βειηηώζνπλ ηε δηαθάλεηα ηεο δεκόζηαο δηνίθεζεο θαη λα εκπιέμνπλ ηνπο πνιίηεο θαη ηηο επηρεηξήζεηο ζηε δηαδηθαζία ιήςεο απνθάζεσλ κε ηξφπν δηαινγηθφ λα εμαζθαιίζνπλ ηελ πιήξε αμηνπνίεζε ησλ ςεθηαθψλ ηερλνινγηψλ ζην πιαίζην ησλ δηνηθήζεσλ, ζπκπεξηιακβαλνκέλεο ηεο ρξήζεο ινγηζκηθνχ αλνηρηήο πεγήο θαη ειεθηξνληθήο ππνγξαθήο λα θαζηεξψζνπλ ειεθηξνληθέο αγνξέο γηα ειεθηξνληθέο πξνκήζεηεο Αλ θαη νη ζπλέπεηεο ηνπ ρεδίνπ Γξάζεο eeurope 2002 ζηελ θνηλσλία, ζηνπο ηχπνπο αιιειεπηδξάζεσλ, ηηο αμίεο θαη ηηο αληηιήςεηο ρξεηάδνληαη πεξηζζφηεξν ρξφλν θαη είλαη αλνηρηέο ζε δηάθνξεο εξκελείεο, ηα απνηειέζκαηα ηεο δηαδηθαζίαο ζπγθξηηηθήο αμηνιφγεζεο δείρλνπλ φηη, γεληθφηεξα, ε πξσηνβνπιία eeurope βνήζεζε ζηε δεκηνπξγία πεξηβάιινληνο πνπ ππνζηεξίδεη ζεκαληηθά ηελ πνξεία πξνο ηελ θνηλσλία θαη ηελ νηθνλνκία ηεο γλψζεο, παξά ηηο δηαθνξέο πνπ εκθαλίδνληαη κεηαμχ ησλ θξαηψλ-κειψλ ηεο ΔΔ

55 χκθσλα κε ηελ ηειηθή έθζεζε απνηίκεζεο ηνπ eeurope , ηα πνζνζηά πξφζβαζεο ησλ επξσπατθψλ λνηθνθπξηψλ ζην Internet απμήζεθε απφ 18% ην Μάξηην ηνπ 2000 ζε 43% ην Ννέκβξην ηνπ 2002, αλ θαη ε δηαδηθηπαθή πξφζβαζε κέζσ ηειενπηηθψλ ζπζθεπψλ θαη θηλεηψλ ηειεθψλσλ βξίζθεηαη αθφκα ζε ρακειά επίπεδα. Τν Γηαδίθηπν ζηελ Δπξώπε Ζ Γηείζδπζε ηνπ Γηαδηθηύνπ από ηε Σύλνδν ηεο Ληζζαβόλαο 45% 40% 36,1% 40,4% 42,6% 35% 30% 28,4% 25% 20% 18,3% 15% 10% 5% 0% Μάρτιος 2000 Οκτώβριος 2000 Source: European Commission (Eurobarometer) Ιοσνιος 2001 Ιούνιος 2002 Νοέμβ 2002 Σρήκα 11: Σν Γηαδίθηπν ζηελ Δπξψπε ( ) Αλ θαη ηα απνηειέζκαηα είλαη ελζαξξπληηθά, ε ζπλνιηθή αχμεζε ηνπ πνζνζηνχ πξφζβαζεο ησλ λνηθνθπξηψλ ζην Γηαδίθηπν θξχβεη ζεκαληηθέο αλνκνηφηεηεο 57 κεηαμχ ησλ θξαηψλ-κειψλ, φπσο απεηθνλίδεηαη θαη ζηε γξαθηθή απεηθφληζε πνπ αθνινπζεί. 56 eeurope 2002 Final Report, Communication from the Commission to the Council, the European Parliament, the Economic and Social Committee and the Committee of the Regions(text with EEA relevance). Καηά ηε δηάξθεηα ζπγγξαθήο ηεο παξνχζαο εξγαζίαο, είρε μεθηλήζεη ε δηαδηθαζία δεκφζηαο δηαβνχιεπζεο γηα ηελ ελδηάκεζε αλαζεψξεζε ηνπ ζρεδίνπ δξάζεο eeurope πλεπψο, πηζαλνινγείηαη φηη νη πξψηεο εθζέζεηο αμηνιφγεζεο ηνπ λένπ ζρεδίνπ δξάζεο ζα είλαη δηαζέζηκεο πξνο ην ηέινο ηνπ έηνπο Σα πνζνζηά είλαη εκθαλψο θαιχηεξα γηα ηηο επηρεηξήζεηο. ρεδφλ φιεο νη κεγάιεο επηρεηξήζεηο (κε πάλσ απφ 250 ππαιιήινπο) θαη πάλσ απφ ην 80% φισλ ησλ επηρεηξήζεσλ κε πεξηζζφηεξνπο απφ 10 ππαιιήινπο ρξεζηκνπνηνχλ ην Internet. Χζηφζν θαη ζε απηήλ ηελ πεξίπησζε ππάξρνπλ ελδείμεηο γηα ηελ χπαξμε ςεθηαθνχ ράζκαηνο κεηαμχ Βνξξά-Νφηνπ κε ηηο θαλδηλαβηθέο ρψξεο λα είλαη πην αλαπηπγκέλεο ζηνλ ηνκέα απηφ απ φ,ηη ε Νφηηα Δπξψπε (φπσο ζπκβαίλεη, άιισζηε θαη ζηελ πεξίπησζε ησλ λνηθνθπξηψλ)

56 80% Ζ Γηείζδπζε ηνπ Γηαδηθηύνπ ζηα Δπξσπατθά Ννηθνθπξηά (Ννέκβξηνο 2002) 70% 60% 50% 40% EU average 42.6% 30% 20% 10% 0% NL DK S IRL FIN LUX A UK D B F I P E EL Nov % 67% 66% 57% 55% 54% 54% 50% 46% 43% 36% 35% 32% 31% 14% Source: European Commission (Eurobarometer November 2002) Σρήκα 12: Ζ Γηείζδπζε ηνπ Γηαδηθηχνπ ζηα Δπξσπατθά Ννηθνθπξηά Όζνλ αθνξά ηελ εμέιημε ηεο ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο ζηα θξάηε-κέιε ηεο ΔΔ, νη δείθηεο αμηνιφγεζεο πξνζεγγίδνπλ ην ζπγθεθξηκέλν δήηεκα απφ δχν ζθνπηέο: απφ ηελ πιεπξά ηεο πξνζθνξάο θαη απφ ηελ πιεπξά ηεο δήηεζεο δεκφζησλ ειεθηξνληθψλ ππεξεζηψλ. Σρήκα 13: Σχπνη δεηθηψλ αμηνιφγεζεο ηεο Ζιεθηξνληθήο Γηαθπβέξλεζεο Πεγή: SIBIS: Benchmarking e-government in Europe and the US, by RAND Europe, March 2003, ζει

57 Απφ ηελ πιεπξά ηεο δηάζεζεο δεκφζησλ ειεθηξνληθψλ ππεξεζηψλ, έξεπλα 58 πνπ δηεμήγαγε ε εηαηξεία Cap Gemini κε αληηθείκελν ηηο δεκφζηεο ππεξεζίεο πνπ παξέρνπλ νη επξσπατθέο ρψξεο κέζα απφ ην Γηαδίθηπν γηα ηελ πεξίνδν Οθη Οθη. 2002, θαλεξψλεη φηη ην 86% ησλ δεκφζησλ ππεξεζηψλ πνπ κειεηήζεθαλ(10.500) είλαη δηαζέζηκεο ειεθηξνληθά, γεγνλφο πνπ ζπλεπάγεηαη κηα αχμεζε, θαηά κέζν φξν, ηεο ηάμεο ηνπ 12% κεηαμχ Οθη.2001-Οθη Public services classification and growth in % point Καηεγνξηνπνίεζε θαη αλάπηπμε ζε % ησλ δεκόζησλ ππεξεζηώλ 100% 80% 60% 40% 20% 0% Job search services VAT Income taxes Social contribution for employees Submission of data to statistical offices Corporate tax Customs declarations Registration of a new company Public procurement Public libraries Announcement of moving Enrolment in higher education Social security benefits Environment-related permits Declaration to the police Personal documents Car registration Birth and marriage certificates Application for building permission Health-related services Oct 2002 Apr 2002 Oct 2001 Grow th Σρήκα 14: Καηεγνξηνπνίεζε θαη αλάπηπμε ησλ ειεθηξνληθψλ δεκφζησλ ππεξεζηψλ (Οθη.2001-Οθη.2002) Ζ έξεπλα, επίζεο, απνθαιχπηεη φηη ππήξμε κηα ζεκαληηθή αχμεζε (15%) ηνπ επηπέδνπ αλάπηπμεο ησλ ππεξεζηψλ. Απηφ ζεκαίλεη φηη, θαηά κέζν φξν, ην επίπεδν ησλ δηαζέζηκσλ ειεθηξνληθψλ ππεξεζηψλ θπκαίλεηαη κεηαμχ επηπέδνπ 2 (κνλφδξνκε αιιειεπίδξαζε) θαη 3 (ακθίδξνκε αιιειεπίδξαζε) ελψ, έλα ρξφλν πξηλ θπκαηλφηαλ κεηαμχ επηπέδνπ 1 (πιεξνθφξεζε) θαη 2 (κνλφδξνκε αιιειεπίδξαζε). 58 Βι. Cap Gemini Ernst& Young: Cap Gemini Ernst & Young s overall report Oct 2001-Oct 2002: Online Availability of Public Services: How does Europe progress? Web based survey on electronic public services, prepared by Cap Gemini Ernst& Young, January 2003 for European Commission, DG Information Society. Ζ έξεπλα πξαγκαηνπνηήζεθε ζε 18 ρψξεο, ζηα 15 κέιε ηεο ΔΔ, ηελ Ηζιαλδία, ηε Ννξβεγία θαη ηελ Διβεηία. ηφρνο ηεο ήηαλ λα κεηξήζεη ην πνζνζηφ ησλ δεκφζησλ ππεξεζηψλ πνπ παξέρνληαη κέζσ Internet, πξνθεηκέλνπ ε θάζε ρψξα λα ζπγθξίλεη ηα απνηειέζκαηα, αιιά θαη λα εμαθξηβψζεη πνηεο είλαη νη πην δεκνθηιείο ππεξεζίεο ηεο, ψζηε λα ππάξμεη κηα ζαθήο θαη εληαία πξφνδνο ζην ζέκα ηεο ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο. Ζ έξεπλα ζηεξίρζεθε ζηνλ θαηάινγν ησλ βαζηθψλ δεκφζησλ ππεξεζηψλ θαη ζηελ θιίκαθα κέηξεζεο (επίπεδν 1-4) πνπ πξνηάζεθε απφ ηελ Δπξσπατθή Δπηηξνπή (βι.θεθάιαην 3.1.1)

58 Overall % of online Availability of public Services overall % of online sophistication of Public services Δμέιημε ζε επξσπατθό επίπεδν ηεο ειεθηξνληθήο δηαζεζηκόηεηαο ησλ δεκόζησλ ππεξεζηώλ 100% 75% 50% 45% 55% 60% 25% 0% Oct 2001 Apr 2002 Oct 2002 Measurement overall average score Σρήκα 15: πλνιηθή πξφνδνο ησλ ειεθηξνληθά δηαζέζηκσλ δεκφζησλ ππεξεζηψλ 59 Πεγή:Cap&Gemini, 2003 Δληνχηνηο, ππάξρεη ζεκαληηθή δηαθνξά κεηαμχ ηνπ βαζκνχ αλάπηπμεο ησλ ππεξεζηψλ γηα ηνπο πνιίηεο θαη ηηο επηρεηξήζεηο. Πην ζπγθεθξηκέλα, νη ειεθηξνληθέο δεκφζηεο ππεξεζίεο γηα ηηο επηρεηξήζεηο είλαη πεξηζζφηεξν αλαπηπγκέλεο απ φ,ηη νη ππεξεζίεο γηα ηνπο πνιίηεο (72% έλαληη 52%). Αθφκα, ην πνζνζηφ αχμεζεο ηεο ειεθηξνληθήο δηαζεζηκφηεηαο ησλ ππεξεζηψλ είλαη πςειφηεξν γηα ηηο επηρεηξήζεηο (19% έλαληη 12%). Δμέιημε ηεο ειεθηξνληθήο δηαζεζηκόηεηαο ησλ δεκόζησλ ππεξεζηώλ ζύκθσλα κε ην θνηλό-ζηόρν 100% 75% 50% 25% 53% 45% 40% 68% 72% 60% 55% 52% 47% 0% Oct 2001 Apr 2002 Oct 2002 Measurement Δπηρεηξήζεηο Πνιίηεο χλνιν Σρήκα 16: Ζιεθηξνληθή Γηαθπβέξλεζε θαη θνηλφ: πνιίηεο έλαληη επηρεηξήζεσλ Πεγή:Cap&Gemini, Σα πνζνζηά αληηζηνηρνχλ ζηα 4 επίπεδα αλάπηπμεο ησλ ειεθηξνληθψλ ππεξεζηψλ σο εμήο: 25%: πιεξνθφξεζε, 50%: πιεξνθφξεζε θαη κνλφδξνκε αιιειεπίδξαζε, 75%: ακθίδξνκε αιιειεπίδξαζε, 100%: πιήξεηο ειεθηξνληθέο ζπλαιιαγέο

59 Scoring and growth (in %, %- point) Μηα ππφζεζε πνπ κπνξεί πηζαλψο λα εμεγήζεη ηελ παξαπάλσ δηαθνξά ζρεηίδεηαη κε ην γεγνλφο φηη νη εζληθέο θπβεξλήζεηο ζέηνπλ σο πνιηηηθή πξνηεξαηφηεηα λα βειηηψζνπλ ην θιίκα γηα ηνπο επελδπηέο κε ην λα αλαπηχζζνπλ εθαξκνγέο Ζιεθηξνληθήο Γηαθπβέξλεζεο πςεινχ επηπέδνπ γηα ηνλ επηρεηξεκαηηθφ θφζκν. Σρήκα 17:Πξφνδνο αλά θαηεγνξία θνηλνχ-ζηφρνπ Πεγή:Cap&Gemini, 2003 Σέινο, ζεκαληηθέο είλαη νη δηαθνξέο πνπ δηαπηζηψλνληαη ηφζν κεηαμχ ησλ δηαθφξσλ ρσξψλ φζν θαη κεηαμχ ησλ δηαθνξεηηθψλ θαηεγνξηψλ δεκφζησλ ππεξεζηψλ. χκθσλα κε ην ζρεδηάγξακκα πνπ αθνινπζεί, είλαη εκθαλέο ην πξνβάδηζκα ηεο Βφξεηαο Δπξψπεο θαη ηδηαίηεξα ησλ θαλδηλαβηθψλ ρσξψλ. Χζηφζν, ζεκαληηθή είλαη θαη ε αχμεζε ρσξψλ φπσο ε Ηξιαλδία, ε Γαιιία θαη ε Ηζπαλία. Αλάπηπμε ησλ δεκφζησλ ππεξεζηψλ αλά ρψξα 100% 75% 50% 25% 0% S IRL DK FIN NOR E F UK P I A NL ISL EL D B L Country Oct 2001 Oct 2002 Growth rate Σρήκα 18: Πξφνδνο θαη απνηειέζκαηα αλά ρψξα Πεγή:Cap&Gemini, 2003 Δπίζεο, κε εμαίξεζε ηε Γεξκαλία, ηε Ννξβεγία, ηελ Πνξηνγαιία θαη ηε Μεγάιε Βξεηαλία, φιεο νη εμεηαδφκελεο ρψξεο ζην δηάζηεκα ηνπ ελφο έηνπο έρνπλ εμειηρζεί

60 Income- generating services Registration services Returns services Permits & Licenses services Percentage of online availibility θαηά έλα επίπεδν, ρσξίο, σζηφζν θακία λα πξνζεγγίδεη ην επίπεδν ησλ πιήξσο ειεθηξνληθψλ ζπλαιιαγψλ. Καηά κέζν φξν, ε πιεηνςεθία ησλ ρσξψλ βξίζθεηαη ζηε θάζε ηεο κνλφδξνκεο αιιειεπίδξαζεο (επίπεδν 2). Online A, F, EL, ISL, I, NL, E DK, FIN, IRL, S Transaction (full electronic case handling) 100% Two-way interaction (electronic forms) 75%-100% B, L One-way interaction (downloadable forms) 50%-75% Information 25%-50% NOR, P, UK No online service 0%-25% D Σρήκα 19: Πξφνδνο αλά ρψξα Πεγή:Cap&Gemini, 2003 Όζνλ αθνξά ην επίπεδν αλάπηπμεο κεηαμχ ησλ δηαθνξεηηθψλ θαηεγνξηψλ δεκφζησλ ππεξεζηψλ, ε έξεπλα θαηαιήγεη ζην ζπκπέξαζκα φηη νη ππεξεζίεο πνπ απνθέξνπλ έζνδα γηα ην θξάηνο(π.ρ. θφξνη θαη θνηλσληθέο εηζθνξέο) εκθαλίδνπλ ηε κεγαιχηεξε πξφνδν κε βάζε ηελ θιίκαθα κέηξεζεο 1-4. Αθνινπζνχλ νη ππεξεζίεο δήισζεο(π.ρ. δήισζε απηνθηλήηνπ), νη ππεξεζίεο αληαπφδνζεο(π.ρ. νη ζρεηηθέο κε ηελ πγεία ππεξεζίεο) θαη, ηέινο, νη ππεξεζίεο έθδνζεο αδεηψλ(π.ρ. άδεηα αλέγεξζεο νηθνδνκήο). Δμέιημε ηεο ειεθηξνληθήο δηαζεζηκόηεηαο ησλ δεκόζησλ ππεξεζηώλ αλά θαηεγνξία 100% 75% 50% 25% 82% 62% 58% 53% 44% 40% 44% 33% Oct 2002 Oct % Cluster Σρήκα 20: Δμέιημε αλά θαηεγνξία δεκφζησλ ππεξεζηψλ Πεγή: Cap&Gemini,

61 Ζ έξεπλα ζπκπεξαίλεη φηη ε κνξθή νξγάλσζεο ηνπ θνξέα παξνρήο ππεξεζηψλζπγθεληξσηηθή ή απνθεληξσηηθή-ζε ζπλδπαζκφ κε ηελ πξνζέγγηζε πνπ πηνζεηείηαη γηα ηελ παξνρή ππεξεζηψλ-πεξίπινθεο ή απιέο δηαδηθαζίεο- ζπληζηά θαζνξηζηηθφ παξάγνληα γηα ην βαζκφ νινθιήξσζεο κηαο ειεθηξνληθήο ππεξεζίαο (επίπεδν 4). ε γεληθέο γξακκέο, ηα απνηειέζκαηα είλαη εκθαλψο θαιχηεξα φηαλ νη ππεξεζίεο ηνπ δεκνζίνπ έρνπλ πηνζεηήζεη απιέο δηαδηθαζίεο θαη ππάξρεη έλα θεληξηθφ ζεκείν δηαρείξηζήο ηνπο. Γηα ην ιφγν απηφ, νη ππεχζπλνη γηα ηε δηεμαγσγή ηεο έξεπλαο ζεκεηψλνπλ φηη θάζε ππεξεζία θαη θάζε θνξέαο παξνρήο ππεξεζηψλ απαηηεί ηδηαίηεξε πξνζέγγηζε, ζπλδπάδνληαο ηελ χπαξμε ελνπνηεκέλσλ ζεκείσλ πξφζβαζεο (π.ρ. ειεθηξνληθέο πχιεο) κε ηελ αλαδηνξγάλσζε ηνπ back office. Πξηλ πξνρσξήζνπκε πεξαηηέξσ ζηελ αλάιπζή καο, ζα πξέπεη λα επηζεκάλνπκε φηη ηα κέρξη ζήκεξα δηαζέζηκα ζηαηηζηηθά ζηνηρεία αθνξνχλ ηελ εμέιημε ηεο ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο ζε επξσπατθφ θαη εζληθφ επίπεδν. 60 Αλ θαη ηα ζηνηρεία πνπ πξνέξρνληαη απφ ηε δηαδηθαζία ζπγθξηηηθήο αμηνιφγεζεο ηνπ eeurope ζα κπνξνχζαλ λα αλαιπζνχλ θαη ζε επίπεδν πεξηθεξεηαθφ ή ηνπηθφ, κηα ηέηνηα πξνζπάζεηα κέρξη ζηηγκήο απνπζηάδεη. Χζηφζν, ε απεηιή κηαο πξαγκαηηθήο ςεθηαθήο δηαρσξηζηηθήο γξακκήο θαζηζηά ζεκαληηθφηεξε ηελ αληηκεηψπηζε, εθ κέξνπο ησλ δεκφζησλ αξρψλ, ηνπ απνθιεηζκνχ ησλ πεξηθεξεηαθψλ θαη ηνπηθψλ θέληξσλ απφ ηελ θνηλσλία ηεο πιεξνθνξίαο. χκθσλα κε κηα απφ ηηο ειάρηζηεο επξσπατθέο έξεπλεο γηα ηελ εμέιημε ηεο ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο ζε ηνπηθφ επίπεδν, απνθαιχπηεη φηη ην έηνο 2000, ελψ ην 56% ησλ ηνπηθψλ αξρψλ δηέζεηαλ ηζηνηφπν, κφλν ην 28% δηέζεηε ειεθηξνληθέο εθδφζεηο ησλ επίζεκσλ εληχπσλ θαη κφλν ην 8% έδηλε ζηνπο πνιίηεο ηε δπλαηφηεηα ειεθηξνληθήο απνζηνιήο απηψλ ησλ εληχπσλ κέζσ Απφ ηελ πιεπξά ηεο δήηεζεο ησλ ππεξεζηψλ, νη θπβεξλεηηθνί δηαδηθηπαθνί ηφπνη είλαη κηα απφ ηηο ζεκαληηθέο πεγέο πιεξνθφξεζεο γηα ηνπο ρξήζηεο ηνπ Internet. χκθσλα κε ηα πην πξφζθαηα ζηαηηζηηθά ζηνηρεία (Ηνχληνο 2002), ζρεδφλ νη κηζνί Δπξσπαίνη ρξήζηεο ηνπ Γηαδηθηχνπ έρνπλ επηζθεθηεί θπβεξλεηηθέο ηζηνζειίδεο. 60 Πεξαηηέξσ πιεξνθνξίεο ζρεηηθά κε ηνπο ιφγνπο ηνπ πεξηνξηζκνχ ησλ εξεπλψλ ζε εζληθφ επίπεδν βι. BISER: BISER- Workpackage 2: eeurope Regions Indicator Baseline, D2.2 BISER RPS and RDMS Indicator Requirements, August 2002, θεθάιαην Βι. Flash Eurobarometer 79: MIS Special Mayors, Avril

62 Online Κξαηηθέο Υπεξεζίεο (% ησλ ρξεζηψλ ηνπ Γηαδηθηχνπ πνπ επηζθέθηεθαλ θπβεξλεηηθνχο δηαδηθηπαθνχο ηφπνπο, Ηνχληνο 2002) Σρήκα 21: Πνζνζηφ ησλ ρξεζηψλ ηνπ Γηαδηθηχνπ πνπ επηζθέθηεθαλ θπβεξλεηηθνχο δηαδηθηπαθνχο ηφπνπο ηνλ Ηνχλην ηνπ 2002 Αλ θαη ε ειεθηξνληθή ζρέζε πνιίηε-δεκφζηαο ππεξεζίαο δελ έρεη εμειηρζεί ζεκαληηθά θαη πεξηνξίδεηαη ζηηο παζεηηθέο θαη πεξηζζφηεξν απιντθέο αιιειεπηδξάζεηο (αλαδήηεζε πιεξνθνξηψλ, απνζηνιή ), δηαπηζηψλεηαη κηα αχμεζε ηνπ ελδηαθέξνληνο γηα πεξηζζφηεξν εμειηγκέλεο ειεθηξνληθέο ππεξεζίεο, φπσο είλαη ε ππνβνιή αηηήζεσλ θαη ε ειεθηξνληθή δηεμαγσγή δηνηθεηηθψλ δηαδηθαζηψλ. Δπηθνηλσλήζαηε πνηέ κε δεκόζηα ππεξεζία κέζσ ηνπ Γηαδηθηύνπ γηα λα: ; 40% 35% 30% 25% 20% 37% 33% 23% 18% 20% 27% 15% 10% 5% 0% βρείηε διοικηηικές πληροθορίες ζηείλεηε ζσμπληρώζεηε ένησπα αιηήζεων ή για να διεκπεραιώζεηε June 2001 June 2002 ηλεκηρονικά μια διαδικαζία Σρήκα 22: Αιιειεπηδξάζεηο κεηαμχ πνιίηε θαη δεκφζηαο ππεξεζίαο Πεγή: Flash Eurobarometer 125: Internet and the Public at large, May/June

63 Χζηφζν, ζχκθσλα κε έξεπλα 62 πνπ δηεμήρζε ππφ ηε ρξεκαηνδφηεζε ηνπ επξσπατθνχ πξνγξάκκαηνο IST (Information Society Technologies), ε πξνηίκεζε ησλ πνιηηψλ γηα ειεθηξνληθέο ππεξεζίεο πνηθίιιεη αλάινγα κε ην είδνο ηεο πξνζθεξφκελεο ππεξεζίαο. Έηζη, αλ θαη, ζχκθσλα κε ηα απνηειέζκαηα ηεο έξεπλαο, νη Δπξσπαίνη πνιίηεο δείρλνπλ κηα ζεκαληηθή πξνηίκεζε γηα νξηζκέλεο ππεξεζίεο ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο έλαληη ησλ αληίζηνηρσλ ζπκβαηηθψλ, ε πξνηίκεζε απηή δελ είλαη νκνηφκνξθε. Γηα παξάδεηγκα, ε ειεθηξνληθή αλαδήηεζε ζε θαηαιφγνπο δεκφζησλ βηβιηνζεθψλ απαηηεί ιηγφηεξεο πξνζσπηθέο πιεξνθνξίεο γηα ην ρξήζηε θαη ζπλεπψο, ζπγθεληξψλεη κεγαιχηεξν πνζνζηφ πξνηίκεζεο. Αληίζεηα, ε δήισζε ζηελ αζηπλνκία(π.ρ. δήισζε θινπήο) αλήθεη ζηηο ππεξεζίεο πνπ πξνηηκψληαη ιηγφηεξν, εθφζνλ είλαη απαξαίηεηε ε απνθάιπςε πεξηζζφηεξσλ πξνζσπηθψλ δεδνκέλσλ. 63 Βαζκόο πξνηίκεζεο ησλ ειεθηξνληθώλ δεκόζησλ ππεξεζηώλ έλαληη ησλ παξαδνζηαθώλ (σο % ησλ ηαθηηθώλ ρξεζηώλ ηνπ Γηαδηθηύνπ ζηελ ΔΔ-15) Σρήκα 23: Βαζκφο πξνηίκεζεο ησλ ειεθηξνληθψλ δεκφζησλ ππεξεζηψλ Πεγή: SIBIS, GPS 2002, δείγκα έξεπλαο: 4985 εξσηψκελνη ζηα 15 θξάηε-κέιε ηεο ΔΔ 62 Βι.SIBIS: Benchmarking e-government in Europe and the US, by RAND Europe, Information Society Technologies, March Πξφθεηηαη γηα ηε κία απφ ηηο δχν έξεπλεο πνπ πξαγκαηνπνηήζεθαλ θαηά ηε δηάξθεηα ηεο πεξηφδνπ Μάξηηνο-Μάηνο 2002, ζην πιαίζην ηνπ ζρεδίνπ SIBIS (Statistical Indicators Benchmarking the Information Society). Ζ πξψηε έξεπλα, ζηελ νπνία θαη αλαθεξφκαζηε, απνηειεί κηα δεηγκαηνιεπηηθή έξεπλα πνιηηψλ θαη θαιχπηεη ηα 15 θξάηε-κέιε ηεο ΔΔ, ηηο ΖΠΑ θαη ηελ Διβεηία. ηφρνο ηεο ήηαλ λα κειεηήζεη ηηο απαληήζεηο ησλ εξσηψκελσλ φζνλ αθνξά ηελ πξνηίκεζή ηνπο θαη ηε ζηάζε ηνπο απέλαληη ζηελ ειεθηξνληθή δηαθπβέξλεζε θαζψο θαη ηε ρξήζε θαη ηελ πξφζβαζε ζε ππεξεζίεο egovernment. Ζ δεχηεξε έξεπλα πνπ αθνξνχζε ηνλ επηρεηξεκαηηθφ θφζκν επηά ρσξψλ (Φηλιαλδία, Γαιιία, Γεξκαλία, Διιάδα, Ηηαιία, Ηζπαλία θαη Μεγάιε Βξεηαλία), είρε αλάινγνπο ζηφρνπο. Καη νη δπν έξεπλεο βαζίζηεθαλ ζηελ θαηεγνξηνπνίεζε ησλ δεκφζησλ ππεξεζηψλ πνπ πξφηεηλε ε Δπξσπατθή Δπηηξνπή(βι. πίλαθεο 5 θαη 6). Πεξηζζφηεξεο πιεξνθνξίεο ζην 63 Μνλαδηθή εμαίξεζε απνηειεί ε ππεξεζία ειεθηξνληθήο ππνβνιήο θνξνινγηθήο δήισζεο, ε νπνία αλ θαη απαηηεί έλα κεγάιν πνζνζηφ πξνζσπηθψλ πιεξνθνξηψλ γηα ην ρξήζηε, ρξεζηκνπνηήζεθε ζρεδφλ απφ ηνπο κηζνχο πνιίηεο πνπ απάληεζαλ φηη πξνηηκνχλ ηηο ππεξεζίεο ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο έλαληη ησλ παξαδνζηαθψλ θαη, επίζεο, γλψξηδαλ φηη νη ππεξεζίεο απηέο ήηαλ δηαζέζηκεο απφ ηνπο αξκφδηνπο δεκφζηνπο θνξείο

64 ην ζεκείν απηφ είλαη ηδηαίηεξα ελδηαθέξνλ λα ζπγθξίλνπκε ηα απνηειέζκαηα ηεο παξνχζαο έξεπλαο κε εθείλα ηεο CAP&Gemini ζρεηηθά κε ην επίπεδν αλάπηπμεο ησλ ειεθηξνληθψλ ππεξεζηψλ. Γηαθνξά κεηαμύ πξνζθνξάο θαη δήηεζεο: Δπίπεδν εμέιημεο θαη πξνηίκεζεο ησλ ππεξεζηώλ ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο Σρήκα 24: Γείθηεο εμέιημεο θαη πξνηίκεζεο γηα ζπγθεθξηκέλεο ππεξεζίεο ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο Πεγή: Cap&Gemini, April 2002 θαη SIBIS, GPS March-May 2002 Δξκελεχνληαο ηα απνηειέζκαηα ηεο ζχγθξηζεο 64, ζα κπνξνχζε λα ππνζηεξίμεη θαλείο φηη είλαη αλαγθαία ε πεξαηηέξσ αλάπηπμε ηεο ππεξεζίαο ειεθηξνληθήο αλαδήηεζεο ζηνπο θαηαιφγνπο δεκφζησλ βηβιηνζεθψλ, εθφζνλ ππάξρεη κεγάιε δηαθνξά κεηαμχ απηνχ πνπ είλαη δηαζέζηκν θαη απηνχ πνπ πξνηηκάηαη πεξηζζφηεξν. Αληίζεηα, ε αλαδήηεζε εξγαζίαο κέζσ ηνπ Γηαδηθηχνπ ζπληζηά κηα ππεξεζία πνπ ζπγθεληξψλεη πςειφ πνζνζηφ φζνλ αθνξά ηφζν ην δείθηε πξνηίκεζεο φζν θαη ην δείθηε ειεθηξνληθήο εμέιημεο. Σέινο, νξηζκέλεο ππεξεζίεο, φπσο είλαη ε ππνβνιή θνξνινγηθήο δήισζεο, έρνπλ επηηχρεη πςειφ βαζκφ πξνφδνπ, αλ θαη ζρεηηθά ιίγνη εξσηψκελνη δήισζαλ φηη πξνηηκνχλ λα θάλνπλ ρξήζε ηεο ζπγθεθξηκέλεο ππεξεζίαο. Αλ θαη ε παξαπάλσ πξνζέγγηζε ζα κπνξνχζε λα ζεσξεζεί ππεξαπινπζηεπηηθή, απνηειεί έλαπζκα ελδηαθέξνπζαο ζθέςεο θαη ζπκβάιιεη ζηε κειινληηθή έξεπλα ζρεηηθά κε ηνπο δείθηεο αμηνιφγεζεο ηεο ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο. Όζνλ αθνξά ηηο επηρεηξήζεηο, ε έξεπλα SIBIS (Statistical Indicators Benchmarking the Information Society) απνθαιχπηεη φηη o επηρεηξεκαηηθφο θφζκνο, ελ 64 Ζ εξκελεία απηή ζα πξέπεη λα γίλεη κε θάπνηα επηθχιαμε δηφηη νη δχν έξεπλεο δελ βαζίζηεθαλ απφιπηα ζηηο ίδηεο ρψξεο

65 ζπγθξίζεη κε ηνπο πνιίηεο, δελ θαίλεηαη λα ζπκκεξίδεηαη ην φξακα ηνπ egovernment, αλ θαη νη δχν έξεπλεο δελ κπνξνχλ ζπγθξηζνχλ άκεζα ιφγσ κεζνδνινγηθψλ δηαθνξψλ. Χζηφζν, φπσο απεηθνλίδεηαη θαη ζην γξάθεκα πνπ αθνινπζεί, πάλσ απφ ην 50% ησλ επηρεηξήζεσλ(πην ζπγθεθξηκέλα ησλ ππεχζπλσλ ΣΠΔ πνπ εξσηήζεθαλ ζρεηηθά) δελ ρξεζηκνπνηνχλ ππεξεζίεο ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο, παξά ην γεγνλφο φηη ην επίπεδν αλάπηπμεο ησλ ππεξεζηψλ απηψλ είλαη πεξηζζφηεξν πςειφ (βι. Cap&Gemini) 65. Φξήζε ησλ online δεκόζησλ ππεξεζηώλ από ηηο επηρεηξήζεηο (ζε ζύλνιν 7 ρσξώλ ηεο ΔΔ) Σρήκα 25: Υξήζε ησλ online δεκφζησλ ππεξεζηψλ απφ ηηο επηρεηξήζεηο Μηα πην πξνζεθηηθή εμέηαζε ησλ απνηειεζκάησλ ππνδειψλεη, επίζεο, φηη ππάξρεη ρακειή πξνζπκία γηα ηελ εγθαηάιεηςε ηνπ παξαδνζηαθνχ ηξφπνπ επηθνηλσλίαο κε ην Γεκφζην. πλνιηθά, κφλν ην 1/3 ησλ ππεπζχλσλ ΣΠΔ πνπ δελ ρξεζηκνπνηνχλ ππεξεζίεο ειεθηξνληθέο δηαθπβέξλεζεο επηζπκνχλ κειινληηθά λα ζπλαιιάζζνληαη ειεθηξνληθά κε ηε δεκφζηα δηνίθεζε. 65 Δληνχηνηο, ζηηο πεξηπηψζεηο εθείλεο πνπ νη επηρεηξήζεηο ρξεζηκνπνηνχλ ηηο δηαζέζηκεο ειεθηξνληθέο ππεξεζίεο, δηαπηζηψλεηαη πςειφηεξν ελδηαθέξνλ γηα ηηο ππεξεζίεο πνπ απαηηνχλ ηελ ππνβνιή πξνζσπηθψλ ζηνηρείσλ απ φ,ηη γηα ηηο ππεξεζίεο απιήο ελεκέξσζεο

66 Πηζαλόηεηα ρξήζεο ησλ online δεκόζησλ ππεξεζηώλ από ηηο επηρεηξήζεηο (επηρεηξήζεηο πνπ δελ ρξεζηκνπνηνύλ αθόκα αιιά πξνηηκνύλ ιύζεηο Ζιεθηξνληθήο Γηαθπβέξλεζεο ζην ζύλνιν 7 ρσξώλ ηεο ΔΔ) Σρήκα 26: Πηζαλφηεηα κειινληηθήο ρξήζεο ησλ online δεκφζησλ ππεξεζηψλ απφ ηηο επηρεηξήζεηο πκπεξαζκαηηθά, δχν είλαη νη πηζαλνί ιφγνη πνπ κπνξνχλ λα εμεγήζνπλ ηα αξλεηηθά απνηειέζκαηα ηεο έξεπλαο γηα ηηο επηρεηξήζεηο: είηε νη εξσηψκελνη δελ ήηαλ ηα θαηάιιεια άηνκα πξνθεηκέλνπ λα απαληήζνπλ ζηα ζρεηηθά εξσηεκαηνιφγηα (ελδερνκέλσο νη ππεχζπλνη πιεξνθνξηθήο λα κελ ήηαλ ηα άηνκα εθείλα πνπ είραλ αλαιάβεη ηηο ζπλαιιαγέο κε ην Γεκφζην), είηε νη επηρεηξήζεηο δελ ζεσξνχλ φηη ππάξρεη ζεκαληηθφ φθεινο απφ ηελ εθαξκνγή ηεο ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο. 3.3 Ζ επίδξαζε ηεο πξσηνβνπιίαο eeurope ζηελ επξσπατθή Γεκόζηα Γηνίθεζε Δηζαγσγή Ζ επίδξαζε ηεο πξσηνβνπιίαο eeurope ζηνλ ηξφπν νξγάλσζεο θαη ιεηηνπξγίαο ηνπ δεκφζηνπ ηνκέα ζηελ Δπξψπε ππήξμε ζεκαληηθή. ηελ ελφηεηα απηή εμεηάδνληαη δηεμνδηθφηεξα ηέζζεξηο ζεκαληηθέο αιιαγέο πνπ έρνπλ λα θάλνπλ κε: ηηο απμαλφκελεο απαηηήζεηο ησλ πνιηηψλ θαη ηελ αληαπφθξηζε ησλ δεκφζησλ δηνηθήζεσλ κέζσ ηεο παξνρήο ππεξεζηψλ ηελ αλαδηνξγάλσζε ηνπ ηξφπνπ ιεηηνπξγίαο ησλ δεκφζησλ ππεξεζηψλ θαη ηνπο πεξηνξηζκνχο ζηνπο θξαηηθνχο πξνυπνινγηζκνχο ηνλ θνηλσληθφ απνθιεηζκφ δηαθπβέξλεζεο ηελ παξαθνινχζεζε ηεο εθαξκνγήο ππεξεζηψλ ειεθηξνληθήο

67 3.3.2 Η αχμεζε ηεο δεκφζηαο δήηεζεο θαη ε αληαπφθξηζε ησλ Γεκφζησλ Γηνηθήζεσλ Απφ ηελ πιεπξά ηεο δήηεζεο ή δηαθνξεηηθά απφ ηελ πιεπξά ηνπ ηειηθνχ ρξήζηε δεκφζησλ ππεξεζηψλ(πνιίηε, επηρεηξήζεσλ θαη ηδησηηθνχ ηνκέα), δηαπηζηψλεηαη κηα ζεκαληηθή αχμεζε ησλ απαηηήζεσλ γηα : θηελέο αιιά πεξηεθηηθέο ππνδνκέο βειηίσζε ηεο πξφζβαζεο ζηηο πιεξνθνξίεο ηνπ δεκφζηνπ ηνκέα θαη κεγαιχηεξε δηαθάλεηα ζηηο θπβεξλεηηθέο απνθάζεηο ζπκκεηνρή ζηηο δηαδηθαζίεο ιήςεο απνθάζεσλ πςειή πνηφηεηα ζηελ παξνρή ππεξεζηψλ, ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ θαη ησλ ειεθηξνληθψλ ππεξεζηψλ Απφ ηελ ζθνπηά ησλ πςειφβαζκσλ δηνηθεηηθψλ ζηειερψλ ζε νιφθιεξε ηελ Δπξψπε, νη πνιίηεο ελδηαθέξνληαη θπξίσο γηα ηελ απνθφκηζε ησλ νθειψλ πνπ θαηαγξάθνληαη ζηνλ παξαθάησ πίλαθα: Πίλαθαο 8: Πξνηεξαηφηεηεο ζηε δεκηνπξγία νθειψλ γηα ηνπο πνιίηεο ζχκθσλα κε ηελ άπνςε ησλ πςειφβαζκσλ δηνηθεηηθψλ ππαιιήισλ(πνπ ραξαθηεξίζηεθαλ σο «πνιχ ζεκαληηθά» ή «αξθεηά ζεκαληηθά» ζε κηα θιίκαθα 1-5), πνζνζηά, Ν=147 Οθέιε Βειηησκέλε πξφζβαζε ζηα δηνηθεηηθά ζηειέρε θαη ηηο πιεξνθνξίεο ηνπ δεκνζίνπ ηνκέα Βειηίσζε ηεο πνηφηεηαο Βειηίσζε ηεο απνδνηηθφηεηαο Πξφζβαζε γηα φινπο ηνπο πνιίηεο/επηρεηξήζεηο Πνιηηψλ Κεληξηθή Κπβέξλεζε Σνπηθή θαη πεξηθεξεηαθή θπβέξλεζε χλνιν Δπηρεηξήζεσλ Κεληξηθή Κπβέξλεζε 87 Σνπηθή θαη πεξηθεξεηαθή θπβέξλεζε Πξφζβαζε 24Χ/7Ζ χλνιν Μεγαιχηεξε δηαθάλεηα Πεξηνξηζκφο ηνπ θφζηνπο Μεγαιχηεξε ζπκκεηνρή ζηηο δεκνθξαηηθέο δηαδηθαζίεο Μεγαιχηεξε ινγνδνζία Πεγή: eforum,

68 χκθσλα κε ηα απνηειέζκαηα ηεο έξεπλαο 66, ε βειηίσζε ηεο πξφζβαζεο, ηεο πνηφηεηαο θαη ηεο απνδνηηθφηεηαο ζεσξνχληαη σο πξσηαξρηθέο πξνηεξαηφηεηεο ζε φια ηα επίπεδα ησλ δηνηθεηηθψλ αξρψλ. Όζνλ αθνξά ηηο επηρεηξήζεηο, νη ζπλεληεπμηαδφκελνη ζεψξεζαλ, επίζεο, «ηε βειηησκέλε πξφζβαζε ζηα δηνηθεηηθά ζηειέρε θαη ηηο πιεξνθνξίεο ηνπ δεκφζηνπ ηνκέα» σο ην πιένλ ζεκαληηθφ φθεινο γηα ηε ζπγθεθξηκέλε θαηεγνξία θνηλνχ. Μηα κηθξφηεξε κεξίδα ηνπ δείγκαηνο ζεσξεί ηε βειηίσζε ηεο ινγνδνζίαο θαη ηε ζπκκεηνρή ζηηο δεκνθξαηηθέο δηαδηθαζίεο σο πξνηεξαηφηεηεο, κε ελδηαθέξνπζεο δηαθνξέο κεηαμχ ησλ επηπέδσλ δηνίθεζεο. ην πιαίζην ηεο πξσηνβνπιίαο eeurope, ε απάληεζε ησλ Γεκφζησλ Γηνηθήζεσλ ζηηο απμαλφκελεο απαηηήζεηο πνιηηψλ θαη επηρεηξήζεσλ δφζεθε κέζα απφ ηελ ηδέα ηεο «ππεξεζίαο κηαο ζηάζεο». Αλ θαη o ζπγθεθξηκέλνο φξνο ζπρλά ζπγρέεηαη κε ηελ απιή ελζσκάησζε δηαθφξσλ θπβεξλεηηθψλ ππεξεζηψλ ζε έλα κνλαδηθφ ζεκείν πξφζβαζεο (είηε κηα θπζηθή ηνπνζεζία ή έλα «εηθνληθφ παξάζπξν» ζην Γηαδίθηπν, έλα θέληξν ηειεθσληθήο εμππεξέηεζεο ή έλα ελεκεξσηηθφ πεξίπηεξν δεκφζηαο πξφζβαζεο-public access info kiosk), ζηελ πξαγκαηηθφηεηα ζπλεπάγεηαη κηα ζπλνιηθή αλαδηνξγάλσζε ηεο δηαδηθαζίαο παξνρήο ππεξεζηψλ, πνπ ζρεηίδεηαη ηφζν κε ην front φζν θαη κε ην back office, φπσο κπνξεί λα θαλεί θαη απφ ην ζρεδηάγξακκα πνπ αθνινπζεί. 66 E-Forum (Forum for European epublic Services): e-forum for European Government, Work-Package 3: Public Services Requirements Survey Report (draft), 2002, available at:

69 Σρήκα 27:Αλαδηνξγάλσζε ησλ δηνηθεηηθψλ δηαδηθαζηψλ Πεγή: Prisma: Prisma Strategic Guideline 10, estrategies for Government, prepared for the Prisma team by Jeremy Millard, Danish Technological Institute, Denmark, April 2003, ζει. 18 Ζ νπζία ησλ ππεξεζηψλ κηαο ζηάζεο έγθεηηαη ζηε δπλαηφηεηα ελνπνίεζεο ησλ επαθψλ ζηηο δηάθνξεο δηνηθεηηθέο κνλάδεο νη νπνίεο απαηηνχληαη γηα ηε δηεθπεξαίσζε κηαο δηνηθεηηθήο δηαδηθαζίαο. Μηα ζρεδφλ παλεπξσπατθή έξεπλα ησλ ζρεδίσλ γηα ηελ αλάπηπμε ππεξεζηψλ κηαο ζηάζεο 67 απνθαιχπηεη φηη απηφο ν ζηφρνο επηδηψθεηαη ζε κηα πνηθηιία ππεξεζηψλ ηνπ δεκφζηνπ ηνκέα (πγεία, θνηλσληθέο ππεξεζίεο, εθπαίδεπζε θαη θαηάξηηζε, αδεηνδνηήζεηο, κεηαθνξέο θ.ιπ.) Οη ππεξεζίεο κηαο ζηάζεο ζεκαίλνπλ, επίζεο, ηε κείσζε ηεο αλαγθαηφηεηαο κεηαθίλεζεο κεηαμχ δηαθνξεηηθψλ ζεκείσλ πξφζβαζεο ζην πιαίζην ησλ αιιειεπηδξάζεσλ πνπ αλαπηχζζνληαη αλάκεζα ζηνπο πνιίηεο θαη ηε δεκφζηα δηνίθεζε. 67 Βι. Hagen Martin, Kubicek Herbert: One-Stop-Government in Europe, Results of 11 national surveys, University of Bremen, Bremen,

70 Μεηά ηελ πξψηε γεληά ησλ ιχζεσλ ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο πνπ ζπρλά θαηέιεγαλ ζηε δεκηνπξγία «ειεθηξνληθψλ θαηαζηεκάησλ εμππεξέηεζεο» πνπ παξείραλ θαηαθεξκαηηζκέλεο (κε ελνπνηεκέλεο ππεξεζίεο), κηα δεχηεξε γεληά θαίλεηαη λα αλαδχεηαη ε νπνία ζηεξίδεηαη ζηελ ελνπνίεζε. Ζ πνηφηεηα ησλ ππεξεζηψλ πνπ παξέρνληαη ζηνπο ηειηθνχο ρξήζηεο εμαξηάηαη ζεκαληηθά απφ ην βαζκφ κηαο ηέηνηαο ελνπνίεζεο. Σν ίδην ηζρχεη θαη γηα ηελ πεξίπησζε ηεο βειηίσζεο ηεο απνδνηηθφηεηαο πνπ ν δεκφζηνο ηνκέαο κπνξεί θαη πξέπεη λα επηηχρεη κέζσ ηεο παξνρήο on line ππεξεζηψλ. Λακβάλνληαο ππφςε ηα παξαπάλσ, κηα ελνπνηεκέλε πξνζέγγηζε ζηελ παξνρή ππεξεζηψλ ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο κπνξεί λα έρεη πνηθίιεο δηαζηάζεηο: (νξηδφληηα) ελνπνίεζε ησλ δηαθνξεηηθψλ ηκεκάησλ ηνπ ίδηνπ θπβεξλεηηθνχ/δηνηθεηηθνχ επηπέδνπ (θάζεηε) ελνπνίεζε ησλ δηαθνξεηηθψλ δηνηθεηηθψλ επηπέδσλ(π.ρ. θεληξηθνχ/ηνπηθνχ) ελνπνίεζε ησλ δηαθνξεηηθψλ ηχπσλ ππεξεζηψλ(πιεξνθφξεζε, επηθνηλσλία, ζπλαιιαγή) (δηα-ηνκεαθή) ελνπνίεζε ησλ δηαθνξεηηθψλ θνξέσλ παξνρήο ππεξεζηψλ (δεκφζηνη, ηδησηηθνί, νξγαλψζεηο ηεο θνηλσλίαο ησλ πνιηηψλ) Ζ πξνζέγγηζε ησλ «ζεκαληηθψλ γεγνλφησλ» ζηε δσή ελφο πνιίηε ή ησλ «βαζηθψλ δξαζηεξηνηήησλ» γηα κηα επηρείξεζε είλαη έλα παξάδεηγκα ζπλδπαζκνχ ηεο νξηδφληηαο θαη ηεο θάζεηεο ελνπνίεζεο πνπ θαίλεηαη λα βξίζθεη αληαπφθξηζε ζε πνιιέο επξσπατθέο ρψξεο. Κάζεηε ελνπνίεζε (ησλ θπβεξλεηηθψλ επηπέδσλ): Κεληξηθφ Πεξηθεξεηαθφ Σνπηθφ επίπεδν Δλνπνίεζε κε βάζε ηα «ζεκαληηθά γεγνλφηα»: Πιεξνθφξεζε Δπηθνηλσλία πλαιιαγέο Οξηδόληηα Δλνπνίεζε Τπεξεζίεο δηαθνξεηηθψλ ηκεκάησλ ηνπ ίδηνπ θπβεξλεηηθνχ επηπέδνπ, ππεξεζίεο πνπ πξνέξρνληαη απφ θνηλνπξαμίεο κεηαμχ δεκφζηνπ θαη ηδησηηθνχ ηνκέα θαη απφ ζπκπξάμεηο κε ηδησηηθνχο θνξείο θαη νξγαλψζεηο ηεο θνηλσλίαο ησλ πνιηηψλ Σρήκα 28: Οξηδφληηα θαη θάζεηε ελνπνίεζε Πεγή: Prisma: Prisma Strategic Guideline 1, eadministration, prepared for the Prisma team by Hilmar Westholm and Georg Aichholzer, April 2003, ζει

71 Γηα παξάδεηγκα, απηή ε πξνζέγγηζε έρεη εθαξκνζηεί ζε αξθεηνχο ηζηνηφπνπο ηφζν ζε θεληξηθφ 68 φζν θαη ζε πεξηθεξεηαθφ θαη ηνπηθφ επίπεδν 69, δηφηη επηηξέπεη ηελ παξνρή ππεξεζηψλ πνπ είλαη πξνζαλαηνιηζκέλεο ζηηο αλάγθεο ησλ πνιηηψλ θαη φρη ζηηο γξαθεηνθξαηηθέο δνκέο. Ζ αληαπφθξηζε ζηηο απμαλφκελεο απαηηήζεηο ησλ ηειηθψλ ρξεζηψλ απαηηεί ηελ ηθαλνπνίεζε πνιηηψλ θαη επηρεηξήζεσλ φρη κφλν ζε εζληθφ, αιιά θαη ζε ηνπηθφ θαη πεξηθεξεηαθφ επίπεδν. ην πιαίζην ησλ θαηεπζχλζεσλ ηνπ eeurope, νη θπβεξλήζεηο αλά ηελ Δπξψπε έρνπλ ήδε πηνζεηήζεη ζρέδηα egovernment γηα ηελ ππνζηήξημε ηεο πεξηθεξεηαθήο νηθνλνκίαο κέζσ: ηεο πξνψζεζεο ηεο απαξαίηεηεο ππνδνκήο, ηερλνγλσζίαο θαη ειεθηξνληθψλ ππεξεζηψλ πνπ δηαλνίγνπλ λένπο νξίδνληεο θαη αγνξέο γηα ηηο ηνπηθέο επηρεηξήζεηο ηεο παξνρήο απνδνηηθψλ ππεξεζηψλ ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο πνπ γίλνληαη έλα μερσξηζηφ ραξαθηεξηζηηθφ γηα ηηο πεξηθέξεηεο θαζψο θαη κέξνο ηεο (ηερλνινγηθήο) ηαπηφηεηάο ηνπο Η αλαδηνξγάλσζε ησλ δεκφζησλ ππεξεζηψλ θαη νη πεξηνξηζκνί ζηνπο θξαηηθνχο πξνυπνινγηζκνχο Μηα ζεκαληηθή πιεπξά ηνπ δεηήκαηνο ησλ ζπλεπεηψλ ηεο πξσηνβνπιίαο eeurope ζηνλ ηξφπν νξγάλσζεο θαη ιεηηνπξγίαο ησλ Γεκφζησλ Γηνηθήζεσλ έρεη λα θάλεη κε ηε ρξεκαηνδφηεζε ησλ πξνγξακκάησλ ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο. Αλ θαη ν κεζνπξφζεζκνο ζηφρνο ηεο πξσηνβνπιίαο είλαη ν πεξηνξηζκφο ηνπ θφζηνπο γηα ηνπο θνξείο παξνρήο δεκφζησλ ππεξεζηψλ, κέρξη ζήκεξα νη δεκφζηεο δηνηθήζεηο είλαη ππνρξεσκέλεο λα επελδχνπλ ηεξάζηηα πνζά γηα ηελ εηζαγσγή πιεξνθνξηαθψλ ζπζηεκάησλ, γεγνλφο πνπ επηβαξχλεη ζεκαληηθά ηνπο θξαηηθνχο πξνυπνινγηζκνχο. Ζ έιιεηςε ίδησλ νηθνλνκηθψλ πφξσλ νδήγεζε αξθεηέο θπβεξλήζεηο ζηελ αλεχξεζε ελαιιαθηηθψλ πεγψλ ρξεκαηνδφηεζεο, θπξίσο κέζα απφ ηε ζπκκεηνρή ζε θνηλνηηθά πξνγξάκκαηα θαη ηελ θαζηέξσζε λέσλ ζρεκάησλ θαη ζπλεξγαζίαο κεηαμχ ηνπ δεκφζηνπ θαη ηνπ ηδησηηθνχ ηνκέα, φπσο είλαη νη ζπκβάζεηο παξαρψξεζεο θαη αλάζεζεο πινπνίεζεο έξγσλ ζε ηδηψηεο-εηαίξνπο. Οη λέεο απηέο κνξθέο ζχκπξαμεο ππνδειψλνπλ κηα ζεκαληηθή αιιαγή ζηηο ζρέζεηο δεκφζηνπ θαη ηδησηηθνχ ηνκέα αιιά θαη κηα επξχηεξε αιιαγή ζην ξφιν (θαη ηε 68 Βι. γηα παξάδεηγκα ηηο ηζηνζειίδεο Help.gv, Ukonline, Finland s Citizen s guide, Danmark.dk 69 Βι. γηα παξάδεηγκα ηηο ηζηνζειίδεο bremen.de, lewisham.gov.uk, bay.net.de, wien.at

72 ιεηηνπξγία) ηνπ θξάηνπο θαη ηεο θπβέξλεζεο (απφ ηε ξχζκηζε ζηε δηαπξαγκάηεπζε). Ζ δεκηνπξγία δηθηχσλ ζπλεξγαζίαο, ζε δηάθνξνπο ηνκείο πνιηηηθήο, ζηα νπνία κεηέρνπλ θξαηηθνί θαη ηδησηηθνί θνξείο θαζψο θαη κε θπβεξλεηηθέο νξγαλψζεηο, απνηειεί έλαο επηπιένλ ηξφπνο γηα ηελ αλαδφκεζε ηεο δεκφζηαο δηνίθεζεο(θαη ηαπηφρξνλα ηνπ ηξφπνπ δηαθπβέξλεζεο). Μέρξη ζήκεξα, ππάξρεη έιιεηςε ζηνηρείσλ πνπ λα απνδεηθλχνπλ ηελ εμνηθνλφκεζε πφξσλ κέζσ ηεο αλάπηπμεο on line δεκφζησλ ππεξεζηψλ. Αλ θαη νη εθζέζεηο ησλ δηάθνξσλ ζπκβνπιεπηηθψλ εηαηξεηψλ θαη ηεο Δπξσπατθήο Δπηηξνπήο αλαθέξνληαη ζηελ «αλακελφκελε εμνηθνλφκεζε πφξσλ» γηα ηηο θπβεξλήζεηο ησλ επξσπατθψλ ρσξψλ, ππάξρνπλ ειάρηζηα δηαζέζηκα ζηαηηζηηθά ζηνηρεία πνπ λα ππνζηεξίδνπλ ηηο παξαπάλσ ππνζέζεηο. Πξφζθαηεο έξεπλεο 70 ζε πςειφβαζκα δηνηθεηηθά ζηειέρε ηνπ δεκφζηνπ ηνκέα απνθαιχπηνπλ φηη κφλν ην 13% ησλ δεκφζησλ ππαιιήισλ ηεο θεληξηθήο δηνίθεζεο θαη ην 31% ζε ηνπηθφ θαη πεξηθεξεηαθφ επίπεδν ζεσξεί φηη νη επελδχζεηο ζηελ ειεθηξνληθή δηαθπβέξλεζε ζα ρξεκαηνδνηεζνχλ απφ ηε κείσζε ηνπ θφζηνπο. Σαπηφρξνλα, ην 41% πηζηεχεη φηη ε «κείσζε ηνπ θφζηνπο» απνηειεί ζηφρν ησλ θπβεξλήζεσλ πνπ ζα επηηεπρζεί κέζσ ηεο εηζαγσγήο ησλ Νέσλ Σερλνινγηψλ. Απηφ κπνξεί λα ζεκαίλεη φηη ηα άηνκα εθείλα πνπ εκπιέθνληαη άκεζα ζηελ εθαξκνγή ησλ ΣΠΔ ζηηο δεκφζηεο δηνηθήζεηο, εθηηκνχλ φηη ηα νηθνλνκηθά νθέιε ζα πξνθχςνπλ κειινληηθά θαη φρη άκεζα Η θαηαπνιέκεζε ηνπ θνηλσληθνχ απνθιεηζκνχ: κηα ζεκαληηθή πξνηεξαηφηεηα Ζ απνθπγή ηνπ θνηλσληθνχ απνθιεηζκνχ ησλ αηφκσλ εθείλσλ πνπ δελ έρνπλ ηε δπλαηφηεηα πξφζβαζεο ζηηο Νέεο Σερλνινγίεο ζα απνηειέζεη έλαλ θαζνξηζηηθφ παξάγνληα γηα ηελ επηηπρία ησλ ππεξεζηψλ ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο. Σν ράζκα ησλ γελεψλ, ε έιιεηςε παηδείαο θαη επαγγεικαηηθψλ δεμηνηήησλ ζπληζηνχλ ζεκαληηθά εκπφδηα γηα ηε ρξήζε ησλ H/Y θαη ηελ πινήγεζε ζηνλ Παγθφζκην Ηζηφ θαη ζπλαθφινπζα θαη γηα ηηο ππεξεζίεο ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο. Σν ςεθηαθφ ράζκα απνηειεί κηα απφ ηηο ζεκαληηθφηεξεο απεηιέο γηα ηηο δεκφζηεο δηνηθήζεηο ζχκθσλα κε ηελ πξναλαθεξζείζα έξεπλα καδί κε «ηα θελά αζθαιείαο» (επηζέζεηο ράθεξο) θαη «πςειφ θφζηνο ηεο εθαξκνγήο» ησλ Νέσλ Σερλνινγηψλ. Πξνθεηκέλνπ λα γεθπξσζεί ην ςεθηαθφ ράζκα, νη πξνζπάζεηεο θνηλσληθνχ απνθιεηζκνχ ζα πξέπεη λα αλαδηνξγαλψζνπλ ηηο ξνέο εξγαζίαο κε ηέηνην ηξφπν ψζηε 70 E-Forum 2002, φ.π

73 λα επηηεπρζεί ν ζηφρνο ησλ ππεξεζηψλ κηαο ζηάζεο. Ζ πνιπθαλαιηθή παξνρή ππεξεζηψλ (πξφζσπν-κε-πξφζσπν, κέζσ , θηλεηψλ ηειεθψλσλ ή κέζσ Internet ζε δεκφζηα ζεκεία πξφζβαζεο) είλαη απαξαίηεηε γηα ηελ πξνζέγγηζε ησλ αηφκσλ εθείλσλ πνπ δελ είλαη ηδηαίηεξα εμνηθεησκέλα κε ηηο ΣΠΔ. Χζηφζν, θαη ζε απηήλ ηελ πεξίπησζε ν ζηφρνο ζα πξέπεη λα είλαη ε ελνπνίεζε θαη φρη απιά ε ζπλχπαξμε ελαιιαθηηθψλ ηξφπσλ πξφζβαζεο. Σέινο, ην πξφβιεκα ηνπ θνηλσληθνχ απνθιεηζκνχ ζα πξέπεη λα ιακβάλεηαη ππφςε ζηηο πεξηπηψζεηο εθείλεο πνπ εηζάγνληαη λένη ηξφπνη ζπκκεηνρήο ζηηο δηαδηθαζίεο ιήςεο απνθάζεσλ. Σα εηδηθά εξγαιεία «ειεθηξνληθήο δεκνθξαηίαο», φπσο είλαη ε πξφζβαζε ζε θφξνπκ ζπδεηήζεσλ θαη δηαβνχιεπζεο, ζπλήζσο δελ ζπγθεληξψλνπλ ηελ απαξαίηεηε ζπκκεηνρή ησλ απνιηηηθψλ αηφκσλ (φπσο νη λένη θαη νη ιηγφηεξν κνξθσκέλνη). Αλ θαη κε ζθφπηκνο, ππάξρεη ν θίλδπλνο ηεο ελίζρπζεο ησλ ήδε δηαπηζησκέλσλ θνηλσληθψλ δηαρσξηζκψλ κέζσ ηεο εθαξκνγήο ησλ λέσλ ηερλνινγηθψλ εξγαιείσλ Απμαλφκελε παξαθνινχζεζε ηεο εμέιημεο ηεο Ηιεθηξνληθήο Γηαθπβέξλεζεο Σα πεξηζζφηεξα θξάηε-κέιε ηεο ΔΔ (ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ θαη ησλ λέσλ θξαηψλ-κειψλ) έρνπλ πηνζεηήζεη ή βξίζθνληαη ζηε δηαδηθαζία πηνζέηεζεο ζηξαηεγηθψλ ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο κε ζηφρν ηελ παξνρή on line ππεξεζηψλ πξνο ηνπο πνιίηεο θαη ηηο επηρεηξήζεηο. Όπσο έρεη ήδε αλαθεξζεί ζε πξνεγνχκελν θεθάιαην ηεο παξνχζαο εξγαζίαο, ε εθηίκεζε ηεο εμέιημεο ηεο ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο βαζίζηεθε θπξίσο ζε πνζνηηθνχο δείθηεο αμηνιφγεζεο. Ζ δηαδηθαζία ζπγθξηηηθήο αμηνιφγεζεο θαλεξψλεη ζεκαληηθέο δηαθνξέο κεηαμχ ησλ επξσπατθψλ θξαηψλ θαζψο θαη κηα αλάκεηθηε εηθφλα φζνλ αθνξά ηνλ εξρνκφ ηεο Κνηλσλίαο ηεο Πιεξνθνξίαο. Ζ ζπγθξηηηθή αμηνιφγεζε, σζηφζν, είλαη ην πξψην βήκα. Ζ πξφνδνο δελ είλαη πάληα κεηξήζηκε ζε βξαρπρξφληα δηαζηήκαηα θαη γη απηφ νη κεηξήζεηο ζα πξέπεη λα επαλαιακβάλνληαη δηαξθψο ψζηε λα εθηηκάηαη ε ηαρχηεηα κε ηελ νπνία εμειίζζεηαη ε πξφνδνο. Ο αλαγλψζηεο δελ ζα πξέπεη λα παξαβιέπεη ην γεγνλφο φηη ε ζπγθξηηηθή αμηνιφγεζε είλαη κηα δηαδηθαζία δηαξθνχο κάζεζεο. Γη απηφ, άιισζηε, θαη ε ζηαηηζηηθή κεζνδνινγία θαη νη πξαθηηθέο έξεπλεο βειηηψζεθαλ θαηά ηε δηάξθεηα ηεο δηαδηθαζίαο θαη θπζηθά ρξήδνπλ πεξαηηέξσ βειηίσζεο ζην κέιινλ. Έλα ζεκαληηθφ

74 πιενλέθηεκα ηεο ζπγθξηηηθήο αμηνιφγεζεο ηνπ eeurope έλαληη άιισλ κεηξήζεσλ είλαη ε ζπγθξηζηκφηεηα ησλ απνηειεζκάησλ πνπ βαζίδνληαη ζε κηα θνηλή κεζνδνινγία. Δληνχηνηο, ε ζπγθξηηηθή αμηνιφγεζε ζα πξέπεη λα ηεζεί ζην πιαίζην ηεο καθξνπξφζεζκεο πξννπηηθήο ησλ ζηφρσλ πνπ ηέζεθαλ ζηε Ληζζαβφλα γηα ην έηνο Σν eeurope μεθίλεζε σο κηα βξαρππξφζεζκε πξσηνβνπιία θαη γη απηφ ήηαλ απαξαίηεην έλα άκεζν απνηέιεζκα: ε ζπγθξηηηθή αμηνιφγεζε ππνδειψλεη φηη ε ηερλνινγία κπνξεί λα εμειηρζεί κε γξήγνξνπο ξπζκνχο, φηη ε δηείζδπζε ηνπ Internet κπνξεί λα ιάβεη πξαγκαηηθά ηεξάζηηεο δηαζηάζεηο, αιιά νη θνηλσληθέο αιιαγέο απαηηνχλ πεξηζζφηεξν ρξφλν θαη, θπξίσο, νξγαλσηηθέο κεηαξξπζκίζεηο, αιιαγή θνπιηνχξαο θαη λννηξνπίαο, εθζπγρξνληζκφ ηεο λνκνζεζίαο θαη πνιηηηθέο απνθάζεηο. πλεπψο, ην ελδηαθέξνλ ζα πξέπεη λα ζηξαθεί ζηηο πνιηηηθέο πνπ θξχβνληαη πίζσ απφ ηα πνζνηηθά ζηνηρεία θαη, ζπλεπψο, ζηα παξαδείγκαηα βέιηηζηεο πξαθηηθήο γηα ηα νπνία ζα γίλεη εθηεηακέλε αλαθνξά ζηηο επφκελεο ελφηεηεο. Σα θξάηε-κέιε ζα πξέπεη λα εληνπίζνπλ θαη λα ζπγθξίλνπλ ηηο δηαθνξεηηθέο πξνζεγγίζεηο θαη ιχζεηο. Ζ ιεπηνκεξήο αλάιπζε ησλ παξαδεηγκάησλ πξνυπνζέηεη, επίζεο, ηελ χπαξμε πξνζπκίαο γηα ηελ αληαιιαγή εκπεηξηψλ θαη ηελ ακνηβαία εθκάζεζε ζην πιαίζην ηεο «αλνηθηήο κεζφδνπ ζπληνληζκνχ» Ζ αλνηθηή κέζνδνο ζπληνληζκνχ βαζίδεηαη ζε ζηαζεξέο θαηεπζπληήξηεο γξακκέο, πνζνηηθνχο θαη πνηνηηθνχο δείθηεο, ζηνηρεία αλαθνξάο θαη κεηξήζεσλ πνπ ζα πξέπεη λα πηνζεηεζνχλ ηφζν ζε επίπεδν Έλσζεο φζν θαη ζε εζληθφ θαη πεξηθεξεηαθφ επίπεδν. ε ζπλδπαζκφ κε ηελ θαηάιιειε παξαθνινχζεζε ησλ απνηειεζκάησλ θαη ηα αλαγθαία λνκνζεηηθά κέζα, ζα απνηειέζεη ηνλ νξζφ ηξφπν γηα ηελ επίηεπμε κεγαιχηεξεο ζχγθιηζεο πξνο ηνπο θχξηνπο ζηφρνπο ηεο ΔΔ, κέζσ «πξνηχπσλ αξηζηείαο», θαζψο θαη γηα ηελ εθαξκνγή ηεο ζηξαηεγηθήο πνπ ζπκθσλήζεθε ζηε Ληζζαβφλα

75 4. Ζ Ζιεθηξνληθή Γηαθπβέξλεζε από ηελ πνιηηηθή ζηελ πξάμε: Βέιηηζηεο πξαθηηθέο 4.1 Δηζαγσγή Όπσο έγηλε αληηιεπηφ απφ ηα πξνεγνχκελα, νη πθηζηάκελνη δείθηεο ζπγθξηηηθήο αμηνιφγεζεο γηα ηηο είθνζη βαζηθέο δεκφζηεο ππεξεζίεο θαη ηα επίπεδα σξηκφηεηαο πνπ ζπληζηνχλ ηελ ηξέρνπζα κεζνδνινγία αμηνιφγεζεο, νδεγνχλ, εθ ησλ πξαγκάησλ, ζε δεηθηνβαξή ζρεδηαζκφ, πνπ ζα έρεη σο ζθνπφ ηελ ηθαλνπνίεζε δεηθηψλ. Γελ θαιχπηνπλ ηα βαζηθά θαη ελδερνκέλσο θξίζηκα ραξαθηεξηζηηθά θάζε εθαξκνγήο ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο, φπσο ε πνηφηεηα ησλ ππεξεζηψλ, ε απνηειεζκαηηθφηεηα, ε αμία πνπ δεκηνπξγείηαη γηα φινπο ηνπο εκπιεθφκελνπο. Γελ θαιχπηεηαη, επίζεο, ε επίδξαζε ηνπ εμσηεξηθνχ πεξηβάιινληνο, δειαδή ηνπ πνιηηηθνχ, νηθνλνκηθνχ, θνηλσληθνχ θαη ζεζκηθνχ πιαηζίνπ κέζα ζην νπνίν αλαπηχζζεηαη θάζε εθαξκνγή. Δίλαη, ινηπφλ, αλαγθαίν λα θαζηεξσζεί έλαο ζπζηεκαηηθφο ηξφπνο γηα ηελ πνηνηηθή ζπγθξηηηθή αμηνιφγεζε νκνίσλ, ζε επίπεδν πξνζθεξφκελσλ ππεξεζηψλ, έξγσλ ζε δηαθνξεηηθέο ρψξεο θαη ηελ αλάδεημε βέιηηζησλ πξαθηηθψλ ψζηε θάζε θνξέαο ηεο Γεκφζηαο Γηνίθεζεο λα γλσξίδεη κε ζαθή ηξφπν πνην είλαη ην «ζσζηφ κέγεζνο» κε φξνπο πξνυπνινγηζκνχ αιιά θαη πξνζδνθηψλ. πλεπψο, ν φξνο «βέιηηζηεο πξαθηηθέο ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο», αλαθέξεηαη ζε απηήλ αθξηβψο ηε δηαδηθαζία δηαξθνχο κάζεζεο θαη θαζνδήγεζεο, κέζσ ηεο άληιεζεο εκπεηξηψλ θαη παξαδεηγκάησλ απφ πξαθηηθέο εθαξκνγέο ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο πνπ ρξεζηκνπνηνχλ ηελ ηερλνινγία ηφζν κε πξαθηηθφ φζν θαη κε πξσηνπνξηαθφ ηξφπν ζηε Γεκφζηα Γηνίθεζε. Πξφθεηηαη ζηελ πξαγκαηηθφηεηα γηα ιχζεηο έηνηκεο θαη δνθηκαζκέλεο πνπ παξνπζηάδνπλ ην ηερληθφ θαη ιεηηνπξγηθφ πεξηβάιινλ κέζα ζην νπνίν ε ειεθηξνληθή δηαθπβέξλεζε κπνξεί λα εμειηρζεί κε απνηειεζκαηηθφ θαη απνδνηηθφ ηξφπν. Ζ αληαιιαγή πιεξνθνξηψλ ζρεηηθά κε ηηο πινπνηεκέλεο ιχζεηο ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο κπνξεί λα απνηειέζεη έλα ζεκαληηθφ κέζν γηα ηε δεκηνπξγία ζπλεξγηψλ κε ηελ αμηνπνίεζε ηεο εκπεηξίαο θαη ηε δηδαρή απφ ηα καζήκαηα επηηπρίαο αιιά θαη απνηπρίαο. Όπσο ζα θαλεί θαη ζηε ζπλέρεηα, ηα παξαδείγκαηα βέιηηζησλ πξαθηηθψλ καο δηδάζθνπλ φηη ε πινπνίεζε ηεο ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο δελ απαηηεί ηελ «εθ λένπ αλαθάιπςε ηνπ ηξνρνχ» αιιά ηελ πιήξε κειέηε ησλ εκπεηξηψλ θαη ησλ ζπκπεξαζκάησλ πνπ έρνπλ εμαρζεί απφ ηηο πξνζπάζεηεο εθαξκνγήο ηεο ζε επξσπατθφ

76 θαη δηεζλέο επίπεδν. Γη απηφ, άιισζηε, ε ιεπηνκεξήο αλάιπζή ηνπο ζα πξέπεη λα θαηαιήγεη ζε ππνδείγκαηα ή θαηεπζπληήξηεο γξακκέο. Γίλνληαο, ινηπφλ, έλα πεξηεθηηθφ νξηζκφ ηεο έλλνηαο, ζα ιέγακε φηη «κηα βέιηηζηε πξαθηηθή είλαη θαη νπζίαλ κηα πνηνηηθή πεξηγξαθή ηνπ ηξφπνπ κε ηνλ νπνίν έρεη επηηεπρζεί ε θαιή απφδνζε, δειαδή πνηεο κέζνδνη, πνηα εξγαιεία, πνηα ηερλνινγία θαη πνηα ζπζηήκαηα θ.ιπ. έρνπλ ρξεζηκνπνηεζεί, πψο έρνπλ ρξεζηκνπνηεζεί θαη κε ηη απνηειέζκαηα. Μηιψληαο, ινηπφλ, γηα κεηαθνξά ηερλνγλσζίαο, γηα εξγαιεία θαη ηερλνινγίεο, γηα έηνηκεο ιχζεηο θαη γηα αμηνπνίεζε ηεο ππάξρνπζαο εκπεηξίαο, ζην επφκελν θεθάιαην παξνπζηάδνληαη θαη αμηνινγνχληαη νξηζκέλα παξαδείγκαηα κειέηεο πεξηπηψζεσλ πνπ παξνπζηάδνπλ κία πξαγκαηηθή, επηηπρεκέλε ιχζε γηα ηε κεηάβαζε ηνπ δεκφζηνπ ηνκέα ζηε λέα επνρή ηεο πιεξνθνξίαο θαη ηεο γλψζεο. Οη πεξηπησζηνινγηθέο κειέηεο πνπ έρνπλ επηιεγεί πξνέξρνληαη απφ δηάθνξεο ρψξεο ηεο δηεπξπκέλεο, πιένλ, Δπξσπατθήο Έλσζεο θαζψο θαη απφ δηαθνξεηηθά δηνηθεηηθά επίπεδα (θεληξηθφ, πεξηθεξεηαθφ θαη ηνπηθφ), ψζηε λα αλαδεηρζεί ε πνιηηηζηηθή θαη πνιηηηθή πνηθηινκνξθία ηεο Ζιεθηξνληθήο Γηαθπβέξλεζεο αλά ηελ Δπξψπε. Ο αλαγλψζηεο δελ ζα πξέπεη λα αγλνήζεη φηη ε Δπξσπατθή Έλσζε ζπληζηά έλα «κσζατθφ» παξαδφζεσλ θαη πνιηηηζκψλ, γεγνλφο πνπ αληαλαθιάηαη ζε θάζε ηνκέα πνιηηηθήο θαη, ζπλεπψο, θαη ζηηο ζηξαηεγηθέο πνπ αθνινπζνχληαη γηα ηε κεηαθνξά ησλ αξρψλ ηνπ egovernment απφ ηελ πνιηηηθή ζηελ πξάμε. Χζηφζν, ε πνηθηιία ησλ πξνηάζεσλ θαη ησλ ιχζεσλ ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο είλαη ην ζηνηρείν εθείλν πνπ πξνζδίδεη αθφκα κεγαιχηεξε πξνζηηζέκελε αμία ζηε δηαδηθαζία αλάδεημεο ησλ βέιηηζησλ πξαθηηθψλ

77 Πίλαθαο 9: Πνιηηηζηηθή θαη πνιηηηθή πνηθηινκνξθία ζηελ Ζιεθηξνληθή Γηαθπβέξλεζε αλά ηελ Δπξώπε Βφξεηα Δπξψπε Γαλία, νπεδία, Φηλιαλδία, Οιιαλδία Βξεηαλν- Ιξιαλδηθή Μεγάιε Βξεηαλία, Ηξιαλδία Κεληξηθή Δπξψπε (Γπηηθή) Γαιιία, Βέιγην, Λνπμεκβνχξγν Κεληξηθή Δπξψπε (Αλαηνιηθή) Γεξκαλία, Απζηξία Νφηηα Δπξψπε Ηηαιία, Ηζπαλία, Πνξηνγαιία, Διιάδα Παξάδνζε ζηελ ειεπζεξία ηεο πιεξνθφξεζεο Έκθαζε ζηελ Ζιεθηξνληθή Γηαθπβέξλεζε σο κέξνο ηεο «Ζιεθηξνληθήο Γεκνθξαηίαο» Ζ ηδέα ηεο δξαζηήξηαο θαη ελεξγεηηθήο θπβέξλεζεοδεκφζηαο δηνίθεζεο δελ αληηκεησπίδεηαη θαη αλάγθελ κε θαρππνςία Ηζρπξφο ν ξφινο γηα ηελ ηνπηθή δεκνθξαηία Ζ Ζιεθηξνληθή Γηαθπβέξλεζε ζεσξείηαη σο ε απάληεζε ζηε «λέα νηθνλνκία» θαη γη απηφ θαζνδεγείηαη απφ ηηο επηρεηξεκαηηθέο αλάγθεο Έκθαζε ζηηο ζπλαιιαθηηθέο ππεξεζίεο πξνθεηκέλνπ λα απμεζεί ε απνδνηηθφηεηα Χζηφζν, ηζρπξφο είλαη θαη ν ξφινο γηα ηηο κε θπβεξλεηηθέο νξγαλψζεηο Όζνλ αθνξά ηνπο πνιίηεο, ν πξνβιεκαηηζκφο γχξσ απφ ηελ πξνζηαζία ηεο ηδησηηθήο δσήο κπνξεί λα θαζπζηεξήζεη ηελ εμέιημε Παξάδνζε ζηελ πξνζηαζία ησλ πνιηηηθψλ δηθαησκάησλ, ζηελ χπαξμε ελφο ηζρπξνχ δεκφζηνπ ηνκέα θαη ελφο ζπγθεληξσηηθνχ θξάηνπο Κπξίσο ζπγθεληξσηηθέο θξαηηθέο δνκέο, γεγνλφο πνπ δηεπθνιχλεη ηελ ελνπνίεζε ησλ ππεξεζηψλ Ζιεθηξνληθήο Γηαθπβέξλεζεο. σζηφζν, πνιιέο πξφζθαηεο αιιαγέο Παξάδνζε ζηελ χπαξμε ηζρπξνχ δεκφζηνπ ηνκέα Οκνζπνλδηαθή δνκή κε ζρεηηθά αδχλακν θέληξν πνπ δπζθνιεχεη ηελ ελνπνίεζε ησλ ππεξεζηψλ Ζιεθηξνληθήο Γηαθπβέξλεζεο Ηζρπξφο ν ξφινο ησλ κε θπβεξλεηηθψλ νξγαλψζεσλ Μεγάιε ε ζεκαζία πεξηθεξεηαθψλ πφιεσλ πνπ θαζνδεγνχλ ηελ εμέιημε ηεο Ζιεθηξνληθήο Γηαθπβέξλεζεο, φπσο είλαη ε Βαξθειψλε θαη ε Μπνιφληα Ο ξφινο ηεο θεληξηθήο θπβέξλεζεο ζεκαληηθφο γηα ηελ ηππνπνίεζε θαη ηε ρξεκαηνδφηεζε, φρη φκσο απαξαίηεηα ζεκαληηθφο γηα ηελ αλάπηπμε ηεο Ζιεθηξνληθήο Γηαθπβέξλεζεο Πεγή: Prisma: Prisma Strategic Guideline 10, estrategies for Government, 2003, φ.π. ζει

78 4.2 Βέιηηζηεο πξαθηηθέο Ζιεθηξνληθήο Γηαθπβέξλεζεο γηα ηε βειηίσζε ησλ δεκόζησλ ππεξεζηώλ θαη ηελ αλαδηνξγάλσζε ηεο δεκόζηαο δηνίθεζεο Σα παξαδείγκαηα βέιηηζησλ πξαθηηθψλ πνπ πεξηγξάθνληαη ζηε ζπλέρεηα πξνέξρνληαη απφ ηελ Δπξσπατθή Γηάζθεςε γηα ηελ Ζιεθηξνληθή Γηαθπβέξλεζε ε νπνία έιαβε ρψξα ζηηο 7-8 Ηνπιίνπ 2003 ζηελ Ηηαιία. ηφρνο ηεο Γηάζθεςεο ήηαλ λα εληζρχζεη θαη λα επεθηείλεη ην επξσπατθφ consensus αλαθνξηθά κε ηηο ζηξαηεγηθέο πξνηεξαηφηεηεο γηα ηελ Ζιεθηξνληθή Γηαθπβέξλεζε, επηδεηθλχνληαο ηελ εμέιημε ηεο ΔΔ ζηνλ ηαρχηαηα αλαπηπζζφκελν θαη ηδηαίηεξα αληαγσληζηηθφ απηφλ ηνκέα, εληνπίδνληαο ηηο αιιειεπηδξαζηηθέο δεκφζηεο ειεθηξνληθέο ππεξεζίεο πνπ είλαη ήδε δηαζέζηκεο θαη ηνλίδνληαο ηα νθέιε πνπ ζα πξνθχςνπλ κειινληηθά γηα ηνπο πνιίηεο θαη ηηο επηρεηξήζεηο απφ ηελ παξνρή on line ππεξεζηψλ. Δηδηθφηεξα, ε Δπξσπατθή Γηάζθεςε απνηέιεζε ην θφξνπκ γηα ηελ αληαιιαγή εκπεηξηψλ θαη ηνλ εληνπηζκφ βέιηηζησλ πξαθηηθψλ ζε ηξεηο θξίζηκεο ζεκαζίαο ζεκαηηθνχο ηνκείο: 1. Ο ξόινο ηεο ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο ζηελ Δπξσπατθή αληαγσληζηηθόηεηα 2. Βειηίσζε ηεο πνηόηεηαο δσήο γηα ηνπο Δπξσπαίνπο πνιίηεο 3. Πξνώζεζε ηεο θπβεξλεηηθήο ζπλεξγαζίαο κεηαμύ επξσπατθνύ, θεληξηθνύ θαη ηνπηθνύ επηπέδνπ πλνιηθά, ππνβιήζεθαλ 357 ππνςεθηφηεηεο νη νπνίεο θαηαλεκήζεθαλ σο εμήο 72 : 1 ε ζεκαηηθή ελόηεηα: 71 ππνςεθηφηεηεο (19,89%) 2 ε ζεκαηηθή ελόηεηα: 185 ππνςεθηφηεηεο (51,82%) 3 ε ζεκαηηθή ελόηεηα: 101 ππνςεθηφηεηεο (28,29%) Απφ ηελ παξαπάλσ πνζνζηηαία θαηαλνκή, είλαη εκθαλήο ε επηθέληξσζε ηνπ ελδηαθέξνληνο ζηελ παξνρή ππεξεζηψλ ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο πνπ ζαλ ζηφρν έρνπλ ηελ εμππεξέηεζε ηνπ πνιίηε θαη ηε βειηίσζε ηεο πνηφηεηαο δσήο. Απφ ηα 357 παξαδείγκαηα εθαξκνγψλ ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο ηα νπνία φια κπνξνχλ λα ζεσξεζνχλ σο παξαδείγκαηα θαιήο πξαθηηθήο, επηιέγεθαλ Σα ζηνηρεία πνπ παξνπζηάδνληαη ζηε ζπλέρεηα πξνέξρνληαη απφ πξφζθαηε κειέηε πνπ πξαγκαηνπνίεζε ην Δπξσπατθφ Ηλζηηηνχην Γεκφζηαο Γηνίθεζεο κε αθνξκή ηελ Δπξσπατθή Γηάζθεςε γηα ηελ Ζιεθηξνληθή Γηαθπβέξλεζε (Ηνχιηνο 2003) θαη ηελ απνλνκή, γηα πξψηε θνξά, ησλ βξαβείσλ eeurope γηα ηελ Ζιεθηξνληθή Γηαθπβέξλεζε. Βι. Christine Leitner: egovernment in Europe: The State of Affairs, European Institute of Public Administration, Maastricht, The Netherlands,

79 ππνςεθηφηεηεο 73 νη νπνίεο θαη απνηέιεζαλ ηηο βέιηηζηεο πξαθηηθέο ζηνπο πξναλαθεξζέληεο ηνκείο. Σα θξηηήξηα γηα ηελ επηινγή ηνπο ήηαλ: Ζ ρξήζε ησλ Νέσλ Σερλνινγηψλ Ο θαηλνηνκηθφο ραξαθηήξαο Ζ δηαρείξηζε ηεο εθαξκνγήο Ζιεθηξνληθήο Γηαθπβέξλεζεο Ζ χπαξμε απηψλ, πξαθηηθψλ απνηειεζκάησλ Ζ ιεηηνπξγηθφηεηα Ζ ζαθήλεηα Ζ άληιεζε γλψζεσλ θαη καζεκάησλ θαζψο θαη ε «κεηαθεξζηκφηεηα» ηνπ παξαδείγκαηνο Σέινο, νη ηξεηο πην αμηνζεκείσηεο πξνηάζεηο ηηκήζεθαλ κε ην βξαβείν eeurope γηα ηελ θαηλνηνκία ζηνλ ηνκέα ηεο Ζιεθηξνληθήο Γηαθπβέξλεζεο Αλάιπζε ησλ παξαδεηγκάησλ Α. Οη ζεκαηηθέο ελόηεηεο 1. Ο ξόινο ηεο ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο ζηελ Δπξσπατθή αληαγσληζηηθόηεηα Ζ ζπγθεθξηκέλε ζεκαηηθή ελφηεηα εζηηάδεη ζηελ παξνρή πνηνηηθψλ ππεξεζηψλ ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο πνπ ζαλ ζηφρν έρνπλ λα ζπκβάινπλ ζηε δεκηνπξγία κηαο αληαγσληζηηθήο επξσπατθήο νηθνλνκίαο ηεο γλψζεο, κε πεξηζζφηεξεο θαη θαιχηεξεο ζέζεηο εξγαζίαο θαη κε κεγαιχηεξε θνηλσληθή ζπλνρή. Ζ βαζηθή πξνυπφζεζε γηα ηελ επίηεπμε ηνπ παξαπάλσ ζηφρνπ είλαη ε χπαξμε κηαο «αλνηθηήο» δεκφζηαο δηνίθεζεο θαη ε πξνζπκία ηεο αληαιιαγήο πιεξνθνξηψλ θαη εκπεηξηψλ ζε επξσπατθή θαη ίζσο ζε παγθφζκηα θιίκαθα. Οξηζκέλεο απφ ηηο πεξηπηψζεηο πνπ κειεηήζεθαλ εζηίαδαλ ζηε δεκηνπξγία ειεθηξνληθώλ ππιώλ, ζηελ επαθή ησλ επξσπατθώλ πόιεσλ θαη πεξηθεξεηώλ κεηαμύ ηνπο θαη κε ηελ θνηλσλία επξύηεξα. Έλα ζχλνιν ηνπηθψλ δηαδηθηπαθψλ ππιψλ παξείραλ πιεξνθνξίεο ζε κηα πνηθηιία γισζζψλ, πξνσζψληαο θαη απηφλ ηνλ ηξφπν ηνλ ηνπξηζκφ θαη ηελ ειεχζεξε κεηαθίλεζε ησλ εξγαδνκέλσλ ζηελ Δπξψπε. Ζ απαζρόιεζε ήηαλ έλα αθφκα ζέκα, θαη αξθεηά παξαδείγκαηα βέιηηζηεο πξαθηηθήο εζηίαδαλ θπξίσο ζηελ ειεπζεξία θπθινθνξίαο ζηελ Δπξψπε θαη ζηε δηεπθφιπλζε ηεο δηαδηθαζίαο γηα ηελ αλεχξεζε εξγαζίαο. Οξηζκέλεο πεξηπηψζεηο ζηφρεπαλ ζηελ εμππεξέηεζε πνιηηψλ πνπ εξγάδνληαλ ζην εμσηεξηθφ. Άιιεο, ηδίσο ζηηο 73 Βι. Παξάξηεκα

80 ππνςεθηφηεηεο ηεο Ηηαιίαο θαη ηεο Πνξηνγαιίαο, είραλ ζρεδηάζεη ηα θαηάιιεια ζπζηήκαηα γηα ηε ζπκκφξθσζε κε ηηο ηνπηθέο λνκνζεηηθέο θαη πνιηηηζηηθέο απαηηήζεηο. πλνιηθά, ε πνηθηιία ησλ πξνζεγγίζεσλ πνπ αθνινπζήζεθε, δίλεη ηελ επθαηξία ζε κειινληηθέο πξσηνβνπιίεο λα βαζηζηνχλ ζε δνθηκαζκέλεο ιχζεηο πξνθεηκέλνπ λα αληαπνθξηζνχλ ζηηο ηδηαίηεξεο ηνπηθέο αλάγθεο. Έλα ζεκαληηθφ ζχλνιν πξσηνβνπιηψλ πξνσζνχζε ηελ επξσπατθή νηθνλνκηθή αλάπηπμε κέζσ ηεο παξνρήο ππνζηήξημεο θαη ζπκβνπιώλ ζε επηρεηξήζεηο. Οη ππεξεζίεο ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο πνπ πξνζθέξνληαλ, επέηξεπαλ ηελ πξφζβαζε ζηηο παγθφζκηεο αγνξέο θαζψο θαη ηελ πξνψζεζε ησλ ηνπηθψλ πξντφλησλ ζε απηέο. Καηά ηε δηάξθεηα ηεο αμηνιφγεζεο ησλ πξνηάζεσλ, εληνπίζηεθαλ αξθεηά δηαθνξεηηθά κνληέια (π.ρ.minefi,γαιιία 74 ), πνπ ην θαζέλα πεξηέγξαθε ιεπηνκεξψο ηελ ηνπηθή ππνζηήξημε θαη ηηο ζπκβνπιεπηηθέο δνκέο πνπ ρξεζηκνπνηήζεθαλ γηα ηελ παξνρή ηεο κεγαιχηεξεο δπλαηήο πιεξνθφξεζεο θαη ππνζηήξημεο, φηαλ ε ηειεπηαία ήηαλ απαξαίηεηε. Οη ειεθηξνληθέο δεκόζηεο πξνκήζεηεο, φρη κφλν επηηαρχλνπλ θαη εθζπγρξνλίδνπλ ηηο ζπλαθείο δηαδηθαζίεο, αιιά επίζεο δηεπθνιχλνπλ ηε ζπκκεηνρή ησλ ελδηαθεξφκελσλ κεξψλ, ηδίσο ησλ κηθξνκεζαίσλ επηρεηξήζεσλ. Ζ εκπεηξία ηεο Αγγιίαο ζηνλ ηνκέα απηφ, κέζσ ηνπ πζηήκαηνο Ζιεθηξνληθψλ Πξνκεζεηψλ LETS, ζπληζηά έλα θαιφ παξάδεηγκα γηα ηνλ ηξφπν κε ηνλ νπνίν ε ηερλνινγία κπνξεί λα κεηψζεη ηηο απνζηάζεηο. Σν Γαληθφ ζρέδην ETHICS πεξηγξάθεη έλα ζχζηεκα πνπ έρεη εμνξζνινγίζεη ηε δηαδηθαζία ησλ δεκφζησλ πξνκεζεηψλ θαη παξέρεη ζεκαληηθέο πιεξνθνξίεο θαη θαζνδήγεζε ζε ζέκαηα αζθάιεηαο θαη δηαθάλεηαο. Ζ ζπιινγή θόξσλ απνηειεί κηα νπζηαζηηθή ιεηηνπξγία ησλ θξαηψλ πνπ αλνηθνδνκνχλ ηηο νηθνλνκίεο ηνπο ζηε βάζε ηεο δηαθάλεηαο θαη ηεο δεκνθξαηίαο. Σν νινθιεξσκέλν ζχζηεκα ηεισλεηαθψλ δαζκψλ θαη θφξσλ πνπ εθαξκφζηεθε ζηελ Πνισλία απνηειεί έλα επηηπρεκέλν παξάδεηγκα πξνζέγγηζεο πνπ πεξηγξάθεη βήκαπξνο-βήκα ηε δηαδηθαζία ζρεδηαζκνχ ειεθηξνληθψλ ζπζηεκάησλ πνπ δελ δηεθπεξαηψλνπλ κφλν θαζεκεξηλέο θνξνινγηθέο ππνζέζεηο, αιιά, επίζεο, δηελεξγνχλ ζπλνξηαθνχο θαη ηεισλεηαθνχο ειέγρνπο. Απφ ηελ άιιε πιεπξά, ε Ηξιαλδία κέζσ ηεο πξσηνβνπιίαο ROS, παξνπζηάδεη έλα απνηειεζκαηηθφ κνληέιν πνπ πεξηγξάθεη κε αθξίβεηα ηηο δηαδηθαζίεο πνπ πηνζεηήζεθαλ γηα ηε δηεμαγσγή αζθαιψλ ζπλαιιαγψλ κεηαμχ επηρεηξήζεσλ θαη δεκφζηαο δηνίθεζεο. 74 Λεπηνκεξή αλάιπζε ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ κνληέινπ θαζψο θαη φισλ ησλ παξαδεηγκάησλ βέιηηζησλ πξαθηηθψλ πεξηιακβάλεηαη ζην Παξάξηεκα

81 Οη ζαιάζζηεο θαη αεξνπνξηθέο κεηαθνξέο έρνπλ δσηηθή ζεκαζία γηα ηε κεηαθνξά αηφκσλ θαη αγαζψλ ζηελ επξσπατθή θαη παγθφζκηα αγνξά. Χζηφζν, νη νδηθέο κεηαθνξέο εμαθνινπζνχλ λα έρνπλ πξσηαξρηθή ζεκαζία ζην πιαίζην ηεο ΔΔ. Ζ Ρνπκαληθή πξσηνβνπιία SOMCET-Net θαηαδεηθλχεη ηνλ ηξφπν κε ηνλ νπνίν ε ηερλνινγία κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί γηα ηνλ έιεγρν, ηελ παξαθνινχζεζε θαη ηελ παξνρή ππεξεζηψλ ζηνλ κεηαθνξηθφ ηνκέα πξνθεηκέλνπ λα εμαζθαιηζηεί ε αζθαιήο θαη έγθαηξε παξάδνζε ησλ πξντφλησλ. Δπηπξφζζεηα, ε επξσπατθή αληαγσληζηηθφηεηα δχλαηαη λα εληζρπζεί κέζσ ηεο επίδξαζεο πνηθίισλ παξαγφλησλ. Γηα παξάδεηγκα, θξίζηκεο ζεκαζίαο παξάγνληεο γηα ηελ αλάπηπμε ησλ επξσπατθψλ πεξηθεξεηψλ είλαη ε απνηειεζκαηηθή δηαρείξηζε ηνπ εδάθνπο θαη ε ύπαξμε ελόο πγηνύο πεξηβάιινληνο. Σν θαηλφκελν ηνπ πδξνθεθαιηζκνχ ησλ πφιεσλ θαη ησλ αξλεηηθψλ ηνπ επηπηψζεσλ ζην πεξηβάιινλ, επηβάιιεη ηελ πηνζέηεζε κέηξσλ πνπ απνζθνπνχλ ζηε δηαηήξεζε ηεο νηθνινγηθήο θαη θνηλσληθήο ηζνξξνπίαο. Ζ κνξθνινγία ηνπ εδάθνπο, νη θαηξηθέο ζπλζήθεο θαη ηα δηάθνξα γεσθπζηθά θαηλφκελα είλαη παξάγνληεο πνπ ζα πξέπεη λα ιεθζνχλ ηδηαίηεξα ππφςε. Ζ «ςεθηαθή ραξηνγξάθεζε» ζην Νφηην Σπξφιν ηεο Ηηαιίαο είλαη κηα ραξαθηεξηζηηθή πεξίπησζε ηνπ ηξφπνπ κε ηνλ νπνίν ε ςεθηαθή ραξηνγξάθεζε, βαζηδφκελε ζε ζπζηήκαηα GIS (Geographic Information Systems) θαη αιιειεπηδξαζηηθνχο ράξηεο, κπνξεί λα εμαζθαιίζεη ζσζηά πνιενδνκηθά ζρέδηα θαη, παξάιιεια, λα παξαηεξεί θπζηθά θαηλφκελα, φπσο είλαη νη ζεηζκνί. Απηέο νη δσηηθήο ζεκαζίαο ππεξεζίεο παξέρνπλ απαξαίηεηεο πιεξνθνξίεο, φρη κφλν ζηνπο ηνπνγξάθνπο θαη ηα δηνηθεηηθά ζηειέρε, αιιά θαη ζηνπο πνιίηεο, δίλνληάο ηνπο ηε δπλαηφηεηα λα θάλνπλ νξζέο επηινγέο ζηελ θαζεκεξηλή ηνπο δσή. Δλ θαηαθιείδη, κπνξεί λα ππνζηεξηρζεί φηη ε πιεηνςεθία ησλ πξνηάζεσλ πνπ ππνβιήζεθαλ ζηε ζπγθεθξηκέλε ζεκαηηθή ελφηεηα ήηαλ εκθαλψο θαηλνηνκηθέο ζηε ρξήζε ησλ λέσλ ηερλνινγηψλ. Αλ θαη θαηά ηε δηάξθεηα ηεο αμηνιφγεζεο ησλ ππνςεθηνηήησλ, κηα ζεηξά πξσηνβνπιηψλ δελ απνζθνπνχζαλ ζηνλ εθζπγρξνληζκφ ησλ δηνηθεηηθψλ δηαδηθαζηψλ, εληνχηνηο, ππάξρεη έλαο ππξήλαο πξαθηηθψλ εθαξκνγψλ ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο πνπ κπνξνχλ λα ρξεζηκεχζνπλ σο ιχζεηο έηνηκεο θαη δνθηκαζκέλεο ζε θνηλά πξνβιήκαηα ησλ επξσπατθψλ πφιεσλ θαη πεξηθεξεηψλ γηα ηε βειηίσζε ηεο επξσπατθήο αληαγσληζηηθφηεηαο

82 2. Βειηίσζε ηεο πνηόηεηαο δσήο γηα ηνπο Δπξσπαίνπο πνιίηεο Ζ δεχηεξε ζεκαηηθή ελφηεηα εζηηάδεη ζηε δπλαηφηεηα ησλ ΣΠΔ λα απμήζνπλ ην πεδίν θαη ηελ πνηφηεηα ηεο πξφζβαζεο ζηηο ππεξεζίεο ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο, ζπλεηζθέξνληαο θαη απηφλ ηνλ ηξφπν ζηελ αχμεζε ηεο ζπκκεηνρήο ζηε δηαδηθαζία ιήςεο απνθάζεσλ θαζψο θαη ζηε ζπλνιηθή βειηίσζε ηεο πνηφηεηαο δσήο ησλ πνιηηψλ. Ζ ειεθηξνληθή δηαθπβέξλεζε έρεη ζπκβάιιεη ζεκαληηθά ζηελ αχμεζε ηεο ζπκκεηνρήο ηνπ πνιίηε ζηηο δεκνθξαηηθέο δηαδηθαζίεο. Ζ παξαπάλσ δηαπίζησζε εληζρχεηαη απφ ηελ πιεζψξα ησλ παξαδεηγκάησλ βέιηηζηεο πξαθηηθήο πνπ εζηηάδνπλ ζηελ ειεθηξνληθή δεκνθξαηία. Σν Γεκνηηθφ πκβνχιην ηνπ Sheffield ζηε Μ. Βξεηαλία πεξηγξάθεη ηελ εηζαγσγή ηεο «ειεθηξνληθήο ςεθνθνξίαο», ε νπνία εληζρχεηαη απφ ππνζηεξηθηηθέο ππεξεζίεο γηα ηα άηνκα πνπ δελ είλαη ηδηαίηεξα εμνηθεησκέλα κε ηελ ηερλνινγία. Ζ ειβεηηθή εθαξκνγή «Geneva Internet Voting» είλαη έλα άιιν θαιφ παξάδεηγκα γηα ηελ ειεθηξνληθή ζπκκεηνρή ηνπ πνιίηε ζε δεκνςεθίζκαηα, ελψ ε Διιάδα, θαηά ηε δηάξθεηα ηεο πξνεδξίαο ηεο ζην πιαίζην ηεο ΔΔ, ππέβαιε ην πξφγξακκα «evote: Φεθίζηε γηα ηελ Δπξψπε πνπ ΔΔΗ ζέιεηε», ην νπνίν επηηξέπεη λα ζπκκεηέρνπλ φζν ην δπλαηφ πεξηζζφηεξνη άλζξσπνη ζηηο ζπδεηήζεηο θαη ζηε δηαδηθαζία ιήςεο ησλ απνθάζεσλ ηεο ΔΔ. ηελά ζπλδεδεκέλε κε ηελ ειεθηξνληθή Γεκνθξαηία είλαη θαη ε δπλαηφηεηα ηεο ειεθηξνληθήο δηαβνύιεπζεο ε νπνία εληζρχεη ην ξφιν ησλ πνιηηψλ ζηηο δεκνθξαηηθέο δηαδηθαζίεο θαη, παξάιιεια, απμάλεη ηε δηαθάλεηα ηεο δηαθπβέξλεζεο. Ζ πξσηνβνπιία ηεο Γαλίαο «DanmarksDebatten», ε νπνία επηηξέπεη ηελ ειεθηξνληθή δηαβνχιεπζε, ηφζν ζε εζληθφ φζν θαη ζε ηνπηθφ επίπεδν, ζηεξίδεηαη ζε κηα «θνξεηή» ηερλνινγηθή πιαηθφξκα πνπ κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί απφ νπνηνλδήπνηε νξγαληζκφ επηζπκεί λα δεκηνπξγήζεη έλα θφξνπκ ζπδεηήζεσλ. Δίλαη, επίζεο, πξνθαλέο φηη ε ειεθηξνληθή δηαθπβέξλεζε κπνξεί λα ιεηηνπξγήζεη εληζρπηηθά, εάλ φινη νη πνιίηεο κπνξνχλ λα έρνπλ πξφζβαζε ζηηο δηαζέζηκεο ππεξεζίεο. Απηφ ζπλεπάγεηαη ηελ θαηάξξηςε θάζε παξάγνληα πνπ κπνξεί λα ιεηηνπξγήζεη αλαζηαιηηθά, παξεκπνδίδνληαο ηε ζπκκεηνρή ησλ πνιηηψλ ζηελ θνηλσλία ηεο πιεξνθνξίαο θαη ηεο γλψζεο. Πξνγξάκκαηα, φπσο απηφ ηεο Ηζπαλίαο πνπ πινπνηείηαη απφ ην Πεξηθεξεηαθφ πκβνχιην ηεο πφιεο Bizkaia θαη ην APLAWS ηεο Αγγιίαο, πεξηγξάθνπλ ην ζρεδηαζκφ ηζηνζειίδσλ πνπ ελζαξξχλνπλ ηελ θνηλσληθή έληαμε. Βαζίδνληαη ζηελ αληίιεςε φηη ε αλαπεξία, νπνηαζδήπνηε κνξθήο, δελ ζα πξέπεη λα είλαη θξαγκφο ζηε ζπκκεηνρή θαη ηελ πξφνδν

83 Ζ εθπαίδεπζε θαη ε θαηάξηηζε είλαη βαζηθέο πξνυπνζέζεηο γηα ηε ζπκκεηνρή ησλ επξσπαίσλ πνιηηψλ ζηελ παγθφζκηα αγνξά εξγαζίαο. Σν πεξηθεξεηαθφ ζρνιηθφ δίθηπν ζηελ πφιε Piedmont ηεο Ηηαιίαο ζπληζηά έλα θαιφ παξάδεηγκα ηνπ ηξφπνπ κε ηνλ νπνίν νη Σερλνινγίεο Πιεξνθνξηθήο θαη Δπηθνηλσληψλ κπνξνχλ λα ππνζηεξίμνπλ ηελ εμ απνζηάζεσο εθπαίδεπζε θαη λα δηαζθαιίζνπλ ηηο απαξαίηεηεο δεμηφηεηεο γηα ηε κεηέπεηηα επαγγεικαηηθή ζηαδηνδξνκία ησλ καζεηψλ. Δπηπξφζζεηα, ην πξφγξακκα γηα ηε Γεκφζηα Δθπαίδεπζε Sulinet θαη ην Κέληξν Δλεκέξσζεο θαη Δμππεξέηεζεο γηα ηνπο Παλεπηζηεκηαθνχο Φνηηεηέο (ΖIK) ζηελ Οπγγαξία ππνδεηθλχεη ηνλ ηξφπν κε ηνλ νπνίν ε παξνρή εθπαίδεπζεο κπνξεί λα εθζπγρξνληζηεί ζε φια ηα επίπεδα κέζσ ηεο ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο. Ζ εθαξκνγή ησλ λέσλ ηερλνινγηψλ αλέηξεςε ηφζν ηε κέζνδν παξνρήο ππεξεζηψλ εθπαίδεπζεο φζν θαη ην πεξηερφκελν ησλ εθπαηδεπηηθψλ πξνγξακκάησλ πξνθεηκέλνπ λα ππάξμεη ε απαξαίηεηε πξνζαξκνγή ζηηο ζχγρξνλεο αλάγθεο. Σν γαιιηθφ ζρέδην Handiplace απνηειεί έλα άξηζην ηερλνινγηθφ πξφηππν γηα ηελ θαηάξηηζε θαη ηελ ππνζηήξημε ησλ αηφκσλ κε εηδηθέο αλάγθεο. Καηαδεηθλχεη ηνλ ηξφπν κε ηνλ νπνίν νη ςεθηαθέο ηερλνινγίεο έθαλαλ εθηθηή ηελ παξνρή απηψλ ησλ ππεξεζηψλ ζε εζληθή θιίκαθα, βειηηψλνληαο ηηο επαγγεικαηηθέο επθαηξίεο ηεο ζπγθεθξηκέλεο θαηεγνξίαο αηφκσλ. Παξάιιεια κε ηελ αλάγθε ππνζηήξημεο απηήο ηεο λέαο ψζεζεο πνπ παξαηεξείηαη ζην ρψξν ηεο εθπαίδεπζεο, είλαη αλαγθαία θαη ε νηθνλνκηθή ππνζηήξημε ησλ θνηηεηώλ. Σν παλεπξσπατθφ κνληέιν πνπ δείρλεη λα θεξδίδεη δηαξθψο έδαθνο είλαη ην ζχζηεκα ρνξήγεζεο θνηηεηηθψλ δαλείσλ. Σν Ηζιαλδηθφ Σακείν Υνξήγεζεο Φνηηεηηθψλ Γαλείσλ πεξηγξάθεη ην πψο νη λέεο ηερλνινγίεο ρξεζηκνπνηνχληαη γηα ηε ρνξήγεζε θνηηεηηθψλ δαλείσλ φρη κφλν ζε Ηζιαλδνχο πνιίηεο, αιιά θαη ζε πνιίηεο πνπ δνπλ θαη ζπνπδάδνπλ ζην εμσηεξηθφ θαζψο θαη ζε απηνχο πνπ έρνπλ κεηνηθήζεη ζηελ Ηζιαλδία θαη δηθαηνχληαη ηελ παξνρή ηεο ζπγθεθξηκέλεο ππεξεζίαο. Ζ εμέιημε ηεο ηαηξηθήο επηζηήκεο θαη ε βειηίσζε ησλ ζπλζεθψλ δηαβίσζεο είρε σο απνηέιεζκα ηελ αχμεζε ηνπ πξνζδφθηκνπ δσήο. Ζ πξφνδνο απηή ζεκαίλεη φηη κεγαιχηεξε έκθαζε ζα πξέπεη λα δνζεί ζε πξνγξάκκαηα ζπληαμηνδόηεζεο θαη θνηλσληθήο πξόλνηαο γηα ηα άηνκα ηεο ηξίηεο ειηθίαο. Σν θηλιαλδηθφ παξάδεηγκα Tyoelake.fi είλαη έλα νιηζηηθφ κνληέιν πνπ θαηαδεηθλχεη ην πψο νη Σερλνινγίεο Πιεξνθνξηθήο θαη Δπηθνηλσληψλ κπνξνχλ λα ρξεζηκεχζνπλ γηα ηελ παξνρή κηαο πεξηεθηηθήο ππεξεζίαο πνπ δίλεη ζηνπο πνιίηεο ηε δπλαηφηεηα πξφζβαζεο ζε φιεο ηηο δηαζέζηκεο πιεξνθνξίεο θαη ππεξεζίεο ζρεηηθά κε ζπληαμηνδνηηθά δεηήκαηα

84 Δπηπξφζζεηα, ε αχμεζε ηνπ κέζνπ φξνπ ειηθίαο ησλ πιεζπζκψλ ζπλεπάγεηαη ηελ αθφκα κεγαιχηεξε επηβάξπλζε ησλ ππεξεζηψλ εθείλσλ πνπ ππνζηεξίδνπλ ηελ πγεία θαη ηελ επεκεξία ησλ πνιηηψλ. Ζ επηβάξπλζε απηή έξρεηαη ζε κηα επνρή φπνπ ππάξρνπλ ζεκαληηθέο πεξηθνπέο ζηηο θνηλσληθέο δαπάλεο κε ζηφρν ηνλ πεξηνξηζκφ ησλ ζπλνιηθψλ δεκφζησλ δαπαλψλ. Μηα ελδεηθηηθή πεξίπησζε αληηκεηψπηζεο ηνπ παξαπάλσ πξνβιήκαηνο πξνέξρεηαη απφ ηελ Οιιαλδία. Πξφθεηηαη γηα ην πξφγξακκα CAREMORE ην νπνίν δίλεη ηε δπλαηφηεηα ζηνπο επαγγεικαηίεο ηεο πγείαο λα βειηηψζνπλ ηελ πνηόηεηα ησλ παξερόκελσλ ππεξεζηώλ πγείαο κέζσ ηεο ρξήζεο θηλεηψλ ηειεθψλσλ ή πξνζσπηθψλ ςεθηαθψλ βνεζψλ. Ζ παξνρή δεκφζησλ ππεξεζηψλ ζε επξσπατθή θιίκαθα κπνξεί λα απνδεηρζεί ηδηαηηέξσο πξνβιεκαηηθή γηα πεξηνρέο νη νπνίεο είλαη αξαηνθαηνηθεκέλεο θαη δηαζέηνπλ ιηγνζηνχο πφξνπο γηα ηελ εγθαηάζηαζε πνιιαπιψλ ζεκείσλ εμππεξέηεζεο πνιηηψλ. ηελ πξνθεηκέλε πεξίπησζε, ν Παγθφζκηνο Ηζηφο θαη ε ειεθηξνληθή δηαθπβέξλεζε κπνξνχλ λα δηαδξακαηίζνπλ θαηαιπηηθφ ξφιν, φπσο ζπλέβε ζηελ πεξίπησζε ηεο ζπλεξγαζίαο κεηαμχ ηξηψλ απνκαθξπζκέλσλ λεζηψλ ηεο θσηίαο. ηφρνο ηεο ζπλεξγαζίαο ήηαλ λα δηεπθνιχλεη ηελ πξφζβαζε ζε ηνπηθέο, πεξηθεξεηαθέο, εζληθέο θαη δηεζλείο ππεξεζίεο, ρσξίο ηδηαίηεξεο θαη ρξνλνβφξεο κεηαθηλήζεηο. Παξάιιεια, απνζθνπνχζε ζηελ νηθνλνκηθή άλζεζε ησλ ηνπηθψλ επηρεηξήζεσλ, κέζσ ηεο παξνρήο ησλ θαηάιιεισλ κέζσλ επηθνηλσλίαο θαη ζχλδεζεο κε ηελ παγθφζκηα αγνξά. πλνιηθά, ν ζηφρνο ησλ πξνηεηλφκελσλ ιχζεσλ ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο δελ ήηαλ κφλν λα απμήζνπλ ην επίπεδν ηεο παξνρήο ππεξεζηψλ θαη ηεο εζσηεξηθήο απνδνηηθφηεηαο, αιιά, επίζεο, ε βειηίσζε ηεο πξνζβαζηκφηεηαο θαη ε κείσζε ηνπ ςεθηαθνχ ράζκαηνο, κέζσ ηνπ ζρεδηαζκνχ εχρξεζησλ εξγαιείσλ θαη ηεο πηνζέηεζεο πειαηνθεληξηθψλ αληηιήςεσλ. 3. Πξνώζεζε ηεο θπβεξλεηηθήο ζπλεξγαζίαο κεηαμύ επξσπατθνύ, θεληξηθνύ θαη ηνπηθνύ επηπέδνπ Ζ ηξίηε ζεκαηηθή ελφηεηα εζηηάδεη ζε εθαξκνγέο νη νπνίεο έρνπλ ηε δπλαηφηεηα λα κεηψζνπλ ηα ζηεγαλά πνπ εληνπίδνληαη κεηαμχ δηαθνξεηηθψλ θπβεξλεηηθψλ επηπέδσλ (ηνπηθψλ, πεξηθεξεηαθψλ, εζληθψλ θαη /ή παλεπξσπατθψλ) θαη/ή δηαθνξεηηθψλ ηχπσλ δηνηθεηηθψλ κνλάδσλ κε ζηφρν ηε δεκηνπξγία κηαο αλνηθηήο, απνηειεζκαηηθήο δηαθπβέξλεζεο. Σν 11,76% ησλ ππνςεθηνηήησλ πνπ ππνβιήζεθαλ, αθνξνχζαλ ηελ παλεπξσπατθή δηάζηαζε ηεο ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο. Έλα ζεκαληηθφ παξάδεηγκα πξνέξρεηαη απφ ηνλ ηνκέα ηεο λαπζηπινΐαο. Σν Primar Stavanger(Ννξβεγία) είλαη απνηέιεζκα ηεο επξσπατθήο ζπλεξγαζίαο γηα ηε δεκηνπξγία ελφο Ζιεθηξνληθνχ Υάξηε Πινήγεζεο κε ζηφρν ηε δηεπθφιπλζε ησλ

85 ζαιάζζησλ κεηαθνξψλ. Έλα εμίζνπ αμηφινγν παξάδεηγκα παλεπξσπατθήο ζπλεξγαζίαο είλαη ην ηηαιηθφ πξφγξακκα STRADA πνπ αθνξά ηελ απηνκαηνπνίεζε φισλ ησλ δηαδηθαζηψλ ηεισλεηαθήο δηέιεπζεο θαη επηηξέπεη ηνλ εμ απνζηάζεσο εληνπηζκφ θαη επεμεξγαζία ησλ ηεισλεηαθψλ δειψζεσλ θαη ηελ επηβεβαίσζε ηεο αζθαινχο άθημεο ησλ αγαζψλ. Ζ νπεδία, κε ηελ ηερλνινγηθή εθαξκνγή Wilma, αλέπηπμε έλα βαζηζκέλν ζην Γηαδίθηπν πιεξνθνξηαθφ ζχζηεκα πνπ δηαζπλδέεη ηηο δηνηθεηηθέο αξρέο νη νπνίεο αζρνινχληαη κε ζέκαηα κεηαλάζηεπζεο. Σν ζπγθεθξηκέλν έξγν έρεη ηε δπλαηφηεηα λα πηνζεηεζεί θαη απφ άιιεο ρψξεο ηεο ΔΔ θαη λα εθαξκνζηεί ζε παλεπξσπατθή θιίκαθα. Καηαδεηθλχεη ηελ αλάγθε θαη ηε ζεκαζία ηεο ζπλεξγαζίαο θαη ηνπ δηαιφγνπ ζε θάζε επίπεδν, ελψ παξάιιεια εμαζθαιίδεη ηελ αληαιιαγή πνιχηηκσλ πιεξνθνξηψλ, θαζηζηψληαο επθνιφηεξε ηε δσή γηα ηνπο επξσπαίνπο πνιίηεο. Έλα άιιν ζεκαληηθφ δήηεκα πνπ ηίζεηαη κέζσ ηεο ζπγθεθξηκέλεο εθαξκνγήο είλαη ε αλάγθε γηα ηελ θαηάξξηςε ησλ θξαγκψλ πνπ εκπνδίδνπλ ηελ ειεπζεξία ηεο θπθινθνξίαο, αθφκα θαη κέζσ ηεο εηζαγσγήο θνηλψλ λφκσλ θαη δηαδηθαζηψλ. Ο εθζπγρξνληζκφο ησλ ζπζηεκάησλ θνηλσληθήο αζθάιηζεο ζε νιφθιεξε ηελ Δπξψπε, κε ζηφρν ηελ παξνρή αληαπνθξηηηθώλ ππεξεζηώλ ζε πνιίηεο θαη επηρεηξήζεηο, απαηηεί κηα ζεκαληηθή αλαδηνξγάλσζε ησλ ππεχζπλσλ δηνηθεηηθψλ κνλάδσλ πνπ ζα πεξηιακβάλεη ηελ ελνπνίεζε ησλ εζσηεξηθψλ δηαδηθαζηψλ (back office) θαζψο θαη ηε δεκηνπξγία ειεθηξνληθψλ ππιψλ (front office). Παξαδείγκαηα βέιηηζηεο πξαθηηθήο ζηνλ ηνκέα απηφ απνηεινχλ ην πξφγξακκα θνηλσληθήο αζθάιηζεο ζην Βέιγην θαη ε πξσηνβνπιία esv ζηελ Απζηξία ησλ νπνίσλ ε πξνζέγγηζε ζπλέβαιε ζηελ θαζηέξσζε ελφο απνδνηηθνχ θαη πειαηνθεληξηθνχ κνληέινπ ειεθηξνληθήο παξνρήο ππεξεζηψλ. Ζ δηάπξαμε νηθνλνκηθώλ εγθιεκάησλ, φπσο είλαη ε θνξνδηαθπγή, πξνθαιεί ηε ζεκαληηθή δηαθπγή θεξδψλ γηα ην θξάηνο θαη απαηηεί ηελ χπαξμε εμεηδηθεπκέλνπ πξνζσπηθνχ γηα ηελ αλίρλεπζε θαη ηελ αληηκεηψπηζε ηεο. Σα ειεθηξνληθά ζπζηήκαηα γηα ηνλ εληνπηζκφ ηέηνησλ πεξηπηψζεσλ κπνξνχλ λα απμήζνπλ ηελ απνδνηηθφηεηα ησλ αξκφδησλ ζσκάησλ κέζσ ηεο απηφκαηεο δηεμαγσγήο νηθνλνκηθψλ ειέγρσλ. Σν OASIS απνηειεί έλα βειγηθφ κνληέιν πνπ αλαπηχρζεθε ζηνλ ηνκέα απηφ θαη ηνπ νπνίνπ ε πινπνίεζε ζπλέβαιε ζε κηα ζεκαληηθή κείσζε ηφζν ηνπ ρξφλνπ φζν θαη ησλ αλζξψπηλσλ πφξσλ πνπ είλαη αλαγθαίνη γηα ηε δηαρείξηζε ησλ ζρεηηθψλ δεηεκάησλ. Σν παξάδεηγκα απηφ θαηαδεηθλχεη, επίζεο, κηα πηζαλή ιχζε γηα ηελ αληηκεηψπηζε δεηεκάησλ αζθάιεηαο θαη εκπηζηνζχλεο, ζεκαληηθά δεηνχκελα ηφζν γηα ηνπο πνιίηεο φζν θαη ηνπο δεκνζίνπο ππαιιήινπο

86 Ζ ςεθηνπνίεζε ησλ δεκφζησλ πξνκεζεηψλ κπνξεί λα νδεγήζεη ζε κηα ζεκαληηθή εμνηθνλφκεζε πφξσλ. Χζηφζν, κπνξνχλ λα πξνθχςνπλ ζεκαληηθά ιεηηνπξγηθά πξνβιήκαηα ζηελ πεξίπησζε πνπ ηα ζπζηήκαηα δελ είλαη ζπκβαηά κεηαμχ ηνπο. Γηα ηελ απνθπγή ηνπ παξαπάλσ πηζαλνχ θηλδχλνπ, ε νπεδία κε ην ζρέδην «Δληαίν πξφζσπν πξνο ηε Βηνκεραλία» ζρεδίαζε έλα πξφηππν γηα ηηο ειεθηξνληθέο πξνκήζεηεο πνπ κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί απφ φια ηα ελδηαθεξφκελα κέξε θαη απφ φια ηα θπβεξλεηηθά επίπεδα. Σν ζπγθεθξηκέλν παξάδεηγκα επηζεκαίλεη ηε ζεκαζία ηεο ύπαξμεο πξνηύπσλ πνπ εμαζθαιίδνπλ ηε δηαιεηηνπξγηθόηεηα ζηηο πξαθηηθέο εθαξκνγέο ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο. Ζ Ηζπαλία, απφ ηελ άιιε πιεπξά, νξγαλψλεη κέζσ ηεο πξσηνβνπιίαο γηα ηνλ ειεθηξνληθφ πιεηζηεξηαζκφ θαηαζρεζέλησλ πεξηνπζηαθψλ ζηνηρείσλ, on line δεκνπξαζίεο πνπ επηηξέπνπλ ζηελ αξκφδηα δηεχζπλζε θνξνινγίαο ηε δηαθήκηζε θαη ηελ ειεθηξνληθή πψιεζε θαηαζρεζέλησλ αγαζψλ. Απηφ ζεκαίλεη φηη φινη νη πνιίηεο, παλεζληθά, κπνξνχλ λα ζπκκεηέρνπλ ζηε ζρεηηθή δηαδηθαζία θαη λα θαηαζέηνπλ ειεθηξνληθέο πξνζθνξέο. Γηάθνξα πξνγξάκκαηα εμεηάδνπλ ην δήηεκα ηεο πξφζβαζεο ζε πιεξνθνξίεο πνπ αθνξνχλ ηελ ηδηνθηεζία θαη ηε δήισζε νρήκαηνο. ην ζπγθεθξηκέλν ηνκέα ππεξεζηψλ, ε Ηηαιία εθάξκνζε κηα ελδηαθέξνπζα ιχζε πνπ βαζίδεηαη ζηε ζπλεξγαζία ηνπ Τπνπξγείνπ Τπνδνκψλ θαη Μεηαθνξψλ θαη ηεο Απηνθηλεηηζηηθήο Λέζρεο ηεο Ηηαιίαο. Γίλεη ηε δπλαηφηεηα ηεο άκεζεο πξφζβαζεο θαη ηεο έθδνζεο πηζηνπνηεηηθψλ δήισζεο νρεκάησλ. ην ζεκείν απηφ ζα πξέπεη λα επηζεκαλζεί φηη ηέηνηνπ είδνπο πξνγξάκκαηα κπνξνχλ λα έρνπλ ζεκαληηθφ αληίθηππν ζηελ αληηκεηψπηζε εγθιεκαηηθψλ πξάμεσλ ζε δηαθξαηηθφ αιιά θαη παλεπξσπατθφ επίπεδν. Οινθιεξψλνληαο ηελ αλαθνξά καο ζηελ ηξίηε ζεκαηηθή ελφηεηα πνπ αθνξά ηελ ελίζρπζε ηεο δηαθξαηηθήο ζπλεξγαζίαο ζε πνιιαπιά επίπεδα, δηαπηζηψλεηαη φηη κηα πιεζψξα πξαθηηθψλ εθαξκνγψλ «δηαζρίδνπλ» δηαθνξεηηθά επίπεδα ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο θαζψο θαη έλα ζχλνιν θξίζηκσλ ζεκάησλ, φπσο είλαη ε νηθνλνκηθή απάηε, ε αζθάιεηα θαη, γεληθφηεξα, ε βειηίσζε ηεο πνηφηεηαο θαη ηεο πξφζβαζεο ζε ππεξεζίεο. πγθεθξηκέλα παξαδείγκαηα, επίζεο, επηζεκαίλνπλ ηε ζεκαζία ησλ θνηλψλ πξνηχπσλ θαη ηνπ απνδνηηθνχ ζπληνληζκνχ. Οη δηνηθήζεηο ζε φια ηα επίπεδα, θαη ηδηαίηεξα ζε παλεπξσπατθφ επίπεδν, αξρίδνπλ λα ζπληνλίδνπλ ηηο δξάζεηο ηνπο, φρη κφλν γηα λα ηελ αληαιιαγή πιεξνθνξηψλ θαη πφξσλ, αιιά, επίζεο θαη γηα ηε κεηάβαζε ζε έλα πξφηππν δηνίθεζεο ρσξίο ζηεγαλά. Σέινο, φπσο θάλεθε κέζα απφ αξθεηέο πξσηνβνπιίεο, έρνπλ ήδε πηνζεηεζεί ζεκαληηθέο θαη θαηλνηνκηθέο πξνζεγγίζεηο πνπ

87 εζηηάδνπλ ζην φθεινο ηνπ ηειηθνχ ρξήζηε, δειαδή ησλ πνιηηψλ, ησλ επηρεηξήζεσλ θαη ησλ δεκφζησλ ππαιιήισλ ζε νιφθιεξε ηελ Δπξψπε. Β. Οη ππεξεζίεο Μέζσ κηαο πξψηεο πνηνηηθήο απνηίκεζεο ησλ παξαδεηγκάησλ θαιήο πξαθηηθήο πνπ ππεβιήζεζαλ, είλαη εκθαλέο φηη νη δεκφζηεο ειεθηξνληθέο ππεξεζίεο εμαηνκηθεχνληαη φιν θαη πεξηζζφηεξν, εζηηάδνληαο ζε δχν βαζηθά ραξαθηεξηζηηθά γλσξίζκαηα: ηε θηιηθόηεηα πξνο ην ρξήζηε θαη ηελ πξνζβαζηκόηεηα. Δπηπιένλ, αξθεηέο απφ ηηο πξσηνβνπιίεο ηνλίδνπλ ηελ αχμεζε ηεο απνδνηηθφηεηαο κέζσ ηεο αλαδηνξγάλσζεο ησλ εζσηεξηθψλ δηαδηθαζηψλ (back office) ηεο δεκφζηαο δηνίθεζεο. Καηά ηε δηάξθεηα ησλ ηειεπηαίσλ εηψλ, έρνπλ βειηησζεί ζεκαληηθά νη ειεθηξνληθέο πχιεο θαη νη ππφινηπεο ηερλνινγηθέο ιχζεηο πξνθεηκέλνπ λα αληαπνθξηζνχλ ζηηο αλάγθεο ησλ πνιηηψλ. ηελ ελφηεηα πνπ αθνινπζεί, ζρνιηάδνληαη δηεμνδηθφηεξα νη πξαθηηθέο εθαξκνγέο ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο σο πξνο ηηο θαηεγνξίεο ππεξεζηψλ πνπ πξνζθέξνπλ. Θα πξέπεη, σζηφζν, λα ζεκεησζεί φηη ηα ζηαηηζηηθά ζηνηρεία πνπ παξνπζηάδνληαη ζηε ζπλέρεηα, δελ ζα πξέπεη λα ιεθζνχλ ππφςε σο έλα απφιπην άζξνηζκα ησλ 357 πξσηνβνπιηψλ ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο πνπ παξνπζηάζηεθαλ, αιιά πεξηζζφηεξν σο έλα ζρεηηθφ πνζνζηφ ησλ ζπλνιηθψλ ππεξεζηψλ πνπ πξνζθέξνπλ, ηεο νκάδαο-ζηφρνπ ζηελ νπνία απεπζχλνληαη, ηνπ επηπέδνπ ζπλεξγαζίαο θαη νινθιήξσζεο, θαζψο θαη ηνπ ηχπνπ θαη ηνπ επηπέδνπ ηεο δηνηθεηηθήο κνλάδαο ε νπνία εκπιέθεηαη. Γηα παξάδεηγκα, κηα ζπγθεθξηκέλε πξσηνβνπιία κπνξεί λα παξέρεη κία κφλν βαζηθή ππεξεζία, αιιά λα απεπζχλεηαη ζε πεξηζζφηεξεο νκάδεο αηφκσλ θαη ην αληίζηξνθν. Κάηη αλάινγν κπνξεί λα ζπκβεί θαη κε ηε δηνηθεηηθή αξρή πνπ είλαη ππεχζπλε γηα ηελ αλάιεςε ηεο πξσηνβνπιίαο, εθφζνλ ζηελ πιεηνςεθία ησλ πεξηπηψζεσλ, εκπιέθνληαη πεξηζζφηεξεο απφ κία δηνηθεηηθέο αξρέο θαη απφ δηαθνξεηηθά δηνηθεηηθά επίπεδα(ηνπηθφ, πεξηθεξεηαθφ, εζληθφ ή παλεπξσπατθφ)

88 Ζιεθηξνληθέο δεκόζηεο ππεξεζίεο γηα ηνπο πνιίηεο Σρήκα 29:Ζιεθηξνληθέο δεκφζηεο ππεξεζίεο γηα ηνπο πνιίηεο 75 σο % αλά θαηεγνξία Πεγή: Christine Leitner: egovernment in Europe: The State of Affairs, European Institute of Public Administration, Maastricht, The Netherlands,2003 Οη ζπρλφηεξεο δεκφζηεο ππεξεζίεο πξνο ηνπο πνιίηεο, φπσο θαηαγξάθεθαλ κέζα απφ ηηο ππνβιεζείζεο ππνςεθηφηεηεο, είλαη εθείλεο πνπ ζρεηίδνληαη κε ηνπο δηαθνξεηηθνχο ηχπνπο δξαζηεξηνηήησλ εθπαίδεπζεο θαη θαηάξηηζεο. Αθνινπζνχλ νη ππεξεζίεο πνπ αθνξνχλ ηε θνξνινγία εηζνδήκαηνο θαη νη ππεξεζίεο πνπ παξέρνπλ ιχζεηο ειεθηξνληθήο δεκνθξαηίαο. Ζ δηαπίζησζε απηή δελ ππνδεηθλχεη κφλν ηα δηαθξηηά νθέιε πνπ ππάξρνπλ απφ ηελ παξνρή απηνχ ηνπ ηχπνπ ππεξεζηψλ, αιιά επίζεο δίλεη κηα έλδεημε ηεο πξαθηηθήο πξνζέγγηζεο πνπ αθνινχζεζαλ νη νξγαληζκνί πνπ παξείραλ ηέηνηνπ είδνπο ππεξεζίεο. Γηα παξάδεηγκα, ε ινγηθή πνπ βξίζθεηαη πίζσ απφ ηελ απφθαζε λα ππάξμνπλ ειεθηξνληθά δηαζέζηκεο θνξνινγηθέο ππεξεζίεο έρεη λα θάλεη κε ην γεγνλφο φηη νη δηάθνξεο ππεξεζίεο ζπιινγήο θφξσλ είλαη ζεκαληηθέο γηα ηελ χπαξμε δεκφζησλ εζφδσλ. Έηζη, ε ελνπνίεζε ησλ δηνηθεηηθψλ δηαδηθαζηψλ (front θαη back office) απνηειεί έλαλ πξαθηηθφ ηξφπν γηα ηελ αχμεζε ηεο απνδνηηθφηεηαο, ηδηαίηεξα αλ ιεθζεί ππφςε φηη ηα θνξνινγηθά ζπζηήκαηα ζε φιε ηελ Δπξψπε είλαη ηδηαίηεξα πεξίπινθα θαη 75 Οη «άιιεο ππεξεζίεο» πξνο ηνπο πνιίηεο πεξηιακβάλνπλ πεξηζζφηεξν εμεηδηθεπκέλεο ππεξεζίεο πνπ ελ κέξεη ζρεηίδνληαη κε ηηο ππφινηπεο θαηεγνξίεο, φπσο είλαη ε εγγξαθή ζε ζρνιείν, ππεξεζίεο πξνο ηνπο θνηηεηέο θαη ηνπο καζεηέο, ππεξεζίεο ζηξαηνινγίαο, ππεξεζίεο πνπ ζπλδένληαη κε ηηο κεηαθνξέο, πιεξνθνξίεο γηα ζπληάμεηο, θαηάξηηζε πνιηηψλ ζε ηνπηθφ επίπεδν θ.ιπ. Δπηπξφζζεηα, ε ελ ιφγσ θαηεγνξία ππεξεζηψλ πεξηιακβάλεη ππεξεζίεο πνπ δελ έρνπλ θαηαρσξεζεί σο εηδηθέο θαηεγνξίεο αθ εαπηνχ, φπσο είλαη νη ππεξεζίεο πνπ ζρεηίδνληαη κε ην πεξηβάιινλ, ππεξεζίεο θξνληίδαο παηδηψλ, γεσγξαθηθέο πιεξνθνξίεο, έθδνζε δειηίσλ αζηπλνκηθήο ηαπηφηεηαο, ππεξεζίεο πγείαο, ππεξεζίεο πνπ αθνξνχλ ηελ αζηηθή δηθαηνζχλε, ππεξεζίεο πνπ ζρεηίδνληαη κε ηνλ πνιενδνκηθφ ζρεδηαζκφ θ.ιπ. Ζ θαηεγνξία απηή, ηέινο, κπνξεί λα πεξηιακβάλεη ππεξεζίεο πνπ δελ πξνζδηνξίδνληαη ζην έληππν ζπκκεηνρήο, πνπ ζπκπίπηνπλ ελ κέξεη κε θάπνηεο άιιεο, πνπ είλαη ηδηαίηεξα εμεηδηθεπκέλεο θαη /ή δελ πξνζδηνξίδνληαη απφ ηνλ αηηνχληα

89 ζπρλά αδηεξεχλεηα. Ζ ειεθηξνληθή δηαθπβέξλεζε κπνξεί λα ζπκβάιεη ζεκαληηθά ζηνλ ηνκέα απηφ, φπσο απνδεηθλχεη ην ηζπαληθφ παξάδεηγκα ηεο δεκηνπξγίαο κηαο εηθνληθήο θνξνινγηθήο ππεξεζίαο γηα ηνπο πνιίηεο θαη ηηο επηρεηξήζεηο. Σν κνληέιν απηφ θαηαδεηθλχεη, επίζεο, ην άξηζην επίπεδν ζπλεξγαζίαο κεηαμχ ησλ νηθνλνκηθψλ ππεξεζηψλ θνξνινγίαο θαη ησλ ππφινηπσλ δηνηθεηηθψλ κνλάδσλ, κε ζηφρν ηε δηεπθφιπλζε ηεο θαζεκεξηλφηεηαο ηφζν γηα ηνπο πνιίηεο φζν θαη γηα ηηο επηρεηξήζεηο. ηε νπεδία, ε ζπλεξγαζία κεηαμχ ηεο Δζληθήο Δπηηξνπήο Φνξνινγίαο θαη ηεο Τπεξεζίαο Γηπισκάησλ Δπξεζηηερλίαο θαη Δγγξαθήο θαηέιεμε ζην ζρεδηαζκφ ελφο εζληθήο εκβέιεηαο πιεξνθνξηαθνχ ζπζηήκαηνο πνπ επηηξέπεη ηελ ειεθηξνληθή εγγξαθή ησλ επηρεηξήζεσλ θαζψο θαη ηελ ειεθηξνληθή πιεξσκή θφξσλ, φπσο είλαη ν θφξνο πξνζηηζέκελεο αμίαο. Μηα πιεζψξα πξνηάζεσλ πνπ ππεβιήζεζαλ αθνξνχζαλ ηελ παξνρή ππεξεζηψλ πιεξνθφξεζεο. Σν γεγνλφο απηφ αληαλαθιά νξηζκέλα βαζηθά δεηήκαηα γηα ηνπο Δπξσπαίνπο πνιίηεο θαη ηνπο θνξείο δηακφξθσζεο δεκφζηαο πνιηηηθήο, ελψ, παξάιιεια, θαηαδεηθλχεη ηηο αιιαγέο πνπ έρνπλ πξφζθαηα δηαδξακαηηζηεί ζηελ επξσπατθή θνηλσλία. Οη ηεξάζηηεο θαη ζπρλά άθακπηεο γξαθεηνθξαηηθέο δνκέο ηνπ παξειζφληνο αληηθαζίζηαληαη ζηαδηαθά απφ δηαδξαζηηθέο, αληαπνθξηηηθέο θαη «αλνηθηέο» θπβεξλεηηθέο δνκέο πνπ ηνπνζεηνχλ ηνλ πνιίηε ζην επίθεληξν ηεο πξνζνρήο. Γηα παξάδεηγκα, έλα ζχλνιν λνκνζεηηθψλ θαλφλσλ, απνηέιεζκα ηεο δηνηθεηηθήο κεηαξξχζκηζεο COPERNICUS ζην Βέιγην, ππνζηήξημε ηελ θαζηέξσζε κηαο πεξηζζφηεξν δηαθαλνχο θπβέξλεζεο κε απινπζηεπκέλε πξφζβαζε γηα ηνπο πνιίηεο. Σαπηφρξνλα, εηζήγαγε ηε ρξήζε κηαο πνιπιεηηνπξγηθήο θάξηαο ηαπηνπνίεζεο πνπ δίλεη πξφζβαζε, ηφζν ζε πνιίηεο φζν θαη ζε επηρεηξήζεηο, ζε κηα ζεηξά ππεξεζηψλ θαη ζεκαληηθψλ πιεξνθνξηψλ γηα ηελ θαζεκεξηλή δσή κέζσ ηεο Οκνζπνλδηαθήο Γηαδηθηπαθήο Πχιεο. Δπίζεο, ε άθακπηε γξαθεηνθξαηηθή ζρέζε πνπ ππήξρε κεηαμχ ησλ ηηαιηθψλ θπβεξλεηηθψλ δνκψλ θαη ησλ πνιηηψλ αληηθαηαζηάζεθε απφ εχθακπηεο, πειαηνθεληξηθέο δηαδηθαζίεο πνπ δίλνπλ ηε δπλαηφηεηα πξφζβαζεο ζηνλ ππξήλα ηεο δηνίθεζεο κέζσ ηεο ειεθηξνληθήο πχιεο Italia.gov.it. Έλα αθφκα ζεκαληηθφ παξάδεηγκα είλαη ε πεξίπησζε ηεο Ηζπαλίαο φπνπ φιεο νη πξνζθεξφκελεο πξνο ηνλ πνιίηε ππεξεζίεο ελζσκαηψζεθαλ ζε έλα κνλαδηθφ ζεκείν πξφζβαζεο, ράξε ζην ζχζηεκα ΜΗSS (Multi-Channel Integrated Service System) ηεο Βαξθειψλεο. Παξάιιεια, ηφζν νη πνιίηεο φζν θαη νη δηνηθεηηθνί ππάιιεινη κπνξνχλ λα έρνπλ πξφζβαζε θαη λα αλαδεηήζνπλ πιεξνθνξίεο νη νπνίεο πεξηέρνληαη ζηηο βάζεηο

90 δεδνκέλσλ ησλ δήκσλ. νη ζπγθεθξηκέλεο βάζεηο δεδνκέλσλ ήδε πεξηιακβάλνπλ έλα κεγάιν πνζνζηφ πιεξνθνξηψλ πνπ παξέρνληαη απφ ηνπο ίδηνπο ηνπο πνιίηεο θαη αθνξνχλ πξνζσπηθά ηνπο δεδνκέλα. Ζ Απζηξία, απφ ηελ άιιε πιεπξά, έρεη εγθαηαζηήζεη κηα πνιπιεηηνπξγηθή πχιε ππεξεζηψλ γηα ηνπο πνιίηεο κε ηελ νλνκαζία HELP ε νπνία δελ παξέρεη κφλν πιεξνθνξίεο γηα ηελ θαζεκεξηλή δσή ησλ πνιηηψλ, αιιά επίζεο ππνζηεξίδεη ππεξεζίεο γηα ηα άηνκα κε εηδηθέο αλάγθεο, ηηο επηρεηξήζεηο θαη ηνπο ηνπξίζηεο. Σέινο, ε Δζζνλία κε ηελ «Δηδηθή Γηαδηθηπαθή Πχιε Πνιηηψλ» πνπ βαζίδεηαη ζε ηππνπνηεκέλεο ππεξεζίεο βάζεσλ δεδνκέλσλ (Standard DB-Services),δεκηνχξγεζε έλαλ ηζηνηφπν πνπ δίλεη ζηνπο πνιίηεο ηε δπλαηφηεηα αζθαινχο πξφζβαζεο ζηα πξνζσπηθά ηνπο ζηνηρεία ηα νπνία έρνπλ ζπιιερζεί κέζσ λφκηκσλ δηαδηθαζηψλ. Όζνλ αθνξά ηηο πιεξνθνξίεο θαη ηηο ππεξεζίεο πνπ αθνξνχλ ηελ θαηάξηηζε θαη ηελ εθπαίδεπζε, ε ινγηθή πνπ θξχβεηαη πίζσ απφ ηηο ειεθηξνληθέο εμειίμεηο, βαζίδεηαη ζηελ απμαλφκελε δέζκεπζε ησλ δεκφζησλ δηνηθήζεσλ λα βειηηψζνπλ ηηο δεμηφηεηεο ηνπ αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ κέζσ ηεο παξνρήο απηνχ ηνπ είδνπο ππεξεζηψλ. Θα κπνξνχζε λα ππνζηεξίμεη θαλείο φηη ε πξνζθνξά ζπλαθψλ κε ηελ εθπαίδεπζε θαη ηελ επαγγεικαηηθή θαηάξηηζε πιεξνθνξηψλ κέζσ ηνπ Παγθφζκηνπ Ηζηνχ, είλαη ηδηαίηεξα απνδνηηθή, εάλ ιάβεη θαλείο ππφςε, αθελφο, ηελ επθνιία κε ηελ νπνία κπνξνχλ λα δηαηεζνχλ δηαδηθηπαθά θαη, αθεηέξνπ, ηελ εμνηθνλφκεζε ρξφλνπ θαη ρξήκαηνο. πλαθφινπζα, ην πεδίν ηεο εθπαίδεπζεο θαη ηεο θαηάξηηζεο έρεη λα παξνπζηάζεη κεξηθά θαιά παξαδείγκαηα ηεο ηερλνινγίαο πνπ ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηελ παξνρή πνιπδηάζηαησλ πξνγξακκάησλ ζπνπδψλ, πνπ απεηθνλίδνπλ ηε ζεκαζία ηεο επηινγήο ζηελ εθπαίδεπζε θαη ηε δπλαηφηεηα ησλ θνηηεηψλ λα αθνινπζήζνπλ ηελ θαηάιιειε επαγγεικαηηθή ζηαδηνδξνκία ρσξίο εκπφδηα θαη ζηεγαλά. Απφ απηήλ ηελ άπνςε, ε γεξκαληθή πξσηνβνπιία BRN πνπ αζρνιείηαη κε ηελ πξνεηνηκαζία γηα ηελ επαγγεικαηηθή θαηάξηηζε ζην ζρνιηθφ ζχζηεκα είλαη εκθαλψο κηα επηηπρεκέλε κέζνδνο πξνζέγγηζεο. Έλα βξεηαληθφ παξάδεηγκα, ην Δθπαηδεπηηθφ Κέληξν Colchester, πεξηγξάθεη ηνλ ηξφπν κε ηνλ νπνίν αληηκεησπίζηεθε έλα απφ ηα ζεκαληηθά πξνβιήκαηα ζην ρψξν ηεο αγγιηθήο εθπαίδεπζεο: ε έιιεηςε δαζθάισλ θαη ε αλάγθε λα πεξηνξηζηεί ν θφξηνο εξγαζίαο ηνπο ζε έλα ινγηθφ επίπεδν πξνθεηκέλνπ λα εμαζθαιηζηεί ε κεγαιχηεξε δπλαηή απφδνζε θαη λα δηαηεξεζεί έλαο ηθαλνπνηεηηθφο αξηζκφο δηδαζθφλησλ

91 Ζ ηερλνινγηθή ππνδνκή πνπ ρξεζηκνπνηείηαη πξνθεηκέλνπ λα επηηξέςεη ηελ εμέιημε ηεο ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο δελ βειηηψλεη κφλν ηελ πξφζβαζε ησλ πνιηηψλ ζηηο παξερφκελεο ππεξεζίεο, αιιά, επηπξφζζεηα, επηηξέπεη ηελ εδξαίσζε δηαινγηθψλ παξαζχξσλ κεηαμχ πνιηηψλ θαη δεκφζηαο δηνίθεζεο, ηφζν ζε εζληθφ φζν θαη ζε ηνπηθφ επίπεδν. Ζ δπλαηφηεηα ηεο άκεζεο επηθνηλσλίαο επηηεχρζεθε ζηε Λεηνλία κε ηξεηο ηξφπνπο: κέζσ ηεο παξνρήο δσξεάλ ειεθηξνληθνχ ηαρπδξνκείνπ ζε φινπο ηνπο πνιίηεο, κέζσ ηεο εγθαηάζηαζεο ελφο ελνπνηεκέλνπ ζπζηήκαηνο ειεθηξνληθήο αληαιιαγήο κελπκάησλ θαη, ηέινο, κέζσ ηεο ειεθηξνληθήο εγγξαθήο ζε ελεξγέο ππεξεζίεο, φπσο είλαη ε απηφκαηε εηδνπνίεζε ζρεηηθά κε ζεκαληηθά γεγνλφηα ή κε ηηο πην πξφζθαηεο εηδήζεηο. ηελ Ηηαιία, ε ππνδνκή ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο ρξεζηκνπνηήζεθε πξνθεηκέλνπ λα ζρεδηαζηεί κηα ππεξεζία γηα ηελ ελεκέξσζε ησλ επαγγεικαηηψλ δηθεγφξσλ. Δίλαη, σζηφζν, πξνζβάζηκε θαη απφ ηνπο Ηηαινχο πνιίηεο. Οη παξαπάλσ παξαηεξήζεηο δίλνπλ κηα ζαθή έλδεημε ηεο πιεζψξαο ησλ ππεξεζηψλ πνπ πξνζθέξνληαη ζήκεξα πξνο ηνλ Δπξσπαίν πνιίηε. Δληνχηνηο, ε πςειή αλαινγία ησλ πεξηπηψζεσλ πνπ ππνβιήζεθαλ ζηελ θαηεγνξία «άιιεο ππεξεζίεο» (16,55 % ή 148 ππεξεζίεο) απνδεηθλχεη ηε δηάζπαξηε θχζε θαη ηελ πνηθηιία ησλ δεκφζησλ ππεξεζηψλ. Αθνινπζνχλ νη θαηεγνξίεο: «άιιε εθπαίδεπζε» (7,38% ή 66 ππεξεζίεο), «θφξνη εηζνδήκαηνο» (7,16% ή 64 ππεξεζίεο) θαη «εθινγέο» (6,82% ή 61 ππεξεζίεο). H κηθξή δηαθνξά κεηαμχ ησλ ηξηψλ ηειεπηαίσλ ππεξεζηψλ κάο δίλεη κηα ζαθή έλδεημε ησλ πξνηεξαηνηήησλ πνπ ζέηνπλ νη θνξείο δηακφξθσζεο πνιηηηθήο θαζψο θαη ην είδνο ησλ ππεξεζηψλ πνπ έρνπλ ην κεγαιχηεξν φθεινο ηφζν γηα ην δεκφζην ηνκέα φζν θαη γηα ηελ θνηλσλία ησλ πνιηηψλ απφ άπνςε βειηίσζεο ηεο πξφζβαζεο, ηεο πνηφηεηαο θαη ηεο απνδνηηθφηεηαο, θαζψο θαη απφ άπνςε ζπκκεηνρήο ζηε δεκφζηα δηαθπβέξλεζε

92 Ζιεθηξνληθέο δεκόζηεο ππεξεζίεο γηα ηηο επηρεηξήζεηο Σρήκα 30:Ζιεθηξνληθέο δεκφζηεο ππεξεζίεο γηα ηηο επηρεηξήζεηο 76 σο % αλά θαηεγνξία Πεγή: Christine Leitner, φ.π. Ζ έιεπζε ηεο ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο θαη ε νπζηαζηηθή επαλεμέηαζε ηνπ ηξφπνπ κε ηνλ νπνίν δηελεξγείηαη ην εκπφξην θαη παξέρνληαη νη ζρεηηθέο ππεξεζίεο νδήγεζε ζηελ αλαζεψξεζε ηνπ ππάξρνληνο λνκνζεηηθνχ πιαηζίνπ. Βαζηθφο ζηφρνο ήηαλ ε πξνψζεζε ηεο επειημίαο θαη ηεο δεκηνπξγίαο ελφο αληαπνθξηηηθνχ πεξηβάιινληνο κέζα ζην νπνίν κπνξνχλ λα ιάβνπλ ρψξα νη εκπνξηθέο ζπλαιιαγέο. Αλ θαη ηα παξαδείγκαηα πνπ ππνβιήζεθαλ ζηελ Δπξσπατθή Γηάζθεςε γηα ηελ Ζιεθηξνληθή Γηαθπβέξλεζε, εζηηάδνπλ θπξίσο ζε ππεξεζίεο πνπ εκπίπηνπλ ζηελ θαηεγνξία «άιιεο ππεξεζίεο», δχν ηηαιηθέο πξσηνβνπιίεο θαηαδεηθλχνπλ ηα νθέιε πνπ πξνθχπηνπλ απφ ηε ζπγθεθξηκέλε δηαδηθαζία εθζπγρξνληζκνχ. Σν ζρέδην «Δλνπνηεκέλεο ππεξεζίεο γηα ηηο Δπηρεηξήζεηο» ρξεζηκνπνίεζε ηηο Νέεο Σερλνινγίεο πξνθεηκέλνπ λα θάλεη εθηθηή ηελ άκεζε επηθνηλσλία ησλ επηρεηξήζεσλ κε ηελ θεληξηθή θαη ηελ ηνπηθή θπβέξλεζε. Με αλάινγν ηξφπν, ε πξσηνβνπιία TELEMACO ζηφρεπζε ζηε δεκηνπξγία κηαο εληαίαο εηθνληθήο ππεξεζίαο, κηα δηαδηθηπαθή πχιε κέζσ ηεο νπνίαο νη επηρεηξήζεηο κπνξνχλ λα έρνπλ πξφζβαζε ζε κηα ζεηξά «πιεξνθνξηαθψλ παθέησλ». 76 Οη «άιιεο ππεξεζίεο» πξνο ηηο επηρεηξήζεηο πεξηιακβάλνπλ πεξηζζφηεξν εμεηδηθεπκέλεο ππεξεζίεο, φπσο είλαη ε παξνρή ππνζηήξημεο θαη ζπκβνπιψλ πξνο ηηο επηρεηξήζεηο αλαθνξηθά κε ηηο ειεθηξνληθέο δεκφζηεο πξνκήζεηεο, ε αληαιιαγή πιεξνθνξηψλ θαη δεδνκέλσλ, έζνδα απφ νηθνλνκηθνχο ζεζκνχο θ.ιπ. Δπηπξφζζεηα, ε ελ ιφγσ θαηεγνξία ππεξεζηψλ πεξηιακβάλεη ππεξεζίεο, φπσο είλαη νη ππεξεζίεο πνπ πξνζθέξνληαη πξνο ηνπο εξγνδφηεο, ε εγγξαθή νρεκάησλ, ε θαηάζεζε θνξνινγηθψλ δειψζεσλ, ε πνιπεζληθή ππεξεζία ειεθηξνληθνχ ράξηε πινήγεζεο γηα ηηο ζαιάζζηεο κεηαθνξέο, ην ειεθηξνληθφ εκπφξην, ε βειηηζηνπνίεζε ησλ νδηθψλ κεηαθνξψλ, ε παξαθνινχζεζε νρεκάησλ, εηδηθέο ππεξεζίεο γηα ηνπο επαγγεικαηίεο, ππεξεζίεο πξνο ηνπο δηθεγφξνπο θαη ηνπο δηθαζηηθνχο ιεηηνπξγνχο θ.ιπ. Ζ θαηεγνξία απηή, ηέινο, κπνξεί λα πεξηιακβάλεη ππεξεζίεο πνπ δελ πξνζδηνξίδνληαη ζην έληππν ζπκκεηνρήο, πνπ ζπκπίπηνπλ ελ κέξεη κε θάπνηεο άιιεο, πνπ είλαη ηδηαίηεξα εμεηδηθεπκέλεο θαη /ή δελ πξνζδηνξίδνληαη απφ ηνλ αηηνχληα

93 χκθσλα κε ηα δηαζέζηκα ζηνηρεία, νη επηθξαηέζηεξεο ππεξεζίεο είλαη απηέο πνπ αθνξνχλ ηελ εγγξαθή λέαο επηρείξεζεο, ηηο δεκφζηεο πξνκήζεηεο θαη ηε θνξνινγία επηρεηξήζεσλ. Καη ζε απηήλ ηελ πεξίπησζε, ε ςεθηνπνίεζε ησλ δηαδηθαζηψλ απνηειεί κηα πξαθηηθή ιχζε γηα ηε κείσζε ηεο πνιππινθφηεηαο ησλ ζπλαθψλ ιεηηνπξγηψλ θαη γηα ηε βειηίσζε ηεο απνδνηηθφηεηάο ηνπο. ηελά ζπλδεδεκέλεο κε ηηο ππεξεζίεο θνξνινγίαο, νη ηεισλεηαθέο ππεξεζίεο ζε νιφθιεξε ηελ Δπξψπε επηηεινχλ ην ζεκαληηθφ θαζήθνλ ηνπ ειέγρνπ ηνπ εκπνξίνπ θαη ηεο ζπιινγήο εζφδσλ. Ζ δηαβίσζε ζην πιαίζην κηαο θνηλσλίαο πνπ θπξηαξρείηαη απφ ηνπο θαλφλεο ηεο παγθφζκηαο αγνξάο απαηηεί ηελ χπαξμε ζχγρξνλσλ θαη αζθαιψλ ειεθηξνληθψλ ζπζηεκάησλ πξνθεηκέλνπ λα είλαη εθηθηή ε παξνρή πνηνηηθψλ ππεξεζηψλ ζηνπο παξάγνληεο πνπ εκπιέθνληαη ζηε κεηαθνξά αγαζψλ ζε επξσπατθφ θαη παγθφζκην επίπεδν. Ζ νπεδία δηαζέηεη κηα καθξά παξάδνζε ζηε λαπηηιία θαη ηηο ζαιάζζηεο κεηαθνξέο. Σν γεγνλφο απηφ ζπλέβαιε ζεκαληηθά ζην λα αλαιάβεη ε ζπγθεθξηκέλε ρψξα πξσηαγσληζηηθφ ξφιν ζην ζρεδηαζκφ αζθαιψλ ειεθηξνληθψλ ππεξεζηψλ γηα ηελ ππνζηήξημε ησλ ηεισλεηαθψλ δηαδηθαζηψλ θαη ηελ αζθαιή κεηαθνξά αγαζψλ (βι. Δηθνληθφ Σεισλείν). Έλα άιιν αμηφινγν παξάδεηγκα ζηνλ ηνκέα απηφ πξνέξρεηαη απφ ηελ Σνπξθηθή Τπεξεζία Σεισλείσλ. Ζ ηειεπηαία, ζπλεηδεηνπνίεζε φηη πξνθεηκέλνπ λα ζπκκεηάζρεη επί ίζνηο φξνηο ζηελ παγθφζκηα αγνξά εκπνξίνπ, ζα έπξεπε λα πηνζεηήζεη ηα λέα ειεθηξνληθά ζπζηήκαηα πνπ ζα ηεο επέηξεπαλ λα ζπκβαδίζεη κε ηηο εμειίμεηο ηνπ δηεζλνχο εκπνξίνπ, λα θαηαπνιεκήζεη ηηο πεξηπηψζεηο δηαθζνξάο θαη λα δηαζθαιίζεη ηνλ απνδνηηθφ πξνγξακκαηηζκφ ησλ αλζξψπηλσλ πφξσλ θαη ηελ θαιή δηαθπβέξλεζε ζηα ηεισλεία. Δλ θαηαθιείδη, φπσο θαη ζηελ πεξίπησζε ησλ ειεθηξνληθψλ δεκφζησλ ππεξεζηψλ γηα ηνπο πνιίηεο, ε θαηεγνξία ππεξεζηψλ πνπ ζπγθέληξσζε ηα πςειφηεξα πνζνζηά είλαη απηή ησλ «άιισλ ππεξεζηψλ» (36,18% ή 140 ππεξεζίεο). Οη θαηεγνξίεο πνπ αθνινπζνχλ, φπσο πξναλαθέξζεθε, είλαη: «ε εγγξαθή επηρείξεζεο» (10,34% ή 40 ππεξεζίεο), «νη δεκφζηεο πξνκήζεηεο» (10,08% ή 39 ππεξεζίεο) θαη «ε θνξνινγία επηρεηξήζεσλ» (9,56% ή 37 ππεξεζίεο). Απνθιείνληαο ηελ θαηεγνξία «άιιεο ππεξεζίεο» ιφγσ ηεο δηαθνξεηηθήο θχζεο ησλ ππεξεζηψλ πνπ πεξηιακβάλεη θαη εζηηάδνληαο ζηηο ηειεπηαίεο ηξεηο θαηεγνξίεο, δηαπηζηψλεηαη φηη ην ελδηαθέξνλ ηνπ δεκφζηνπ ηνκέα επηθεληξψλεηαη ζηε βειηίσζε ηεο πνηφηεηαο θαη ηεο πξφζβαζεο ζηηο παξερφκελεο ππεξεζίεο. Ζ ηάζε απηή κπνξεί λα ζεσξεζεί σο ην απνηέιεζκα ηεο επίδξαζεο δχν δηαθνξεηηθψλ παξαγφλησλ: ηεο αλάγθεο ηνπ ζχγρξνλνπ θξάηνπο γηα

94 κεγαιχηεξε απνδνηηθφηεηα ζηηο ζπλαιιαγέο ηνπ κε ηνπο πνιίηεο θαη ηηο επηρεηξήζεηο θαη ηεο επηζπκίαο λα ζπλδπάζεη ην ζπληεινχκελν εθζπγρξνληζκφ κε ηηο αληίζηνηρεο βειηηψζεηο πνπ ιακβάλνπλ ρψξα ζηνλ ηδησηηθφ ηνκέα, ψζηε λα ππάξμνπλ ζεκαληηθά νθέιε γηα ην ζχλνιν ηεο θνηλσλίαο. Γ. Δλνπνίεζε θαη ζπλεξγαζία Σρήκα 31:Δίδνο ελνπνίεζεο, ζπλεξγαζίαο θαη θνηλνπξαμηψλ 77 σο % αλά θαηεγνξία Πεγή: Christine Leitner, φ.π. Όζνλ αθνξά ηνλ ηχπν ηεο ελνπνίεζεο θαη ηεο ζπλεξγαζίαο ζην πιαίζην ηεο νπνίαο ην έλα ζπκβαιιφκελν κέξνο είλαη δεκφζηνη νξγαληζκνί, νη πην ζπρλέο κνξθέο ζπλεξγαζίαο εληνπίδνληαη κεηαμχ ησλ θπβεξλεηηθψλ ζεζκψλ θαη ηνπ ηδησηηθνχ ηνκέα. Ζ δηαπίζησζε απηή είλαη ηδηαίηεξα ζεκαληηθή εάλ ιάβεη θαλείο ππφςε ην γεγνλφο φηη νη Δπξσπατθέο ηνπηθέο, πεξηθεξεηαθέο θαη εζληθέο δεκφζηεο δηνηθήζεηο ζπρλά πεξηιακβάλνπλ πνιιέο ηεξαξρηθέο βαζκίδεο θαη δηαθνξεηηθά επίπεδα δηνηθεηηθψλ κνλάδσλ πνπ ιεηηνπξγνχλ ζε ζηεγαλά. Ζ πξσηνβνπιία CAT365 ζηελ πεξηνρή ηεο Καηαινλίαο παξέρεη έλα θαιφ παξάδεηγκα επίιπζεο ηνπ παξαπάλσ πξνβιήκαηνο. Ζ εηζαγσγή ηεο ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο θαη ε εθαξκνγή ελφο θαινζρεδηαζκέλνπ πξνγξάκκαηνο εθζπγρξνληζκνχ κε ζηφρν ηελ ελνπνίεζε θαη ηελ παξνρή κηαο πνηθηιίαο 77 Vertical: θάζεηε ελνπνίεζε κεηαμχ ησλ δηαθνξεηηθψλ επηπέδσλ θπβέξλεζεο θαη δεκφζηαο δηνίθεζεο Horizontal: νξηδφληηα ελνπνίεζε κεηαμχ κνλάδσλ πνπ βξίζθνληαη ζην ίδην επίπεδν θπβέξλεζεο θαη δεκφζηαο δηνίθεζεο Government-private: Κπβέξλεζε-ηδησηηθφο ηνκέαο: ζπλεξγαζία κεηαμχ θπβέξλεζεο/δεκφζηαο δηνίθεζεο θαη ηδησηηθνχ ηνκέα Government-third: ζπλεξγαζία κεηαμχ θπβέξλεζεο/δεκφζηαο δηνίθεζεο θαη κε δεκφζησλ, κε θεξδνζθνπηθψλ νξγαληζκψλ π.ρ.μκο(κε θπβεξλεηηθέο νξγαλψζεηο) Third -private: ζπλεξγαζία κεηαμχ κε δεκφζησλ θαη κε θεξδνζθνπηθψλ νξγαληζκψλ, π.ρ. ΜΚΟ θαη ηδησηηθφο ηνκέαο Other: Ζ θαηεγνξία απηή κπνξεί λα πεξηιακβάλεη είδε ζπλεξγαζίαο πνπ δελ πξνζδηνξίδνληαη ζην έληππν ζπκκεηνρήο, πνπ ζπκπίπηνπλ ελ κέξεη κε θάπνηεο άιιεο, πνπ είλαη ηδηαίηεξα εμεηδηθεπκέλεο θαη /ή δελ πξνζδηνξίδνληαη απφ ηνλ αηηνχληα

95 ππεξεζηψλ ζε πνιίηεο θαη επηρεηξήζεηο άιιαμε ζεκαληηθά ην πξφζσπν ησλ ηνπηθψλ αξρψλ. Σν απνηέιεζκα είλαη κηα απινπνηεκέλε δηαδηθαζία γηα ηνπο πνιίηεο θαη ηηο επηρεηξήζεηο κέζσ ηεο νπνίαο κπνξνχλ λα έρνπλ πξφζβαζε ζε έλα ζχλνιν ππεξεζηψλ θαη πιεξνθνξηψλ θαηαλεκεκέλσλ ζε δηαθνξεηηθά δηνηθεηηθά επίπεδα δηακέζνπ κηαο κνλαδηθήο δηεπηθάλεηαο. Δπηπιένλ, νη πξφζθαηεο αιιαγέο ηεο λνκνζεζίαο απαηηνχλ ηελ αληαιιαγή πιεξνθνξηψλ πνπ αθνξνχλ ηνπο ίδηνπο ηνπο πνιίηεο κεηαμχ δηνηθεηηθψλ θνξέσλ. Ζ δπλαηφηεηα απηή βειηηψλεη ηελ πνηφηεηα δσήο ησλ πνιηηψλ εθφζνλ απαιιάζζνληαη απφ ηελ ππνρξέσζε λα ππνβάιινπλ ηα ίδηα ζηνηρεία πνιιέο θνξέο. Ζ δεχηεξε ζε ζπρλφηεηα ζπλεξγαζία είλαη απηή πνπ ζπληειείηαη ζε νξηδφληην επίπεδν, π.ρ. κεηαμχ ππνπξγείσλ. Απηφ ην είδνο ηεο ζπλεξγαζίαο κπνξεί λα είλαη ην απνηέιεζκα ησλ ζχγρξνλσλ απαηηήζεσλ γηα ζπληνληζκφ ζε εζληθφ επίπεδν θαη, γεληθφηεξα, ηεο ζπλεηδεηνπνίεζεο ησλ νθειψλ πνπ κπνξνχλ λα πξνθχςνπλ απφ ηε κείσζε ηνπ ρξφλνπ αλακνλήο γηα ηελ παξνρή ππεξεζηψλ θαζψο θαη απφ ηε βειηησκέλε πξφζβαζε θαη πνηφηεηα ησλ ππεξεζηψλ κέζσ ηεο αληαιιαγήο πιεξνθνξηψλ θαη ηεο κεγαιχηεξεο ελνπνίεζεο-νινθιήξσζεο ησλ ππεξεζηψλ. Τπάξρνπλ αξθεηά παξαδείγκαηα εζληθψλ πξνγξακκάησλ ζηε Φηλιαλδία, ηε Γαιιία θαη ηελ Ηξιαλδία (βι. αληίζηνηρα, Lomake.fi, Platform Service-Public Local θαη Reach) πνπ επέηξεςαλ ηε ζπλεξγαζία κεηαμχ δεκφζησλ θνξέσλ πνπ βξίζθνληαη ζην ίδην θπβεξλεηηθφ επίπεδν θαη ηελ παξνρή ηφζν ζπλαιιαθηηθψλ φζν θαη ελεκεξσηηθψλ ππεξεζηψλ. Ζ Βνπιγαξία πξνρψξεζε πεξηζζφηεξν ζηνλ ηνκέα απηφ δίλνληαο ζε θπβεξλεηηθνχο ππαιιήινπο ηε δπλαηφηεηα πξφζβαζεο ζε πξνζσπηθά ζηνηρεία πνιηηψλ κε ηελ πξνυπφζεζε φηη απηά είλαη απαξαίηεηα γηα ηελ εθηέιεζε ησλ θαζεθφλησλ ηνπο (βι. Ζιεθηξνληθφ πιεξνθνξηαθφ ζχζηεκα CRAS-Civil Registration and Administrative Services). Ζ ππεξεζία απηή απαηηεί έλα αζθαιέο πεξηβάιινλ, πνπ εμαζθαιίδεηαη κέζσ κηαο ππνδνκήο δεκφζηνπ θιεηδηνχ θαη ηε ρξήζε ςεθηαθψλ πηζηνπνηεηηθψλ απνζεθεπκέλσλ ζε έμππλεο θάξηεο. Σέινο, δελ ζα πξέπεη λα αγλνήζνπκε ηελ θάζεηε ζπλεξγαζία, δειαδή κεηαμχ δηνηθεηηθψλ ππεξεζηψλ πνπ βξίζθνληαη ζε δηαθνξεηηθά επίπεδα. Αληίζεηα, ηα πνζνζηά πνπ ζπγθεληξψλεη ν ζπγθεθξηκέλνο ηχπνο ζπλεξγαζίαο είλαη ζρεδφλ αληίζηνηρα κε απηά ηεο νξηδφληηαο ελνπνίεζεο θαη ηεο ζπλεξγαζίαο κεηαμχ θπβέξλεζεο θαη ηδησηηθνχ ηνκέα

96 Σρήκα 32:Σχπνη θαη επίπεδα θπβεξλεηηθψλ νξγαληζκψλ 78 σο % αλά θαηεγνξία Πεγή: Christine Leitner, φ.π. Όζνλ αθνξά ηνπο ηχπνπο θαη ηα επίπεδα ησλ εκπιεθφκελσλ θπβεξλεηηθψλ/δηνηθεηηθψλ νξγαληζκψλ, νη πεξηζζφηεξεο πεξηπηψζεηο αθνξνχλ ηνπηθέο δηνηθεηηθέο αξρέο. ηε ζπλέρεηα, αθνινπζνχλ θαηά ζεηξά νη εζληθέο, νη πεξηθεξεηαθέο αξρέο θαη ηα ππνπξγεία. Δίλαη ζεκαληηθφ λα αλαθεξζεί φηη ν αξηζκφο ησλ δξψλησλ κεηψλεηαη δξαζηηθά φηαλ ζπγθξίλνπκε ην ηνπηθφ κε ην εζληθφ δηνηθεηηθφ επίπεδν. Λακβάλνληαο ππφςε φηη ηα πξνγξάκκαηα πνπ αλαπηχζζνληαη κε πξσηνβνπιία ηεο ηνπηθήο θπβέξλεζεο ζπγθεληξψλνπλ πεξίπνπ ην ίδην πνζνζηφ κε απηά πνπ εθαξκφδνληαη απφ ηελ εζληθή θπβέξλεζε, είλαη εκθαλέο φηη ππάξρεη έλαο πεξηνξηζκέλνο αξηζκφο παξαγφλησλ θαη θνξέσλ ιήςεο απνθάζεσλ πνπ κπνξνχλ λα επηηαρχλνπλ ην ξπζκφ κε ηνλ νπνίν νη ππεξεζίεο ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο δηεηζδχνπλ ζε έλα ζπγθεθξηκέλν δηνηθεηηθφ επίπεδν. Απφ ηελ άιιε πιεπξά, γηα πξσηνβνπιίεο φπσο απηή ησλ Βξαβείσλ eeurope γηα ηελ Ζιεθηξνληθή Γηαθπβέξλεζε, κπνξεί λα είλαη ελδεηθηηθφ ηεο απφζηαζεο πνπ ππάξρεη κεηαμχ ηνπηθνχ θαη επξσπατθνχ επηπέδνπ, ή αθφκα ηεο αλαγθαηφηεηαο λα δνζνχλ απφ ην εζληθφ θαη επξσπατθφ επίπεδν πεξηζζφηεξα θίλεηξα γηα ηελ θηλεηνπνίεζε θαη ελζάξξπλζε ησλ δηνηθνχλησλ ζε ηνπηθφ επίπεδν. Δίλαη, ηέινο, δχζθνιν λα απνθαλζεί θαλείο σο πξνο ην αλ απηή ε top-down ινγηθή γηα ηελ εθαξκνγή θαη ην ζπληνληζκφ ζηηο πξσηνβνπιίεο ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο είλαη απνηέιεζκα ηεο ηαρχηεξεο εκθάληζεο ησλ πιενλεθηεκάησλ απφ 78 Ζ θαηεγνξία «άιινη ηχπνη θαη επίπεδα» θπβεξλεηηθψλ νξγαληζκψλ θαη δνκψλ πεξηιακβάλεη ηα δηθαζηήξηα, ηε δηαηκεκαηηθή ζπλεξγαζία ζε νκνζπνλδηαθφ επίπεδν θαη ηε ζπλεξγαζία ζε αηνκηθφ επίπεδν. Δπίζεο, ζα πξέπεη λα επηζεκαλζεί φηη ε θαηεγνξία «νκνζπνλδηαθφ» (federal) επίπεδν αθνξά ζπγθεθξηκέλεο ρψξεο πνπ δηνηθνχληαη ζηε βάζε ησλ νκνζπνλδηαθψλ αξρψλ

97 ηελ εθαξκνγή ηεο ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο ζε εζληθφ επίπεδν. Δπίζεο, δελ κπνξεί λα ππνζηεξίμεη θαλείο κε βεβαηφηεηα φηη ππάξρεη ζεκαληηθή θηλεηνπνίεζε θαη θαηλνηνκηθέο ιχζεηο ζε άιια επίπεδα ηεο δηνίθεζεο, νχηε φηη ε ηάζε πνπ δηαθαίλεηαη ζην ζχλνιν ησλ 357 πξαθηηθψλ εθαξκνγψλ ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο, ηζρχεη ζε παλεπξσπατθφ ή εζληθφ επίπεδν Βέιηηζηεο πξαθηηθέο θαη eeurope Awards (βξαβεία γηα ηελ Ηιεθηξνληθή Δπξψπε) ηελ ελφηεηα πνπ αθνινπζεί, παξνπζηάδνληαη αλαιπηηθφηεξα νη εθαξκνγέο Ζιεθηξνληθήο Γηαθπβέξλεζεο νη νπνίεο μερψξηζαλ θαηά ηε δηάξθεηα ηεο Δπξσπατθήο Γηάζθεςεο θαη ηηκήζεθαλ γηα πξψηε θνξά κε ην Ζιεθηξνληθή Γηαθπβέξλεζε. Βξαβείν eeurope γηα ηελ 1. Ο ξόινο ηεο ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο ζηελ Δπξσπατθή αληαγσληζηηθόηεηα Πίλαθαο 10: «Ζιεθηξνληθέο ππεξεζίεο ζε απεπζείαο ζχλδεζε» Tίηινο Πεξηγξαθή Οξγαληζκφο Υψξα Bremen Δλνπνηεκέλε ειεθηξνληθή Τπεξεζία Νέσλ Γεξκαλία Online πχιε γηα ζπλαιιαγέο Μέζσλ θαη Services Ζιεθηξνληθήο Ζιεθηξνληθήο (Ζιεθηξνληθέο Γηαθπβέξλεζεο, αζθάιεηα Γηαθπβέξλεζεο Τπεξεζίεο ζε θαη λνκηθά δεζκεπηηθέο απεπζείαο ειεθηξνληθέο ππνγξαθέο ζχλδεζε) Απηή ε ππεξεζία παξέρεη αζθαιείο θαη λνκηθά δεζκεπηηθέο ζπλαιιαγέο θαη πιεξσκέο ηφζν πξνο ηνπο πνιίηεο θαη ηηο επηρεηξήζεηο φζν θαη πξνο ηνπο ελδηάκεζνπο, δηακεζνιαβεηηθνχο, παξάγνληεο, φπσο είλαη νη δηθεγφξνη θαη νη ινγηζηέο. Σν θάζκα ησλ πξνζθεξφκελσλ ππεξεζηψλ εθηείλεηαη απφ ηελ έθδνζε πηζηνπνηεηηθψλ γάκνπ, κέρξη ηελ ειεθηξνληθή πιεξσκή θφξσλ θαη ηελ πξαγκαηνπνίεζε θξαηηθψλ πξνκεζεηψλ. Σα νθέιε απφ ηελ εθαξκνγή ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ ζπζηήκαηνο εζηηάδνληαη θπξίσο ζηε κείσζε ησλ ζηεγαλψλ κεηαμχ ησλ δηαθφξσλ θνξέσλ παξνρήο ππεξεζηψλ, ηελ αχμεζε ηεο πξνζβαζηκφηεηαο ησλ πνιηηψλ ζε απηνχο, ηελ παξνρή πεξηζζφηεξσλ θαη επξχηεξσλ ππεξεζηψλ, κε ηαπηφρξνλε δηαζθάιηζε ηεο πνηφηεηαο θαη ηεο αζθάιεηαο θαη κείσζε ηνπ θφζηνπο. Σν ζπγθεθξηκέλν πξφγξακκα ζηεξίδεηαη ζηε ρξήζε ςεθηαθψλ ππνγξαθψλ θαζψο θαη ελφο πξνηχπνπ αλνηθηήο αξρηηεθηνληθήο, ην OSCI (On-line Services Computer Interface)

98 Οη «ειεθηξνληθέο ππεξεζίεο ζε απεπζείαο ζχλδεζε» απνηεινχλ παξάδεηγκα θαηλνηνκηθήο ζπλεξγαζίαο κεηαμχ ηνπ δεκφζηνπ θαη ηνπ ηδησηηθνχ ηνκέα, ηνπ δήκνπ ηεο Βξέκεο θαη ηνπ ηδησηηθνχ νκίινπ Bremen Online Services Development and Operating Company.Γεκηνχξγεζε θαηλνχξηεο ζέζεηο εξγαζίαο θαη θηλεηνπνίεζε φιεο ηηο γεξκαληθέο εηαηξείεο ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο. Σέινο, αλακέλεηαη λα παίμεη ζεκαληηθφ ξφιν ζηελ πινπνίεζε κειινληηθψλ θνηλνηηθψλ πξνγξακκάησλ, φπσο ην πηινηηθφ πξφγξακκα elink(ida). Σρήκα 33: Bremen Online Services URL: 2. Βειηίσζε ηεο πνηόηεηαο δσήο γηα ηνπο Δπξσπαίνπο πνιίηεο Πίλαθαο 11: «Online Οδεγφο ηνπ Πνιίηε» Tίηινο Πεξηγξαθή Οξγαληζκφο Υψξα HELP Online νδεγφο ζε δηνηθεηηθέο αξρέο, ππνπξγεία θαη ηδξχκαηα Οκνζπνλδηαθή Καγθειαξία Απζηξία Πξφθεηηαη γηα έλαλ εηθνληθφ Οδεγφ ηνπ Πνιίηε ζηηο δηνηθεηηθέο αξρέο, ηα ππνπξγεία θαη ηα ηδξχκαηα ηεο Απζηξίαο. Ο ελδηαθεξφκελνο κπνξεί λα αλαδεηήζεη πιεξνθνξίεο γηα δηνηθεηηθέο δηαδηθαζίεο, πξνζεζκίεο θαη ακνηβέο θαζψο θαη λα εθηππψζεη έληππα αηηήζεσλ. Οη πιεξνθνξίεο απηέο είλαη θαηεγνξηνπνηεκέλεο ζε

99 ζεκαηηθέο ελφηεηεο πνπ αληηζηνηρνχλ ζηα ζεκαληηθά γεγνλφηα ηεο δσήο ελφο πνιίηε(γάκνο, γέλλεζε, θνίηεζε, εξγαζία θ.ιπ.). Δπίζεο, γηα πνιίηεο κε εξσηήζεηο ή πξνηάζεηο ππάξρεη εηδηθφ θφξνπκ πνπ ππνζηεξίδεηαη απφ άηνκα εμεηδηθεπκέλα ζηε ρξήζε ησλ Νέσλ Σερλνινγηψλ. Πξνθεηκέλνπ λα ππάξμεη ηαρεία πξφζβαζε ζε εμεηδηθεπκέλεο πιεξνθνξίεο, πξνζθέξεηαη εηδηθή ππνζηήξημε ζηηο αθφινπζεο θαηεγνξίεο αηφκσλ: - ζηνπο επηρεηξεκαηίεο κέζσ ηεο άκεζεο θαη ηαρείαο πξφζβαζεο ζε πιεξνθνξίεο πνπ αθνξνχλ ηηο επίζεκεο δηαδηθαζίεο πνπ πξέπεη λα αθνινπζήζνπλ π.ρ. γηα ηε ζχζηαζε κηαο λέαο επηρείξεζεο. - ζηα άηνκα κε εηδηθέο αλάγθεο ράξε ζην ζρεδηαζκφ ηνπ HELP κε βάζε ηηο θαηεπζπληήξηεο γξακκέο ηεο πξσηνβνπιίαο WAI (Web Accessibility Initiative) γηα ηα άηνκα κε εηδηθέο αλάγθεο. - ζηνπο πνιίηεο άιισλ ρσξψλ νη νπνίνη δνπλ θαη εξγάδνληαη ζηελ Απζηξία, κέζσ ηεο παξνρήο ζπλαθψλ πιεξνθνξηψλ ζηελ αγγιηθή γιψζζα. Σρήκα 34: Δηθνληθφο Οδεγφο ηνπ Πνιίηε URL:

100 3. Πξνώζεζε ηεο θπβεξλεηηθήο ζπλεξγαζίαο κεηαμύ επξσπατθνύ, θεληξηθνύ θαη ηνπηθνύ επηπέδνπ Πίλαθαο 12: «Φνξνινγηθέο πιεξνθνξίεο κεηαμχ δεκφζησλ ππεξεζηψλ» Tίηινο Πεξηγξαθή Οξγαληζκφο Υψξα Tax administration e- Services (Φνξνινγηθέο πιεξνθνξίεο κεηαμχ δεκφζησλ ππεξεζηψλ) Οη θνξνινγηθέο αξρέο παξέρνπλ ειεθηξνληθά πηζηνπνηεηηθά Agencia Tributaria Ηζπαλία Σν ζπγθεθξηκέλν πιεξνθνξηαθφ ζχζηεκα θάλεη εθηθηή ηελ ειεθηξνληθή αληαιιαγή θνξνινγηθψλ ζηνηρείσλ θαη πιεξνθνξηψλ κεηαμχ δηαθφξσλ δεκφζησλ θνξέσλ, απαιιάζζνληαο έηζη ηνπο πνιίηεο απφ ηελ ππνρξέσζε ηεο αηνκηθήο ππνβνιήο ησλ απαξαίηεησλ θνξνινγηθψλ βεβαηψζεσλ(π.ρ. πηζηνπνηεηηθφ θνξνινγηθήο ελεκεξφηεηαο) ζε δηαθνξεηηθέο δηνηθεηηθέο κνλάδεο. Σα έγγξαθα δηθαηνινγεηηθά ςεθηνπνηνχληαη θαη ην πεξηερφκελφ ηνπο κεηαθέξεηαη ειεθηξνληθά απφ ηε Γηεχζπλζε Φνξνινγίαο ζηνλ εθάζηνηε αηηνχληα θνξέα, έρνληαο πάληνηε ηε ζπγθαηάζεζε ηνπ πνιίηε. Σν ζχζηεκα βαζίδεηαη ζηε ρξήζε ηεο ππεξεζίαο ηνπ ειεθηξνληθνχ ηαρπδξνκείνπ, ελψ ε ρξήζε ςεθηαθψλ πηζηνπνηεηηθψλ εγγπψληαη ηελ αζθάιεηά ηνπ. Σρήκα 35: Φνξνινγηθέο πιεξνθνξίεο κεηαμχ δεκφζησλ ππεξεζηψλ URL: